Jaarverslag Deel 1

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Deel 1

2

3 De Hogeschool Gent wil excelleren in onderwijs, onderzoek, dienstverlening en beoefening van de kunsten. Via de competentie van haar medewerkers en afgestudeerden en de valorisatie van haar onderzoek wil de Hogeschool Gent een kritische, creatieve en open maatschappij bevorderen.

4

5 VOORWOORD In het jaar 2014 bouwden we aan de HoGent voort op de interne herstructureringen die de voorbije jaren werden doorgevoerd. De drastische besparingen van de Vlaamse regering hebben de HoGent net als andere hogeronderwijsinstellingen uiteraard geen deugd gedaan en de komende jaren zien er op financieel vlak niet rooskleuriger uit. Toch menen we te kunnen zeggen dat de HoGent het goed blijft doen en dat we ondanks de ongunstige randvoorwaarden toch een sterk inhoudelijk verhaal blijven brengen. De voorbije jaren werden aan de HoGent interne structuren hertekend zodat deze beter afgestemd zouden zijn op de nieuwe feitelijkheid van de instelling. De opleidingscommissies en vakgroepen, die de fundamenten van onze opleidingen vormen, werden herschikt. Die nieuwe structuur is nog jong en de HoGent moet er nog in groeien, maar nu is al duidelijk dat het gekozen pad een stevige basis biedt voor de toekomst. In dit jaarverslag laten we met voorbeelden, cijfers en toelichting zien dat de HoGent goed op koers is. Er zijn natuurlijk altijd verbeterpunten, maar de basis staat er en we werken koersvast aan de realisatie van onze ambities om te kunnen blijven excelleren in onderwijs, onderzoek en beoefening van de kunsten. Het geheel van onze activiteiten verloopt binnen een ver doorgedreven kwaliteitscultuur. Naast kwaliteitszorg binnen de opleidingen is het ook belangrijk dat de HoGent als instituut haar kwaliteit bewaakt. Tijdens het voorbije academiejaar werden daarom voorbereidingen op gang getrokken voor de instellingsreview die in door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie wordt georganiseerd. Tijdens die review wordt de instelling als geheel beoordeeld en wordt kritisch gekeken naar de manier waarop de kwaliteit van het onderwijs bewaakt wordt. De kwaliteit van de instelling wordt in grote mate bepaald door de kwaliteit van de medewerkers. Daarom werden in 2014 enkele aspecten van het personeelsbeleid aangepakt en geoptimaliseerd. Zo kwamen er een nieuw rekruterings- en selectiebeleid, onthaalbeleid en reglement voor de benoeming van personeelsleden. Om te kunnen excelleren als mens en als onderdeel van de organisatie, moet elke medewerker competent zijn met talent. Vanuit die visie werd de link gelegd tussen HR en organisatieontwikkeling. Een servicecenter voor ondersteunende functies moet ons toelaten om servicegericht, doelmatig en doeltreffend te werken, terwijl we de verantwoordelijkheden en de competenties van de medewerkers breder inzetten en ontplooien. De beleidswijzigingen op het vlak van HR zijn een kwalitatieve investering in medewerkers en dus ook in de toekomst van de instelling als geheel. In onze missie staat ingeschreven dat we willen excelleren. Voor de HoGent is excelleren veel meer dan uitstekende scores bij externe beoordelingen en het zich onderscheiden door een superieure onderwijskwaliteit. De essentie van excelleren zit in het voortdurend streven naar verbetering door middel van het inspireren en verbinden van studenten en medewerkers, hetgeen een onophoudelijk proces is. Bert Hoogewijs Algemeen directeur Paul Van Cauwenberge Voorzitter inrichtingsorgaan

6

7 Inhoudstafel ORGANISATIE Overzicht Bestuursstructuur Het inrichtingsorgaan Bestuurscollege De algemeen directeur Functionele entiteiten Faculteiten School of Arts Interfacultair centrum Stuvoraad Adviesorganen, interne beroepscommissies en ondersteunende diensten Adviesorganen Interne beroepscommissies Ondersteunende diensten Auditcomité Participatie, overleg- en onderhandelingsorganen Hogeschool Gent Studentenraad (HGSR) Hogeschoolonderhandelingscomité (HOC) Overlegcomité voor Preventie en Bescherming op het werk (OCPBw)...20 ONDERWIJS Onderwijs binnen het strategisch plan Kwaliteitszorg Interne kwaliteitszorg Externe kwaliteitszorg Curriculumzorg Opleidingsaanbod Programmatie en afbouw Samenwerkingsverbanden Open onderwijs en afstandsonderwijs Stages Gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands Begeleidingsmaatregelen voor studenten Onderwijs- en examenregeling Trajectbegeleiding, studieadvies en begeleiding en een inclusief diversiteitsbeleid Eerder Verworven Competenties (EVC) Toelatingsonderzoek Internationalisering Visie, beleid en strategie Kennismanagement...34

8 5.3 Dienstverlening aan studenten, personeel en externen Adviezen Data- en dossierbeheer Netwerking, internationale communicatie en uitstraling Projecten Bibliotheken Algemeen Collectie Dienstverlening Multimediawerking Informatievaardigheden...44 ONDERZOEK Het beleid betreffende het onderzoek: resultaten en vooruitzichten Het strategisch beleid, beoogde doelen en resultaten Beleidsdoelstellingen op korte termijn (1 à 2 jaar) en op middellange termijn (4 à 5 jaar) Kwaliteitszorg door het hogeschoolbestuur Financieringsbronnen Interne financieringsbronnen Inkomsten onderzoek uit externe onderzoeksprojecten Inkomsten door de vermindering van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers Totale onderzoeksbudget voor Personeelsbestand Doctorandi Wetenschappelijke classificatie van de onderzoeksprojecten Wetenschappelijke output per faculteit Federale wetenschappelijke samenwerking Internationalisering Wetenschapscommunicatie Beleid Acties gericht op het grote publiek Acties gericht naar de (schoolgaande) jeugd Samenwerkingen (nationaal en internationaal)...64 PERSONEEL Personeelsbestand Personeelsbestand van 1 januari tot en met 31 december Voltijds/deeltijds Man/vrouw Leeftijdsstructuur Personeelsverloop Vacatures Verlofstelsels Ziekte Uit dienst...70

9 3 Personeelsbeleid en de effecten ervan HR-beleidskader Samenwerking met andere instellingen van het hoger onderwijs Samenwerking met andere instanties Vorming, training en opleiding Benoemingen onderwijzend personeel Benoemingen administratief en technisch personeel Vergoedingen en premies Evaluaties Personeel bezoldigd op academiseringsmiddelen Personeel bezoldigd op middelen voor praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek (PWO) Onderhandelingen hogeschoolonderhandelingscomité Ratioanalyse over de voorbije drie boekjaren Personeelskosten Terminologie DIENSTVERLENING Beleidsdoelstellingen inzake dienstverlening Overzicht van de dienstverleningsprestaties Besteding van middelen Inkomsten uit dienstverlening Besteding van middelen Het personeelsbestand in de dienstverlening, de deelname in spin-offbedrijven en de relaties met verenigingen zonder winstoogmerk en andere rechtspersonen KUNSTEN Beoefening en ontwikkeling van de kunsten Beleid Beleidsopties op korte en middellange termijn inzake ontwikkeling en beoefening van de kunsten Kwaliteitszorg door het hogeschoolbestuur Financieringsbronnen Output Concertzaal Miry Projecten jazz/pop en muziekproductie KIOSK Zwarte Zaal Het Paviljoen MAP KASKcinema KASKlezingen KEYNOTES Graduation Evenementen...96

10 5 Samenwerkingsverbanden Beleidsmatige samenwerkingsverbanden Pedagogische samenwerkingsverbanden Samenwerkingsverbanden binnen het artistieke veld...97 FINANCIEEL BELEID Commentaar op de jaarrekening Verantwoording van het financieel beheer Variantieanalyse resultatenrekening Variantieanalyse balans Ratio-analyse met commentaar Commentaar op het investerings- en financieringsbeleid Evolutie van de thesauriepositie De financiële weerslag van belangrijke projecten Bijzondere gebeurtenissen na balansdatum SOCIALE VOORZIENINGEN Doelstellingen Samenwerkingsverbanden Detail van de activiteiten Voeding Huisvesting Sociale dienstverlening Medische en psychologische dienstverlening Vervoer Studentenwerking Communicatie INFRASTRUCTUUR Globale infrastructuuropties Realisaties in uitvoering Huurovereenkomsten Digitaal facilitair beheer Didactische uitrustingen Energie / duurzame energie Raamcontract en concessieovereenkomst INTEGRALE KWALITEITSZORG Integrale kwaliteitszorg Interne preventie, milieu en welzijn

11 3 Personeelszorg Het preventief gezondheidsbeleid Het alcohol- en drugsbeleid Diversiteitsbeleid voor het personeel REPERTORIUM VAN ACRONIEMEN

12

13 Jaarverslag HoGent Organisatie

14 11

15 1 Overzicht De HoGent is in 1995 tot stand gekomen uit een fusie van dertien instellingen waarvan acht uit het Gemeenschapsonderwijs en vijf uit het Stedelijk Onderwijs (stad Gent). Op 24 september 2001 werd een tweede fusie doorgevoerd, namelijk met de provinciale Mercator Hogeschool, die in 1995 zelf ontstaan was uit de fusie van twee provinciale hogescholen. In 2013 werd de HoGent van rechtswege omgevormd tot een publiekrechtelijke hogeschool, die als sui generis instelling van publiek recht over een belangrijke constitutieve en bestuurlijke autonomie beschikt De maatschappelijke zetel van de HoGent was tot 31 december 2014 gevestigd op het volgende adres: HoGent Kortrijksesteenweg Gent Vanaf 1 januari 2015 verhuist de maatschappelijke zetel naar het volgende adres: HoGent Geraard de Duivelstraat Gent 2 Bestuursstructuur Het bestuur van de HoGent bestaat uit een inrichtingsorgaan, een bestuursorgaan en een algemeen directeur. De HoGent bestaat uit meerdere functionele entiteiten zijnde drie faculteiten, één School of Arts en een interfacultair centrum. 2.1 Het inrichtingsorgaan Het inrichtingsorgaan houdt toezicht op het vervullen van de zending van de hogeschool door het bestuurscollege en staat het bestuurscollege met raad terzijde. In het bijzonder is het inrichtingsorgaan belast met: 1 het goedkeuren van a) de strategische doelstellingen; b) het organiek reglement; c) het pedagogische project; d) de rechtspositieregeling van de student; e) de algemene reglementering aangaande de deontologie en de evaluatie van het personeel; f) overdrachten en overnames van onderwijsinrichtende bevoegdheden; g) de begroting, de jaarrekening, het jaarverslag en het strategisch meerjarenplan; ORGANISATIE 2 het benoemen en ontslaan van de niet-ambtshalve bestuurders in de schoot van het bestuurscollege; 3 het verlenen van kwijting aan de bestuurders; 4 het aanstellen en ontslaan van de algemeen directeur; 5 het aanwijzen van een revisor. Het inrichtingsorgaan bestaat uit drie geledingen, met name een bestuurlijke geleding van dertien leden, een personeelsgeleding van acht leden en een studentengeleding van drie leden. De door het inrichtingsorgaan goed te keuren reglementen en beleidsdocumenten worden aan het inrichtingsorgaan voorgelegd door het bestuurscollege. 2.2 Bestuurscollege Het bestuurscollege staat in voor het bestuur van de HoGent en beschikt daartoe over alle bevoegdheden die niet uitdrukkelijk aan een ander bestuursorgaan zijn toegekend. 12

16 ORGANISATIE Het bestuurscollege bestaat uit twee ambtshalve bestuurders en zeven niet-ambtshalve bestuurders. De ambtshalve bestuurders zijn de voorzitter van het inrichtingsorgaan en de algemeen directeur. Van de niet-ambtshalve bestuurders behoren er vier tot de bestuurlijke geleding van het inrichtingsorgaan, twee tot de personeelsgeleding en één tot de studentengeleding. De niet-ambtshalve bestuurders worden voor een periode van vier academiejaren benoemd door het inrichtingsorgaan op voordracht van de ambtshalve bestuurders. 2.3 De algemeen directeur De algemeen directeur vertegenwoordigt de HoGent in feite en in rechte. Een beslissing tot optreden in rechte als eiser wordt genomen door de voorzitter van het bestuurscollege en de algemeen directeur gezamenlijk. In het bijzonder is de algemeen directeur verantwoordelijk voor: 1 de uitvoering van de voor de werking van de HoGent relevante regelgeving; 2 de uitvoering van reglementen en bestuurlijke beslissingen; 3 de coördinatie van de administratieve diensten, met inbegrip van het financieel beleid; 4 de goede uitvoering van de taken van de HoGent op het vlak van onderwijs, dienstverlening, praktijkgericht onderzoek en onderzoek in de kunsten. De algemeen directeur kan bepaalde van de hem toegewezen of overgedragen bevoegdheden verder delegeren aan andere organen of personeelsleden van de HoGent. Omtrent de uitoefening van de gedelegeerde bevoegdheden wordt verslag uitgebracht aan de algemeen directeur door de persoon aan wie de bevoegdheden werden overgedragen of door het orgaan dat de bevoegdheden heeft ontvangen. 13

17 Samenstelling inrichtingsorgaan Samenstelling bestuurscollege Voorzitter Paul Van Cauwenberge Ondervoorzitter Elke Decruynaere Leden Voorzitter Paul Van Cauwenberge Plaatsvervangend voorzitter Elke Decruynaere Leden Rudy Coddens Stefaan De Ruyck Geert De Soete Karlien Erregat Peter Hertog Mil Kooyman Geert Moerman Anne Ruyffelaere Alexander Vercamer Christel Verhas Raymonda Verdyck David Walgraeve Anita Bernard Wivina De Keyser Wim De Temmerman Marie-Rose Pauwels Patrick Steelandt Maaike Teirlinck Hugo Uvin Tom Van Wassenhove Geert De Soete Sarah Desmet Robert Hoogewijs Marie-Rose Pauwels Maaike Teirlinck Alexander Vercamer David Walgraeve Regeringscommissaris Wim Leybaert Secretaris Jan Landuyt ORGANISATIE Sarah Desmet Bosse Provoost Algemeen directeur Robert Hoogewijs Regeringscommissaris Wim Leybaert Secretaris Jan Landuyt 14

18 ORGANISATIE 3 Functionele entiteiten 3.1 Faculteiten De HoGent telt drie faculteiten. Deze zijn gevestigd op de volgende locaties: MENS EN WELZIJN Campus Schoonmeersen Valentin Vaerwyckweg Gent Campus Ledeganck K.L. Ledeganckstraat Gent Campus Vesalius Keramiekstraat Gent NATUUR EN TECHNIEK Campus Schoonmeersen Valentin Vaerwyckweg Gent Campus Melle Brusselsesteenweg Melle BEDRIJF EN ORGANISATIE Campus Schoonmeersen Valentin Vaerwyckweg Gent Campus Mercator Henleykaai Gent Campus Aalst Arbeidstraat Aalst Elke faculteit wordt bestuurd door een faculteitsraad, die is samengesteld uit de decaan, zes vertegenwoordigers van het personeel, drie vertegenwoordigers van de studenten en drie vertegenwoordigers uit de sociaal-economische of culturele milieus. De faculteitsraad organiseert de onderwijsverstrekking, het projectmatig wetenschappelijk onderzoek en de maatschappelijke dienstverlening conform het organiek reglement en de richtlijnen van het inrichtingsorgaan en het bestuurscollege. In het bijzonder is de faculteitsraad belast met: 1 het doen van voorstellen inzake de aanstelling en benoeming van het onderwijzend personeel; 2 het vaststellen van onderwijs- en examenprogramma s; 3 toezien of de concretisering van het onderwijs en de examens in overeenstemming is met het programma; 4 het opmaken van een jaarverslag waarin de activiteiten van de faculteit worden weergegeven; 5 de vaststelling van onderzoeksprogramma s; 6 de interne organisatie van de faculteit; 7 het aanwenden van de toegewezen personele en materiële middelen; 8 het jaarlijks opstellen van budgetvoorstellen; 9 het doen van voorstellen inzake personeelsformatie; 10 het doen van voorstellen inzake het sluiten van samenwerkingsakkoorden; 11 het bepalen van de taakomschrijvingen van het personeel toegewezen aan de faculteit; 12 het doen van voorstellen inzake het toekennen van ambtswijzigingen en bevorderingen voor het personeel toegewezen aan de faculteit; 13 het verlenen van een advies inzake cumulatieregeling. De faculteitsraad kan sommige van zijn bevoegdheden uitdrukkelijk toewijzen of delegeren aan de decaan. Omtrent de uitoefening van deze bevoegdheden brengt de decaan verslag uit aan de faculteitsraad. De decaan is verantwoordelijk voor de coördinatie en de dagelijkse leiding van de faculteit. Hij is tevens voorzitter van de faculteitsraad en heeft van rechtswege stemrecht. 15

19 Opleidingscommissies staan als organisatorische eenheden met adviserende bevoegdheid in voor de inhoud en de organisatie van de opleidingen. De faculteitsraad duidt de leden van de opleidingscommissie aan. De voorzitter van de opleidingscommissie wordt aangesteld via een door het bestuurscollege uitgewerkte selectieprocedure. Vakgroepen staan als organisatorische eenheden met adviserende bevoegdheid in voor het verstrekken van onderwijs en het uitvoeren en coördineren van onderzoek en maatschappelijke dienstverlening. 3.2 School of Arts De HoGent telt één school of arts, met name de School of Arts KASK-Koninklijk Conservatorium (verder aangeduid als School of Arts). Deze is gevestigd op de volgende locaties: Campus Bijloke J. Kluyskensstraat Gent Campus Hoogpoort Hoogpoort Gent De School of Arts wordt bestuurd door een raad, die is samengesteld uit de decaan, zes vertegenwoordigers van het personeel, drie vertegenwoordigers van de studenten, zes vertegenwoordigers van de Universiteit Gent en twee vertegenwoordigers uit de sociaal-economische of culturele milieus. De raad van de School of Arts coördineert de bestuurstaken op het niveau van de School of Arts conform het organiek reglement en de algemene richtlijnen van het inrichtingsorgaan en het bestuurscollege. In het bijzonder is de raad van de School of Arts binnen de goedgekeurde jaar-en meerjarenbegroting en binnen de personeelsformatie belast met: 1 het vaststellen van de onderwijsprogramma s en het controleren of de concretisering van het onderwijs en de examens in overeenstemming is met die programma s; 2 het onderzoeksbeleid binnen de School of Arts; 3 de interne organisatie van de School of Arts; 4 het bepalen van de taakomschrijvingen van het personeel dat toegewezen is aan de School of Arts; ORGANISATIE 5 het verlenen van een advies over de cumulatieregeling ter uitvoering van de procedure, vermeld in artikel 147, 1, van het hogescholendecreet; 6 het opmaken van het financiële verslag en het jaarverslag waarin de activiteiten van de School of Arts worden weergegeven; 7 de voordracht van een vertegenwoordiger van de School of Arts in de onderzoeksraad van de Universiteit Gent; 8 het opstellen van een voor de School of Arts bedoelde jaar- en meerjarenbegroting die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het inrichtingsorgaan van de HoGent overeenkomstig de procedure in het organiek reglement; 9 het opstellen van een investeringsplan voor (wetenschappelijke) infrastructuur dat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het bestuurscollege van de HoGent overeenkomstig de procedure in het organiek reglement; 10 het opstellen van een personeelsformatie die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het bestuurscollege van de HoGent overeenkomstig de procedure in het organiek reglement; 11 de aanwending van de werkingsuitkering van de Vlaamse Gemeenschap, de voor de academisch gerichte kunstopleidingen bedoelde aanvullende onderzoeksmiddelen, de eigen inkomsten van de School of Arts en van alle andere financiële middelen die de HoGent ter beschikking stelt aan de School of Arts; 12 het formuleren van voorstellen voor de aanstelling en benoeming van het onderwijzend personeel; 16

20 ORGANISATIE 13 het formuleren van voorstellen voor het toekennen van ambtswijzigingen en bevorderingen voor het personeel dat toegewezen is aan de School of Arts; 14 het formuleren van voorstellen voor het sluiten van samenwerkingsakkoorden. Met uitzondering van de bevoegdheden vermeld in 8, 9 en 10 kan de raad van de School of Arts sommige van zijn bevoegdheden uitdrukkelijk toewijzen of delegeren aan de decaan. Omtrent de uitoefening van deze bevoegdheden brengt de decaan verslag uit aan de raad van de School of Arts. De decaan is verantwoordelijk voor de coördinatie en de dagelijkse leiding van de School of Arts. Hij is tevens voorzitter van de raad van de School of Arts en heeft van rechtswege stemrecht. Opleidingscommissies staan als organisatorische eenheden met adviserende bevoegdheid in voor de inhoud en de organisatie van de opleidingen. De raad van de School of Arts duidt de leden van de opleidingscommissie aan. De voorzitter van de opleidingscommissie wordt aangesteld via een door het bestuurscollege uitgewerkte selectieprocedure. Vakgroepen staan als organisatorische eenheden met adviserende bevoegdheid in voor het verstrekken van onderwijs, het uitvoeren en coördineren van onderzoek en maatschappelijke dienstverlening en voor de beoefening en ontwikkeling van de kunsten. 3.3 Interfacultair centrum De HoGent telt een interfacultair centrum, met name het Centrum voor Ondernemen, dat tot doel heeft een ondernemende ingesteldheid doorheen alle opleidingen van de HoGent te stimuleren. Tevens werkt het centrum ondersteunend voor de diverse initiatieven ter bevordering van de ondernemerszin van de faculteiten en de School of Arts. De directeur van het interfacultair centrum wordt aangesteld via een door het bestuurscollege uitgewerkte selectieprocedure. De directeur is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het centrum en implementeert het hogeschoolbeleid binnen het centrum. Bijlagen 1.1 Samenstelling faculteitsraden en raad van de School of Arts 1.2 Vakgroepvoorzitters 1.3 Voorzitters opleidingscommissies 4 Stuvoraad Binnen de HoGent is een stuvoraad opgericht die paritair is samengesteld uit acht leden, verkozen door en onder de studenten, de leerlingen en de cursisten uit hbo5-opleidingen die toegang hebben tot de studentenvoorzieningen van de hogeschool en acht leden, aangeduid door het bestuurscollege. De stuvoraad is overeenkomstig de algemene richtlijnen van het inrichtingsorgaan en van het bestuurscollege belast met: 1 het opstellen van een beleidsplan en een jaar- en meerjarenbegroting die ter goedkeuring worden voorgelegd aan het inrichtingsorgaan overeenkomstig de procedure in het organiek reglement; 2 het instaan voor de aanwending van de sociale toelage, van de inkomsten uit de werking betreffende studentenvoorzieningen en voor de aanwending van alle andere financiële middelen die ter beschikking worden gesteld van studentenvoorzieningen en dit binnen het kader van het goedgekeurde beleidsplan en de goedgekeurde jaar- en meerjarenbegroting; 3 het opstellen van het jaarverslag over studentenvoorzieningen; 4 het formuleren van voorstellen aan het bestuurscollege voor de functies en personeelsbezetting die nodig worden geacht voor de werking en organisatie van de studentenvoorzieningen; 5 het formuleren van voorstellen aan het bestuurscollege voor het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten met derden. 17

