Datum: 30 juli 2013 Portefeuillehouder: C.J. Windhouwer

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Raadsnummer: Registratiekenmerk: Onderwerp: optimalisatie afvalinzameling Korte inhoud: Dit voorstel gaat over de verbeteringen van de gescheiden inzameling van met name het GFT en de positieve invloed die dit heeft op de gehele afvalinzameling. Datum: 30 juli 2013 Portefeuillehouder: C.J. Windhouwer Voorstel 1. De gescheiden inzameling van groente, fruit en tuinafval (GFT) voor de inwoners gratis maken en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen Het tarief voor de lediging van een 240 liter restafvalcontainer verhogen met 1,00 en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen Een krediet beschikbaar te stellen van ,- en de kapitaallasten die hieruit volgen te dekken uit de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Toelichting: Inleiding De gemeente Nijkerk hanteert voor het inzamelen van huishoudelijk afval het diftar systeem (gedifferentieerd tarief). Bij dit systeem worden, naast een vaste afvalstoffenheffing, tarieven geheven voor de lediging van containers en zakken. De gemeente Nijkerk heeft voor dit Diftar systeem gekozen omdat dit een rechtvaardig systeem is waarbij degene die veel afval aanbiedt meer betaald. In Nijkerk heffen wij tarieven voor het legen van restafval- en GFT-containers (groente fruit en tuinafval) en zakken. Het diftarsysteem is een uitermate goed instrument om een financiële prikkel te geven aan inwoners die goed wensen te scheiden. De ambitie van Nijkerk past hier zeer goed in. Deze ambitie spitst zich toe op het terugdringen van de hoeveelheid restafval en recycling en hergebruik van aanwezige waardevolle grondstoffen. Dit sluit ook aan bij het landelijk beleid met haar stelregel: afval is grondstof. Landelijke ontwikkelingen versus Nijkerk De landelijke ontwikkelingen richten zich op het sterk terugdringen van de hoeveelheid restafval. De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft in 2011 de ambitie neergelegd om als gemeenten in 2015 een recyling doelstelling te halen van 65%. Dit houdt in dat van alle ingezamelde huishoudelijk afval 65% hergebruikt wordt. De gemeente Nijkerk zit nu op 66% en voldoet daarmee aan de doelstelling. Hiermee doet Nijkerk het ten opzichte van veel gemeenten goed. Landelijk worden er op dit moment veel gemeentelijke initiatieven genomen om grote slagen te maken. Slecht presterende gemeenten treffen drastische maatregelen met hoge investeringen om de doelstellingen te halen. In Nijkerk zijn een aantal maatregelen met beperkte financiële gevolgen nodig om de scheidingsdoelstellingen op niveau te houden. Nijkerk zal met deze maatregelen scheidingsdoelstellingen kunnen halen waarmee we tot de beste van Nederland blijven behoren. Beleid ten aanzien van het terugbrengen GFT in het restafval

2 2 De sorteerproeven, uitgevoerd door de firma Eureco, wijzen uit dat er jaarlijks 45 kg GFT per persoon via het restafval wordt afgevoerd. Hiermee gaat een kostbare grondstof voor het maken van compost en biogas verloren. Daarnaast wordt dit GFT via een twee keer zo duur proces verbrand. Ons beleid is erop gericht om te voldoen aan de LAP doelstelling (Landelijk Afvalplan). Deze doelstelling is om per inwoner 125 kg GFT te scheiden van het restafval. Nijkerk zit hier met 50 kg per inwoner fors onder. Het huidige gemeentelijke beleid is, voor wat betreft het scheiden van het GFT, duidelijk. In de afvalstoffenverordening staat in artikel 14 dat GFT afzonderlijk moet worden ingezameld. Toch blijkt in de praktijk dat een groot deel van de inwoners het GFT niet scheiden. Dit is inherent aan het systeem met inzameling