Adviesraad Wmo en WI Wageningen. Advies. Verordening jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning Wageningen 2015

Transcriptie

1 Wmo - WI Adviesraad Adviesraad Wmo en WI Wageningen Advies Verordening jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning Wageningen 2015 Adviesnr. : 29 Datum : Colofon De Adviesraad Wmo-WI is geïnstalleerd op 30 augustus 2007 conform art. 12 van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (SB 2006 nr. 351). De Adviesraad bestaat uit 15 onafhankelijke, op persoonlijke titel benoemde leden en een benoemde voorzitter. Dagelijks bestuur: Maarten de Gouw, voorzitter Theo Lubbers, vicevoorzitter Anja Korporaal, secretaris Geja Ter Wisch, lid Correspondentieadres: Nassauweg CG WAGENINGEN adres: a.korporaal1@upcmail.nl Website:

2 Adviesaanvraag De gemeente Wageningen heeft op 9 juli 2014 een adviesaanvraag ingediend bij de Adviesraad Wmo/WI (verder te noemen: AR ) inzake de verordening jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning Wageningen Het onderstaand advies is op 4 september 2014 aangeboden aan het College van B&W. In de adviesaanvraag werden de volgende vragen voorgelegd: Kunt u instemmen met de verordening jeugdhulp en Wmo? Zo nee, waarom niet en wat is uw advies hierover? A. Procedure Op 23 juli 2014 hebben mw. R. de Heer en mw. I. Oosterkamp een toelichting gegeven op de adviesaanvraag. ook zijn onduidelijkheden in de verordening besproken. Een groot deel van de vragen vanuit de AR gaan over onduidelijkheden in opbouw, onvolledigheid en leesbaarheid. Een deel van de vragen die door de adviesraadsleden op deze avond gesteld zijn, zijn op 28 juli 2014 per mail door de gemeente beantwoord. De resterende vragen zijn op 25 augustus in een overleg met dhr. V. Raats besproken. De AR heeft ook Stimulansz, Zorgbelang, Aandacht voor Iedereen en haar eigen lokale achterban geconsulteerd. B. Inleiding Ter inleiding op het advies brengt de AR onderstaande punten onder de aandacht van het College: 1. De AR heeft dit concept verordening jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning Wageningen 2015 gelezen en beoordeeld vanuit de volgende criteria en adviseert het college dit ook te doen: - De verordening moet toegankelijk en begrijpelijk zijn voor de burgers van Wageningen. - De verordening moet recht doen aan het doel waarvoor hij is opgesteld - De verordening moet logisch voortvloeien uit het beleidsplan Samen Redzaam 2. In beleidskader Samen Redzaam komt goed het belang van de integrale aanpak in het sociale domein naar voren door de samenvoeging van de beleidskaders voor de Participatiewet, Wmo 2015 en de Jeugdwet. In Samen Redzaam is de samenvoeging een meerwaarde gebleken. Echter de samenvoeging van de VNG-modelverordeningen Jeugdhulp en Wmo heeft in de visie van de AR geen enkele meerwaarde. Sterker nog: de samenvoeging leidt tot onduidelijkheden in tekst en opbouw. De twee documenten verschillen daarvoor te veel van elkaar. Bijvoorbeeld: a. Het gebruik van de verschillende begrippen in de Jeugdwet en de Wmo lopen te veel uiteen. Soms wordt onder één begrip iets anders verstaan, bijv. begeleiding, dossier. Soms wordt onder verschillende begrippen hetzelfde verstaan, bijv. individuele voorzieningen, maatwerkvoorziening. Door deze begrippen naast elkaar te gebruiken in één verordening ontstaat een onoverzichtelijk geheel. b. Niet alle punten komen zowel bij de jeugdhulp als bij de Wmo aan de orde, dit is op z n minst verwarrend. Zie hiervoor het eerste algemene advies. De visie dat een integrale aanpak om een integraal document vraagt is niet de visie van de AR. Een integrale aanpak vraagt in de eerste plaats om duidelijke, toegankelijke documenten waarover geen verwarring bestaat. In deze visie staat de AR niet alleen gezien het feit dat een grote meerderheid van de gemeenten kiest voor twee separate verordeningen. 3. De AR zal advies uitbrengen op de afzonderlijke artikelen en niet op de verordening als geheel. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat op legio plaatsen in de tekst wordt aangegeven dat het College nadere invulling moet geven aan dit onderdeel, of woorden van gelijke strekking. Helaas zullen de concepten voor de invulling van deze nadere regels pas beschikbaar zijn nadat de AR dit advies heeft ingediend. Hiermee wordt de AR pas in een laat stadium (oktober 2014) in de gelegenheid gesteld om te adviseren op (onderdelen van) de volgende artikelen: Artikel 4, 6, 7 lid 3 en 4, 9, 15 Pagina 2 van 9