21 5 Adviesorganen, interne beroepscommissies en ondersteunende diensten 5.1 Adviesorganen Binnen de HoGent kunnen door het bestuurscollege formele adviesorganen worden opgericht die tot doel hebben beleidsvoorbereidend, beleidsondersteunend en coördinerend werk te verrichten voor het bestuurscollege. De samenstelling en werking van de formele adviesorganen wordt geregeld door het bestuurscollege. Onderstaande adviesorganen verrichten beleidsvoorbereidend, beleidsondersteunend en coördinerend werk voor het bestuurscollege. Kwaliteitsraad Onderwijsraad Bibliotheekraad Onderzoeksraad Bouwcommissie 5.2 Interne beroepscommissies Binnen de HoGent kunnen door het bestuurscollege interne beroepscommissies worden opgericht die tot doel hebben administratieve beroepen van studenten en / of personeelsleden te behandelen en hierover uitspraak te doen. De bevoegdheden, samenstelling en werking van de interne beroepscommissies worden door het bestuurscollege bepaald. 5.3 Ondersteunende diensten Ter ondersteuning van het bestuur, de faculteiten en de School of Arts en met het oog op de verwezenlijking van de missie en de strategie van de HoGent wordt voorzien in een centrale administratie waarvan de inrichting wordt geregeld bij beslissing van het bestuurscollege. De algemeen directeur staat in voor de interne organisatie van de centrale administratie overeenkomstig de richtlijnen van het bestuurscollege. De centrale administratie bestaat uit de onderstaande directies en diensten. Daarnaast heeft de HoGent een communicatieambtenaar, een behandelaar van externe klachten, een consulent informatieveiligheid, een juridisch adviseur en een steunpunt Personeelszorg met een vertrouwenspersoon. ORGANISATIE Directie Onderwijs De directie Onderwijs staat in voor het beleid inzake onderwijs en onderwijsprocessen. De directie heeft een coördinerende, sturende en ondersteunende beleidstaak en is actief op het vlak van kwaliteitszorg, in-, door- en uitstroom van studenten, initiatieven en projecten rond diversiteit, internationalisering, onderwijsvernieuwing en onderwijsprofessionalisering Directie Onderzoek De directie Onderzoek fungeert als centraal platform tussen onderzoekers en het bestuur van de hogeschool. Zij staat in voor de beleidsvoorbereiding, -uitvoering en -monitoring inzake onderzoek, dienstverlening en valorisatie. Daarnaast ondersteunt de directie Onderzoek de onderzoekers in alle facetten van het onderzoeksgebeuren. Zij zoekt opportuniteiten voor onderzoeksgroepen, helpt mee om de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren en zorgt mee voor de outreach van onderzoeksrealisaties vanuit de HoGent naar de zich omringende maatschappij door het faciliteren van gecoördineerde valorisatie, dienstverlening en wetenschapscommunicatie Directie Personeel en Organisatie De directie Personeel en Organisatie staat in voor het personeelsbeleid, de organisatiestructuur van de HoGent, de personeelsstatuten en de personeelsadministratie. De taak van de directie Personeel en Organisatie is personeelsleden met expertise en creativiteit aan te trekken en te behouden en daarbij steeds een evenwicht te zoeken tussen de behoeften van medewerkers en de doelstellingen van de hogeschool. 18

22 ORGANISATIE Directie Financiën en ICT De directie Financiën en ICT is opgedeeld in een dienst Financiën en een dienst ICT. De dienst Financiën verzamelt, controleert en organiseert interne en externe financiële informatie over de instelling. Zij stelt de begroting en de jaarrekening van de hogeschool op. De dienst ICT staat in voor het globale informaticabeleid en -beheer van de hogeschool met betrekking tot de administratieve automatisering; de uitbouw en het onderhoud van het computernetwerk en het intranet; de realisatie van concrete informatiseringprojecten; de ondersteuning van de faculteiten en centrale diensten op het vlak van informatica; de installatie en exploitatie van de pc-parken van bepaalde faculteiten en de coördinatie van specifieke projecten Directie Gebouwen en Facilitair Beheer De directie Gebouwen en Facilitair Beheer staat in voor het beleid dat de globale infrastructuuropties vertolkt. Zij werkt de infrastructuurplanning projectmatig uit en verzorgt de realisatie van nieuwe projecten. Daartoe is er permanent contact en projectbegeleiding met studiebureaus en personeel. Daarnaast organiseert zij ook wettelijke controles, afvalbeheer en rationeel energieverbruik en verzorgt zij onderhoud en herstelling van de infrastructuur waarover de HoGent beschikt Dienst Communicatie De dienst Communicatie is verantwoordelijk voor de interne en externe communicatie van de HoGent. De dienst coördineert de communicatie van de verschillende diensten, directies, faculteiten en de HoGent als geheel Dienst Interne Preventie, Milieu en Welzijn De dienst Interne Preventie, Milieu en Welzijn ondersteunt in eerste instantie het hogeschoolbestuur, de leidinggevenden en alle personeelsleden bij de uitbouw van een preventiebeleid en de ontwikkeling van een milieuzorgsysteem. De dienst formuleert voorstellen en geeft preventief advies in samenwerking met de externe preventiedienst, de veiligheidscoördinator en externe deskundigen. De implementering van welzijn is gebaseerd op het dynamisch risicobeheerssysteem. Aan de hand van risicoanalyses en evaluaties worden nieuwe risico s opgenomen in een globaal preventieplan. In het jaarlijkse actieplan wordt aandacht besteed aan alle domeinen van de welzijnswetgeving: veiligheid, gezondheid, hygiëne, ergonomie en psychosociale aspecten Dienst Interne Audit De dienst staat het auditcomité en de bestuursorganen bij in hun toezichts- en overzichtsfuncties. Op een deskundige, objectieve en onafhankelijke manier verschaft de dienst redelijke zekerheid over de geschiktheid en de doeltreffendheid van de interne controle, het risicobeheer en het governanceproces. Op die manier draagt de dienst bij tot realisatie van de doelstellingen van de HoGent. Het diensthoofd Interne Audit vervult ook de functie van behandelaar van externe klachten en van consulent informatieveiligheid. 6 Auditcomité Binnen de HoGent wordt één auditcomité opgericht dat tot doel heeft de bestuursorganen bij te staan in hun toezichtfunctie op de volgende processen: de interne controle en interne audit; de financiële en de operationele rapportering; de naleving van externe en interne wet- en regelgeving; het deugdelijk bestuur. Bijlagen 1.4 Samenstelling auditcomité 7 Participatie, overleg- en onderhandelingsorganen 7.1 Hogeschool Gent Studentenraad (HGSR) De HoGent heeft één studentenraad, genaamd de Hogeschool Gent Studentenraad of HGSR, die bestaat uit minimaal acht leden, verkozen door en onder de studenten van de HoGent. De studentenraad verdedigt de belangen van alle studenten en heeft ten behoeve van alle studenten een informatieplicht over de wijze waarop hij zijn bevoegdheden uitoefent. 19

23 Per faculteit en voor de School of Arts wordt een facultaire studentenraad / studentenraad van de School of Arts of participatiecommissie opgericht. De facultaire studentenraden, de studentenraad van de School of Arts of de participatiecommissies oefenen de bevoegdheden van de studentenraad uit voor alle aangelegenheden die zich situeren op het niveau van de faculteit / School of Arts. Elke participatiecommissie of facultaire studentenraad / studentenraad van de School of Arts bestaat uit minstens vijf leden. De HGSR heeft evenwel de bevoegdheid om een participatiecommissie of facultaire studentenraad / studentenraad van de School of Arts te erkennen als voldoende representatief, ook al is het vereiste aantal niet bereikt. 7.2 Hogeschoolonderhandelingscomité (HOC) In het hogeschoolonderhandelingscomité wordt onderhandeld over aangelegenheden betreffende de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel, in zoverre deze betrekking hebben op de HoGent. Het hogeschoolonderhandelingscomité wordt voorgezeten door de voorzitter van het bestuurscollege. De algemeen directeur is plaatsvervangend voorzitter van het hogeschoolonderhandelingscomité. 7.3 Overlegcomité voor Preventie en Bescherming op het werk (OCPBw) Het overlegcomité voor preventie en bescherming op het werk heeft als opdracht alle middelen op te sporen en voor te stellen en actief bij te dragen tot alles wat wordt ondernomen om het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk te bevorderen. Bijlagen 1.5 Samenstelling Hogeschool Gent Studentenraad 1.6 Samenstelling Hogeschoolonderhandelingscomité (HOC) 1.7 Samenstelling Overlegcomité voor Preventie en Bescherming op het werk (OCPBw) 1.8 Lijst van protocolakkoorden ORGANISATIE 20

24 ORGANISATIE 21

25 Jaarverslag HoGent Onderwijs ONDERWIJS

26 ONDERWIJS 23

27 1 Onderwijs binnen het strategisch plan In 2013 keurde de raad van bestuur het Strategisch Plan goed. Dat plan kwam tot stand in de schoot van een ad-hocwerkgroep Strategische Positionering met de algemeen directeur, de directeurs, diensthoofden en decanen en werd gefinaliseerd tijdens een strategiedag met de leden van de raad van bestuur. Het Strategisch Plan beschrijft de strategische positie die de HoGent in het hogeronderwijslandschap en de maatschappij wil innemen en de strategische en operationele doelen die de HoGent wil bereiken in de periode Het weerspiegelt als dusdanig hoe de HoGent binnen het gespecificeerde tijdskader door middel van een geoptimaliseerde en doelmatige besteding van de beschikbare middelen de vooropgestelde strategische en operationele doelen wil realiseren. Gezien onderwijs een kerntaak is van de HoGent, heeft de werking van de directie Onderwijs en haar vier diensten linken met alle facetten van de strategische positionering van de hogeschool: De HoGent: een maatschappelijk geëngageerde organisatie. Studentgecentreerd onderwijs: Het onderwijs aan de HoGent wordt gekenmerkt door authenticiteit, onderzoek, internationalisering en ondernemingszin. Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek en onderzoek in de kunsten: De HoGent zet in op onderzoek dat economische, maatschappelijke en culturele vruchten afwerpt en dus bijdraagt tot welvaart, welzijn, cultuur en jobcreatie. Professionele partners: Onderwijs, onderzoek en valorisatie binnen de HoGent zijn duidelijk gegrond in de praktijk van het werkveld en de maatschappij en zorgen omgekeerd ook voor de doorstroming van kennis naar de praktijk. Academische partners: De HoGent bouwt haar expertisedomeinen verder uit in nauwe samenwerking met haar academische partners. De Universiteit Gent is hierbij een preferente partner. Ondernemende experten. Belangrijke mijlpalen waren de integratie van de academische opleidingen in de universiteit en de ondertekening van het HoGent-HB05-samenwerkingsverband. 2 Kwaliteitszorg 2.1 Interne kwaliteitszorg ONDERWIJS Het academiejaar werd gekenmerkt door de verdere uitrol van een systeem van integrale kwaliteitszorg aan de hand van TQM Focus 2013, een hogeschoolbreed project ter implementatie van een systeem van integrale kwaliteitszorg, dat borg moet staan voor de controle, aansturing, bijsturing en optimalisatie van de processen. Voor meer informatie over dit projectplan verwijzen we naar het hoofdstuk Integrale kwaliteitszorg van dit jaarverslag. 2.2 Externe kwaliteitszorg In het academiejaar werd voor de volgende opleidingen een zelfevaluatierapport ingediend: bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs; bachelor in het onderwijs: lager onderwijs; bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs; bachelor in het office management; bachelor na bachelor in het internationaal bedrijfsmanagement (aanvullende beoordeling). De volgende opleidingen ontvingen in het academiejaar een visitatiecommissie: bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs; bachelor in het onderwijs: lager onderwijs; bachelor na bachelor in het internationaal bedrijfsmanagement (aanvullende beoordeling); bachelor in het office management; bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs. 24

28 ONDERWIJS Ter voorbereiding van de komst van een visitatiecommissie wordt steeds een kritische reflectie georganiseerd. Gedurende een half dagdeel overlopen de collega s van de opleiding samen met de kwaliteitszorgmedewerkers, onderwijskundigen en het werkveld alle aspecten die tijdens een visitatie aan bod komen. De volgende opleidingen ontvingen in het academiejaar hun visitatierapport: bachelor in de verpleegkunde; bachelor na bachelor in het internationaal bedrijfsmanagement (aanvullende beoordeling); bachelor in het onderwijs: kleuter onderwijs; bachelor in het onderwijs: lager onderwijs. Voor de volgende opleidingen werd in het academiejaar een accreditatieaanvraag ingediend bij de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie): bachelor in de verpleegkunde. Voor de volgende opleidingen werd in het academiejaar een positief accreditatiebesluit van de NVAO verkregen: bachelor na bachelor in de intensieve zorg en de spoedgevallenzorg; bachelor na bachelor in het zorgmanagement. 2.3 Curriculumzorg Studietijdonderzoek en studentenbevragingen Op basis van de Codex Hoger Onderwijs bewaken de hogescholen de studiebelasting, waarbij één studiepunt gelijk staat aan 25 tot 30 uren studietijd. Het instrument studietijdmetingen geeft inzicht in de totale studietijd van de studenten en de studietijd per opleidingsonderdeel. De HoGent biedt drie verschillende methoden aan voor studietijdmetingen: het paarsgewijs vergelijken, het tijdschrijven en focusgroepen. Elke methode kan, afhankelijk van de context, op zich worden gebruikt om de studietijd van studenten in kaart te brengen en te analyseren. Een combinatie van de verschillende methodes is ook mogelijk. Het gecombineerd gebruik geeft een dieper inzicht in de studietijd. Naast de studietijdmetingen geven ook de studentenbevragingen een dieper en causaal inzicht in de verhouding tussen de begrote en de reële studietijd van studenten. De bevraagde dimensies over de opleidingsdoelstellingen, de geboden ondersteuning aan studenten, de onderwijs- en examenorganisatie, de inspraak van studenten, de elektronische leeromgeving en de infrastructuur zorgen voor dat dieper en causaal inzicht. Sinds het academiejaar wordt gewerkt aan de hand van standaardvragenlijsten in het kader van de bevraging van studenten over de opleiding en de opleidingsonderdelen. Voor de opleidingsonderdelen wordt gewerkt op basis van vragenlijsten voor de verschillende frequent gehanteerde onderwijsvormen: (a) hoorcollege, (b) werkcollege, (c) projectwerk, (d) stage, en (e) bachelorproef/masterproef/eindwerk/scriptie. Voor de opleiding wordt gewerkt op basis van specifieke vragenlijsten die uitgewerkt zijn voor twee subpopulaties: (a) de instromers en (b) de uitstromers. Bij de instromers ligt de focus op het onthaal en de informatieverstrekking door de opleiding, alsook op het beslissingsproces en de motivatie van de studenten. De focus van de vragenlijst voor de uitstromers ligt op de kwaliteit van de opleiding. De resultaten van het studietijdonderzoek en de studentenbevragingen vormen mee de basis voor de input van de jaaractieplannen en de programmawijzigingen van de opleidingen. 25

29 2.3.2 Programmawijzigingen Volgens de Codex Hoger Onderwijs bepaalt het instellingsbestuur elk academiejaar het opleidingsaanbod. Het opleidingsaanbod is het geheel van opleidingen. Elke opleiding bestaat uit een samenhangend geheel van opleidingsonderdelen, die samen een opleidingsprogramma vormen. Elk academiejaar worden er programmawijzigingen door de opleidingscommissies en de faculteitsraden ter goedkeuring aan het bestuurscollege voorgelegd. Die programmawijzigingen houden doorgaans verband met: de adviezen van de opleidingscommissie; de aanbevelingen van de visitatiecommissies; de suggesties vanuit het werkveld (resonantiecommissies); de afstemming op het Strategisch plan van de HoGent; de resultaten van de curriculumscreening; naamswijzigingen van opleidingsonderdelen ter verduidelijking van de inhoud; het herschikken van de indeling van opleidingsonderdelen in semesters in functie van de volgtijdelijkheid, om zo de studielast van studenten gelijkmatiger te verdelen over de twee semesters en/of de taakbelasting van de individuele onderwijzende personeelsleden gelijkmatiger te spreiden; het aanpassen van de type uren (hoorcollege, werkcollege, begeleid zelfstandig leren en externe leeractiviteiten en zelfstudie) of van het aantal contacturen; het organiseren van opleidingsonderdelen op jaarbasis in plaats van per semester, teneinde studenten meer groeikansen naar de vooropgestelde eindcompetenties te bieden; het ontclusteren van opleidingsonderdelen omdat de inhoud ervan onderling te verschillend is; het aanbieden van nieuwe opleidingsonderdelen om de opleiding te verdiepen of te verbreden; het aanpassen van de lijsten van keuzeopleidingsonderdelen teneinde aan te sluiten bij de behoeften van het werkveld en een veranderde instroom; het aanpassen van studiepunten teneinde deze in overeenstemming te brengen met de reële studielast; het aanbieden van Engelstalige opleidingsonderdelen met het oog op het verwerven van internationale ervaring en het aantrekken van buitenlandse studenten Onderwijsontwikkeling en vernieuwing Onderwijsontwikkeling en onderwijsvernieuwing is het streven naar de ontwikkeling van een ideale leeromgeving waarbinnen studenten zichzelf optimaal kunnen ontwikkelen. Een studentgecentreerde visie op onderwijs Het Strategisch plan van de HoGent omvat een studentgecentreerde visie op onderwijs, die het vertrekpunt en kader vormt van verschillende activiteiten op het vlak van onderwijsontwikkeling en - vernieuwing. De focus ligt hierbij op de ontwikkeling van een kwaliteitsvolle en stimulerende leeromgeving met een authentiek en contextrijk karakter, de (ondernemende) gerichtheid op het beroepenveld, de inbedding van onderzoek in het curriculum en de internationale dimensie van de opleidingen. Van docenten wordt verwacht dat ze als team samenwerken en studenten optimaal begeleiden, zodat die worden gestimuleerd om als managers van het eigen leerproces op te treden. Hierbij spelen actief leren, talentontwikkeling, aangepaste begeleiding, onderwijstechnologie en de opvolging van de studievoortgang een belangrijke rol. ONDERWIJS Curriculumscreening Tijdens het academiejaar werd het curriculum van de professioneel gerichte opleiding retailmanagement gescreend. Vanuit de dienst Integrale Kwaliteitszorg, Onderwijsontwikkeling en elearning werd op reflectieve wijze toelichting gegeven bij de resultaten van de uitgevoerde screening. Kritische reflecties Als voorbereiding op externe onderwijsvisitaties organiseerde de dienst Integrale Kwaliteitszorg, Onderwijsontwikkeling en elearning kritische reflecties met de betrokken opleidingen. Tijdens het academiejaar werd bij de volgende opleidingen een kritische reflectie georganiseerd: bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs; bachelor in het onderwijs: lager onderwijs; bachelor na bachelor in het internationaal bedrijfsmanagement (aanvullende beoordeling); bachelor in het office management; bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs. 26

30 ONDERWIJS Aanmoedigingsfonds Ook het Aanmoedigingsfonds vormde opnieuw een belangrijke hefboom voor onderwijsontwikkeling en - vernieuwing. Tijdens het academiejaar ondersteunde de dienst Integrale Kwaliteitszorg, Onderwijsontwikkeling en elearning actief de acties die de HoGent in dat kader ontplooide: het hoger onderwijs toegankelijk maken voor mensen die om diverse redenen niet kunnen deelnemen aan het contactonderwijs middels de verdere ontwikkeling van opleidingen in afstandsonderwijs (zie in dat verband het luik over open onderwijs en afstandsonderwijs); het hoger onderwijs toegankelijk maken voor mensen die om diverse redenen buiten de klassieke trajecten willen studeren middels de ontwikkeling van opleidingen via werkplekleren; de instromende studenten in een gunstige startpositie brengen middels de optimalisatie van studie(keuze)begeleiding. Deze projecten genereerden ook positieve effecten voor het reguliere onderwijs. Ondersteuning en coaching van docenten Successen boeken op het vlak van onderwijsvernieuwing veronderstelt specifieke kennis, vaardigheden, inzichten en inspanningen van de docenten. Een kritische succesfactor daarbij is een gemotiveerd, goed geïnformeerd en samenwerkend team. Om dit te bewerkstelligen, werden tijdens het academiejaar verschillende (vormings)initiatieven gelanceerd. De seminaries onderwijskunde in associatieverband vormen hierbij een belangrijke pijler (zie in dat verband het hoofdstuk over onderwijsprofessionalisering). Bijkomend werden nog talrijke andere acties ontplooid om bij te dragen tot de beoogde kennisdeling, kennisverspreiding en samenwerking en dit zowel op opleidings-, faculteits- als instellingsniveau: infolunches of informatiesessies over een specifiek thema, gesprekken met externe ervaringsdeskundigen/experten, onthaaldagen voor nieuwe medewerkers en/of het uitbouwen van peter- en meterschappen voor nieuwe docenten (startersbegeleiding), coaching op maat (loopbaanbegeleiding), gerichte teambuildingmomenten, delen van praktijkervaringen of good practices, projecten ter stimulering van interdisciplinaire samenwerking tussen opleidingen, workshops, online cursussen, documentatie, oefencahiers en richtlijnen voor docenten, Ondernemingszin, authenticiteit en internationalisering In navolging van het Strategisch plan oriënteerden de opleidingen zich tijdens het academiejaar actief op de concepten ondernemingszin, authenticiteit en internationalisering. In het kader van de oriëntatie op het beroepenveld gingen opleidingen steeds meer samenwerkingsvormen aan met externe organisaties en kregen studenten in toenemende mate de opdracht om taken uit te voeren voor externe opdrachtgevers. Ook met betrekking tot ondernemerschap werden verschillende inspanningen geleverd. Dit komt onder meer tot uiting in de groeiende belangstelling voor het opzetten van Small Business Projects en leerondernemingen, respectievelijk in samenwerking met de vzw Vlaamse Jonge Ondernemingen en UNIZO, de samenwerking met het Centrum voor Ondernemen van de HoGent, het uitwerken van managementcases, Ten slotte maakten de opleidingen actief werk van de structurele verankering van internationale en interculturele competenties in hun curriculum. Dit alles ter versterking van het ondernemende vermogen en de internationale oriëntatie van de studenten. Studentenbegeleiding en -coaching De HoGent streeft ernaar haar studenten aan te leren om de verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces in handen te nemen. Dit veronderstelt een gepaste aandacht voor studentenbegeleiding en - coaching. Introspectie, zelfreflectie, zelfontwikkeling worden begeleid, opgevolgd en gestimuleerd middels competentie- en talentmanagement, met een sterke focus op de ontwikkeling van attitudes en vaardigheden. Daarbij zijn de Schaal voor Attitude Meting en de peer-assessmentmodule in het elektronische leerplatform belangrijke instrumenten. Samenhang didactische componenten Tijdens het academiejaar werd blijvend aandacht besteed aan de optimalisatie van de samenhang tussen de afzonderlijke elementen uit de didactische cyclus. In dit kader werd werk gemaakt van instrumenten die de samenhang tussen doelstellingen, leerinhouden, didactische werkvormen, leermiddelen en evaluatievormen bevorderen. Er werd ingezet op de introductie van nieuwe didactische werkvormen en evaluatievormen, het monitoren van de kwaliteit van het toetsen en examineren, het inzetten van multimedia en het gebruik van onderwijstechnologie. 27

