Hagelandse Academie voor Muziek en Woord THEORIE L2 NAAM:... Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p.

Transcriptie

1 Hagelandse Academie voor Muziek en Woord THEORIE L2 NAAM:... Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p.

2 Wijzigingstekens 3 Toonladder van Fa groot 3-4 Fasleutel 4 Syncope 4 Triool 5 Toonladder van sol groot 5 De maat Kleine toonladders Intervallen 9 Prime, secunde, terts 10 Schema intervallen 11 Schema 2 12 Italiaanse woordjes 13 Ritmetabel 2-ledige maten 14 Ritmetabel 3-ledige maten 15 Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 2

3 #, b en zijn WIJZIGINGSTEKENS. # is een KRUIS en b is een MOL. Als we zo n teken VÓÓR de noot schrijven, moeten we de noot HOGER of LAGER zingen. Een # voor de noot maakt de noot een beetje HOGER Een b voor de noot maakt de noot een beetje LAGER Hoeveel hoger of lager moet je de noot dan zingen? EEN HALVE TOON hoger of lager Een gewijzigde noot (door # of b) kan men weer herstellen door dit teken: het HERSTELLINGSTEKEN. Let op! Een wijzigingsteken geldt voor de hele MAAT, dus tot aan de volgende maatstreep. Herhaling: Dit is de toonladder van DO GROOT. I II III IV V VI VI VIII De halve tonen liggen tussen mi fa en si do. dus tussen de III en IV en VII en VIII toontrap Elke toontrap van een toonladder heeft zijn naam. 1 : I = GRONDNOOT of TONICA 2 : II = BOVENGRONDNOOT 3 : III = MIDDELNOOT 4 : IV = ONDERBEHEERSENDE NOOT of SUBDOMINANT 5 : V = BEHEERSENDE NOOT of DOMINANT 6 : VI = BOVENBEHEERSENDE NOOT 7 : VII = LEIDTOON 8 : VIII = OCTAAFNOOT of GRONDNOOT 8 of TONICA 8 Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 3

4 In de toonladder van Fa groot moet je si aanpassen. Je moet si lager zingen en daarom zetten we hiervoor een b. Omdat elke si lager moet klinken, zetten we de b AAN DE SLEUTEL. Dan telt dit voor de hele notenbalk. De b (of #) aan de sleutel noemen we de VOORTEKENING. De toonladder van Fa groot. Dit is de FASLEUTEL of BASSLEUTEL. Deze sleutel wordt gebruikt voor de lage instrumenten en voor de linkerhand van de piano. De twee puntjes na de sleutel schrijven we onder en boven de vierde lijn van de notenbalk. Op deze lijn staat dan de fa. Een syncope is een noot die begint op een LICHTE tel (of gedeelte) en voortduurt op een ZWARE tel (of gedeelte). = syncope begint op het lichte maatgedeelte (deel van de eerste tel) en gaat verder op de tweede zware tel. = syncope begint op de tweede, lichte tel en gaat verder op de derde, zware Eén tel kunnen we onderverdelen in 2 achtste noten. Wil ik nu 3 gelijke noten op 1 tel, dan hebben we een triool. Denk aan het boogje en het cijfer 3! Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 4

5 In de toonladder van sol groot moet je fa aanpassen. Je moet fa hoger zingen en daarom zetten we hiervoor een # (kruis) Omdat elke fa hoger moet klinken, zetten we de # aan de sleutel, dan telt dit voor de hele notenbalk. De toonladder van Sol groot: De 3 gekende grote tertstoonladders Do groot I II III IV V VI VI VIII Fa groot I II III IV V VI VI VIII Sol groot Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 5

6 De maat van 6 heeft 2 tellen in een maat. 8 Maar iedere tel heeft de waarde van een gepunteerde vierde noot. 1 tel naam = gepunteerde vierde noot = 3 achtste noten = gepunteerde vierde rust 2 tellen = vierde noot + achtste noot = gepunteerde halve noot Bij een grote tertstoonladder is het interval tussen de 1ste en de 3de toontrap een grote terts. Van elke grote tertstoonladder kunnen we een kleine tertstoonladder afleiden. We noemen dit parallelle toonladders. Het interval tussen de 1ste en de 3de toontrap zal in een kleine tertstoonladder een kleine terts zijn. De eerste noot van een kleine tertstoonladder bevindt zich een kleine terts lager dan bij de parallelle grote tertstoonladder. Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 6

7 De toonladder van Do groot: De eerste noot van de kleine toonladder bevindt zich een kleine terts lager dan de eerste noot van de parallelle grote toonladder. De parallelle kleine toonladder van Do groot is dus la klein. De halve tonen bevinden zich in een kleine toonladder op andere plaatsen dan in een grote. De plaatsing van de halve tonen. Do groot tussen de III de en de IV de trap tussen de VII de en de VIII ste trap la klein tussen de II de en de III de trap tussen de V de en de VI de trap Verschillen en gelijkenissen tussen kleine en grote toonladders. Plaatsing van de halve tonen is anders (zie schema hierboven) Aanduiding van de trappen met Romeinse cijfers gebeurt op dezelfde manier. Gronddrieklank wordt ook gebouwd door opeenstapeling van de 1ste, 3de en 5de toontrrap. De 7de toontrap in een kleine toonladder is geen leidtoon, want er is geen halve toon tussen de 7de en de 8ste toontrap. We spreken nu van ondertonica. (Is er tussen de 7de en 8ste trap een halve toon dan is het leidtoon, is er een hele toon spreken we van ondertonica) Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 7

