Toelichting bij de rekenmodellen. d.d. 22 november 2016

Transcriptie

1 Toelichting bij de rekenmodellen d.d. 22 november 2016

2 TNO heeft een rekenmodel gemaakt bij de kaart Aanpasbaarheid Woningen Langer zelfstandig wonen. Het rekenmodel is gemaakt om inzicht te verkrijgen in de verhouding tussen vraag en aanbod naar aanpasbare woningen. De toelichting gebruikt de gemeente Den Haag als voorbeeld. Den Haag heeft, zoals alle historische steden, het hele pakket aan stedenbouwkundige typologieën binnen haar gemeentegrenzen. Het varieert van Middeleeuwen tot Vinex. Vooral Vinexbuurten hebben veel woningen die 'Langer zelfstandig wonen' faciliteren. De meeste woningen zijn daar tegen aanvaardbare kosten aan te passen voor bewoners met mobiliteitsbeperkingen. Buurten zoals De Vissen, Hoge Veld en Parkbuurt Oosteinde zijn daar voorbeelden van. Figuur 1: rekenmodel oproepen via menubalk De vooroorlogse buurt Bloemenbuurt-Oost en de wederopbouwbuurten Moerwijk-Zuid en Leyenburg hebben eveneens een aanpasbaar woningaanbod dat volgens het rekenmodel hoger ligt dan de vraag, maar de marges zijn beduidend minder groot dan die van de Vinexbuurten. Het aanbod van aanpasbare woningen ligt in deze buurten veel lager omdat veel woningen alleen bereikbaar zijn via een (buiten)trap. Woningcorporaties zullen dus relatief veel vraag kunnen verwachten van mensen met mobiliteitsbeperkingen naar aanpasbare toegankelijke woningen. Bij Bloemenbuurt-Oost kan dat zelfs nog tot aanbodproblemen leiden als de verhuismobiliteit laag is. De buurt Kerkentuinen / Zichtenburg daarentegen heeft nauwelijks aanpasbare woningen. Het gaat hier om een bedrijvenbuurt met slechts 55 inwoners. Dergelijke buurten spelen voor Langer zelfstandig wonen geen rol en kunnen op de kaart weg gefilterd worden. Bovendien zijn de waarden zo klein dat de uitkomst onbetrouwbaar is. Dat is de reden dat veel Figuur 2: rekenmodel via de kaart aanklikken waarden op not valid, n < 500 staan. TNO heeft de woningvoorraad en de vraag naar aanpasbare woningen van alle buurten (en wijken) van Nederland in een rekenmodel gevat. Doel van de rekenmodellen is na te gaan of voor Langer zelfstandig wonen voldoende woningvoorraad is, wat de aanpassingskosten zijn of flankerend beleid nodig is. De rekenmodellen zijn op 2 manieren op te roepen. Manier 1 gaat via de menubalk. Onder het kopje Toelichting kunt u de rekenmodellen in sets oproepen. Door de rekenmodellen in sets te vatten, kan men uitkomsten onderling vergelijken (zie figuur 1). Manier 2 gaat via de kaart. Na het aanklikken van een buurt kan men het rekenmodel via de uitgeklapte buurtinformatie oproepen.(zie figuur 2). De rekenmodellen werken met landelijke openbare en gemeentelijke data voor de mobiliteitsprofielen. Desondanks kunnen er flinke afwijkingen zijn op buurtniveau. Het toevoegen van gemeentelijke woning-, GGD- en woningcorporatiedata kunnen de onzekerheidsmarges significant verkleinen. In het geval van Bloemenbuurt-Oost kan dat tot een nauwkeuriger inzicht leiden. Met de TNO-applicatie Excel2Map kan de gebruiker zelf de data toevoegen.