31 Steeds meer opleidingen integreren het projectmatig en/of interdisciplinair werken in hun onderwijsgebeuren. Dit is een belangrijk element in de strategische positionering van de HoGent en ten aanzien van het streven naar een echte competentiegerichte onderwijsaanpak. De komende academiejaren wordt hier verder op ingezet. De hefboom om dit te realiseren is het proces van curriculumontwikkeling en -hervorming, dat wordt ondersteund door de facultaire diensten Integrale Kwaliteitszorg en Onderwijsontwikkeling en de dienst Integrale Kwaliteitszorg, Onderwijsontwikkeling en elearning Onderwijsprofessionalisering Tijdens het academiejaar organiseerde de dienst Integrale Kwaliteitszorg, Onderwijsontwikkeling en elearning, in navolging van de vorige academiejaren, de seminaries onderwijskunde. In deze reeks seminaries werd driemaal kozen voor een format met een korte inleiding gevolgd door twee reeksen van drie parallelsessies en verliepen twee seminaries volgens het klassieke format met een keynote en één reeks van drie parallelsessies. Volgende onderwerpen werden behandeld: Feedback - begeleiding - coaching Inleiding op het thema: Olaf Spittaels (stafmedewerker Onderwijsontwikkeling Arteveldehogeschool) Taal - taaltips - taalontwikkeling Keynotespreker: Wilma van der Westen (voorzitter Nederlands-Vlaams Platform Taalbeleid Hoger Onderwijs) Internationaal - ver - dicht Inleiding op het thema: Frederik De Decker, stafmedewerker Onderwijs Associatie Universiteit Gent) Media - nieuwer - nieuwst Inleiding op het thema: Luc Vandeput, (coördinator e-learning Katholieke Hogeschool Leuven); Ondernemerschap - ondernemend leren - meten! Keynotesprekers: Josette Dijkhuizen, vrouwenvertegenwoordiger algemene vergadering van de Verenigde Naties; Jens Pas, directeur Gent BC). De seminaries onderwijskunde worden als navorming georganiseerd in samenwerking met de Universiteit Gent, de Arteveldehogeschool en de Hogeschool West-Vlaanderen. Er werden 337 deelnames genoteerd, waarvan 163 van de HoGent. Gezien onderwijsprofessionalisering het best zo dicht mogelijk bij de docenten plaatsvindt, ondernamen ook de faculteiten verschillende nuttige en interessante initiatieven. Onderwijsprofessionalisering binnen de faculteit Mens en Welzijn werd ingevuld door middel van onderwijskundige analyses van de studiefiches van alle opleidingen, de helpdesk onderwijs met interne publicaties op maat rond diverse onderwijsitems, coaching van projecten en bij ad-hocvragen, interne vormingsmomenten op vraag, expertisedeling tijdens lunchontmoetingen Onderwijs, ondersteuning bij de vernieuwing van opleidingsprogramma s en de stimulering en opvolging van deelname aan de seminaries onderwijskunde van de HoGent. Er werd ook sterk ingezet op de ontwikkeling van een handleiding evaluatiebeleid, de hiermee verbonden ondersteunende instrumenten en de implementatie hiervan bij diverse opleidingen binnen de faculteit. ONDERWIJS De faculteit Natuur en Techniek legde de nadruk op de professionalisering van opleidingsteams in het kader van curriculumontwikkeling, de formulering van opleidingsspecifieke leerresultaten en competentieen toetsbeleid. Verder kregen docenten ook handvatten aangereikt om de internationale dimensie in hun onderwijs te versterken. Daarnaast ging er in het kader van de verdere ontwikkeling van afstandsonderwijs binnen de bacheloropleiding in het vastgoed veel aandacht naar de verschillende aspecten van deze onderwijsvorm. De faculteit Bedrijf en Organisatie hanteerde het systeem van P-coaches voor de begeleiding van docenten. De P-coach helpt de docent bij zijn/haar leerproces, het verwerven van inzicht in de eigen waarden, interesses en mogelijkheden en verbindt deze aan de bestaande of toekomstige functie. Verder werden professionaliseringsactiviteiten opgezet inzake het leren in authentieke en contextrijke omgeving. De School of Arts evalueerde haar onderwijsprofessionaliseringstraject dat werd opgestart in 2012 en stuurde bij waar nodig. De introductie van het afstandsonderwijs in de bachelor interieurvormgeving stimuleerde ook de reflectie over het leermateriaal en de onderwijsvormen van het reguliere onderwijs. Verder legde de School of Arts de nadruk op het bijscholen van de docenten voor de ontwikkeling van studentvriendelijke syllabi. 28

32 ONDERWIJS Samen met de facultaire diensten Integrale Kwaliteitszorg en Onderwijsontwikkeling werd een online raadpleegbaar glossarium met onderwijskundige termen gepubliceerd en een checklist voor de aanmaak van syllabi hogeschoolbreed beschikbaar gesteld. De HoGent werd in het academiejaar opgenomen in het coördinatieteam van het Lerend Netwerk van Onderwijsondersteuners (LNO²). Binnen LNO² wordt gewerkt op basis van het principe van rotatie en de plaats van de VUB kwam na vier jaar vrij. De HoGent nam deze plaats in en vormde in samen met de KUL, de hogeschool PXL en de Arteveldehogeschool het coördinatieteam van LNO². In 2015 zal de HoGent de voorzitter zijn van het coördinatieteam en gastheer zijn voor het jaarlijkse LNO²-congres. 3 Opleidingsaanbod 3.1 Programmatie en afbouw Aanvragen studieduurverlenging, oprichting afstudeerrichting of nieuwe opleiding Tijdens het academiejaar werden er geen aanvragen ingediend voor studieduurverlenging en werden er geen nieuwe afstudeerrichtingen en nieuwe opleidingen ingericht Afbouw Tijdens het academiejaar werden er geen opleidingen en/of afstudeerrichtingen afgebouwd Afstandsleren In het academiejaar zijn de bacheloropleidingen vastgoed (makelaardij), interieurvormgeving, sociaal werk en retailmanagement met afstandsleren van start gegaan Postgraduaten Tijdens het academiejaar werden er geen nieuwe postgraduaten ingericht Navormingen Volgende navormingen werden in voor het eerst ingericht: de magie van de taal in communicatie; omgaan met verpleegkundige urgenties; verpleegkundige met bijzondere deskundigheid in de geriatrie (bijzondere beroepsbekwaamheid); timemanagement en delegeren; oncodiëtiek; gericht ondersteunen van leraren in het leren omgaan met diversiteit (GOL(L)D); gericht ondersteunen van leraren in het leren omgaan met diversiteit (GOL(L)D) voortgezet traject; casusbesprekingen voeren vanuit inspirerend coachen reeks 1; casusbesprekingen voeren vanuit inspirerend coachen reeks 2; psychoanalytisch georiënteerd werken met kinderen, jongeren en volwassenen module 1: freudiaanse concepten, basiscursus en intervisie; psychoanalytisch georiënteerd werken met kinderen, jongeren en volwassenen module 2: freudiaanse concepten, lezingen en intervisie; psychoanalytisch georiënteerd werken met kinderen, jongeren en volwassenen module 3: freudiaanse concepten, cartel, stage, portfolio en studiedag; fysica voor natuurwetenschappen 1e en 2e graad; onderzoekend leren in wereldoriëntatie en wiskunde; de leraar als coach reeks 1; de leraar als coach reeks Bachelor-na-bacheloropleidingen en master-na-masteropleidingen Een overzicht van de initiële opleidingen en de vervolgopleidingen die aan de HoGent ingericht worden, is beschikbaar op Bijlagen 2.1 Aanbod initiële opleidingen, specifieke lerarenopleidingen, bachelor-na-bacheloropleidingen, master-na-masteropleidingen per faculteit, met opgave van vestiging en studiegebied. 2.2 Aanbod postgraduaten en navormingen per faculteit, met opgave van studiegeld. 29

33 3.2 Samenwerkingsverbanden De HoGent sloot overeenkomsten met onder andere: de Roger Van Overstraeten Society vzw betreffende de gemeenschappelijke organisatie van studiedagen voor leerkrachten uit het kleuter-, lager- en secundair onderwijs, de professionalisering van lectoren en docenten en het trainen van HoGent-studenten van de professionele bacheloropleidingen tot leraar; de vzw UROBEL, de Beroepsvereniging voor Urologische Verpleegkundigen, Paramedici en Aanverwanten, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Katholieke Hogeschool Leuven voor de bijscholing referentieverpleegkundige continentie; de Belgische Vereniging Leraren Frans, Vlaamse Gemeenschap (B.V.L.F. vzw) voor de organisatie van een jaarlijkse studiedag, inclusief een boeken- en mediabeurs; de VDAB om werkzoekenden met een VDAB-overeenkomst in een door openbare besturen opgerichte, erkende of gesubsidieerde onderwijsinstelling op te nemen: het Switch2IT-traject in samenwerking met de professioneel gerichte bacheloropleiding in de toegepaste informatica; de UGent, de Howest en de Arteveldehogeschool voor de opstart van de aanneming van diensten inzake plagiaatdetectiesoftware. 3.3 Open onderwijs en afstandsonderwijs In 2011 werd aan de HoGent het elektronische leerplatform Chamilo in gebruik genomen. Een jaar volgden de Erasmushogeschool Brussel en de Vrije Universiteit Brussel. Tussen de drie hogeronderwijsinstellingen vindt er geregeld overleg plaats in het kader van de ontwikkeling van de onderwijskundige functionaliteiten van het elektronisch leerplatform. Het leren van elkaar en het delen van informatie is de kern van dat overleg. Het portfolio en de assessmenttool vormden binnen deze learning community belangrijke gespreksonderwerpen tijdens het academiejaar Met het oog op een nog grotere bedrijfszekerheid van Chamilo werd aan de HoGent tijdens het academiejaar sterk ingezet op de verdere stabilisering van het leerplatform. De volgende zaken werden daartoe gerealiseerd: de steeds groeiende serverinfrastructuur werd gestructureerd en geautomatiseerd; het proces om software in productie te brengen werd vereenvoudigd en gestroomlijnd; het testen van nieuwe software werd verregaand geautomatiseerd. ONDERWIJS Tijdens het academiejaar ging ook bijzondere aandacht naar de softwarematige kant van de leeromgeving. Aan de basis van die aandacht lagen onder andere de vragen die via de helpdesk werden ontvangen, het gestructureerd overleg met de facultaire coördinatoren van de elektronische leeromgeving of desiderata vanwege de projecten afstandsleren in het kader van het aanmoedigingsfonds. Een greep uit de realisaties: ontsluiting in Chamilo van de examenroosters, zoals opgemaakt in Syllabus+; optimalisatie van het sterk groeiend mailverkeer vanuit Chamilo; herwerking van de curriculumpagina om docenten toe te laten cursussen vlotter aan te maken; integratie van de leeromgeving met de HoGent API om de datastromen te optimaliseren; koppeling van de leeromgeving met externe services zoals Flickr, Picasa, Slideshare, Vimeo en Youtube; realisatie van een puntenboek in de oefenmodule. Samen met de Hogeschool Gent Studentenraad werd een proefproject opgezet om een app te bouwen op basis van de Chamilo-gegevens via de e-learning API. Dat resulteerde in een app die de persoonlijke lessen- en examenroosters van de studenten via mobiele toestellen beschikbaar stelt. Tijdens het academiejaar werd de basis gelegd voor het werken met metatdata in Chamilo. De oefenmodule kreeg daarbij alle aandacht. Het fundament is gebaseerd op de Dublin Core, met de mogelijkheid tot uitbreiding naar een specifiek HoGent-dialect. 30

34 ONDERWIJS Om te beantwoorden aan specifieke wensen van groepen eindgebruikers werd tijdens het academiejaar voortgewerkt aan de koppeling van externe softwarepakketten: De hernieuwing van de plagiaatdetectiesoftware Ephorus in associatieverband, met een veel ruimere referentiedatabank als gevolg. Door het gebruiksvriendelijker maken van de interface met Mediamosa kan het beeldmateriaal optimaler gebruikt en geïntegreerd worden met leerpaden en kunnen er metadata aan worden toegekend. Het Chamilo-team biedt elk academiejaar stageplaatsen aan, zo ook tijdens het academiejaar Samen met stagestudenten van de HoGent-bacheloropleiding in de toegepaste informatica werden twee zaken gerealiseerd: Er kan een ical-export van lessen- en examenroosters gemaakt worden voor mobiele toestellen. Docenten kunnen RSS-feeds aanbieden aan studenten. Het systeem van facultaire ELO-coördinatoren stelt docenten in staat om in eerste lijn met hun vragen aan te kloppen in de eigen faculteit. Met het project Chamilo in de faculteiten kunnen docenten in tweede lijn en op geregelde tijdstippen de experten van het Chamilo-team consulteren. De Chamilo-experten komen namelijk op vraag en op maandbasis naar de faculteiten om problemen, wensen, onduidelijkheden en desiderata van individuele docenten op een snelle en laagdrempelige manier op te lossen. Daarnaast is er nog het systeem van de algemene ICT-helpdesk van de HoGent, waarin de Chamilo-helpdesk werd geïntegreerd om de efficiëntie en de effectiviteit ervan verder te verhogen. Er bestaat een reële vraag om studeren en werken in een haalbaar traject te combineren, zowel bij sociaal-economisch zwakkere studenten, studenten met een functiebeperking, bij werkstudenten die werken en studeren combineren als bij werknemers die zich op de arbeidsmarkt willen heroriënteren. Aan de HoGent werd tijdens het academiejaar daarom met afstandsonderwijs gestart in het kader van het Aanmoedigingsfonds bij de bacheloropleiding bedrijfsmanagement (accountancy-fiscaliteit). Tijdens de academiejaren daarna volgenden het aanvullingstraject naar de bacheloropleiding office management (afstudeerrichting management assistant) voor gegradueerden in het meertalig secretariaat en de bacheloropleidingen toegepaste informatica, toegepaste fiscaliteit, orthopedagogie en retailmanagement. Tijdens het academiejaar heeft het afstandsonderwijs een definitieve plaats binnen de HoGent verworven. Elke faculteit biedt sinds dat academiejaar één of meerdere opleidingen in afstandsonderwijs aan, hetgeen ertoe geleid heeft dat de elektronische leeromgeving een continue focus heeft ontwikkeld voor de opleidingen in afstandsonderwijs, met resultaten die ook een onmiddellijk en positief effect hebben voor het contactonderwijs. Vanaf het academiejaar worden ook de bacheloropleidingen vastgoed (afstudeerrichting makelaardij), interieurvormgeving en sociaal werk in afstandsonderwijs aangeboden. Tijdens het academiejaar werd het initiatief genomen om een structurele community op te richten van collega s die actief zijn binnen de opleidingen in afstandsonderwijs om aan continue visieontwikkeling te doen, innovatieve stappen te zetten en goede praktijkvoorbeelden uit te wisselen. Ten slotte werd tijdens het academiejaar de implementeerbaarheid van Massive Open Online Courses (MOOCs) onderzocht, evenals de meerwaarde voor de onderwijspraktijk van de opleidingen van de softwareprogramma s Contest/Evasys en Edumatic 2.0 (bevragingen, testen). 3.4 Stages Stages nemen in het curriculum van de student een belangrijke plaats in. Ze vormen de link met de praktijk, het werkveld en het regionale weefsel en fungeren als concrete vorm van beroepsoriëntatie. Bijlage 2.3 Aantal inschrijvingen per opleiding op 1 december Stage-instellingen per faculteit 31

35 3.5 Gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands De taalregeling is opgenomen in deel 2 onder titel 4 van de Codex Hoger Onderwijs. Daarin werd bepaald dat het Nederlands de bestuurs- en onderwijstaal is van de hogescholen. Hogeronderwijsinstellingen kunnen ook onderwijs verstrekken in een andere taal dan het Nederlands. Tot op heden biedt de HoGent in diverse studiegebieden een ruim aanbod van anderstalige opleidingsonderdelen aan die een andere taal tot onderwerp hebben en ook een beperkter aanbod van internationale programma s en anderstalige opleidingsonderdelen en keuzeopleidingsonderdelen. Geen enkele bacheloropleiding overschrijdt de beperking van het gebruik van een andere taal dan het Nederlands (vastgelegd op maximaal tien procent van de omvang van het opleidingsprogramma). De HoGent wenst in de toekomst haar anderstalig opleidingsaanbod uit te breiden en een internationale component in de opleiding van iedere student aan te bieden. Ook wil ze haar internationaal aanbod voor inkomende studenten verbreden en verdiepen om de Europese en internationale profilering van de instelling te versterken. Bijlage 2.5 Verantwoording van het gebruik van een andere onderwijstaal dan het Nederlands. 2.6 Taalrapportering 4 Begeleidingsmaatregelen voor studenten 4.1 Onderwijs- en examenregeling De onderwijs- en examenregeling voor de faculteiten Mens en Welzijn, Natuur en Techniek en Bedrijf en Organisatie en voor de School of Arts van vorig academiejaar werd voor het academiejaar als volgt aangepast: Bestaande definities werden verduidelijkt, nieuwe definities werden toegevoegd en definities die niet langer van toepassing waren, werden geschrapt. Enkele bepalingen werden in andere artikels ondergebracht ter bevordering van de duidelijkheid en coherentie van de onderwijs- en examenregeling. De informatie die in het organiek reglement werd opgenomen, werd uit de onderwijs- en examenregeling verwijderd. Een paragraaf met betrekking tot het rookverbod dat van kracht is binnen de HoGent werd toegevoegd. In de onderwijsregeling worden bepalingen verduidelijkt, geschrapt (wegens onduidelijk of overbodig), verplaatst van artikel of paragraaf binnen hetzelfde artikel of aangepast conform de reële werking binnen de HoGent en/of de afspraken die gemaakt werden in het managementcomité. Het artikel betreffende onderwijsactiviteiten buiten de Vlaamse Gemeenschap werd geherformuleerd om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de mogelijkheden tot het opdoen van een internationale ervaring in het buitenland. In het hoofdstuk betreffende de examenregeling werden de deliberatieprincipes geherformuleerd teneinde diplomastudenten ook na de eerste examenperiode te kunnen delibereren. Het aanpassen van de regels met betrekking tot de examenbeslissingen werd getoetst aan de decretale bepalingen. Als gevolg hiervan werden enkele artikels herschreven en werden delen uit de examenregeling anders geordend. Het betreft onder meer de bevoegdheden en de werking van de examencommissie en examenbeslissingen voor een opleidingsonderdeel en voor het geheel van een opleiding. In het hoofdstuk betreffende het aantekenen van beroep tegen studievoortgangbeslissingen wordt de term klacht wordt niet langer gehanteerd. Hierdoor wordt het onderscheid gemaakt tussen het aantekenen van beroep bij de interne beroepscommissie en het behandelen van klachten door de ombudspersoon. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ordemaatregelen en een tuchtprocedure. De tuchtprocedure werd hertekend aan de hand van een duidelijk stappenplan, de samenstelling van de tuchtorganen werd herbekeken en de categorisering van tuchtsancties werd uitgebreid. In navolging van het decreet betreffende de integratie van de academisch gerichte hogeschoolopleidingen in de universiteiten, werd de bestaande taalregeling aangepast. De onderwijs- en examenregeling werd positief geadviseerd door de Onderwijsraad en de Hogeschool Gent Studentenraad en vervolgens goedgekeurd door het inrichtingsorgaan. ONDERWIJS 32

36 ONDERWIJS 4.2 Trajectbegeleiding, studieadvies en begeleiding en een inclusief diversiteitsbeleid In academiejaar organiseerde de dienst Studentenaangelegenheden van de directie Onderwijs voor de eerste keer een informatieavond voor ouders. De infoavond is in de eerste plaats bedoeld voor ouders van toekomstige studenten, maar ook de toekomstige studenten zijn welkom. De focus ligt op een algemene presentatie over studeren in het hoger onderwijs, een overzicht van studentenvoorzieningen en een voorstelling van de HoGent-opleidingen. Met meer dan 350 ingeschrevenen was dit initiatief een groot succes. Zowel door de deelnemers als door de medewerkers van de faculteiten en de directie Onderwijs werd de infoavond als zeer positief geëvalueerd. Met dit initiatief zet de HoGent verder in op het ondersteunen van het studiekeuzeproces van kandidaat-studenten. In samenwerking met de UGent en de Arteveldehogeschool organiseerde de HoGent groepsgesprekken met rolmodellen (succesvolle ouderejaarsstudenten) op secundaire scholen. Tijdens de groepsgesprekken vertellen de rolmodellen over hun ervaringen in het hoger onderwijs, hoe zij een studiekeuze hebben gemaakt, hoeveel hun opleidingen kosten, welke (studie)begeleiding in het hoger onderwijs er bestaat, welke hindernissen zij ondervinden en hoe zij ermee omgaan. De focus ligt op sensibiliseren en niet zozeer op studieadvies. Door het persoonlijk contact met rolmodellen worden de leerlingen gesensibiliseerd over de toekomstmogelijkheden die het hoger onderwijs hen kan bieden. Ook worden ze aangemoedigd om een actief studiekeuzeproces te doorlopen. Ongeveer 700 leerlingen uit negen scholen hebben aan het project deelgenomen. De rolmodellen gingen ook tijdens de Oost-Vlaamse studie-informatiedagen in gesprek met studiekiezers. De expliciete en voortdurende afweging en afstemming tussen de eigen competenties, talenten en ontwikkelingsmogelijkheden van de student langs de ene kant en de vereiste startcompetenties voor de opleiding langs de andere kant bepalen in sterke mate het welbevinden en de studievoortgang van de studenten. Dit geldt voor alle studenten en dus ook voor studenten uit bevolkingsgroepen die ondervertegenwoordigd zijn in het hoger onderwijs. Met haar focus op studentgecentreerd onderwijs verankert de HoGent diversiteit in haar onderwijsbeleid. De HoGent wil al haar studenten de kans geven om hun talenten te ontwikkelen. Diversiteitsbeleid betekent voor de HoGent immers het (h)erkennen en waarderen van de unieke kwaliteiten en eigenschappen van alle studenten en het bieden van mogelijkheden om die succesvol in te schakelen en te laten renderen. De HoGent zet dan ook zowel in op het versterken van de competenties van haar studenten als op het systematisch organiseren van het onderwijs en de onderwijsomgeving volgens het principe van design for all. Hierbij worden het onderwijs en de onderwijsomgeving niet afgestemd op de modale student maar op een groep potentiële studenten die de diversiteit in de hedendaagse samenleving weerspiegelt. Met behulp van de middelen van het Aanmoedigingsfonds werd Start.HoGent, de systematische werking rond startcompetenties, verder uitgebouwd en verankerd. Alle instromende studenten krijgen de kans om bij de start van het academiejaar hun startcompetenties in kaart te brengen. Naast zelftests over algemene startcompetenties met betrekking tot taal- en studeervaardigheden kunnen studenten ook zelftests over opleidingsspecifieke startcompetenties afleggen. Na het invullen van de digitale zelftests krijgen de studenten via individuele feedback waarin hun sterke punten en hun werkpunten op eenvoudige en motiverende wijze besproken worden. Per onderdeel wordt systematisch aangegeven hoe de student verder aan de slag kan gaan om zijn startcompetenties verder te ontwikkelen. Hierbij wordt telkens, in functie van de individuele resultaten, verwezen naar het beschikbare ondersteuningsaanbod per opleiding, gaande van groepsbegeleiding, individuele begeleiding tot digitale zelfstudiepakketten. In het academiejaar werd verder ingezet op de stroomlijning, integratie en onderlinge afstemming van het bestaande ondersteuningsaanbod. De online assessmentomgeving werd technisch geoptimaliseerd via een update van het contentmanagementsysteem aan de hand waarvan de individuele feedbackrapporten door de opleidingen kunnen worden aangepast, een update van het automatisch feedbacksysteem en de ontwikkeling van een online geautomatiseerd rapporteringssysteem. Alle HoGent-studenten kunnen rekenen op een uitgebreid en gedifferentieerd begeleidingsaanbod. Aan elke opleiding is een studietrajectbegeleider verbonden die vier kerntaken op zich neemt: informatie- en adviesverstrekking met betrekking tot trajectkeuze, opvolging van het studieverloop en studievoortgangsbewaking, signaal- en doorverwijsfunctie, rapportering en beleidsondersteuning. De studietrajectbegeleiders zijn ook de contactpersonen om individuele onderwijs- en examenmaatregelen aan te vragen. In het academiejaar ontwikkelde een werkgroep van studietrajectbegeleiders een leidraad om individuele maatregelen toe te kennen. Zo garandeert de HoGent over alle opleidingen heen een transparante en consistente behandeling van alle aanvragen tot individuele maatregelen. 33

