Plan van aanpak Doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ

Transcriptie

1 Plan van aanpak Doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ De stappen naar een nieuw model ( ) Versie 5, 10 januari 2016

2

3 Inhoud Inleiding 4 1. Projectdefinitie Aanleiding Doelstellingen Randvoorwaarden 6 2. Aanpak en proces doorontwikkeling productstructuur Resultaten voortraject Inhoudelijk eindadvies Implementatiescenario s Beoogde resultaten vervolgtraject Fase 1: Bouwen prototype en voorbereiding pilots (november 2015 maart 2016) Fase 2: Testen en aanscherpen prototype en voorbereiden brede invoering (maart 2016 december 2017) Projectorganisatie Projectorganisatie Rollen en verantwoordelijkheden 22 3

4 Inleiding Op 13 oktober 2015 is het bestuurlijk overleg doorontwikkeling GGZ/FZ gehouden. In dit overleg is akkoord gegeven voor de eerste, experimenterende fase richting het Engelse model (Verslag Bestuurlijk Overleg, 13 oktober 2015). Dit besluit is gegeven in het licht van twee adviezen: De doorontwikkeling richt zich op de door de werkgroep Inhoud voorgesteld inhoudelijk model, waarbij de elementen uit het Engelse model het uitgangspunt vormen; Brede invoering te richten op het jaar 2019 met fasen van een half jaar, zodat bijgestuurd kan worden. Deze stappen vast te leggen in een (gedetailleerd) plan van aanpak inclusief een beschrijving van de projectorganisatie en de benodigde middelen. De invoering kent een viertal fasen. Elk van deze fasen wordt beschreven, waarbij de eerste fase (november 2015 maart 2016) gedetailleerd wordt uitgewerkt in een separaat document. Elk van de fasen betekent iets voor de NZa, de koepels en hun achterban. Wij hebben dit uitgewerkt in concrete stappen en de projectorganisatie die daarbij hoort. Leeswijzer Dit plan van aanpak bevat de stappen op weg naar een nieuwe productstructuur. In hoofdstuk 1 wordt de aanleiding en doelstelling voor de doorontwikkeling van de productstructuur beschreven. Achtereenvolgens, in hoofdstuk 2, worden de resultaten van het voortraject uiteengezet en ook de aanpak voor het vervolgtraject met ingangsdatum van november Deze aanpak wordt verder beschreven in de beoogde resultaten en welke fasering wordt aangehouden. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de projectorganisatie van de doorontwikkeling beschreven. Een deel van het plan van aanpak bestaat uit de planning: wat gebeurt op welk moment. Om dat visueel te maken is op pagina 10 een totaalplanning opgenomen waarin de verschillende fasen worden weergegeven. In elke paragraaf komt een figuur terug dat helder maakt welke fasen al achter de rug zijn en welke nog niet. 4

5 1. Projectdefinitie 1.1 Aanleiding Er wordt al lang gezocht naar een vorm van bekostigen van de gespecialiseerde GGZ die een zo n sterk mogelijke relatie legt tussen de zorgvraag van de patiënt en de kosten. De eerste stap op weg hiernaartoe was de invoering van gereguleerde marktwerking in de gespecialiseerde GGZ via de bekostiging op basis van de DBC-structuur. Ook in de FZ is een soortgelijk model ingevoerd, waar een groot deel van de zorg wordt bekostigd op basis van DBBC s. In het eerste model van de DBC-systematiek is de zorgvraag beschreven via de DSM-IV diagnose. Aan deze diagnoses zijn tijdsklassen gekoppeld op basis van de tijdsinzet van behandelaars. Er werd bij oplevering van de DBC-systematiek wel gesteld dat de ontwikkelde producten in de loop van de tijd (op basis van feitelijke registraties) moeten worden doorontwikkeld en geperfectioneerd. Dit belang werd als groot aangemerkt, omdat de klinische herkenbaarheid niet goed te duiden was binnen de opgeleverde productstructuur. Door de invoering van DB(B)C s binnen de gespecialiseerde GGZ en de FZ is een grote slag gemaakt naar het inzichtelijk maken van de geleverde zorg op patiëntniveau. De afgelopen jaren is echter wel gezocht (binnen de kaders van de huidige productstructuur) naar oplossingen om de relatie tussen de zorgvraag van de patiënt en bijbehorende behandeling beter te duiden. Die zijn tot nu toe onvoldoende gevonden. Daarom is besloten om ook buiten de huidige kaders van de DBC-systematiek naar inspiratie te zoeken. Dit heeft ertoe geleid dat er consensus is bereikt over de in te slagen richting voor de nieuwe productstructuur. 1.2 Doelstellingen Gezien de tekortkomingen van de huidige productstructuur, dient de nieuwe productstructuur duidelijker te maken welke zorg wordt geleverd voor welke problematiek, met welk resultaat en tegen welke kosten. De nieuwe productstructuur heeft de volgende doelstellingen: Diagnose: De zorgvraag wordt door meer en wellicht ook andere elementen bepaald dan de primaire diagnose, zoals die nu in het kader van een classificatiesysteem (DSMIV) wordt vastgelegd. Dat is ook duidelijk geworden uit diverse pogingen die de afgelopen jaren zijn ondernomen om de diagnosecomponent te verstevigen. De andere elementen om te onderzoeken zijn stagering (stage) en profilering (kenmerken van de patiënt). De afgelopen periode is hier al het nodigevoorwerk voor gedaan, ook in het kader van het project zorgvraagzwaarte bepaling GGZ. Behandeling: De behandelcomponent zou vervat moeten worden in meer herkenbare inhoudelijk gedefinieerde behandelpakketten. Door aansluiting op behandeldoelen en behandelelementen zoals bijvoorbeeld in richtlijnen vastgelegd is het de bedoeling de te verlenen c.q. verleende zorg beter te duiden en gepaste zorg te stimuleren. De behandelpakketten bepalen niet de behandelwijze van 5