door GFT containers en GFT zakken. Het gebruik van de GFT containers is per huishouding te controleren. Het gebruik van zakken niet. De situatie in de praktijk is dat hierdoor veel inwoners geen GFT gescheiden inleveren. Veel GFT verdwijnt daarmee in de restafvalcontainer. Een klein deel van de bewoners composteert het GFT op eigen terrein of brengt het naar de milieustraat. Het bovenstaande vraagt om een aanpassing van het huidige beleid. Om een substantieel grote verandering teweeg te brengen moet de vrijblijvendheid, zoals die ontstaan is uit de hierboven genoemde situatie, aangepakt worden. Dit kan door een beleid te voeren van optimaal faciliteren en financieel prikkelen van de burgers. Om de GFT inzameling een goede impuls te geven is het een juiste keuze om de inwoners daar niet meer voor te laten betalen en elk huishouden gratis een GFT container te verstrekken. Hierdoor wordt goed scheiden gefaciliteerd en beloond. Om het totale scheidingsgedrag van de inwoners te beïnvloeden wordt het gebruik van de 240 liter ontmoedigd, waardoor een 140 liter restafvalcontainer steeds meer gebruikt gaat worden. Uit sorteerproeven is gebleken dat gebruikers van een 140 liter restafvalcontainer het afval gemiddeld genomen beter scheiden. Welke concrete maatregelen? Naast het gratis maken van de lediging van de GFT container en de verhoging van het ledigingstarief voor de 240 liter restafval container, zijn de volgende concrete maatregelen nodig: De 140 liter GFT container voor laagbouwwoningen als standaard gebruiken. Elk huishouden, die nog niet in het bezit is van een GFT container, krijgt daarom een 140 liter GFT container. Uitzondering hierop zijn de vrijgestelde adressen bij hoogbouw,appartementen complexen en bovenwoningen in de binnenstad. De uitgifte van de 240 liter restafvalcontainer stoppen. Uit metingen blijkt dat er veel afval in gaat wat er niet in thuis hoort. Voor een standaard gezin volstaat een 140 liter restafvalcontainer. Per adres mogen maximaal twee containers van 140 liter aangevraagd worden. De omruil van 240 liter naar 140 liter grijze container blijvend gratis maken. Deze concrete maatregelen hebben ook financiële gevolgen voor de inwoners. Afhankelijk van het inzamelgedrag zijn globaal de onderstaande gevolgen te noemen: In geval van zo weinig mogelijk scheiden van het afval betaald men circa 26,- per huishouden extra; In het geval dat men overgaat van een 240 ltr naar een 140 ltr restafvalcontainer wordt er circa 50,- per huishoudens bespaard; Mensen die al goed scheiden en dit blijven doen gaan er circa 11,- op vooruit. Bovenstaande maatregelen worden, na een positief besluit van de raad op dit raadsvoorstel, verder uitgewerkt in het afvalstoffenbesluit en aan het college voorgelegd. (zie ook bij Uitvoering ) Conform de nieuwe afvalstoffenverordening die reeds is vastgesteld op 30 mei 2013 (raadsbesluit ) zijn bewoners van hoogbouwwoningen, appartementen en bovenwoningen in de binnenstad vrijgesteld van de gescheiden inzamelplicht van GFT. Deze woningen bieden weinig ruimte om een GFT container te plaatsen. Bewoners van bovenwoningen, appartementen en hoogbouw mogen wel GFT met een container of zak aanbieden. Op verzoek kan men een container krijgen en kan men de gratis GFT zak aanschaffen. Beleid ten aanzien van kunststofinzameling

