TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL WATERLAND

Transcriptie

1 TWISKE-WATERLAND JAARREKENING ONDERDEEL WATERLAND 2015 Velsen-Zuid,

2 Inhoudsopgave Blz. Programmaverantwoording Achtergrond 3 Doelen Landschap Waterland 3 Programmaverantwoording 5 Eterne ontwikkelingen 5 Highlights 5 Resultaat Reserves 6 Overzicht participantenbijdrage 7 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 8 Financiering 8 Bedrijfsvoering 8 Verkorte balans 9 Jaarrekening Balans per 31 december Waarderingsgrondslagen 13 Toelichting op de balans per 31 december Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over Overzicht van baten en lasten per kostensoort 31 Wet FIDO modelstaten A en B 32 Overige gegevens 34 Samenstelling van het Algemeen Bestuur 35 Controleverklaring 36 Vaststelling door het Algemeen Bestuur 38 Bijlagen 39 Bijlage I: Investerings- en financieringsstaat over Bijlage II: Staat van investeringen en subsidies tot en met Bijlage III: Staat van geactiveerde investeringen Bijlage IV: Gebeurtenissen na balansdatum 43 Bijlage V: Nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing 44 Bijlage VI: WNT-verantwoording

3 1. Achtergrond Waterland is een gebied van ongeveer ha. tussen Amsterdam-Noord, Zaanstad, Hoorn en het Markermeer. Elf gemeenten en de provincie Noord-Holland dragen in de Gemeenschappelijke Regeling Twiske-Waterland gezamenlijk zorg voor ontwikkeling en beheer van recreatievoorzieningen in dit gebied. Het recreatieschap is tot voor kort vooral een "ontwikkelschap" geweest en in mindere mate een "beheerschap". De laatste jaren wordt echter steeds meer beheerd en is er sprake van minder ontwikkelen van voorzieningen. Dit heeft deels te maken met de afronding van de Ontwikkelingsvisie Waterland. Met voorzieningen als fiets- en wandelpaden, kanoroutes, pontjes en recreatieknooppunten kan de recreant het gebied beleven, met haar rijke natuur- en landschapswaarden. 2. Doelen Landschap Waterland Voor Landschap Waterland is een doelenboom opgesteld op basis van de doelstelling van de gemeenschappelijke regeling, de kaders van de ontwikkelingsvisie en het gevoerde beleid van het recreatieschap. De doelenboom is het jaarlijks het vertrekpunt voor het opstellen van het programma van het recreatieschap. Het programma is uitgangspunt voor de schapsbegroting. -3 -

4 Het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de openluchtrecreatie onder meer door middel van het treffen van maatregelen en voorzieningen t.b.v. de openluchtrecreatie 1: Behoud recreatielandschap 2. Vergroten gebruik 3. ontwikkelen maatschappelijk draagvlak 4: Versterken duurzaamheid (Belevings) waarde landschap bewaken (ommetjesmaker & rust- en ruimtezoeker) Aansluiten bij historische lappendeken aan identiteiten In stand houden van nieuwe routestructuren en voorzieningen Tekorten recreatieve voorzieningen oplossen Verbindende structuur creëren met hoofdknooppunten Versterken fysieke verbinding met buitengebied Verbeteren toegankelijkheid vanuit stedelijk gebied Versterken watertoerisme/ recreatie Evenwichtig spreiden schapactiviteiten over hele werkgebied Meer samenwerking met belangrijke stakeholders in het gebied Stimuleren plattelands verbreding Optimale informatievoorziening raden & staten Utbreiden rol belangenbehartiger & kennisorganisati e Versterken financiele duurzaamheid Zoeken naar nieuwe financieringsmogelijkheden Stimuleren beheer door derden Recreatie koppelen aan (commerciële) ontwikkelingen Inzet op MVObeleid Streven naar duurzaamheid met aandacht voor biodiversiteit Duurzamer beheer Bevorderen & faciliteren ontwikkeling van groene energie voor eigen gebruik Meer lokale ommetjes die aansluiten op woonkernen Aansluiting bij wensen lokale besturen Gebruik recreatieve voorzieningen verhogen Inspelen op wensen/behoeft en recreanten Meer communicatie & promotie Route en infoborden voor recreant -4 -

