Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem. Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 14001:2004

Transcriptie

1 Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 14001:2004

2 MJA2 en Energiezorg Energiezorg zorgt voor een blijvende verlaging van het energiegebruik, en daarmee voor een beperking van de CO2-uitstoot. Een beperking die noodzakelijk is voor het behalen van de klimaatdoelstellingen. Ervaringen in het verleden hebben geleerd dat zonder structurele aandacht voor energiegebruik, de effecten van besparingsmaatregelen na verloop van tijd wegebben. Dat is de reden dat Energiezorg een verplicht onderdeel is van de tweede generatie meerjarenafspraken (MJA). Naast kostenbesparing en een verhoging van de doelmatigheid, draagt Energiezorg bij aan een beter imago. Daarmee vergroten bedrijven en organisaties de continuïteit en zekerheid van hun bedrijfsvoering. INHOUD ENERGIEZORG IN RELATIE TOT UW ZORGSYSTEEM 3 Andere zorgsystemen 4 De Referentie Energiezorg en het ISO 14001:2004-systeem 6 Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 14001:2004 Juni 2006

3 Andere zorgsystemen Als u Energiezorg integreert in de dagelijkse praktijk van uw organisatie, beschikt u over een instrument voor voortdurende verbetering van de energie-efficiency. De integratie van dit instrument in de dagelijkse praktijk verloopt het best als u daarbij uitgaat van de Referentie Energiezorg met Leidraad en de BasisCheck Energiezorg. Dit Energiezorgsysteem is de invulling van het aspect energie in het ISO 14001:2004-milieuzorgsysteem. Voor bedrijven en organisaties die meedoen aan de tweede ronde meerjarenafspraken (MJA2) is ingebruikname van een dergelijk Energiezorgsysteem verplicht. Na twee en drie jaar moeten zij bovendien aan verschillende minimale eisen voldoen. Bij instellingen en bedrijven zijn diverse zorgsystemen in gebruik. Het is zinvol om Energiezorg - waar mogelijk - in een dergelijk bestaand systeem op te nemen. Meerdere zorgsystemen naast elkaar in stand houden is minder efficiënt dan de systemen integreren tot één systeem. SenterNovem heeft daarom voor haar Referentie Energiezorg de link laten uitwerken naar drie van de meest vóórkomende systemen: milieuzorg volgens ISO 14001:2004, het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001:2000 en het voedselveiligheidssysteem HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points). Hieruit zijn drie tabellen voortgekomen, die aangeven welke verbanden er zijn tussen elk van deze zorgsystemen en de Referentie Energiezorg en hoe u Energiezorg kunt integreren in elk van deze systemen. Deze tabellen worden aangeduid als Linking Lists en u kunt ze gebruiken als hulpmiddel bij het integreren van Energiezorg in uw eigen zorgsysteem. Gebruik van Linking Lists Kies de Linking List van de norm waarin u Energiezorg wilt integreren. Indien u reeds een zorgsysteem heeft geïntegreerd, kies dan de Linking List van de norm die als basis is gebruikt voor dat zorg- of managementsysteem. In veel gevallen zal dit de ISO 14001:2004 of de ISO 9001:2000 zijn, maar het is ook mogelijk vanuit HACCP te werken. U vindt de Linking List voor ISO 14001:2004 hierna. Hanteer voor eventuele onderdelen die niet zijn ingevuld door uw basisnorm steeds de Referentie Energiezorg met Leidraad. Als u nog geen zorg- of managementsysteem heeft, kunt u het best rechtstreeks volgens de Referentie Energiezorg werken. GRAFIEK Energie Efficiency Index (EEI) van een bedrijf EE-Index in % geen Energiezorg = verlies Energiezorg = winst

