Religion and Ethnicity

Transcriptie

1 Religion and Ethnicity LISS Core Study wave 7 Vragenlijst afgenomen in het LISS panel versie 1.0 datum augustus 2014 auteur(s) Natalia Kieruj T: E: n.d.kieruj@uvt.nl Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Warandelaan 2, Gebouw T, 2e verdieping

2 CentERdata, Tilburg, 2014 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoudsopgave 1 Projectbeschrijving Inleiding Codeboek Descriptives Core questionnaire: Religion and Ethnicity 1/17

4 1 Projectbeschrijving Title: Religion and Ethnicity LISS Core Study Datafile: cr14g Funding sources: MESS - CentERdata Investigator: CentERdata Project description: The study focuses on religion and ethnicity Sample: Panel members aged 16 years or older. Selected number of household members: 6922 (100%) Non-response: 732 ( 10.6%) Response: 6190 ( 89.4%) Complete: 6182 ( 89.3%) Incomplete: 8 ( 0.1%) Date of data collection: January 2014 and February 2014 Titel: Religie en Etniciteit - Kernvragenlijst Databestand: cr14g Financiering: MESS - CentERdata Onderzoeker: CentERdata Projectbeschrijving: De vragenlijst gaat over religie en etniciteit Responsoverzicht: Panelleden van 16 jaar of ouder. Selectie aantal leden huishouden: 6922 (100%) Nonrespons: 732 ( 10,6%) Respons: 6190 ( 89,4%) Compleet: 6182 ( 89,3%) Incompleet: 8 ( 0,1%) Datum van data verzameling: januari 2014 en februari 2014 Core questionnaire: Religion and Ethnicity 2/17

5 2 Inleiding In januari 2014 is in het LISS panel 1 een vragenlijst afgenomen over religie en etniciteit. De vragenlijst is in februari 2014 herhaald voor non-respondenten. Deze vragenlijst maakt deel uit van de zevende golf van een longitudinaal panelonderzoek dat een breed scala aan sociale kerninformatie beschikbaar stelt over de panelleden. De data van het LISS panelonderzoek mogen alleen voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt. De vragenlijst is voorgelegd aan 6922 panelleden en 6182 vulden de vragenlijst volledig in (responspercentage 89,3%). Wijzigingen ten opzichte van 2013 (Wave 6): Gewijzigd: cr14g003 Nederlands Hervormd en Gereformeerd zijn tegenwoordig gefuseerd tot PKN cr14g013 Antwoordcategorieën Nederlands Hervormd en Gereformeerd verwijderd. Dit valt nu onder PKN. cr14g022 Nederlands Hervormd en Gereformeerd zijn tegenwoordig gefuseerd tot PKN Toegevoegd: added cr14g133 vervolgvraag toegevoegd Ingelezen antwoorden: Bij sommige vragen werden antwoorden uit de vorige wave (voor zover aanwezig) op het scherm getoond. De respondenten kregen de volgende instructie te zien. Bij deze vraag staat uw antwoord van vorig jaar. U kunt het indien nodig corrigeren. cr14g002, cr14g011, cr14g079 - cr14g088 1 Verwijzing naar LISS panel data in tekst: This paper makes use of data of the LISS (Longitudinal Internet Studies for the Social sciences) panel administered by CentERdata (Tilburg University, The Netherlands). Core questionnaire: Religion and Ethnicity 3/17