3 Gezien het belang van de onderwerpen, o.a. Regels voor PGB, Kwaliteitseisen, Klachtenregeling, die vallen onder deze nadere regelingen dringt de AR er nadrukkelijk op aan in een eerder stadium de concept uitvoeringsregels te kunnen bestuderen. De AR is van mening dat dit de inhoud en het proces ten goede kan komen. Vanuit de AR is er de bereidheid om, als vrijwilligers, deze tijdsinvestering te doen. C. Advies C.1 Algemene adviezen Advies: Separate verordeningen Een integrale verordening Wmo en Jeugd achten wij niet haalbaar. We volgen in deze afweging de argumentatie van de VNG dat de wetten inhoudelijk te veel van elkaar verschillen voor een integrale verordening. Dat doet geen afbreuk aan de integraliteit van het beleid maar voorkomt onduidelijkheden en onvolledigheid, zoals bijvoorbeeld het niet beschrijven van de toegang tot de Wmo en de kwaliteitseisen van de Jeugdhulp Bij de onderstaande adviezen is er door de AR van uitgegaan dat de voorliggende verordening wordt omgevormd. Sommige artikelen zullen in beide verordeningen aan de orde zijn (voorbeeld klachtrecht, bezwaar, beroep) Op basis van bovenstaande toelichting en ten behoeve van de leesbaarheid en volledigheid de verordening jeugd en de verordening Wmo separaat aan te bieden. Advies: Hardheidsclausule In bijzondere gevallen moet het college ten gunste van de cliënt af kunnen wijken van de bepalingen van deze verordeningen wanneer die leiden tot gevolgen voor de cliënt die onredelijk zijn. Zie bijvoorbeeld art. 11 en art. 13. In de verordening een hardheidsclausule op te nemen. Advies: Proceswaarborgen voor de cliënt De AR is van mening dat in de verordening onvoldoende proceswaarborgen voor de cliënt zijn opgenomen. Een apart artikel toe te voegen aan de paragraaf Klachtrecht, bezwaar en beroep inzake proceswaarborgen waaronder: Second opinion, 1. et ollege stelt een regeling vast die li nt de mogeli eid iedt van een herbeoordeling van de melding door een andere medewerker voor de gevallen dat cliënt en de medewerker niet tot overeenstemming komen over een ondersteuningsplan. Periodiek onderzoek en nazorg 1. Het college onderzoekt periodiek of er aanleiding is een beslissing als bedoeld in artikel of van de wet te heroverwegen. 2. Het college onderzoekt in gevallen waar de melding is afgesloten met een ondersteuningsplan periodiek, al dan niet steekproefsgewijs, of het in het ondersteuningsplan beoogde doel wordt bereikt. 3. Het college kan in het besluit nadere regels stellen ten aanzien van lid 1 en 2 Pagina 3 van 9

