Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Gelieerd aan Maastricht University, SBE 3 afdelingen:

Transcriptie

1 De arbeidsmarkt tot Is er ruimte voor jongeren? Didier Fouarge RPA Netwerkbijeenkomst, Alphen aan den Rijn, 13 februari Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Gelieerd aan Maastricht University, SBE 3 afdelingen: Arbeidsmaktdynamiek Scholing en werk Onderwijs en beroepsloopbanen Onderzoek rond aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt: Contract onderzoek Wetenschappelijk onderzoek De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2018 (ROA-R-2013/11) 1

2 De arbeidsmarkt tot Is er ruimte voor jongeren? 3 4 2

3 5 6 3

4 Op middellange termijn 2 problemen voor de jeugd: 1. Geen baancreatie 2. Weinig vervangingsvraag door stijgende participatie ouderen Aantal werkenden Jaar Feitelijk Prognose

5 Aantal werkenden Jaar Feitelijk Prognose

6 Inhoud Jongeren op de arbeidsmarkt anno nu Prognoses arbeidsmarktperspectieven tot 2018 Doel Methodiek Uitkomsten Arbeidsmarktperspectieven naar arbeidsmarktregio s Conclusie 11 Jongeren op de arbeidsmarkt 12 6

7 13 Hoe doen de recent gediplomeerden het op de arbeidsmarkt? 2012 ten opzichte van 2008 In kwantitatieve zin: Meer werkloosheid Lager loon Meer flexibele contracten In kwalitatieve zin: Vaker werk onder eigen niveau Maar vaker werk binnen eigen richting 14 7

8 Werkloosheid 2012 t.o.v % %-punt MBO groen 9 4 MBO techniek 3 2 MBO sociaal-cultureel 7 4 MBO gezondheidszorg 5 3 MBO economie HBO onderwijs 8 5 HBO sociaal-cultureel 11 6 HBO groen 12 7 HBO techniek 8 6 HBO paramedisch 4 2 HBO economie 10 5 WO letteren en sociaal-cultureel 12 7 WO groen 13 9 WO techniek 5 3 WO medisch 1 0 WO economie en recht 7 4 Totaal (incl. vmbo havo vwo) Bruto maandloon 2012 t.o.v % MBO groen MBO techniek MBO sociaal-cultureel MBO gezondheidszorg MBO economie HBO onderwijs HBO sociaal-cultureel HBO groen HBO techniek HBO paramedisch HBO economie WO letteren en sociaal-cultureel WO groen WO techniek WO medisch WO economie en recht Totaal (incl. vmbo havo vwo)

9 Flexibele baan 2012 t.o.v % %-punt MBO groen 33 7 MBO techniek 37 9 MBO sociaal-cultureel 41 7 MBO gezondheidszorg MBO economie HBO onderwijs HBO sociaal-cultureel HBO groen HBO techniek HBO paramedisch HBO economie WO letteren en sociaal-cultureel WO groen 67 8 WO techniek WO medisch WO economie en recht Totaal (incl. vmbo havo vwo) Werk onder niveau 2012 t.o.v % %-punt MBO groen 39 9 MBO techniek 31 3 MBO sociaal-cultureel 21 4 MBO gezondheidszorg 9 0 MBO economie 33 4 HBO onderwijs 12 3 HBO sociaal-cultureel HBO groen 28 4 HBO techniek 13 4 HBO paramedisch 19 2 HBO economie 22 7 WO letteren en sociaal-cultureel 43-4 WO groen 25-1 WO techniek 29-1 WO medisch 3 0 WO economie en recht 33 0 Totaal (incl. vmbo havo vwo)

10 Werk buiten vakrichting 2012 t.o.v % %-punt MBO groen MBO techniek 22-4 MBO sociaal-cultureel 17-5 MBO gezondheidszorg 10-4 MBO economie HBO onderwijs 9 1 HBO sociaal-cultureel 30 8 HBO groen 28 4 HBO techniek 13 2 HBO paramedisch 8 0 HBO economie 33 3 WO letteren en sociaal-cultureel 31-6 WO groen 16-3 WO techniek 17-2 WO medisch 9-4 WO economie en recht 30-3 Totaal (incl. vmbo havo vwo) Prognoses: arbeidsmarktperspectieven

11 ? 21 Doel van prognoses Genereren van arbeidsmarktinformatie over de toekomstige arbeidsmarkt Vergroot transparantie van de arbeidsmarkt Signaalwerking (=informatievoorziening): Prognoses van arbeidsmarktsituatie over 6 jaar Verwachte fricties tussen vraag naar en aanbod van arbeid 22 11

12 Doel van prognoses Voorbeeld 1: Opleiding kiezen Perspectieven naar opleiding 2018 HBO lerarenopleiding medisch er verzorging Zeer goed HBO communicatie en journalistiek Slecht Voorbeeld 2: Werving van personeel Knelpunten naar beroepen 2018 Onderwijskundigen en pedagogen Zeer groot Organisatiedeskundigen Geen 23 Relevantie Prognoses helpen bij optimale keuzes rond scholing, training en HR beleid Relevant voor: Studenten: scholingskeuze, studie- en beroepsvoorlichting Werkgevers: HR, werving en selectie, knelpunten Baanzoekers: kans op werk Opleiders: om- en bijscholing Beleidsmakers: macrodoelmatigheid Gedetailleerd, elke twee jaar: 102 opleidingen, 127 beroepen, 21 bedrijfssectoren 24 12

