RAADSVOORSTEL. Raad 19 februari januari 2015 Afvalinzameling Veenendaal Milieu

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Agendapunt Raad 19 februari 2015 Afdeling Wijk- en Stadsbeheer Voorstelnummer Datum Onderwerp Programma januari 2015 Afvalinzameling Veenendaal Milieu Inlichtingen bij Telefoonnummer adres Anita Halstra (0318) anita. nl Aan de leden van de raad, Beslispunten 1. Met ingang van 1 januari 2016 diftar op basis van volume-frequentie in te voeren. 2. Een investeringskrediet van ,- beschikbaar te stellen om de restlocaties hoogbouw over te zetten op boven- of ondergrondse restafvalcontainers met toegangsautorisatie en dit krediet te financieren uit de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking. 3. Met ingang van 1 januari 2016 Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons in te zamelen middels een kliko bij laagbouw. 4. Een bedrag van ,- voor minicontainers voor Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons en restafval beschikbaar te stellen. 5. In afwijking van het activabeleid de investeringen in afval minicontainers annuïtair af te schrijven. 6. De éénmalige projectkosten van ,- voor invoering van diftar en de Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons inzameling beschikbaar te stellen en te bekostigen uit de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking. 7. De aan het afval toegerekende veegkosten met ingang van 2016 niet meer te onttrekken aan de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking, maar structureel door te berekenen in de afvalstoffenheffing. 8. Diftar op basis van volume-frequentie te continueren in de diftar proefwijk en diftar op basis van volume-frequentie in te voeren in de proefwijk frequentieverlaging met ingang van 1 mei 2015.

2 Raadsvoorstel van 13 januari 2015, nr Inleiding De gemeenteraad van Veenendaal heeft in het afvalbeleidsplan een afvalscheidingsdoelstelling van 65% vastgelegd met als voorwaarde dat de kosten niet mogen stijgen en dat van bewoners een extra inspanning gevraagd mag worden om dit te bereiken. In de bij het afvalbeleidsplan horende uitvoeringsmaatregelen zijn twee pilots opgenomen om de hoeveelheid restafval te beperken en de afvalscheiding te verhogen. Deze zijn uitgevoerd in de periode 29 september 2013 tot en met 27 september In de ACV-regio heeft ook de gemeente Wageningen twee pilots uitgevoerd. Ook in Wageningen waren de doelstellingen 65% afvalscheiding en gelijkblijvende of lagere afvalstoffenheffing. De Wageningse pilots zijn ook betrokken bij dit voorstel. Tussen de start van de pilots en nu zijn er een aantal ontwikkelingen binnen de afvalinzameling en afvalverwerking die ook betrokken moeten worden bij een keuze voor het vervolg van de pilots. Deze ontwikkelingen zijn: gescheiden inzameling drankenkartons; afschaffing statiegeld grote PET -flessen; landelijke scheidingsdoelstelling omhoog van 65% naar 75%; regionale ontwikkelingen in ACV-verband. Eén en ander is uitgewerkt in de notitie scenario's afvalinzameling Veenendaal. Uit de notitie blijkt dat scenario 4 het scenario is dat het meest aansluit bij de wensen van de bewoners, leidt tot een kostenreductie, bijdraagt aan de milieudoelstellingen en toekomstbestendig is. Dit scenario is dan ook de basis van dit raadsvoorstel. In dit scenario bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast tarief en een tarief per aanbieding (zogenaamd diftar principe), zal er een 4e kliko voor Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons (PMD) komen en worden de afvalstromen PMD, restafval en papier elk eens per 3 weken opgehaald. In verband met mogelijke stankoverlast wordt een inzameling van eens per twee weken voor gft gehandhaafd. Beoogd resultaat Een afvalinzameling waarmee de afvalscheidingsdoelstelling van 65% gehaald wordt, potentie heeft door te groeien naar een afvalscheiding van 75%, die leidt tot tevredenheid bij de bewoners en lagere kosten voor afvalinzameling en afvalverwerking.