4 Advies: Privacy De AR betreurt het dat in de verordening het onderwerp privacy en het beschermen van de privacy en persoonsgegevens van de cliënt niet zijn opgenomen. Gelet op het belang van dit onderwerp en de landelijke maatschappelijke zorgen is dat wel van belang. raadsleden Een apart artikel toe te voegen over privacy en bescherming van gegevens, waarin: 1. aangegeven wordt welke extra inspanningen de gemeente zal verrichten om de privacy van de betrokken cliënten te waarborgen. 2. aangegeven wordt welke instrumenten daartoe worden ingezet (zoals triage). 3. aangegeven wordt welke protocollen er intern en ten aanzien van de samenwerking met zorgaanbieders zullen worden opgesteld. C.2. Adviezen per artikel Artikel 1 Begripsbepalingen De AR is van mening dat de keuze bij de opsomming van de te bepalen begrippen niet duidelijk is. Begrijpelijk is dat er begrippen worden bepaald die niet in de wetteksten voorkomen. Er worden echter ook begrippen omschreven zoals genoemd in de wetteksten. Niet duidelijk is waarom voor die begrippen is gekozen en niet voor andere begrippen uit de wetteksten. 1. De begripsbepalingen uit de Jeugdwet en uit de wet maatschappelijke ondersteuning als bijlage toe te voegen aan de beide verordeningen. 2. Alleen die begrippen in de verordeningen op te nemen die niet voorkomen in de bovengenoemde wetteksten. 3. Daar waar in de begripsbepaling van de wettekst verwezen wordt naar een artikel in de tekst, deze artikelen als bijlage bij de voegen (voorbeelden, zie wettekst: a. toezichthoudende ambtenaar b. hulpvraag 4. De volgende begrippen toe te voegen aan dit artikel: a. Gesprek b. Melding c. Verslag d. Ingezetene Artikel 2. Vormen van Jeugdhulp In de separate verordening maatschappelijke ondersteuning de vormen van maatschappelijke ondersteuning te beschrijven. Artikel 3. Toegang Jeugdhulp via huisarts, medisch specialist en jeugdarts Lid 1: 1. Duidelijk aan te geven hoe de procedure verloopt als de jeugdhulpverlener van mening Pagina 4 van 9

5 is dat de inzet van jeugdhulp niet nodig is, en de cliënt een ander oordeel heeft. 2. In de hierboven genoemde procedure de mogelijkheid van het vragen van een second opinion op te nemen. Aanvullend adviseert de AR u om: 3. In de separate verordening maatschappelijke ondersteuning de toegang tot de Wmo te beschrijven. 4. In de separate verordeningen Jeugdhulp en Wmo het recht van de cliënt op kosteloze en onafhankelijke (conform TK amendement ) cliëntondersteuning op te nemen en vervolgens in het uitvoeringsbesluit uit te werken waarbij begrippen als kwaliteit, keuzevrijheid, laagdrempeligheid, beschikbaarheid en toegankelijkheid nadrukkelijk aan de orde komen, voor cliënt en mantelzorger. 5. In de separate verordeningen Jeugdhulp en Wmo op te nemen dat de cliënt gewezen moet worden op de mogelijkheid van het opstellen van een persoonlijk ondersteuningsplan. Het zelf kunnen indienen van een persoonlijk plan vergroot de mogelijkheden voor eigen regie van cliënten en hun mantelzorgers. Artikel 4. Procedureregels Geen opmerkingen Artikel 5. Criteria voor een maatwerkvoorziening en individuele voorzieningen Nu is er de volgende formulering: Een inwoner omt in aanmer ing voor een maatwerkvoorziening of individuele voorziening als: a. eigen kracht en de hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk onvoldoende oplossing ieden. 1. Het netwerk van begrippen dat impliciet en expliciet een rol speelt in artikel 5: - verder in beleid uit te werken - begripsmatig in de verordening te verduidelijken - in de toelichting taal te gebruiken die voor de burger te begrijpen is 2. Ook in dit artikel de opsomming middels cijfers te doen en niet middels letters. 3. Om punt c en d te herschrijven waardoor duidelijker blijkt wat wordt bedoeld. De AR adviseert u om onderstaande tekst, zoals die wordt gebruikt in de verordening van de gemeente Maastricht in te voegen. 2. : 1. college niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk dan wel met gebruikmaking van algemeen gebruikelijke voorzieningen of algemene voorzieningen kan verminderen of wegnemen. De maatwerkvoorziening levert, rekening houdend met de uitkomsten van het in artikel 6 bedoelde onde zelfredzaamheid of participatie en zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kan blijven, en 2. ter compensatie van de problemen bij het zich handha naar het oordeel van het college niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen kan verminderen of wegnemen. De maatwerkvoorziening Pagina 5 van 9