6 de zorgprofessionals. Wel is het van belang dat afwijkingen kunnen worden onderbouwd. De doorlooptijd van de DBC s zou beter moeten aansluiten op logische fases in de diagnosestelling en behandeling en de besluiten daarover in het kader van passende zorg. Daarmee wordt tevens gerealiseerd dat informatie over de (te verwachten) behandeling eerder wordt gedeeld en de doorlooptijd van de DBC voor een groot deel van de patiënten wordt verkort. Overigens is verkorting van de doorlooptijd voor de Forensische Zorg niet gewenst. Combinatie: De combinatie van D en B biedt zo een hulpmiddel om beter inzichtelijk te maken welke zorg wordt geboden, welke resultaten zijn bereikt en welke kosten in daaraan zijn verbonden. Een resultaat kan ook zijn dat sprake is van symptomatisch herstel of stabilisatie van de cliënt. Evenals dat in onderling overleg wordt afgesproken dat verdere behandeling niet wenselijk is. 1.3 Randvoorwaarden Om tot deze doelstellingen te komen, zijn er diverse criteria opgesteld. Deze zijn beschreven in de Notitie Beleid: Visie op doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ. In bijlage 1 zijn alle criteria die in dit document beschreven staan, opgenomen. Daarbij is vastgesteld dat de volgende criteria met de productstructuur zeker dienen te worden gerealiseerd ( must-haves ). Dit zijn: Klinisch herkenbaar Onder klinische herkenbaarheid wordt verstaan dat de zorgproducten vanuit een geneeskundig en beveiligingsperspectief identificeerbaar zijn. Binnen de productstructuur dienen de zorgproducten voldoende klinisch herkenbaar te zijn en de geleverde zorg dient zodanig omschreven te zijn dat deze bruikbaar is voor de onderhandelingen en als omschrijving voor een lekendeclaratie. Ondersteuning sneller declareren en aansluiting op zorgkosten per jaar Het is wenselijk dat de productstructuur sneller declareren ondersteunt aansluitend op de zorgkosten per jaar. Daarmee verkrijgen alle betrokkenen eerder en op eenvoudiger wijze informatie over de omvang en kosten van zorg. Transparant Bij transparantie wordt nagegaan of de declaratie begrijpelijk is voor de patiënt in termen van welke zorg is geleverd tegen welke kosten. Waarborging privacy De productstructuur c.q. het gebruik daarvan bij declaratie en verantwoording dient de privacy van de individuele patiënt te waarborgen en behoeft dus de goedkeuring van het CBP. Geen verzwaring en bij voorkeur vermindering van administratieve lasten Onder de administratieve lasten worden verstaan de lasten die gepaard gaan met het werken en onderhandelen over zorgproducten evenals de administratieve inspanning die nodig is om het systeem van registratie en declaratie van zorgproducten up to date te houden en om relevante kosteninformatie te verzamelen. 6

7 NB: De werkgroep Inhoud heeft dit criterium als must have toegevoegd; de doorontwikkeling dient nadrukkelijk gericht te zijn op het verminderen van de ervaren administratieve lasten. In het kader van de doelstellingen en randvoorwaarden is aangegeven dat de doorontwikkeling van de productstructuur met een degelijke en gefaseerde aanpak en proces moet gebeuren (geen big bang ). Ook moet in elke fase een toets op de implementatieconsequenties worden gemaakt en moet worden bekeken hoe uniforme gegevens over de jaren heen behouden worden. 7