3 Inwoners De buurt Bloemenbuurt-Oost heeft meer dan 500 Bronnen: 54 Bloemenbuurt-Oost inwoners wijk inwoners boven de 65. De getoonde uitkomsten CBS 2013/5 inwoners 65 / 75 ca. 500 hebben een marge van ca. 10%. De marge is te Pearl 2013 Den Haag inwoners 76 / 85 ca. 260 verlagen met buurtdata. BAG 2016 inwoners 85 / 95 ca. 110 Aedes 2014 bewerking: Set 1: Den Haag Amsterdam Rotterdam inwoners 95+ ca. 10 inwoners 65+ : ca. 880 dr. R.J.M. Gemeente / wijk / buurt Woningvoorraad Perenboom en TNO Bloemenbuurt-Oost 54 BU Aanbod jaarlijks vrijkomende woningen mobiliteits-beperkten beperkten mobiliteits-beperkten Totaal mobiliteits- Den Haag 518 Release 120 β woningen ca. 270 ca. 15 ca. 400 ca. 20 aanpasbare aanpasbare 17 nov 2016 aanpasbare woningen totaal woningen = ca. 40% corporatie-woningen ca. 0,21% ca. 0,28% 17:56 personen /woning 1,85 van totaal = ca. 30% van totaal Jaarlijkse vraag naar Verhouding Financiën bij hoge verhuismobiliteit aanpasbare woningen vraag/aanbod Jaarlijkse kosten aanpassingen bij hoge en lage verhuismobiliteit Nederland en wijk ca. 330 Ster 2 ca. 25 Ster 2 ca. 6 Hoge verhuismob. 0,21% toename jaarlijkse instroom 0,28% Ster 3 ca. 100 Ster 3 ca. 25 Ster 3 ca. 30% NL ca. EUR 13 / inw ca. keur ca. 31 Ster ca. 25% Bloemenbuurt-Oost bij lage verhuismobiliteit ca. 8 Lage verhuismobiliteit Hoog ca. EUR 3 / inw ca. keur 20 ca. 95 Ster 2 ca. 7 Ster 2 ca. 2 0,27% 0,39% 0,21% 0,28% Laag ca. EUR 4 / inw ca. keur 26 Ster 3 ca. 30 Ster 3 ca. 7 Ster 3 ca. 100% Wmo-integratie budget instroom m.b. NL ca. 9 Ster ca. 90% 2016/7 2016/7 Wmo-int.budget gemeente ca. keur Woningvoorraad voor woningaanpassingen voor 'Langer Wmo-int.budget buurt ca. keur 400 zelfstandig wonen' is toereikend. Disclamer: Oranje: de woningvoorraad Wmo-integratiebudget/inw ca. EUR 60 / inw Aan de uitkomsten heeft tussen ca. 9 ca. 7 ca. 8 ca. 15 ca. 20 kunnen geen rechten de 20 en 40% Won. aanp. in % Wmo-int.b. ca. 6,7% worden ontleend. aanpasbare woningen ster ster 3 vraag instroom 2016 Ctrl Page Up mobiliteitsbeperkten in Den Haag tussen 2016/30 instroom m.b. Den Haag Crtl Page Down NAAR INDEX Figuur 3. Rekenmodel Gemeente / wijk / buurt Bloemenbuurt-Oost 54 BU Den Haag 518 woningen aanpasbare woningen personen /woning 1,85 Figuur 4. Blok 1: buurtgegevens Woningvoorraad totaal Aanbod jaarlijks vrijkomende woningen aanpasbare aanpasbare woningen = ca. 40% corporatie-woningen van totaal = ca. 30% van totaal Figuur 3 toont het rekenmodel voor de Bloemenbuurt-Oost in Den Haag. Het model en de daarin gehanteerde begrippen worden uitgebreid toegelicht in de Toelichting Woningvoorraad, woningaanpassingen en Langer zelfstandig wonen. Het rekenmodel bestaat uit 4 blokken en 3 grafieken. De blokken betreffen de Gemeente / wijk / buurt, Woningvoorraad, Inwoners en Financiën. Het blok bewoners is onderverdeeld in 2 periodes namelijk 2016/7 en. Blok 1: Gemeente / wijk / buurt In dit blok staan gemeente-, wijk- of buurtgegevens. De bron is Statline van het CBS. bij hoge verhuismobiliteit ca. 330 Ster 2 ca. 25 Ster 2 ca. 6 Ster 3 ca. 100 Ster 3 ca. 25 bij lage verhuismobiliteit ca. 31 ca. 95 Ster 2 ca. 7 Ster 2 ca. 2 Ster 3 ca. 30 Ster 3 ca. 7 Woningvoorraad voor woningaanpassingen voor 'Langer zelfstandig wonen' is toereikend. Figuur 5. Blok 2: Woningvoorraad ca. 9 Blok 2: Woningvoorraad Dit blok toont gegevens over de jaarlijkse vrijkomende woningen. De eerste kolom toont het totaal aantal jaarlijks vrijkomende woningen bij hoge en bij lage verhuismobiliteit. De tweede kolom toont het aantal aanpasbare woningen. Van de aanpasbare woningen worden alleen de 2 en 3 sterren woningen getoond. Van de 4 en 5 sterren woningen zijn (nog) geen gegevens opgenomen. De derde kolom toont het aantal aanpasbare woningen die door sociale verhuurders worden aangeboden. Het aantal ster 3 woningen, bij lage verhuismobiliteit, is een belangrijk getal. Deze woningen (in dit voorbeeld ca. 7) zijn erg geschikt voor mensen met mobiliteitsbeperkingen. De aantallen woningen ster 3 bij lage verhuismobiliteit is een belangrijk getal. Deze woningen (in dit voorbeeld ca. 7) zijn uitstekend geschikt om voor mensen met mobiliteitsbeperkingen. N.B. Het voorvoegsel ca. wordt in het rekenmodel gebruikt als het een uitkomst betreft die berekend is.

