Adviesraad Wmo en WI Wageningen. Advies. Concept kaders voor de verordening 3d s

Transcriptie

1 Wmo - WI Adviesraad Adviesraad Wmo en WI Wageningen Advies Concept kaders voor de verordening 3d s Adviesnr. : 28 Datum : Colofon De Adviesraad Wmo-WI is geïnstalleerd op 30 augustus 2007 conform art. 12 van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (SB 2006 nr. 351). De Adviesraad bestaat uit 12 onafhankelijke, op persoonlijke titel benoemde leden en een benoemde voorzitter. Dagelijks bestuur: Maarten de Gouw, voorzitter Theo Lubbers, vicevoorzitter Anja Korporaal, secretaris Correspondentieadres: Nassauweg CG WAGENINGEN adres: a.korporaal1@upcmail.nl Website:

2 Adviesaanvraag De gemeente Wageningen heeft op 13 mei 2014 een adviesaanvraag ingediend bij de Adviesraad Wmo/WI (verder te noemen: AR ) inzake de concept kaders voor de verordening 3d s. Na ontvangst van dit advies op uiterlijk 2 juni 2014 worden de beleidsregels ter vaststelling aangeboden aan het College van B&W. In de adviesaanvraag worden de volgende vragen voorgelegd: Kunt u instemmen met de beslispunten genoemd aan het einde van elk thema? Zo nee, waarom niet en wat is uw advies hierover? Procedure Op 21 mei 2014 hebben mw. R. de Heer, de heer R. de Jager, mw. I. Oosterkamp en mw. A. Klop een toelichting gegeven op de adviesaanvraag. De vragen die door de adviesraadsleden op deze avond gesteld zijn, zijn op 23 mei per mail door de gemeente beantwoord. De AR heeft ook Per Saldo, Stimulansz, de LCR en haar eigen lokale achterban geconsulteerd. Aanvullend heeft de Wmo/WI-adviesraad op 29 mei jl. kennis genomen van het advies van de cliëntenraad WWB ten aanzien van Hoofdstuk 10 t/m 12 (participatiewet). Dit advies verwoordt in grote lijnen aandachtspunten die ook in de AR naar voren zijn gekomen. De adviezen van de WWB-cliëntenraad worden derhalve ondersteund door de AR en bij het betreffende hoofdstuk aangevuld met opmerkingen vanuit het MO-perspectief. Inleiding De nota Kaders voor de verordening 3D kenmerkt zich qua opbouw en inrichting door een zekere haast. Dit is ook opgemerkt in de mei-vergadering in aanwezigheid van de genoemde ambtenaren. In algemene zin kan de consistentie van het concept beter, met op onderdelen meer toelichting en verduidelijking. De AR vraagt zich af of de in de nota opgenomen onderdelen het gehele spectrum van Samen Redzaam bevat en of alle onderdelen die nadere kaderstelling vragen, ook aan bod komen. Thema s als cliëntondersteuning, vervoer, dagbesteding en beschermd wonen komen niet aan bod. De AR kan vanuit haar positie alleen aandringen op inhoudelijke zorgvuldigheid en volledigheid. De nota gaat in feite zowel over kaders als over invulling op bepaalde onderdelen. Over het algemeen is de AR positief over de inhoudelijke keuzes die in het plan worden gemaakt. De voorgestelde keuzes zijn soms gelukkig- ruimhartig te noemen en zeker ondersteunend voor de meest kwetsbare burgers die gebruik moeten maken van zorg. Het stuk gaat uit van eigen kracht maar voorziet in eventueel benodigde ondersteuning. Wel hoopt de AR dat, in lijn met het advies van het transitiebureau VWS/VNG hierover, 2015 gezien wordt als overgangsjaar, waarin zaken bijgesteld moeten kunnen worden en beleidslijnen duidelijker kunnen worden neergezet. De transformatie zal in die zin achter de transitie aankomen. In het plan dat voor ons ligt wordt op velerlei punten aangegeven dat het college dit nader in zal moeten vullen. De AR wil bijzonder graag bij die nadere invulling betrokken worden, zowel als formele AR maar vooral ook werkenderwijs. Zij nodigt u daartoe van harte uit, maar wil er ook op aandringen. Het zal een nieuwe werkwijze betekenen voor de samenwerking tussen AR en de gemeente, maar die werkwijze past ook bij de nieuwe, snelle, beleidsontwikkeling waar we allen voor staan en bij de keuze van de gemeente om de rol van de burgers te versterken. De AR wil graag nader geïnformeerd worden over de financiële beleidsruimte die de gemeente Wageningen krijgt bij de uitvoering van haar plannen, en wil graag op de hoogte worden gesteld van de inhoud van de meicirculaire van Pagina 2 van 14