3 3 Uit sorteerproeven is gebleken dat per huishouden gemiddeld nog 40 kg kunststof in het restafval zit. Hoewel de huidige inzamelingsresultaten op de landelijke norm zitten is het zeer wenselijk om meer in te zamelen. Hiermee wordt de uitstoot van CO2 teruggedrongen en worden kosten bespaard. Om de scheidingsresultaten van kunststof gunstig te beïnvloeden dient het beleid gericht te zijn op faciliteren met inzamellocaties met een optimale dekking over Nijkerk. Daarnaast dient de restafvalinzameling te worden ontmoedigd. In dit advies worden maatregelen voorgesteld die restafvalinzameling ontmoedigen (hoger tarief voor de 240 liter restafvalcontainer en stimuleren van de 140 liter restafvalcontainer). Daarnaast worden de inzamellocaties inmiddels stap voor stap verder uitgebreid in de woonwijken. Beoogd effecten Een hoger inzamelpercentage van waardevolle grondstof, wat een positief effect heeft op het milieu. De burger wordt gestimuleerd tot afval scheiding als gevolg van de financiële prikkel. Voldoen aan de doelstellingen van het LAP. Argumenten 1. De gescheiden inzameling van groente, fruit en tuinafval (GFT) voor de inwoner gratis maken en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen GFT is een waardevolle grondstof waaruit biogas en compost wordt gemaakt. Vanuit het rapport van Eureco (sorteerproeven 2012) blijkt dat circa de helft van het beschikbare GFT in het restafval verdwijnt. Hier ligt een aanzienlijk potentieel. Vanuit milieu oogpunt is een substantiële besparing op de uitstoot van CO2 mogelijk. Concreet is dit kg CO2 bij 25 kg per inwoner extra ingezamelde GFT. Een betere scheiding van GFT levert energie (biogas) op. Ook wordt er minder GFT verbrand met het restafval. Het goed scheiden van GFT bespaard geld. Het verbranden van het GFT met het restafval heeft een twee keer zo hoog tarief ten opzichte van het verwerken van GFT in een vergistinginstallatie. een positief neveneffect van het gratis maken van de inzameling van GFT is, dat de jaarlijkse bladcampagne beperkt kan worden. Bewoners kunnen hun blad immers gratis via de GFT container aanbieden. De kosten van deze bladcampagne gaan daarmee omlaag. Wel zullen nog een aantal bladkorven nodig zijn. Blad valt vaak in een korte periode en dit gecombineerd met straten met veel (gemeentelijk) groen. 2. De lediging van een 240 liter restafvalcontainer verhogen met 1,00 en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen Veel bezitters van een 240 liter container gebruiken de restafvalcontainer voor het ongewenst afvullen met GFT, puin, hout en dergelijke. Dit afvullen ontstaat met name doordat de inwoners steeds beter hun kunststof apart inlevert. Hierdoor ontstaat ruimte in de restafvalcontainer. Het gevolg is dat de gemeente hogere kosten heeft voor het verbranden van dit extra afval. Uitgaande van het principe de vervuiler betaald is het daarmee te rechtvaardigen om de 240 liter duurder te maken. Het tarief 2013 is 4,83 per lediging en het verhoogde tarief wordt dus 5,83 per lediging (indexatie niet inbegrepen). Het relatief duurder maken van de 240 liter ten opzichte van de 140 liter is een stimulans voor bewoners om over te gaan naar een 140 liter restafval container. Het tarief van de 140 liter restafvalcontainer zal niet verhoogd worden. 3. Een krediet beschikbaar stellen van ,- en de kapitaallasten die hieruit volgen te dekken uit de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Dit krediet is nodig om de adressen, die nog niet in het bezit zijn van een GFT container, te voorzien van een 140 liter container. Daarnaast is een beperkt deel van het krediet nodig voor de communicatie met de inwoners tijdens de voorbereiding en de uitgifte van de containers. De kapitaallasten voor de containers komen ten laste van de egalisatiereserve. Deze reserve is hiervoor toereikend; De toerekening van de kapitaallasten aan de egalisatiereserve zorgt niet voor een stijging van de vaste afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing stijgt daardoor niet meer dan trendmatig.