4 De Referentie Energiezorg en het ISO 14001:2004- systeem In dit hoofdstuk vindt u de Linking List tussen de Referentie en het ISO 14001:2004-systeem. De Linking List geeft aan welke verbanden er zijn tussen de Referentie Energiezorg en het ISO 14001:2004-systeem en dient als hulpmiddel bij het inpassen van Energiezorg in het ISO 14001:2004-systeem. U kunt ze bestellen bij het Frontoffice SenterNovem, tel , info.mja@senternovem.nl. U kunt de brochures en de spreadsheet ook downloaden als pdf via Indeling van de tabel In de eerste kolom van de lijst ( Referentie Energiezorg ) vindt u steeds de letterlijke tekst van de Referentie Energiezorg weergegeven, die de basis moet vormen van uw Energiezorgsysteem. Er is een onderscheid gemaakt tussen voor het systeem noodzakelijke ( verplichte ) onderdelen en voor het systeem wenselijke ( vrijwillige ) onderdelen. De wenselijke elementen zijn facultatief en hier cursief weergegeven. Voor de tweede generatie MJA-bedrijven geldt dat hun Energiezorgsysteem moet voldoen aan de Referentie Energiezorg van SenterNovem. De basisdocumenten voor de invoering van Energiezorg blijven daarom te allen tijde de Referentie Energiezorg met Leidraad en de BasisCheck Energiezorg. Houdt deze documenten (op papier of elektronisch) tijdens het gebruik van deze Linking List daarom steeds bij de hand! Kolom twee ( Milieuzorgsysteem-eisen ISO14001:2004 ) geeft aan welke paragraaf van ISO 14001:2004 een vergelijkbare eis behandelt of het beste bij de Referentie aansluit. Tussen haakjes vindt u steeds een verwijzing naar het resultaat dat u krijgt als u voldoet aan deze ISO 14001:2004- paragraaf. 4

5 Kolom drie ( Vragen uit BasisCheck ) beschrijft de minimale eisen waaraan uw organisatie volgens de meerjarenafspraken moet voldoen. Voor meer informatie: zie de BasisCheck Energiezorg. In de vierde en laatste kolom ( Aanpassingsadvies ISO14001:2004 ) staat een advies hoe u uw milieuzorg-systeem kunt aanpassen zodat het voldoet aan de Referentie Energiezorg. Heeft u een gecertificeerd ISO 14001:2004- systeem, dan zult u in het kader van de certificatie alle elementen van de Referentie moeten implementeren. Indien energie in uw ISO 14001:2004-systeem als relevant milieuaspect is aangemerkt, zal het systeem in principe voldoen aan de Referentie Energiezorg. Gebruik van de Linking List: > Loop de tabel punt voor punt door. > In de eerste kolom vindt u wat de Referentie Energiezorg van u vraagt. Raadpleeg zo nodig de Referentie Energiezorg met Leidraad voor verduidelijking. > Lees de tweede kolom en zoek het daar genoemde betrokken document in uw eigen managementsysteem erbij. > Lees de derde kolom met de minimale eisen voor Energiezorg. Treft u hier geen beschrijving aan, dan is dat element voor het Milieuzorgsysteem niet verplicht. > Wijzig uw systeem volgens de aanwijzingen in de vierde kolom en integreer deze aanpassing in uw bedrijfsvoering. Het is sterk aan te bevelen niet alleen de aanwijzingen voor de verplichte elementen door te voeren, maar ook de niet-verplichte. Let wel: Indien u zich beperkt tot de verplichte elementen, heeft u daarmee nog geen volledig Energiezorgsysteem ingevoerd. U voldoet dan slechts aan de minimale eisen die gelden na toetreding tot de MJA2! Voor een volledig en goed werkend Energiezorgsysteem moet u alle onderdelen van de Referentie Energiezorg doorvoeren. 5