3 Advies Algemeen Overgangsjaar De AR is van mening dat uit dit Concept kaders voor de verordening 3d s onvoldoende naar voren komt dat 2015 een overgangsjaar is waarin op het gebied van kwaliteit, werkwijzen en inzet voorzieningen niet veel meer gedaan kan worden dan de realiteit van 2014 continueren, vergezeld van eventuele taakstellingen. Het jaar 2015 kan dan worden gebruikt om concreet te maken waar de gemeente op wil sturen. Hierbij is de financiële paragraaf zeer belangrijk, maar de AR is van mening dat het sturen op kwaliteit, inzet van het informele netwerk, effectiviteit etc. minstens zo belangrijk is om de gemeente ook richting 2020 financieel gezond te houden. Advies 1 ten aanzien van 2015: - het advies van de VNG en VWS over te nemen en het jaar 2015 nadrukkelijk als een overgangsjaar te gebruiken, hierover een duidelijke visie op te stellen, uitgewerkt in een reële planning en in het communicatieplan op te nemen. 1. Inleiding T.a.v. Keuzes bij het opstellen van de verordeningen. Hier wordt voorgesteld dat de raad het beleid bepaalt op hoofdlijnen en het college zorgt voor verdere uitwerking van dit beleid. Hiermee kan de raad sturen op de inhoud en is er meer flexibiliteit bij de uitvoering. Door verschuiving van bevoegdheden van de gemeenteraad naar het College ziet de AR ook een grotere adviesrol en betrokkenheid voor zichzelf weggelegd in het hele proces. Advies 2 ten aanzien van keuzes: - het uitvoeringsproces transparant te maken met een reële planning tot 1 januari 2015, aandacht voor communicatie en adviesraden en overige burgers nadrukkelijk te betrekken bij het proces. 2. Rolverdeling raad en college: Governance T.a.v. Rolverdeling De AR is van mening dat het belangrijk is helder te hebben wie uitvoerend is en wie toezichthoudend is de lijn binnen het huidige stuk is dat de raad op hoofdlijnen akkoord moet geven waarna het college e.e.a. verder kan concretiseren. De AR concludeert dat er zeer weinig tijd resteert voor het college om deze taak af te ronden. Naast het uitvoeren van een risicoanalyse is het van groot belang om de planning en control cyclus van de gemeente aan te passen op de decentralisaties. Vragen die beantwoord moeten worden zijn o.a. Hoe worden de risico s/opvolging bewaakt? Wie bepaalt op welk moment, op basis van welke informatie of het wenselijk is om maatregelen te nemen en wie neemt dan de maatregelen? In de onderhavige notitie is geen financiële paragraaf opgenomen. De AR maakt zich zorgen over het feit of de gemeente voldoende zicht heeft op de financiële risico s als gevolg van het voorgestelde beleid of anders een adequate planning heeft om dit zo spoedig mogelijk in beeld te hebben teneinde tijdig te kunnen bijsturen. Pagina 3 van 14

4 Advies 3 ten aanzien van Governance: -voorrang te geven aan het inregelen van de financiële organisatie op de transities 3. Vrij en niet vrij toegankelijke voorzieningen T.a.v. Achtergrond : De tekst van de derde alinea, eerste zin het doel is.nodig is doet geen recht aan de betekenis van hulp en ondersteuning voor de cliënt. De tekst verwijst alleen naar de beoogde bezuiniging. De AR kan niet instemmen met deze formulering. Advies 4 ten aanzien van toegankelijke voorzieningen: De tekst van de derde alinea, eerste zin het doel is.nodig is. te vervangen door: Het doel is om de cliënt, bij voorkeur dicht bij huis, in een vroeg stadium zoveel mogelijk hulp en ondersteuning vanuit de basisvoorziening te bieden, zodat de problematiek van deze cliënt opgelost wordt of beheersbaar blijft. De verwachting is dat op deze manier ook geen of minder dure ondersteuning nodig is. T.a.v. Keuze en afweging : Zie adviezen bij de bijlagen Zelfredzaamheid Matrix. De AR veronderstelt dat de bij de opsomming van de vrij en niet vrij toegankelijke voorzieningen is gekozen voor algemene termen omdat de opsomming niet uitputtend kan zijn. Desalniettemin ervaart de AR de opsomming als te vaag en roept het veel vragen op, m.n. in de voorzieningen die gerangschikt worden onder de niet vrij toegankelijke voorzieningen. Voorbeelden: - Niet duidelijk wordt wat het verschil is tussen de eerste twee genoemde hulp en ondersteuningsvormen. - Niet duidelijk is waaronder vervoer valt. - Het woord hulpmiddelen" in complexe en duurdere hulpmiddelen bij etc. maakt niet duidelijk dat hiermee naast objecten ook hulp of ondersteuning bij ADL kan worden bedoeld. Voor het bepalen van de vormen van hulp en ondersteuning in de basisvoorziening bent u uitgegaan van alle domeinen uit de ZRM. Deze werkwijze is niet terug te vinden in de tekst van het Beslispunt. Advies is om bij de opsomming van de vormen van hulp, voorbeelden te noemen vanuit de domeinen uit de ZRM. Beslispunt toegankelijke voorzieningen en advies 5 ten aanzien het beslispunt: - genoemde hulp- en ondersteuningsvormen verder uit te werken zodat belanghebbenden kennis kunnen nemen van en begrijpen welke vormen van hulp en ondersteuning onder welke omschrijving vallen. Pagina 4 van 14

