Met verhalen stevig superdivers in de wereld komen staan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Met verhalen stevig superdivers in de wereld komen staan"

Transcriptie

1 Met verhalen stevig superdivers in de wereld komen staan Yvonne Leeman, Erna van Koeven, Willine Sonnenberg, Floor van Renssen, Karin Haar, Fedor de Beer VELON/VELOV, 2016

2

3

4

5

6

7

8

9 Vrij lezen in het entree-onderwijs (START.Deltion, Zwolle)

10 Echte verhalen

11 Queen Latifa & andere levensverhalen uit het entree-onderwijs Stom, dacht hij. Wat zou ze nu van mij vinden? Een nerd? Met mijn games, boeken, bril en smalle schoudertjes. Zou ze mij haar verhaal willen toevertrouwen? Ze keek hem aan en glimlachte.

12 Betekenis Herkenning en ontmoeting - entree-studenten zien hun eigen verhalen gedrukt - entree-studenten lezen de verhalen van medestudenten - studenten journalistiek horen en lezen de verhalen van entree-studenten - mbo-docenten lezen de verhalen van hun studenten

13 Moderne vreemde talen: taal- én cultuuronderwijs The ability to interact effectively with people of cultures other than one s own. (Byram, 2000). Onderzoek onder mvt docenten Doelen cultuuronderwijs aldus docenten Kennis van het land, de geschiedenis/invloeden en weten dat er verschillen zijn Kritisch leren denken, verschillen kunnen plaatsen Begrip voor andere culturen, de andere kant laten zien, andere culturen erkennen als volwaardig. Rekening kunnen houden met andere cultuur Vormen Lesboeken: met name kennis over land en volk Andere aspecten door inbreng docenten Verhalen en anekdotes Documentaires Pen-pal projecten Aandacht voor intercultureel leren beperkt

14 Theoretische basis intercultureel leren Drie dimensies van cultuuronderwijs: - cognitief - affectief/intercultureel - pragmatisch/sociocultureel MVT Byram (1997) vijf deelcompetenties van intercultureel leren: Savoir: cultuurspecifieke kennis over de eigen en de andere cultuur Savoir etre: nieuwsgierigheid/openheid Savoir s engager: kritisch evalueren van perspectieven, situaties, producten uit eigen en andere cultuur Savoir comprendre: verbanden kunnen leggen, situaties kunnen interpreteren Savoir apprendre/faire: gepast kunnen reageren in interculturele ontmoetingen 4 perspectieven (Petravic, 2012): Ik en de anderen Wij en de anderen Ik en andere culturen Wij en andere culturen

15 Doel en werkwijze praktijkonderzoek met studenten They need to be willing to teach intercultural competence and need to know how to do so. (Edelhoff, 1993; Felberbauer, 1997; Willems, 2000, in Sercu, 2005) Vertrekpunt: doelstellingen intercultureel leren Gezamenlijke verkenning van theorie: wat en hoe? Bespreken cultuuropvattingen in de praktijk Resultaat: Studenten en leerlingen worden intercultureel competenter

16 Opbrengst praktijkonderzoek Reflectie student Engels Door het onderzoek ben ik bovenal anders gaan kijken naar intercultureel taalonderwijs, zo ben ik me ervan bewust geworden dat het een essentieel onderdeel van het taalonderwijs is, terwijl in de praktijk binnen de meeste lessen geen of weinig aandacht wordt besteed aan cultuur. [ ] Ik ben me bewust geworden van de effectiviteit van intentioneel intercultureel onderwijs en het feit dat je daarbij ook met grammatica en de vier vaardigheden (schrijven, lezen, etc.) bezig kan zijn. Daarnaast heb ik kennis gemaakt met een nieuwe manier van onderzoeken, waarbij je vanuit een kritische vraag onderzoek gaat plegen. Dat dit ook voor leerlingen een effectieve onderzoeksmethode is, blijkt uit dit onderzoek en heeft mijn visie op onderzoek door leerlingen veranderd.