6 Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 14001:2004 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: Energiebeleid 1.1 Energiebeleidsverklaring De organisatie heeft energie 4.2 a+e) Milieubeleid (14) Heeft de onderneming energie- Het energiebeleid kan opgenomen expliciet genoemd als belangrijk beleid dat wordt onderschreven worden in het milieubeleid. Geef onderdeel van het (milieu)beleid. door het hoogste leidinggevende daarbij de relatie weer tussen de Het energiebeleid past bij de (operationele) niveau? bedrijfsactiviteiten en het milieueffecten van het bedrijf. energiegebruik De organisatie heeft expliciet 4.2 c) Milieubeleid (15a) Is in de beleidsverklaring Leg in de beleidsverklaring vast vastgelegd dat wet- en regelgeving, opgenomen dat de organisatie: dat wet- en regelgeving, een MJA een eventuele MJA of de energie- Voldoet aan relevante wetten, of de energieaspecten van een aspecten van een milieuconvenant regels, andere onderschreven milieuconvenant worden zullen worden nagekomen. afspraken? nagekomen De organisatie heeft haar 4.2 b) Milieubeleid (15b) Is in de beleidsverklaring Zorg ervoor dat commitment tot commitment tot continue opgenomen dat de organisatie: continue verbetering van de verbetering van de energie- Streeft naar continue verbetering energie-efficiency en preventie van efficiency en preventie van onnodig van de energieprestaties en onnodig energiegebruik in het energiegebruik vastgelegd. preventie van energiegebruik? beleid worden vastgelegd Het energiebeleid is bekend 4.2 f) Milieubeleid (6a) Geldt bij de uitvoering van de Communiceer over het energiegemaakt bij alle medewerkers. werkzaamheden dat: beleid op vergelijkbare wijze als Het energiebeleid bekend is bij over het milieubeleid. alle relevante medewerkers en er naar wordt gestreefd? Het energiebeleid is 4.2 g) Milieubeleid (13) Is het energiebeleid Indien niet gewenst is dat het beschikbaar voor het publiek. beschikbaar voor externe gehele beleid beschikbaar is voor belanghebbenden? het publiek, zorg er dan voor dat het energiebeleid als apart onderdeel kan worden gepubliceerd. Bepaal hoe en bij wie het (energie)- beleid aangevraagd kan worden en leg dit vast. 6

7 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: Planning 2.1 Energieaspecten De belangrijkste energie Milieuaspecten (1) Zijn de energiegebruiken bekend Neem de inventarisatie en aspecten van de organisatie zijn en beschikbaar (bijvoorbeeld in het actualisatie van energieaspecten geïnventariseerd en worden EBP of uit uw monitoringinformatie)? op in de milieuaspectenprocedure regelmatig geactualiseerd. (zie definitie energieaspect). (2) Heeft de organisatie op basis van de energiegebruiken de belangrijke Zorg dat bij nieuwe activiteiten, energieaspecten bepaald (zie producten en diensten een bovenstaande definitie) en heeft inventarisatie van energieaspecten men dit up-to-date gehouden? plaatsvindt Er is een duidelijke relatie Milieuaspecten De binnen de MJA omschreven tussen de geïnventariseerde energieaspecten moeten in het energieaspecten en de energie- milieuaspectenregister worden doelstellingen. opgenomen. 2.2 Wettelijke en andere eisen Relevante wettelijke en Wettelijke en andere eisen (17a) Worden, bij het opstellen en Neem alle relevante energie wetoverige eisen die betrekking beoordelen van doelstellingen, en regelgeving en andere eisen op hebben op de processen, de volgende zaken in acht in het (milieu) register van wetproducten en diensten van de genomen: en regelgeving en andere eisen. organisatie zijn geïdentificeerd De wettelijke en andere eisen? Beschouw daarbij energieaspecten (o.a. Wm en MJA/ milieu- als milieuaspecten. convenanten). 2.3 Doel- en taakstellingen De organisatie heeft energie Doelstellingen, taakstellingen Stel energiedoelstellingen en doelstellingen geformuleerd voor en programma s daaruit voortvloeiende taakde middellange termijn (bijv. 4 jaar stellingen op. of de duur van een vergunning of De genoemde termijnen kunnen MJA) en energietaakstellingen voor in het milieuprogramma worden de korte termijn (kleiner of gelijk opgenomen. aan 1 jaar) De organisatie heeft bij het Doelstellingen, taakstellingen (17 Worden, bij het opstellen en Werk de doelstellingen uit en houdt vaststellen van de doelstellingen en programma s beoordelen van de doelstellingen, rekening met de genoemde zaken rekening gehouden met: de volgende zaken in acht hiernaast. wettelijke en overige regelgeving; genomen: significante energieaspecten; De wettelijke en andere eisen? stand der techniek; De belangrijke energieaspecten? financiële, zakelijke en De beste beschikbare technieken? operationele vereisten; De verbetering van de indirecte visie van belanghebbende derden. energie-effecten, zoals die veroorzaakt worden door bv materiaalkeuze, transporteurs en/ of toeleveranciers? Het tijdpad waarbinnen ze gerealiseerd moet worden? 7