5 Programmaverantwoording Achtergrond Het programma van het recreatieschap voor 2015 is voor het grootste deel conform begroting uitgevoerd. Het jaar 2015 heeft vooral in het teken gestaan van drie grote projecten, te weten de realisatie van het Sloepennetwerk Laag Holland, de realisatie van het Wandelroutenetwerk en het meekoppelen van recreatievoorzieningen op de Markermeerdijk. Het Sloepennetwerk is gerealiseerd en in juli 2015 formeel geopend. In de tweede helft van 2015 is afgerekend met de subsidieverleners en kon het project worden afgesloten. Het Wandelroutenetwerk is ook gerealiseerd, alleen de formele opening en de nazorg schuiven door naar Beide routenetwerken worden ook door het recreatieschap beheerd. In het project Markermeerdijk is in het eerste halfjaar veel energie gestoken. Bureau Vista heeft in opdracht van het recreatieschap een blauwdruk gemaakt voor het meekoppelen voor wandelen en fietsen op een nieuwe dijk. Bij het waterschap is echter forse vertraging in de besluitvorming, omdat nog niet alle scenario's (o.a. studie Dijk op Veen) gereed zijn. Op dit moment is nog binnen het recreatieschap een discussie gaande hoe om te gaan met beheer en onderhoud. In het kader van de Recreatiemonitor is een teller geplaatst op de Markermeerdijk, zodat meer inzicht wordt verkregen in hoeveel recreanten er werkelijk gebruik maken van de dijk. Tenslotte is bij Beetskoog een nieuw boerenlandpad gerealiseerd. Highlights Financiën Bestuursadvisering Communicatie Lagere lasten door een teruggave van RNH aan het recreatieschap, omdat bij nacalculatie bij RNH bleek dat het aantal declarabele uren hoger was dan de offerte. Meekoppelen recreatiepaden Markermeerdijk Recreatiemonitor uitgevoerd om aan te kunnen sluiten bij de wens van recreanten Nieuwe markering voor wandelroutes in Laag-Holland Publicaties in tijdschriften, onder meer over het sloepennetwerk door Laag Inrichting & Ontwikkeling Sloepennetwerk gerealiseerd en financieel afgerond Wandelroutenetwerk gerealiseerd, uitgezonderd de opening en nazorg Nieuw boerenlandpad gerealiseerd bij Beetskoog Resultaat 2015 regulier Jaarrekening 2015 Begroting 2015 Verschil Lasten Baten Saldo Het reguliere programma van LW sluit met een iets lager saldo dan vooraf begroot

6 Resultaat 2015 incidenteel Jaarrekening 2015 Begroting 2015 Verschil Lasten Baten Saldo Het incidentele programma van LW sluit met een hoger saldo dan vooraf begroot. Resultaat 2015 totaal Lagere lasten omdat bleek dat groot onderhoud aan o.a. kunstwerken (nog) niet noodzakelijk was (ca ). Dit wordt doorgeschoven naar Lagere lasten door een creditering door RNH. In de tariefberekening van de medewerkers wordt uitgegaan van een vast aantal declarabele uren per FTE. Indien uit de jaarcijfers blijkt dat het aantal declarabele uren hoger is, is er teveel berekend en volgt een teruggave aan het recreatieschap (ca ). Lagere lasten doordat er minder is besteed aan de Recreatiemonitor, omdat er geen enquête onderzoek is uitgevoerd (ca ). Lagere lasten doordat de uren die zijn besteed aan de realisatie van de incidentele projecten Sloepennetwerk en Wandelroutenetwerk, zijn verantwoord op regulier (ca ). Lagere lasten omdat het project Electrisch varen fase 2 goedkoper is uitgevoerd dan geraamd (ca ). Hogere baten door de in 2015 verkregen etra opdrachten en dus etra subsidiebijdragen van de gemeenten Zeevang en Alkmaar. Deze waren niet begroot (ca ) Jaarrekening 2015 Begroting 2015 Verschil Lasten Baten Saldo Het resultaat is per saldo negatief. Lagere lasten doordat het budget bestemd voor het beheer voor het Sloepennetwerk in 2015 niet is aangewend ( ). Reserves Stand van de reserves per Algemene reserve Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Bestemmingsreserve investeringen Bestemmingsreserve ruiterpaden Bestemmingsreserve verkoop Hemmeland Bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal verschil Als gevolg van het schatkistbankieren leveren de reserves vrijwel geen rente meer op. Er is toegevoegd aan de Algemene reserve. Indien wenselijk kan later besloten worden of en hoe deze toevoeging wordt herverdeeld over de andere Bestemmingsreserves, zoals in 2014 is gedaan. Er is nauwelijks onttrokken uit de Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen, ca minder dan begroot, omdat groot onderhoud aan kunstwerken nog niet noodzakelijk was

7 Er is onttrokken aan de Bestemmingsreserve investeringen, waarvan ten behoeve van het project Electrisch Varen 2 (ook wel genaamd: Holyslooter Die) en de rest voor het Wandelroutenetwerk. Er is een klein bedrag onttrokken uit de Bestemmingsreserve ruiterpaden, ten behoeve van het onderhoud van de ruiterpaden in het Purmerbos. De bestemmingsfonds verkoop Hemmeland is voor zover het aandeel van Amsterdam en de provincie Noord-Holland betreft geheel geoormerkt ten behoeve van het project Markermeerdijk. De gemeente Purmerend gebruikt haar deel voor eigen recreatieve ontwikkelingen. In 2015 heeft Purmerend geen aanspraak gemaakt op het overgebleven deel van de middelen in deze reserve. De bestemmingsreserve Markermeerdijk zou in 2017 gegroeid moeten zijn tot ,-, waarbij jaarlijks het bestuur de dotatie bepaald aan de hand van een positief resultaat. Wanneer dit resultaat nul is (zoals in deze jaarrekening) of negatief, wordt het beoogde doel niet gehaald. Overzicht participantenbijdrage btw + inde - 7%* 2014 Indeatie 2,80% Btw-verlaging Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage * totale bezuiniging van 7% op participantenbijdrage is inde 2015 Indeatie 1,47% Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Gemeente Beemster Gemeente Edam-Volendam Gemeente Graft de Rijp Gemeente Landsmeer Gemeente Oostzaan Gemeente Purmerend Gemeente Waterland Gemeente Wormerland Gemeente Zaanstad Gemeente Zeevang Totaal participantenbijdrage