37 Het Expertisenetwerk Leertrajectondersteuning biedt een forum voor alle personeelsleden die betrokken zijn bij leertrajectondersteuning. De tweemaandelijkse nieuwsbrief bundelt de relevante actuele informatie met betrekking tot leertrajectondersteuning. Op basis van de vragen en behoeften van de leden wordt vanuit het Expertisenetwerk Leertrajectondersteuning een vormingsaanbod voor alle leden ontwikkeld. Zo werden in het academiejaar onder andere workshops georganiseerd met betrekking tot HBO5 en een vormingstraject rond gesprekstechnieken. 4.3 Eerder Verworven Competenties (EVC) Het aantal aanvragen voor eerder verworven competenties stagneert al enkele jaren. Het groeiende aantal opleidingen in afstandsonderwijs heeft hierop geen invloed. Het overgrote deel van de aanvragen omvat minstens de competenties van het opleidingsonderdeel Stage. Ook het aantal competenties dat effectief erkend wordt, is gelijklopend met de voorbije jaren. 4.4 Toelatingsonderzoek Het aantal geïnteresseerden in de procedure van het toelatingsonderzoek blijft stijgen. We zien ook een grote stijging van geïnteresseerden die effectief langskomen voor een intakegesprek. Hiervan dient, zoals de voorbije jaren ook steeds het geval was, ongeveer de helft van de kandidaten effectief een dossier in. Dit toont aan hoe belangrijk het intakegesprek is als realiteitscheck voor de geïnteresseerde student. Zeventig procent van deze ingediende dossiers wordt positief beoordeeld. De kwaliteit van de dossiers blijft stabiel. We merken wel een toenemend aantal aanvragers dat niet komt opdagen voor de toelatingstest. De aanvragen liggen mooi over de verschillende opleidingen verspreid. 5 Internationalisering 5.1 Visie, beleid en strategie Een brede visie op internationalisering betekent naast de evidente aandacht voor mobiliteit van studenten en personeel ook werk maken van strategische partnerschappen en lidmaatschappen, ontwikkelen van internationale curricula en gezamenlijke programma s en dit alles binnen het systeem voor integrale kwaliteitszorg en gedragen door een performante communicatie en marketing. De dienst Internationalisering heeft het Strategisch Plan gelinkt met de zeven pijlers die haar werking onderbouwen: structurele uitbouw van een kwaliteitsvol internationaal netwerk; uitbouw van een internationaal curriculum binnen elke faculteit; verhogen van de docentenmobiliteit; verhogen van de studentenmobiliteit en versterken van de omkadering; versterken van het databeheer met betrekking tot de internationale werking; verhogen van de participatiegraad in Europese en internationale projecten; versterken van de link tussen kwaliteitszorg, onderwijs en dienstverlening. ONDERWIJS 5.2 Kennismanagement Presentaties en informatie van verschillende fora en studiedagen over het internationaliseren van het curriculum, bijgewoond door de collega s internationalisering, worden gedeeld tijdens het internationaliseringsoverleg, verspreid via of beschikbaar gesteld op de cursus International Relations op het elektronische leerplatform Chamilo. Door haar vertegenwoordiging in verschillende fora, commissies en netwerken garandeert de dienst Internationalisering up-to-date informatie naar de faculteiten, School of Arts en collega s. Bovendien levert ze hierdoor een meerwaarde voor zowel deze fora en netwerken als voor de HoGent door proactief het Vlaamse en Europese beleid op het vlak van internationalisering van/in het hoger onderwijs mee uit te bouwen. 5.3 Dienstverlening aan studenten, personeel en externen Op 21 oktober 2013 organiseerden de diensten Internationalisering een gezamenlijke infosessie voor de studenten over de mogelijkheden voor studie en/of stage in het buitenland. Na de infosessie konden de studenten terecht op een infomarkt waar inkomende uitwisselingsstudenten informatie van hun thuisinstelling beschikbaar stelden. 34

38 ONDERWIJS De Welcome days for incoming exchange students at University College Ghent, het gezamenlijk onthaal voor inkomende uitwisselingsstudenten op 18 en 19 september, was opnieuw een succes. De dienst Internationalisering organiseerde deze onthaaldagen in samenwerking met de directie Studentenvoorzieningen, de Hogeschool Gent Studentenraad en het Erasmus Student Network, de drie faculteiten en de School of Arts. Het concept van een tweedaagse waarbij op de eerste dag een hogeschoolbrede infosessie wordt georganiseerd, gevolgd door een lunch met frietjes en tot slot verschillende sportactiviteiten in de namiddag, blijft scoren bij de nieuwe uitwisselingsstudenten. Op de tweede dag is er een facultair programma met in de namiddag de photo rally. Studenten krijgen de kans om gedurende twee uur zo veel mogelijk beschreven zaken in de Gentse binnenstad te zoeken en vast te leggen op een ludieke foto. De foto s en resultaten van de photo rally worden achteraf beschikbaar gesteld op de Facebookpagina Exchange University College Ghent (Belgium) Elke student van het winnende team ontving een HoGent-sweater. Voor dit hogeschoolbrede evenement in februari en september registreerden zich respectievelijk 61 en 88 personen. Aangezien het databeheer met betrekking tot het inhoudelijke traject van de inkomende en uitgaande uitwisselingsstudenten in werd overgeheveld naar de diensten Internationalisering van de faculteiten/school of Arts, organiseerde de dienst Internationalisering op 11 maart een informatiesessie voor de collega s die het beheer van deze dossiers in moveon4 opvolgen. Op 12 november en op 3 en 4 maart werden in samenwerking met QS Unisolutions trainingen in moveon4 aangeboden. 5.4 Adviezen Op 13 november 2013 keurde het bestuurscollege de vertegenwoordiging van de HoGent in het Dagelijks Bestuur van het Gents Afrika Platform (GAP) goed. Het GAP verspreidt informatie over academische activiteiten over Afrika of de Afrikaanse diaspora, faciliteert samenwerking met Afrikaanse instellingen op het vlak van onderwijs en onderzoek, werkt rond sensibilisering van Afrika-gerelateerde vraagstukken en problematieken, verzamelt en verspreidt allerlei soorten van informatie over Afrika en begeleidt studenten die op zoek zijn naar stage- of veldwerkplaatsen. Het Afrika Platform publiceert het peer reviewed en open access tijdschrift Afrika Focus ( het organiseert een jaarlijks symposium en het biedt een databank aan met alle Afrika-expertise van de Associatie Universiteit Gent. Ook met het India Platform van de Universiteit Gent sloot de HoGent het Associate Membership Agreement af. Deze samenwerking verloopt hoofdzakelijk met de faculteit Mens en Welzijn in het kader van studentenuitwisseling, docentenmobiliteit en onderzoek. Erasmus+, het nieuwe Europese programma dat van start ging op 1 januari 2014, biedt de mogelijkheid om beurzen aan te vragen voor buitenlandse stages van recent afgestudeerden. De HoGent opteerde ervoor om aan te sluiten bij het nieuw op te richten consortium en diende hiertoe de Letter of Mandate in bij Flanders Knowledge Area vzw. Het consortium werd opgericht voor een looptijd van drie jaar. In de aanvraag van het consortium worden de verantwoordelijkheden alsook de administratieve en financiële afspraken tussen de betrokken partners uitgewerkt. In mei werden aan de onderwijsraad verschillende dossiers voorgelegd. Het eerste dossier betrof de stand van zaken betreffende de doelstelling om tegen het academiejaar twintig procent afgestudeerden met een buitenlandse ervaring te hebben. De onderwijsraad heeft aan de diensten internationalisering gevraagd om de evoluties op Vlaams en Europees niveau op te volgen en om de afbakening en inhoudsbepaling betreffende de doelstelling om twintig procent afgestudeerden met internationale ervaring in het buitenland in het kader van de opleiding uit te werken. Voor de netwerking met bevoorrechte partners waar de focus ligt op studenten- en docentenmobiliteiten vormde het inapa-window het kader waarmee alle nieuwe en bestaande internationale partnerschappen werden afgetoetst. Na bespreking in de onderwijsraad kregen de diensten internationalisering de opdracht om het inapa-window te actualiseren en de besprekingen over de criteria voor de uitbouw van een netwerk van bevoorrechte partners voort te zetten om tot een concreet voorstel te komen. Tevens nam de onderwijsraad akte van de rapportering inzake samenwerking met hogeronderwijsinstellingen en bij uitbreiding met organisaties en ngo s in regio s in ontwikkeling. Het voorstel van voorwaarden en criteria voor het toekennen van Erasmusbeurzen aan studenten werd op 3 juli 2014 goedgekeurd door het bestuurscollege. Naast het toekennen van gewichtsfactoren aan de criteria werd ook een bijkomend voorstel voor een verdeelmechanisme voor de Erasmusbeurzen over de drie faculteiten en de School of Arts uitgewerkt. 35

39 Het bestuurscollege keurde ook het HoGent-verdelingsprincipe voor de generieke beurzen goed. De generieke beurzen, een van de nieuwe beurzenprogramma s die de Vlaamse overheid begin 2014 lanceerde in het kader van het Vlaams actieplan Brains on the move, worden toegekend aan studenten die voor studie, stage of onderzoek op mobiliteit Europa gaan voor minimaal één en maximaal twaalf maanden. Minimaal 25 procent van de beurzen dient aan studenten uit ondervertegenwoordigde groepen toegekend te worden. 5.5 Data- en dossierbeheer Dossier samenwerkingsakkoorden De HoGent had in het academiejaar in totaal 13 bilaterale akkoorden buiten Erasmus, 18 actieve akkoorden met hogeronderwijsinstellingen in het kader van Erasmus Belgica en 176 actieve akkoorden met hogeronderwijsinstellingen in het kader van Erasmus. Deze samenwerkingsakkoorden zijn beschikbaar in moveon. Studenten die zich registreren in moveon voor een buitenlandse onderwijsactiviteit kunnen hierdoor hun keuze van buitenlandse hogeronderwijsinstelling aangeven. Via de Exchangemodule zijn deze akkoorden ook via het bedrijfsintranet raadpleegbaar Dossier Studentenmobiliteit In totaal zoeken in studenten het buitenland op in het kader van hun onderwijsactiviteiten. Voor alle uitgaande studenten organiseert de dienst Internationalisering sessies waarop studenten informatie krijgen over de noodzakelijke verzekeringen, documenten en rapporteringsvoorwaarden bij terugkeer. Voor alle uitgaande Erasmusstudenten geeft de dienst Internationalisering informatie over de financieringsovereenkomst en staat ze in voor de uitbetaling van de voorschotten op de Erasmusbeurzen en de uiteindelijke afrekening. Dit alles gebeurt steeds op basis van een controle van de in het dossier beschikbare noodzakelijke documenten. Buitenlandse stages De dienst Internationalisering registreerde voor het academiejaar in totaal 298 studenten die een stage in het buitenland realiseerden. Bij de Europese stages realiseerden 95 studenten deze in het kader van een Erasmus Placement (cf. supra). Bij de niet-europese stages ontvingen 28 studenten in academiejaar een VLIR-UOS-reisbeurs. Bilaterale samenwerking In de huidige geglobaliseerde samenleving is afstand relatief. De HoGent kiest ervoor ook mondiaal actief te zijn en biedt haar studenten de kans op een niet-europese ervaring. Hiertoe worden akkoorden afgesloten met niet-europese partnerinstellingen. De studentenmobiliteiten die plaatsvinden onder deze akkoorden kunnen niet rekenen op financiële ondersteuning van hogervermelde programma s. In gingen vier studenten bij een partnerinstelling studeren waarmee een bilaterale samenwerking bestaat. Van de faculteit Bedrijf en Organisatie trokken twee studenten naar Troy University (VS) en één naar het Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey (Mexico). Eén student van de School of Arts trok naar Kanazawa College of Art (Japan). ONDERWIJS Wat de inkomende uitwisselingsstudenten betreft, ontving de HoGent elf studenten onder deze bilaterale akkoorden. De faculteit met het grootste aantal inkomende uitwisselingsstudenten is de faculteit Bedrijf en Organisatie: vijf studenten uit de Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey (Mexico), drie studenten van de Moscow State Pedagogical University in Rusland en één student van Troy University (VS). De School of Arts ontving twee studenten uit Japan, Kanazawa College of Art. Erasmusmobiliteit: Erasmus Studie en Erasmus Placement In trokken 119 studenten in het kader van Erasmus Study (studie bij een Europese partnerinstelling) naar het buitenland. In wordt de top drie van grootste trekpleisters omgegooid: Frankrijk neemt de kop met 59 studenten, gevolgd door Nederland (37 studenten) en Spanje (23 studenten). In het kader van het Erasmus Placement-programma kregen 95 studenten een Erasmusbeurs om minimaal drie maanden stage te lopen bij een organisatie of bedrijf in Europa. In vergelijking met de 87 studenten in is dit een duidelijke toename. Het aantal inkomende buitenlandse Erasmusstudenten in bedroeg 126 studenten. De top drie van landen blijft hier ongewijzigd: de meeste studenten komen uit Spanje (23), Frankrijk (14) en Nederland (13). Voor de financiering van deze Erasmusmobiliteiten keerde de HoGent een bedrag van euro aan beurzen uit. 36

40 ONDERWIJS Erasmus Belgica Het programma Erasmus Belgica biedt financiële steun voor mobiliteiten binnen België over de gemeenschappen heen. Dit programma wordt financieel ondersteund door het Prins Filipfonds en de drie gemeenschappen van België. Het programma wordt door de Vlaamse Gemeenschap beheerd via het Nationaal Agentschap van Vlaanderen, dat instaat voor de Europese onderwijs- en opleidingsprogramma's, EPOS vzw. Acht studenten gingen op uitwisseling bij onze Franstalige zuiderburen, twee voor studie en zes voor stage. In het kader van Erasmus Belgica werden achttien bilaterale akkoorden gesloten met hogeronderwijsinstellingen in de andere gemeenschappen van België. Vijf studenten van de faculteit Natuur en Techniek, twee studenten van de School of Arts en één student van de faculteit Bedrijf en Organisatie. Omgekeerd kwamen er vijf studenten in dit kader studeren aan de HoGent: twee studenten van de Haute Ecole de la Ville de Liège studeerden bij de faculteit Mens en Welzijn; twee studenten van de Haute Ecole Namur-Liège-Luxembourg studeerden bij de faculteit Bedrijf en Organisatie; één student van het Conservatoire Royal de Mons studeerde bij de School of Arts. Generieke beurzen In het kader van het Vlaams actieplan Brains on the Move lanceerde de Vlaamse overheid begin 2014 een nieuw beurzenprogramma, de generieke beurzen voor mobiliteiten buiten Europa. Dit programma beoogt mobiliteit te stimuleren complementair aan de mogelijkheden binnen het Erasmus+-programma. De generieke beurzen worden toegekend aan studenten die voor studie, stage of onderzoek op mobiliteit buiten Europa gaan voor minimaal één en maximaal twaalf maanden. De hoogte van de mobiliteitsbeurs bedraagt 800 euro per maand met een extra toelage van 200 euro per maand voor studenten uit ondervertegenwoordigde groepen. Minimaal 25 procent van de beurzen dient aan studenten uit ondervertegenwoordigde groepen toegekend te worden. Op basis van de in mei 2014 ingediende aanvraag werd aan de HoGent ,56 euro toegekend. Met dit budget kunnen elf studenten voor minimaal één maand voor studie of stage naar een land buiten de EU: drie studenten van de faculteit Mens en Welzijn, twee studenten van de faculteit Natuur en Techniek, drie studenten van de faculteit Bedrijf en Organisatie en drie studenten van de School of Arts. Reisbeurzen VLIR-UOS In het academiejaar trokken 28 studenten met een VLIR-UOS reisbeurs naar het Zuiden in het kader van ontwikkelingssamenwerking: veertien studenten van de faculteit Mens en Welzijn, dertien studenten van de faculteit Natuur en Techniek en één student van de faculteit Bedrijf en Organisatie. De studenten vertrokken in het kader van hun stage of eindwerk naar volgende bestemmingen: Brazilië, Ecuador, Gambia, Ghana, India, Nicaragua, Peru, Rwanda, Senegal, Suriname, Tanzania, en Zuid- Afrika. De top drie van bestemmingen bestond uit Suriname (acht studenten), Ecuador, India en Rwanda (alle drie goed voor vier studenten). Ter ondersteuning van deze internationale ervaring in het Zuiden organiseerde de dienst Internationalisering op 6 november 2013 en op 22 maart 2014 samen met de drie andere leden van de Associatie Universiteit Gent de Noord-zUITwisseling, een voorbereidingsdag voor studenten die stage lopen of scriptieonderzoek plannen in het Zuiden. Voor de oproep 2014 dienden 56 studenten een VLIR-UOS-reisbeursaanvraag in. Aan 31 studenten werd een VLIR-UOS-reisbeurs van duizend euro toegekend. Het gaat om studenten uit de faculteiten Mens en Welzijn (vijftien beurzen), Natuur en Techniek (veertien beurzen), Bedrijf en Organisatie (één beurs), School of Arts (één beurs) Dossier mobiliteit personeelsleden In werden 443 aanvragen voor een dienstreis naar het buitenland ingediend door personeelsleden. Deze buitenlandse dienstreizen vinden plaats in het kader van lesopdrachten, opleidingen, onderzoek, samenwerkingsverbanden, et cetera. In realiseerden vijftig docenten in het kader van Erasmus STA (Staff Teaching Assignment) een lesopdracht bij een Europese partnerinstelling. De STA-toelagen zijn bedoeld voor onderwijzend personeel van hogeronderwijsinstellingen om bij een andere hogeronderwijsinstelling in het buitenland les te geven. De beurs wordt alleen toegekend bij een onderwijsopdracht van minimaal vijf lesuren. Daarnaast ontvingen acht personeelsleden een Erasmusbeurs voor een STT (Staff Training). Een Erasmustoelage voor personeelstraining is bedoeld voor zowel onderwijzend als niet-onderwijzend personeel met 37

41 het doel een opleiding te volgen in een onderneming, organisatie of instelling voor hoger onderwijs in een ander deelnemend land. Deze opleiding dient minimaal vijf werkdagen te duren. Beide toelagen zijn bedoeld als vergoeding voor de extra mobiliteitsuitgaven. Ze beogen niet de volledige kosten van het buitenlandse verblijf te dekken. Meer dan 38 buitenlandse lesgevers kwamen naar de HoGent in het kader van een lesopdracht of opleiding, al dan niet gefinancierd vanuit Erasmus. Voor de financiering van deze Erasmusmobiliteiten keerde de HoGent een bedrag van euro aan beurzen uit, aangevuld met euro van het Erasmusbudget voor de organisatie van de Erasmusmobiliteiten Dossier algemeen databeheer In werd vooral ingezet op de migratie van moveon 3 naar moveon 4, de software voor het beheer van internationale uitwisselingen. 5.6 Netwerking, internationale communicatie en uitstraling De Arrival Guide voor inkomende uitwisselingsstudenten werd herwerkt in samenwerking met de stafmedewerker onderwijscommunicatie en de collega s internationalisering van de faculteiten en de School of Arts. Een team van collega s internationalisering van de Hogeschool van Amsterdam komt bij de HoGent kijken en luisteren naar de organisatie en werkwijze. Met deze hogeronderwijsinstelling werken de drie faculteiten van de HoGent al vele jaren samen. Van woensdag 12 tot vrijdag 14 maart was een delegatie van de Danish Rector Collegium op bezoek bij de HoGent. Alle deelnemers zijn rectoren of onderwijsdirecteuren van Deense hogescholen: University College Sjælland; University College Northern Denmark; University College Metropol; University College Lillebaelt; VIA University College; University College Syddanmark en de Professionshøjskolen UCC University College Copenhagen & North Zealand. De dienst Internationalisering bereidde een programma voor met ruimte voor zowel presentaties en overleg, alsook een bezoek aan VLHORA in Brussel. In september 2014 vond de jaarlijkse conferentie van de European Association for International Education (EAIE) plaats in Praag. Samen met Flanders Knowledge Area vzw en de overige Vlaamse hogeronderwijsinstellingen was er ruimte op de infobeurs voor de stand Study in Flanders. De HoGent was vertegenwoordigd door twee collega s van de directie Onderwijs. ONDERWIJS Het overzicht van de organisaties en fora waarin de dienst Internationalisering actief participeert en de ontvangen delegaties, is terug te vinden in de bijlagen. 5.7 Projecten Met ingang van 1 januari 2014 ging het nieuwe Europese programma ERASMUS+ van start ( /21). Om aan dit programma te kunnen deelnemen en uitwisselingen van studenten en personeelsleden mogelijk te maken, dient elke hogeronderwijsinstelling in Europa te beschikken over het Erasmus Charter for Higher Education (ECHE). Het ECHE voorziet in een algemeen kwaliteitskader voor Europese en internationale samenwerkingsactiviteiten waaraan een hogeronderwijsinstelling in het kader van het programma uitvoering dient te geven. Door het ECHE aan te vragen, bevestigen de instellingen voor hoger onderwijs dat hun deelname aan het nieuwe programma past in hun eigen strategie voor modernisering en internationalisering. In vergelijking met het Erasmus University Charter voor , stelt het nieuwe ECHE vooral bijkomende eisen in verband met de kwaliteit van de mobiliteiten alsook extra toelichting bij de fundamentele principes van het voorgestelde EU-programma voor onderwijs, opleiding, jeugdzaken en sport voor de periode De HoGent ontving dit charter in november In het academiejaar werden dan ook de Europese projecten in het kader van het LLP afgerond, maakten de collega s zich de nieuwe Erasmus+-richtlijnen eigen en werd vooral als partner meegewerkt aan verschillende Erasmus+-projectvoorstellen in het kader van de Kernactiviteit Erasmus: mobiliteit (Lifelong Learning Programme LLP/ Erasmus+) Op 28 oktober 2013 werd het eindrapport van de Erasmusmobiliteiten bij EPOS vzw ingediend. Terwijl het Erasmusmobiliteitscontract in uitvoering was, werd de nieuwe aanvraag 38

42 ONDERWIJS voor Erasmus+ voor de mobiliteiten voorbereid en ingediend in maart Alle bestaande samenwerkingsakkoorden dienden herwerkt te worden volgens het nieuwe Europese format en, waar relevant, opnieuw afgesloten te worden voor de periode In het kader van het Europese LLP-subprogramma Erasmus heeft de HoGent in in totaal 176 actieve bilaterale samenwerkingsakkoorden in 27 Europese landen. Voor de inkomende Erasmusstudenten werden er verwelkomingssessies georganiseerd bij aanvang van het eerste en tweede semester. Tijdens deze verwelkomingsessies krijgen de inkomende Erasmusstudenten onder meer informatie over de registratieprocedure bij de Stad Gent en een introductie over de HoGent, de directie Studentenvoorzieningen, de Hogeschool Gent Studentenraad en het Erasmus Student Network Erasmus Intensive Language Course (EILC) (Lifelong Learning Programme - LLP) De Intensieve Taalcursussen in het kader van Erasmus (EILC) zijn speciale taalcursussen voor minder verspreide en minder onderwezen talen die georganiseerd worden in de landen waar deze talen worden gebruikt voor het onderwijs in hogeronderwijsinstellingen. Deze taalcursussen geven Erasmus-studenten die deze landen bezoeken in het kader van hun opleiding of stage de gelegenheid om gedurende twee tot zes weken (met een minimum van in totaal zestig lesuren en ten minste vijftien lesuren per week) de taal in kwestie te leren ter voorbereiding op de mobiliteitsperiode in het kader van het Erasmus-programma. EPOS vzw selecteert de instellingen die de EILC-cursus organiseren op basis van de aanvragen. Omdat de internationale georiënteerdheid van de HoGent niet alleen een studentgecentreerd onderwijs inhoudt voor de eigen studenten maar ook voor de inkomende uitwisselingsstudenten, dienden de faculteit Bedrijf en Organisatie en de vakgroep Talen, ondersteund door de dienst Internationalisering, een aanvraag in om twee EILC-cursussen Dutch in te richten voorafgaand aan het eerste semester en voorafgaand aan het tweede semester van het academiejaar Van 2 tot 10 september 2013 volgden 23 Europese uitwisselingsstudenten de EILC-cursus Nederlands aan de HoGent. Europese financiering: euro Erasmus / Thematische Netwerken (Lifelong Learning Programme LLP) De HoGent streeft naar een stevige netwerking van haar opleidingen met Europese en internationale hogeronderwijsinstellingen en organisaties. Aansluiten bij één van de academische Thematische Netwerken in het kader van het Erasmusprogramma is dan ook een ideale manier om deze doelstelling na te streven. De faculteit Mens en Welzijn is partner in SPAN - Science for Prevention Academic Network, gecoördineerd door Oxford Brookes University (Verenigd Koninkrijk). De School of Arts is partner in het bestaande thematische netwerk Polifonia. Polifonia wordt tot september 2014 gecoördineerd door het Koninklijk Conservatorium Den Haag Erasmus: Multilaterale Projecten (Lifelong Learning Programme - LLP) Multilaterale projecten van Erasmus bieden steun bij de onderlinge samenwerking van instellingen voor hoger onderwijs of bij de samenwerking van deze instellingen met andere relevante belanghebbenden. Binnen de HoGent lopen onder deze actie twee projecten. De School of Arts gaat het laatste projectjaar in van het curriculum development project SOUND IN AU- DIOvision. In deze opleiding ligt de nadruk op het samengaan van een technische, theoretische en artistieke benadering van de geluidspraktijk binnen een audiovisuele context. De Europese opzet biedt studenten de mogelijkheid om in verschillende instituten verschillende expertises, onderzoeksculturen, accommodatie en andere accenten binnen de discipline te leren kennen. Het project wordt gecoördineerd vanuit de HoGent. Projectpartners zijn The School of Sound, Londen (Verenigd Koninkrijk); University of Art and Design, Helsinki (Finland); Internationale Filmschule Köln (Duitsland); Ecole Nationale Supérieure des Arts et Techniques du Théâtre, Lyon (Frankrijk); Flanders International Film Festival Ghent (België); Festival International du Film d Aubagne, Association Alcimé (Frankrijk) en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (Nederland). Europese financiering: euro. 39

