Maart Brancheschets Transport & Logistiek

Transcriptie

1 Maart 2010 Brancheschets Transport & Logistiek

2 Brancheschets Transport en Logistiek Afdeling Arbeidsmarktinformatie Redactie: Rob de Munnik, Marijke Oosterhuis, Niek Veeken Landelijk bedrijfsadviseur voor de Transport en Logistiek Jules Kieft, Tel , 1. Structuur van de Transportsector Vervoer over land o Spoorwegen o Vervoer over de weg, w.o. goederenvervoer o Pijpleidingbedrijven Vervoer over water o Zeevaart o Binnenvaart Vervoer door de lucht Dienstverlening voor het vervoer (w.o. overslag/opslag) Bron CBS; zie link CBS-site voor de SBI-code 2. Bedrijven en banen van werknemers in de Transportsector Er zijn meer dan bedrijven met meer dan banen van werknemers. Hieronder een uitsplitsing naar de belangrijkste sectoren. Tabel 1 Aantal bedrijven naar deelsector 2009 Deelsector Aantal bedrijven Aandeel percentage Vervoer over land % Vervoer over water % Vervoer door de lucht 260 1% Dienstverlening en oplsag % Totaal % Bron: CBS Statline, gegevens 1 januari 2009 Afbeelding 2 Verdeling bedrijven Transport & Logistiek % 1% 53% 18% Vervoer over land Vervoer door de lucht Vervoer over water Dienstverlening en oplsag Bron: CBS Statline, gegevens 1 januari

3 In de transport en logistiek zijn ruim bedrijven actief. De grootste deelsector is vervoer over land, 53%. Er zijn weinig bedrijven in de deelsector vervoer door de lucht. Tabel 2 Deelsector Vervoer over land Vervoer over water Vervoer door de lucht Dienstverlening en opslag Totaal Bron: CBS Statline, gegevens 2008 Aantal banen naar deelsector 2008 Aantal banen Aandeel percentage % % % % % Afbeelding 2 Verdeling banen Transport & Logistiek % 10% 4% 57% Vervoer over land Vervoer over water Vervoer door de lucht Dienstverlening en opslag Bron: CBS Statline, gegevens 2008 Het grootse aantal banen zit in het vervoer over land. Eveneens aanzienlijk qua omvang is de dienstverlening voor vervoer (bv expeditie en opslag). Als er gekeken wordt naar het aantal werkzame personen per vestiging blijkt dat de luchtvaartsector eruit springt met gemiddeld 130 banen per bedrijf. De andere sectoren zijn veel kleinschaliger en hebben gemiddeld respectievelijk 3 (vervoer over water), 14 (dienstverlening en opslag) en 14 (vervoer over land) banen per bedrijf. In de afgelopen 2 jaar is sprake van een lichte groei in vervoer over de weg en in de overslag/opslag. 3

4 3. De beroepsbevolking in de transportsector naar geslacht, leeftijd en opleiding Tabel 3 Geslacht Mannen Vrouwen Leeftijd jaar jaar jaar Beroepsbevolking Transport naar kenmerken Transport (%) Alle sectoren (%) 76% 57% 24% 43% 20% 22% 56% 54% 24% 24% Onderwijsniveau Lager onderwijs Middelbaar onderwijs Hoger onderwijs 37% 24% 46% 44% 17% 32% Bron: ROA, 2009, De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014 Bovenstaand overzicht geeft aan dat de transportsector 1 meer dan gemiddeld een mannensector is. In de loop der jaren is het aandeel van vrouwen in deze sector iets afgenomen. Qua leeftijd wijkt de transportsector maar weinig af. Er werken iets minder jongeren. In het opleidingsniveau ligt een sterke nadruk op de lagere opleiding (+13 procent) en is er een sterke ondervertegenwoordiging van hoger opgeleiden. 4. Opleidingen en beroepen in de transportsector In tabel 4 worden de opleidingen weergegeven die gangbaar zijn in de transportsector en in tabel 5 de meest voorkomende beroepen. De opleidingen in tabel 4 zijn opleidingen die frequent worden gevolgd voor een baan in de transport, echter het aantal baanopeningen en de instroom schoolverlaters hebben niet alleen betrekking op de transportsector maar op alle sectoren. Tabel 4 Opleidingen in de transportsector HAVO/ VWO VMBO theoretische leerweg MBO vervoer Basisonderwijs MBO administratie en logistiek VMBO metaal VMBO transport en logistiek HBO vervoer & logistiek VMBO bouw VMBO voertuigentechniek MBO motorvoertuigentechniek MBO vliegtuigtechniek Opleidingen in de Transportsector Aandeel Verwachte baanopeningen tot 2014 Bron: ROA (2009) De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014 Verwachte instroom schoolverlaters tot 2014 Knelpunten persooneelsvoorziening in 2014 Arbeidsmarktperspectief 10% enige goed 10% groot goed 8% vrijwel geen matig 8% geen slecht 4% vrijwel geen matig 3% enige redelijk 3% groot goed 3% vrijwel geen goed 3% groot goed 2% vrijwel geen redelijk 2% vrijwel geen redelijk 1% vrijwel geen redelijk 1 Onder de transportsector vallen de scheep- en luchtvaart en het weg- en railvervoer. De dienstverlening en opslag worden niet meegenomen. 4