8 De toonladder van Fa groot: We dalen een kleine terts vanaf de eerste noot van Fa groot. De parallelle kleine toonladder van Fa groot is dus re klein. De toonladder van re klein. 1 : GRONDNOOT of TONICA 2 : BOVENGRONDNOOT 3 : MIDDELNOOT 4 : ONDERBEHEERSENDE NOOT of SUBDOMINANT 5 : BEHEERSENDE NOOT of DOMINANT 6 : BOVENBEHEERSENDE NOOT 7 : ONDERTONICA!!!! 8 : OCTAAFNOOT of GRONDNOOT 8 of TONICA 8 Hetzelfde nu met de toonladder van Sol groot. We dalen een kleine terts vanaf de eerste noot van SOL groot De parallelle kleine toonladder van Sol groot is dus mi klein. De toonladder van mi klein. Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 8

9 Herhaling naam van de intervallen : Een afstand van 1 trap is een PRIME Een afstand van 2 trappen is een SECUNDE Een afstand van 3 trappen is een TERTS Een afstand van 4 trappen is een KWART Een afstand van 5 trappen is een KWINT Een afstand van 6 trappen is een SIXT Een afstand van 7 trappen is een SEPTIEM Een afstand van 8 trappen is een OCTAAF Elk interval krijgt nu ook een inhoud: en een hoedanigheid = het aantal hele en halve tonen (opgeteld) = groot, klein of rein, bepalen we aan de hand van de inhoud Hoe bepalen we de inhoud van een interval? 1. We schrijven de twee noten als open (niet opgevulde) noten op een afstand van elkaar. Dit krijg je meestal als opgave. 2. De eventueel ontbrekende noten die er nog tussen liggen, noteren we "in kleine nootjes" ( zwarte bolletjes zonder streep). 3. We tellen het aantal noten!! 2 uiterste noten (= opgave) meetellen!! We bepalen nu eerst de naam (secunde, terts, ) van het interval 4. We duiden de hele en halve tonen aan en tellen ze op. Zo kennen we de inhoud. 5. Aan de hand van deze inhoud weten we nu of het interval groot, klein of rein is. We schrijven de hoedanigheid vóór de naam. Van buiten weten Tante sidomifa halve toon tussen SI-DO en MI-FA # verhoogt de noot met een halve toon, b mol verlaagt met een halve toon. Do# = re b re# = mi b fa# = sol b sol# = la b la# = si b Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 9

10 PRIME Een prime is een interval dat bestaat uit 2 DEZELFDE noten. Bijgevolg is de inhoud steeds 0 tonen. De prime is dan REIN. SECUNDE De afstand tussen 2 net op elkaar volgende noten (waar geen noot meer tussen kan) noemen we een SECUNDE. Inhoud 0,5 (halve) toon 1 (hele) toon Hoedanigheid KLEIN GROOT Dus als de inhoud een halve toon is, is het een KLEINE secunde. Als de inhoud een hele toon is, is het een GROTE secunde TERTS Het interval dat uit 3 noten bestaat (1 noot tussen de 2 opgegeven noten) noemen we een TERTS. We schrijven eerst de tussenliggende noot als een klein, zwart bolletje. Inhoud 1,5 (één en een halve) toon 2 (hele) tonen Hoedanigheid KLEIN GROOT Dus als de inhoud een hele + een halve toon is, is het een KLEINE terts. Als de inhoud 2 hele tonen is, is het een GROTE terts. OVERZICHT KLEIN REIN GROOT PRIME / 0 tonen / SECUNDE 1/2 toon / 1 hele toon TERTS 1 + 1/2 toon / 2 hele tonen Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 10

11 KLEIN REIN GROOT PRIME Zelfde trap 0 tonen SECUNDE 2 trappen 0,5 toon 1 toon TERTS 3 trappen 1,5 toon 2 tonen KWART 4 trappen 2,5 tonen KWINT 5 trappen 3,5 tonen SIXT 6 trappen Leerstof voor L3 SEPTIEM 7 trappen Leerstof voor L3 4 tonen 4,5 tonen 5 tonen 5,5 tonen OCTAAF 8 trappen 6 tonen!!! Familie van de grote of kleine intervallen : alle intervallen met een S in de naam.!!! Familie van de reine intervallen: alle anderen, zonder S in de naam. Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 11

12 Reine prime = Grote secunde = Grote terts = Reine kwart = Reine kwint = Grote sixt = Grote septiem = Rein octaaf = 0 tonen 1 toon 2 tonen 2,5 tonen 3,5 tonen 4,5 tonen 5,5 tonen 6 tonen Groot - 1/2 toon = klein Onthoud! als we van een groot interval een halve toon afdoen, wordt dat klein. Voorbeeld Naam = SECUNDE Naam = SECUNDE Inhoud = 1 hele TOON Hoedanigheid = GROOT Inhoud = 0,5 (halve) TOON Hoedanigheid = KLEIN Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 12

13 Accellerando Adagio Andante Allegro Allegretto A tempo Grave Largo Legato Lento Moderato Piu Portato Presto Rallentando Ritenuto Staccato Vivace Vivo versnellen langzaam gaande levendig, snel, vrolijk iets levendig in tempo zwaar breed gebonden traag matig meer gedragen zeer snel vertragen tegenhouden kort, afgestoten snel snel Forte Fortissimo Mezzo forte Mezzo piano Piano Pianissimo Crescendo Decrescendo Diminuendo sterk, luid zeer sterk half sterk half zacht zacht, stil zeer zacht stilaan luider, van stil naar luid stilaan stiller, van luid naar stil stilaan stiller, van luid naar stil Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 13

14 1 noot per tel 2 noten per tel 3 noten per tel 4 noten per tel 1 noot op 2 tellen 2 noten op 2 tellen 3 noten op 2 tellen Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 14

15 1 noot per tel 2 noten per tel 3 noten per tel 1 noot op 2 tellen Hagelandse academie voor muziek en woord - AMV L2 : Theorie p. 15