8 Weerstandsvermogen en risicobeheersing De weerstandscapaciteit heeft betrekking op de middelen en mogelijkheden waarover het Landschap Waterland beschikt om niet begrote kosten te dekken. De risico's die zich kunnen voordoen bij Landschap Waterland zijn in 2015 geïnventariseerd en gekwantificeerd. Het berekende gewenste weerstandsvermogen bedraagt ,-. De uitwerking hiervan is als bijlage opgenomen. De huidige reserves (weerstandscapaciteit) liggen boven het gewenste berekende niveau. Financiering Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De kasgeldlimiet heeft betrekking op leningen met een looptijd van maimaal 1 jaar en de renterisiconorm op leningen met een looptijd vanaf 1 jaar. Het doel van deze normen uit hoofde van de Wet Fido is te voorkomen dat bij herfinanciering van de leningen bij (aanzienlijk) hogere rente, grote schokken optreden in de hoogte van de rente die het recreatieschap moet betalen. De normen beperken de budgettaire risico's. Het niveau van de korte leningen, de kasgeldlimiet is gelimiteerd tot 8,2 % van het bedrag van de begroting. De rente-risiconorm houdt in dat maimaal 20 % van de lange leningen per jaar afgelost kan worden. De norm beoogt een evenwichtige opbouw van de leningen in de tijd. Landschap Waterland heeft geen leningen en blijft binnen de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm, zie modelstaat A en B op bladzijde 32 en 33. Bedrijfsvoering Recreatie Noord-Holland NV (RNH) is de verzelfstandigde afdeling Groenbeheer van de provincie Noord- Holland, met de provincie als enige aandeelhouder. RNH is een uitvoeringsorganisatie, die als opdrachtnemer voor de besturen van de recreatieschappen werkt. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar ( )

9 De verkorte balans De balans per 31 december 2015 kan verkort als volgt worden weergegeven: (bedragen 1.000,-) ACTIVA PASSIVA Vaste activa Vaste financieringsmiddelen Materiële vaste activa - 6,1 Reserves 1.817, ,5 Financiële vaste activa - - Reserves - Schulden op lange termijn - - Subtotaal - 6,1 Subtotaal 1.817, ,5 Vlottende passiva Vlottende activa Vorderingen en Schulden op overlopende activa 1.628, ,2 korte termijn 48,6 71,6 Liquide middelen 237,7 248,8 Schulden aan kredietinstel. - - Subtotaal 1.865, ,0 Subtotaal 48,6 71,6 TOTAAL 1.865, ,1 TOTAAL 1.865, ,1-9 -

10 Jaarrekening

11 BALANS LANDSCHAP WATERLAND PER 31 DECEMBER ACTIVA Omschrijving VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut subtotaal materiële vaste activa Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen Vooruitbetaalde bedragen - - Nog te ontvangen bedragen Uitzetting in Rijk's schatkist met een looptijd korter dan één jaar subtotaal vorderingen en overlopende activa Liquide Middelen Zakelijke spaarrekening Banken Kas subtotaal liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL-GENERAAL ACTIVA

12 PASSIVA Omschrijving VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN Reserves en fondsen Algemene reserve Bestemmingsreserve investeringen Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen Bestemmingsres. Markermeerdijk Subtotaal reserves en fondsen TOTAAL VASTE FINANCIERINGSMIDDELEN VLOTTENDE PASSIVA Schulden op korte termijn Crediteuren Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen subtotaal schulden korte termijn TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL-GENERAAL PASSIVA

13 WAARDERINGSGRONDSLAGEN Waarderingsgrondslagen voor de balans en de resultaatbepaling Materiële vaste activa Op basis van het BBV wordt er onderscheid gemaakt tussen investeringen met een maatschappelijk nut en investeringen met een economisch nut. - Investeringen in het recreatiegebied (openbare ruimte), zoals het groot onderhoud en vervangingen worden aangemerkt als investeringen met een maatschappelijk nut. Deze investeringen worden op basis van het BBV in beginsel ineens ten laste van de eploitatie gebracht en dus niet geactiveerd; - Investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en afgeschreven volgens algemeen aanvaardbare en bedrijfseconomische grondslagen. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen hun verkrijgingsprijs of de nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde en, waar nodig, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Reserves - Algemene reserve Aan de algemene reserve wordt jaarlijks het resultaat na bestemming toegevoegd respectievelijk onttrokken. - Bestemmingsreserve investeringen De bestemmingsreserve investeringen is gevormd ter dekking van de netto uitgaven(aandeel Landschap Waterland) ten behoeve van investeringen in het werkgebied en de realisatie van specifieke projecten. - Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Deze bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven in verband met het beheer en onderhoud van de aanleg van ruiterpaden in het Purmerbos. - Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Het bestemmingsfonds is gevormd uit de netto-verkoopopbrengst van de jachthaven Hemmeland en zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Renteopbrengsten voortvloeiend uit de uitgezette gelden op de spaarrekening worden toegevoegd aan het bestemmingsfonds. - Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen De bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen is gevormd ter dekking van de uitgaven ten behoeve van groot onderhoud in het werkgebied. - Bestemmingsreserve Markermeerdijk De bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de uitgaven t.b.v. de realisatie van de infrastructuur van de Markermeerdijk.Het algemeen bestuur heeft besloten vanaf 1 januari 2014 het saldo van de bestemmingsreserve op te hogen uit het resultaat van de jaarrekening, per jaar zal het algemeen bestuur besluiten over de hoogte van de toevoeging. Voorzieningen Op de balans van landschap Waterland is momenteel geen voorziening opgenomen. Overige balansposten Alle overige balansposten zijn, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde. De bepaling van het resultaat Het resultaat is bepaald op basis van de historische kostprijs. Baten en lasten worden toegerekend naar het jaar waarop zij betrekking hebben