8 2. Aanpak en proces doorontwikkeling productstructuur Om tot een productstructuur te komen die aan de randvoorwaarden voldoet, is in de afgelopen periode veel werk verzet om zowel een zorginhoudelijk eindmodel te schetsen dat de basis zal vormen voor de toekomstige productstructuur, als de manier waarop een dergelijk eindmodel geïmplementeerd wordt. In de volgende paragrafen wordt omschreven wat er in de voorgaande fase is opgeleverd voor de doorontwikkeling van de productstructuur. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de verdere uitrol van het zorginhoudelijke eindmodel. 2.1 Resultaten voortraject Voortraject (1 april oktober 2015) Wie: Dit traject werd onder de regie van de veldpartijen volbracht (onder leiding van Capgemini), waarbij de NZa ondersteuning bood. Wat: Het voortraject stond in het teken van het tot stand komen van een inhoudelijk eindadvies en het bepalen van implementatiescenario s (op hoofdlijnen). Deze twee elementen dienen als grondslag voor het vervolgtraject, waar de doorontwikkeling zich nu richt op een stip op de horizon Inhoudelijk eindadvies Uit vooronderzoek is gebleken dat het bekostigingsmodel dat in Engeland in de afgelopen 8 jaar is ontwikkeld en wordt gebruikt voor de mental health (hierna steeds kort aangeduid met Engelse model) waardevolle elementen zou kunnen bevatten voor de doorontwikkeling. Het is een model met een lange ontwikkelingstijd en een empirische onderbouwing, waar extensief onderzoek is gedaan naar de definiëring van de zorgvraag van de patiënt. In mei 2015 is dat bevestigd tijdens een landelijk Invitational over het Engelse Model, waaraan een brede vertegenwoordiging uit de sector heeft deelgenomen. Het volledige Engelse model is echter niet één op één over te nemen, omdat de Engelse zorgmarkt een andere is dan de Nederlandse. Ondanks dat dit model een goede inspiratiebron kan zijn, moet er rekening worden gehouden met een goede en uitgebreide verkenning van de mate van toepasbaarheid en reikwijdte. Om dit te kunnen doen is een werkgroep samengesteld van inhoudelijke experts, ook wel de werkgroep Inhoud genoemd. Aan deze werkgroep is in het voorjaar 2015 gevraagd te komen tot een totaaladvies voor de doorontwikkeling van de DB(B)C productstructuur, geïnspireerd op het Engels model. Zij hebben dit in de periode mei tot en met september 2015 uitgevoerd. 8

9 Conclusie De werkgroep Inhoud concludeert, op basis van de uitgevoerde toetsing van het Engelse model, dat de verschillende elementen van het Engelse model goed bruikbaar lijken en adviseert deze als uitgangspunt te gebruiken bij de doorontwikkeling van de (Nederlandse) DBC Productstructuur. De werkgroep heeft vastgesteld dat het Engelse model gedegen is ontwikkeld (en nog steeds verder ontwikkeld wordt). Elementen van het Engelse model bieden mogelijkheden om de productstructuur verder te ontwikkelen en beter dan nu het geval is te laten aansluiten op de zorgvraag(zwaarte) en zorgbehoefte van de patiënten in de ggz en fz. Het werken met zorg(vraag)clusters met vaste evaluatiemomenten biedt de mogelijkheid de transparantie te vergroten, tegemoet te komen aan de wens de informatievoorziening te versnellen ten behoeve van de definitieve zorgkosten Implementatiescenario s Na het positieve advies van de werkgroep Inhoud, is ook op hoofdlijnen gekeken naar het ontwikkel- en implementatietraject en de impact daarvan. Het introduceren van elementen van het Engelse model vraagt om een adequate vertaling naar de Nederlandse situatie én een nadere onderbouwing. Daarom heeft de werkgroep Inhoud voorgesteld eerst in een ontwikkelomgeving te realiseren en in pilots en/of experimenten de productstructuur verder te ontwikkelen voordat tot een daadwerkelijke implementatie wordt overgegaan. Er is een voorstel ontwikkeld om gedurende een proces van circa 2 jaar te werken aan het iteratief ontwikkelen, testen en verbeteren van gewijzigde zorgproducten/zorgclusters. Conclusie Met inachtneming van een periode van twee ontwikkeljaren, waar dit met pilots en experimenten dit wordt vormgegeven en een voorbereidingsjaar voor de brede implementatie, is aangegeven dat een brede implementatie vanaf 1 januari 2019 (specificaties bekend begin 2018) aan de orde kan zijn. Hiervoor is ook een globale fasering aangeduid, die in de volgende hoofdstuk verder wordt uitgewerkt. 9

10 2.2 Beoogde resultaten vervolgtraject Vervolgtraject (1 november januari 2019) Wie: De NZa zal de regie voeren over de stappen richting het breed uitrollen van het nieuwe model. Veldpartijen (en hun vertegenwoordigers) hebben een belangrijke rol bij het verder invullen en verbeteren van het model, maar ook bij het stimuleren van hun achterban om hieraan mee te werken. Wat: Het inhoudelijk eindmodel van zorgclusters zal als basis dienen voor de verdere doorontwikkeling van de productstructuur. Met het uittekenen van de voorgestelde brede implementatie van het zorginhoudelijk eindmodel is uitgegaan van een scenario waarbij de inkoop en declaratie op basis van zorgclusters gebeurt. Hier zal mogelijk nog een overgangsmodel aan te pas komen, waarbij deze overgangsjaren in principe ook na 1 januari 2019 kunnen plaatsvinden. Voor de implementatie van 1 januari 2019 zijn drie fasen onderkend om tot het voorbereiden van een pilot tot brede implementatie te komen. Op pagina 10 is de fasering van de doorontwikkeling uitgetekend, die vervolgens vanaf paragraaf verder worden toegelicht. Binnen deze fasen wordt steeds gesproken over het invoeren, testen en evalueren van elementen op de zorgvraag (D) of op de zorgvraag en behandeling (D+BC). Hierbij wordt ook telkens een onderscheid gemaakt tussen of dit op het niveau van de aan de pilot deelnemende zorgaanbieders afspeelt (pilot/experiment) of dat er sprake is van algemeen geldend landelijk beleid (schaduwdraaien / volledige transitie). In figuur 1 wordt dit inzichtelijk gemaakt. Figuur 1 Verschillende implementatiescenario s 10