8 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: De doelstellingen van de Doelstellingen, taakstellingen (16) Is er een plan van aanpak om Zorg dat de doelstellingen in over organisatie zijn in overeenstemming en programma s de energieprestatie te verbeteren, eenstemming zijn met het met het geformuleerde energie- in overeenstemming met het geformuleerde energiebeleid; beleid (o.a. continue verbetering). beleid? verwoord in de doelstellingen ook intenties tot verbetering. 2.4 Energiezorgprogramma De verantwoordelijkheden Doelstellingen, taakstellingen (3) Zijn taken, verantwoordelijk- Leg taken, verantwoordelijkheden inzake het bereiken van de energie- en programma s heden en bevoegdheden vast- en bevoegdheden vast. Dit kan doelstellingen en energietaak- gesteld voor medewerkers eventueel op vergelijkbare wijze als stellingen zijn vastgelegd. betrokken bij energiezorg bij milieuzorg. (bv doelstellingen)? De organisatie beschikt over Doelstellingen, taakstellingen (16) Is er een plan van aanpak om Stel een planning op voor de een overzicht van activiteiten uit- en programma s de energieprestatie te verbeteren, realisatie van de doel- en gezet in de tijd om de energiedoel- in overeenstemming met het taakstellingen (projectplanning). stellingen en energietaakstellingen beleid? te verwezenlijken Energieaspecten worden bij Doelstellingen, taakstellingen (6c) Geldt bij de uitvoering van de Zorg dat energiezorg bij belangrijke beslissingen zoals en programma s werkzaamheden: beslissingen ten aanzien van nieuwe investeringen en product- Bij de inkoop van goederen en activiteiten en investeringen ontwikkeling meegenomen. diensten wordt gekeken naar de aan de orde komt. consequentie voor het energiegebruik? De voortgang van activiteiten Monitoring en meting (6b) Geldt bij de uitvoering van de Stel een aantoonbare voortgangswordt bewaakt. werkzaamheden: bewaking vast voor de vastgelegde Monitoringinformatie wordt energiedoelstellingen. Zie evengebruikt om het energiegebruik tueel hiervoor de afspraken in het van processen te beheersen en te Plan van Aanpak/EBP. verbeteren. Opvolging kan bijvoorbeeld in vergaderingen of werkgroepen. (7) Wordt van de belangrijkste Ook hier geldt dat de systematiek energiegebruikers (energieaspecten) voor wat betreft milieuhet gebruik regelmatig gemeten, management uitkomst kan bieden. geregistreerd, geanalyseerd en gerapporteerd? Vindt analyse plaats in relatie tot productieprocessen (monitoring)? (8) Bevat de hiervoor genoemde monitoring bevat: Energiegebruik per afdeling of proces? Financiële- of gebruikskentallen? Streefgebruiken? Energiegebruik projecten? (Grafische) Trendanalyse? 8