14 Subsidies en bijdragen van derden Ontvangsten inzake subsidies en bijdragen van derden ten behoeve van de realisatie van specifieke projecten, alsmede de daarmee samenhangende uitgaven worden in de programmarekening verantwoord. Jaarlijks wordt het verschil tussen de baten en lasten voor de specifieke projecten toegevoegd of onttrokken aan de betreffende bestemmingsreserves

15 TOELICHTING OP DE BALANS LANDSCHAP WATERLAND ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: Investeringen tot boekjaar Investeringen boekjaar - - Totaal geïnvesteerde bedragen Afschrijvingen tot boekjaar Afschrijvingen boekjaar Totaal afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Vorderingen en overlopende activa Debiteuren algemeen Specificatie: Gem. Alkmaar wandelroutenetwerk Nog te ontvangen bedragen Rente spaarrekening en schatkist PNH subsidie wandelroutenetwerk Uitzettingen met een rentetypische kortere looptijd dan één jaar Uitzetting 's Rijks schatkist Schatkistbankieren Landschap Waterland Drempelbedrag 2015 (0,75% van begrotingstotaal) Het bedrag aan middelen per kwartaal dat buiten 's Rijks schatkist is aangehouden kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 Buiten schatkist gehouden Ruimte onder drempelbedrag Overschrijding van het drempelbedrag Liquide middelen Kas ING Bank ING zakelijke spaarrekening

16 PASSIVA Reserves en fondsen Algemene reserve Saldo per 1 januari Bij: Toegerekende rente - - Bij: - - Bij: Saldo eploitatie Af: Best. Reserve Markermeerdijk Af: Pilot toezicht Zeevang Af: Best. Reserve Verv. Investeringen Saldo per 31 december De toevoeging van ,- is het voordelig eploitatiesaldo Bestemmingsreserve investeringen Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging Algemene Reserve Af: Netto investeringen Saldo per 31 december Investeringen Investeringen 2015 Bruto invest. Subsidies Netto invest. Electrisch varen fase Wandelroutenetwerk Totaal investeringen Bestemmingsreserve Ruiterpaden Purmerbos Saldo per 1 januari Bij: Storting Af: Onderhoudskosten Saldo per 31 december

17 Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland Saldo per 1 januari Af: Uitbetaling gem. Purmerend Bij: Rentevergoedingen Saldo per 31 december Het Bestemmingsfonds verkoop gelden Hemmeland zal worden aangewend voor investeringen op het grondgebied van de gemeenten Purmerend en Amsterdam-Noord. De beslissingsbevoegdheid ten aanzien van de besteding van deze gelden ligt bij de gemeenten Purmerend, Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. Bestemmingsres. Vervangingsinvesteringen Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging Af: Vervangingen Saldo per 31 december Bestemmingsres. Markermeerdijk Saldo per 1 januari Bij: Toevoeging resultaat Af: Adviesbureau Vista Saldo per 31 december Schulden op korte termijn Crediteuren Specificatie: Recreatie Noord Holland N.V Icke Design Rima Ver. Agrarisch beheer Pneuman Lanckhorst recycling Loonwerk van Staaveren De Vree Diversen

18 Nog te betalen bedragen Specificatie: Accountantskosten Betalingsverkeer RC ING Bank 20 Betalingsverkeer schatkist ING Bank 38 Made in Holland Vooruitontvangen bedragen Subsidie PNH Sloepennetwerk Bijdragen gemeenten Sloepennetwerk Voor een nadere specificatie van de vooruitontvangen subsidies verwijzen wij u naar de staat van investeringen en subsidies op bladzijde 41. Niet in de Balans opgenomen activa en verplichtingen: Met de oprichting van Recreatie Noord-Holland, per 1 juli 2004, hebben de besturen van de Recreatieschappen ingestemd met het besluit van het provinciaal bestuur dat Recreatie Noord Holland N.V. is aangewezen als uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen. De samenwerkingsrelatie is beschreven in een raamcontract dat 5 jaar is vastgelegd, van Er wordt afgerekend op basis van werkelijk gemaakte uren. In 2013 zijn het raamcontract en de dienstverlening van RNH geëvalueerd. De overwegend positieve uitkomst heeft geleid tot een verlenging van het raamcontract met nog eens 5 jaar ( )

19 2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR 2015 Jaarrekening 2015 Begroting 2015 Jaarrekening 2014 Deelprogramma lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo 1 Gebiedsbeheer Toezicht Financiën Bestuursadvisering Secretariaat Communicatie Inrichting & ontwikkeling Bijdrage participanten Totaal lasten en baten Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Totaal lasten en baten Gerealiseerde resultaat Totalen-generaal

