1. VOORWOORD INLEIDING RISICO S BOTSINGEN VERLIES VAN HOOGTEBEWUSTZIJN PREMATURE OPENINGEN

Transcriptie

1 EEN GIDS VOOR FREEFLY vertigo freefly team 2002

2 1. VOORWOORD INLEIDING RISICO S BOTSINGEN VERLIES VAN HOOGTEBEWUSTZIJN PREMATURE OPENINGEN openingssnelheden gevolg voor de springer malfuncties gevolg voor andere springers gevolg voor het vliegtuig en de piloot HET RIG BOTTOM OF CONTAINER RISER COVERS SPANDEX FLAP RESERVECONTAINER EN HOOFDCONTAINER CLOSING LOOPS AAD ELASTIEKJE HET HARNAS ZELF ANDERE VEILIGHEIDSASPECTEN HOOGTEMETERS EN HELM KLEDIJ EXIT VRIJE VAL BREAK EN OPENING HEAD UP LEREN VLIEGEN EEN BOLLETJE MAKEN (RUG NAAR DE GROND) DE HEAD UP POSITIE TIJDENS DE EXIT EN IN VRIJE VAL HEAD UP OEFENINGEN TRACKING LEREN HEAD DOWN LEREN VLIEGEN HEAD DOWN POSITIE TIJDENS DE EXIT EN IN VRIJE VAL HEAD DOWN OEFENINGEN HET BREVET VERPLICHTE BASISTRAINING FREEFLY WAT IS HET BREVET VERPLICHTE BASISTRAINING FREEFLY? DOEL VAN DIT BREVET EVALUATIECRITERIA BESLUIT MET DANK AAN

3 1. Voorwoord Freefly begint vandaag meer en meer populair te worden, maar dit brengt een aantal problemen met zich mee. Velen zijn er zich niet van bewust welke gevaren er in het freefly schuilen, vooral wanneer er met ongeschikt materiaal wordt gesprongen. Velen hebben fouten gemaakt, ik ook, maar gelukkig konden we het allemaal navertellen. Het is mijn bedoeling om met dit boekje hieromtrent een beetje duidelijkheid te scheppen. Het is een basis, maar nog steeds niet voldoende. Wanneer je vragen of twijfels hebt, kom dan naar een freeflyer en die zal zeker bereid zijn om jou wat meer uitleg te geven. Verder kan je ook de basisbeginselen vinden om head up en head down aan te leren. Het is geenszins mijn bedoeling om freefly op te hemelen en/of relatief werk af te breken. De term buikschuiven is een verstaanbare term die ik niet negatief wens te gebruiken. Elke discipline op zich is de moeite waard om te leren. Het is zelfs aan te bevelen om op zijn minst enige ervaring op te doen met formatiesprongen op de buik. Dit is geen strikte vereiste voor freefly, maar het is zeker nuttig om je algemene vliegcapaciteiten te ontwikkelen. Velen zien freeflyers als ongedisciplineerde springers die maar wat rondhangen in de lucht. Wat veiligheid betreft, denk ik dat de meeste freeflyers heel voorzichtig zijn, helaas nog niet iedereen. Wat het springen betreft, is het mij opgevallen dat veel buikschuivers er zich niet van bewust zijn dat er in het freefly ook verplichte figuren zoals blocks en randoms zijn die wij moeten aanleren. Er worden ook wedstrijden gehouden zoals bij formatiespringen en zonder de nodige training en discipline kan je moeilijk hoog scoren. Hopelijk helpt deze gids de freeflyers een beetje op de goede en vooral veilige weg. Veroniek 2

4 2. Inleiding Freefly betekent met je lichaam leren vliegen in verschillende houdingen: head up, head down, tracking en het volgen van diagonale banen (Atmonauti, flock). Om dit te bereiken, moet je de aërodynamica van het lichaam tijdens het freeflyen goed begrijpen. Een beginnende freeflyer moet wennen aan de relatieve wind die het lichaam raakt op andere plaatsen dan de op buik. Het is nuttig om te experimenteren met bewegingen in de lucht langs de verschillende lichaamsassen. Je wordt blootgesteld aan hogere valsnelheden en het is bijgevolg moeilijker om stabiel te blijven en je lichaam te controleren en te sturen. Gevolg is natuurlijk dat ook je rig deze wind op alle plaatsen moet ondergaan en het is dus van allergroot belang dat je een rig hebt dat geschikt is om te freeflyen. Een goed startpunt om freefly te leren, zou zijn om voorwaartse en achterwaartse salto s alsook rolbewegingen te doen vanuit de vertrouwde buikpositie. Het is mogelijk om freefly in je eentje te leren, maar de snelste en de veiligste manier om vooruitgang te maken is springen met een ervaren en gekwalificeerde freefly initiator. Je kunt solosprongen afwisselen met instructiesprongen. Op die manier kun je eerst oefenen wat je geleerd hebt, alvorens aan de volgende stap te beginnen. 3