6 3 Codeboek Dit codeboek bevat de vragenlijst zoals deze in het LISS panel is afgenomen. De variabelennamen worden vet weergegeven en corresponderen met de namen in de dataset. De routing van de vragenlijst wordt bij de desbetreffende variabele cursief weergegeven. open: antwoordvak; geen limiet aan lengte van het antwoord : antwoordvak waarbij een maximum aantal karakters kan worden ingevoerd (standaard 255) empty: vraag kan onbeantwoord gelaten worden De range waarbinnen de respondent een antwoord kon geven bij numerieke variabelen is cursief afgebeeld in het codeboek wanneer deze niet zichtbaar was voor de respondent. Wanneer geen grenzen waren gesteld aan de range waarbinnen een antwoord kon vallen, staat dit in het codeboek weergegeven als integer. [..]: variabele tekst staat tussen rechte haken. Variabelen tussen accolades maken geen deel uit van de dataset, maar de bijbehorende vragen of teksten waren wel onderdeel van de vragenlijst. nomem_encr 2 Nummer van lid huishouden versleuteld cr14g_m Jaar en maand van de veldwerkperiode cr14g001 inleesvariabele belangrijkste bezigheid {intro} Deze vragenlijst gaat over uw geloof en afkomst. * de vragen cr14g002 t/m cr14g011 zijn alleen gesteld indien de informatie nog niet beschikbaar was uit een eerdere wave van deze kernvragenlijst. cr14g002 Toen u 15 jaar oud was, beschouwden uw ouders zichzelf als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? 1 ja 2 nee 99 Ik weet ik niet 2 Gebruik nomem_encr als key variable bij het mergen van de data met die van andere LISS panel studies uit het LISS Panel Data Archive: Core questionnaire: Religion and Ethnicity 4/17

7 if cr14g002=1 cr14g003 Van welk geloof of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich als lid? 1 Rooms Katholiek 2 Protestantse Kerk in Nederland (PKN) 3 Oosters Orthodox Christelijke Kerk 4 Evangelische en pinksterkerken 5 Nederlands Hervormd (tegenwoordig gefuseerd tot PKN) 6 Gereformeerd (tegenwoordig gefuseerd tot PKN) 7 ander christelijk kerkgenootschap 8 Hindoeïsme 9 Boeddhisme 10 Andere oosterse religie 11 Jodendom 12 Islam / Moslim 13 Humanistisch Verbond 14 andere niet-christelijke religie 9 if cr14g003=5 cr14g004 Van welk geloof of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich dan als lid? 1 Nederlands Hervormd: midden orthodoxe richting 2 Nederlands Hervormd: confessionele richting 3 Nederlands Hervormd: gereformeerde bond 4 Nederlands Hervormd: vrijzinnige richting 5 Nederlands Hervormd: overige richting 6 Nederlands Hervormd: geen verdere specificatie if cr14g003=6 cr14g005 Van welk geloof of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich dan als lid? 1 Gereformeerd: gereformeerde kerken (synodaal) 2 Gereformeerd: gereformeerde kerken, vrijgemaakt (artikel 31) 3 Gereformeerd: Nederlands gereformeerde kerken (buiten verband) 4 Gereformeerd: christelijk gereformeerde kerk 5 Gereformeerd: gereformeerde gemeenten 6 Gereformeerd: oud gereformeerde gemeenten 7 Gereformeerd: overige richting 8 Gereformeerd: geen verdere specificatie if cr14g004=5 cr14g006 Welke andere richting van de Nederlands Hervormde Kerk bedoelt u? if cr14g005=7 cr14g007 Welke andere richting van de Gereformeerde Kerk bedoelt u? if cr14g003=7 cr14g008 Welk ander christelijk kerkgenootschap bedoelt u? Core questionnaire: Religion and Ethnicity 5/17

8 if cr14g003=10 cr14g009 Welke andere oosterse religie bedoelt u? if cr14g003=14 cr14g010 Welke andere niet-christelijke religie bedoelt u? cr14g011 Toen u 15 jaar oud was, hoe vaak gingen uw ouders naar religieuze bijeenkomsten? 1 elke dag 2 meer dan 1 keer per week 3 1 keer per week 4 ten minste 1 keer per maand 5 alleen op speciale religieuze dagen 6 minder vaak 7 nooit cr14g012 Beschouwt u zichzelf als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? 1 ja 2 nee if cr14g012=1 cr14g013 Van welk geloof of kerkgenootschap bent u lid? 1 Rooms Katholiek 2 Protestantse Kerk in Nederland (PKN) (fusie van de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken en de Envangelisch-Lutherse Kerk) 3 Oosters Orthodox Christelijke Kerk 4 Evangelische en pinksterkerken 5 ander christelijk kerkgenootschap 6 Hindoeïsme 7 Boeddhisme 8 Andere oosterse religie 9 Jodendom 10 Islam / Moslim 11 Humanistisch Verbond 12 andere niet-christelijke religie 9 if cr14g013=2 cr14g133 Was u vroeger lid van de Hervormde Kerk of de Gereformeerde Kerken die gefuseerd zijn tot de PKN? 1 Ja, de voormalig Hervormde Kerk 2 Ja, de voormalig Gereformeerde Kerken 3 Nee Core questionnaire: Religion and Ethnicity 6/17