11

12 2.2.1 Fase 1: Bouwen prototype en voorbereiding pilots (november 2015 maart 2016) Startproducten fase 1 1. Notitie Beleid: Visie doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ (april 2015) 2. Inhoudelijk eindadvies (oktober 2015) 3. Ontwikkel- en implementatiescenario en impactanalyse productstructuur GGZ/FZ (oktober 2015) 4. Plan van aanpak fase 1 (november 2015) Doelstelling Het doel van fase 1 is het bouwen van een werkend 1 e prototype dat gebruikt kan worden in de pilotfase. Hierbij moet zeer helder worden beschreven hoe de behandelaren van de deelnemende instellingen de patiënten zullen moeten gaan scoren en hoe ze eventuele afwijkingen in de indeling moeten rapporteren. Daarnaast zal duidelijk moeten worden welke zorgaanbieders mee doen aan de pilot. Focus In deze fase wordt gestuurd op het niveau van de zorgaanbieders die mee doen aan de pilot. Aanpak Deze fase heeft een doorlooptijd van 4 maanden. Daar worden de volgende zaken uitgevoerd: 1. Voorbereiden van het 1 e prototype op basis van de zorgvraag (D) De inhoudelijke vulling van het prototype wordt voorbereid. Dit gebeurt op basis van: Bureau- en analysewerk: wanneer HoNOS-gegevens beschikbaar zijn bij de deelnemende zorgaanbieders aan de pilots, worden deze opgevraagd. Deze kunnen worden toegevoegd aan de bestaande database van de eerder opgevraagde HoNOS gegevens van het casusregister Noord Nederland. De analyses kunnen als basis dienen voor de inhoudelijke werkgroep. 12

13 Inhoudelijke begeleiding: onder inhoudelijke begeleiding zal het eerste prototype, op basis van het uitgangspunt van het Engelse model en de terugkoppeling van de analyses, worden gebouwd waarbij o.a. zal worden bepaald welke (super)clusters het uitgangspunt vormen, welke vragen hieraan ten grondslag liggen, wat de tekstuele omschrijving is van het te verwachte zorgprofiel van elk cluster. De richtlijnen van het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling worden hierin ook meegenomen. 2. Bouwen van het 1 e prototype Vervolgens moet het 1 e prototype daadwerkelijk gebouwd worden, zodat de zorgaanbieders die deelnemen aan de pilot in de volgende fase meteen van start kunnen gaan met registreren en afleiden. 3. Overzicht maken van de mogelijke bekostigingsmodellen Bij deze richtlijn van de criteriatoets van de prestaties en tarieven moet uitgezet worden welke bekostigingsmodellen passend zijn bij het inhoudelijk eindmodel en een uiteenzetting van een aantal toetsingselementen (medische herkenbaarheid, kostenhomogeniteit, hanteerbaarheid etc). Bij elke bekostigingsmodel moet worden aangegeven wat het resultaat van de pilot moet zijn om voor een bepaald bekostigingsmodel te kiezen. Beslismomenten Aan het einde van de fase, begin maart 2016, zal worden besloten: Gaan we verder met fase 2a? Deze beslissing hangt af van een kosten-batenanalyse op de criteria zoals beschreven in paragraaf 1.3. In de aanpak die per fase wordt opgeleverd, worden de resultaten en toetscriteria steeds geconcretiseerd. 13

14 2.2.2 Fase 2: Testen en aanscherpen prototype en voorbereiden brede invoering (maart 2016 december 2017) Omdat het geadviseerde model zich nog niet in de Nederlandse praktijk heeft bewezen, wordt voor de beslissing om het model landelijk in te voeren een pilotfase georganiseerd. In deze tweede fase van het plan van aanpak is het de bedoeling dat er in het veld pilots en experimenten worden uitgevoerd met de 1 e prototype van het model. Fase 2 bestaat uit drie onderdelen; het testen van het indelen van patiënten in de clusters (fase 2a), het uitvragen van de gegeven behandelingen voor de diverse clusters (fase 2b) en als laatste onderdeel het koppelen van de bekostiging aan de clusters (fase 2c). Hieronder wordt per onderdeel van fase 2 toegelicht wat de doelstelling is. Fase 2a: Indeling van Nederlandse patiënten in de clusters (maart tot september 2016) Benodigde startproducten fase 2a Proces 1. Plan van aanpak fase 2a Wie doet mee aan de pilot? Wat hebben deze zorgaanbieders nodig (middelen) en hoe wordt hierin voorzien? Wanneer is fase 2a geslaagd? Welke activiteiten moeten uitgevoerd worden binnen welke planning? Uitvoering Deelnemende 2. Specificaties voor het 1 e prototype zorgaanbieders Registratie: wat, wanneer, hoe? pilot Aanleveren gegevens: wat, wanneer, hoe? /experiment Evaluatie: wat, wanneer, hoe? Landelijk beleid Doelstelling Doel van fase 2a is om zo goed mogelijk te waarborgen dat Nederlandse ggz patiënten in het juiste cluster kunnen worden geplaatst, om eventuele essentiële vragen toe te voegen aan de vragen van de HoNOS en om eventuele kinderziektes te herkennen en te herstellen. Het prototype dat op het einde van fase 1 wordt opgeleverd heeft zich namelijk nog niet bewezen in de Nederlandse ggz praktijk. Aan het einde van fase 2a zal een tweede update worden gerealiseerd van het model met daarin de verwerking van de uitkomsten van de pilot. 14