5 3. Risico s 3.1 Botsingen Freeflyen houdt meer risico in dan andere disciplines. Er is een verhoogd risico op botsingen, zowel met springers uit eigen groep als deze uit andere groepen. Ook ervaren freeflyers zijn niet vrij van botsingen. Zij moeten ook nog steeds nieuwe figuren proberen en kunnen nog hard met elkaar in botsing komen, zelfs al staan ze dicht bij mekaar en hebben ze in principe niet zo een grote horizontale snelheid. Niemand is vrij van botsingen. Bij het aanleren van freefly is het mogelijk dat je een grote afstand aflegt waardoor je de vorige of zelfs meerdere groepen horizontaal kan inhalen. Wanneer je opent, kan je je plots tussen de andere springers bevinden waardoor het risico op koepelbotsingen zeer groot is. Het is dus noodzakelijk om steeds dwars op jumprun te werken. Dit wordt later bij de veiligheidsaspecten uitgelegd. 3.2 Verlies van hoogtebewustzijn De snelheden bij freefly liggen veel hoger dan bij buikschuiven waardoor je veel sneller de breekhoogte bereikt. Wanneer je veel relatief werk hebt gedaan, staat je interne klok op een langere vrije val tijd. Deze is merkelijk korter bij freeflyen! Blijf hoogtebewust. Probeer na elke oefening steeds op je hoogtemeter te kijken hoeveel tijd je nog hebt, ook al heb je de verplichte auditieve hoogtemeter bij (zie later). Wanneer je freefly leert, kan je regelmatig onstabiel komen. Je interne klok ligt in die perioden stil en bijgevolg bereik je veel vroeger dan verwacht de breekhoogte. 3.3 Premature openingen Freeflyen met een ongeschikt rig is verboden. Helaas zijn er nog velen die er de gevaren niet van inzien. Vroegtijdige openingen zijn het grootste gevaar hiervan openingssnelheden Wanneer je koepel onverwachts opengaat in een freeflyhouding, gebeurt dit op momenten wanneer je snelheden van 150 tot 180 mph bereikt. Je hoofd- en reservekoepel zijn niet ontworpen om bij deze snelheden open te gaan. Er kunnen scheuren in je koepel ontstaan of lijnen kunnen breken. Wanneer dit bij je reservekoepel gebeurt, heb je geen enkele vliegbare koepel meer 4

6 3.3.2 gevolg voor de springer Voor elke opening gaan we op onze buik liggen of gaan we zelfs nog een beetje extra upfloaten. Bij vroegtijdige openingen zijn we helemaal niet voorbereid op de openingsschok en we zijn niet gebouwd om zulke snelheden te incasseren. Je nek en rug kunnen ernstige verwondingen oplopen. Wanneer de koepel onder de arm vertrekt of tussen de benen, zullen schouders, sleutelbeen of bekken beschadigd worden malfuncties De meeste premature openingen bij freefly hebben malfuncties tot gevolg want je ligt op dat moment niet op je buik voor de opening. De koepel vertrekt tussen of rond de armen of de benen en de lijnen blijven verstrengeld rond je lichaam. De bridle kan rond arm of been lopen waardoor er geen goede opening is. Je kan een horseshoe krijgen, wat één van de meest gevreesde malfuncties is. Je hoofdkoepel kan dan niet meer afgeworpen worden en wanneer je de reservekoepel opent, kan deze bijgevolg verstrengelen met de hoofdkoepel gevolg voor andere springers Wanneer je een premature opening hebt, kan het zijn dat niet iedereen zich op hetzelfde level bevindt. Als de andere persoon vlak boven jou zit op het moment van opening, kunnen jullie beiden zwaar of dodelijk gewond raken door de botsing of door het verstrengelen in de koepel gevolg voor het vliegtuig en de piloot Premature openingen kunnen zelfs gebeuren bij de exit. Dit kan bijvoorbeeld omdat de closing loops niet voldoende strak zitten, of omdat de flappen of de bridle tijdens het naar buiten kruipen wind kunnen vangen vanuit een ongebruikelijk hoek. De koepel kan verstrengeld geraken met het staartvlak. De springer zelf kan zich misschien nog redden door af te gooien en reserve te trekken. De andere springers geraken misschien nog tijdig uit het spinnende vliegtuig, maar de piloot moet zijn vliegtuig proberen onder controle te houden, wat niet altijd mogelijk is. In sommige landen is het dragen van een noodvalscherm verplicht voor iedereen die aan boord is van een vliegtuig dat paradrop doet. Dan kan de piloot zich redden en is er alleen maar een vliegtuig gecrashed zonder de inzittenden. In de andere gevallen gaat het vliegtuig met de piloot de grond in. Eind september 2002 is dit voorgevallen in Amerika. De piloot kon gelukkig uit het vliegtuig geraken en is gered. Een paar jaar terug is dit in Rotterdam gebeurd, maar helaas droeg de piloot geen parachute. Deze incidenten tonen aan dat een goedsluitend rig niet alleen belangrijk is voor freefly, maar eigenlijk voor elke skydive discipline. 5