17

18

19

20

21 Betekenisvol geschiedenisonderwijs: Draagt bij aan een dieper inzicht in maatschappelijke kwesties Identiteitsvorming (Kocka, 1977, Van Straaten, Wilschut & Oostdam, 2015) Voorwaarden Onderwerpen sluiten aan bij nieuwsgierigheid interesse van leerlingen Samenhang verleden heden - toekomst (Wilschut, Van Straaten & Van Riessen, 2004)

22 Michiel de Ruyter is geen held, maar een zeventiende-eeuwse zeeterrorist. Eentje die het slavenfort Elmina heroverde op de Portugezen en onder meer zo zijn steentje bijdroeg aan de Nederlandse slavenhandel. NRC Bas Blokker, januari 2015

23 Kritisch leren denken Was Michiel de Ruyter betrokken bij de slavenhandel? Wat was zijn betrokkenheid? Wat vind ik hiervan? Kijken vanuit verschillende perspectieven Kan ik begrip opbrengen voor het standpunt van de mensen die kritiek hebben op deze film? Begrip voor context- en tijdgebonden waarden en normen Wanneer vind ik iemand een held? Waarom was Michiel de Ruyter een held in zijn tijd?

24 Tolerantie 'Andere meningen, culturen, gewoonten - je staat er voor open. Dankzij tolerantie ontmoet je nieuwe mensen, zodat je nog eens iets anders eet, nieuwe rituelen ontdekt, een leuke hobby vindt en onverwachte ervaringen hebt. Vragen: Juiste definitie? Is tolerantie kernwaarde in de Nederlandse samenleving?

25 Het uit het latijn afkomstig e woord tolerantie betekent : verdragen, verduren Tolerantie in de gouden eeuw: Dulden van verscheidenheid Onwil om confrontatie aan te gaan Calculerend: een conflict zou meer kosten dan dat het zou opleveren Reacties van studenten: Dit zet mij aan het denken over tolerantie en wat ik hier zelf van vind Ik dacht dat ik alles wist over de Gouden Eeuw, mijn beeld blijkt toch erg eenzijdig te zijn Ik merk dat ik kritischer moet zijn op berichtgeving in de media

26

27

28

29

30 Een leergemeenschap over verhalen: wie sluit aan?

Welkom. Ouderavond determina.e

Welkom. Ouderavond determina.e Welkom Ouderavond determina.e Programma Determinatie Doorstroming vmbo-t havo atheneum gymnasium Agenda Pauze Procedure-uitleg door de mentoren Proefles Latijn in lokaal A16/A17 (aansluitend) Determineren

Nadere informatie

Welkom. Ouderavond determina.e

Welkom. Ouderavond determina.e Welkom Ouderavond determina.e Programma Determinatie Doorstroming vmbo-t havo atheneum gymnasium Agenda Pauze Procedure-uitleg door de mentoren Proefles Latijn in lokaal A4/A5 (20.50) Determineren Wie

Nadere informatie

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Kees Broekhof Frank Schaafsma Programma Effecten van vrij(etijds)lezen op de taalontwikkeling Vmbo:

Nadere informatie

Leerlingen elkaar feedback laten geven: peer feedback

Leerlingen elkaar feedback laten geven: peer feedback Leerlingen elkaar feedback laten geven: peer feedback Studiedag groeigerichte feedback FACTA 31 januari 2017 Esther van Popta SU O&O Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Programma Wat is Peer feedback? Leren

Nadere informatie

28 Stellingen. 28 Situaties. 28 Vragen. 28 Opdrachten. 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO Handleiding

28 Stellingen. 28 Situaties. 28 Vragen. 28 Opdrachten. 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO  Handleiding 28 Stellingen 28 Situaties 28 Vragen 28 Opdrachten Handleiding 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO www.klassetaal.nl Geachte docent(e), De kaarten die voor u liggen zijn ontwikkeld voor het vak Levensbeschouwing,

Nadere informatie

EP-Nuffic Jaarcongres 2015 Doorlopende leerlijn: Internationale Competenties in het hoger onderwijs. Jos Walenkamp Lector Internationale Samenwerking

EP-Nuffic Jaarcongres 2015 Doorlopende leerlijn: Internationale Competenties in het hoger onderwijs. Jos Walenkamp Lector Internationale Samenwerking EP-Nuffic Jaarcongres 2015 Doorlopende leerlijn: Internationale Competenties in het hoger onderwijs Jos Walenkamp Lector Internationale Samenwerking Samenvatting Wereldburgers, in de 21 ste eeuw, benodigde