43 5.7.5 Erasmus+: Key Action 2 Hoger Onderwijs: Samenwerking voor innovatie en goede praktijken (Erasmus+) In het kader van het nieuwe programma Erasmus+ hebben de faculteiten en School of Arts toegezegd om te participeren in verschillende nieuwe projectaanvragen binnen Key Action 2. De goedkeuring van deze projectaanvragen wordt verwacht begin academiejaar Faculteit Mens en Welzijn Transcultural Cooperation and Competence in Nursing: Dit project focust op de ontwikkeling, het testen en het implementeren van de Reusable Learning Objects die tot doel hebben het aanscherpen van de culturele bewustwording en het promoten van transculturele competenties in de professionele context van verpleegkunde. Coördinator: Fachhochschule Bielefeld (Duitsland) Improving Technological Competences of professionals working with intellectual disabled persons: Dit project wil inspelen op de behoeften van het orthopedagogische werkveld om cliënten te benaderen vanuit een ondersteuningsmodel. Coördinator: Coordinadora Centros Ocupacionales de la comunidad Valenciana (Spanje). Faculteit Natuur en Techniek Habit(AT): Dit project wil inhoudelijke modules voor opleiding modetechnologie ontwikkelen waarin de aanwezige expertise bij de projectpartners op vlak van low impact-technologieën en digital factory aantonen hoe bij te dragen tot de ontwikkeling van projecten met een lage ecologische voetafdruk. Coördinator: London College of Fashion (University of the Arts, London; Verenigd Koninkrijk). Faculteit Bedrijf en Organisatie Development of work placement practices to enhance employability: De opleiding retailmanagement stapt mee in dit project om een tool voor stages in dit vakgebied te ontwikkelen. Coördinator: Haaga-Helia University of Applied Sciences (Finlalnd) School of Arts International Creative Soundtrack Studies: Dit project beoogt de ontwikkeling van een gezamenlijk onderwijsaanbod betreffende muziekcompositie voor film en andere audiovisuele media. ONDERWIJS Coördinator: Conservatoire National Supérieur Musique et Danse de Lyon (Frankrijk) Centrum voor Ondernemen Start-up locally, Affecting Globally: Accelerating Greece, Spain & Belgium: Het project beoogt het stimuleren van de ondernemingscompetenties bij studenten en jonge ondernemers, onafhankelijk van hun opleidingsachtergrond. Coördinator: Technical Chamber of Greece Section of Central Macedonia Europees hulpprogramma Tempus IV In het kader van de zesde oproep onder Tempus IV diende de faculteit Bedrijf en Organisatie in februari 2013 drie projectvoorstellen in bij de Europese Commissie: twee als coördinator en één als partner. Een project, het EQF-based Professional ICT Training for Russia and Kazachstan, werd goedgekeurd en ging van start op 1 december Dit project wil de banden tussen onderwijs en ICT-bedrijven versterken door professionele ICT-opleidingen in Rusland en Kazachstan uit te bouwen volgens het Europese kwalificatieraamwerk. Europese financiering: ,44 euro Preparatory Visit (PV)-toelage De Vlaamse Gemeenschap gaf toelagen voor universiteiten of hogescholen die een (potentiële) partner willen bezoeken om samen te werken in het kader van een EU-project met de Balkanregio en de landen buiten Europa. De HoGent ontving drie toelagen voor een totaal bedrag van euro voor de onderstaande bezoeken. 40

44 ONDERWIJS Faculteit Mens en Welzijn: Vietnam: Phan Ngoc Thach University of Medicine, Vietnam; National University, Hanoi School of Public Health, Cantho University. Faculteit Bedrijf en Organisatie: USA: NAFSA-conferentie. School of Arts: Hong Kong: Hong Kong Polytechnic University, Hong Kong Design Institute Erasmus Belgica en Prins Filipfonds Erasmus Belgica is een samenwerkingsproject tussen de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap om de mobiliteit van studenten tussen de gemeenschappen van België te bevorderen. Het biedt aan universiteitsstudenten of hogeschoolstudenten de mogelijkheid om een gedeelte van hun opleiding aan een universiteit of hogeschool in een andere gemeenschap te volgen. Studenten krijgen de kans om zich via hun opleiding te integreren in de taal en de cultuur van een andere gemeenschap van België. Het biedt de mogelijkheid zich te leren aanpassen aan een andere omgeving en een andere mentaliteit. Net zoals voor de Erasmusmobiliteiten wordt de eindrapportering voor de mobiliteiten eind oktober 2013 ingediend terwijl de aanvraag wordt uitgevoerd. Om elkaar te begrijpen, moet je elkaar kennen. Vanuit die gedachte organiseert het Prins Filipfonds/Koning Boudewijnstichting projecten waarbij het de uitwisseling en samenwerking tussen studenten en lesgevers uit de drie gemeenschappen van ons land wil aanmoedigen. De HoGent was in 2014 partner in het project 'S'ouvrir pour s'enrichir', gecoördineerd door de Haute Ecole de la Province de Liège. Bijlagen 2.7 Overzicht organisatie en deelname aan conferenties, workshops en infosessies 2.8 Ontvangst delegaties 2.9 Overzicht vertegenwoordiging in internationale organisaties en comités 2.10 Verdeling uitgaande studenten: voor studie en stage; binnen en buiten Europa; volgens financieringsprogramma en per faculteit 2.11 Verdeling inkomende studenten: voor studie en stage; binnen en buiten Europa; volgens financieringsprogramma; per faculteit 2.12 Uitgaande Erasmusmobiliteit personeel 2.13 Overzicht van akkoorden 6 Bibliotheken 6.1 Algemeen De bibliotheekwerking speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van onderwijs en onderzoek. De bibliotheek vormt niet alleen de toegangspoort tot kwaliteitsvolle informatie, ze gaat ook prat op een dynamische werking en een kwaliteitsvolle dienstverlening die inspeelt op de vernieuwingen in het onderwijs en de informatiewereld. Er zijn duidelijke accenten gelegd. De bibliotheek is een gebruikergecentreerd, open portaal naar kennis en een volwaardige partner in het leren. Binnen dit kader zijn er in 2014 verschillende acties ondernomen. Om de bibliotheken als informatieknooppunt te versterken, is er een beeldbank geïmplementeerd, zodat ook het beeldmateriaal een volwaardig deel van de collectie wordt. Het bestuurscollege besliste dat alle bachelorproeven van de professioneel gerichte bacheloropleidingen en scripties van de masteropleidingen waarvoor geen contractuele vertrouwelijkheidsafspraken werden gemaakt en waarvoor een quotering van 15/20 of meer is toegekend vanaf het academiejaar openbaar te maken binnen het HoGent-domein en ze vanaf het academiejaar openbaar te maken in Open Access. Daarmee komt de HoGent tegemoet aan het streven van de Open Accessbeweging naar een zo groot mogelijke vrije toegang tot publicaties. Een belangrijke evolutie binnen de bibliotheken is de sterke uitbreiding van de multimediawerking in functie van de docenten, studenten en onderzoekers. De bibliotheek heeft een pioniersrol opgenomen op het vlak van innovatief gebruik van multimedia binnen het onderwijs. Docenten en studenten kunnen, indien gewenst met ondersteuning, experimenteren met verschillende didactische werkvormen. Maar ook op vraag van de faculteiten worden gastcolleges en infosessies gegeven en wordt er ook individuele ondersteuning verzorgd. 41

45 6.2 Collectie Eind 2014 bedraagt het totale aantal records in de catalogus titelbeschrijvingen. Boeken, tijdschriften, artikels, e-books, scripties, partituren, et cetera worden hier geteld. In 2014 zijn 412 scripties digitaal opgeladen, wat het totale scriptiebestand op brengt. De digitale collectie bestaande uit een dertigtal databanken groeit nog steeds. Momenteel bieden de databanken toegang tot full text-tijdschriften en e-books. 6.3 Dienstverlening Algemeen Naast het ad hoc uitvoeren van traditioneel baliewerk en het verlenen van eerstelijnshulp voor IT, betekent dienstverlening ook het breder ondersteunen van onderwijs en onderzoek, onder andere door in het kader van een specifieke taak of opdracht instructies, workshops en presentaties te verzorgen voor zowel docenten als studenten, hetzij in het algemeen hetzij op maat. Er werden in 2014 een 180-tal van dergelijke instructies en infosessies verzorgd door het bibliotheekpersoneel. Daarnaast worden sinds 2013 bibliotheeksessies verzorgd waar zowel docenten als studenten zich op vrijwillige basis voor kunnen inschrijven. De sessies vinden s middags plaats onder de noemer Boterhammen in de byb. De sessies werden ook in 2014 georganiseerd en waren succesvol. Afhankelijk van de belangstelling wordt het aantal sessies bepaald, sommige sessies werden tot zes keer herhaald. Een overzicht: interactieve apps en tools; videoconferencing; presenteren met je ipad; monteren in Premiere Pro; start to Prezi; zoeken in de BYB. Om nog beter te kunnen inspelen op de behoeften van de studenten, zijn er vijf focusgesprekken georganiseerd. Twee focusgroepen voor de School of Arts en drie voor de faculteit Mens en Welzijn. De bevragingen peilden vooral naar de behoeften van de studenten inzake collectie, infrastructuur en dienstverlening, maar ook naar de problemen die ze ervaren met het zoeken, vinden en verwerken van informatie. In 2015 zijn de andere faculteiten aan de beurt. ONDERWIJS Infrastructuur In 2014 is de verhuizing van de bibliotheek van het Koninklijk Conservatorium naar het gebouw De Wijnaert volop voorbereid. De collectie met een omvang van om en bij de 1100 strekkende meter zal in twee fasen verhuisd worden. De eerste fase werd voorbereid in 2014 en wordt begin 2015 verhuisd. De voorbereiding en de verhuizing van de tweede fase zal ook een jaar in beslag nemen. De collectie stond opgesteld in een gesloten kastsysteem. In de nieuwe locatie zal de collectie deels opgesteld worden in de publieke ruimte van de bibliotheek. De bibliotheek van de School of Arts (KASK) zal in 2015 verhuizen naar het Huis van de Abdis op de Bijlokesite. De renovatiewerken werden eind 2014 aangevat. In het kader van dit project Kunstbibliotheek Huis van de Abdis werden een deel van de collectie van het S.M.A.K. en de collectie van de Gentse Gidsen in de catalogus van de HoGent geïntegreerd Gebruik In 2014 telden de bibliotheken bezoekers, verspreid over acht campusbibliotheken. Dat is een daling met 7 procent, maar in 2013 telde de HoGent nog negen campusbibliotheken. Het gaat hier echter niet om unieke bezoekers. De cijfers moeten dus een beetje gerelativeerd worden. In 2014 zijn er uitleningen geregistreerd (-22 procent). Er zijn twee campusbibliotheken waar geen uitleen meer geregistreerd is in 2014, namelijk de bibliotheek op de campus Mercator, die volledig digitaal bibliotheek is geworden en de bibliotheek van de geassocieerde faculteit Toegepaste Taalkunde. 42

46 ONDERWIJS De integratie van de geassocieerde faculteiten in de UGent heeft een duidelijke impact gehad op het gebruik van de databanken. Vooral het gebruik van de economische databank EBSCO Business Source Premier is door het vertrek van de geassocieerde faculteit Handelswetenschappen en Bestuurskunde met 90 procent gedaald. Ook EBSCO Academic Search Premier ( full text-artikels opgevraagd) daalt met 67 procent. De andere databanken houden stand: Elsevier Science Direct ( full textartikels opgevraagd) en Springer Journals ( full text-artikels opgevraagd). Het gebruik van de Cinahl-databank stijgt zelfs (6448 full text-artikels opgevraagd). Ook het gebruik van e-books stijgt. Eind 2014 waren er e-books ter beschikking. Ze werden keer geconsulteerd. Dat is een stijging met 60 procent ten opzichte van vorig jaar. SFX, de link resolver die toelaat de full text van tijdschriften op te zoeken vanuit een bibliografische referentie, is intensief gebruikt. Via SFX is keer de full text van een artikel opgevraagd. Dat is een stijging met vijf procent. De bibliotheeksite telde in bezoekers. Na de publicatie van de bibliotheeknieuwsbrief krijgt de bibliotheekwebsite duidelijk meer bezoekers. Van alle bezoeken verloopt zeven procent via een mobiel toestel Sociaal studeren is een trend die al een paar jaar aan de gang is in de grote studentensteden: studenten blokken in een open ruimte samen met anderen waar de sociale controle groter is dan thuis of op kot, waar er een soort verbondenheid is met lotgenoten, waar ontspanningsmomenten gemakkelijk afgesproken kunnen worden, et cetera. Op de campus Schoonmeersen wordt op deze trend ingespeeld en is er in 2014 de negende en tiende editie van doorgegaan. startte ook in 2014 in de kerstvakantie en trok toen 872 bezoekers. In 2014 werden er in de in de winterblok bezoekers geteld. Uit een steekproef bleek dat er hiervan 35 procent HoGent-studenten waren en 51 procent UGent-studenten (waarvan een deel ook les volgt op de campus Schoonmeersen). De zomerblok telde bezoekers. Het bezoekersaantal is, in vergelijking met de blokperiodes in 2013, met 8 procent gedaald. 6.4 Multimediawerking Algemeen In 2012 zijn is een halftijds multimediawerker aangeworven. Ondertussen is de nood aan multimediaondersteuning danig gestegen en zijn twee voltijdse equivalenten binnen de bibliotheken bezig met multimediaondersteuning. Naast de vele ad-hocvragen was de bibliotheek in 2014 de motor achter een dertigtal multimediaprojecten. Voor onderzoeksprojecten maar vooral voor de ondersteuning van het onderwijs groeide de vraag sterk. Gastcolleges werden opgenomen en met de bijbehorende PowerPointpresentatie ingeblikt tot een weblecture. In het kader van afstandsonderwijs en blended learning werden belangrijke topics uit een opleidingsonderdeel op een audiovisuele manier verwerkt en op de leeromgeving of de webruimte van de lector aangeboden. Daarnaast zorgde de multimediacel voor begeleiding en ondersteuning van studenten uit alle faculteiten bij het monteren en finaliseren van filmpjes. Ook docenten vonden de weg naar de bibliotheek bij problemen met screencasting en gebruik van multimediamateriaal. De bibliotheek stond ook in voor de faculteitsoverschrijdende filmpjes rond studievaardigheden en internationalisering. Bij studiedagen of seminaries zorgde de bibliotheek voor de cameraopname van de presentaties van de sprekers. Onder de noemer boterhammen in de byb werden opleidingen georganiseerd opdat studenten en lectoren zelf aan de slag zouden kunnen met audiovisueel materiaal. Op de bibliotheeksite werden ook tutorials van filmbewerkingssoftware gepost in de vorm van screencasts. Aansluitend hierop bood de bibliotheek ook uitleg over en assistentie bij videoconferenties. 43

47 6.4.2 Beeldbank Beeld als medium wordt steeds belangrijker binnen het onderwijs. Om beelden te kunnen archiveren en om de toegankelijkheid ervan te optimaliseren, is er een beeldbank aangekocht. In 2014 is gestart met het opladen van beelden. Ondertussen zitten er beelden in de databank, waarvan vrij toegankelijk. Er zijn afbeeldingen uit de kunstcollectie architectuur en beeldende kunst van de School of Arts opgeladen. In een latere fase zullen ook de gedigitaliseerde partituren ter beschikking gesteld worden. 6.5 Informatievaardigheden De online cursus informatievaardigheden, uitgewerkt door de HoGent, de associatiepartners en de Erasmushogeschool heeft in 2014 een technische upgrade ondergaan en heeft een nieuwe look and feel gekregen. De tool richt zich in de eerste plaats op eerstejaarsstudenten uit zowel de professionele als academische bacheloropleidingen, maar ook andere studenten die een uitgebreide paper of proef schrijven, kunnen er uit leren. Voor het eerst maakte de cursus informatievaardigheden ook integraal deel uit van de leerinhoud van het opleidingsonderdeel onderzoeks- en communicatievaardigheden bij zo goed als alle opleidingen van de faculteit Natuur en Techniek. In 2015 wordt deze leerinhoud meegenomen in de evaluatie van de studenten. ONDERWIJS 44

48 ONDERWIJS 45

49 Jaarverslag HoGent Onderzoek ONDERZOEK

50 ONDERZOEK 47

51 1 Het beleid betreffende het onderzoek: resultaten en vooruitzichten 1.1 Het strategisch beleid, beoogde doelen en resultaten Het onderzoek aan de HoGent kende in 2014 opnieuw een groei. Het aantal personeelsleden met een onderzoeksopdracht bleef stijgen (tot 200), net zoals de beschikbare financiële middelen voor onderzoek (zowel interne als externe middelen), die stegen tot meer dan 7,8 miljoen euro (inclusief het contractonderzoek vermeld in hoofdstuk 5. Dienstverlening). In de eerste plaats willen we door het onderzoek aan de hogeschool de kwaliteit van onze opleidingen verhogen. Docenten die betrokken zijn bij praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek of onderzoek in de kunsten en dit realiseren in samenwerking met het relevante werkveld (sociaal, economisch of cultureel) zijn op de hoogte van recente ontwikkelingen en problemen binnen hun vakgebied. Zij geven deze informatie door aan de studenten. Naast die kennisoverdracht is ook het doorgeven van competenties belangrijk. De onderzoeksattitude van het personeel en de regelmatige participatie van studenten bij lopend onderzoek zorgt voor afgestudeerden met de juiste informatievaardigheden en een ondernemende attitude. De brede waaier aan expertise binnen de HoGent wordt gevaloriseerd via onderzoeksprojecten, stages en eindwerken, contractonderzoek, dienstverlening en vorming op maat en creëert een economische, maatschappelijke en culturele meerwaarde. In opvolging van het strategisch plan werd in 2014 verder gewerkt aan het onderzoeksbeleid voor de faculteiten met professioneel gerichte bacheloropleidingen, goedgekeurd door de raad van bestuur op 20 februari Een duidelijke profilering van de aanwezige expertise is belangrijk, zeker met het oog op externe samenwerking. De vakgroepen vertegenwoordigen alle potentiële expertise. De huidige expertisedomeinen, waarmee het grootste deel van de onderzoeksprojecten van de vakgroepen samengevat kan worden, zijn: Gemeenschapsvorming en (culturele) diversiteit; Levenskwaliteit en bijzondere doelgroepen; Welzijns- en gezondheidspromotie; Agrotechnologie; Mode- en textieltechnologie; Voeding en brouwerij; KMO-beleid en -organisatie; Ontwerp en organisatie van binnen- en buitenruimte. ONDERZOEK Willen we met de beperkte middelen toch voldoende kwaliteit garanderen, met andere woorden zorgen voor kritische massa en continuïteit, dan is focus nodig. Vermits we echter het onderzoek in al onze vakgroepen verder willen uitbouwen, willen we ons niet beperken tot enkele strikt afgelijnde onderzoeksniches. Daarom werd gekozen voor zwaartepunten waarbinnen onderzoekers uit alle expertisedomeinen en vakgroepen kunnen samenwerken. De thema s werden afgestemd op de maatschappelijke uitdagingen en o.a. ook het VIA-actieplan van de Vlaamse regering. De zwaartepunten (multidisciplinaire onderzoeksprogramma s) waarop zowel voor interne als externe onderzoeksfinanciering zal worden ingezet zijn: Leefbare stad en omgeving Product- en procesoptimalisatie Zorg en maatschappij Naast deze multidisciplinaire onderzoeksprogramma s zet de HoGent ook een deel van haar onderzoeksfinanciering in voor vakgebiedspecifieke professionalisering via focusprojecten en tijdskrediet voor onderzoek. Interessant om te vermelden voor 2014 is bijvoorbeeld de oprichting van twee leerstoelen binnen de faculteit Mens en Welzijn, de leerstoel Leonardo Da Vinci en de leerstoel Duurzame Samenleving, die net als de in 2014 opgerichte academische werkplaats Vermaatschappelijking van de zorg duidelijk de interactie met het werkveld illustreren. De faculteit Mens en Welzijn zette ook in op de faculteitsbrede verankering van haar expertisecentra E-QUAL en Mix!t. Binnen de faculteit Bedrijf en Organisatie werd de Ondernemersaward (het vervolgtraject en resultaat van een vroeger PWO-project) genomineerd als Belgische inzending voor de Europese prijzen voor Ondernemerschapsbevordering. De faculteit Natuur en 48

52 ONDERZOEK Techniek kende veel belangstelling in de pers via het SMARTFIT project waarin matentabellen werden ontwikkeld voor de confectiebedrijven. De School of Arts verwierf in 2014 binnen de Hercules-oproep voor onderzoekinfrastructuur middelen voor de uitbouw van een Experimental Formlab, een 3D-atelier ter ondersteuning van het artistieke onderzoek. Naast het praktijkgerichte wetenschappelijk onderzoek in de faculteiten met professioneel gerichte opleidingen, wordt samen met de UGent ook gewerkt aan de verdere uitbouw van een onderzoeksbeleid voor het onderzoek in de kunsten. Er werd dit jaar verder gewerkt aan het structureel kader voor onderzoek en dienstverlening dat de absorptiecapaciteit voor onderzoek blijft garanderen. De aandacht gaat hierbij naar ondersteunende instrumenten, opleidingen voor onderzoekers, valorisatie van de resultaten en zeker ook naar de uitbouw van structurele netwerken met het sociaal, economisch en cultureel weefsel van de regio en internationale partners (zie ook hoofdstuk 5. Dienstverlening). De verdere implementatie van het onderzoeksinformatiesysteem, een proactieve en interactieve communicatie over het onderzoek aan de hogeschool en het uittekenen van transparante en administratief vereenvoudigde processen omtrent onderzoek zijn hierbij cruciaal. De verhoogde samenwerking tussen de directie Onderzoek en de facultaire diensten Onderzoeksaangelegenheden bevordert hun ondersteunende en beleidsvormende rol ten opzichte van zowel het bestuur als de faculteiten, vakgroepen en opleidingen Onderzoeksraad PWO en Kunsten - Onderzoeksfonds Vanaf 2014 wordt de ondersteuning op vlak van het onderzoeksbeleid en het advies over het onderzoeksgebeuren in de HoGent verdeeld over twee onderzoeksraden. Bij de Onderzoeksraad praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek, kortweg Onderzoeksraad PWO, die eind 2013 werd opgericht, ligt de focus specifiek op het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek (PWO) binnen de drie faculteiten en de School of Arts (voor deze vakgroepen gelinkt aan de professioneel gerichte opleidingen). Het Onderzoeksbeleid voor de faculteiten met professioneel gerichte opleidingen met een specifieke focus op het PWO dat in 2013 werd goedgekeurd door de raad van bestuur en vormde de basis voor de werkzaamheden van de Onderzoeksraad PWO. Dit betrof o.a. het vormgeven van dit onderzoeksbeleid door een voorstel uit te werken voor de financiering van PWO-projecten binnen de drie multidisciplinaire thema s Leefbare stad en omgeving, Zorg en maatschappij en Product- en procesoptimalisatie en voor de financiering van vakgebiedspecifieke onderzoeksinitiatieven via PWO-focusprojecten en tijdskredieten onderzoek. In de loop van 2014 werd de Onderzoeksraad Kunsten opgericht. Conform de samenstelling van de Onderzoeksraad in het verleden en deze van de Onderzoeksraad PWO is de Onderzoeksraad Kunsten samengesteld uit afgevaardigden van de centrale administratie, de School of Arts en de Universiteit Gent. De focus van de Onderzoeksraad Kunsten ligt specifiek op de ondersteuning van het beleid betreffende het onderzoek in de kunsten binnen de academisch gerichte kunstenopleidingen. De samenstelling van de Onderzoeksraad PWO en de Onderzoeksraad Kunsten is te vinden in bijlagen 3.1 en 3.2. Naast het vormgeven van het onderzoeksbeleid rond het PWO en het onderzoek in de kunsten werd in 2014 ook nog verder aandacht besteed aan de evaluatie van het lopende onderzoek gefinancierd via de onderzoeksmiddelen van de HoGent (zowel persoonsspecifieke mandaten als projecten). Beide onderzoeksraden adviseerden in 2014 over de verdeling en de toekenning van telkens een deel van de onderzoeksmiddelen die binnen de HoGent beschikbaar zijn. Een eerste deel van deze middelen, nl. de PWO-middelen en de middelen gerecupereerd uit de vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers uit vakgroepen betrokken bij professioneel gerichte opleidingen binnen de faculteiten en de School of Arts (middelen BVH - partim professionele bachelors), werd in 2014 ondergebracht in het Onderzoeksfonds PWO en besteed op advies van de Onderzoeksraad PWO. Voor de besteding van deze middelen werd het Reglement voor de besteding van de middelen van het Onderzoeksfonds PWO goedgekeurd (zie bijlage 3.3). Het tweede deel van de middelen betreft de academiseringsmiddelen ter beschikking van de HoGent en de middelen BVH gerecupereerd uit de vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers uit de vakgroepen betrokken bij de academische kunstenopleidingen binnen de School of Arts (middelen BVH - partim kunsten). Deze middelen werden in 2014 besteed op advies van de Onderzoeksraad Kunsten. In 2014 werden verschillende types onderzoeksinitiatieven gefinancierd: tijdskredieten onderzoek, PWOfocusprojecten, multidisciplinaire PWO-projecten en onderzoeksdossiers met betrekking tot het onderzoek in de kunsten. Voor de evaluatie van alle ingediende dossiers werd een beroep gedaan op de kennis en expertise van een aantal werkgroepen. In de werkgroepen zitten zowel leden van de Onderzoeksraad PWO of Kunsten als externe leden uit relevante vak- en onderzoeksgebieden. De externe leden die 49