13 Methodiek prognoses 6 jaar vooruit (2018), voor de hele arbeidsmarkt Confrontatie van verwachte vraag en aanbod naar opleiding en beroep: Aanbod: Instroom schoolverlaters Kortdurig werklozen Vraag: Uitbreidingsvraag Vervangingsvraag Substitutievraag Eigen (verklarende) econometrische modellen Met als input: Ramingen door CPB, CBS en OCW Tijdreeksen uit Enquête Beroepsbevolking (EBB) 25 Uitbreidingsvraag per bedrijfssector Uitbreidingsvraag per beroep Uitbreidingsvraag per opleiding Vervangingsvraag per beroep en opleiding Baanopeningen per opleiding Substitutievraag per opleiding Arbeidsmarktperspectieven voor schoolverlaters naar opleiding Aanbod per opleiding Kortdurig werklozen per opleiding Instroom van schoolverlaters per opleiding 26 13

14 Methodiek prognoses Maatstaven voor frictie: Indicator Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA) Indicator Toekomstige Knelpunten Personeelsvoorziening (ITKP) Indicator Toekomstige Knelpunten naar Beroepsgroepen (ITKB) Kwalitatieve typering: Perspectieven: zeer goed tot slecht Knelpunten: zeer grote tot geen Prognoses : kerngetallen 28 Aantal Werkenden (2012) Aanbod (totaal ) Instroom Kortdurig werklozen Vraag (totaal ) Uitbreidingsvraag Vervangingsvraag Baanopeningen Minder dan in afgelopen 6 jaar! 14

15 Vervangingsvraag bepaalt perspectieven! Vervangingsvraag ontstaat door: Beroepsveranderingen Uitstroom naar inactiviteit (al dan niet tijdelijk) Pensionering Vervangingsvraag valt relatief laag uit doordat: Men tot hogere leeftijd blijf doorwerken (beleidsveranderingen: afschaffen prepensioen, verhoging AOW leeftijd) Beroepsmobiliteit is lager bij laagconjunctuur 29 Vervangingsvraag ontleed 30 15

16 Werkgelegenheidsgroei naar bedrijfssectoren

17 Arbeidsmarktperspectieven naar opleiding 33 Prognoses

18 Prognoses Percentage schoolverlaters met (zeer) goed perspectief 35 Prognoses : MBO MBO gezondheidszorg MBO groen MBO techniek MBO economie MBO sociaal-cultureel Arbeidsmarktperspectief goed goed matig matig slecht 36 18

19 Prognoses : HO 37 HBO onderwijs WO medisch HBO groen HBO techniek WO techniek HBO paramedisch WO letteren en sociaal-cultureel WO groen HBO sociaal-cultureel HBO economie WO economie en recht Arbeidsmarktperspectief goed goed redelijk redelijk redelijk matig matig matig slecht slecht slecht Wat wel, wat niet studeren? Top 10 Bottom 10 WO theologie HBO pedagogie MBO apothekersassistent HBO tolk en vertaler WO tandheelkunde MBO ICT WO elektrotechniek MBO vervoer WO werktuigbouwkunde HBO horeca HBO lerarenopleiding medisch en verzorging HBO communicatie en journalistiek WO civiele techniek WO bedrijfskunde HBO radiologie HBO bibliotheek en documentatie HBO chemische technologie HBO toerisme en recreatie HBO landbouw en veeteelt MBO toerisme en recreatie 38 19

20 Wat wel, wat niet studeren? Top 10 Bottom 10 WO theologie HBO pedagogie MBO apothekersassistent HBO tolk en vertaler WO tandheelkunde MBO ICT WO elektrotechniek MBO vervoer WO werktuigbouwkunde HBO horeca HBO lerarenopleiding medisch en verzorging HBO communicatie en journalistiek WO civiele techniek WO bedrijfskunde HBO radiologie HBO bibliotheek en documentatie HBO chemische technologie HBO toerisme en recreatie HBO landbouw en veeteelt MBO toerisme en recreatie 39 Arbeidsmarkt naar regio 40 20

21 Structuur van de werkgelegenheid naar sector in Holland Rijnland 41 Structuur van de werkgelegenheid naar sector in Midden-Holland 42 21

22 Perspectieven naar opleiding Nederland Holland Rijnland Midden-Holland MBO totaal matig matig matig HBO totaal matig redelijk matig WO totaal matig matig redelijk Vergeleken met Nederland, betere perspectieven voor: - Economie - Sociaal-cultureel - Techniek Vergeleken met Nederland, is hier wel sprake van een positieve uitbreidingsvraag 43 Prognoses: MBO groen 44 22

23 Prognoses: HBO (Para)medisch 45 ArbeidsmarktInformatieSysteem Online database: Bevat: Actuele arbeidsmarktinformatie Prognoses tot 2018 Naar: sector, opleiding, Beroep, regio 46 23

24 Conclusie 47 Wij voorspellen sombere tijden op middellange termijn op de arbeidsmarkt Economische groei leidt nog niet tot werkgelegenheidsgroei Beleidsmaatregelen zorgen er voor dat vervangingsvraag laag is Arbeidsmarktperspectieven verschillen sterk tussen opleidingen Jongeren moeten zich goed informeren over arbeidsmarktperspectieven van opleiding Arbeidsmarktperspectieven verschillen tussen regio s Behoefte aan regionale informatie voor optimale keuzes 48 24