4 4 Kanttekeningen Door het relatief duurder maken van de 240 liter restafvalcontainers zullen meer mensen gebruik maken van de 140 liter variant. Hierdoor zullen er navenant minder inkomsten uit ledigingen zijn. Om de ledigingskosten voor de 140 liter restafvalcontainer niet onnodig op te laten lopen kan het jaarlijks financieel voordeel (zie bijlage kosten/opbrengsten) daarvoor benut worden. Concreet kan dit door de egalisatiereserve hiervoor te benutten. De aanvoer van tuinafval naar de milieustraat zal verminderen, doordat er meer in de gratis GFT container komt. Hierdoor zal er minder knip- en snoeihout beschikbaar zijn voor de biomassa centrale in Ede. Uitvoering Zodra de raad conform dit raadsvoorstel heeft ingestemd met de veranderingen in het inzamelsysteem, zal een voorstel tot wijziging van het afvalstoffenbesluit aan het college worden voorgelegd. Dit afvalstoffenbesluit, zijnde de opvolger van de nadere regels voor inzameling van huishoudelijke afvalstoffen in Nijkerk, zal worden aangepast aan de wijziging van het systeem. De concrete aanpassingen zijn: Voor laagbouwwoningen de 140 liter GFT container als standaard gebruiken. De uitgifte van de 240 liter restafvalcontainer stoppen. De omruil van 240 liter naar 140 liter grijze container blijvend gratis maken. De wijziging van de afvalstoffenverordening en de wijziging van het afvalstoffenbesluit zullen gelijktijdig worden bekendgemaakt en gelijktijdig in werking treden. Planning Gelet op de veelheid aan maatregelen is een goede planning noodzakelijk. Hieronder staat de planning aangegeven gerekend vanaf het moment dat de raad positief besloten heeft. (let op: de nummering van onderstaande weken correspondeert niet met de kalender weeknummering). week 1 en 2 communicatie naar bewoners week 1 t/m 10 opdrachtverlening en productie van containers week 11 t/m 12 uitzetten van containers inclusief communicatie naar bewoners week 13 t/m 14 nazorg Communicatie De communicatie richt zich met name op de bewoners waarbij in de eerste weken na het besluit de bewoners in algemene zin worden geïnformeerd over wat zij kunnen verwachten. Elke aansluiting ontvangt hierover een brief met inbegrip van de bewoners die al een GFT container hebben. Hiermee wordt de aandacht hiervoor extra onderstreept. Er zal ook direct gecommuniceerd worden over de GFT koopzakken. Tot welk tijdstip deze nog zijn te gebruiken en in te leveren. In de periode dat de containers bijna klaar zijn en er met het uitzetten van de containers kan worden begonnen, krijgen de bewoners die een container ontvangen een brief. Hierin staat vermeld op welke datum zij de container ontvangen. Dit zal door de firma Sulo worden gedaan. Tevens opent Sulo een gratis 0800 telefoonlijn gedurende de periode van uitzetten van de containers waar inwoners terecht kunnen met vragen. Burgemeester en wethouders van Nijkerk, de secretaris, de burgemeester, mevrouw mr. M.D. Haalstra de heer mr. drs. G.D. Renkema

5 RAADSBESLUIT Nummer: De raad van de gemeente Nijkerk; gelezen het collegevoorstel van 10 september 2013; b e s l u i t : 1. De gescheiden inzameling van groente, fruit en tuinafval (GFT) voor de inwoners gratis maken en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen Het tarief voor de lediging van een 240 liter restafvalcontainer verhogen met 1,00 en dit mee te nemen bij de vaststelling van de Verordening reinigingsheffingen Een krediet beschikbaar te stellen van ,- en de kapitaallasten die hieruit volgen te dekken uit de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Nijkerk d.d. 31 oktober 2013, de griffier, de voorzitter, de heer O. VAN KOLCK de heer mr. drs. G. D. RENKEMA