53 werden toegevoegd aan de multidisciplinaire werkgroepen hebben een brede kijk op de activiteiten in het werkveld en zijn vertrouwd met (praktijkgericht) onderzoek of onderzoek in de kunsten. Elke werkgroep stond in voor de beoordeling van een specifiek type dossiers. Bij de beoordeling van de dossiers zijn de voornaamste criteria de wetenschappelijke of artistieke waarde van het voorgestelde onderzoek, de plaatsing van het onderzoek binnen het onderzoeksbeleid van de faculteit en de vakgroep en binnen het profiel van de opleidingen en, specifiek voor het PWO, de toepasbaarheid van de onderzoeksresultaten in de praktijk. Voor de multidisciplinaire PWO-projecten werden criteria als de relevantie van de samenwerking en de link naar duurzaamheid en/of maatschappelijk verantwoord ondernemen eveneens beoordeeld. In 2014 financierde de HoGent volgende onderzoeksinitiatieven via het Onderzoeksfonds PWO en het Onderzoeksfonds Kunsten: Tijdskrediet onderzoek voor onderwijzend personeelsleden binnen de professioneel gerichte opleidingen Een tijdskrediet onderzoek geeft de mogelijkheid aan lectoren, praktijklectoren en docenten, met minimaal een halftijdse aanstelling binnen binnen de professioneel gerichte bacheloropleidingen om een deel van hun opdracht specifiek te focussen op onderzoeksactiviteiten. De totale omvang van de financiering voor een tijdskrediet onderzoek bedraagt de kost van de invulling van de onderzoeksopdracht aangevuld met een vast bedrag van euro voor werking en/of uitrusting. De financiering wordt toegekend voor een periode van één academiejaar; na een gunstige evaluatie kan het tijdskrediet met een bijkomende periode van één academiejaar verlengd worden. Voor de tijdskredieten onderzoek toegekend in 2013 was een volume onderzoeksopdracht voorzien van 0,20 VTE. In 2014 werd beslist om deze onderzoeksopdracht te verhogen naar 0,30 VTE, eventueel ook voor de tijdskredieten die na het eerste academiejaar dienden verlengd te worden. Van de tien tijdskredieten onderzoek die toegekend werden in 2013 vroegen negen onderwijzend personeelsleden in 2014 een verlenging aan. De verlenging van het tijdskrediet onderzoek van deze negen onderwijzend personeelsleden werd goedgekeurd, bij zeven onder hen werd de onderzoeksopdracht verhoogd naar 0,30 VTE. Ook in 2014 besliste het bestuurscollege om via een nieuwe oproep tijdskredieten onderzoek te financieren. Er werden 24 aanvragen ingediend; aan tien onderwijzend personeelsleden werd na evaluatie door de Onderzoeksraad PWO een tijdskrediet onderzoek toegekend voor de periode van academiejaar Assistenten en doctor-assistenten in de School of Arts In 2014 startten aan de School of Arts opnieuw twee statutaire onderwijzend personeelsleden ten laste van het Onderzoeksfonds - partim Kunsten: één in het mandaat van artistiek assistent en één als artistiek doctor-assistent. Deze onderwijzend personeelsleden besteden minimaal 70 procent van hun opdracht aan onderzoek en maximaal 30 procent aan onderwijsondersteunende taken. De totale omvang van de financiering ten laste van het Onderzoeksfonds bedraagt de loonkost voor de aanstelling van de artistiek assistent of artistiek doctor-assistent jaarlijks aangevuld met een vast bedrag van euro voor werkingskosten en/of uitrusting. ONDERZOEK Daarnaast werden vier assistenten en één doctor-assistent ten laste van het Onderzoeksfonds heraangesteld. De heraanstelling van alle assistenten gebeurde na de evaluatie door de Onderzoeksraad Kunsten van de onderzoekswerkzaamheden ter voorbereiding van hun doctoraat in de kunsten. Ook één doctor-assistent werd heraangesteld. Voor de evaluatie van de doctor-assistenten werd rekening gehouden met hun onderzoeksactiviteiten en hun bijdrage aan het onderzoek in de faculteit. Doctoreren OP De financiering van zes mandaten voor doctoreren van onderwijzend personeel, het doctoreren OP, liep verder in Deze personeelsleden hebben voor een periode van maximaal zes jaar de mogelijkheid om 50 procent van een voltijdse opdracht gefinancierd te worden voor het uitvoeren van doctoraatsonderzoek. Vermits er in 2013 geen oproep voor doctoreren OP werd gelanceerd, werden er in 2014 geen nieuwe dossiers goedgekeurd; het bestuurscollege besliste eind 2014 wel om een nieuwe oproep te lanceren voor het indienen van dossiers voor doctoreren OP. De dossiers hiervoor worden begin 2015 ingediend en zullen in de loop van 2015 geëvalueerd worden door de Onderzoeksraad PWO. Senior Fellows in Artistic Research De financiering van twee senior fellows in artistic research die gestart waren in 2012 werd in 2014 geëvalueerd door de Onderzoeksraad Kunsten. Een senior fellow in artistic research betreft een tijdelijk onderzoeksmandaat voor eminente kunstenaars die via de ontwikkeling van hun CV en oeuvre heel wat onderzoekservaring hebben opgebouwd, zij het niet binnen de reguliere circuits van het academische onder- 50

54 ONDERZOEK zoek. De senior fellow in artistic research heeft een taakinvulling van 70 procent onderzoeks- en 30 procent onderwijsopdracht. Het mandaat wordt toegekend voor twee jaar en kan maximaal één maal voor een periode van twee jaar verlengd worden. In de School of Arts kunnen tegelijkertijd maximaal twee senior fellows in artistic research aangeworven worden. Bij de evaluatie werd rekening gehouden met het vooropgestelde onderzoekstraject en de gerealiseerde onderzoeksresultaten. Beide mandaten senior fellows in artistic research werden voor een bijkomende periode van twee jaar verlengd. PWO-projecten Tot 2013 waren er twee types van PWO-projecten: basis- en vervolgprojecten. Vanaf 2013 werden focusprojecten en multidisciplinaire projecten opgestart. In 2014 liepen in totaal 33 PWO-projecten. Meer specifiek betreft dit zes PWO-basisprojecten met een looptijd van twee tot drie jaar, vier éénjarige PWOvervolgprojecten en zeventien PWO-focusprojecten met een looptijd van één tot twee jaar. Verder liepen er ook zes multidisciplinaire PWO-projecten eveneens met een looptijd van twee tot drie jaar. Binnen de multidisciplinaire PWO-projecten wordt door verschillende vakdisciplines van de HoGent samengewerkt. Vijftien van deze 34 PWO-projecten (twee multidisciplinaire PWO-projecten en dertien PWOfocusprojecten) gingen van start in Verder eindigden negen PWO-projecten in Twee- tot vierjarige onderzoeksprojecten In 2014 liepen binnen de School of Arts in totaal tien twee- tot vierjarige onderzoeksprojecten. Twee hiervan eindigden in de loop van 2014; een eindrapport met een verslag van de werkzaamheden binnen deze projecten werd voorgelegd aan de Onderzoeksraad Kunsten. Twee andere twee- tot vierjarige onderzoeksprojecten werden in 2014 op basis van een tussentijds onderzoeksverslag geëvalueerd door de Onderzoeksraad Kunsten. Er werden geen nieuwe projecten gestart; wel was er een beslissing om nieuwe twee- tot vierjarige onderzoeksprojecten te financieren voor een totaal bedrag van euro. In de loop van 2014 werden hiervoor negentien dossiers ingediend. Het bestuurscollege beslist begin 2015 aan welke van deze dossiers financiering zal toegekend worden. Facultaire onderzoeksfondsen Zowel de faculteiten als de School of Arts hebben de beschikking over een facultair onderzoeksfonds gefinancierd via het Onderzoeksfonds van de HoGent. De middelen hiervan kunnen besteed worden in het kader van onderzoek en dienstverlening, aan de ondersteuning van de lopende onderzoeksactiviteiten of aan de uitbouw van het onderzoeksgebeuren in de faculteit. In 2014 werd door de HoGent een totaal bedrag van euro vrijgemaakt voor deze facultaire onderzoeksfondsen. Van dit bedrag werd euro verdeeld over de faculteiten en voor onderzoekers uit de School of Arts gelinkt aan de professioneel gerichte opleidingen. De verdeling van de middelen gebeurde op basis het aantal actieve onderzoekers en het onderzoekspotentieel in de betrokken vakgroepen. De overige middelen werd toegewezen aan de School of Arts ter ondersteuning van het onderzoek in de academische kunstenopleidingen en dit om het onderzoek in de kunsten dat in de periode werd opgebouwd in de School of Arts voldoende te verankeren en in te zetten in het onderwijs en verdere onderzoeksactiviteiten. Nieuw in 2014 is dat deze middelen door de faculteiten en de School of Arts eventueel ook besteed kunnen worden aan contractuele personeelsmiddelen voor onderzoekers (bv. voor korte projecten op eigen initiatief, als overgang voor wetenschappelijk medewerkers tussen twee projecten, ter financiering van het uitschrijven van een externe projectaanvraag en andere) Kennisoverdracht, technologietransfer en valorisatie Technologietransfer en in bredere zin kennisoverdracht, dit wil zeggen de overdracht van de competenties en kennis van een kennisinstelling als de HoGent naar de maatschappij, is van cruciaal belang voor de innovatie en de economische groei in de Vlaamse regio en daarbuiten en zorgt voor een maatschappelijke meerwaarde. Technologietransfer steunt traditioneel op drie pijlers: (1) contractonderzoek en dienstverlening, (2) creatie en commercialisering van intellectuele eigendom via onder andere octrooien en licenties en (3) commercialisering via de oprichting van spin-offs. Andere vormen van kennisdiffusie zoals publicaties en vorming op maat worden in andere paragrafen behandeld. De HoGent opereert inzake technologietransfer binnen het algemeen reglementair kader dat door de Associatie Universiteit Gent (AUGent) is vastgelegd in het algemeen onderzoeks- en samenwerkingsreglement. De dienst UGent Techtransfer werd door de AUGent aangeduid als valorisatiecel en stimuleert en begeleidt de technologietransfer bij de vier leden van de associatie. De directie Onderzoek fungeert binnen de HoGent als antenne van de dienst UGent Techtransfer, de werking van de directie Onderzoek is echter breder. Ze biedt ondersteuning met betrekking tot alle aspecten van valorisatie (o.a. maatschappelijke valorisatie, auteursrechten en andere). 51

55 Volgende zaken kwamen in 2014 onder andere aan bod: blijvende ontwikkeling van de expertise binnen de directie Onderzoek inzake valorisatie en technologietransfer door onder andere het lidmaatschap van de Association of European Science & Technology Transfer Professionals (ASTP); verhoging van het bewustzijn bij de onderzoekers van het belang van intellectuele eigendomsrechten en valorisatie; ondersteuning bij het opstellen en afsluiten van ongeveer 140 overeenkomsten en verklaringen in het kader van onderzoek en dienstverlening (zie bijlage 3.5); bij ongeveer tien procent van deze dossiers werd een advies gevraagd aan de dienst UGent Techtransfer; ondersteuning bij vragen en problemen met betrekking tot auteursrecht en het opstellen van de nodige documenten hiervoor; advies bij het opstellen van intentieverklaringen bij het indienen van onderzoeksprojecten; helpen uitdenken en ondersteuning van valorisatiestrategieën bij opstartende of (af)lopende projecten; opvolging en ondersteuning met betrekking tot de wetgeving rond experimenten op de menselijke persoon en privacygegevens. Opstellen vertrouwelijkheidsverklaringen, informed consentformulieren, ; opvolging valorisatie-inkomsten (bv. billijke vergoeding, licentie-inkomsten, auteursrechten); ondersteuning bij het plaatsen van documenten in i-depot; ondersteuning bij problemen rond confidentialiteit en intellectuele eigendomsrechten in stageovereenkomsten en bij ontwikkelingen door studenten; bewerkstelligen contacten tussen IOF-consortia (Industrieel Onderzoeksfonds) en onderzoekers van de HoGent om zo de valorisatiemogelijkheden te verruimen en netwerken te verbreden; lidmaatschap van de IOF-raad en de werkgroep Physical Sciences waarbinnen nieuwe valorisatieprojecten beoordeeld worden en al dan niet goedgekeurd voor financiering, deze projecten worden opgevolgd en een beleid met betrekking tot de IOF-middelen en valorisatie wordt bepaald; ONDERZOEK ondersteuning bij de bescherming en valorisatie van intellectuele eigendom, enkele voorbeelden: De HoGent participeert in de spin-off Reskin Medical NV door de inbreng van intellectuele eigendomsrechten van de HoGent via een licentieovereenkomst. Deze intellectuele eigendomsrechten hebben betrekking op een specifieke coatingtechniek die kan gebruikt worden in diverse soorten pleisters. Octrooien in diverse landen beschermen deze coatingtechniek. De HoGent werd in het kader van de onderzoekssamenwerkings-overeenkomst betrokken in diverse IWT-KMO projecten met betrekking tot de verdere ontwikkeling van de techniek; Begeleiding samen met UGent Techtransfer met betrekking tot het afsluiten van een licentie voor de productie van Bijlokebier in Cambodia. Hiertoe werd een intentieverklaring getekend met het bedrijf Daun Penh Food & Beverage. Er zijn ook gesprekken opgestart over de ontwikkeling van een rijstbier; Begeleiding van onderzoekers in de vakgroep Design en Vormgeving, School of Arts bij hun samenwerking met bedrijven in het kader van het ontwerpen van schoenen; Ondersteuning bij het valorisatietraject van het IWT-TETRAproject SMARTFIT waarbij confectiematentabellen opgemaakt werden van de Belgische bevolking in diverse leeftijdscategorieën. Er werd gekozen voor een eenvoudig licentiemodel. Er zijn ook diverse gesprekken gevoerd met betrekking tot het gebruik van de correcte maten via avatars in softwareprogramma s. Deze onderhandelingen zijn nog bezig. 52

56 ONDERZOEK Opvolging van de licentieovereenkomst met het bedrijf Richter met betrekking tot het design van een speeltuig ontworpen door de vakgroep Autonome Kunsten van de School of Arts; de HoGent is partner van Gent BC (Gent Big in Creativity). Gent BC is een netwerk dat technologisch ondernemerschap en technologische innovatie in de Gentse kennisregio wil stimuleren; de HoGent participeert in het Innovatie- en Incubatiecentrum (IIC) van de Universiteit Gent en de zaaikapitaalfondsen Baekeland II en QBIC. Deze zaaikapitaalfondsen stellen financiële middelen ter beschikking voor spin-off ondernemingen waarbij de knowhow in grote mate ontwikkeld is in de betrokken kennisinstellingen. Het IIC biedt deze ondernemingen logistieke faciliteiten; de HoGent had in 2014 diverse inkomsten uit valorisatie en dit door de licentie op matentabellen (gerealiseerd in het IWT-project SMARTFIT), door de inkomsten uit de spin-off Reskin en door de licentie op een realisatie van Kristof Van Gestel (School of Arts) die gebruikt wordt voor de productie van een speeltuig voor speeltuinen. Verder ontving de HoGent ook nog inkomsten uit valorisatietrajecten op basis van onderzoek uit de ondertussen in de UGent geïntegreerde faculteiten (voor zover dit nog betrekking heeft op onderzoek gerealiseerd aan de HoGent voor de integratie). In totaal gaat het over een bedrag van ongeveer euro; een deel hiervan vloeit terug naar het Onderzoeksfonds (PWO en Kunsten) Onderzoeksinformatiebeheer binnen de HoGent De HoGent beschikt over een onderzoeksinformatiesysteem: PURE. Dit systeem zal op termijn toelaten dat op elk moment de juiste en volledige beleidsinformatie over de onderzoeksactiviteiten aan de HoGent zowel binnen de hogeschool als extern op een efficiënte manier beschikbaar is. Momenteel wisselt het systeem reeds gegevens uit met het personeelsadministratiesysteem; in de toekomst zou ook datauitwisseling met het studentenadministratiesysteem uitgebouwd worden (koppeling van personeelsleden aan opleidingen, ontsluiten ECTS-fiches, ). Bovendien moet dit platform de onderzoekers de mogelijkheid geven om hun onderzoeksactiviteiten en onderzoeksoutput gemakkelijk en op één plaats te ontsluiten en hun eigen CV/portfolio te beheren. Op deze manier kunnen ook alle vakgroepleden hun professionaliseringsactiviteiten gestructureerd beheren en ontsluiten. Via een portaalsite (expertise.hogent.be) gevoed door de applicatie kunnen ook externen de expertise van HoGent consulteren. Ook in 2014 werden de interne oproepen voor het indienen van onderzoeksvoorstellen digitaal ondersteund met behulp van het PURE-systeem. Kandidaat-indieners hoeven op die manier niet opnieuw hun CV-gegevens e.d. in te dienen. Ook voor de aanvraag van extern gefinancierde projecten wordt reeds bij aanvraag een projectfiche gemaakt in het onderzoeksinformatiesysteem. Door PURE steeds meer te gebruiken in de processen wordt het systeem ook inhoudelijk gevoed. De kwaliteitscontrole op de inhoud van het onderzoeksinformatiesysteem wordt gewaarborgd door een ingebouwd validatieproces dat deels binnen de directie Onderzoek en de diensten Onderzoeksaangelegenheden van de faculteiten (voor projecten, dienstverlening, ) en deels binnen de dienst Bibliotheken (voor de output) verloopt. Naast een onderzoeksinformatiesysteem wordt via het PURE-portaal het systeem steeds meer een expertiseplatform. Ook expertise voor potentiële samenwerking in het kader van onderzoek en dienstverlening wordt op die manier ontsloten. Momenteel wordt nagedacht op welke manier vakgroepen nog beter ondersteund kunnen worden inzake tools en tips om dit nog meer gestructureerd te doen. Via een overheidsopdracht van EWI (departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse Gemeenschap) was de HoGent net als in 2013 ook in 2014 de coördinator van de Vlaamse gebruikersgroep voor het PURE-systeem. De bedoeling is alle organisaties in Vlaanderen die PURE gebruiken of in de toekomst zullen installeren met elkaar in contact brengen. Op die manier worden ervaringen uitgewisseld en kan gemeenschappelijk databeheer gepland worden. Op vraag van EWI heeft de HoGent ook in 2014 actief deelgenomen aan diverse overlegorganen en werkgroepen voor de verdere uitbouw van EWI s FRIS-platform (Flemish Research Information System) Onderzoekscommunicatie Onderzoekscommunicatie is alle communicatie die over het onderzoek gebeurt, gaande van publiceren in tijdschriften en boeken, bijdrages aan congressen, organiseren van studiedagen, publicaties voor het werkveld, optreden in diverse media, content op het onderzoeksportaal, communicatie via sociale media, participatie aan events gericht op externen (van studenten tot werkveld), Ook in 2014 werd verhoogd aandacht gegeven aan onderzoekcommunicatie, zowel om de resultaten van het eigen onderzoek naar buiten te brengen, als om input van het werkveld en de brede maatschappij weer terug te ontvangen als input voor verder onderzoek en opleidingen. Onderzoekscommunicatie is bij voorkeur interactief en in 53

57 twee richtingen en veel meer dan louter communiceren over onderzoek. Door nadrukkelijk extern te communiceren over alle facetten van het onderzoek en de dienstverlening aan de HoGent willen we de hogeschool nog meer profileren als een kwaliteitsvolle onderzoeksinstelling, verhogen we de uitstraling van de HoGent als onderzoekspartner en gaan we in interactie met het betrokken werkveld. Belangrijk is ook dat niet enkel wordt gecommuniceerd over lopend onderzoek, maar ook over alle beschikbare expertise binnen de vakgroepen; deze kan interessant zijn voor potentieel nieuw onderzoek en eventuele nieuwe samenwerkingsverbanden. Relevante activiteiten in 2014 waren onder andere: Tweemaandelijkse externe nieuwsbrief (met een archief op de HoGentwebsite); Aanwezigheid op sociale media als Facebook en vooral Twitter met Deelname aan de KMO-kennisbeurs van de Vlaamse Innovatiecentra (7 oktober 2014); Captatie en ontsluiting van het volledige dienstverleningsaanbod van alle faculteiten en de School of Arts via de HoGent-website( Initiatie van het Woodstream-event van de faculteit Natuur en Techniek (vakgroep Mode-, Textiel- en Houttechnologie) in samenwerking met UNIZO; Ontwikkeling en lancering promotieacties HoGent, een neus voor onderzoek en HoGent, laten we kennis maken ; Deelname Smartcities (9 oktober 2014); Organisatie studiedag Leefbare stad en omgeving (2 december 2014); Brochure Leefbare stad en omgeving; Expertisedag faculteit Mens en Welzijn (16 december 2014); Faculteitspecifieke brochures en webpagina s met het overzicht aan studiedagen en navormingen die o.a. ook via sociale mediakanalen verder verspreid werden Lichte structuren en strategische onderzoekscentra Lichte structuren en strategische onderzoekscentra zijn strategische kennissokkels ten behoeve van innovatie in ruime Vlaamse bedrijfssegmenten. De activiteiten van lichte structuren en strategische onderzoekscentra zijn in de eerste plaats gericht op collectief onderzoek en/of de verspreiding van kennis. Ze passen in het algemene concept van open innovatie, dat afstapt van de idee dat alle kennis of onderzoeksactiviteiten in het kader van innovatie in een bedrijf in eigen bezit moeten zijn. Als kennisinstelling is de HoGent sinds 2006 lid van een aantal lichte structuren (Flanders DRIVE en Flanders FOOD) en werkt ze samen met de vier Strategische Onderzoekscentra (SOC s): iminds, IMEC (Interuniversitair Micro-elektronicacentrum), VITO (Vlaams Instituut voor Technologische Ontwikkeling) en VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie). Sinds 2008 is de HoGent ook lid van Flanders Inshape. Daarnaast werkt de HoGent ook samen met diverse onderzoekscentra die zich toeleggen op een industriële sector zoals bijvoorbeeld Centexbel (textiel), Sirris (technologische industrie) en ILVO (landbouw). ONDERZOEK De samenwerking van de HoGent met deze lichte structuren en centra is belangrijk in het kader van partnerschappen in onderzoeksprojecten, maar zeker ook om de band met het werkveld te verhogen, zowel in het kader van onderwijs als onderzoek en dienstverlening. 1.2 Beleidsdoelstellingen op korte termijn (1 à 2 jaar) en op middellange termijn (4 à 5 jaar) De HoGent zet in op onderzoek dat economische, maatschappelijke en culturele vruchten afwerpt en dus bijdraagt aan welvaart, welzijn, cultuur en jobcreatie. Het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek aan de HoGent voldoet aan hoge wetenschappelijke kwaliteitseisen en heeft een duidelijke link met de noden of problemen in het betrokken werkveld dat bij voorkeur partner is in het onderzoekstraject. Het focust op een aantal duidelijke expertisegebieden en zwaartepunten en zet in op multidisciplinaire onderzoeksprogramma s. Deze expertisegebieden en zwaartepunten laten toe de nodige continuïteit en kwaliteit van de expertise te borgen en het onderzoek duidelijk te profileren, wat de nationale en internationale onderzoekssamenwerking faciliteert. Door het zwaartepuntbeleid wordt binnen de professioneel gerichte opleidingen gezorgd voor een efficiënt inzetten van de financiële middelen én de participatie van alle vakgroepen. Binnen het onderzoek in de kunsten vormen de artistieke producties een centraal onderdeel van het onderzoeksproces. In de onderzoeksmethodiek zit het reflecterende verweven in de creatieve productie 54