15 Focus In deze fase wordt op het niveau van de zorgaanbieders die mee doen aan de pilot gestuurd. Aanpak Deze fase heeft een doorlooptijd van 6 maanden (5 maanden pilot; 1 maand verwerking en evaluatie). Daar worden de volgende zaken uitgevoerd: 1. Uitvoeren pilot gericht op de zorgvraag (D) In deze fase beginnen de zorgaanbieders die zijn geselecteerd voor de pilot. De pilot in deze fase is gericht op de zorgvraag (D) van de patiënt. Vanaf de start van de pilot krijgen de deelnemende aanbieders het verzoek om de patiënten waarvoor een initiële of vervolg DBC wordt geopend, in te delen in een van de clusters. Het verzoek aan de behandelaren is daarbij om aan te geven of het cluster, die uit de afleiding van het model komt, juist is. Mocht het cluster niet juist zijn, is de vraag om kort aan te geven welk cluster beter zou passen, door welke vraag dit waarschijnlijk komt en welke essentiële ziektekenmerken eventueel missen. Daarbij worden ook de evaluatiemomenten meegenomen. 2. Testen en aanpassen van prototype van de zorgvraag (D) Voor het verzamelen van deze data is er feitelijk vijf maanden tijd. De data van dit deel van de pilot moet periodiek aan de NZa worden aangeleverd, zodat in een vroeg stadium de grootste kinderziektes uit het prototype kunnen worden gehaald. Op basis van het ophalen van deze data kan het prototype worden aangepast met behulp van begeleiding door de werkgroep Zorginhoud. 3. Voor- en uitbreiden van prototype met de behandeling (B) In deze fase wordt ook nagedacht hoe het prototype moet worden uitgebreid met de behandelcomponent. Het toetsingskader voor de bekostigingsmodellen is hier van belang, dat is opgeleverd in fase 1. 15

16 Beslismomenten Aan het einde van de fase, begin september 2016, zal moeten worden besloten: Gaan we verder met fase 2b? Deze beslissing hangt af van een kosten-batenanalyse op de criteria zoals beschreven in paragraaf 1.3. In de aanpak die per fase wordt opgeleverd, worden de resultaten en toetscriteria steeds geconcretiseerd. Fase 2b: Uitvraag van de registratie van behandelingen voor de diverse clusters (oktober 2016 tot maart 2017) Benodigde startproducten fase 2b Proces 1. Plan van aanpak fase 2b Wie van de zorgaanbieders gaat door naar de volgende fase? Wat hebben deze zorgaanbieders nodig (middelen) en hoe wordt hierin voorzien? Wanneer is fase 2b geslaagd? Welke activiteiten moeten uitgevoerd worden binnen welke planning? Uitvoering 2. Specificaties voor de 2 e prototype Pilot/ Registratie: wat, wanneer, hoe? experiment Aanleveren gegevens: wat, wanneer, hoe? Evaluatie: wat, wanneer, hoe? Landelijk beleid 3. Overzicht verschillende bekostigingsmodellen Doelstelling Doel van fase 2b is, naast de registratie van de zorgvraag op basis van clustering, inzicht te krijgen in de mogelijkheden van de registratie van behandelingen binnen de clusters. Wanneer het indelen van de patiënten in prototype is getest in fase 2a kan worden gestart met fase 2b. Op basis van het verbeterde prototype worden de deelnemende zorgaanbieders gevraagd om naast het indelen van de patiënten ook de behandelingen te registreren en/of aan te leveren. Daarnaast moet ook besloten worden of de clustering van de zorgvraag, zoals is uitgevraagd bij de deelnemende zorgaanbieders aan de pilot, sectorbreed ingevoerd moet worden. 16