5 4. Het persoonsgebonden budget Beslispunt PGB 1: Instemmen Ten aanzien van beslispunt 2: Uit de tekst onder het kopje Weigeringsgronden komt onvoldoende naar voren dat de aanvrager van een PGB vertegenwoordigd kan worden door zijn/haar wettelijke vertegenwoordiger of een door de aanvrager gemachtigde persoon. Het zou naar de visie van de AR onjuist zijn om een aanvrager, die onvoldoende in staat is zelf aan de genoemde voorwaarden te voldoen, uit te sluiten van het realiseren van zijn hulp en ondersteuningsvraag met een PGB. Verder is de AR van mening dat de keuzevrijheid ZIN of PGB onvoldoende tot zijn recht komt wanneer de motivatie van de aanvrager van zijn voorkeur voor een PGB boven ZIN te zwaar wordt gewogen. Deze voorwaarde mag geen hoge drempel opwerpen. In de toelichting op deze kadernotitie is aangegeven dat de 75% norm in geval van een PGB inmiddels uit de wettekst verwijderd is en behoeft derhalve geen advies in dit kader. Beslispunt PGB 2 en advies 7 PGB (weigeringsgrond en 75%) ten aanzien van het beslispunt: - in de tekst onder weigeringsgronden daar waar gesproken wordt over aanvrager dit te vervangen door aanvrager of zijn/haar wettelijke vertegenwoordiger of een door de aanvrager gemachtigde persoon ; - voorwaarde b (motivering) voor het verstrekken van een PGB met coulance te behandelen en minder zwaar te laten wegen dan de voorwaarde a (verantwoorde wijze van uitvoeren) en c (goede kwaliteit); - de tekst als volgt aan te passen: de gemeente maakt geen gebruik van de weigeringsmogelijkheden voor een PGB als de kosten voor de gewenste voorziening hoger zijn dan de kosten van die voorziening in natura ; Te aanzien van beslispunt 3: De AR spreekt zijn zorgen uit over de beoordeling van wat gebruikelijke zorg is. De beoordeling van wat wel of niet valt onder gebruikelijke zorg is een zeer lastig proces. Er moet oog zijn voor het feit dat de extra belasting niet bestaat uit de afzonderlijke kenmerken, zoals genoemd bij de afweging, maar juist om de stapeling van deze kenmerken. Ook moet oog zijn voor het feit dat wat gebruikelijke zorg is in een bepaalde situatie (bijvoorbeeld bij een bepaalde leeftijd van de zorgvrager in het gezin) in een andere situatie geen gebruikelijke zorg meer hoeft te zijn ( bijvoorbeeld bij het ouder worden van zorgvrager en zijn/haar zorggever). Juist in deze situaties moet sprake zijn van een zeer zorgvuldige afweging en dit vereist veel kwaliteit bij de professional die dit moet beoordelen. Het landelijk protocol gebruikelijke zorg geeft handvatten voor de uitwerking van wat gebruikelijke zorg is binnen huishoudens maar niet voor hulp van anderen binnen het netwerk. De inschatting van de AR is dat gebruikelijke zorg vanuit het sociale netwerk een onzekere en overschatte vorm van hulp is. De relatie tussen de bevriende zorggever en de zorgvrager verandert erdoor en komt onder druk te staan. Voor zorgvragers met mogelijk een klein sociaal netwerk (waaronder de GGZ-doelgroep) kan dit zeer ongewenst zijn en averechts werken. Verder kan de gebruikelijke hulp vanuit dit deel van het sociaal netwerk niet worden verplicht, waardoor het een onzekere vorm van hulp/ondersteuning is. Pagina 5 van 14