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie

Nadere informatie

Leerplan VVKBaO. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen

Leerplan VVKBaO. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen 2014 2015 Leerplan VVKBaO Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Strategische Beleidsadviseur Team Kennis & Innovatie 16 april 2019 Homogene samenlevingen zijn verleden tijd 2 Reacties op diversiteit Interculturaliteit

Nadere informatie

1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding

1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit

Nadere informatie

Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor

Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor Religieuze Waarden, Onderwijs en Doel van deze workshop 1. 2. 3. Inzicht krijgen in religie als drijfveer voor sociaalmaatschappelijk handelen; Verkennen van morele

Nadere informatie

BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED ENGELS/MVT

BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED ENGELS/MVT BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED ENGELS/MVT Dit document beschrijft de visie op het leergebied Engels/moderne vreemde talen. In de visie worden de drie kerninhouden van het leergebied vanuit een drietal

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

Interactieve rondleiding SO

Interactieve rondleiding SO Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek

Nadere informatie

Maatschappelijke vorming

Maatschappelijke vorming toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun

Nadere informatie

Module 4. Multiculturele Zorg. De glimlach in de zorgverlening. Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1

Module 4. Multiculturele Zorg. De glimlach in de zorgverlening. Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1 Module 4 Multiculturele Zorg De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1 Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog... Dialogic-care als sleutel tot het

Nadere informatie

Meedoen& Meetellen. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals

Meedoen& Meetellen. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals Meedoen& Meetellen Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals Samenstelling trainingsmodule Eline Roelofsen Roel Schulte www.verwondering.nu Illustratie

Nadere informatie

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht

Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht 1 Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht Hoe ontwikkelt het begrip van dit theoretisch kader zich bij docenten, en op welke wijze helpt het ze cultuuronderwijs vorm te geven? Emiel Copini e.j.copini@rug.nl

Nadere informatie

Werkplan vakverdieping kunstvakken

Werkplan vakverdieping kunstvakken Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële

Nadere informatie

Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO)

Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Deeviet Caelen Inge Landuyt Magda Mommaerts Iris Vansteelandt 1 Actieonderzoek als stimulans 1 Situering

Nadere informatie

Welkom atheneum+ en gymnasium+ méér dan vwo

Welkom atheneum+ en gymnasium+ méér dan vwo Welkom atheneum+ en gymnasium+ méér dan vwo Voorlichtingsavond 3 december 2015 voor wie? voor de nieuwsgierige vwo-leerling die zich wil ontwikkelen deze leerling heeft o.a. de volgende kenmerken : onderzoekende

Nadere informatie

Strategisch lezen voor beroep en studie

Strategisch lezen voor beroep en studie Strategisch lezen voor beroep en studie Roos Scharten (Expertisecentrum Nederlands) Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) Edith Vissers (KPC Groep) 9 december 2015 Leijgraaf: het uitgangspunt! Elke professional

Nadere informatie

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs!

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn

Nadere informatie

Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten

Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten Do-mi-le 15 mei 2014 Carlos van Kan Onderzoeker carlos.vankan@ecbo.nl Mijn professionele interesse Het helpen ontwikkelen van een kritisch onderzoeksmatige

Nadere informatie

(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid

(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid (Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid Sprekers Erik Reuvers Suzanne Mol Marijke van Huijstee Deelsessies Wensspel op weg naar je visie Leesclub Speeddaten 29 januari 2019 Het

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

WELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen 12 mei 2016

WELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen 12 mei 2016 WELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen e.c.van.geffen@hva.nl 12 mei 2016 1 UITKOMSTEN VORIG ONDERZOEK Een aantal conclusies uit het onderzoek van Amagir,

Nadere informatie

Vaardigheidsmeter Communicatie

Vaardigheidsmeter Communicatie Vaardigheidsmeter Communicatie Persoonlijke effectiviteit Teamvaardigheden Een goede eerste indruk Zelfempowerment Communiceren binnen een team Teambuilding Assertiviteit Vergaderingen leiden Anderen beïnvloeden

Nadere informatie

Module 4. Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog. De glimlach in de zorgverlening

Module 4. Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog. De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg 2013 1 Dialogic-care als sleutel tot het creëren van een dialoog