17 Focus In deze fase wordt het experiment voorbereid en gekeken naar brede invoering van de nieuwe zorgvraag. Dit betekent dat dit mogelijk gevolgen heeft voor de release 2018, waar overgegaan wordt op schaduwdraaien van de zorgvraag. Aanpak Deze fase heeft een doorlooptijd van 6 maanden (5 maanden pilot; 1 maand verwerking en evaluatie), en daarna 8 maanden vervolgpilot parallel met fase 2c. Daarin worden de volgende zaken uitgevoerd: 1. Voorzetten van de pilot gericht op de zorgvraag (D) en uitvoeren van de behandelcomponent in het prototype (B) Voorstel is om bij de verschillende deelnemers al met verschillende registratiemodellen van zorgvraag én behandeling te experimenteren. Hoe deze exacte registratie er uit moet komen te zien is afhankelijk, van de bekostigingsmodellen die aan het toetsingskader voldoen (fase 1). Zo kan gedacht worden aan minutenregistratie, zoals nu al wordt gebruikt in de huidige dbc-structuur, maar ook aan registratie per dag of het registreren van uitkomsten en voortgang van de behandeling. 2. Testen van het behandelcomponent binnen het prototype (B) Voor het verzamelen van deze data is er feitelijk vijf maanden de tijd. De data van de behandelcomponent van de pilot moet periodiek worden aangeleverd, zodat kan worden bepaald op basis van welk instrument de sturing van de behandeling moet plaatsvinden. Doordat de zorgvraag en de behandeling in zijn totaliteit is getest, met behulp van het prototype, kan de voorbereiding plaatsvinden voor een opschaling in het project naar een experiment. 3. Toetsen van uitkomsten van de pilot op de zorgvraag (D) voor sectorbrede uitrol Het verzamelen van de zorgvraag zal, inclusief fase 2c, ongeveer 16 maanden duren. Dit is ook noodzakelijk omdat de clusters voor de chronische patiëntgroepen, zoals beschreven in het eindadvies van de werkgroep inhoud, doorlooptijden tot maximaal 1 jaar kennen. Aan het einde van fase 2b moet helder zijn welke manier van registratie het beste past bij welke patiëntgroepen en de minste administratieve lasten met zich meebrengt. Deze toetsing moet uiteindelijk tot een 17

18 besluit leiden of de zorgvraag van het inhoudelijk eindmodel landelijk wordt doorgevoerd via de release. Beslismomenten Aan het einde van de fase, begin maart 2017, moet worden besloten: Gaan we verder met fase 2c? Gaan we schaduwdraaien per 2018? Deze beslissingen hangen af van een kosten-batenanalyse op de criteria zoals beschreven in paragraaf 1.3. In de aanpak die per fase wordt opgeleverd, worden de resultaten en toetscriteria steeds geconcretiseerd. Fase 2c: Koppelen van bekostiging aan de clusters (maart 2017 tot december 2017) Benodigde startproducten fase 2c Proces 1. Plan van aanpak fase 2c Wie van de zorgaanbieders van de pilot doet mee met het experiment? Wat hebben deze zorgaanbieders nodig (middelen) en hoe wordt hierin voorzien? Wanneer is fase 2c geslaagd? Welke activiteiten moeten uitgevoerd worden binnen welke planning? Uitvoering 2. Richtlijn bekostiging van clustermodel Pilot/ Experiment Landelijk beleid Registratie en declaratie: wat, wanneer, hoe? Aanleveren gegevens: wat, wanneer, hoe? Evaluatie: wat, wanneer, hoe? 3. Richtlijn inkoop van clustermodel 4. Functionele specificaties (release) voor uitrol van zorgvraag Doelstelling Doelstelling van fase 2c is dat er overgegaan wordt van een pilot op een experiment (zie figuur 1), waarbij bij zorgaanbieders die mee doen aan het experiment 1 de bekostiging aan het zorginhoudelijke model wordt gekoppeld. Dit betekent dat ze het hele inhoudelijk model (zorgvraag en behandeling) inclusief de kosten gaan testen. Er worden gegevens gevraagd, zodat in een later stadium (richt)tarieven opgeleverd worden. Vanuit de werkgroep bekostiging worden verschillende modellen van bekostiging van de zorg bedacht. Het verdient echter de voorkeur om ook deze in de praktijk te toetsen. De deelnemende zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen in deze fase starten met het maken van afspraken binnen de nieuwe productstructuur. 1 Dat zullen geen andere zijn dan de zorgaanbieders die mee hebben gedaan aan de pilotfase. Het kan wel zijn dat er een aantal zorgaanbieders afvallen om mee te doen met 18

19 Focus In deze fase wordt de experimentfase gestart. Aanpak Deze fase heeft een doorlooptijd van 10 maanden (8 maanden experiment; 2 maand verwerking en evaluatie). Daar worden de volgende zaken uitgevoerd: 1. Uitvoeren van het experiment Het experiment wordt gestart op basis van de richtlijnen die zijn opgesteld voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Deze richtlijnen voor de inkoop wordt opgeleverd aan het begin van deze fase, waardoor dit al gebruikt kan worden bij de zorgaanbieders en zorgverzekeraars die mee doen met het experiment. Vervolgens kunnen de resterende maanden nog gebruikt worden voor het verder registreren en declareren van de zorg binnen de nieuwe productstructuur. 2. Evalueren en toetsen van het experiment Naar het einde van de fase zal de experiment moeten worden geëvalueerd en kan de laatste toets gedaan worden op de beschreven must-haves: gezien het inhoudelijk eindmodel en het indicatie, registratie en declaratie van de zorg, is daarmee de bekostigingssystematiek verbeterd? Beslismomenten Aan het einde van de fase, in december 2017, moet worden besloten: Gaan we over tot brede implementatie? Deze beslissing hangt af van een kosten-batenanalyse op de criteria zoals beschreven in paragraaf 1.3. In de aanpak die per fase wordt opgeleverd, worden de resultaten en toetscriteria steeds geconcretiseerd. 19