7 4. Het rig 4.1 Bottom of container Hand-deploy BOC (bottom of container) systeem is verplicht. De throw-out of pull-out methodes zijn de enige die geschikt zijn voor freefly. De oudere systemen waarbij de pilot chute op de beenriem zit, zijn niet toegelaten omdat er een veel te groot stuk bridle (namelijk van de onderkant van het rig tot op de beenriem) blootgesteld is aan de wind. Ook bij de BOC systemen zal er dikwijls een stuk bridle vrij zijn, namelijk het stuk dat van de pin naar de onderkant van de container loopt. Zorg ervoor dat dit altijd mooi weggestoken zit onder de flappen en dat hij zo langs de zijkant naar de onderkant gaat. De bridle vangt sowieso veel wind, maar vooral in head up posities. Velcro is verboden op de schouderflappen maar het is mogelijk dat er een klein stukje velcro zit op de voorkant van het rig, dat dient voor een extra versterking om het kleine stukje bridle vast te maken. In deze gevallen is velcro toegelaten. Velcro die dient om de flap van de main container dicht te houden, is eveneens verboden. 4.2 Riser covers De riser covers op de schouders moeten de risers goed vasthouden en mogen niet spontaan open kunnen komen. Velcro covers zijn niet toegelaten. De slijtage van de velcro zorgt ervoor dat de flappen niet dicht blijven, de riser kan dan heel snel over de schouder komen en wind vangen en de gevolgen zijn bekend: vroegtijdige opening, twist bij opening, De gewone tuck tabs zoals op Atom, Voodoo of Javelin kunnen na verloop van tijd ook slijtage vertonen. Laat een master rigger deze tijdig vervangen of verstevigen zodat de riser covers steeds gesloten blijven. De vele transities van head up naar head down zorgen ervoor dat je rig voortdurend overal wind vangt, zelfs in de kleine openingen aan de tuck tabs. Het is dus mogelijk dat zelfs op een goed harnas de flappen kunnen openen. Steek daarom je risers en stuurlijnen zo mooi en zo diep mogelijk langs de zijkant van de reservecontainer (ook niet té diep wegsteken, want dat vergroot de kans op twists). 4.3 Spandex Om een vroegtijdige opening van de hoofdkoepel te vermijden moet de spandex onderaan het rig, waarin de pilot chute zit, zeer nauw aansluiten. Het is al meerdere malen gebeurd dat de pilot chute spontaan vertrok. Bij head up duwt de wind de ganse tijd op de onderkant van de container en deze duwt de pilot chute naar buiten. Zoals eerder vermeld, kan je bij een vroegtijdige opening 6

8 geluk hebben en enkel een goede noodprocedure hoeven uit te oefenen, in andere gevallen hou je er lichamelijke letsels aan over zoals een ontwrichte schouder of kunnen die letsels ervoor zorgen dat je moeilijk of zelfs niet meer kunt afgooien! Dus daarom: laat je spandex tijdig vervangen of laat de opening versmallen door een extra stikking. 4.4 Flap reservecontainer en hoofdcontainer Zorg dat de flappen van de reserve- en de hoofdcontainer goed gesloten zijn en vooral ook goed gesloten blijven gedurende vrije val. Ze moeten te allen tijde je pin beschermen, alsook het kleine stukje bridle dat onbeschermd zit bij de hoofdkoepel. Sommige rigs hebben maar een kleine sluitingsflap voor de hoofdkoepel en bij head up komt deze geregeld open. Laat een rigger er eventueel twee extra vinkjes op plaatsen, twee kleine flappen die de sluiting garanderen. Op de meeste recente harnassen staat nu een reserveflap waarvan het einde weggestoken zit in een soort opening. De oudere rigs hebben dit niet en daar kan deze flap ook wind vangen en open komen. Laat ook daar eventueel aan de zijkant extra sluitingsflappen voorzien of vervang de versleten flappen. 4.5 Closing loops De loops van de hoofdkoepel en van de reserve moeten voldoende strak zijn en mogen niet te veel slijtage vertonen. Vervang tijdig je loop en controleer de spanning zodat je pin niet ongewild uit je loop komt. De gevolgen van premature openingen hebben we ondertussen al gehad! 4.6 AAD Een automatisch openingssysteem (Cypres) is helaas nog niet overal verplicht voor freefly, maar heel sterk aan te raden. Het is al vaak gebeurd dat er botsingen waren waarbij één van de springers bewusteloos is geraakt, zijn Cypres heeft hem gered. FXC12000 is niet geschikt en is onaanvaardbaar voor freefly. 4.7 Elastiekje Een elastiekje tussen de beenriemen is aan te bevelen. Door de houding van het lichaam in head up en door voortdurend bij te sturen door middel van de benen, kunnen de beenriemen verschuiven. Een elastiekje kan ervoor zorgen dat ze beter op hun plaats blijven. 7