6 Beslispunt PGB 3 en advies 8 ( inzet sociaal netwerk) ten aanzien van het beslispunt: - bij de nadere invulling van het beoordelen of hulp van anderen binnen het netwerk al dan niet gebruikelijke zorg is, mee te laten wegen dat hulp vanuit het netwerk, anders dan vanuit de eigen huishouding, schaars ingezet kan worden gezien de hierboven genoemde aspecten. Ten aanzien van beslispunt 4: Beslispunt PGB 4 (participatiewet) en advies 9 ten aanzien van beslispunt: Instemmen - nader te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor één integraal persoonsbudget, waarmee landelijk een aantal pilots zijn gehouden. 5. De eigen bijdrage De financiële korting op de budgetten maakt het noodzakelijk om een eigen bijdrage te vragen aan burgers wanneer zij gebruik (moeten) maken van voorzieningen. De AR is positief over het feit dat deze eigen bijdrage inkomensafhankelijk wordt gemaakt. Burgers die gebruik moeten maken van voorzieningen in het sociale domein zijn echter vaak mensen met een beperkt inkomen. In de onderhavige notitie wordt voorgesteld de voorzieningen waarop een eigen bijdrage van toepassing is uit te breiden naar alle niet-vrij toegankelijke voorzieningen, participatiewet en hulp bij het huishouden 1. Daarnaast zullen instellingen voor deelname aan vrij toegankelijke voorzieningen waarschijnlijk ook eigen bijdragen gaan vragen. Vooral voor burgers met een beperkt inkomen die (meerdere van) deze voorzieningen nodig hebben vraagt dit een groot financieel offer. In optie 2B en 2D wordt uitgegaan van het heffen van een eigen bijdrage vanaf 130% van het norminkomen voor minima. Deze komt echter in het voorgestelde beslispunt -zonder toelichting- niet terug. Verder maakt de AR zich zorgen over het feit dat de regie op alle eigen bijdragen niet in een hand zijn. Zo beheert het CAK straks niet de eigen bijdragen binnen de participatiewet en vrij toegankelijke voorzieningen. Hoe bewaakt de gemeente cumulatie van de eigen bijdragen binnen het sociale domein? Beslispunt eigen bijdrage en advies 10 ten aanzien van het beslispunt: - aan optie 2C toe te voegen dat de eigen bijdrage van toepassing is vanaf 130% van het norminkomen voor minima; - zorg te dragen voor een adequate coördinatie van alle eigen bijdragen zodat goed uitvoering gegeven kan worden aan het anti-cumulatiebeginsel en te voorkomen dat burgers met een minimuminkomen onnodig in financiële problemen komen. Pagina 6 van 14

7 6. Kwaliteit Dit hoofdstuk roept veel discussie op; er blijven veel vragen over kwaliteit en inkoopbeleid, maar ook over kwaliteit op zich. Het cliëntperspectief kan sterker worden aangezet, is de mening van de AR. Beslispunt kwaliteit en advies 11 ten aanzien van het beslispunt: - ten aanzien van de klachtenregelingen, hoe goed u ze zelf ook vindt, echt te streven naar onafhankelijkheid, ook waar het vertrouwenspersonen betreft. Onafhankelijkheid maakt geloofwaardig en zorgt voor een correcte afhandeling. De AR geeft u mee om ook in te steken op het instellen van een lokale of regionale ombudsmanfunctie. Beiden, zowel een onafhankelijke klachtenregeling als een ombudsman, voorkomen vele, voor cliënten en gemeente, vervelende en kostbare gerechtelijke procedures; - kwaliteit niet alleen te zien in de vorm van klachtenregelingen en klanttevredenheidsonderzoeken, maar in een breder kader, dat van het op diverse en soms innovatieve- wijze betrekken van de cliënten bij het beleid: panels, raden, raadplegingen, evaluaties. Waarbij evaluaties vooral gebaseerd zouden moeten zijn op het cliëntperspectief (zelfregie, keuzevrijheid, etc.); - de kwaliteitscriteria op zeer korte termijn uit te werken, de beschreven kwaliteitsparagraaf is onvoldoende om de zorg/hulp nu in te gaan kopen (traject van inkoop gaat nu lopen en moet voor afgerond zijn). - de kwaliteitseisen te koppelen aan de kaders voor inkoop en contractering, en deze relaties te beschrijven in de kaders voor de 3D s en niet exclusief in het bestek. Dit komt ten goede aan de eisen van transparantie vanuit het nieuwe Governance beleid. - nadrukkelijker rekening te houden met de visie van de cliënten en hun mantelzorgers op kwaliteit van zorg, de reeds geformuleerde eisen in de twee bijeenkomsten in de stad. - de kwaliteitseisen te formuleren voor zowel de uitkomst van de zorg/hulp als het proces van zorg/hulp. 7. Kaders inkoop en contractering De AR had verwacht dat in dit hoofdstuk daadwerkelijk kaders zouden worden gesteld ten aanzien van de inkoop: - welke rol de gemeente in het inkoopproces ziet voor zichzelf: manager, opdrachtgever, marktmeester of partner? Gaat de gemeente sterk sturen of meer overlaten aan de marktpartijen? - op welke wijze de gemeente wil gaan inkopen: subsidie of aanbesteden, klassiek aanbesteden of bestuurlijk aanbesteden of maatschappelijk aanbesteden? - welke relatie er is met thema s uit Samen redzaam zoals: keuzevrijheid, zelfregie van de cliënt, rol en inkoop van vrijwilligers, wijkteams, mantelzorg, PGB en de domeinen. De AR ziet bovendien vooral een relatie gelegd worden met de klassieke partners van inkoop, de zorgaanbieders, maar niet met nieuwe partners, zoals burgers, burgerinitiatieven, innovators, etc. Als laatste betreurt de AR het dat keuzevrijheid voor cliënten niet centraal lijkt te staan en dat er ook geen duidelijk kader wordt gesteld wat betreft de relatie tussen keuzevrijheid en de werkstructuur van de integrale dienstverlening zoals de gemeente die voorstaat. Pagina 7 van 14