9 if cr14g013=5 cr14g014 Van welk geloof of kerkgenootschap bent u dan lid? 1 Nederlands Hervormd: midden orthodoxe richting 2 Nederlands Hervormd: confessionele richting 3 Nederlands Hervormd: gereformeerde bond 4 Nederlands Hervormd: vrijzinnige richting 5 Nederlands Hervormd: overige richting 6 Nederlands Hervormd: geen verdere specificatie if cr14g013=6 cr14g015 Van welk geloof of kerkgenootschap bent u dan lid? 1 Gereformeerd: gereformeerde kerken (synodaal) 2 Gereformeerd: gereformeerde kerken, vrijgemaakt (artikel 31) 3 Gereformeerd: Nederlands gereformeerde kerken (buiten verband) 4 Gereformeerd: christelijk gereformeerde kerk 5 Gereformeerd: gereformeerde gemeenten 6 Gereformeerd: oud gereformeerde gemeenten 7 Gereformeerd: overige richting 8 Gereformeerd: geen verdere specificatie if cr14g014=5 cr14g016 Welke andere richting van de Nederlands Hervormde Kerk bedoelt u? if cr14g015=7 cr14g017 Welke andere richting van de Gereformeerde Kerk bedoelt u? if cr14g013=7 cr14g018 Welk ander christelijk kerkgenootschap bedoelt u? if cr14g013=10 cr14g019 Welke andere oosterse religie bedoelt u? if cr14g013=14 cr14g020 Welke andere niet-christelijke religie bedoelt u? if cr14g012=2 or cr14g012=99 cr14g021 Hebt u zichzelf ooit beschouwd als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? 1 ja 2 nee Core questionnaire: Religion and Ethnicity 7/17

10 if cr14g021=1 cr14g022 Van welk geloof of kerkgenootschap hebt u zichzelf als lid beschouwd? 1 Rooms Katholiek 2 Protestantse Kerk in Nederland (PKN) 3 Oosters Orthodox Christelijke Kerk 4 Evangelische en pinksterkerken 5 Nederlands Hervormd (tegenwoordig gefuseerd tot PKN) 6 Gereformeerd (tegenwoordig gefuseerd tot PKN) 7 ander christelijk kerkgenootschap 8 Hindoeïsme 9 Boeddhisme 10 Andere oosterse religie 11 Jodendom 12 Islam / Moslim 13 Humanistisch Verbond 14 andere niet-christelijke religie 9 if cr14g022=5 cr14g023 Van welk geloof of kerkgenootschap heeft u zichzelf dan als lid beschouwd? 1 Nederlands Hervormd: midden orthodoxe richting 2 Nederlands Hervormd: confessionele richting 3 Nederlands Hervormd: gereformeerde bond 4 Nederlands Hervormd: vrijzinnige richting 5 Nederlands Hervormd: overige richting 6 Nederlands Hervormd: geen verdere specificatie if cr14g022=6 cr14g024 Van welk geloof of kerkgenootschap heeft u zichzelf dan als lid beschouwd? 1 Gereformeerd: gereformeerde kerken (synodaal) 2 Gereformeerd: gereformeerde kerken, vrijgemaakt (artikel 31) 3 Gereformeerd: Nederlands gereformeerde kerken (buiten verband) 4 Gereformeerd: christelijk gereformeerde kerk 5 Gereformeerd: gereformeerde gemeenten 6 Gereformeerd: oud gereformeerde gemeenten 7 Gereformeerd: overige richting 8 Gereformeerd: geen verdere specificatie if cr14g023=5 cr14g025 Welke andere richting van de Nederlands Hervormde Kerk bedoelt u? if cr14g024=7 cr14g026 Welke andere richting van de Gereformeerde Kerk bedoelt u? Core questionnaire: Religion and Ethnicity 8/17