9 4.8 Het harnas zelf Het rig moet voldoende nauw aansluiten op het lichaam om te vermijden dat het te veel zou verschuiven tijdens de vrije val. Let goed op de borstriem, en maak deze iets strakker vast voor freefly. Ook de beenriemen mogen iets meer aangespannen worden. Controleer je borstriem meerdere malen! Springers met meer dan duizend sprongen hebben hun borstriem soms nog verkeerd vastgemaakt. Maak er de gewoonte van om zowel de borstriem als je pin en bridle meerdere malen te checken voor de exit. Het kan zijn dat je bij het instappen of neerzitten blijven haperen bent bijvoorbeeld. Check of alles nog op zijn plaats zit, indien je merkt dat je flap open is gekomen moet je aan een medespringer vragen of hij je pin checkt vooraleer hij de flap weer te sluit. De meeste rigs zijn voorzien van een afwerpkussentje en een reservehandvat. Je kan eventueel dit handvat laten vervangen door een kussentje. In vrije val zijn er soms grips op ongewone plaatsen, het kan zijn dat men per ongeluk het reservehandvat vast neemt en hierdoor de reserve opent, met de nodige bekende gevolgen. Indien je een kussentje laat plaatsen, moet je de noodprocedure op de grond hertrainen! 8

10 5. Andere veiligheidsaspecten 5.1 Hoogtemeters en helm Eén auditieve hoogtemeter is verplicht, een tweede auditieve hoogtemeter is aanbevolen en is verplicht voor bepaalde wedstrijden. Een visuele hoogtemeter is verplicht. Probeer na elke oefening een blik op je hoogtemeter te werpen. Een auditieve hoogtemeter is handig en inderdaad verplicht, maar blijf gedurende de ganse sprong hoogtebewust. Het kan zijn dat je die hoogtemeter door de grote snelheden niet hoort. Een helm is verplicht en is ook nodig om de auditieve hoogtemeter(s) te horen. Gebruik bij voorkeur een harde helm in plaats van de lederen mutsjes. Het gevaar op botsingen is veel te groot, zelfs na duizend freeflysprongen! Een éénpunts afwerpsysteem voor een camerahelm wordt sterk aanbevolen. Het is al gebeurd dat de koepel of de lijnen bij de opening aan de mount zijn blijven hangen en verstrengeld. Op zo een moment moet je je helm gemakkelijk kunnen afgooien. Spring nooit met een camerahelm zonder camera erin. De cameramount is op sommige helmen een scherp voorwerp en kan gevaarlijk zijn. 5.2 Kledij Vermijd kledij die kan open komen in vrije val. Zorg ervoor dat je een goed sluitende rits hebt op je jumpsuit en dat deze bovenaan afgesloten is met een drukknop. Vermijd kledij die afwerpkussentje en/of reservehandvat kan bedekken. Wanneer je met een sweater en broek springt, zorg er dan voor dat je trui heel goed en diep zit weggestoken zodat deze geen wind kan vangen en zo kan loskomen en beide hendels kan bedekken. Vermijd kledij die te veel kan uitrekken zoals een sweater met lange mouwen. Je hebt je handen nodig! 5.3 Exit De minimale exithoogte voor een freefly sprong is 3.000m of ft. De exitvolgorde moet zodanig gekozen worden om maximale separatie te krijgen tussen de groepen, afhankelijk van ervaring. Wacht voldoende lang, laat je niet opjutten door de andere wachtende springers om reeds te exitten, de springers voor jou rekenen ook op jou voor hun veiligheid. 9

11 Iedereen moet weten dat RW groepen verder afdrijven dan freeflyers. RW ers hebben een langere vrije val en zij zijn dus veel langer onderhevig aan de zijwind dan freeflyers (60 versus 45 seconden). Als het droppen tegenwind gebeurt, zoals op de meeste dropzones, is het beter dat de freeflyers na de RW groepen springen. Als het droppen achterwind gebeurt of als er geen wind is, is het aan te bevelen dat freeflyers er eerst uit gaan. Grote groepen gaan eerst, dan de kleinere. Vraag een plaatselijke instructeur wat de gebruikelijke exitvolgorde is. Sommige DZ s hebben specifieke regels. 5.4 Vrije val Bij freefly is de verticale snelheid aanzienlijk groter dan bij buiksprongen. Deze hogere verticale snelheid kan zich vertalen in snelle en verre horizontale bewegingen. Blijf hoogtebewust. Tijdens een freefly sprong beweeg je veel sneller naar de grond dan tijdens gelijk welke andere sprong! Als je steeds RW hebt gedaan, zal je merken hoe snel de sprong voorbij is. Laat je niet verrassen. Werk altijd haaks (90 ) ten opzichte van jumprun, ongeacht of je nu alleen bent of in een groep. De jumprun is de richting of de as waarin de piloot de springers dropt, deze is meestal tegen de wind in. Vraag voor de sprong welke de jumprun is en oriënteer je daarna op een hoek van 90 tegenover die as. Houd altijd de andere mensen van je groep in het oog, vooral tijdens de break. Vermijd plotse radicale niveauverschillen, bijvoorbeeld plotseling op de buik gaan als je verticaal aan het werken bent. De snelheid waarmee je relatief tegenover je medespringers naar boven gekatapulteerd wordt, is potentieel dodelijk bij een botsing (>30 mph)! Dit plotseling omhoog schieten, relatief ten opzichte van de andere springers in jouw groep, wordt ook corking genoemd, zoals een kurk die onder water wordt losgelaten. 5.5 Break en opening De minimale break hoogte is 5.500ft zodra je met meer dan twee personen bent. Voor twee personen is de minimale break hoogte 5.000ft. Voor de break is visueel bewustzijn van essentieel belang. Iedereen moet weten waar iedereen zich bevindt, zowel de personen onder jou als die boven jou! Horizontale separatie heeft nog steeds hoogste prioriteit tijdens de break. Maar stel dat de tracking wat chaotisch geweest is en je merkt dat je onmogelijk nog een veilige horizontale spreiding kunt bereiken binnen de resterende tijd, dan kan verticale spreiding een alternatief zijn. Verticale spreiding is een minderwaardig alternatief t.o.v. horizontale spreiding. Daar zijn een aantal redenen voor: niet alle koepels gaan even snel open, verticale spreiding is zeer moeilijk om visueel in te 10