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

KBS BIJ THEMA 5 METACOMMUNICATIE

KBS BIJ THEMA 5 METACOMMUNICATIE KBS BIJ THEMA 5 METACOMMUNICATIE Boek: Professioneel werken, Thema 5: Metacommunicatie KRITISCHE BEROEPSSITUATIE BEROEPSBEOEFENAAR Desi is pedagogisch medewerker op een kinderdagverblijf. Ze vindt het

Nadere informatie

Vier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid

Vier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid Vier aanvullende notities aangeboden m.b.t. beeldgeletterdheid...... Op 5 juli 2018 stuurden EYE Filmmuseum, Beeld en Geluid en Mediawijzer.net een extra feedbackbrief naar het ontwikkelteam Digitale geletterdheid.

Nadere informatie

Impact meten. Data en enquêtes. Masterclass impact 7 juni 2018

Impact meten. Data en enquêtes. Masterclass impact 7 juni 2018 Impact meten Data en enquêtes Masterclass impact 7 juni 2018 Programma Doel: concreet maken wat je wilt meten voor jouw instelling passende methodiek(en) vinden - hoe operationaliseren meten: enquêtes

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik

Nadere informatie

Omschrijving. (ICOM) Internationale competenties in het kader van het ICOM-project. Overzicht internationale competenties (ICOMs)

Omschrijving. (ICOM) Internationale competenties in het kader van het ICOM-project. Overzicht internationale competenties (ICOMs) Overzicht internationale competenties (ICOMs) Competentieveld Algemeen Internationale competentie (ICOM) Internationale competenties in het kader van het ICOM-project Omschrijving Competenties die worden

Nadere informatie

Strategisch lezen voor beroep en studie

Strategisch lezen voor beroep en studie Strategisch lezen voor beroep en studie Roos Scharten (Expertisecentrum Nederlands) Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) Edith Vissers (KPC Groep) 9 december 2015 Leijgraaf: het uitgangspunt! Elke professional

Nadere informatie

Taalonderwijs aan dyslectische kinderen

Taalonderwijs aan dyslectische kinderen Taalonderwijs aan dyslectische kinderen De leergang Taalonderwijs aan dyslectische kinderen heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied

Nadere informatie

Evaluatierapport Opleiding: Excellent Docent Media en Maatschappij Juni

Evaluatierapport Opleiding: Excellent Docent Media en Maatschappij Juni Evaluatierapport Opleiding: Excellent Docent Media en Maatschappij Juni www.mediaenmaatschappij.nl De Excellent Docent Media en Maatschappij opleiding wordt als goed en zelfs uitstekend beoordeeld, door

Nadere informatie

LANDSEXAMEN VWO

LANDSEXAMEN VWO LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor

Nadere informatie

List en meertaligheid

List en meertaligheid List en meertaligheid Roxanne Blokker en Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO Programma Welkom Van DAT naar CAT Taken van de lezer Moedertaal als springplank Rol van scaffolding bij lezen Het zal duidelijk

Nadere informatie

Kleding met een boodschap

Kleding met een boodschap Kleding met een boodschap Kleding met een boodschap Een opdracht voor groep 8 gericht op kritisch denken Door kritisch naar een show van Louis Vuitton te kijken en hardop te denken ontdekken de leerlingen

Nadere informatie

Communicatiestrategiëen voor de international classroom

Communicatiestrategiëen voor de international classroom Communicatiestrategiëen voor de international classroom Jan D. ten Thije, Floor van Dalen en Karen Schoutsen Master Interculturele Communicatie www.jantenthije.eu Even voorstellen Studie: Nederlandse taal

Nadere informatie

Els De Smet, VSKO (2012)

Els De Smet, VSKO (2012) Els De Smet, VSKO (2012) els.desmet@vsko.be Ontwikkelingen in onderwijs m.b.t. erfgoededucatie Achtergrondinformatie m.b.t. het onderzoek CiS Het theoretisch kader van CiS Praktijkvoorbeeld door een CiS-bril

Nadere informatie

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media

Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 12/14/2012 2 Vragen... Hoe verhoudt erfgoed- zich tot cultuureducatie? Wat zijn kenmerkende eigenschappen van

Nadere informatie

Syllabus Communicatie en Intergenerationele Samenwerking voor werknemers binnen de publieke sector met een leeftijd van 30-