20 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING 1 Gebiedsbeheer Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Gebiedsbeheer Financieel lagere lasten regulier lagere lasten incidenteel Toelichting Minder regulier beheer, met name lagere lasten doordat er minimaal onderhoud is gepleegd aan voorzieningen van de oude wandelroutes omdat deze vervangen werden door voorzieningen van het nieuwe project 'Wandelroutenetwerk'. Ook is er reeds budget begroot voor beheer van routestructuren en TOP's, dit beheer wordt pas vanaf 2016 uitgevoerd. Voor het meerjarenplan groot onderhoud wordt jaarlijks een gemiddeld vast bedrag opgenomen. In 2015 is minder groot onderhoud/vervanging uitgevoerd dan begroot omdat dit nog niet noodzakelijk was. Dit schuift door naar Reguliere inspanning dagelijks onderhouden bestaande recreatievoorzieningen controleren veiligheids- en onderhoudssituatie updaten meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen uitvoeren meerjarenraming groot onderhoud en vervangingen resultaat binnen budget en conform gewenste kwaliteit onveilige situaties voorkomen actuele en haalbare meerjarenraming uitgevoerd volgens planning en binnen budget

21 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning bijhouden beheersysteem onderhouden contacten andere gebruikers en beheerders binnen recreatiegebied behandeling klachten resultaat beheerssysteem up to date goede relaties andere partijen binnen termijn van 4 wkn behandeld begeleiden werkzaamheden vrijwilligers en werknemers inzet nuttig voor schap en bevredigend werkvoorzieningsschappen voor deelnemers zoeken naar mogelijkheden goedkoper beheren hogere efficiëntie beheer inschakelen agrariërs bij beheer lagere beheerlasten

22 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 3 Financiën Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Financiën Financieel lagere lasten incidenteel Toelichting lagere lasten door een teruggave van RNH aan het recreatieschap, omdat bij nacalculatie bij RNH bleek dat het aantal declarabele uren hoger was dan de offerte. Reguliere inspanning opstellen van de begroting, voortgangsrapportage en jaarrekening resultaat correcte en leesbare financiële stukken met goedkeurende controleverklaring voeren financiële administratie beheren financiële middelen jaarlijks herijking van de berekening van het gewenste weerstandsvermogen correcte en betrouwbare administratie optimaal beheer financiële middelen volgens schatkistbankieren weerstandsvermogen geëvalueerd en upto-date

23 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 4 Bestuursadvisering Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Bestuursadvisering Financieel lagere lasten incidenteel Toelichting minder uitgaven voor de Recreatiemonitor omdat er geen enquête onderzoek is uitgevoerd. Reguliere inspanning adviseren bestuur relatie met participanten onderhouden belangenbehartiging en advisering aan derden adequaat reageren op actualiteiten resultaat goed voorbereide besluitvorming en informele advisering ambtenaren en bestuurders tevreden over de dienstverlening gereageerd op zaken met directe relatie doelstelling schap vragen binnen 2 weken beantwoord

24 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Reguliere inspanning bewaken uitvoering van het programma en de jaaropdracht monitoren van de beleidsdoelen uitvoeren haalbaarheidsonderzoek Recreatieve Meekoppelprojecten Markermeerdijk tracé resultaat programma uitgevoerd conform opdracht bestuur en binnen de gestelde kaders evaluatie van de doelen van het programma plan meekoppelen ingepast in plan voor dijkversterking HHNK Incidentele inspanning recreatiemonitor: aantal bezoeken monitoren en rapporteren resultaat aantal bezoekers gemeten conform wensen bestuur maatschappelijk

25 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 5 Secretariaat Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Secretariaat Financieel geen bijzonderheden Toelichting Reguliere inspanning breed bekendmaken van de bestuursbesluiten organiseren vergaderingen AC, DB en AB, inclusief voorbereiding en nazorg secretariële ondersteuning resultaat participanten op de hoogte van besluitvorming 2 bestuursrondes per jaar begeleid afhandeling post en telefoon, archivering

26 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk 6 Communicatie Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Communicatie Financieel hogere bedrijfskosten regulier en lagere inzet RNH regulier Toelichting net als in 2014 is een verschuiving zichtbaar bij Communicatie van inzet uren RNH naar bedrijfskosten, doordat er meer is samengewerkt met eterne partijen om het gebied te promoten, bv met Bureau Toerisme Laag Holland. Er is een filmpje gemaakt en er zijn advertenties en artikelen geplaatst in de media. Ook dit jaar blijkt dat de post inzet RNH verlaagd kan worden omdat er minder inzet noodzakelijk is, terwijl de post bedrijfskosten kan worden verhoogd. Dit zal worden aangepast in de begrotingswijziging Reguliere inspanning voorzien in goede & actuele terreininformatie voor recreanten en omwonenden benaderen pers en verwerven publiciteit promoten gebied verzorgen digitale media en beheren website resultaat bebording en schriftelijke informatievoorziening up to date en betrouwbaar; gericht informatie geven over werkzaamheden in het gebied positieve free publicity verworven; activiteiten en actualiteiten verspreid activiteit ontwikkeld voor deelname bij promotionele dagen in recreatiegebieden website up to date, aantrekkelijk en relevant

27 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid Reguliere inspanning leidraad burgerparticipatie opstellen actualiseren communicatieplan website vernieuwen gebruik sociale media resultaat omwonenden tevreden met mogelijkheden inspraak helder kader voor rol schap en inzet communicatiemiddelen aantrekkelijkere website gerealiseerd promotie schap en trekken nieuwe bezoekers maatschappelijk