12 schatten en tenslotte kun je bij een twist zeer snel en ongecontroleerd hoogte verliezen. In het geval van een noodprocedure tenslotte, is zelfs 1000ft verticale separatie zo verdwenen. Bezin je achteraf over hoe het kwam dat de tracking chaotisch was en hoe het kwam dat je van verticale separatie hebt moeten gebruik maken. Freeflyers moeten geleidelijk beginnen tracken om een veilige break te garanderen. Probeer in de mate van het mogelijke haaks (90 ) op jumprun te tracken. Wanneer je een barrel roll veilig kan uitvoeren en met behoud van richting, doe dit dan om te zien of er niemand boven jou zit. Je kan dit eventueel aanleren in een paar solo sprongen. Als er zich iemand onder je bevindt en als je zeker weet dat er niemand boven je zit, zwaai onmiddellijk af en trek! Na de opening vlieg je onder koepel best haaks (90 ) weg van jumprun. Dit laat meer open ruimte voor de springers die na jou gesprongen zijn. De eerste prioriteit is nog steeds de separatie binnen je eigen groep, maar als je de keuze hebt omdat je bijvoorbeeld maar met 2 of 3 springers bent, vlieg dan haaks weg. Blijf zo vliegen tot je ziet dat de groepen die voor en na jou gesprongen zijn ook onder koepel hangen. Vlieg in geen geval onmiddellijk naar het plein wanneer dit volgens de richting van jumprun zou zijn. De kans is heel groot dat je dan vlak onder de vorige groep springers hangt, zeker als het buikschuivers zijn. Hou er ook rekening mee dat springers met een kleinere koepel veel sneller zakken. Wanneer zij na jou hebben gesprongen, gaan ze je moeten voorbijsteken. Probeer niet om hen voor te blijven door snel te gaan spiraleren, want dan zul je hen tegenkomen juist als je in final zit. Let dus steeds goed op en kijk voortdurend rond. 11

13 6. Head up leren vliegen Om veiligheidsoverwegingen is het beter om met solo sprongen te beginnen. Je bent de head up positie nog niet gewoon en je hebt ze zeker nog niet onder de knie. Je zal heel veel heen en weer schuiven, al dan niet met grote snelheden. Het is dus zeker aan te raden om een aantal sprongen alleen te doen tot je de volledige sprong, dwz vanaf de exit tot aan de breakhoogte, kan blijven zitten in de head up positie. Zorg ook dat je een draai naar links en naar rechts kunt maken, pas dan ben je klaar om met anderen te springen. 6.1 Een bolletje maken (rug naar de grond) De eerste stap voor iedere beginnende freeflyer is leren een bolletje maken. Deze houding wordt gebruikt voor de veiligheid. Freefly brengt hoger snelheden met zich mee en het is nodig om die snelheid zo constant mogelijk te houden. Wanneer je onstabiel komt, mag je niet naar je vroeger vertrouwde buikpositie gaan, maar moet je een bolletje maken om je snelheid hoger te houden. Als je later met twee springt, zou het heel gevaarlijk zijn moest er plots iemand op de buik gaan. Het snelheidsverschil zou te groot zijn en je kan zwaar botsen met een springer boven jou. Het bolletje wordt ook gebruikt om een transitie te maken van één houding naar een andere. Wanneer je later head down aanleert, kan deze bol-positie je helpen om tijdens de transitie daar ook de snelheid constant te houden. Bij transities kom je op een bepaald ogenblik heel even op je rug, buik of zijkant waardoor de snelheid afneemt. Door je zo klein mogelijk te maken, de bol-positie dus, kan je de snelheid constant houden. Het is belangrijk om deze houding goed onder de knie te hebben alvorens naar de volgende stap over te gaan. 6.2 De head up positie tijdens de exit en in vrije val De eenvoudigste manier om een head-up exit te doen is met de rug naar de relatieve wind, met het gezicht naar de staart van het vliegtuig. Vlak na de exit lig je als het ware meer naar de staart voorover gebogen omdat de wind van de propeller komt, eens de wind van onderen komt, kan je mooi evenwijdig met de grond zitten. Omgekeerd ga je bij een exit naar de prop gericht meer naar achteren liggen omdat hier de relatieve wind op je borstkas duwt en pas later van onderen komt. In vrije val kun je naar head-up gaan vanuit een bolletje, de houding die je tijdens vorige sprongen geleerd hebt. De springer moet vooral letten op de hoeken van zijn ledematen en zijn rug. De armen moeten een hoek van 90 vormen naast het gestrekte lichaam, de dijbenen vormen een hoek van 90 met de romp. Vroeger 12