9 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: Implementatie en uitvoering 3.1 Structuur en verantwoordelijkheid Op verschillende niveaus in de Middelen, taakverdeling, (3) Zijn taken, verantwoordelijk- Leg de (taken,) verantwoordelijkorganisatie zijn de taken en verant- verantwoordelijkheid en heden en bevoegdheden heden en bevoegdheden vast woordelijkheden zodanig vastgelegd bevoegdheid. vastgesteld voor medewerkers conform de structuur van het dat de doel- en taakstellingen op betrokken bij energiezorg bestaande milieuzorgsysteem het terrein van energie kunnen (bv doelstellingen)? (bijvoorbeeld in functieworden gerealiseerd. Een directie- beschrijvingen en/of procedures/ vertegenwoordiger is aangewezen werkinstructies e.d.). als eindverantwoordelijke. Voeg de verantwoordelijkheden ten aanzien van energie toe aan de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de (milieu-) directievertegenwoordiger (dit mag ook een ander zijn) Er zijn voldoende middelen Middelen, taakverdeling, (4) Worden afdoende financiële De organisatie dient middelen beschikbaar gesteld voor invoering verantwoordelijkheid en middelen ter beschikking gesteld, beschikbaar te stellen om het en onderhoud van het energiezorg- bevoegdheid. voor het beheersen en verbeteren energiebeleid in de organisatie te systeem (zoals competent personeel, van de energieprestatie? implementeren en te onderhouden. technische en financiële middelen). De middelen moeten de medewerkers in staat stellen de taken uit te voeren. 3.2 Opleiding en bewustwording De opleidingsbehoefte is Bekwaamheid, training en (10) Is de noodzakelijke kennis en Bepaal of specifieke taken in de geïnventariseerd van de werk- bewustzijn informatie op gebied van efficiënt organisatie opleiding vragen en nemers waarvan de werkzaam- energiegebruik bekend en zijn de documenteer dit. heden een belangrijk effect op het medewerkers die het energie- Meer algemene kennis kan worden energieverbruik kunnen hebben. gebruik kunnen beïnvloeden gecommuniceerd via intern geïnstrueerd en/of opgeleid? overleg, intranet of nieuwsbrief Er is een overzicht van de Bekwaamheid, training en Neem kwalificaties van mederelevante kennis en ervaring van bewustzijn werkers op in een overzicht of in individuele werknemers. het dossier van de medewerker Er wordt regelmatig aandacht Bekwaamheid, training en (11) Wordt intern regelmatig over Communiceer via intern overleg, besteed aan de bewustwording van bewustzijn energieprestatie en energiezorg intranet of nieuwsbrief over beleid, de werknemers. gesproken op uitvoerend en de uitvoering en de resultaten van management niveau? energiezorg. 3.3 Communicatie Intern wordt regelmatig over a) Communicatie (11) Wordt intern regelmatig over Communiceer via intern overleg, de voortgang van het energiezorg- energieprestatie en energiezorg intranet of nieuwsbrief over de programma gecommuniceerd. gesproken op uitvoerend en uitvoering en de resultaten van management niveau? energiezorg. Leg hiervoor een procedure vast. 9