Syllabus Communicatie en Intergenerationele Samenwerking voor werknemers binnen de publieke sector met een leeftijd van 30- Syllabus Communicatie en Intergenerationele Samenwerking voor werknemers binnen de publieke sector met een leeftijd van 30- Inleiding: De opleiding in en intergenerationele samenwerking is bedoeld voor

Nadere informatie

Onderzoekenderwijs naar beter onderwijs

Onderzoekenderwijs naar beter onderwijs Onderzoekenderwijs naar beter onderwijs Roos Scharten (Expertisecentrum Nederlands) Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) Edith Vissers (KPC Groep) 12 november 2015 Ons uitgangspunt! Elke professional werkzaam

Nadere informatie

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving PTA Kunst HAVO

Nadere informatie

'DIGITAL TOOLKIT' RICHTLIJNEN

'DIGITAL TOOLKIT' RICHTLIJNEN 'DIGITAL TOOLKIT' RICHTLIJNEN DE DIGITALE TOOLKIT Deze digitale toolkit is geen cursus, maar biedt creatieve blended learning activiteiten om Servant Leader competenties te verkennen en te trainen. De

Nadere informatie

' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis

' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan

Nadere informatie

Plusklassen atheneum en gymnasium méér dan vwo. Informatieavond 3 november 2016

Plusklassen atheneum en gymnasium méér dan vwo. Informatieavond 3 november 2016 Plusklassen atheneum en gymnasium méér dan vwo Informatieavond 3 november 2016 Hoe leert een pienter kind? Door zoveel mogelijk te lezen en kennis te verzamelen, of Door ervaringen op te doen zonder actief

Nadere informatie

Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe. Verhaal 1. Verhaal 2. Praktijkonderzoek in BNBSON 1

Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe. Verhaal 1. Verhaal 2. Praktijkonderzoek in BNBSON 1 Hoe begeleiden we praktijkonderzoek in BNBSON? Jan Labbe Verhaal 1 Leerlingen ondervinden veel moeilijkheden in het eerste leerjaar Mijn collega s willen niet samenwerken Eerste oriëntatie: Er blijkt een

Nadere informatie

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen Engels op topniveau Cambridge Certificates voor alle leerlingen Waarom? De toename van het gebruik van het Engels in de wereld is een feit. Het is de taal van veel games en websites, van veel films, televisieseries

Nadere informatie

Rubric Matrix Voedselzekerheid MBO

Rubric Matrix Voedselzekerheid MBO Hoe dit bestand lezen: In dit bestand worden de kennis, vaardigheden en gedragen zoals beschreven in het document Framework leerarrangement voedselzekerheid gespecificeerd naar complexiteit. Zo zal een

Nadere informatie

Content and Language Integrated Learning in de moderne vreemde talenles

Content and Language Integrated Learning in de moderne vreemde talenles Content and Language Integrated Learning in de moderne vreemde talenles Tessa Mearns 2 juni 2017 Bij ons leer je de wereld kennen 1 Doelen Aan het eind van deze workshop kunt u.. voorbeelden geven van

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Intercultureel leren. Workshop. Studievoormiddag 6 juni 2014

Intercultureel leren. Workshop. Studievoormiddag 6 juni 2014 Intercultureel leren Workshop Studievoormiddag 6 juni 2014 Aan de slag Hoeveel procent van mijn vrije tijd breng ik door met mensen van mijn eigen culturele achtergrond versus mensen met een andere culturele

Nadere informatie

Je voelt je snel thuis op het Sondervick

Je voelt je snel thuis op het Sondervick Je voelt je snel thuis op het Sondervick ik op het Sondervick jij op het Sondervick wij op het Sondervick Voor de toekomstige brugklasser Het Sondervick College Welkom bij het Sondervick College! Misschien

Nadere informatie

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

Morele leerprocessen in Communities of Practice. Onderzoekslijn 3

Morele leerprocessen in Communities of Practice. Onderzoekslijn 3 Morele leerprocessen in Communities of Practice Onderzoekslijn 3 Onderzoekslijn 3 ProSense Versterking van het bewustzijn van leerkrachten van hun moreel- pedagogisch handelen 1. Welk type ontwikkeling