28 7 Inrichting & Ontwikkeling Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Inrichting & Ontwikkeling Onderbouwing projecten Jaarrekening: Electrisch varen fase 2 Wandelroutenetwerk Laag Holland Sloepennetwerk Laag Holland Sloepennetwerk Laag Holland beheer Recreatiepaden Markermeerkust Ruiterpaden Purmerbos Fiets- en Skatepaden Purmerbos Diverse projecten regulier Lasten incidenteel Lasten regulier Totale lasten Baten pnh Baten gem. Totale Baten Incident. Eigen Bijdrage Onderbouwing lasten regulier Jaarrekening: Lasten regulier Wandelroutenetwerk Laag Holland Sloepennetwerk Laag Holland Diverse projecten Begroting: Lasten regulier Wandelroutenetwerk Laag Holland - Sloepennetwerk Laag Holland - Diverse projecten

29 behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk behoud gebied vergroten gebruik duurzaamheid maatschappelijk Begroting: Lasten incidenteel Baten incidenteel Eigen bijdrage Electrisch varen fase Wandelroutenetwerk Laag Holland Sloepennetwerk Laag Holland Sloepennetwerk Laag Holland Recreatiepaden Markermeerkust Ruiterpaden Purmerbos Financieel hogere lasten regulier en lagere lasten incidenteel hogere lasten regulier en hogere baten incidenteel lagere lasten incidenteel lagere lasten incidenteel Toelichting voor de realisatie van de projecten 'Sloepennetwerk' en 'Wandelroutenetwerk' was de inzet RNH begroot op incidenteel, maar de uren zijn verantwoord op regulier. Dit resulteert in hogere lasten bij regulier en lagere lasten bij incidenteel ten opzichte van de begroting. als onderdeel van het project 'Wandelroutenetwerk' zijn er etra opdrachten verkregen van wandelroutes in de gemeenten Zeevang en Alkmaar. Deze opdrachten zijn volledig gefinancierd door genoemde gemeenten. Ook hierbij geldt dat de uren regulier zijn verantwoord en de subsidiebijdragen van beide gemeenten op incidenteel zijn geboekt. het project Electrisch varen fase 2 is goedkoper uitgevoerd dan geraamd ( in plaats van ) het project Sloepennetwerk Laag Holland, waarvoor is begroot, betreft het beheer van dit routenetwerk. Doordat het project pas medio 2015 was gerealiseerd, is er geen gebruik gemaakt van de begrote beheerkosten. Het beheer vindt vanaf 2016 plaats en wordt geboekt onder deelprogramma 1 Beheer. Reguliere inspanning juridische advisering beheren vastgoedcontracten aanvullen beheerssysteem resultaat juridisch advies en toetsing uitgevoerd indien noodzakelijk marktconforme opbrengsten uit grond, gebouwen en leisure ondernemingen informatie beheerssysteem snel en eenvoudig toegankelijk Incidentele inspanning begeleiden realisatie Wandelroutenetwerk resultaat doorgang realisatie wandelroutenetwerk begeleiden en afronden realisatie Sloepennetwerk begeleiden realisatie fietsverbinding Purmerbos-Edam haalbaarheidsonderzoek realisatie Fiets en Skatepaden Purmerbos afronden realisatie begeleiden, project financieel afgerond fietsverbinding gerealiseerd, bereikbaarheid/toegankelijkheid fiets verbeterd en skatepaden Purmerbos gerealiseerd indien ambtelijk/bestuurlijk draagvlak

30 Totaal Financieel overzicht: Jaarrekening Begroting Jaarrekening Lasten: Bedrijfskosten regulier Inzet RNH regulier Totaal lasten regulier Baten: Opbrengsten regulier Totaal baten regulier Saldo regulier Lasten: Lasten incidenteel Inzet RNH incidenteel Totaal lasten incidenteel Baten: Opbrengsten incidenteel Project subsidies Totaal baten incidenteel Saldo incidenteel Saldo Totaal

31 STAAT VAN BATEN EN LASTEN PER KOSTENSOORT werkelijk begroting werkelijk Omschrijving Lasten Inhuur personeel RNH regulier Bestuurskosten Kantoorkosten Vervoerskosten PR & marketing Bedrijfskosten Projectkosten* Afschrijvingen Rentekosten Bijzondere baten en lasten Totaal lasten Baten Eploitatieopbrengsten Financiële baten Overige opbrengsten Project subsidies Totaal baten Resultaat deelprogramma's Bijdrage participanten Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten Resultaatbestemming Toevoeging Algemene reserve Onttrekking Algemene reserve Toevoeging bestemmingsreserve Purmerbos Onttrekking bestemmingsreserve Purmerbos Toevoeging bestemmingsreserve investeringen Onttrekking bestemmingsreserve investeringen Toevoeg. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Onttr. Bestem.fonds verkoop gelden Hemmeland Toevoeg. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Onttr. bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Toevoeg. bestemmingsreserve Markermeerdijk Onttr. bestemmingsreserve Markermeerdijk Gerealiseerde resultaat * projectkosten zijn inclusief inhuur personeel RNH incidenteel, groot onderhoud en overige investeringen

32 Wet FIDO MODELSTATEN A EN B Modelstaat A Kwartaal 1e 2e Maand 1 jan 1 feb 1 mrt 1 apr 1 mei 1 jun Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Kwartaal 3e 4e Maand 1 jul 1 aug 1 sep 1 okt 1 nov 1 dec Registratie nr. Datum ontvangst Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vl. schuld Netto vl. overschot Gem. schuld 0 0 Gem. overschot 0 0 Kasgeldlimiet Ruimte onder limiet 0 0 Overschrijding 0 0 Toelichting op modelstaat A Er zijn bij het landschap Waterland geen activa en passiva die vallen onder de vlottende schulden en vlottende middelen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar. De Kasgeldlimiet is derhalve niet overschreden