11 if cr14g022=7 cr14g027 Welk ander christelijk kerkgenootschap bedoelt u? if cr14g022=10 cr14g028 Welke andere oosterse religie bedoelt u? if cr14g022=14 cr14g029 Welke andere niet-christelijke religie bedoelt u? cr14g030 Welke van de volgende uitspraken komt het meest overeen met uw mening over God? 1 ik geloof niet in God 2 ik weet niet of er een God is, en ik geloof niet dat er een manier is om dit te weten te komen 3 ik geloof niet in een God, die zich met ieder van ons persoonlijk bezighoudt, maar ik geloof wel in een hogere macht 4 op sommige momenten geloof ik in God, op andere momenten niet 5 ik geloof in God, al heb ik mijn twijfels 6 ik geloof zonder twijfel dat God bestaat cr14g031 Gelooft u in een leven na de dood? cr14g032 Gelooft u in het bestaan van een hemel? cr14g033 Gelooft u in een vagevuur? cr14g034 Gelooft u in een hel? cr14g035 Gelooft u in een duivel? 1 ja 2 nee 3 misschien 4 ik weet het niet cr14g036 Hebben Adam en Eva naar uw mening bestaan? cr14g037 Ziet u de bijbel als het woord van God? cr14g038 Ziet u de Koran als het woord van God? cr14g039 Ziet u de Thora als het woord van God? cr14g040 Meent u dat het voor uzelf zin heeft om te bidden? 1 ja 2 nee 3 misschien 4 ik weet het niet Core questionnaire: Religion and Ethnicity 9/17

12 cr14g041 Afgezien van speciale gelegenheden zoals huwelijken en begrafenissen, hoe vaak gaat u tegenwoordig naar religieuze bijeenkomsten? 1 elke dag 2 meer dan 1 keer per week 3 1 keer per week 4 ten minste 1 keer per maand 5 alleen op speciale religieuze dagen 6 minder vaak 7 nooit cr14g042 Los van wanneer u naar religieuze bijeenkomsten gaat, hoe vaak bidt u? 1 elke dag 2 meer dan 1 keer per week 3 1 keer per week 4 ten minste 1 keer per maand 5 alleen op speciale religieuze dagen 6 minder vaak 7 nooit * de vragen cr14g079 t/m cr14g087 zijn alleen gesteld indien de informatie nog niet beschikbaar was uit een eerdere wave van deze kernvragenlijst. In welke taal of talen bent u thuis opgevoed? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. cr14g079 Nederlands cr14g080 Arabisch cr14g081 Berbers cr14g082 Duits cr14g083 Fries cr14g084 Indonesisch cr14g085 Turks cr14g086 Vlaams cr14g087 anders 0 nee 1 ja if cr14g087=1 cr14g088 Welke andere taal bedoelt u? cr14g089 Spreekt u thuis meestal Nederlands of een andere taal? 1 Nederlands 2 andere taal Core questionnaire: Religion and Ethnicity 10/17

13 if cr14g089=2 cr14g090 Welke andere taal spreekt u meestal thuis? 1 Arabisch 2 Berbers 3 Duits 4 Fries 5 Indonesisch 6 Turks 7 Vlaams 8 andere taal if cr14g090=8 cr14g091 Welke andere taal bedoelt u? cr14g092 Spreekt u wel eens dialect? 1 ja, dagelijks 2 ja, regelmatig 3 ja, af en toe 4 nee Spreekt u Nederlands met cr14g093 uw partner? cr14g094 uw kinderen? cr14g095 de meeste van uw vrienden en kennissen? if cr14g001<4 cr14g096 collega's? 1 ja, vaak/altijd 2 ja, soms 3 nee, nooit 4 n.v.t. cr14g097 Hebt u als u een gesprek in het Nederlands voert wel eens moeite met de Nederlandse taal? 1 ja, vaak moeite/spreek geen Nederlands 2 ja, soms 3 nee, nooit cr14g098 Hebt u bij het lezen van kranten, brieven, of folders wel eens moeite de Nederlandse taal te begrijpen? 1 ja, vaak moeite/spreek geen Nederlands 2 ja, soms 3 nee, nooit Core questionnaire: Religion and Ethnicity 11/17