10 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: Extern wordt, indien gewenst b) Communicatie (12) Is afgesproken hoe en aan wie Neem communicatie over energie of verplicht, regelmatig over de de energieprestaties bekend op in de procedures voor externe voortgang van het energiebeleid worden gemaakt? communicatie; onderwerp, en/of het energiezorgprogramma frequentie en verantwoordelijkgecommuniceerd. (13) Is het energiebeleid beschikbaar heden. voor externe belanghebbenden? 3.4 Documentatie energiezorgsysteem De elementen van het energie Documentatie (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Leg in de documentatie van het zorg-systeem zijn beschreven elektronisch) hoe energiezorg werkt milieuzorgsysteem vast dat energieevenals de relatie met andere en wordt een relatie gelegd naar zorg onderdeel is van milieumanadocumentatie. relevante instructies en procedures? gement en dat ook wat betreft energieaspecten volgens dit managementsysteem wordt gewerkt. 3.5 Documentenbeheer De gebruikte wijze van Beheersing van documentatie (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Zorg dat de (algemene) procedure documentenbeheer ligt elektronisch) hoe energiezorg werkt ook geldt voor energie. procedureel vast. en wordt een relatie gelegd naar relevante instructies en procedures? Alle aan het zorgsysteem Beheersing van documentatie (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Zorg dat de (algemene) procedure verbonden documenten worden elektronisch) hoe energiezorg werkt ook geldt voor energie. ordelijk en toegankelijk bewaard. en wordt een relatie gelegd naar relevante instructies en procedures? Alle aan het zorgsysteem Beheersing van documentatie (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Zorg dat de (algemene) procedure verbonden documenten worden elektronisch) hoe energiezorg werkt ook geldt voor energie. periodiek beoordeeld, eventueel en wordt een relatie gelegd naar herzien en goedgekeurd door relevante instructies en procedures? bevoegde medewerkers. 3.6 Beheersing van de werkzaamheden Er bestaat aantoonbaar inzicht Beheersing van (5) Is afgesproken hoe het energie- Plan de activiteiten met energiein het energieverbruik van de werkzaamheden gebruik van de bedrijfsactiviteiten aspecten zodat voldaan wordt aan belangrijkste energieverbruikers wordt beheerst? het beleid, wet en MJA. alsmede de mechanismen, Vertaal deze eisen naar de organisatie, gedrag en/of techniek (6b) Geldt bij de uitvoering afdelingen en verantwoordelijkmet welke zij worden beheerst. van de werkzaamheden: heden als onderdeel van de uit- Monitoringsinformatie wordt voering van de werkzaamheden. gebruikt om het energiegebruik van processen te beheersen en te verbeteren? Significante energieaspecten c) Beheersing van (6c) Geldt bij de uitvoering van de Neem bepalingen op over energie van ingekochte diensten en werkzaamheden werkzaamheden: bij ingekochte diensten goederen goederen worden beoordeeld. Bij de inkoop van goederen en die belangrijke energieaspecten diensten wordt gekeken naar de met zich mee brengen. consequentie voor het energiegebruik? 10

11 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO14001:2004 ISO14001: Derden worden geïnstrueerd c) Beheersing van (6c) Geldt bij de uitvoering van Bepaal wie verantwoordelijk is voor en voorge-licht (o.a. toeleveranciers werkzaamheden de werkzaamheden: instructie, voorlichting en en aannemers). Bij de inkoop van goederen en opnemen van contractuele eisen diensten wordt gekeken naar de aan genoemde zaken. consequentie voor het energiegebruik (indien relevant krijgen toeleveranciers, aannemers en derden instructies m.b.t. energiegebruik)? 4 Controle en corrigerende maatregelen 4.1 Controle en meting Het energiegebruik van Monitoring en meting (1) Zijn de energiegebruiken bekend Neem energieaspecten op in de relevante bedrijfsactiviteiten wordt en beschikbaar (bijvoorbeeld in het monitoring van de milieuprestaties. regelmatig gemeten, geregistreerd, EBP of uit uw monitoringinformatie)? geanalyseerd en gerapporteerd. Zorg dat deze getallen worden (7) Wordt van de belangrijkste gerelateerd aan branchegegevens energiegebruikers (energieaspecten) of andere informatie. het gebruik regelmatig gemeten, geregistreerd, geanalyseerd en Leg vast wie deze taak moet gerapporteerd? Vindt analyse plaats uitvoeren. in relatie tot productieprocessen (monitoring)? (8) De hiervoor genoemde monitoring bevat: Energiegebruik per afdeling of proces? Financiële- of gebruikskentallen? Streefgebruiken? Energiegebruik projecten? (Grafische) Trendanalyse? De organisatie beschikt over Monitoring en meting (7) Van de belangrijkste energie- Rapporteer conform de een voortgangsrapportage en gebruikers (energieaspecten) wordt monitoring- of communicatieevaluatie met betrekking tot de het gebruik regelmatig gemeten, procedure over energieprestaties, energiedoel- en taakstellingen. geregistreerd, geanalyseerd en zowel over beheersing van de gerapporteerd? Vindt analyse plaats betrokken werkzaamheden als in relatie tot productieprocessen over de mate waarin doelstellingen (monitoring)? worden gehaald. (8) Bevat de hiervoor genoemde monitoring: Energiegebruik per afdeling of proces? Financiële- of gebruikskentallen? Streefgebruiken? Energiegebruik projecten? (Grafische) Trendanalyse? 11