3 Argumenten 1.1 Diftar is beproefd en effectief 41% van de Nederlandse gemeenten werkt met diftar. Uit de pilot in Veenendaal is gebleken dat met diftar de afvalscheidingsdoelstelling van 65% gehaald kan worden. Ook landelijk halen diftargemeenten voor een groter deel hun milieudoelstellingen dan niet-diftargemeenten. 1.2 Het principe 'de vervuiler betaalt' heeft draagvlak in Veenendaal Sinds 2012 zijn er drie onderzoeken uitgevoerd naar het principe de vervuiler betaalt. Dit blijkt bij het merendeel van de Veense bewoners op draagvlak te kunnen rekenen. Dit is landelijk ook het geval. 1.3 Diftar sluit aan bij het raadsprogramma 'de kracht van Veenendaal' In het raadsprogramma staat: 'Het in gang gezette actieve beleid gericht op verdergaande scheiding van afvalstromen zetten we ook de komende periode voort'. De eigen verantwoordelijkheid van bewoners wordt aangesproken. Bewoners kunnen door diftar invloed uitoefenen op de hoogte van hun woonlasten. 1.4 Diftar heeft zowel een gunstig effect op de afvalscheiding als op de kostenontwikkeling Door meer afvalscheiding worden verbrandingskasten bespaard en meer inkomsten gegenereerd uit herbruikbare grondstoffen zoals oud papier, kunststof ed. Weliswaar brengt diftar extra administratieve lasten met zich mee, maar deze worden terugverdiend uit meer afvalscheiding en het optimaliseren van de inzamelroutes op basis van de nieuwe te verwachten hoeveelheden restafval en grondstoffen In de pilotwijk is geen negatief effect op de kwaliteit van de openbare ruimte geconstateerd Zowel de klankbordgroep van bewoners, de bewonersenquête en het gemeentelijke meldingensysteem laten geen verandering zien in het dumpen van afval of de hoeveelheid zwerfvuil Diftar is het enige beproefde systeem wat ook de afvalscheiding bij hoogbouw verhoogt Om in de toekomst toe te groeien naar 75% afvalscheiding is het noodzakelijk dat zowel bewoners van laagbouw als hoogbouw meedoen aan afvalscheiding Geen maatregelen nemen voor betere afvalscheiding leidt tot een hogere afvalstoffenheffing Vanwege de invoering van de afvalverbrandingsbelasting van 13,- per ton met ingang van 1 januari 2015 leidt dit op basis van de hoeveelheden restafval van 2013 tot ,- extra kosten. Dit voorstel beperkt het verhogende effect van deze belasting met ongeveer 32% en 6. 1 De egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking is toereikend, verlaging is wenselijk en zowel het investeringskrediet in ondergrondse containers als de eenmalige projectkosten zijn passend gebruik van de reserve De reserve is toereikend voor deze investeringen en het is wenselijk de reserve in omvang te verlagen. De stand van de reserve wordt per 31 december 2014 geraamd op ,-. Verwerking van dit raadsvoorstelleidt tot een geraamd saldo van ,- eind 2022 (eind ,-) De plaatsing van ondergrondse verzamelcontainers is bestaand beleid dat nu versneld wordt uitgevoerd In 2010 is het beleid ondergrondse verzamelcontainers vastgesteld. Dit omdat ondergrondse inzameling bijdraagt aan een betere kwaliteit van de openbare ruimte en gemakkelijker is in gebruik. Inmiddels staan er in Veenendaal 270 ondergrondse containers waarvan het merendeel voorzien is van toegangsautorisatie en bestemd is voor restafvalinzameling bij hoogbouw. Er zijn nog ca. 60 resterende hoogbouwlocaties waar deze voorzieningen nog niet aanwezig zijn. Dit moet op orde zijn voor diftar kan worden ingevoerd. Deze investering zou anders op verzoek van verenigingen van eigenaren en verspreid over een aantal jaren worden gedaan en vindt nu plaats in 2015.