33 Modelstaat B Modelstaat B 1a Renteherziening op vaste schuld O/G 0 1b Renteherziening op vaste schuld U/G 0 2 Renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 0 3a nieuw aangetrokken vaste schuld 3b nieuw uitgezette lange leningen 4 netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 0 5 Betaalde aflossingen 6 herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op de vaste schuld (2+6) 0 8 Renterisiconorm 0 9a ruimte onder 0 9b Overschrijding 0 Renterisiconorm 10 Stand van de vaste schuld 0 11 Vastgestelde percentage 12 Renterisiconorm (1011) 0 Toelichting op modelstaat B Er hebben bij het landschap Waterland geen rente herzieningen op vaste schulden plaatsgevonden en er zijn geen nieuwe leningen uitgezet of aangetrokken. De renterisiconorm is derhalve niet overschreden

34 Overige gegevens

35 SAMENSTELLING ALGEMEEN BESTUUR RECREATIESCHAP PER 31 DECEMBER 2015 GEMEENTE LANDSMEER GEMEENTE ALKMAAR GEMEENTE AMSTERDAM GEMEENTE BEEMSTER GEMEENTE EDAM-VOLENDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND GEMEENTE OOSTZAAN GEMEENTE PURMEREND GEMEENTE WATERLAND GEMEENTE WORMERLAND GEMEENTE ZAANSTAD GEMEENTE ZEEVANG Mevrouw A.C. Nienhuis, voorzitter De heer J.P. Nagengast De heer A. Choho Mevrouw A.J.M. van Beek De heer W.H.M. Rijkenberg De heer Tj.P.J. Talsma De heer J. Klinkhamer De heer G. Nijenhuis Mevrouw G.J.M. Bekhuis De heer J. Schalkwijk Mevrouw L. Vissers-Koopmen Mevrouw T.M.C. van den Heuvel-Van Raaij

36

37

38 Aldus vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het Recreatieschap Twiske-Waterland in de openbare vergadering van 30 juni Voorzitter, Mw. A.C. Nienhuis

39 BIJLAGEN JAARREKENING

40 BIJLAGE I LANDSCHAP WATERLAND Investerings- en financieringsstaat 2015 nr. Omschrijving Stand per Vermeerde- Verminde- Afschrijvingen Stand per ringen ringen ACTIVA 1 Onroerende en roerende bezittingen Investeringsuitgaven, welke gedekt worden uit reserves - 3 Verstrekte langlopende leningen Totaal PASSIVA 1 Reserves Voorzieningen Aangegane langlopende leningen Totaal Werkkapitaal

41 BIJLAGE II LANDSCHAP WATERLAND STAAT VAN INVESTERINGEN EN SUBSIDIES TOT EN MET 2015 Aandeel Aandeel Aandeel Geactiv. Eigen Bijdrage Ontvangen subsidie van: Nog te ontvangen/ te betalen subsidies van: Omschrijving TOTAAL Prov. gem., Min.van bedragen Bijdrage reserve/ Prov. gemeen- Min.van Prov. gem. Min.van NH en derden LNV t.l.v. epl. voorz. NH ten LNV NH en derden LNV Electrisch varen Fase Wandelroutenetwerk Laag-Holland Sloepennetwerk Vista Markermeerdijk

42 BIJLAGE III LANDSCHAP WATERLAND Staat van geactiveerde investeringen 2015 Volg- Omschrijving Jaar Geactiv. Netto Geactiv. Afschr. Boek- afschr. Afschr. Boeknr. van t/m inv. t/m term. waarde t/m 2015 waarde inv Fort aan de Neckerweg Suzuki 46-JBF Totaal Totaal generaal