Nadere informatie

Talen in het curriculum van de toekomst

Talen in het curriculum van de toekomst Talen in het curriculum van de toekomst SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Jornada de formación para profesores de español como lengua extranjera, Utrecht 16 enero 2017 Daniela Fasoglio,

Nadere informatie

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2 Samenvattende posters van leerkrachten over Britse L2L' projecten 10 februari 2011 Titel Poster 1 Exploring cooperative learning strategies and social interaction. De lollipop methode (elke week een andere

Nadere informatie

WAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten

WAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken

Nadere informatie

MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE

MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE Carla van Boxtel Meerstemmig erfgoed - 8 juni 2016 Genk MULTIPERSPECTIVITEIT Vormen van multiperspectiviteit Het belang van multiperspectiviteit Didactiek PERSPECTIEVEN

Nadere informatie

Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels

Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels Nederlands - Duits - Engels Navigeren op maat Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels www.instruct.nl 1 Inhoudsopgave Maak kennis met GPS Taal Pag. 3 Opbouw en inhoud van de methoden

Nadere informatie

Collectievormingsprofiel Journalistiek en Nieuwe Media (CVP) Actuele relatie met O&O. Aankoop en -methodiek

Collectievormingsprofiel Journalistiek en Nieuwe Media (CVP) Actuele relatie met O&O. Aankoop en -methodiek Collectievormingsprofiel Journalistiek en Nieuwe Media (CVP) Actuele relatie met O&O De Universiteit van Leiden biedt de mogelijkheid voor bachelor studenten om andere studie te combineren met een PraktijkStudie.

Nadere informatie

Handelingsgericht werken met taal

Handelingsgericht werken met taal Handelingsgericht werken met taal De leergang Handelingsgericht taalonderwijs heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs

Nadere informatie

De mavo-klas. De havo-coachklas. Dan kies je voor een moderne school. met veel keuze aan opleidingen en. extra programma s.

De mavo-klas. De havo-coachklas. Dan kies je voor een moderne school. met veel keuze aan opleidingen en. extra programma s. CSW Van de Perre voor mavo, havo, vwo:, en TTO Kies je voor CSW Van de Perre? Griffioenstraat 17 4334 BK Middelburg 7 6 6 5 5 5 4 XL 4 XL XL 3 XL 2 1 coachklas / VWO BASISONDERWIJS GROEP 8 4 Dan kies je

Nadere informatie

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen?

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; Wat is lastig en wat kun je doen? Leerlingen met SOLK Effectieve gesprekken met ouders en leerlingen drs. Hilde Jans psycholoog

Nadere informatie

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie

Nadere informatie

Doelen relationele vorming

Doelen relationele vorming Doelen relationele vorming RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf RV 1.1. Ontdekken dat ieder uniek is. RV 1.2. Zich bewust worden van hun eigen kwetsbaarheid en ermee kunnen omgaan. RV 1.3. Eigen

Nadere informatie

Wat leren docenten in een community of practice? Hoe leren ze?

Wat leren docenten in een community of practice? Hoe leren ze? stti / mei 2012, v2 Opzet Vragen: Wat leren docenten in een community of practice? Hoe leren ze? 1. Beschrijving van de werkwijze: Wat is een community of practice; hoe hebben we deze community ingericht;

Nadere informatie

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1

Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken

Nadere informatie

Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge

Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge 153 Samenvatting Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge Informatica is een vak dat de laatste 20 jaar meer en meer onderwezen wordt

Nadere informatie

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Quality needs diversity 1. Inleiding Deze richtlijnen zijn een uitwerking van de kernwaarde Ruimte voor talent en groei voor iedereen, onderdeel

Nadere informatie

Rubric Voedselzekerheid VMBO

Rubric Voedselzekerheid VMBO Hoe dit bestand lezen: In dit bestand worden de kennis, vaardigheden en gedragen zoals beschreven in het document Framework leerarrangement voedselzekerheid gespecificeerd naar complexiteit. Zo zal een

Nadere informatie

GYMNASIUM LESPRAKTIJK

GYMNASIUM LESPRAKTIJK Binnen OSG Sevenwolden is het mogelijk om een gymnasiumdiploma te halen. Hoe dat gaat, wat er binnen de school gebeurt en wat de plus punten zijn, leggen we hier in uit. LESPRAKTIJK De betere en gemotiveerde