4 Raadsvoorstel van 13 januari 2015, nr PMD inzameling verhoogt de afvalscheiding en verlaagt de kosten voor de burger Met ingang van 2015 kan de gemeente een vergoeding ontvangen voor het gescheiden inzamelen van drankenkartons en blik. Afvoer van deze stromen met het restafval kost geld en dit tarief wordt met ingang van 1 januari 2015 alleen maar hoger door de afvalverbrandingsbelasting. Drankenkartons en blik kunnen samen met de plastic verpakkingen worden ingezameld, waardoor de burger niet te maken krijgt met een extra inzamelmiddel Hoewel elk gemeentebestuur hierin haar eigen keuze mag maken zal deze lijn naar verwachting in heel Nederland worden uitgezet. 3.2 Een kliko is het meest geschikte inzamelmiddel De hoeveelheid plastic, metalen verpakkingen en drankenkartons is zo groot dat niet gevraagd kan worden dat bewoners dit in zakken binnenshuis of in hun schuur bewaren. Bovendien leidt het aanbieden van zakken tot zwerfvuil. Ook blijkt uit zowel de pilot in Wageningen als uit de bewonersenquête in Veenendaal dat bewoners dit inzamelmiddel waarderen. Tot slot is een kliko toekomstbestendig als ook het statiegeld op grote PET-flessen komt te vervallen. Voor hoogbouw zullen de verzamelcontainers voor plastic PMD verzamelcontainers worden. 3.3 Bewoners met een klein woonperceel krijgen een keuze Een 4 9 kliko voor PMD vraagt ruimte en er zijn woningen waar deze ruimte ontbreekt. Bewoners van woningen op een perceel van 150 m2 of kleiner kunnen kiezen of zij 4 kliko's willen of de grijze kliko inleveren en het restafval naar bestaande ondergrondse restafvalcontainers willen brengen. De bewoners van hoogbouw blijven gebruik maken van verzamelcontainers voor PMD. De capaciteit wordt indien nodig hierop aangepast Annuïtair afschrijven van de investeringskosten voor minicontainers leidt tot minder fluctuaties in de kosten Het beleid is om lineair af te schrijven. Annuïtair afschrijven is wenselijk omdat dit zorgt voor minder schommelingen in de vaste kosten voor afvalinzameling en daarmee ook in het vastrecht binnen de diftarsystematiek. In het verleden is de keuze ook gemaakt de kosten van minicontainers annuïtair af te schrijven Het is een goed moment om de structurele onttrekking van de aan afval toegerekende veegkosten te beëindigen De raad heeft bij de behandeling van de Kadernota 2014 bepaald dat een deel van de jaarlijkse veegkosten (in ,-) voor onbepaalde tijd worden onttrokken aan de egalisatie reserve. Dit om tariefstijging te dempen. De introductie van diftar met daarbij horend nieuwe tarieven en een kostenbesparing is een goed moment om alle kosten binnen de afvalstoffenheffing te brengen Het is gewenst de niet gekozen pilot te stoppen Het is gewenst om in de proefwijk waar de proef niet verlengd wordt zo snel mogelijk de gekozen systematiek van diftar in te voeren in combinatie met een twee-wekelijkse inzameling van restafval. De niet gekozen pilot laten doorlopen is onwenselijk en de wijk eerst terug te zetten op de oude inzameling en vervolgens per 1 januari 2016 op de nieuwe inzameling is eveneens onwenselijk.

5 Kanttekeningen 1. 1 De kans op afwijkingen van de begroting is met een diftarsysteem groter Bij diftar is de kans op afwijkingen van de begroting groter dan met vaste tarieven voor de afvalstoffenheffing. Als mensen beter afval scheiden dan verwacht en minder vaak aanbieden, dan loopt de gemeente inkomsten mis, terwijl de lasten (denk aan vaste kosten van de inzameling) niet navenant zullen dalen. Dit risico is af te dekken door voorzichtig te begroten en de tarieven waar nodig jaarlijks bij te stellen. 1.2 en 3.2 Dit voorstelloopt vooruit op de regionale afvalbeleidsvisie De vier ACV-gemeenten zijn een regionale afvalbeleidsvisie aan het ontwikkelen. Deze zal nog worden voorgelegd aan de gemeentebesturen en dit voorstelloopt daar op vooruit. Wachten op de regionale visie is onwenselijk omdat de bewoners van de proefwijken zo snel mogelijk moeten weten waar men aan toe is. De uitgangspunten van het regionale afvalbeleid, die verwoord zijn in de notitie scenario's afvalinzameling gemeente Veenendaal, zijn echter in overeenstemming met de lijn van dit voorstel, met het eerder door de gemeenteraad van Veenendaal vastgestelde afvalbeleid en het raadsprogramma 'de kracht van Veenendaal' De financiering van het restant uitrol beleid ondergrondse containers wordt anders Tot dusver werd de plaatsing van de ondergrondse containers deels gefinancierd uit projectkosten bij gebiedsreconstructies, deels uit de in het beleid vastgelegde bewonersbijdrage en deels uit de afvalstoffenheffing. Zonder diftar zouden nog een aantal jaren nodig zijn om de uitrol geleidelijk te voltooien. Door de invoering van diftar moet dit versneld worden waardoor niet gewacht wordt op natuurlijke momenten. De financiering uit projecten vervalt daarmee en ook de bewonersbijdrage van 100,- per aansluiting die bij plaatsing op verzoek van een vereniging van eigenaren gevraagd kan worden Er kan weerstand zijn tegen een 4e kliko Er zijn net zoveel mensen die hebben aangegeven voorstander te zijn van een 4e kliko als dat er zijn die hebben aangegeven geen wensen te hebben aangaande de plasticinzameling. Toen was echter nog niet bekend dat de plastic inzameling kon worden uitgebreid met blikjes, drankenkartons en op termijn wellicht grote PET-flessen. Bewoners van een klein perceel (ruim 3800 huishoudens) krijgen een keuzemogelijkheid: restafval te gaan wegbrengen naar bestaande ondergrondse restafvalcontainers. Ook tegen de papierkliko was aanvankelijk weerstand terwijl meer dan 95% van de mensen deze uiteindelijk gehouden heeft. Aanpak I uitvoering De bewoners van de proefwijken worden geïnformeerd over het besluit van de raad en de bewoners van de frequentiewijk gaan per 1 mei 2015 over op diftar. Voor de invoering van diftar en PMD inzameling in de hele gemeente wordt een projectplan incl. communicatieplan opgesteld. De verdere financiële uitwerking van diftar en de bijhorende vaste tarieven en tarieven per aanbieding worden verwerkt in de Verordening op de heffing en de invordering van afvalstoffenheffing die zoals te doen gebruikelijk aan het eind van 2015 aan de raad wordt voorgelegd. Er zal specifiek aandacht worden besteed aan een aantal situaties die uit de pilots naar voren kwamen te weten: mensen met een medische indicatie waardoor de invloed op het ontstaan van afval beperkt is; mensen met een laag inkomen; verfijnen van de tarieven op basis van de uitkomsten van de proef.