43 Bijlage IV: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn in dit kader geen bijzonderheden te melden 43

44 Bijlage V: Nota Weerstandsvermogen Landschap Waterland Op 1 januari 2004 is het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden. Het BBV verplicht Landschap Waterland aandacht te besteden aan de risico's. Met de voorliggende 'Nota weerstandsvermogen' wordt het noodzakelijke inzicht in zowel het weerstandsvermogen als de weerstandscapaciteit van Landschap Waterland gegeven. Deze nota is in vier fasen tot stand gekomen. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's 2. Bepalen minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen 3. Berekenen aanwezige weerstandscapaciteit 4. Matchen benodigd weerstandsvermogen en aanwezige weerstandscapaciteit In deze nota worden de uitkomsten van deze fasen beschreven. 1. Inventariseren en kwantificeren risico's In de eerste fase zijn de risico's van Landschap Waterland geïnventariseerd. Met de budgethouders zijn deze risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico's zijn beschreven en onderverdeeld naar: Hoog / Midden / Laag (kans) Risico's zijn als 'Hoog' aangemerkt indien de kans van voordoen hoog wordt geacht, enzovoort. Bij een hoog risico is de financiële impact voor 80 procent meegenomen, bij een midden risico voor 50 procent en bij een laag risico voor 20 procent. Structureel / Incidenteel Risico's zijn als incidenteel of structureel aangemerkt. Een structureel risico heeft een financiële impact in meerdere begrotingsjaren. Een incidenteel risico heeft een financiële impact in één begrotingsjaar. De structurele risico's zijn voor twee jaar meegenomen in de risicokwantificering. Voor het kunnen bepalen van het benodigde weerstandsvermogen is de financiële impact per risico berekend. Risico's zijn per definitie niet goed meetbaar. Dit komt doordat voor voorzienbare en redelijk kwantificeerbare risico's een voorziening moet worden gevormd. Om toch tot een kwantificering te kunnen komen, zijn de bepalende factoren voor een schatting van de kans van optreden (Hoog / Midden / Laag) en de impact van het risico (in euro's) geïdentificeerd. Zoveel mogelijk is de (gemiddelde) omvang van de bij het risico betrokken eploitatielasten en/of investeringsbedragen meegenomen bij de (subjectieve) bepaling van de kans en het effect. Dit betekent dat niet de gehele omvang van de mogelijke financiële impact wordt opgenomen als risicobuffer. Door vermenigvuldiging van de impact met een kans van optreden wordt een onnodig hoge risicobuffer vermeden. Tegelijkertijd wordt door de combinatie van verschillende risico's in de bepaling van de weerstandscapaciteit redelijkerwijs wel gezorgd voor voldoende vermogen voor tegenvallers. Op basis van de risico-inventarisatie zijn de volgende risico's onderkend. De geïnventariseerde risico's zijn gekwantificeerd voor een bedrag van in totaal ,-. Een nadere specificatie van dit bedrag is: Risico Kans Incidenteel / Structureel 1. Inkoop en aanbestedingsrisico/ Subsidies (risico van Financiële impact Uitgaande van twee jaar Midden risico Structureel terugbetalen) Totaal Bij de bepaling van de totale financiële impact voor alle risico's worden de incidentele risico's eenmalig meegenomen. Bij structurele risico's wordt de verwachte financiële impact per jaar met twee vermenigvuldigd. -44-

45 2. De gewenste / benodigde omvang van het weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is in artikel 11 van het BBV gedefinieerd als De relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente (of de gemeenschappelijke regeling) beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen weerspiegelt de mate waarin het schap in staat is middelen vrij te maken om de risico's, die zich in de praktijk voordoen, op te vangen zonder dat dit betekent dat het beleid verandert dan wel ingekrimpt moet worden. Het vermogen om het beleid door te zetten, is afhankelijk van de omvang van de weerstandscapaciteit. Er zijn (nog) geen wetenschappelijke of algemeen geldende normen voor de gewenste omvang van een weerstandsvermogen. Iedere gemeente en gemeenschappelijke regeling moet zelf invulling geven aan de gewenste omvang, gelet op haar eigen situatie en contet. De omvang van het weerstandsvermogen moet in verhouding staan tot de risico's die de organisatie loopt. De risico's moeten niet kunnen worden opgevangen door stuur- en beheersmaatregelen en / of financieel kunnen worden afgedekt door voorzieningen. De uitgevoerde risico-inventarisatie inclusief kwantificering is een logische basis voor het bepalen van het gewenste weerstandsvermogen. Hierbij moet rekening worden gehouden met het feit dat niet alle risico's kunnen worden gekwantificeerd (p.m.-posten). 1. Voor de geïdentificeerde en gekwantificeerde risico's worden de uitkomsten van de risicoinventarisatie als norm genomen voor het bepalen van het gewenste minimale weerstandsvermogen. Bij de risico-inventarisatie zijn risico's gekwantificeerd voor een bedrag van Voor de niet-gekwantificeerde risico's wordt uitgegaan van 2% van de structurele inkomsten. Het rijk stelt voor de gemeenten die vallen onder het artikel 12-regime, de minimale buffer van de algemene reserve ook op 2% van de som van de structurele inkomsten te stellen. Voor Landschap Waterland komt 2% van de structurele inkomsten overeen met een bedrag van Dit bedrag is daarmee het minimaal gewenste / benodigde weerstandsvermogen voor niet gekwantificeerde risico's. Het totale benodigd weerstandsvermogen komt daarmee op een bedrag van In het volgende hoofdstuk wordt de omvang van het weerstandsvermogen gerelateerd aan de aanwezige weerstandscapaciteit. 3. Berekende weerstandscapaciteit per begin 2016 Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan: het geheel aan beschikbare en vrij aanwendbare financiële middelen om mogelijke resterende risico's met financieel gevolg op te kunnen vangen. Met resterende risico's worden bedoeld: de risico's die onvoldoende in control zijn of kunnen worden gehouden door stuur- en beheersmaatregelen en/of waarvoor (nog) geen specifieke voorzieningen zijn of kunnen worden getroffen. De bepaling van de weerstandscapaciteit is een momentopname. De gekozen peildatum is 1 januari Bij het berekenen van de aanwezige weerstandscapaciteit wordt gekeken naar het vrije deel in reserves en voorzieningen De eventuele stille reserves zijn niet bij de weerstandscapaciteit betrokken. Ad 1. Vrije deel reserves en voorzieningen Bij het bepalen van het vrije deel van de reserves en voorzieningen is voorzichtigheid betracht. Criterium is of het algemeen bestuur de betreffende reserve in geval van een calamiteit kan vrijmaken zonder dat hierdoor een eploitatietekort ontstaat. Daarbij komt dat bij gebruik van een reserve, de rente die dit financieringsmiddel genereert tevens structureel gedekt moet worden. -45-