4 Inwoners inwoners wijk inwoners 65 / 75 ca. 500 inwoners 76 / 85 ca. 260 inwoners 85 / 95 ca inwoners 95+ ca. 10 ca. 270 ca. 15 Jaarlijkse vraag naar aanpasbare woningen ca. 8 Disclamer: Aan de uitkomsten kunnen geen rechten worden ontleend. mobiliteits-beperkten ca. 0,21% Hoge verhuismob. Ster 3 Ster Ster 3 Verhouding vraag/aanbod Ster ca. 30% ca. 25% Lage verhuismobiliteit ca. 100% ca. 90% Oranje: de woningvoorraad heeft tussen de 20 en 40% aanpasbare woningen Figuur 6. Blok 3: inwoners 2016/7 De buurt Bloemenbuurt-Oost heeft meer dan 500 inwoners boven de 65. De getoonde uitkomsten hebben een marge van ca. 10%. De marge is te verlagen met buurtdata. inwoners 65+ : ca. 880 Blok 3: Inwoners Dit blok geeft informatie over bewonersaantallen en leeftijdsgroepen (zie figuur 6). Daaronder worden de uitkomsten getoond van het totale aantal mensen met een mobiliteitsbeperking in de periode In dit voorbeeld komt de berekening uit op ca. 270 personen. De jaarlijkse instroom van mensen met mobiliteitsbeperkingen bedraagt ca. 15. Ca. 7 mensen met mobiliteitsbeperkingen zitten al in een woning die aan te passen is of al aangepast is. Circa 8 personen zullen jaarlijks naar een aangepaste woning moeten/willen verhuizen. In dit blok is ook opgenomen wat de verhouding is tussen vraag en aanbod. Deze verhoudingen staan in de gekleurde vakken. Een belangrijk percentage is de ster 3 bij lage verhuismobiliteit. In dit geval is het vraag en aanbod vrijwel gelijk (100%). De vraag zal door vergrijzing echter nog toenemen. Ster 2 woningen zullen het aanbod binnen de wijk iets verruimen. Wel moet daar een traplift in worden aangebracht. Langer zelfstandig thuis (binnen de wijk) is in deze buurt, bij lage verhuismobiliteit, alleen mogelijk als sociale verhuurders vrijwel al hun aanpasbare woningen reserveren voor mensen met mobiliteitsbeperkingen N.B. Of deze buurt (in dit geval Bloemenbuurt-Oost) een hoge of lage verhuismobiliteit heeft, weet het rekenmodel (nog) niet. Het rekenmodel geeft ook een prognose af voor het jaar (figuur 7). In dat jaar zal de instroom ca. 20 personen bedragen. Een toename van ca. 5 personen ten opzichte van de periode 2016/7. In een aantal gevallen hebben buurten minder dan 500 inwoners met een leeftijd van boven de 65 jaar. In dat geval tonen een aantal waarden Not valid, n < 500 (zie figuur 8). Op wijkniveau kunnen de uitkomsten vaak wel berekend worden. De wijkuitkomsten zijn alleen in de sets opgenomen. mobiliteits-beperkten ca. 400 ca. 20 ca. 0,28% Figuur 7. Blok 3: inwoners in