8 Beslispunt inkoop en advies 12 ten aanzien van het beslispunt: niet instemmen - deze paragraaf verder uit te werken in expliciete keuzes van inkoopbeleid. - een helder kader neer te leggen over inkoopbeleid en keuzevrijheid voor cliënten, en keuzevrijheid (als basis voor zelfregie) daarin meer als centraal uitgangspunt te nemen. - de wijze van inkoop op lokaal en regionaal niveau expliciet te beschrijven (verschillen en overeenkomsten). Daarbij helder te formuleren of en welke ruimte de gemeente Wageningen heeft voor een eigen inkoopbeleid, als de inkoop vooral regionaal wordt georganiseerd. En op welke wijze cliënten worden betrokken bij het inkoopbeleid. - ook kaders op te nemen die betrekking hebben op het volume (vergrijzing extramuralisering), de plaats, doelgroep, welke criteria voor welke zorg/hulp, tijdstip, en de ketenintegraliteit. - meer ruimte te geven aan burgers als partner bij inkoop. - meer ruimte te geven aan voorzieningen die creativiteit en co-creatie bevorderen. - een heldere relatie te leggen naar de bezuinigingstaakstelling van de gemeente. Gezien de bezuinigingstaakstelling prioritering aan te geven bij de inkoop en de accenten vanuit de gemeente Wageningen in plaats van alleen de wettelijke kaders. 8. Privacy Beslispunt privacy en advies 13 ten aanzien van het beslispunt: Instemmen De AR adviseert u: - de AR ondersteunt de keuze voor optie 1, maar wil wel benadrukken dat het waarborgen van privacy een zwaar dossier is voor veel gemeenten en wil dit graag gekoppeld zien aan de werkafspraken binnen de integrale dienstverlening en in de contracten met zorgaanbieders. Goed omgaan met privacy vraagt vooral veel van de interne bedrijfsvoering en werkhouding van de medewerkers van gemeente en zorgaanbieders. 9. Afschaffing Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten (WTCG) en Compensatieregeling Eigen Risico (CER) In de notitie wordt aangegeven dat burgers die het betreft zelf een aanvraag moeten indienen voor de tegemoetkoming. Het grootste deel van deze groep is in beeld bij het CAK. Het betreft een groep kwetsbare burgers met veelal een laag inkomen waarbij de aard van de aandoening maakt dat dit chronisch is en dus vaak niet zal verbeteren. De AR is van mening dat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft om deze groep proactief te benaderen. Beslispunt compensatie en advies 14 ten aanzien van het beslispunt: Instemmen - een proactieve houding aan te nemen door in samenwerking met o.a. het CAK belanghebbenden in beeld te brengen en te informeren over de regeling. - onderzoeken of het mogelijk is om (een deel van) deze groep de financiële tegemoetkoming jaarlijks ambtshalve toe te kennen. Pagina 8 van 14

