Is WPK=3 keer Chopin?

Transcriptie

1 2015 Is WPK=3 keer Chopin? In dit eindwerk vind je veel over Chopin en enkele van zijn composities... Dit wordt echter gelinkt met mijn buitenschoolse achtiviteiten, zoals KSA, waterpolo en piano. Veel lees- en luisterplezier! Brent Wyffels AMC 3 - Eindwerk

2 Inhoud Voorwoord...3 Waarom koos ik voor Chopin en zijn muziek?...3 Biografie...3 Wie is Chopin?...3 Het verhaal achter de werken...4 Mazurka in la mol groot, Op. 59/2...4 Prelude in sol kruis klein, Op.28 No Prelude in la groot, Op. 28 No Besluit...7 Discografie...7 Literatuurlijst...7 2

3 Voorwoord Waarom koos ik voor Chopin en zijn muziek? Beginnen aan dit eindwerk vond ik zeer moeilijk. Ik had niet meteen een idee rond wie of wat ik zou werken en aan wie of wat ik het zou linken. Ik speel zelf piano, dus koos ik ervoor om over een pianocomponist te werken, nadat ik even raad vroeg bij mijn vader. Hij luistert namelijk zeer veel naar klassieke muziek en toen ik vroeg rond wie of wat ik zou kunnen werken, zei hij meteen de naam Chopin. Ik heb echter niet zo veel te maken met Chopin en dat was toch de opdracht. Iets van klassieke muziek linken met uw eigen wereld. Dus kreeg ik de idee om enkele composities van Chopin op te zoeken en te beluisteren. Het is dan de bedoeling dat de werken die ik uitkies uit het grote oeuvre van Chopin, dat die linken met mijn buitenschoolse activiteiten, zoals KSA, waterpolo en piano. U vraagt zich wellicht af hoe een klassiek stuk kan linken met een activiteit, zoals KSA of waterpolo. Wel, daarmee bedoel ik dus dat de dynamiek, melodie of de harmonie van dat stuk linkt met mijn activiteiten. Ik zal een voorbeeld geven: Als de eerste minuten uit een werk nu een luide dynamiek en toch een mooie harmonie heeft, dan zou het kunnen linken met waterpolo. Deze sport is hard en niet voor watjes. Er wordt vaak getrokken en geduwd in het water. De luide dynamiek verwijst dan dus naar het harde kantje van waterpolo. De mooie harmonie verwijst dan echter naar het samenspel tijdens de wedstrijd. Dat is echter ook heel belangrijk in de waterpolo. Natuurlijk zal ik het straks beter overbrengen op jullie. Zo probeer ik dus 3 werken te vinden die elk naar 1 van mijn activiteiten verwijzen. Natuurlijk ga ik niet alleen daarover praten. Ik zal voor jullie ook een stuk van Chopins oeuvre spelen. Dat stuk noemt Prelude 7. Daarover vertel ik jullie straks nog meer. Biografie Wie is Chopin? Frédéric Chopin, dat is zijn volle naam, is een Pools componist en virtuoos pianist uit de romantiek. Hij wordt beschouwd als de grootste componist die Polen heeft gehad en was ook één van de grootste toondichters van de muziekgeschiedenis. Hij schreef vooral pianomuziek, waarin elegante melodieën, experimentele harmonieën en vrije vormen worden gecombineerd met een veel eisende pianotechniek. Zijn werken vormen het hoogtepunt van de romantische pianomuziek. Hij werd geboren in Warschau in 1810, als zoon van een Poolse moeder, Justyna Krzyzanowska en Franse vader, Nicolas Chopin. 3

4 In zijn vroege levensjaren had hij een ongelooflijk talent op de piano. Toen hij zeven was gaf hij al zijn eerste composities uit. Op zijn achtste gaf hij zijn eerste openbare concert. Op zijn eenentwintigste levensjaar ging hij naar Parijs om daar zijn carrière als pianist en componist voort te zetten. Hij kon echter niet meer terug naar zijn geboorteland, Polen, door de politieke ontwikkelingen in 1830, dat in opstand kwam tegen de Russische bezetters. Zo was hij één van de vele uitgewekenen tijdens de Grote Emigratie. Hij verbleef de rest van zijn leven in Parijs, uitgezonderd de korte verblijven in Engeland, Schotland en Mallorca. Chopin had geen gemakkelijk liefdesleven. Na enkele mislukte liefdesbanden stortte hij zich in een nieuwe relatie met de bekende schrijfster George Sand, pseudoniem van Aurore Dupin, barones Dudevant, een nogal excentrieke schrijfster van naam, die ervan hield om in mannenkleren rond te lopen en sigaren en pijp te roken. Stortte is eigenlijk niet het goede woord, want alles leek alsof deze relatie Chopin overkwam. Aan dit liefdesverhaal kwam dan uiteindelijk ook weer een einde. Zo liep zijn leven voorbij en algauw stierf hij aan de gevolgen van tuberculose. Hij werd begraven in het zeer bekende kerkhof Père-Lachaise in Parijs. Dat is jullie wel bekend. Zijn hart daarentegen is ingemetseld in een pilaar in de Kerk van het Heilige Kruis in Warschau. Na zijn dood zijn veel onuitgegeven stukken door zijn zus meegenomen naar Polen, waar ze door een felle huisbrand zijn vernietigd. Het verhaal achter de werken Mazurka in la mol groot, Op. 59/2 Dit is 1 van mijn 3 werken. Het tweede nummer van de 3 mazurka s. Even iets meer over het werk zelf: Mazurka in la mol groot is de tweede en kortste van de Op. 59 mazurka s, ongeveer 2 en een halve minuut. Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1845 en Niet lang voor Chopins dood. Dit stuk behoort tot de periode romantiek. Op de partituur staat er Allegretto en dat betekent letterlijk een beetje allegro en dat betekent dus dat allegretto behoort tot de matig snelle tempi. Chopin heeft deze werken geschreven toen hij de breuk had met George Sand. Wil dit zeggen dat hij liefdesverdriet had, want de mazurka behoort tot de romantiek, of liet het hem koud? Dat weet men niet. Het stuk begint met een memorabel hoofdthema dat Chopin varieert van tijd tot tijd om het belang van het stuk te houden. Het einde heeft een interessante coda, vol van voortekens en chromatische harmonieën en afwerking op een tonic akkoord, 4 maal herhaald. 4