5 De buurt Binckhorst heeft minder dan 500 inwoners boven de 65. Een aantal uitkomsten hebben daardoor een (te) lage validiteit en tonen 'not valid, n < 500'. De validiteit is met buurtdata te verhogen. inwoners 65+ : ca. 45 mobiliteits-beperkten not valid, n < 500 not valid, n < 500 Figuur 8. Blok 3: inwoners in Financiën Jaarlijkse kosten aanpassingen bij hoge en lage verhuismobiliteit Nederland en wijk NL ca. EUR 13 / inw ca. keur Bloemenbuurt-Oost Hoog ca. EUR 3 / inw ca. keur 20 Laag ca. EUR 4 / inw ca. keur 26 Wmo-integratie budget Wmo-int.budget gemeente ca. keur Wmo-int.budget buurt ca. keur 400 Wmo-integratiebudget/inw ca. EUR 60 / inw Won. aanp. in % Wmo-int.b. ca. 6,7% Blok 4: Financiën In dit blok worden de kosten van de woningaanpassingen berekend (zie figuur 9). De kosten betreffen vooral het plaatsen van trapliften, het verwijderen van binnendorpels en het maken van hellingbaantjes bij buitendorpels. In de handleiding staat een uitgebreidere omschrijving. Het blok start met gegevens over Nederland. In Nederland bedragen de kosten voor woningaanpassingen ca. 225 miljoen euro of 13 euro per Nederlander per jaar. Dat zijn dus hoofdzakelijk kosten voor trapliften (zie Toelichting Woningvoorraad, woningaanpassingen en langer zelfstandig wonen ). In Bloemenbuurt-oost zijn de kosten bij lage verhuismobiliteit 26 duizend euro per jaar en 4 euro per inwoner per jaar. Dat is dus onder het landelijk gemiddelde. Bij hoge verhuismobiliteit zijn de kosten lager. Dat komt doordat bij hoge verhuismobiliteit meer ster 3 woningen beschikbaar komen. Ster 3 woningen kunnen tegen lagere kosten aangepast worden. Het totale Wmo-integratiebudget van de gemeente Den Haag bedraagt 31 miljoen euro. Voor de Bloemenbuurt-Oost zou rekenkundig op basis van inwonersaantal ca. 400 duizend euro beschikbaar moeten zijn. Dat is ca. 60 euro per inwoner. De kosten van de woningaanpassingen beslaan dan ca. 6,7% van dat budget. Dat is dus laag. Figuur 9. Jaarlijkse kosten en Wmo 0,21% toename jaarlijkse instroom 0,28% mobiliteitsbeperkten in Den Haag tussen 2016/30 0,27% 0,39% 0,21% 0,28% instroom m.b. NL instroom m.b. Den Haag 2016/7 2016/7 ca. 9 ca. 7 ca. 8 ca. 15 ca. 20 ster ster 3 vraag instroom 2016 Grafieken In het rekenmodel zijn 3 grafieken opgenomen. De bovenste grafiek toont het verloop van de jaarlijkse instroom van mensen met mobiliteitsbeperkingen in de betreffende gemeente, in dit geval Den Haag. De grafiek in het midden toont dezelfde instroom vergeleken met die van Nederland. De onderste grafiek toont het aanbod van aanpasbare ster 2 en 3 huurwoningen (in dit geval ca. 9 woningen ster 2 en 3 samen en ca. 7 woningen ster 3), de jaarlijkse vraag naar aanpasbare woningen (in dit geval ca. 8), de jaarlijkse instroom van mobiliteitsbeperkten in de betreffende buurt in 2016/2017 (in dit geval ca. 15) en de te verwachten jaarlijkse instroom in (in dit geval ca. 20). Nogmaals: deze buurtcijfers zijn geëxtrapoleerd uit gemeentelijke en landelijke cijfers en dienen dus met de nodige voorzichtigheid toegepast te worden. Lokale buurtomstandigheden kunnen immers afwijken van landelijke en gemeentelijke gemiddelden. Door het inladen van buurtdata zal uiteraard een veel hogere nauwkeurigheid van de uitkomsten ontstaan.

6 Indien u een uitgebreide mondelinge toelichting zou willen hebben over bovengenoemde materie, bijvoorbeeld op het gebied van demografie/epidemiologie, (zorg)vastgoed, regelgeving en/of financiering, kunt u opnemen met TNO ICB (innovatiecentrum vastgoed en bouw). Telefoon secretariaat