9 10. Participatiewet: de tegenprestatie De AR is van mening gebaseerd op eigen observaties en ervaringen binnen de gemeente Wageningen- dat een groot deel van de uitkeringsgerechtigden op eigen initiatief activiteiten uitvoert die als tegenprestatie gezien kunnen worden. We noemen het dan meestal vrijwilligerswerk maar het betreft vaak maatschappelijk zeer nuttige en relevante activiteiten. De AR vindt dat dit vaak meer gefaciliteerd en gestimuleerd zou moeten worden in plaats van gevangen in een netwerk van verplichtingen en beperkingen vanuit de WWB. Beslispunt PPwet en advies 15 ten aanzien van het beslispunt: - voor de verdere invulling van de Tegenprestatie gebruik te maken van de door de programmaraad opgestelde handreiking Werkwijzer Tegenprestatie. - de eisen en/of voorwaarden die gesteld worden aan maatschappelijke banen nader te bepalen. - nadrukkelijk ruimte te bieden aan belanghebbenden bij het invullen van de tegenprestatie, c.q. keuze van de maatschappelijke baan, met aandacht voor ieders individuele mogelijkheden. Dus de regisseursrol van de gemeente actief op te pakken hierin, maar wel met ruimte voor het meedenken door de cliënten die het betreft. 11. Participatiewet: niet-uitkeringsgerechtigden De AR hecht aan gelijke kansen voor en emancipatie van de Wageningse burgers. De AR staat positief tegenover de keuze van de gemeente om het aantal re-integratietrajecten niet te beperken maar het aan te bieden als een open voorziening. De AR begrijpt dat er dan een inkomensafhankelijke eigen bijdrage gevraagd moet worden. Wel is zij van mening dat er ruimte moet zijn voor maatwerk binnen de regelgeving. De AR is bekend met situaties waarin gezinnen in beeld zijn bij de hulpverlening, er geen financiële ruimte is maar het wel van belang is om ondersteuning te bieden bij het vinden van werk. Beslispunt NUGG-ers en advies 16 ten aanzien van het beslispunt: Instemmen - bij de toepassing van de regelgeving voldoende mogelijkheden in te bouwen voor maatwerk en voor ontheffing van de eigen bijdrage. 12. Participatiewet: loonwaarde De AR kan zich vinden in de opmerkingen en advies van de WWB-cliëntenraad. Beslispunt loonwaarde en advies 17 ten aanzien van het beslispunt: zoals door de WWB-cliëntenraad voorgesteld, met name ten aanzien van de tegenprestatie. Pagina 9 van 14

10 13. Nieuwe Wmo: Hulp bij huishouden Achtergrond Hier wordt het onderscheid tussen Hbh1 en Hbh2 aangegeven. Bij Hbh2 is een essentieel onderscheid t.o.v. Hbh1 bij het verlenen van hulp vergeten namelijk de signaleringsfunctie (hoe ontwikkelt de situatie van de cliënt zich en wanneer is herindicatie noodzakelijk). Advies 18 ten aanzien van hbh: - de signaleringsfunctie bij Hbh2 hier toe te voegen zodat het onderscheid tussen Hbh1 en Hbh2 wordt verhelderd. Scenario Hbh2 Voorgesteld wordt om Hbh2 te rangschikken onder de niet vrij toegankelijke voorzieningen. Kiezen voor scenario 1: hbh 2 als niet-vrij toegankelijke voorziening, omdat dit scenario het beste aansluit bij de kaders uit Samen Redzaam. De inwoner is niet geheel zelfredzaam. Uit de vraagverheldering blijkt dat er naast het schoonmaken ook een stukje ondersteuning bij de regie nodig is. Belangrijk is dat de inwoner in beeld blijft. Geadviseerd wordt verder om: - met de inwoners, die nu Hbh2 hebben, een nieuw keukentafelgesprek te voeren, - te bezien of de was- en strijkservice uit de Hbh2 kan worden gehaald en kan worden uitbesteed; - voor de toekomst te bekijken of een verbinding kan worden gelegd met thuisbegeleiding. Beslispunt hbh2 en advies 19 ten aanzien van het beslispunt: instemmen - geen nieuw keukentafelgesprek te voeren met de Hhb2 gebruikers gezien de aard van de gebruikersgroep (niet geheel zelfredzaam). De AR verwacht dat dit veel onrust bij de gebruikers veroorzaakt, veel personele inzet van de gemeente vraagt en weinig herindicatie oplevert. - wat betreft de suggesties voor de was- en strijkservice en de thuisbegeleiding valt het de AR op dat de overwegingen hiervoor uitsluitend financieel van aard zijn en dat kwaliteitsaspecten ontbreken. De AR adviseert indien dit wordt overwogen om die keuze in alle gevallen te baseren op een goede prijs-kwaliteit afweging (maatwerk) en om ook de werkgelegenheidsgevolgen hierbij af te wegen. Scenario s hbh1: Voorgesteld wordt om Hbh1 te rangschikken onder de vrij toegankelijke voorzieningen. Deze keuze betekent dat: - de zelfredzame inwoner rechtstreeks naar de aanbieder gaat, waarbij hij/zij keuzevrijheid heeft tussen meerdere aanbieders. - de aanbieder de toegang regelt (binnen de voorwaarden van de gemeente) en de hulp bij huishouden levert. - de gemeente de voorwaarden stelt en de kosten betaalt. - de WMO-consulent in het proces er tussen uit wordt gehaald (er is geen indicatie). Deze keuze betekent ook dat: - er geen bezwaar mogelijk is (er wordt immers niet geïndiceerd). - er geen PGB kan worden aangevraagd. Pagina 10 van 14