5 Ik heb dit stuk gekozen, omdat het mij meteen aansprak. Het deed mij denken aan mijn zaterdagnamiddag-activiteit, KSA, omdat het een vrolijke melodie heeft. De combinatie van het ritme en de harmonie doet mij denken aan het moment waarop je samen met je vrienden staat te lachen of dat je er mee speelt, een wedstrijdje voetbalt... Dit is ook wat we allemaal doen in de KSA. We lachen ons rot en we zijn een zeer hechte groep. Na wat onderzoek gedaan te hebben bij de leerkracht en op internet, ben ik te weten gekomen dat Mazurka s zeer uiteenlopend zijn van karakter, dat een Mazurka eigenlijk een Poolse volksdans is in de maat van 3, soms vrolijk (=oberek) en soms droevig (=kuiawiak). Daarmee kon ik natuurlijk ook meteen een verband leggen naar de KSA. Er wordt wel vaak eens een gedanst in de jeugdbeweging en vooral op kamp. Soms wordt er op kamp een volksdansnamiddag georganiseerd en dan zouden we perfect op deze muziek kunnen dansen. Dat is altijd zeer leuk en grappig. Zo zijn er meerdere Mazurka s van Chopin omgetoverd tot een volksdans. Naar het einde van de Mazurka waar ik het over heb komt het thema niet zo vaak meer voor. Het is precies alsof men aan het afronden is. Dat wijst volgens mijn verbeelding dan op het einde van de KSA. Iedereen vindt het jammer dat het al gedaan is, want we moeten naar huis. Terug gaan leren... Prelude in sol kruis klein, Op.28 No.12 Het tweede stuk uit het grote oeuvre van Chopin is deze prelude geworden. De twaalfde van een reeks van vierentwintig. Het staat in sol kruis klein en heeft als tempoaanduiding Presto wat snel betekent. Het is voor het eerst gepubliceerd in de jaren De reeks van vierentwintig preludes heeft Chopin geschreven en opgedragen aan Camille Pleyel, familie van pianobouwer Pleyel en zeer goede vriend van Chopin. Hij schreef ze mede op Valldemossa, Mallorca. Deze preludes worden beschouwd als een mijlpaal in de klassieke muziek. Het zijn schijnbaar eenvoudige stukken, die door vorm en toongebruik een krachtig, maar breekbaar geheel vormen. Alhoewel de term prelude eigenlijk staat voor een inleidend stuk, is dit niet het geval bij Chopin. De preludes zijn volwaardige stukken. Chopin volgt de kwintencirkel met zijn preludes. Er is steeds een prelude in majeur gevolgd door een prelude in de tertsverwante mineurladder. De volgende prelude is dan in een toonaard een kwint hoger. Wat mij meteen opviel aan deze reeks preludes is dat het vrij korte preludes zijn. Allemaal tezamen duren ze slecht 30 minuten. Uit deze toch vrij mooie reeks heb ik nummer 12 gekozen, omdat het een nogal luidruchtig, snel, MAAR toch een zeer mooi stuk is. Ik heb het natuurlijk ook geselecteerd, omdat het met 1 van mijn 3 activiteiten een verband heeft. Misschien kent u de sport Waterpolo niet zo goed. Het is een sport die beoefend wordt al zwemmend. Het is de bedoeling dat er zo vaak mogelijk in het doel van de tegenstrever gegooid wordt. Waterpolo is echter geen gemakkelijke sport. Het is zeer afmattend en 5