12 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO 14001:2004 ISO 14001: Periodiek wordt geëvalueerd Beoordeling van de naleving (24d) Wordt als voorbereiding van Neem evaluatie van energie-eisen of eisen met betrekking tot energie de evaluatie, minimaal de volgende op in de procedure evaluatie in wettelijke en overige regelgeving informatie verzameld: naleving wetgeving en andere worden nageleefd. De evaluatie van de naleving van eisen, die in deze paragraaf van wettelijke en andere afspraken ISO14001:2004 wordt aangeduid. (MJA) m.b.t. energie Meet- en registratieapparatuur Monitoring en meting (9) Worden relevante meters Bepaal behoefte en uitvoering van worden regelmatig onderhouden naar behoren onderhouden en onderhoud en kalibratie van en gekalibreerd. indien nodig gekalibreerd? apparatuur die betrokken is bij energiezorg en leg dit vast. 4.2 Afwijkingen corrigerende en preventieve maatregelen De verantwoordelijkheid voor Afwijkingen en corrigerende (22) Wordt bij afwijkingen de Zorg dat de (algemene) procedure het onderzoeken en behandelen en preventieve maatregelen oorzaak onderzocht en correctieve van toepassing is op energievan afwijkingen en het nemen van en of preventieve maatregelen aspecten en energiezorg. maatregelen om afwijkingen in het genomen om herhaling te gebruik van energie te corrigeren voorkomen? en te voorkomen is vastgelegd De uitvoering, juistheid en Afwijkingen en corrigerende Zorg dat de (algemene) procedure effectiviteit van de getroffen en preventieve maatregelen van toepassing is op energiemaatregelen wordt regelmatig aspecten en energiezorg. gecontroleerd. 4.3 Registraties Registraties van het Beheersing van registraties (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Zorg dat de (algemene) procedure energiezorgsysteem worden elektronisch) hoe energiezorg werkt van toepassing is op energiegeïdentificeerd, vastgelegd, en wordt een relatie gelegd naar aspecten. Stel eventueel een index opgeslagen en indien nodig relevante instructies en procedures? op met de energieregistraties. verwijderd uit een (energie)register. Leg vaste hoe lang registraties moeten worden bewaard De registraties zijn leesbaar, Beheersing van registraties (18) Is vastgelegd (schriftelijk of Zorg dat de (algemene) procedure identificeer- en herleidbaar tot de elektronisch) hoe energiezorg werkt van toepassing is voor betrokken activiteit, product of en wordt een relatie gelegd naar energieaspecten. dienst. relevante instructies en procedures? 4.4 Energiezorgaudits Output: document en registraties Er worden regelmatig, maar Interne Audit (19) Wordt minimaal één keer per Zorg dat de (algemene) procedure minimaal eens per jaar, interne jaar een interne audit van het van toepassing is op energieaudits uitgevoerd met betrekking energiezorgsysteem uitgevoerd en aspecten. Leg in de procedures tot het aspect energie zoals wordt over de werking ge- voor milieuzorgaudits ook vast dat verwoord in deze specificatie, (kan rapporteerd aan het management? op de energiereferentie moet onderdeel zijn van andere zorg- worden geaudit. systemen) om de werking van het (20) Wordt in de energiezorgaudits Pas het auditprogramma aan zodat systeem te controleren. bepaald of medewerkers of mede- de tijdsbesteding ook gebaseerd is werkers de ten aanzien van energie- op de belangrijke energieaspecten. gebruik vastgestelde werkwijzen volgen en afspraken nakomen? 12