58 ONDERZOEK zelf. Naast het vrij onderzoek in de kunsten op het zaainiveau (doctorandi) wordt gefocust op sterke onderzoekslijnen op het incubatieniveau. Voor haar onderzoek en dienstverlening werkt de HoGent samen met regionale, nationale en internationale partners (de bedrijfswereld, de social-profitsector en de kunstensector). Een substantieel en groeiend deel van het onderzoek aan de HoGent wordt uitgevoerd via financiering door externe programma s en actoren. Onderwijs, onderzoek en valorisatie binnen de HoGent zijn duidelijk gegrond in de praktijk van het werkveld en de maatschappij en zorgen omgekeerd ook voor de doorstroming van kennis naar de praktijk. Er is een constante wisselwerking die ervoor zorgt dat de HoGent het eerste aanspreekpunt is voor kennisvragen en probleemstellingen (onderwijs- of onderzoeksgerelateerd). De HoGent detecteert daarnaast zelf ook actief vraagstukken of problemen in het werkveld en de maatschappij. De HoGent richt zich hierbij op de nabije sociaal-economische en culturele regio en op het ruimere (internationale) werkveld. De bedrijfswereld, de social-profitsector en de culturele sector hebben structureel inspraak in de opleidingsen onderzoeksprogramma s van de HoGent. Specifieke doelstellingen op relatief korte termijn Verdere implementatie van de multidisciplinaire onderzoeksprogramma s en actualisatie van de onderzoeks-en expertisedomeinen binnen de vakgroepen actief in de professioneel gerichte opleidingen; Inbouwen van link met duurzaamheid en/of maatschappelijk verantwoord ondernemen in de evaluatiecriteria voor de intern gefinancierde multidisciplinaire onderzoeksprojecten en verdere implementatie van de resultaten ervan in samenwerking met werkveld; Versterkt inzetten op het verhogen van de informatievaardigheden, onderzoekscompetenties en actieve betrokkenheid bij onderzoek van zowel onderwijzend personeelsleden als studenten met speciale aandacht voor de nexus onderwijs-onderzoek; Verder uitbouwen van het onderzoek in de kunsten in samenwerking met de UGent; Op korte termijn optimaliseren van alle processen inzake onderzoeksadministratie; hierbij wordt in eerste instantie werk gemaakt van een projectopvolgsysteem dat elementen rond inhoudelijke projectopvolging, financiële, personeelsmatige en rapporteringsopvolging integreert; Verder uitbouwen van het onderzoeksinformatiesysteem PURE tot een geïntegreerd kennissysteem voor het duurzaam opvolgen van onderzoeksprocessen en het ontsluiten van expertise; Specifieke acties opzetten omtrent het verwerven van externe financiering. Hierbij zal worden ingezet op een proactieve en stimulerende werking en het opbouwen van kennis omtrent specifieke financieringskanalen eerder dan het passief geven van opleidingen; Via sociale media, actieve evenementen en brainstormsessies wordt voor onderzoek werken aan een meer samenhangende en samenwerkende onderzoeksgemeenschap en een proactieve externe communicatie, waarbij de focus steeds meer ligt op het interactieve karakter en de link met maatschappelijke valorisatie. 2 Kwaliteitszorg door het hogeschoolbestuur Binnen de HoGent wordt bijzondere aandacht besteed aan de nodige ondersteuning om de kwaliteit van het uitgevoerde onderzoek te garanderen en te versterken: Zowel voor de toekenning van de middelen van het Onderzoeksfonds PWO als voor het Onderzoeksfonds Kunsten bestaat er een reglement voor de besteding van de middelen en wordt er gewerkt met oproepen en open competitie; Projectvoorstellen worden beoordeeld door interne en externe experts binnen de werkgroepen van de Onderzoeksraad PWO en de Onderzoeksraad Kunsten; Voor elk onderzoeksinitiatief dat gefinancierd wordt met de interne onderzoeksmiddelen worden bij de oproep duidelijke criteria voor evaluatie gegeven die in overeenstemming zijn met de finaliteit van het onderzoeksprogramma; Zowel voor de indiening als de tussentijdse en eindrapportering van projecten worden sjablonen en handleidingen beschikbaar gesteld; De Onderzoeksraad PWO volgt het onderzoeksproces op via jaarlijkse voortgangsrapporten van PWO-projecten en tijdskrediet onderzoek; de Onderzoeksraad Kunsten evalueert de twee- tot vierjarige onderzoeksprojecten tussentijds. Assistenten in de School of Arts en doctorerende OP-leden worden, met het oog op het behalen van een doctoraat, tweejaarlijkse geëvalueerd (zie ook 1.1.1). 55

59 In overleg met de directies Personeel en Organisatie en Financiën en ICT en de diensten Onderzoeksaangelegenheden wordt er naar gestreefd in de toekomst de processen rond onderzoeksadministratie steeds kwaliteitsvoller te beheren. De implementatie van het Onderzoeksinformatiesysteem PURE (zie ook 1.1.3) speelt hier alvast een faciliterende rol. In 2012 werd een werkgroep opvolging onderzoeksprocessen opgericht met als doel het uittekenen van een zo optimaal en efficiënt mogelijke workflow voor de opvolging van onderzoeksprojecten met bijhorende verantwoordelijkheden voor onderzoekers, facultaire diensten en HoGent-directies. De werkgroep is samengesteld uit leden met uiteenlopende functies uit verschillende faculteiten, diensten en directies, waardoor alle aspecten van het onderzoeksproces grondig onder de loep genomen worden: onderzoekers, personeelsaspecten, financiële aspecten en algemene administratieve opvolging onderzoeksprojecten. In 2013 evalueerde de werkgroep de lopende processen rond onderzoeksadministratie. Dit gebeurde op basis van de EPC-methode (Event Driven Proces Chain) in kleine werkgroepen. Zeven processen werden gedefinieerd en telkens in detail uitgewerkt. In 2014 werd deze oefening voortgezet in het project Onderzoeksadministratie. Daarin werd een eerste stap gezet betreffende het vastleggen en implementeren van de processen rond onderzoeksadministratie. De verdere implementatie van het uitgewerkte proceshandboek werd door de reorganisatie van de ondersteunende diensten zoals die in het project HoGent2017 is voorzien, even gepauzeerd maar zal in 2015 weer van start gaan binnen de krijtlijnen van deze reorganisatie. De HoGent werkt ook op verschillende manieren aan de professionalisering van haar onderzoekers. Onderzoekers worden regelmatig geïnformeerd over de verschillende facetten van onderzoek en dienstverlening: Infosessie TETRA-oproep door IWT (10 januari 2014; Infosessies opstart PWO-projecten en tijdskrediet onderzoek (30 juni 2014); Infosessie Europese financieringskanalen door VLEVA (6 mei 2014); Infosessie Indiening bij Europese financieringskanalen door het Kenniscentrum Sociaal Europa, georganiseerd door de dienst Onderzoeksaangelegenheden van de faculteit Mens en Welzijn (14 januari 2014); Infosessie nieuwe oproep Onderzoeksfonds PWO2015 (13 november 2014); Verschillende infosessies PURE; Tweemaandelijkse interne nieuwsbrief (januari, maart, mei, juli, september en november 2014); Continue informatiestroom via groep OenD-info voor personeelsleden met een onderzoeksopdracht. Via (meerdaagse) opleidingen gaf de HoGent de kans aan onderzoekers om bepaalde kennis en vaardigheden aan te scherpen. ONDERZOEK Opleiding Communiceren over onderzoek. Hoemoetda? : Dynamisch presenteren (10 februari 2014), Start to Prezi (27 maart 2014) en Stuur je onderzoek de wereld in (6 mei 2014) Opleiding Onderzoeksmethodologie: NVivo (20 november 2014) (volgende sessies gepland in 2015: Marktonderzoek en Focusgroepgesprekken ) Daarnaast werden onderzoekers ook uitgenodigd om mee na te denken over belangrijke thema s en actuele noden inzake onderzoek en dienstverlening. Wereldcafé nexus Onderwijs-Onderzoek (16 oktober 2014). De resultaten hiervan zullen door de directies Onderwijs en Onderzoek verder worden gebruikt in het in 2015 gepland project rond de nexus Onderwijs-Onderzoek. Tot slot participeert de directie Onderzoek in de Kwaliteitsraad en de werkgroep rond de instellingsreview. Op deze manier wordt de inbedding van het onderzoek in het onderwijs binnen de verschillende opleidingen van de HoGent en het inbedden van de kwaliteitszorg voor onderzoek, los van de specifieke werking van vakgroepen en opleidingen hierover, binnen de instellingsbrede kwaliteitscultuur bewaakt. 3 Financieringsbronnen In dit onderdeel worden de belangrijkste financieringsbronnen van het onderzoek aan de HoGent beschreven. Dit overzicht beschrijft niet het hele onderzoeksgebeuren aan de HoGent aangezien, eigen aan de aard van toegepast onderzoek, een substantieel volume aan onderzoek gebeurt in opdracht van derden. Meer informatie over dit contractonderzoek is te vinden in hoofdstuk 5 (Dienstverlening) van dit jaarverslag. 56

60 ONDERZOEK In 2014 liepen er binnen de HoGent 111 onderzoeksprojecten: 60 intern gefinancierde onderzoeksprojecten via het Onderzoeksfonds PWO en het Onderzoeksfonds Kunsten (zie en 3.1) en 51 extern gefinancierde onderzoeksprojecten. Van deze laatste lopen dertien onderzoeksprojecten in het kader van contractonderzoek gefinancierd door privéorganisaties, overheid en non-profitorganisaties. Binnen de HoGent waren er in 2014 verder nog 19 personeelsleden die onderzoeksactiviteiten realiseren in het kader van een tijdskrediet onderzoek en 42 doctorandi (waarvan sommigen werkten op de hoger vermelde onderzoeksprojecten en andere bijvoorbeeld als assistent aan hun doctoraat in de kunsten). Gedetailleerde informatie betreffende deze projecten kan geraadpleegd worden via het online onderzoeksportaal van de HoGent op expertise.hogent.be/nl/projects/search.html. In bijlage 3.4 wordt een samenvattend overzicht gegeven van het aantal projecten per financieringsprogramma. 3.1 Interne financieringsbronnen In 2014 werden interne onderzoeksmiddelen ter beschikking gesteld voor de uitvoering van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek en onderzoek in de kunsten. Deze middelen werden deels ondergebracht in het Onderzoeksfonds PWO en deels in het Onderzoeksfonds Kunsten (zie 1.1.1). Deze portefeuille aan interne onderzoeksmiddelen is samengesteld uit de PWO-middelen die jaarlijks aan de hogescholen toegekend worden door de Vlaamse overheid. In 2014 bedroeg de enveloppe PWO-middelen van de HoGent euro; de academiseringsmiddelen die toegekend worden als aanvullende onderzoeksmiddelen ter ondersteuning van het onderzoek in de academische kunstenopleidingen. In 2014 bedroegen deze euro; de middelen die gerecupereerd worden door de vermindering van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers (zie 3.6). De totale inkomsten hiervan bedroegen in euro. De defiscaliseringsmiddelen gegenereerd door de professioneel gerichte opleidingen bedroegen euro en door de academische kunstenopleidingen euro. 3.2 Inkomsten onderzoek uit externe onderzoeksprojecten De volgende tabel geeft voor 2014 een overzicht van de inkomsten voor extern gefinancierde onderzoeksprojecten (bedragen in euro, exclusief overhead van 10 procent). Dit betreft zowel nationale als internationale onderzoeksprojecten. De totale inkomsten van deze extern gefinancierde onderzoeksprojecten in 2014 bedroegen euro. Dit betekent een stijging ten opzichte van 2013 ( euro) die toe te schrijven is aan een stijging van inkomsten voor onderzoek in de faculteiten en een lichte stijging in de School of Arts. Inkomsten voor extern gefinancierde onderzoeksprojecten in * Faculteit Mens en Welzijn Natuur en Techniek Bedrijf en Organisatie School of Arts Centrum voor Ondernemen Totaal * Exclusief overhead 10 procent voor centrale beheers- en algemene exploitatiekosten Projecten op Vlaams niveau De HoGent participeerde in 27 onderzoeksprojecten gesubsidieerd met Vlaamse middelen. Dit betreft elf projecten gefinancierd via de diverse financieringskanalen van het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT). De overige zestien projecten worden gefinancierd via andere middelen ter beschikking gesteld op Vlaams niveau. 57

61 Middelen van het IWT De HoGent was partner in acht projecten binnen de verschillende financieringskanalen van het IWT, met uitzondering van KMO-innovatiestudies en KMO-innovatieprojecten die vallen onder contractonderzoek (zie deel 5. Dienstverlening). Het TETRA-programma steunt toepassingsgerichte projecten die een innovatief concept bestuderen, waarvan de resultaten door ondernemingen in Vlaanderen kunnen gebruikt worden. De resultaten zijn gericht op economische valorisatie. Daarnaast kan men de resultaten ook inzetten om een maatschappelijke uitdaging aan te pakken. TETRA stimuleert projecten die zowel economische als maatschappelijke duurzaamheid nastreven. De onderzoeksresultaten zijn ook nuttig voor het hoger onderwijs. In 2014 was de HoGent betrokken bij drie TETRA-onderzoeksprojecten. De hogeschool participeerde in 2014 verder nog in twee SBO-projecten. De HoGent participeerde daarnaast in 2014 ook nog in twee VIS-projecten en één VIS-Collectief onderzoeksproject in het kader van Flanders Inshape (IWT-FIS-project). Het VIS-Programma of de Vlaamse Innovatiesamenwerkingsverbanden stimuleren innovatieactiviteiten in het Vlaamse bedrijfsleven met financiële steun van de Vlaamse overheid. Het IWT selecteert in dit kader projecten die door netwerken van bedrijven worden ingediend. Overige projecten op Vlaams niveau De HoGent participeerde daarnaast in zestien onderzoeksprojecten met subsidies uit diverse Vlaamse kanalen. Een aantal hiervan betreft ad-hoc onderzoeksprojecten in opdracht van de Vlaamse Overheid, soms binnen het kader van een overheidsopdracht (zie hiervoor ook deel 5. Dienstverlening). In 2014 participeerde de hogeschool ook in twee projecten in het kader van ontwikkelingssamenwerking gefinancierd door de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR)-UOS. Vanuit het Agentschap Ondernemen werden vier onderzoeksprojecten gefinancierd. Binnen het LEDnetwerk Vlaanderen coördineert de HoGent twee LED-projecten die tot doel Laagdrempelige Expertiseen Dienstverleningscentra in Vlaanderen hebben: LED-netwerk Oost-Vlaanderen omtrent bedrijfseconomische vraagstukken LED-netwerk Oost-Vlaanderen: Design en Technologie voor Mode, Textiel en Hout. Het Agentschap Ondernemen ondersteunde in 2014 ook twee Brugprojecten economie-onderwijs. De Experimental Formlab -aanvraag van de School of Arts, een aanvraag voor onderzoeksinfrastructuur bij Hercules, werd goedgekeurd in Hierdoor is er voor de betrokken vakgroepen euro beschikbaar voor het uitbouwen van een 3D-atelier (zowel printers als scanners) ter ondersteuning van het artistieke onderzoek. ONDERZOEK Projecten op federaal niveau In 2014 participeerde de HoGent in twee projecten gefinancierd door de federale overheid. Beide projecten situeren zich in het domein van sociale wetenschappen Projecten op Europees niveau De HoGent was in 2014 in elf Europese projecten partner in onderzoek. Er was deelname aan projecten binnen het zevende kaderprogramma, de programma s ERANET, ERA-SME, DG Justice en Interreg. De HoGent nam ook deel aan een ESF-project. 3.3 Inkomsten door de vermindering van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers Instellingen voor hoger onderwijs genieten sinds 2003 een vermindering op de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers. De middelen die hierdoor gerecupereerd worden, dienen te worden ingezet in nieuwe onderzoeksactiviteiten. Voor de HoGent betekent dit een belangrijke bron van onderzoeksfinanciering. In 2014 werd in totaal euro aan defiscaliseringsmiddelen gegenereerd: euro werd gegenereerd door statutair personeel en euro door contractueel personeel. De defiscaliseringsmiddelen gegenereerd door de professioneel gerichte bacheloropleidingen bedroeg euro en door de academische kunstenopleidingen euro. Deze middelen werden ondergebracht in het Onderzoeksfonds PWO en het Onderzoeksfonds Kunsten (zie 1.1.1). Op deze manier wordt gegarandeerd dat deze middelen ook effectief en kwaliteitsvol terug in het onderzoek aan de hogeschool worden geïnvesteerd. 58

62 ONDERZOEK 3.4 Totale onderzoeksbudget voor 2014 In onderstaande tabel wordt een raming gegeven van het totale onderzoeksbudget van de HoGent in 2014 (bedragen in euro). Het totale budget dat beschikbaar was in 2014 was meer dan één miljoen euro hoger dan in De stijging is zowel te wijten aan de beschikbare interne middelen (zowel academiserings- als PWO-middelen stegen substantieel, ook de defiscaliseringsmiddelen zijn in stijgende lijn) als aan een verhoging van de verworven externe middelen voor onderzoek. De inzet van de basisfinanciering voor onderzoek daalde licht. De loonkost van de onderzoeksopdracht van het personeel op de basisfinanciering wordt berekend a rato van het percentage van hun opdracht dat die personeelsleden aan onderzoek doen en de functie waarin ze aangesteld zijn. Onderzoeksbudget Academiseringsmiddelen PWO-middelen Extern gefinancierde onderzoeksprojecten* Inkomsten uit vermindering bedrijfsvoorheffing (BVH) Raming loonkost van de onderzoeksopdracht van het personeel op de basisfinanciering Totaal Personeelsbestand * Inclusief onderzoeksprojecten in het Centrum voor Ondernemen De gegevens van het personeelsbestand met onderzoeksopdracht worden onderverdeeld in gegevens voor het onderzoek in de professioneel gerichte bacheloropleidingen binnen de drie faculteiten en de School of Arts en het onderzoek in de academische kunstenopleidingen. Een eerste tabel geeft het onderzoekspotentieel in de HoGent op 1 oktober Op dat moment hadden 200 personeelsleden een onderzoeksopdracht aan de HoGent (zowel onderwijzend personeelsleden, contractuele onderzoeksmedewerkers, gastonderzoekers die gefinancierd worden extern aan de HoGent en onbezoldigde wetenschappelijk medewerkers). De overeenkomstige onderzoeksactiviteit bedroeg 88,1 voltijdse equivalenten in Personeelsleden met onderzoeksopdracht in 2013 en 2014* Aantal 2013 VTE 2013 Aantal 2014 Professioneel gerichte bacheloropleidingen** , ,0 Academische kunstenopleidingen 40 27, ,1 Totaal , ,1 VTE 2014 *incl. gastonderzoekers en onbezoldigde wetenschappelijk medewerkers **incl. onderzoekers van het Centrum voor Ondernemen Het aantal onderzoeksactieve personeelsleden is daarmee in de loop van 2014 gestegen tegenover 171 in 2013 en komt weer op het niveau van het aantal onderzoekers in 2011 en 2012 (respectievelijk 198 en 193). De onderzoeksactiviteit steeg eveneens ten opzichte van 2013 (78,3 VTE) maar blijft nog onder de onderzoeksactiviteit van de voorgaande jaren (91,80 VTE in 2012 en 91,30 VTE in 2011). De stijging van het aantal onderzoekers is vooral het gevolg van de opstart van de vijftien PWO-projecten in de loop van De uitvoering van deze PWO-projecten gebeurt meer en meer door interne onderzoekers die hiervoor een kleinere volumeopdracht toegewezen krijgen (tegenover het aanwerven van externe contractuele onderzoekers). Het verminderen van het aantal onderzoekers bij de academische kunstenopleidingen is voornamelijk het gevolg van het beëindigen van onderzoeksprojecten gefinancierd door het Onderzoeksfonds Kunsten en, zoals ook in 2013, het finaliseren van het een deel van de doctoraten in de kunsten die opgestart werden in periode dat saldi uit verleden versneld werden toegewezen. Niet alle onderzoekers konden na het einde van deze projecten de werkzaamheden verder zetten wat resulteerde in een terugval van het aantal van de onderzoekers. 59

63 De twee volgende figuren visualiseren de verdeling van de personeelsleden met onderzoeksactiviteit over de verschillende faculteiten op 1 oktober De figuren illustreren daarbij de spreiding van de personeelsleden over de verschillende onderzoeksgebieden. In elke figuur wordt per faculteit een beeld gegeven van het totale aantal onderzoekers, het aantal gedoctoreerden betrokken bij onderzoek en het aantal doctorandi (zie ook verder) en dit zowel in aantal personeelsleden als in VTE-onderzoeksactiviteit Mens en Welzijn Natuur en Techniek Bedrijf en Organisatie KASK-Koninklijk Conservatorium Centrum voor Ondernemen onderzoekers doctores bij onderzoek betrokken doctorandi Aantal onderzoekers in 2014 Mens en Welzijn 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 ONDERZOEK Natuur en Techniek Bedrijf en Organisatie KASK-Koninklijk Conservatorium Centrum voor Ondernemen onderzoekers doctores bij onderzoek betrokken doctorandi VTE-onderzoeksactiviteit in

64 ONDERZOEK 4.1 Doctorandi In de loop van 2014 telde de HoGent 42 doctorandi. Hiervan behaalden vijf personeelsleden het doctoraat op proefschrift. In de loop van 2014 beëindigde een aantal personeelsleden vroegtijdig hun doctorale onderzoeksactiviteiten aan de HoGent. Er startten in 2014 ook zeven onderzoekers met doctoraatsonderzoek. Op het einde van 2014 waren er aldus nog 36 personeelsleden daadwerkelijk aan het doctoreren binnen de HoGent. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de faculteiten waarbinnen de doctorale onderzoekswerkzaamheden zich in 2014 situeerden. Bijlage 3.6 geeft een overzicht van de financieringsbronnen van de doctorale onderzoeksactiviteiten. Bijlage 3.7 geeft een overzicht van de personeelsleden van de HoGent die in 2014 hun proefschrift verdedigden. Vier van deze doctorandi werden aangesteld als assistent ten laste van het Onderzoeksfonds Kunsten; drie van hen realiseerden specifiek een doctoraat in de kunsten. Verder werd één doctoraat afgewerkt binnen het onderzoeksinitiatief doctoreren OP gefinancierd vanuit het Onderzoeksfonds PWO (faculteit Natuur en Techniek). Doctorandi in de verschillende faculteiten (uitgedrukt in aantal personeelsleden) Mens en Welzijn Natuur en Techniek Bedrijf en Organisatie KASK Koninklijk Conservatorium* Totaal *incl. doctorandi gefinancierd door andere externe financieringsbronnen (gastonderzoekers of onbezoldigde wetenschappelijk medewerkers) 5 Wetenschappelijke classificatie van de onderzoeksprojecten Onderstaande figuur illustreert de verdeling van de lopende onderzoeksprojecten in 2014 over de faculteiten Mens en Welzijn, Natuur en Techniek en Bedrijf en Organisatie en de School of Arts. School of Arts KASK-Koninklijk Conservatorium 27% Centrum voor Ondernemen 3% Faculteit Mens en Welzijn 36% Faculteit Natuur en Techniek 25% Faculteit Bedrijf en Organisatie 9% Onderzoeksprojecten per faculteit 61