6 behoort ook tot de vechtsporten. In het water wordt vaak geduwd, getrokken en gestampt. Daarom zocht ik ook een stuk dat nogal luidruchtig en snel is. Zo is prelude nummer 12 het ideale stuk om een verband te kunnen leggen met mijn sport. De prelude begint met in de melodie een reeks van achtste noten, die verwijzen naar het heen en weer zwemmen in het zwembad, wanneer je bijvoorbeeld de bal verliest aan de tegenstrever. Zoals ik al vermeld had, is de tempoaanduiding Presto, snel, wat in de waterpolo ook een zeer belangrijk element is. Als je na een fout snel doorspeelt, is het vaak zo dat de tegenstander het spel nog net lang genoeg niet kan volgen, waaruit volgt dat je een doelpunt kan scoren. Deze prelude heeft ook een zeer snel karakter. Waterpolo is zeer afmattend, maar gelukkig duurt het dan ook niet zo lang. In vergelijking met andere sporten zoals bijvoorbeeld voetbal, heeft mijn sport een vrij korte speelduur: slechts 4 keer 8 minuten. Deze prelude duurt ook slecht ongeveer 1 minuut, wat voor een compositie toch vrij kort is. Er zijn wel composities die een halfuur duren. De meeste mensen denken ook dat een muziekstuk dat luid gespeeld wordt, ook een lelijk stuk is. In vele gevallen is dit niet het geval, ook hier niet. Het wordt wel luidruchtig gespeeld, maar het klinkt wel goed samen. Dat is ook exact wat er in de waterpolo moet gebeuren. Er moet een mooi samenspel zijn om tot een doelpunt te komen, een mooie harmonie dus. De prelude eindigt met twee kwarttonen in fortissimo: zeer luid dus. Dit wijst in een waterpolomatch op een sterk einde, je mag nooit opgeven in de wedstrijd, zoals in elke andere sport. Deze twaalfde prelude vertelt dus eigenlijk het verloop van een waterpolowedstrijd. Het karakter, de melodie, harmonie, het einde legt allemaal een verband. Prelude in la groot, Op. 28 No.7 Mijn laatste stuk is ook een prelude van Chopin, dit is echter wel pure toeval. De vorige was nummer 12, nu is het nummer 7. Helemaal anders van karakter. Deze prelude staat in la groot. Het heeft een tempoaanduiding die op twee manieren geïnterpreteerd kan worden. Andantino staat er, ino betekent iets minder. Dus eigenlijk bestaat andantino uit andante en ino. Wanneer men dus iets minder gaande gaat spelen, betekent het iets langzamer, maar wanneer men het als iets minder rustig interpreteert, dan is het sneller dan andante. Het is voor eerst uitgegeven in Ondertussen speel ik nu al mijn zesde jaar piano. Ik wou dus ook absoluut iets voor jullie spelen. Hierbij gaf meneer mij de raad om deze prelude te spelen, omdat de andere preludes vaak te moeilijk van niveau zijn. Na het beluisterd te hebben op Youtube, was ik meteen verkocht. Ik speel namelijk zeer graag stukken met veel dynamiek. Bijvoorbeeld crescendo s, decrescendo s Gewoon stukken die je met gevoel kan spelen. Dit stuk vind ik echter ook zo een. Ik zal dit dus ook voor jullie spelen. Dit stuk heeft vanzelfsprekend een verband met mijn pianolessen. Mijn pianoleerkracht en ik hebben dit samen voorbereid. 6

7 Besluit De opdracht om dit eindwerk te maken vond ik persoonlijk wel zeer moeilijk. Het moeilijkste vond ik om een verband te kunnen leggen met klassieke muziek en onze eigen leefwereld. Onze maatschappij heeft echter steeds minder en minder met klassieke muziek te maken. Uiteindelijk heb ik het toch geprobeerd. Ik hoop dat jullie toch een beetje snapten wat mijn bedoeling was. Het maken zelf van het eindwerk was veel leuker. Naar de muziek luisteren, oefenen aan mijn prelude, het voorbereiden van de presentatie Ik heb jullie uiteindelijk meer verteld over mijn activiteiten, namelijk KSA, waterpolo en piano. Ik hoop dat ik met dit werk jullie toch heb kunnen overtuigen dat deze drie toch in klassieke muziek terug te vinden zijn. Niet per se op pure informatie, maar toch op gevoel, verbeelding en klank. Vandaar ook mijn titel: is de driehoek WPK (die staat voor mijn drie activiteiten) gelijk aan drie keer Chopin (de drie werken van Chopin)? Discografie Als steun om de goede nummers uit het oeuvre van Chopin te kunnen kiezen heb ik naar drie cd s geluisterd. Het zijn allemaal cd s waarbij een andere componist Chopins nummers speelt: Vladimir Ashkenazy speelt Chopin Arturo Benedetti Michelangeli speelt Chopin (1) Arturo Benedetti Michelangeli speelt Chopin (2) Totale speeltijd: 68,15 minuten Totale speeltijd: 62,08 minuten Totale speeltijd: 70,16 minuten Literatuurlijst Naast deze cd s heb ik ook een boek uit de bibliotheek gehaald. Hieruit heb ik zeer veel informatie gevonden over de drie stukken: Jos van Leeuwen, Componistenreeks Chopin, Haarlem, Uitgeverij J.H. Gottmer, 1992, p