13 Referentie Energiezorg Milieuzorgsysteem Vragen uit BasisCheck Aanpassingsadvies - eisen ISO14001:2004 ISO14001:2004 (21) Wordt in de energiezorgaudits bepaald of de activiteiten op het gebied van beheersing van energiegebruik voldoen aan het energiezorgprogramma van de organisatie? De resultaten van de audit Interne Audit (19) Wordt minimaal één keer per Leg vast dat de rapportage aan het worden gerapporteerd aan het jaar een interne audit van het management over de audit ook de management. energiezorgsysteem uitgevoerd en energieaspecten behandelt. wordt over de werking gerapporteerd aan het management? 5 Betrokkenheid directie 5.1 Evaluatie Output: document Het energiezorgsysteem of 4.6 Directiebeoordeling (23) Wordt de evaluatie van het Bepaal of het energie- en milieuhet energieaspect binnen een energiezorgsysteem minimaal één managementsysteem in staat is het ander zorgsysteem wordt periodiek, keer per jaar door het management beleid te realiseren, stuur evenmaar minimaal jaarlijks, beoordeeld uitgevoerd? tueel bij. Leg de uitkomst vast. door de directie op toepasselijkheid, adequaatheid en effectiviteit. (24) Wordt, als voorbereiding van de evaluatie, minimaal de volgende informatie verzameld: De nieuwe energieaspecten die zijn bastgesteld? De energieprestatie aan de hand van monitoringinformatie? Een toetsing van meetregistraties aan de branche/proceskentallen en/of ratio s (indien relevant)? De evaluatie van de naleving van wettelijke en andere afspraken (MJA) m.b.t. energie? (25) Wordt, tijdens de evaluatie, de doeltreffendheid van het systeem om het beleid en de doelstellingen te realiseren beoordeeld (26) Wordt, tijdens de evaluatie, besproken of het beleid en doelstellingen moeten worden bijgesteld als gevolg van veranderende omstandigheden en de verplichting tot continue verbetering van de prestatie? 13

14 14 Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem

15

16 Meer weten over Energiezorg? Deze brochure maakt onderdeel uit van een serie brochures over Energiezorg: SenterNovem stimuleert duurzame ontwikkeling en innovatie door een brug te slaan tussen markt en overheid. Op professionele wijze voert SenterNovem overheidsbeleid uit rond innovatie, energie & klimaat en milieu & leefomgeving. Bedrijven, instellingen en overheden kunnen bij SenterNovem terecht voor het realiseren van maatschappelijke doelstellingen op deze terreinen, nationaal en internationaal. SenterNovem is een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken. Meer informatie: 1. Energiezorg: hét middel voor structurele aandacht voor energie-efficiency 2. Referentie Energiezorg met Leidraad 3. Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem - Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 14001: Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem - Linking List tussen de Referentie Energiezorg en ISO 9001: Energiezorg in relatie tot uw zorgsysteem - Linking List tussen de Referentie Energiezorg en HACCP Naast deze brochures bestaat nog de spreadsheet BasisCheck Energiezorg. Catharijnesingel 59 Postbus RE Utrecht Telefoon Telefax info@senternovem.nl Publicatienummer 2MJAF0626 Swentiboldstraat 21 Postbus AA Sittard Telefoon Telefax De brochures kunt u bestellen bij het Frontoffice SenterNovem, tel , info.mja@senternovem.nl. U kunt de brochures en de spreadsheet ook downloaden als pdf via Hier vindt u nog meer informatie over Energiezorg. Meer informatie over het MJA-programma vindt u op Deze brochure is geproduceerd in het kader van het programma MJA-facilitering, dat SenterNovem uitvoert in opdracht van de ministeries van Economische Zaken en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan SenterNovem geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Bij publicaties van SenterNovem die informeren over subsidieregelingen geldt dat de beoordeling van subsidieaanvragen uitsluitend plaatsvindt aan de hand van de officiële publicatie van het besluit in de staatscourant. 16