5 Voor de grootste opleidingen in de transport, sterk algemene opleidingen als HAVO/VWO en VMBO theoretische leerweg, worden in 2014 knelpunten verwacht in de personeelsvoorziening. De arbeidsmarktperspectieven voor schoolverlaters van deze opleidingen zijn dan ook goed. Voor de echte transportopleidingen geldt dat het arbeidsmarktperspecptief voor schoolverlaters met de opleiding VMBO transport en logistiek en HBO vervoer & logistiek goed is. Tabel 5 Beroepen in de transport Chauffeurs Laders en lossers Commercieel employés Boekhouders en secretaresses Productieplanners Administratieve transportemployés Monteurs Receptionisten en administratieve employés Stewardessen Beroepen in de Transport Aandeel Verwachte baanopeningen tot 2014 Bron: ROA (2009) De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014 Knelpunten persooneelsvoorziening in % enige 6% enige 5% vrijwel geen 5% vrijwel geen 5% groot 4% enige 4% enige 3% groot 3% vrijwel geen Bij de beroepen zien we een prominente plaats voor de uitvoerende transportberoepen, als chauffeurs en laders en lossers. Voor deze twee grootste beroepen in de sector worden in 2014 enige personele problemen verwacht. Daarnaast zijn er ook nogal wat kantoorberoepen, als commercieel employés en boekhouders en secretaresses, in de transportsector. Voor deze beroepen worden vrijwel geen problemen verwacht in de personeelsvoorziening. 5

6 5. Verwachtingen en prognoses Door UWV-Werkbedrijf zijn in 2009 arbeidsmarktprognoses opgesteld. De transportsector wordt in de prognoses samengenomen met de communicatiesector. Door de snel veranderende economische ontwikkeling is het zaak de ontwikkeling van de werkgelegenheid en vacatures met voorzichtigheid tegemoet te treden. Hieronder is te zien dat het na 2008 als gevolg van de economische crisis slecht gaat met de werkgelegenheid in het vervoer was het een topjaar, maar 2009 was niet zo goed. In 2010 wordt de afname van het aantal banen op meer dan becijferd. Afbeelding 3 Ontwikkeling banen Vervoer en telecom (x1000) Hieronder wordt de ontwikkeling van het aantal vacatures in beeld gebracht. Het jaar 2005 is het indexjaar (100%). Te zien is dat in 2009 de branche niet afwijkt van het totaal van alle economische sectoren. Maar in 2010 verslechtert voor de vervoersector het beeld, terwijl er bij het totaal een voorzichtig herstel optreedt. Afbeelding 4 Ontwikkeling van vacatures Vervoer en Telecom (2005=100) 160% 140% 120% 100% 80% 60% 40% Vervoer en telecom Totaal 6

7 6. Vacatures in 2009 In het UWV onderzoek Vacatures in Nederland wordt de transportsector niet apart onderscheiden, maar is een onderdeel van de zakelijke dienstverlening. In afbeelding 5 en 6 staat het resultaat voor de zakelijke dienstverlening en het totaal voor alle branches weergegeven. Afbeelding 5 Vervulde vacatures naar kenmerken dienstverband Werkervaring gevraagd Geen werkervaring gevraagd Vast Tijdelijk met uitzicht op vast Tijdelijk Korter dan een half jaar Half tot een jaar Langer dan een jaar Korter dan 12 uur uur 32 uur of meer 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Zakelijke diensten Totaal Uit afbeelding 5 blijkt dat er: Wat meer werkervaring wordt gevraagd; Wat meer vast of uitzicht op vast werk is; Minder kortdurende banen; Veel meer fulltime werkzaamheden. 2 De resultaten van dit onderzoek hebben betrekking op de gehele Nederlandse vacaturemarkt. 7