14 werd gezegd dat die hoek van 90 moest gevormd worden, maar er wordt meer en meer naar head up gestreefd in plaats van naar sitfly, vandaar dat hier de 90 niet meer gelden. Je kan het niveau wijzigen door gewoonweg iets breder te staan met gestrekte benen en hierdoor trager te vallen of de gestrekte benen samen te voegen en veel sneller vallen. Een veel gemaakte beginnersfout is dat de voeten te ver onder het zitvlak worden gehouden. Zorg er voor dat je jouw tenen gemakkelijk kunt zien als je naar beneden kijkt. Een andere veel voorkomende fout is de benen te dicht bij mekaar houden. Als je iets breder zit, heb je een breder vlak om op te zitten en dit zal stabieler zijn. Hou er ook rekening mee dat iedere beginnende sitflyer wel één of twee keer in een felle spin kan terecht komen. Probeer niet om je krampachtig eruit te werken, maar probeer om rustig eruit te komen. Als dat niet werkt, ga terug naar een bolletje. Verlies niet te veel tijd, blijf hoogtebewust. Het zou kunnen dat je hier je auditieve hoogtemeter niet zou horen. Een beginner die uit de head-up positie schiet, moet onmiddellijk een bolletje maken, de controle terugvinden en teruggaan naar een zithouding. Het is best om met de tragere posities te beginnen en zo naar de snellere posities te werken, bvb van zithouding naar een intermediaire houding naar helemaal rechtstaan. Dit zal je toelaten om de valsnelheid te controleren. Het doel is om een gecontroleerde, verticale en symmetrische lichaamshouding te vinden. 6.3 Head up oefeningen Mogelijke oefeningen zijn rond je as draaien en transities van head-up naar head-up uitvoeren. Deze kunnen zijwaarts, voor- en achterwaarts gebeuren. Het draaien gebeurt door je met je romp en je arm in de richting te bewegen van de kant waar je heen wilt. Kijk naar de kant waar je heen wilt. Voorwaarts en achterwaarts bewegen in head-up gebeurt door het bekken voorwaarts of achterwaarts te duwen in relatie met het bovenlichaam. Bekken vooruit geeft voorwaartse beweging, en omgekeerd. Als je wilt stoppen, gooi je als het ware je bovenlichaam en je armen vooruit. Zo vang je meer wind op je borstkas waardoor je naar achteren schuift en bijgevolg stopt. Oefen dit een paar keer alleen, het zal je later helpen om te stoppen wanneer je tegen hoge snelheid naar iemand toevliegt, of iemand anders naar jou. Een paar sprongen met een initiator kunnen voorkomen dat er slechte gewoonten aangeleerd worden en zullen je helpen om een correcte basishouding aan te leren. Het is nodig om een goede head up positie te beheersen voor men aan head down begint. Wanneer je later figuren wilt uitvoeren, zal je zien dat er heel wat 13

15 head up posities moeten gevlogen worden. Als je te snel head down wilt leren, zal het moeilijk zijn om later dan terug de verfijning van head up te willen leren en zodoende ben je misschien goed in head down, maar niet in head up en dan kan je niet als performer van een freeflyteam optreden. De minimum vaardigheden om aan head down te mogen beginnen zijn de volgende: - minstens 50 tot 100 head up sprongen hebben - bij een sitflyer kunnen blijven zitten die minder goed is dan jou - zonder draaien en zonder contact van de exit tot de breekhoogte de volle 45 seconden voor een sitflyer blijven zitten die op hetzelfde niveau zit als jij - grips kunnen nemen op een sitflyer die beter is dan jou, dwz hand-hand grip of hand-voet grip Begin niet te vroeg met te veel mensen samen te springen. Met twee leer je meest. Met drie kan plezant zijn op voorwaarde dat je alle drie de basisvaardigheden onder de knie hebt. Bouw langzaam op. In freefly moet iedere sprong met meer dan drie personen als een bigway beschouwd worden en dus ook alszodanig gebrieft worden ivm slots, breakhoogte, enz. Zelfs als je niet denkt aan je veiligheid, denk dan aan je imago. Het is gemakkelijk om tegen iemand te vliegen, of om als een satelliet of een komeet een paar keer tegen hoge snelheid voorbij te vliegen en een botsing op het nippertje te vermijden. Wees niet diegene die niet meer meegevraagd wordt op groepssprongen omdat je dan helaas bekend staat als een gevaarlijke, ongecontroleerde springer die niet tijdig kan stoppen. 14