6 Raadsvoorstel van 13 januari 2015, nr De aanpassingen uit dit voorstel worden verwerkt in de Afvalstoffenverordening die eveneens eind 2015 aan de raad wordt voorgelegd. Daarnaast zal het college de bij de verordening behorende uitvoeringsbesluiten vaststellen. Communicatie Er is een persbericht verspreid nadat B&W een besluit hebben genomen. De bewoners van de proefwijken worden per brief geïnformeerd over het besluit van de raad en de consequenties voor de proefwijk. De bewoners van de frequentieproefwijk ontvangen dan ook de Twinkeling. Voor de uitrol over heel Veenendaal wordt een projectplan incl. communicatieplan opgesteld. Evaluatie Jaarlijks wordt het afvalscheidingspercentage gemonitord en eens per twee jaar gerapporteerd via de milieumonitor. Conform de P&C-cyclus wordt de afvalinzameling financieel gemonitord en hierover wordt gerapporteerd.

7 Kosten, baten, dekking De geraamde kosten voor introductie van diftar en PMD inzameling in heel Veenendaal zijn: Koetenpost 2015 Jaarlijks& kosten vanaf 2016 Structurele kosten t.l.v. afvalstoffenheffing Beheeri<osten diftar Investering PMD minicontainers Kapitaallasten Investering restafval minicontainers Kapitaallasten Extra verwerkingskosten gft Beheer chips Sub-totaal Structurele opbrengsten/lagere kosten t.g.v afvalstoffenheffing Minder kosten inzameling Vermeden verbrandingskasten restafval Extra opbrengsten papier en PMD Bijdrage ACV Vervallen jaarlijkse kosten plastic herozakken Sub-totaal Eenmalige kosten (realisatiekosten) Kosten chipperen, uitzetten, innemen kliko's Overige projectkosten (communicatie, tel. helpdesk, projectleiding) Investering Versnelde uitrol beleid ondergrondse containers Totaal t.l.v. egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking Totaal besparing door dit voorstel (t.o.v kosten 2014) Verhoging afvalstoffenheffing a.g.v. vegen ( ) en afvalverbrandingsbelasting ( %) Netto besparing De vermindering van het restafval en de inkomsten op herbruikbare grondstoffen zijn geraamd op basis van de uitgevoerde proeven. De totale besparing compenseert de verhoging van de kosten a.g.v. het onder de afvalstoffenheffing brengen van de veegkosten en de kostenverhoging door de afvalverbrandingsbelasting. Omdat dit voorstelleidt tot ca. 32% minder restafvalleidt dit tot een dempend effect van ca ,- op de te betalen afvalverbrandingsbelasting. Het saldo van de kosten en opbrengsten ( ,-) wordt verrekend in de afvalstoffenheffing.