6 3. gesteld zich zo snel mogelijk weer op eigen kracht te handhaven in de samenleving. als maatregelen te hebben getroffen die de hulpvraag overbodig had gemaakt. 4. Als een maatwerkvoorziening noodzakelijk is ter vervanging van een eerder door het college verstrekte voorziening, wordt deze slechts verstrekt als de eerder verstrekte voorziening technisch is afgeschreven, a. tenzij de eerder verstrekte voorziening verloren ;, of c. als de eerder verstrekte voorziening niet langer een oplossing biedt voor de behoefte. 5. Als een maatwerkvoorziening noodzakelijk is, verstrekt het college de goedkoopst adequate voorziening. 6. Het college kan in het besluit nadere regels stellen ten aanzien van de beoordeling van de aanspraak. Artikel 6. Inhoud beschikking De toelichting: De jeugdhulpaanbieder beslist namens het college van B&W. Dat betekent dat bij evt. bezwaar en/of beroep niet de professional maar het college van B&W gedaagd wordt. In de vorm van een mandaatregeling vast te leggen welke jeugdhulpaanbieders onder welke voorwaarden een beslissing op grond van art 6 mogen nemen. Artikel 7. PGB Vooralsnog, en in verdere afwachting, heeft de AR geen opmerkingen. Artikel 8. Regels voor bijdrage in de kosten van maatwerkvoorzieningen Wmo 2015 De AR constateert een verschil in de titel van dit artikel in de verordening en de toelichting op de verordening. 1. In navolging van de modelverordening van de VNG de titel van het artikel als volgt te wijzigen: Regels voor bijdrage in de kosten van maatwerkvoorzieningen en algemene voorzieningen. 2. Duidelijker toe te lichten wat wordt verstaan onder beschikbaar vermogen. Artikel 9. Kwaliteitseisen maatschappelijke ondersteuning 1. In de separate verordening Jeugdhulp een artikel op te nemen betreffende kwaliteitseisen Jeugdhulp. 2. Onderstaande eis toe te voegen: Het college neemt in de contracten of subsidieafspraken met aanbieders op aan welke kwaliteitseisen de maatschappelijke ondersteuning moet voldoen. Hierbij sluit het college zoveel als mogelijk aan bij art van de wet en de kwaliteits- en deskundigheidseisen die in de betreffende branche gelden. 3. Niet de kwaliteitstoetsing te beperken tot de standaard, maar innovatieve en Pagina 6 van 9

7 kwalitatieve manieren en middelen in te zetten om daadwerkelijk de ervaren kwaliteit van de dienstverlening van zorgaanbieders te toetsen. 4. Het artikel te herschrijven met een sterke rol en een sterkere regie hierin voor de gemeente. Het huidige artikel vanuit de modelverordening is gedateerd en gaat uit van oude verhoudingen tussen zorgaanbieders en gemeente. De AR is van mening dat een sterke gemeente leidend moet zijn en sturend richting zorgaanbieders. Artikel 10. Meldingsregeling calamiteiten en geweld. Lid 1 als volgt te veranderen: Het college treft een regeling voor het melden van calamiteiten en geweldsincidenten door een ambtenaar of bij de verstrekking van een voorziening door een aanbieder en wijst een toezichthoudende ambtenaar aan. Artikel 11. Nieuwe feiten en omstandigheden, herziening, intrekking of terugvordering. Aan lid 4 de volgende tekst toe te voegen:., tenzij de cliënt aannemelijk kan maken dat buiten zijn schuld de voorziening (nog) niet kon worden gerealiseerd. Artikel 12. Jaarlijkse waardering mantelzorgers De AR ontvangt signalen over de grote mate van waardering die het huidige mantelzorgcompliment geeft aan (vaak overbelaste en financieel zeer beperkte) mantelzorgers. De waardering voor mantelzorgers in de verordening al te concretiseren en over te nemen vanuit het huidige mantelzorgcompliment. M.a.w.: het bestaande mantelzorgcompliment voort te zetten, zonder draagkrachtbeperkingen. Artikel 13. Tegemoetkoming meerkosten personen met een beperking of chronische ziekte 1. Uitzonderingen mogelijk te maken op de beschreven regeling voor diegenen die onverhoopt te maken krijgen met stapelingseffecten van kosten in het nieuwe stelsel. 2. Actief en pro-actief zelf de betreffende personen te enaderen, De zinsnede unnen i et ollege een tegemoet oming aanvragen te vervangen door: zullen door et ollege a tief worden enaderd om een tegemoet oming toegewezen te ri gen. Artikel 14. Verhouding prijs en kwaliteit 1. Lid 1 als volgt aan te passen: Het college houdt in het belang van een goede prijs-kwaliteitsverhouding bij het vaststellen van de tarieven die het hanteert voor door derden te leveren jeugdhulp of uit te voeren kinderbeschermingsmaatregelen of jeugdreclassering of door derden te leveren diensten, met inachtneming van artikel 9, in ieder geval re ening met 2. Bij lid 1 na 1c toe te voegen: d. een redelijke toeslag voor overheadkosten; e. een voor de sector reële mate van non-productiviteit van het personeel als gevolg van verlof, ziekte, scholing en werkoverleg. Pagina 7 van 9