11 - Hbh niet meetelt bij de stapeling van zorgarrangementen en dus ook niet meer betrokken wordt bij aanvragen voor bijzondere bijstand. - de zorgaanbieder een vast periodebedrag huishoudelijke hulp ontvangt (resultaatfinanciering). Zorgleveranciers worden hiermee aangespoord om efficiënt te werken en in minder uren de nodige ondersteuning te bieden. De AR ziet risico s in het voorstel om bij Hbh1 te kiezen voor scenario 2: een vrij toegankelijke voorziening. Die vrije toegankelijkheid is namelijk in de praktijk fors beperkt door de financiële taakstelling. Als zorgaanbieders op basis van een resultaatfinanciering worden gestimuleerd om efficiënt te werken en de ondersteuning in minder uren te bieden is de kwaliteit niet gegarandeerd. Als een PGB niet mogelijk is wordt de keuzevrijheid van de inwoners beperkt. Als een inwoner niet tevreden is kan hij naar een andere aanbieder gaan, maar als diens periodebedrag al is besteed is de Hbh niet meer gegarandeerd. Als het periodebedrag gebaseerd is op een gemiddeld aantal uren per klant kunnen zwaardere klanten door de aanbieders worden geweigerd en kan klantselectie plaats vinden. Juist degenen, die de Hbh het hardst nodig hebben, kunnen dan buiten de boot vallen. De AR hecht aan keuzevrijheid voor burgers en ziet graag het behoud van de PGBmogelijkheid bij Hbh1, ook als dit een vrij toegankelijke voorziening zou worden. De AR denkt dat dit mogelijk is al zou het aanvraagtraject dan via de gemeente moeten lopen en dus afwijkend van de ZIN. Beslispunt hbh1 en advies 20 ten aanzien van het beslispunt: niet instemmen - vooralsnog voor scenario 1 te kiezen en in de vorm van een pilot ervaring op te doen met scenario 2. Op basis van een onafhankelijke evaluatie van de resultaten van de pilot kan dan op een later moment besloten worden om voor Hbh1 te kiezen voor andere scenario s. - het mogelijk te maken dat belanghebbenden met een PGB voor Hbh1 ook in de nieuwe situatie een PGB kunnen behouden; - de mogelijkheid te onderzoeken of het verstrekken van een PGB voor Hbh1 als vrij toegankelijke voorziening tot de mogelijkheden blijft behoren. Financiën Hier wordt aangegeven dat als de keuzes worden gevolgd: - bij Hbh2 enige kostenbesparing kan plaatsvinden door herindicatie; - bij Hbh1 bezuiniging kan plaatsvinden door het resultaat leidend te laten zijn, doordat er geen rekening kan worden gehouden met anticumulatie met meerdere zorgkosten vanuit andere voorzieningen en doordat minder formatie wmo-consulenten nodig is. Daarentegen wordt verwacht dat de vraag naar financiële compensatie stijgt. De AR kan met de beschikbare gegevens moeilijk inschatten wat het budget-effect van de voorgestelde kaders zal zijn. Advies 21 ten aanzien van financiën hbh: - dit goed te monitoren en om vooralsnog (een deel van) de algemene reserve te labelen om eventuele tekorten gedurende de eerste 3 jaar van de transitie van de Wmo te kunnen aanvullen. Pagina 11 van 14

12 14. Evaluatie Achtergrond Gesteld wordt dat de beleidsplannen Samen Redzaam en het MO-beleidsplan in 2016 samen zullen worden geëvalueerd om eind 2016 een geïntegreerd en geactualiseerd beleidskader Sociaal Domein ter vaststelling aan te kunnen bieden. Wat is de relatie tussen de Structuurvisie met de hiervoor genoemde evaluatie? Is deze mogelijk een basis voor de Structuurvisie? Niet duidelijk wordt gemaakt wat het doel is van het opstellen van een Structuurvisie. Bieden recente ontwikkelde visienota s en kaders onvoldoende houvast? Ieders tijd is zeer kostbaar in deze hectische tijd, hoe dringend is een Structuurvisie nodig? De volgende risico s hiervoor zijn bekend: dat het samenstellen ervan relatief te veel tijd en moeite gaat kosten dat de uitkomst zo voorspelbaar is dat niemand er veel aandacht aan schenkt dat de uitkomst belangrijke groepen die aan het proces deelnamen, sterk teleurstelt omdat hun ideeën of wensen slechts een gering deel van het geheel uitmaken dat externe of interne invloeden het proces sterk verstoren, zoals bijvoorbeeld een bestuurswisseling dat de uitkomst zo verrassend is, dat de onderdelen van de organisatie er geen of onvoldoende rekening mee wil houden. Het wordt niet duidelijk waarom optie 2: Wel een evaluatiebepaling in de verordening opnemen, gekoppeld wordt aan het ontwikkelen van een Structuurvisie. De Wmo/WI adviesraad is van mening dat het ontwikkelen van een Structuurvisie niet gekoppeld hoeft te worden aan het opnemen van een evaluatiemoment in de verordeningen. Risico van deze koppeling kan zijn dat dit het evaluatieproces belemmert omdat het ontwikkelen van de Structuur vertraging oploopt of anderszins stagneert. Beslispunt evaluaties en advies 22 ten aanzien van het beslispunt: - om een evaluatiebepaling in de verordeningen op te nemen. Het besluit om een Structuurvisie te ontwikkelen kan hier los van genomen worden. 15. Verwerking moties 10 februari 2014 Geen opmerkingen. 16. Prioritering Bijlage: De Zelfredzaamheid Matrix en toelichting Het streven naar een eenduidige methodiek voor vraagverheldering lijkt zinvol. Toch heeft het een gevaar in zich. Wanneer er te veel waarde wordt gehecht aan de ZRM, wanneer te veel de focus is op het invullen van de vakjes, leidt dit af van de vraag achter de vraag. Het ontdekken van de echte hulp/ondersteuningsvraag vereist goed gekwalificeerde medewerkers, een concentratie op de cliënt, niet op een in te vullen lijst. Speciale aandacht is nodig voor de taal en cultuur van inwoners van buitenlandse afkomst. Landelijk is er veel kritiek op deze Amsterdamse vraagverhelderingsmethode omdat deze zich te veel zou richten op beperkingen van burgers in plaats van het in beeld krijgen van de mogelijkheden. Ook voor onze gemeente is dit een belangrijk aandachtspunt. De ZRM is bovendien een functionele benadering vanuit een professioneel perspectief. Deze ZRM Pagina 12 van 14