14 cr14g099 Is religie volgens u een menselijke uitvinding? cr14g100 Vindt u het wenselijk als iedereen hetzelfde geloof zou hebben? cr14g101 Moet een vrouw doen wat haar man van haar vraagt? cr14g102 Moet een man doen wat zijn vrouw van hem vraagt? cr14g103 Moet een vrouw als maagd het huwelijk in? cr14g104 Moet een man als maagd het huwelijk in? cr14g105 Vindt u het goed dat abortus is toegestaan? cr14g106 Gelooft u in reïncarnatie? cr14g107 Gelooft u in karma (de wet van oorzaak en gevolg)? cr14g108 Mediteert u wel eens? 1 ja 2 nee 3 misschien 4 ik weet het niet NB: Maak de vragenlijst af totdat u weer bij het beginscherm komt. Pas dan registreert het systeem de vragenlijst als volledigingevuld. Tot slot. Wat vond u van deze vragenlijst: 1 = beslist niet 5 = beslist wel cr14g109 Vond u het moeilijk om de vragen te beantwoorden? cr14g110 Vond u de vragen duidelijk? cr14g111 Heeft de vragenlijst u aan het denken gezet? cr14g112 Vond u het onderwerp interessant? cr14g113 Vond u het plezierig om de vragen in te vullen? 1 beslist niet beslist wel cr14g116 Datum begin vragenlijst cr14g117 Tijd begin vragenlijst cr14g118 Datum einde vragenlijst cr14g119 Tijd einde vragenlijst berekende variabele cr14g120 Duur in seconden Core questionnaire: Religion and Ethnicity 12/17

15 4 Descriptives N Minimum Maximum Mean Std. Deviation nomem_encr Nummer van , ,645 lid huishouden versleuteld cr14g_m Jaar en maand ,05,218 van afname cr14g001 inleesvariabele 0 belangrijkste bezigheid (belbezig) cr14g002 Toen u 15 jaar ,46,499 oud was, beschouwden uw ouders zichzelf als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? cr14g003 Van welk geloof ,60 3,287 of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich als lid? cr14g004 Van welk geloof ,89 1,440 of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich dan als lid?: Nederlands Hervormd cr14g005 Van welk geloof ,12 2,902 of kerkgenootschap beschouwden uw ouders zich dan als lid?: Gereformeerd cr14g011 Toen u 15 jaar ,18 1,848 oud was, hoe vaak gingen uw ouders naar religieuze bijeenkomsten? cr14g012 Beschouwt u ,64,481 zichzelf als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? cr14g013 Van welk geloof ,44 2,426 of kerkgenootschap bent u lid? cr14g133 Was u vroeger lid ,51,680 Core questionnaire: Religion and Ethnicity 13/17

16 van de Hervormde Kerk of de Gereformeerde Kerken die gefuseerd zijn tot de PKN? cr14g014 Van welk geloof ,35 1,823 of kerkgenootschap bent u dan lid?: Nederlands Hervormd cr14g015 Van welk geloof ,78 2,698 of kerkgenootschap bent u dan lid?: Gereformeerd cr14g021 Hebt u zichzelf ,70,459 ooit beschouwd als lid van een bepaald geloof of kerkgenootschap? cr14g022 Van welk geloof ,63 2,415 of kerkgenootschap hebt u zichzelf als lid beschouwd? cr14g023 Van welk geloof ,08 1,365 of kerkgenootschap heeft u zichzelf dan als lid beschouwd?: Nederlands Hervormd cr14g024 Van welk geloof ,38 2,745 of kerkgenootschap heeft u zichzelf dan als lid beschouwd?: Gereformeerd cr14g030 Welke van de ,15 1,826 volgende uitspraken komt het meest overeen met uw mening over God? cr14g031 Gelooft u in een ,97,767 leven na de dood? cr14g032 Gelooft u in het ,96,683 bestaan van een hemel? cr14g033 Gelooft u in een ,02,344 vagevuur? cr14g034 Gelooft u in een ,97,425 hel? cr14g035 Gelooft u in een ,94,455 duivel? cr14g036 Hebben Adam en ,02,718 Eva naar uw mening Core questionnaire: Religion and Ethnicity 14/17