8 Artikel 15. Klachtenregeling 1. De klachtenregeling onder te brengen in een paragraaf luidend 'Klachtrecht, bezwaar en beroep' 2. Art 15 lid 1 ongewijzigd te laten; 3. Lid 2 te scharappen: de vraag is of lid 2 juridisch houdbaar is, aangezien het college niet bij machte is om invulling van lid 2 af te dwingen bij de aanbieders. 4. Art 15 lid 3 tekst ongewijzigd te laten maar te vernummeren tot lid 2; 5. Toe te voegen een nieuw lid 3 luidend: Tegen een besluit van het college op grond van art 6 van deze verordening staat bezwaar open bij de bezwarencommissie van de gemeente; 6. Toe te voegen een nieuw lid 5 luidend: Tegen een besluit op bezwaar van het college staat beroep open bij de bestuursrechter op basis van de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Artikel 16. Vertrouwenspersoon jeugdhulp De AR is van mening dat een integrale vertrouwenspersoon ingesteld moet worden voor het sociale domein en niet alleen voor de jeugdzorg. Met name omdat het schot tussen jeugdzorg en Wmo zal verdwijnen en de bevoegdheden van de vertrouwenspersoon dan betrekking gaan hebben op het gezin. Verder is de AR van mening dat een ombudsmanfunctie voor het gehele sociale domein het beter mogelijk maakt om knelpunten snel en adequaat op te lossen, zonder formele procedures. Het voorkomt dergelijke procedures, en een kostbaar beroep en bezwaar, zelfs een gang naar de rechter. Zeker in een overgangsperiode is een dergelijke ombudsmanfunctie, die moet worden afgestemd met de vertrouwenspersoon (kan ook dezelfde zijn). Het is overigens niet aan de orde om de functies van vertrouwenspersoon en ombudsman in te schuiven in de onafhankelijke cliëntondersteuning. Derhalve adviseert de AR u om: 1. Art 16 onder te brengen in een paragraaf luidend: Ombudsfunctie en vertrouwenspersoon; 2. De werkingssfeer van lid 1 en 2 betreffende de onafhankelijke vertrouwenspersoon uit te breiden naar de integrale WMO, dus niet alleen de jeugdzorg; 3. Over te gaan tot het installeren van een ombudsfunctionaris WMO en Jeugdhulp, en diens taakomschrijving vast te leggen in de verordeningen. Artikel 17. Inspraak en betrekken van ingezetenen bij het beleid. Lid 2, derde regel na de omma, toe te voegen gevraagd en ongevraagd Artikel 18. Medezeggenschap bij aanbieders van maatschappelijke ondersteuning 1. Ook dit artikel te herschrijven met een sterke rol en een sterkere regie hierin voor de gemeente. Ook dit artikel vanuit de modelverordening is gedateerd en gaat uit van oude verhoudingen tussen zorgaanbieders en gemeente. De AR is van mening dat een sterke gemeente leidend moet zijn en sturend richting zorgaanbieders. Zo kan in art 18 duidelijker tot uitdrukking worden gebracht dat de gemeente alleen met die aanbieders in zee gaat die over een adequate medezeggenschapsregeling beschikken. 2. in lid 2 expliciet op te nemen welke eisen de gemeente stelt aan het periodieke overleg met aanbieders, dan wel hier nadere regels voor op te zullen stellen. Pagina 8 van 9

9 Artikel 19. Evaluatie 1. Nadrukkelijk het perspectief van de cliënt mee te wegen in de evaluatie. Dit kan uiteraard en vooral door de bevindingen/ervaringen van cliënten gestructureerd te onderzoeken. Maar ook mantelzorgers, de cliëntondersteuners en de vertrouwenspersoon/ombudsman kunnen waardevolle informatie aanleveren bij de evaluaties van de verordening in de praktijk. Verder zullen lokale belangenbehartigers, cliëntenraden en Wmo/WI adviesraden hierbij te betrekken. dienen te worden; 2. Jaarlijks te evalueren zolang nog niet geheel duidelijk is wat de effecten zijn van de transities; 3. De procedure en planning van de evaluaties verder uit te werken en te concretiseren. Artikel 20,21 Geen opmerkingen. Pagina 9 van 9