13 sluit niet voldoende aan bij de beleving van de cliënt die het betreft. Twee eenvoudige voorbeelden: zelfredzaamheid zoals verwoord in de ZRM gaat niet alleen over betaalde arbeid, maar ook over arbeid die voor de cliënt zinvol of zingevend is. Huisvesting gaat niet alleen over het hebben van een huis maar over een huis waarin de cliënt zich prettig voelt. Dit cliëntperspectief komt onvoldoende tot uiting in de ZRM. De AR wijst op het bestaan van andere matrixen die wel vanuit de cliënt werken, en in die zin aansluiten bij hetgeen de cliënt nodig heeft om zelfredzaam te kunnen zijn. Een dergelijke omslag in denken en werken zien wij nog onvoldoende terug in de integrale ondersteuning van de gemeente Wageningen. Het gebruik van de ZRM uit Amsterdam als basis voor dienstverlening draagt daar zeker aan bij. Advies 23 ten aanzien van de ZRM: - te investeren in training van medewerkers zodat zij de ZRM op een adequate en effectieve manier kunnen inzetten; - de ZRM te gebruiken als een hulpmiddel en niet als een doel op zich; - in te zetten op mogelijkheden van mensen en niet teveel focussen op de beperkingen In de bijlage betreffende de ZRM worden onder het kopje Toepassingen ZRM 6 potentiële toepassingen genoemd. - T.a.v. punt 2 Voortgang en ontwikkeling wordt gesteld dat het als instrument gebruikt kan worden om de ontwikkeling van de individuele cliënt te bepalen. De vraag dringt zich op of dit mogelijk is. Er wordt op 5 niveaus gescoord; dit is wel een hele grove manier van scoren. Om een ontwikkeling te scoren moet een fijnmaziger scorend instrument worden gebruikt. Als de gemeenste àl zo n instrument zou willen gebruiken, want een voortgang moet toch vooral beoordeeld worden door te volgen of de doelen die in het ondersteuningsplan van een cliënt zijn gesteld. T.a.v. punt 4 (Behandeldoelen stellen): een behandeldoel is sterk individueel bepaald. Om een behandeldoel functioneel, individueel en controleerbaar te maken moet het juist vooral niet standaard zijn, afgeleid van een ZRM, maar moet het aansluiten bij de individuele hulp/ondersteuningsvraag van de cliënt. Advies 24 ten aanzien van de ZRM: - de potentiële toepassingen van ZRM genoemd bij punt 2 en 6 niet te gaan gebruiken, maar hiervoor andere instrumenten te gebruiken. De AR betwijfelt of de gekozen versie van de ZRM voor alle doelgroepen geschikt is. De AR juicht derhalve toe dat de gemeente Wageningen 2014 gebruikt voor het opdoen van ervaring met de ZRM. Zoals gezegd is er landelijke veel kritiek op deze zelfredzaamheidsmatrix en gezien de onbekendheid van het instrument in onze gemeente is de AR van mening dat voorzichtig met dit instrument moet worden omgegaan de komende periode. Pagina 13 van 14

14 Advies 25 ten aanzien van de ZRM: - kennis te nemen van de volgende versies van de ZRM en ook voor deze versies een testfase te starten: - zelfredzaamheidmatrix voor mensen met een GGZ beperking - zelfredzaamheidmatrix voor mensen met een licht verstandelijke beperking Pagina 14 van 14