16 7. Tracking leren Voor je aan een tracking sprong begint, vraag je best aan een initiator wat de windcondities zijn voor je beslist in welke richting je gaat tracken. Controleer of er nog andere groepen zijn die een tracking sprong maken en zorg ervoor dat iedereen weet in welke richting elke groep zal tracken (in tegengestelde richtingen t.o.v. mekaar). Zorg er in ieder geval voor dat je dezelfde richting behoudt tijdens de volledige sprong! De beste richting is haaks, dus 90, op jumprun. Het is belangrijk om de afstand die je aflegt te blijven controleren en om eventueel iets hoger open te trekken. Een nuttige oefening is om eerst efficiënt te leren tracken op de buik. Bij tracking wordt er ook een grote afstand afgelegd, maar je ligt redelijk plat. Andere disciplines zoals Atmonauti zijn iets steiler en gaan ook verder maar vooral veel dieper dan tracking. Je leert tracking het beste met twee springers. Eén springer is het zogenaamde konijn die op zijn rug trackt, die springer moet dit zeker al heel goed onder de knie hebben. Je kan geen tracking jump leren onmiddellijk op de rug! De andere springer probeert dan zo dicht mogelijk bij het konijn te blijven. Deze springer moet ook de correcties geven indien het konijn te veel naar jumprun zou terug keren. Je heading moet gedurende de ganse sprong correct blijven, beginnende trackers die de heading nog niet helemaal correct kunnen aanhouden, moeten er ofwel als eerste uit ofwel als laatste. Wanneer je de richting niet helemaal correct kunt aanhouden, is de aanvaardbare foutenmarge veel groter. Je moet dan vooral extra in de gaten houden dat je niet terug in jumprun gaat vliegen. Eens je wat vertrouwen krijgt in het tracken op de buik, kun je beginnen met barrel-rolls. Je draait volledig rond van buik naar buik zonder al te veel niveauverschil. Later kan je verder doen met tracking op de rug en afwisselen tussen tracking op de rug en tracking op de buik. Wanneer je een grip wilt nemen op het konijn, doe dit dan heel voorzichtig op voorwaarde dat je beiden comfortabel ligt. Probeer niet in het wilde weg te grijpen naar de voet, zo geraak je beiden onstabiel. Tracking is een basistechniek die alle springers, zowel freeflyers als buikschuivers, beheersen, maar tracking is ook een discipline op zichzelf binnen freefly. 15

17 8. Head down leren vliegen Je kunt head down solo leren vliegen, of met een initiator. Probeer het nooit met een onervaren freeflyer die bijvoorbeeld voorstelt om in head-up referentie te zijn voor jou. In dit geval heeft geen van beiden voldoende kennis of ervaring om te zorgen dat je dicht genoeg bij mekaar blijft tijdens de sprong. Het risico op een botsing tegen hoge snelheid wordt te groot. Een botsing tegen hoge snelheid kan resulteren in ernstige of dodelijke verwondingen voor één of voor beide springers. 8.1 Head down positie tijdens de exit en in vrije val De eenvoudigste head down exit om aan te leren, is met het hoofd recht in de relatieve wind. Dit wil zeggen dat je naar de staart kijkt en bij het exitten val je achterover met je hoofd naar de prop. Je volgt het vliegtuig mee tot je de horizon ziet. Hou heel je lichaam recht, maar soepel. Je kan de eerste keren je armen gekruist voor je lichaam houden en na een aantal pogingen deze dan naast je lichaam houden. In vrije val kun je in deze positie komen vanuit head-up door een halve zijwaartse transitie te doen en dan een head down positie aan te nemen. Je moet dan de benen wijd open spreiden en je armen min of meer gestrekt houden naast je lichaam in een hoek van ongeveer 45, handpalmen naar je lichaam en in geen geval naar boven. Je armen mag je lichtjes naar voor houden. Je moet je handen net kunnen zien. Niet alleen is dit een stabielere houding, het zal je later ook gemakkelijker maken om een grip te leren nemen als je in je basishouding ook al de armen een beetje vooruit houdt. Je kunt ook in head down komen vanuit een tracking positie of vanuit een bolletje. Het doel is om verticaal te blijven. Afwijken van deze verticale positie kan snelle en ongecontroleerde horizontale bewegingen veroorzaken. Probeer dit te vermijden. Als je head down leert mag je daarom deze houding niet langer dan 4 tot 5 seconden aanhouden. Je schuift enorm omdat je in het begin niet verticaal staat, maar op je rug of op je buik ligt. Zo kan je heel gemakkelijk vorige groepen springers inhalen wat voor iedereen heel gevaarlijk is. Tussen twee pogingen keer je terug naar head-up of naar een bolletje. Controleer je richting en hoogte na elke oefening, en zorg steeds dat je haaks (90 ) op jumprun aan het werken bent. 8.2 Head down oefeningen Eens je de verticale positie in die mate beheerst dat er geen ongewenste horizontale bewegingen meer optreden, kun je beginnen werken op draaien rond de verticale as (links/rechts) en transities van head down naar head down (voorwaarts/ achterwaarts/ zijwaarts). Het draaien gebeurt door je schouder en 16