65 6 Wetenschappelijke output per faculteit In bijgaande tabel wordt een overzicht gegeven van het aantal publicaties per faculteit voor het jaar Gedetailleerde informatie betreffende de output van de HoGent kan geraadpleegd worden via het online onderzoeksportaal op Volgende onderverdeling wordt gehanteerd: Artikels A1: artikels in tijdschriften opgenomen in Science Citation Index, Social Science Citation Index, Arts and Humanities Citation Index A2: artikels in wetenschappelijke tijdschriften met ruime verspreiding waarbij beroep gedaan wordt op internationale deskundigen voor de beoordeling van de ingezonden manuscripten en niet begrepen zijn in A1 A3: artikels in nationale tijdschriften die gebruik maken van een leescomité en niet begrepen zijn in A1 en A2 A4: artikels in tijdschriften niet begrepen in A1, A2 en A3 Boeken B1: auteur of coauteur van boeken B2: hoofdstukken in boeken Andere publicaties C1: artikels in proceedings van wetenschappelijke congressen, niet begrepen in vorige rubrieken C3: conference - meeting abstract - poster D: artistieke producties Publicaties per faculteit en type* A1 A2 A3 A4 B1 B2 C1 C3 D Totaal Mens en Welzijn Natuur en Techniek Bedrijf en Organisatie School of Arts Totaal ONDERZOEK Totaal aantal publicaties per type en per jaar * Elke publicatie wordt toegewezen aan één faculteit. Als auteurs een opdracht hebben bij meerdere faculteiten dan wordt alleen de hoofdaffiliatie van de betrokken auteur(s) in rekening gebracht. A1 A2 A3 A4 B1 B2 C1 C3 D Totaal Federale wetenschappelijke samenwerking Zie Internationalisering Zie

66 ONDERZOEK 9 Wetenschapscommunicatie De acties van de Expertisecel Wetenschapscommunicatie in 2014 werden gestuurd vanuit het Werkplan Wetenschapscommunicatie AUGent 2014, dat zich situeert binnen het Convenant betreffende de ondersteuning van de activiteiten van de expertisecellen wetenschapscommunicatie binnen de associaties van de Vlaamse Gemeenschap in het kader van het actieplan Wetenschapscommunicatie. De Cel Wetenschapscommunicatie van de HoGent wil efficiënte, effectieve en interactieve wetenschapscommunicatie aan de HoGent stimuleren door enerzijds een faciliterende en coachende rol te spelen en anderzijds zelf initiatieven op te zetten, waarbij de uiteindelijke doelen altijd zijn: sensibiliseren, interesse wekken, kennis vergroten en opinie vormen. In het werkjaar 2014 werd gefocust op het continueren en/of herhalen van goedlopende projecten en acties die reeds hun waarde bewezen, het bestendigen en uitbreiden van lopende samenwerkingsverbanden (zowel nationaal als internationaal) en het verkennen van nieuwe formats voor wetenschapscommunicatie. Een uitgebreid overzicht van al onze acties kan geraadpleegd worden in het Jaarverslag Cel Wetenschapscommunicatie AUGent Hieronder is een overzicht te vinden van de voornaamste nieuwe projecten en hoogtepunten van het jaar. 9.1 Beleid Op beleidsvlak werd ook dit jaar constructief overlegd tussen de universitaire associaties tijdens het Interassociatieoverleg (IAO) wetenschapscommunicatie. Deze groep overlegt op regelmatige basis, wat geleid heeft tot het formuleren van gemeenschappelijke standpunten en een gemeenschappelijk gedragen doel. De bijeenkomsten van de werkgroep vinden plaats in een open sfeer waarbinnen nieuwe ideeen en eventuele knelpunten besproken kunnen worden. Dit resulteert in breed gedragen oplossingen en de creatie van nieuwe activiteiten. Het IAO wetenschapscommunicatie fungeert eveneens als aanspreekpunt en dus duidelijk communicatiekanaal voor de Vlaamse overheid. De communicatie verloopt daardoor eenduidig en vereenvoudigd. In 2014 werd door de Vlaamse overheid erg gefocust op STEM (Science Technology Engineering Mathematics) en werd het IAO wetenschapscommunicatie geconsulteerd als expert om mee te zetelen in werkgroepen van het STEM-platform. Dit resulteerde in verschillende overlegmomenten tussen de kabinetten Onderwijs en EWI en het IAO wetenschapscommunicatie. Deze vergadermomenten zullen in 2015 verder gezet worden. 9.2 Acties gericht op het grote publiek Onze acties gericht op het grote publiek dragen bij tot het creëren en onderhouden van een cultuur van wetenschap, technologie en innovatie bij alle lagen van de bevolking en dragen bij tot het verhogen van het innovatieve potentieel. De expertisecel wetenschapscommunicatie is verantwoordelijk voor de coördinatie en uitwerking van onder andere de Wetenschapscafés. Nieuw in 2014 was de opstart van een reeks cafés in Brugge, naast het behoud van de cafés in Gent en Kortrijk. Er werden negen wetenschapscafés georganiseerd in Gent. De thema s waren zeer divers en ook dit jaar werd er beroep gedaan op onderzoekers van de HoGent om als expert op te treden tijdens deze wetenschapscafés. Volgende thema s kwamen aan bod: Kinderrechten: struikelblok of springplank?, Welzijn op het werk, Muziek en ons brein, Seks en relaties, Life from scratch! Synthetische biologie, Moeder waarom geloven wij? Over geloof, ongeloof en bijgeloof, Jongere (m/v) zoekt werk! (maar vindt er geen, Wetenschappelijke integriteit. Fictie of feit?, Kanker. (On)geneeslijk ziek?. In Kortrijk werden vier wetenschapscafés georganiseerd. Meer of minder Europa?, De voor-en nadelen van mantelzorg, Darmflora. Sleutel tot gezondheid en Hoe reageer jij in groep? Sociale psychologie stonden daar op het programma. In Brugge werd een eerste testreeks van drie cafés georganiseerd met als centraal thema cijfers : Dyscalculie. Een andere kijk, Financiële planning. Do s en don ts, Grote getallen en geheime gegevens. Over codes en cryptografie. De zestien cafés werden positief geëvalueerd en ook in 2015 zullen op deze drie locaties nieuwe cafés georganiseerd worden. Op 23 november 2014 werd in de Gentse Vooruit het wetenschapsfestival Waar of niet waar georganiseerd ( Het festival was een gezamenlijk initiatief van alle Gentse hoger onderwijsinstellingen, HoGent, Arteveldehogeschool, KU Leuven, Odisee, LUCA en Universiteit Gent, en kon op een enorme belangstelling rekenen. Meer dan 2000 geïnteresseerden bezochten het festival. Ons programma richtte zich op jong en oud en ging van lezingen en pecha kucha s, over kinderworkshops en 63

67 gegidste wandelingen in de stad, tot science consultants en een grote wetenschaps- en technologiemarkt. Het festival werd afgesloten met een wervelende show rond kernfusie, de Nederlandse Fusion Road Show. Het festival kaderde in de Dag van de Wetenschap, die voor de derde maal plaatsvond. In heel Vlaanderen kon je die dag proeven van wetenschap en technologie, en de relevantie ervan ontdekken. Een totaaloverzicht van de activiteiten die die dag in Vlaanderen werden georganiseerd is terug te vinden op Tweemaandelijks werd vanuit de overkoepelende website een nieuwsbrief verstuurd gericht aan het grote publiek en leerkrachten. Met deze website willen we een overzicht bieden van alle initiatieven wetenschapscommunicatie van de Expertisecel Wetenschapscommunicatie van de AUGent. 9.3 Acties gericht naar de (schoolgaande) jeugd Nieuw in 2014 was de eerste Wetenschapsacademie ( aan de HoGent. Gedurende vijf woensdagnamiddagen konden kinderen tussen negen en twaalf jaar op de campus Ledeganck van de HoGent terecht voor sessies rond wetenschap en techniek: Spelen met chemie, Leer meer over het weer, Met LEGO kan je meer dan je denkt, Actie en reactie en Stroomkringen. De workshops werden ontwikkeld door lectoren uit de vakgroep Wetenschapseducatie van de faculteit Mens en Welzijn. De Wetenschapsacademie is lid van de STEM-academie en kadert binnen het STEMactieplan van de Vlaamse overheid. Het doel van dit actieplan is de interesse van kinderen en jongeren voor exacte wetenschap en techniek in vrijetijdsverband stimuleren. Zo hoopt men meer jongeren aan te sporen om te kiezen voor een opleiding en later beroep in deze sector. In 2015 plannen we sessies voor jongeren uit de eerste graad van het secundair onderwijs. In de zomervakantie organiseerde de expertisecel wetenschapscommunicatie in samenwerking met de sportdienst van de HoGent voor de tweede keer sport-wetenschapskampen voor kinderen van vijf tot twaalf jaar. Van 30 juni tot en met 4 juli stond alles in het teken van Boer Benny en zijn kieken ; van 25 tot en met 29 augustus stond Vladimir is een vijs kwijt centraal. Dagelijks volgden alle kinderen een workshop gekaderd binnen dit thema, gevolgd door een voor- of namiddag sport en spel. In totaal namen 120 kinderen deel aan de sport-wetenschapskampen. Ook werden er opnieuw twee Kinderuniversiteiten ( georganiseerd: Bloem zoekt bij en Lang leve afval. Meer dan 200 kinderen tussen 6 en 12 jaar volgden een auditoriumles op zondagochtend gevolgd door een workshop naar keuze. Ook aan de ouders werd gedacht en werd er een interactief ouderprogramma op poten gezet. ONDERZOEK Tweejaarlijks coördineert de expertisecel wetenschapscommunicatie van de HoGent Wetenschap in de Kijker, een initiatief van de Vlaamse overheid. Met Wetenschap in de Kijker kunnen leerlingen van het secundair onderwijs wetenschappelijk onderzoek van uiteenlopende aard uitvoeren in universiteiten, hogescholen en wetenschappelijke instellingen gedurende één week (20 tot en met 24 oktober). De interactie tussen lectoren van de HoGent en leerlingen uit het secundair onderwijs werd verder gezet door middel van het grote aanbod van workshops en lezingen rond wetenschappen en technologie aangeboden voor het secundair onderwijs, het hele jaar door. In totaal werden er 45 verschillende workshops aangeboden in 11 verschillende vakgebieden, samen goed voor 1763 leerlingen uit het secundair onderwijs die een workshop kwamen volgen. De acties in 2014 gericht op jongeren kaderden voorts o.a. binnen reeds bestaande projecten zoals I love IT, Robocup Junior, Etenschappen, Vlaamse (Jeugd) Technologie Olympiade, Techniektoernooi, ikhebeenvraag. 9.4 Samenwerkingen (nationaal en internationaal) Van 2 tot 5 maart 2014 organiseerde de expertisecel wetenschapscommunicatie van de HoGent de internationale SiS Catalyst Policy Practice Interface Conference met als centrale thema Children as societal actors for a sustainble future ( Er werden parallelle interactieve sessies, workshops, lezingen, getuigenissen, werksessies, georganiseerd en in totaal kwamen meer dan 150 beleidsmakers en wetenschapscommunicatoren van over de hele wereld afgezakt naar campus Schoonmeersen van de HoGent. Deze conferentie was het hoogtepunt van een jaar lang intensief vergaderen en samenwerken met onze internationale collega s van het SiS Catalyst consortium. 64

68 ONDERZOEK Er waren heel veel samenwerkingen met andere actoren op het vlak van wetenschapscommunicatie: met RVO-society (navormingen voor leerkrachten en workshops voor kinderen en jongeren op de campussen van HoGent), Technopolis (onderzoekers vanuit de AUGent om te spreken tijdens hun kinderlezingen, het uitlenen van educatief materiaal voor de Edutheek en uiteraard Dag van de Wetenschap), Flanders DC (workshops op IKANDA), TEDx Ghent (sprekers, informatieve stand, ), VIB (Biotechdag), RTC s (Technologie Olympiades en andere), Tijdens de Dag van de Wetenschap bood ons wetenschapsfestival in de Vooruit onderdak aan verschillende andere actoren, zoals VIB, RTC, de Unie van Belgische Radio-amateurs, Het samenwerkingsverband achter het festival nam ook het werk en de kosten op zich van een lokale programmabrochure voor de Dag van de Wetenschap die alle activiteiten in het Gentse bundelde en die op alle locaties gratis te verkrijgen was. Met vzw Jong werd samengewerkt om meer kansarme kinderen naar de kinderuniversiteit te krijgen. De vzw kreeg de gelegenheid om op voorhand kinderen in te schrijven. Met de andere universitaire associaties werd samengewerkt voor projecten als Robocup Junior, I love IT, ikhebeenvraag.be, de Vlaamse (Jeugd) Technologie Olympiade en het Techniektoernooi, voor de algemene organisatie van de Dag van de Wetenschap in samenwerking met Technopolis, en voor een paar nieuwe projecten zoals de academieprijzen en de summer school wetenschapscommunicatie. Verder werd er vergaderd met het interassociatieoverleg wetenschapscommunicatie en werden er aansluitend leermomenten georganiseerd. Ten slotte waren er ook bilaterale samenwerkingen, zoals bv. de Dag van de Wetenschap, waarop in Gent de universiteiten en hogescholen over de associatiegrenzen heen de handen in elkaar sloegen om respectievelijk het wetenschapsfestival Waar of niet waar? te organiseren. Bijlagen 3.1 Samenstelling Onderzoeksraad PWO 3.2 Samenstelling Onderzoeksraad Kunsten 3.3 Reglement besteding middelen Onderzoeksfonds PWO 3.4 Overzicht financieringsprogramma s onderzoeksprojecten 3.5 Partners van de HoGent in het kader van onderzoek, dienstverlening en/of valorisatie 2014 (in overeenkomsten) 3.6 Overzicht financiering doctorandi 3.7 Overzicht van de afgeronde doctoraatsprojecten in

69 Jaarverslag HoGent Personeel ONDERZOEK

70 PERSONEEL 67

71 1 Personeelsbestand 1.1 Personeelsbestand van 1 januari tot en met 31 december 2014 In 2014 waren in totaal personeelsleden verbonden aan de HoGent. Er werden gemiddeld personeelsleden (geen voltijdse equivalenten) tewerkgesteld. De tewerkstelling piekte in de maand januari (1.926 personeelsleden) en was het laagst in de maand december (1.655 personeelsleden). In 2014 werkten in totaal 1329,73 voltijdse equivalenten voor de HoGent. Categorie Aantal Onderwijzend personeel (OP) Administratief en technisch personeel (ATP) 389 Contractuele bedienden (CBED) 359 Meesters-, vak- en dienstpersoneel (MVD) 5 Opvoedend hulppersoneel (OHP) 7 Totaal Voltijds/deeltijds In 2014 werkten 998 personeelsleden (45 procent) in een deeltijdse opdracht, hetzij voor een beperkte periode, hetzij gedurende het hele jaar. Het gaat om een daling van 1 procent ten opzichte van De stijgende trend van de afgelopen jaren zet zich dus niet verder. Het percentage deeltijdse opdrachten is het hoogst bij het opvoedend hulppersoneel (56 procent), de groep van het opvoedend hulppersoneel is weliswaar een kleine personeelsgroep. 1.3 Man/vrouw In 2014 stelde de HoGent 57 procent vrouwen en 43 procent mannen tewerk. De verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke personeelsleden wijzigde daarmee beperkt in vergelijking met vorig jaar. In 2014 werkte er 1 procent meer vrouwen bij de HoGent in vergelijking met PERSONEEL 1.4 Leeftijdsstructuur In 2014 was 25 procent van alle personeelsleden ouder dan 45 jaar. Ten opzichte van 2013 betekent dit een daling met 2 procent. Het percentage onderwijzend personeel ouder dan 45 daalde ten opzichte van 2013 met 0,5 procent. Bij het administratief personeel daalde het percentage ouder dan 45 jaar eveneens met 0,5 procent. De gemiddelde leeftijd is het laagst bij de contractuele bedienden. In deze personeelscategorie is ongeveer 64 procent jonger dan 40 jaar. Dit is een daling van 5 procent ten opzichte van

72 PERSONEEL Leeftijdsstructuur personeelsbestand Personeelsverloop 2.1 Vacatures In 2014 schreef de HoGent 128 vacatures uit voor een totaal van 82,35 voltijdse equivalenten, wat een stijging van 24 vacatures betekent ten opzichte van vorig jaar. In juni 2014 werd een nieuw beleid inzake rekrutering en selectie goedgekeurd door het bestuurscollege met een bijbehorend reglement. In dit reglement wordt, in het bijzonder voor administratief en technisch personeel, de focus gelegd op het stimuleren van interne mobiliteit. Er werden 46 vacatures intern vacant verklaard en 55 extern. Er zijn 20 contractuele vacatures gepubliceerd en zeven vacatures ter vervanging van afwezige personeelsleden. Categorie VTE Aantal Onderwijzend personeel 33,35 59 Administratief personeel 37,15 53 Contractuele bedienden 11,85 16 Totaal 82, Verlofstelsels In 2014 werden onderstaande verlofstelsels opgenomen. In vergelijking met 2013 is het totaal aantal opgenomen verlofstelsels gestegen met 21 eenheden. De aankondigingen in de pers over de aanpassing van de systemen voor het opnemen van loopbaanonderbreking kan een reden zijn voor deze stijging. Verlofstelsels Aantal Loopbaanonderbreking (voltijds of deeltijds) 204 Terbeschikkingstelling wegens persoonlijke aangelegenheden of ziekte of gebrekkigheid (voltijds of deeltijds) 71 Verlof verminderde prestaties (voltijds of deeltijds) 32 Bevallingsverlof of adoptieverlof 41 Totaal

73 2.3 Ziekte Categorie Aantal VTE Minstens één dag Verzuimpercentage Verzuimduur Verzuimfrequentie OP ,7 35,1 % 2,68 % 25,69 dagen 1,86 x/jaar ATP ,1 69,8 % 2,70 % 9,93 dagen 2,80 x/jaar CBED ,2 63,4 % 7,08 % 16,22 dagen 3,40 x/jaar Totaal , % 3.63 % 17,73 dagen 2,57 x/jaar OP: onderwijzend personeel ATP: administratief en technisch personeel CBED: contractuele bedienden De totalen in deze tabel zijn niet de som van de verschillende categorieën. In de totalen zijn mogelijke dubbeltellingen vermeden doordat personeelsleden zowel tot de categorie onderwijzend personeel als administratief en technisch personeel kunnen behoren. In 2014 was 46,9 procent van alle personeelsleden in 2013 minstens één dag ziek. Dit is een daling van 1,64 procent waardoor de dalende trend zich voortzet. Het verzuimpercentage of het gemiddeld aantal werkdagen op 100 dat een personeelslid afwezig is, wegens ziekte, (arbeids)ongeval of ongewettigde afwezigheid, stijgt met 0,26 procent ten opzichte van het cijfer in Het verzuimpercentage ligt in 2014 op 3,63 procent. De verzuimduur of de gemiddelde duur per afwezigheidsmelding in 2014, berekend vanaf twee dagen ziekte en per verzuimend personeelslid, ligt het hoogst bij het onderwijzend personeel met een gemiddelde van 25,69 dagen. Voor de drie personeelscategorieën is er een lichte stijging vast te stellen ten opzichte van de cijfers van De verzuimfrequentie of het gemiddeld aantal nieuwe afwezigheidsmeldingen per verzuimend personeelslid blijft in 2014 op een soortgelijk niveau als in 2012 en in Uit dienst PERSONEEL In 2014 gingen 54 personeelsleden met pensioen van wie 11 personeelsleden al het stelsel van terbeschikkingstelling 55+ genoten. De 54 personeelsleden stemmen overeen met 24,6 VTE, wat 12 VTE meer is dan in In 2014 namen 34 personeelsleden ontslag op eigen verzoek. Drie personeelsleden kregen hun ontslag. 3 Personeelsbeleid en de effecten ervan 3.1 HR-beleidskader In 2013 werd de focus gelegd op het uitwerken van een duidelijkere visie op HR-beleid en het concretiseren van de organisatiecultuur. Met deze elementen als basis en ervan overtuigd zijnde dat de kwaliteit van de HoGent als organisatie sterk bepaald wordt door de kwaliteit van haar medewerkers, werden in 2014 enkele HR-topics aangepakt en geoptimaliseerd. Om te kunnen excelleren als mens en als onderdeel van de organisatie, moet iedere medewerker competent zijn met talent. Onder deze koepel competent met talent begrijpen we: Competent zijn met het eigen talent: Iedere medewerker is ervoor verantwoordelijk om de juiste competenties en talenten te hebben, verder te ontwikkelen en in te zetten om de job kwaliteitsvol uit te voeren. Competent zijn met het talent van onze student: We erkennen de competenties en talenten van studenten en begeleiden hen zodat ze boven zichzelf kunnen uitstijgen en hun competenties en talenten verder kunnen ontwikkelen. Competent zijn met het talent met medewerkers: Iedere leidinggevende heeft oog voor de competenties en talenten van medewerkers en coacht de medewerker zodat die zijn competenties kan tonen en uitbouwen. 70

74 PERSONEEL Competent zijn met het talent van collega s: We respecteren de collega s en hun competenties en werken constructief met hen samen om een kwaliteitsvol resultaat te bereiken. Vanuit de visie Competent met talent werden in 2014 verschillende aspecten van de HR-cyclus aangepakt. Het gaat om: Een nieuw beleid, reglement en instrumentarium inzake rekrutering en selectie. Naast het stimuleren van interne mobiliteit beoogt dit HRaspect om rekrutering en selectie verder te professionaliseren en af te stemmen op competentiemanagement. Een daarop aansluitend en aangepast reglement voor de rekrutering en selectie van de decanen. Een vernieuwd onthaalbeleid waarbij de focus ligt op een integrale en entiteitsoverschrijdende aanpak. Een nieuw beleid en reglement voor de benoeming van personeelsleden. Het uitgangspunt van dit nieuwe beleid is dat structurele functies ook consequent vertaald worden in een stabiele betrekking voor de medewerkers. Een aangepast reglement over de functieherclassificatie dat afgestemd is op het nieuwe reglement rekrutering en selectie. In 2014 is daarnaast ook de link gelegd tussen HR en organisatieontwikkeling. Via een analyse van de ondersteunende opdrachten (= opdrachten die de kwaliteitsvolle uitvoering van de kernopdrachten, namelijk onderwijs, onderzoek en dienstverlening, mee helpen faciliteren) werd duidelijk dat de matrixstructuur nog onvoldoende tot zijn recht komt in de ondersteunende opdrachten en de daarbij horende verantwoordelijkheden. In lijn met de HR-visie werd daarom een vernieuwd organisatiemodel voor de ondersteunende functies uitgewerkt en voorgesteld aan het bestuurscollege. Het bestuurscollege heeft over deze nieuwe structuur beslist. Vanaf 2015 wordt deze structuur gefaseerd geïmplementeerd. De nieuwe structuur moet toelaten om meer servicegericht, doelmatiger en doeltreffender te werken maar ook om de verantwoordelijkheden en de competenties van de medewerkers breder in te zetten en te ontplooien. 3.2 Samenwerking met andere instellingen van het hoger onderwijs Er werken personeelsleden van de HoGent die belast zijn met een voltijdse of deeltijdse opdracht in volgende instellingen van het hoger onderwijs: Associatie Universiteit Gent; Universiteit Gent; VLHORA (Vlaamse Hogescholenraad). Vanuit andere hogeronderwijsinstellingen werken personeelsleden met een voltijdse of deeltijdse opdracht bij de HoGent. Deze personeelsleden komen van: Universiteit Gent 71