8 Afbeelding 6 Vervulde vacatures naar persoonskenmerken Man Vrouw Jonger dan 25 jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Etnische minderheid Geen etnische minderheid Basisonderwijs VMBO HAVO, VWO MBO HBO, WO Had een baan Nee, zat zonder werk Nee, was schoolverlater Nee, is student Geen werk/ wel uitkering Geen werk/ geen uitkering 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zakelijke diensten Totaal Uit afbeelding 6 blijkt dat er: Meer mannen worden aangenomen; Veel minder jongeren worden aangenomen, maar wel meer ouderen; Meer laagopgeleiden worden aangenomen; Minder studenten en schoolverlaters in de zakelijke diensten worden aangenomen. 8

9 7. Vraag en aanbod Tabel 6 December 2009 Magazijnmedewerker Taxichauffeur Heftruckchauffeur Koerier auto Orderpicker Postsorteerder Postbezorger Vrachtwagenchauffeur binnenland Conducteur Buschauffeur lijndienst/stadsdienst Matroos binnenvaart, waterbouw Sjouwer Vrachtwagenchauffeur buitenland Lichtmatroos binnenvaart, waterbouw Lader/losser spoor-, weg- en luchtvracht Havenwerker Bagagist Expeditiemedewerker Touringcarchauffeur binnenland Stuurman binnenvaart Top 20 vacatures en NWW <6 maanden Aantal openstaande vacatures NWW < 6 maanden In bovenstaand overzicht 3 is uitgegaan van beroepen die tot de transportberoepen worden gerekend. Duidelijk moge zijn dat de transportsector ook vaak vacatures voor andere beroepen kent zoals kantoorpersoneel en ondersteunende medewerkers. Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er veel vacatures zijn voor magazijnmedewerkers, taxichauffeurs en heftruckchauffeurs. De specifieke transportfuncties waar veel vraag naar is, zijn taxichauffeurs, buschauffeurs en vrachtwagenchauffeurs. Verder valt op dat de Top 20 uit allemaal uitvoerende functies bestaat. Van krapte is sprake als het aanbod kleiner is dan de vraag naar dat beroep. Voor beroepen als postsorteerder, postbezorger, conducteur, matroos, sjouwer, lichtmatroos, bagagist en stuurman is sprake van krapte. In afbeelding 7 is te zien dat de ontwikkeling van de bij het UWV Werkbedrijf geregistreerde vraag en aanbod in de transportberoepen betrekkelijk grillig verloopt. De vraag is betrekkelijk constant (4000 à 5000), maar het aanbod vertoonde in het voorjaar een sterk stijgende tendens. Sinds juli gevolgd door een afname. De laatste maanden van 2009 is er weer een toename van de werkloosheid (NWW). 9

10 Afbeelding 7 Ontwikkeling vacatures en aanbod (UWV) Transportberoepen Januari Maart Mei Juli September November vacatures nww < 6 mnd 8. Ontwikkeling WW-uitkeringen 2009 In onderstaande figuur is te zien dat de werkloosheid gestaag oploopt, doordat het aantal lopende WWrechten een stijgende tendens vertoont. Daarnaast is te zien dat instroom (nieuwe rechten) bijna voortdurend hoger ligt dan de uitstroom (beëindigde rechten). Alleen in de zomer valt de instroom sterk terug. Deze ontwikkeling komt overeen met de ontwikkeling van de NWW in afbeelding 7. Afbeelding 8 Ontwikkeling WW Transport Januari Maart Mei Juli September November nieuw recht beëindigd recht lopend recht 3 Voor actuele vraag- en aanbodcijfers zie branchemonitorpagina op Intranet. 10

11 9. Links Werkgeversorganisatie Transport en Logistiek Nederland met Informatie over de transportsector. Beroepen en opleidingen in de transportsector. Koninklijk Nederlands Vervoer is de werkgeversorganisatie voor beroepsgoederen en -personenvervoer EVO, belangen behartiging, advisering aan ondernemers en opleidingen. Arbeidsmarktinformatie van Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB's) - trends - rapporten Informatie over stages en leerbanen. Doorklikken naar statline voor meer statistische gegevens Sectoraal mobiliteitscentrum voor werkzoekende chauffeurs en kraanmachnisten en bedrijven met vacatures 11