20 Fase 3: Voorbereiding brede implementatie (december 2017 december 2018) Benodigde startproducten fase 3 1. Releaseplanning Akkoord 1 e GO voor uitrol brede implementatie Doelstelling Met brede implementatie per 1 januari 2019 wordt uitgegaan van een scenario waarbij de inkoop en declaratie op basis van zorgclusters gebeurt en de bekostiging op basis van DBC s. Dit betekent dat het verschil tussen wat gedeclareerd wordt op basis van clusters, gecompenseerd wordt door de bepaling van het budget op basis van DBC s. Deze overgangsjaren kunnen ook na 1 januari 2019 plaatsvinden. Doel van de voorlaatste fase is het voorbereiden van een landelijke implementatie van de clusters als wettelijk geldende betalingstitel. Hiervoor wordt de gebruikelijke landelijke releaseplanning gevolgd. Willen zorgverzekeraars landelijk kunnen inkopen op basis van clusters dan zullen de clusters met de bekostigingsvorm in de voorjaar van 2018 bekend moeten zijn bij de veldpartijen. Daarbij moeten alle ICT-leveranciers de veranderingen gaan inbouwen op basis van de specificaties. De formele regelgeving wordt vóór 1 juli 2018 vastgesteld. Focus In deze fase gaat de brede implementatie in. 20

21 3. Projectorganisatie Om tot een brede implementatie van het nieuwe inhoudelijke eindmodel per 1 januari 2019 te komen, is het van belang dat er een duidelijke projectorganisatie is. In onderstaande paragrafen wordt aangegeven hoe deze eruit zal zien voor de duur van het gehele project. Bij elke gedetailleerde faseplanning worden de rollen en verantwoordelijkheden verder gespecificeerd. 3.1 Projectorganisatie Figuur2 Projectorganisatie 21

22 3.1.1 Rollen en verantwoordelijkheden Opdrachtgever en opdrachtnemer Opdrachtgever Het bestuur van de NZa is de formele opdrachtgever van het project en legt verantwoording af over de voortgang van het project aan VWS en VenJ. Het bestuur van de NZa draagt de uitvoering van het project over aan het programmamanagement. Het programmamanagement legt verantwoording af aan de het bestuur van de NZa. Opdrachtnemer Het programmateam (van de NZa) stuurt de werkgroepen (extern en intern) aan, bewaakt de planning en middelen van het project en informeert het programmaoverleg en het bestuurlijk overleg. Adviserende, uitvoerende en ondersteunende projectteams Bestuurlijk overleg doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ - Samenstelling: NZa (vz.), ZN, GGZN, NVvP, LVVP, NIP, V&VN, DForZo, FMS, NFU/NVZ, VGN, LPGGZ - Verantwoordelijkheden: Deze partijen geven advies over het doorgelopen en nog door te lopen traject van de doorontwikkeling. Ze beslissen of het project naar de volgende (sub)fase door kan en daarnaast dragen ze verantwoordelijkheid voor het creëren van draagvlak en commitment bij de achterban. Programmaoverleg doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ - Samenstelling: afspiegeling van de leden van het bestuurlijk overleg. - Verantwoordelijkheden: Het programmateam bespreekt met de betrokkenen van dit overleg de inhoudelijke en procesmatige voortgang van het project. De aanwezige partijen zullen acteren op knelpunten rondom planning en middelen, zoals gemeld door het programmamanagement. Uitvoerende werkgroepen Er worden drie werkgroepen onderscheiden: 1. Werkgroep Zorginhoud en prestaties - Samenstelling: gelijk aan werkgroep inhoud, aangevuld met Netwerk Kwaliteitsontwikkeling en leden van SBG. - Verantwoordelijkheden: de werkgroep Zorginhoud en prestaties zal gedurende het hele project advies geven over het verder ontwikkelen van alle aspecten van het inhoudelijk model. 2. Werkgroep Bekostiging en financiering - Samenstelling: deskundigen bekostiging van koepels en NZa, waar nodig aangevuld met experts op het gebied van risicoverevening, kapitaalslasten en jaarrekeningproblematiek. - Verantwoordelijkheden: het ontwikkelen van prestaties en bijbehorende tarieven. Hieraan ten grondslag ligt het onderzoeken van verschillende bekostigingsmodellen, het toetsen van de output van de pilots aan de criteriatoets voor bekostigingsmodellen en de uiteindelijke keuze voor een bekostigingsmodel. Dit geldt zowel voor de zorg- als de kapitaallastencomponent. 22

23 3. Werkgroep ICT en infrastructuur - Samenstelling: deskundigen op het gebied van ICT en infrastructuur van NZa (inclusief DIS), Vecozo en ICT-leveranciers. - Verantwoordelijkheden: het ontwikkelen en onderhouden van de infrastructuur voor registratie pilotgegevens, aanleveren pilotuitkomsten en het uiteindelijke eindmodel. Ondersteuning van programmateam Pilotbureau - Samenstelling: nader in te vullen - Verantwoordelijkheden: het opzetten en begeleiden van pilots, helpdeskfunctie voor deelnemende aanbieders, eventueel bundelen kwalitatieve uitkomsten Communicatie - Samenstelling: (communicatieadviseurs van) veldpartijen en NZa - Verantwoordelijkheden: het informeren over de pilots (voortgang en uitkomsten), enthousiasmeren deelnemers en het organiseren van bijeenkomsten. 23