8 Raadsvoorstel van 13 januari 2015, nr Er zijn extra beheerkosten a.g.v. diftar en chipperen en daarnaast meerkosten voor gft verwerking. De nieuwe kliko's voor PMD en restafval brengen kapitaallasten met zich mee. De opbrengsten cq lagere kosten liggen in besparing in de inzamelroutes, minder kosten voor de verwerking van restafval, extra opbrengsten uit oud papier en PMD en het vervallen van de jaarlijkse bijdrage voor plastic herozakken. De éénmalige projectkosten en de versnelde uitrol van het beleid ondergrondse containers worden gefinancierd uit de egalisatiereserve afvalverwijdering en -verwerking. Op 31 december 2014 bedraagt het verwachte saldo van deze reserve ,-. met de nu voorgestelde onttrekkingen en eerdere raadsbesluiten omtrent stortingen in en onttrekkingen aan de reserve zal de geraamde stand van de reserve eind ,- en eind ,- bedragen. De ontwikkeling van de afvalstoffenheffing en egalisatiereserve bij voortzetting van het huidige beleid ten opzichte van het voorstel is als volgt: Bestaand beleid Tarieven voorgaande jaren gezin 309,40 267,80 273,80 266,70 247,70 249,00 275,30 280,65 286,10 alleenst. 232,05 200,85 205,35 200,03 185,75 186,75 206,48 210,49 214,58 stand reserves Exclusief financiering voorzien van resterende 60 hoogbouwlocaties van ondergrondse afvalvoorzieningen. Exclusief jaarlijkse veegkosten van ,- (deze worden ook na 2018 onttrokken aan de reserve) De stijging van het tarief wordt veroorzaakt door het wegvallen van de korting van ,- en het invoeren van de afvalverbrandingsbelasting door het rijk ( ,-) De afvalscheidingsdoelstellingen van de raad worden niet gehaald. Beleid conform dit voorstel gezin 249,00 264,50 198,38 269,60 202,20 274,80 206,10 alleen st. 186,75 stand reserves Inclusief ondergrondse afvalvoorzieningen voor restant 60 hoogbouwlocaties ( ,-) Veegkosten in tarief ( ,-) De stijging van het tarief wordt veroorzaakt door het wegvallen van de korting van ,- en het invoeren van de afvalverbrandingsbelasting door het rijk ( % a.g.v. gewijzigd beleid) Voor een deel wordt deze stijging gecompenseerd door het positieve saldo van kosten en baten van dit voorstel. De afvalscheidingsdoelstellingen van de raad worden gehaald. Omdat het hier gaat om invoering van diftar is het tarief voor ieder gezin anders en afhankelijk van het aantal keren dat afval wordt aangeboden. De genoemde tarieven zijn gemiddelden.

9 Burgemeester en wethouders, mevrouw drs. A.P.W. vandeklift secretaris de heer mr. A.W. Kolff burgemeester Bijlagen Notitie scenario's afvalinzameling gemeente Veenendaal Evaluatie pilots afvalinzameling Veenendaal Bewonersonderzoek afvalproeven gemeente Veenendaal - Bureau Marintel Ter inzage Bewonersonderzoek afvalproeven vier pilotwijken Wageningen en Veenendaal - Bureau Marintel

10 RAADSBESLUIT De raad van de gemeente Veenendaal; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 13 januari 2015, nummer ; Overwegende dat om de Veenendaalse doelstelling uit het afvalbeleidsplan , te weten 65% afvalscheiding, te realiseren een verbetering van de afvalscheiding nodig is; het rijk inmiddels een afvalscheidingspercentage nastreeft van 75% in 2020; Gelet op het hoofdstuk 'afvalstoffen' van de Wet Milieubeheer; Besluit 1. Met ingang van 1 januari 2016 diftar op basis van volume-frequentie in te voeren. 2. Een investeringskrediet van ,- beschikbaar te stellen om de restlocaties hoogbouw over te zetten op boven- of ondergrondse restafvalcontainers met toegangsautorisatie en dit krediet te financieren uit de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking. 3. Met ingang van 1 januari 2016 Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons in te zamelen middels een kliko bij laagbouw. 4. Een bedrag van ,- voor minicontainers voor Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons en restafval beschikbaar te stellen. 5. In afwijking van het activabeleid de investeringen in afval minicontainers annuïtair af te schrijven. 6. De éénmalige projectkosten van ,- voor invoering van diftar en de Plastic, Metalen verpakkingen en Drankenkartons inzameling beschikbaar te stellen en te bekostigen uit de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking. 7. De aan het afval toegerekende veegkosten met ingang van 2016 niet meer te onttrekken aan de egalisatiereserve afvalverwijdering en afvalverwerking, maar structureel door te berekenen in de afvalstoffenheffing. 8. Diftar op basis van volume-frequentie te continueren in de diftar proefwijk en diftar op basis van volume-frequentie in te voeren in de proefwijk frequentieverlaging met ingang van 1 mei Vastgesteld in de openbare vergadering van 19 februari 2015, mevrouw drs. F.A. van Hooijdonk griffier de heer mr. A.W. Kolff voorzitter