18 arm te bewegen in de richting waar je heen wilt. Voorwaarts vliegen doe je door je benen iets meer naar achteren te brengen, dus voorbij je bekken, liefst met gestrekte benen maar ze iets meer plooien naar je achterwerk gaat ook. Achteruit vliegen doe je door je benen naar voren te brengen, bijgevolg leer je stoppen door één of twee benen plots fel naar voren te gooien. Probeer ook om tijdens je solo sprongen reeds zoveel mogelijk je armen en benen vrij te krijgen. Houd eens één arm of been verkeerd en probeer te compenseren met de rest van je lichaam, klap in je handen, doe een paar keer de benen open en dicht, probeer fiets- of zwembewegingen te doen, neem een plastic bekertje mee en geef het voortdurend door van de ene hand naar de andere. Belangrijk is ook dat je leert afzwaaien in head down om aan te tonen dat je de breekhoogte hebt bereikt en dat je probeert je hoogtemeter af te lezen in head down. Laat je eens ontspannen meegaan met de wind en probeer dan ook eens om er zo hard mogelijk tegen te vechten door je armen en benen zo breed mogelijk te zetten. Vrijheid van armen en benen in head down zal je uiteindelijk leren om ontspannen en stabiel te blijven tijdens stuurbewegingen. Spring eerst eens samen met een ervaren freeflyer voor je zomaar met anderen begint head down te doen. Vraag aan een initiator of hij vindt of jij klaar bent om met anderen te beginnen springen. Doe geen head down in een bigway freeflysprong als je niet eerst een vier-of vijfhonderdtal head down sprongen hebt. Een beginnende freeflyer die meegevraagd wordt op een grote formatie en die een head down transitie uitvoert zonder dat het in de briefing duidelijk op voorhand afgesproken was, wordt over het algemeen scheef bekeken en het zou wel eens de laatste keer kunnen zijn dat hij uitgenodigd wordt voor een bigway. Head down leren is niet eenvoudig. Het duurt gemakkelijk 50 tot 100 solo sprongen om gewoonweg te blijven staan en een toertje te kunnen draaien. Reken daar nog eens 50 tot 100 sprongen bij om min of meer vooruit en achteruit te leren vliegen en levelling onder de knie te krijgen. Het rond mekaar draaien afleren, wat er helaas automatisch bijkomt, kan dan nog eens gemakkelijk een honderdtal sprongen duren. En dan kun je nog altijd geen grip nemen. De cowboyverhalen van mensen die na vijf sprongen al op hun hoofd zouden kunnen staan komen ofwel van leugenaars ofwel van wonderkinderen. Tenzij je tot één van die twee groepen behoort zul je veel geduld en veel sprongen nodig hebben om head down te leren. Maar eens je het begint te kunnen, zul je het ervaren als een ontspannen en heel natuurlijke vlieghouding. Daar waar een botsing in head up meestal beperkt blijft tot blauwe plekken of een ontwrichte schouder, kun je in head down onvoorstelbare snelheden bereiken (zowel horizontaal als verticaal) die armen, benen of zelfs de nek of de rug kunnen breken. Snelheid zonder controle is zinloos en gevaarlijk. 17

19 9. Het brevet verplichte basistraining freefly 9.1 Wat is het brevet verplichte basistraining freefly? In enkele Europese landen is er een regeling voorzien die eist dat je houder bent van een freefly-brevet alvorens je met anderen mag springen. In Frankrijk heb je brevet B4, in Empuria CBT Compulsory Basic Training, in Engeland FF1 en FF2. We streven ernaar om in België ook zo een gelijkwaardig brevet te kunnen krijgen waardoor de houder ervan dan ook in het buitenland freeflysprongen kan maken. 9.2 Doel van dit brevet Initieel laat het brevet je toe om met twee personen te freeflyen. Je kunt daarna naar grotere groepen gaan naargelang het niveau en de ervaring van jezelf en van de anderen. Geen enkele springer zou mogen deelnemen aan een freefly sprong in groep zonder zo een brevet. Om dit brevet te krijgen zou je een aantal evaluatiecriteria moeten kunnen aantonen. 9.3 Evaluatiecriteria Head Up Positie Met gemak evenwicht kunnen behouden. Rotatie rond elke as. Niveau en afstand kunnen controleren. Head Down Positie Verticaal blijven (zonder tijdslimiet). Veilig kunnen werken. Visuele controle op referentie houden. De assen respecteren. Juist reageren bij verlies van evenwicht. 18

20 Break Off & Tracking Hoogtebewust, break zelf inzetten. Geleidelijk naar efficiënte tracking gaan. Heading houden en omgeving visueel checken met barrel-roll. 19

21 10. Besluit Freefly zal meer en meer bekend worden. Het is iedereen zijn bedoeling om de sport zo veilig mogelijk te houden. Dit kan alleen maar als je vanaf het begin een goede ingesteldheid hebt en bereid bent voorzichtig met alle aspecten van veiligheid om te gaan. Zorg in de eerste plaats voor je eigen veiligheid, daaruit volgt logischerwijs de veiligheid van de anderen. Veel goede moed en succes en vooral veel plezier. 20

22 11. Met dank aan Mike Vogeleer, voor het vele nalezen, de geheimen van Word uit te leggen en de vele extra tips waardoor ik een voller boekje heb kunnen schrijven. Babylon Freefly, voor hun mini freefly gids die als basis diende voor mijn uitgebreide versie. 21