17 bestaan? cr14g037 Ziet u de Bijbel ,86,637 als het woord van God? cr14g038 Ziet u de Koran ,03,439 als het woord van God? cr14g039 Ziet u de Thora ,99,499 als het woord van God? cr14g040 Meent u dat het ,87,729 voor uzelf zin heeft om te bidden? cr14g041 Hoe vaak gaat u ,04 1,457 tegenwoordig naar religieuze bijeenkomsten? cr14g042 Los van wanneer ,30 2,359 u naar religieuze bijeenkomsten gaat, hoe vaak bidt u? cr14g079 in welke taal bent ,91,284 u thuis opgevoed: Nederlands cr14g080 in welke taal bent ,02,132 u thuis opgevoed: Arabisch cr14g081 in welke taal bent ,01,075 u thuis opgevoed: Berbers cr14g082 in welke taal bent ,02,148 u thuis opgevoed: Duits cr14g083 in welke taal bent ,03,182 u thuis opgevoed: Fries cr14g084 in welke taal bent ,01,105 u thuis opgevoed: Indonesisch cr14g085 in welke taal bent ,01,121 u thuis opgevoed: Turks cr14g086 in welke taal bent ,01,080 u thuis opgevoed: Vlaams cr14g087 in welke taal bent ,12,329 u thuis opgevoed: anders cr14g089 Spreekt u thuis ,06,233 meestal Nederlands of een andere taal? cr14g090 Welke andere taal ,23 2,126 spreekt u meestal thuis? cr14g092 Spreekt u wel ,19 1,151 Core questionnaire: Religion and Ethnicity 15/17

18 eens dialect? cr14g093 Spreekt u ,77 1,219 Nederlands met...uw partner? cr14g094 Spreekt u ,96 1,341 Nederlands met...uw kinderen? cr14g095 Spreekt u ,20,528 Nederlands met...de meeste van uw vrienden en kennissen? cr14g096 Spreekt u ,29,763 Nederlands met...collegas? cr14g097 Hebt u als u een ,90,315 gesprek in het Nederlands voert wel eens moeite met de Nederlandse taal? cr14g098 Hebt u bij het ,90,314 lezen van kranten, brieven, of folders wel eens moeite de Nederlandse taal te begrijpen? cr14g099 Is religie volgens ,52,774 u een menselijke uitvinding? cr14g100 Vindt u het ,98,669 wenselijk als iedereen hetzelfde geloof zou hebben? cr14g101 Moet een vrouw ,05,378 doen wat haar man van haar vraagt? cr14g102 Moet een man ,05,390 doen wat zijn vrouw van hem vraagt? cr14g103 Moet een vrouw ,99,344 als maagd het huwelijk in? cr14g104 Moet een man als ,99,341 maagd het huwelijk in? cr14g105 Vindt u het goed ,43,757 dat abortus is toegestaan? cr14g106 Gelooft u in ,10,581 reïncarnatie? Core questionnaire: Religion and Ethnicity 16/17

19 cr14g107 Gelooft u in ,04,687 karma (de wet van oorzaak en gevolg)? cr14g108 Mediteert u wel ,87,458 eens? cr14g109 Vond u het ,76 1,088 moeilijk om de vragen te beantwoorden? cr14g110 Vond u de vragen ,33,915 duidelijk? cr14g111 Heeft de ,93 1,261 vragenlijst u aan het denken gezet? cr14g112 Vond u het ,61 1,110 onderwerp interessant? cr14g113 Vond u het ,78,988 plezierig om de vragen in te vullen? cr14g117 Tijd begin :01:51 23:59:49 16:05:12 04:15:53,305 vragenlijst cr14g119 Tijd einde :01:52 23:59:37 16:07:48 04:18:11,503 vragenlijst cr14g120 Duur in seconden , ,748 Valid N (listwise) 0 Core questionnaire: Religion and Ethnicity 17/17