24 Bijlage 1: Criteria voor de productstructuur GGZ (onderdeel uit Notitie Beleid: Visie op doorontwikkeling productstructuur GGZ/FZ) Aan de productstructuur GGZ kunnen diverse criteria worden gesteld. Hieronder benoemen we inhoudelijke, implementatie- en gebruikscriteria. Niet alle criteria zullen 100% kunnen worden ingevuld; sommige criteria kennen ook een onderlinge samenhang. Bij bijvoorbeeld een uitbreiding van het aantal prestaties, daalt in de regel de hanteerbaarheid, maar neemt de homogeniteit toe. Belangrijke criteria die met de productstructuur zeker dienen te worden ingevuld ( must-haves ) zijn de informatiemeerwaarde (A1), transparantie (A6), het eerder beschikbaar komen van informatie (C2) en het borgen van de privacy (C4). Deze criteria zijn in onderstaande lijsten tevens dikgedrukt. A. Inhoudelijke criteria: 1. Klinisch herkenbaar Onder klinische herkenbaarheid wordt verstaan dat de zorgproducten vanuit een geneeskundig en beveiligingsperspectief identificeerbaar zijn. Binnen de productstructuur dienen de zorgproducten voldoende klinisch herkenbaar te zijn en de geleverde zorg dient zodanig omschreven te zijn dat deze bruikbaar is voor de onderhandelingen en als omschrijving voor lekendeclaratie. 2. Bruikbaar voor indicatiestelling De producten dienen bruikbaar te zijn voor indicatiestelling, ook als deze door een onafhankelijk/afzonderlijke organisatie plaatsvindt. 3. Hanteerbaar Onder hanteerbaarheid wordt het aantal zorgproducten verstaat binnen een productstructuur. Binnen de productstructuur dient een beperkt en overzichtelijk aantal zorgproducten aanwezig te zijn dat gedeclareerd en geregistreerd wordt en waarover onderhandeld kan worden tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. 4. (Kosten)Homogeen Bij (kosten)homogeniteit van zorgproducten wordt gekeken naar de spreiding van activiteiten en kosten van zorgproducten gemeten door middel van de coëfficiënt van de variantie (CV waarde). Binnen de productstructuur dienen de zorgproducten kostenhomogeen te zijn. 5. Volledigheid Bij volledigheid wordt gekeken of redelijkerwijs alle zorg declarabel is. Binnen de productstructuur dienen alle zorgvragen in het kader van gespecialiseerde GGZ, zowel behorend tot de verzekerde als onverzekerde zorg te worden opgenomen en bij voorkeur zoveel als mogelijk onderscheidbaar te zijn. 6. Transparant Bij transparantie wordt nagegaan of de declaratie begrijpelijk is voor de patiënt in termen van welke zorg is geleverd tegen welke kosten. 7. Stabiel Bij stabiliteit van de productstructuur wordt gekeken in hoeverre de productstructuur uniform toepasbaar is ten opzichte van voorgaande jaren en welke financiële effecten als gevolg van eventuele wijzigingen hebben plaatsgevonden. Binnen de productstructuur dienen de doorgevoerde wijzigingen en de financiële effecten (impactanalyses) op de productstructuur transparant en verklaarbaar te zijn. 24

25 B. Criteria met het oog op implementatie: 1. Eerst toetsen dan invoeringsscenario bepalen (incrementeel of big bang ) Het is wenselijk dat voordat wordt geïmplementeerd de impact goed in beeld wordt gebracht en op basis daarvan de keuzes worden gemaakt over het invoeringsscenario. 2. Voorkomen trendbreuk in informatie Belangrijk is dat trendbreuk in informatie zoveel mogelijk wordt voorkomen. Dit is uit het oogpunt van sturing onwenselijk. Ook het risicovereveningsmodel wordt vastgesteld op basis van historische informatie. C. Criteria voor gebruik 1. Hulpmiddel voor afspraken c.q. verantwoorden over gepast gebruik De productstructuur dient een hulpmiddel te zijn voor het maken van afspraken c.q. verantwoording over gepast gebruik (zie ook hoofdstuk 5). 2. Ondersteuning sneller declareren en aansluiting op zorgkosten per jaar Het is wenselijk dat de productstructuur sneller declareren ondersteunt aansluitend op de zorgkosten per jaar. Daarmee verkrijgen alle betrokkenen eerder en op eenvoudiger wijze informatie over de omvang en kosten van zorg. 3. Geen verzwaring en bij voorkeur vermindering van administratieve lasten Onder de administratieve lasten worden verstaan de lasten die gepaard gaan met het werken en onderhandelen over zorgproducten evenals de administratieve inspanning die nodig is om het systeem van registratie en declaratie van zorgproducten up to date te houden en om relevante kosteninformatie te verzamelen. 4. Waarborging privacy De productstructuur c.q. het gebruik daarvan bij declaratie en verantwoording dient de privacy van de patiënt te waarborgen en behoeft dus de goedkeuring van het CBP. 25