Nadere informatie

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe Accountmanager Accountmanager onderhoudt relaties met bedrijven en organisaties met het doel voor praktijkleren binnen te halen. Hij kan nagaan welke bedrijven hebben, doet voorstellen voor bij bedrijven

Nadere informatie

Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles

Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Faculty of Science Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Marie-Christine Knippels & Roald Verhoeff Biologiedidactici Freudenthal

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE

ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE Onderwijs zoals we dat vroeger kenden, bestaat al lang niet meer. Niet dat er toen slecht onderwijs was, maar de huidige maatschappij vraagt meer van de leerlingen

Nadere informatie

Bedir, voor kwaliteit en identiteit. Basisschool. Onderwijs. Educatie. Adres: Klarinetstraat 4, 5402 ZC Uden

Bedir, voor kwaliteit en identiteit. Basisschool. Onderwijs. Educatie. Adres: Klarinetstraat 4, 5402 ZC Uden Bedir, voor kwaliteit en identiteit Basisschool Onderwijs Educatie Adres: Klarinetstraat 4, 5402 ZC Uden Basisschool Bedir: Thuis voelen en jezelf zijn. Op basisschool Bedir bepaalt de islamitische levensbeschouwelijke

Nadere informatie

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen

Nadere informatie

Systeemdenken in de klas

Systeemdenken in de klas Systeemdenken in de klas Systeemdenken en denkgewoonten Jan Jutten www.natuurlijkleren.org 1 1. Inleiding Het onderwijs in onze tijd houdt onvoldoende gelijke tred met wat er nodig is aan kennis, vaardigheden

Nadere informatie

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving PTA Kunst HAVO

Nadere informatie

Bedrijfsspel Ecoman² Vakoverschrijdend Project Ondernemen

Bedrijfsspel Ecoman² Vakoverschrijdend Project Ondernemen Bedrijfsspel Ecoman² Vakoverschrijdend Project Ondernemen www.ecoman.be ONDERNEMEN IN DE PRAKTIJK VOOR LAATSTEJAARS SECUNDAIR Academiejaar 2009-2010 De perfecte invulling van de vrije ruimte, de geïntegreerde

Nadere informatie

Beeldvorming sociaal emotionele ontwikkeling niveau A Klasgroep: Namen van de kinderen

Beeldvorming sociaal emotionele ontwikkeling niveau A Klasgroep: Namen van de kinderen Beeldvorming sociaal emotionele ontwikkeling niveau A Klasgroep: Namen van de kinderen De leerling heeft zicht op wat hij/zij kan. (1) De leerling gaat op een gepaste manier om met dingen die hij/zij niet

Nadere informatie

DE LERAAR IN DE HOOFDROL

DE LERAAR IN DE HOOFDROL DE LERAAR IN DE HOOFDROL CONFERENTIE OTV TERNEUZEN Hans van Dael, partner BMC PERSOONLIJKE ERVARING... 2 PERSOONLIJKE OPDRACHT... AMSTERDAM ALMERE HOE KAN BETEKENIS VAN ZO N LERAAR KENMERK WORDEN VAN EEN

Nadere informatie

Werkplan SOT

Werkplan SOT Werkplan SOT 2011-2012 algemene gegevens Naam: Klas: Dianne te Walvaart en Dennis Wesselink VR3A gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp: Probleemstelling: Praktische relevantie:

Nadere informatie

CLIL Toolkit voor het basisonderwijs

CLIL Toolkit voor het basisonderwijs CLIL Toolkit voor het basisonderwijs Auteurs: Alessandra Corda, Eke Krijnen, Wibo van der Es Redactie: Jan Willem Chevalking, Tine Stegenga 2012 Expertisecentrum mvt, Leiden Een digitale versie van deze

Nadere informatie

Aandacht voor wie of wat vreemd is. Uitdaging: Je wilt dat jouw studenten in staat zijn om. samen met hun leerlingen aandacht te hebben

Aandacht voor wie of wat vreemd is. Uitdaging: Je wilt dat jouw studenten in staat zijn om. samen met hun leerlingen aandacht te hebben Aandacht voor wie of wat vreemd is 7 april 2017, Hanna Markus MA Workshop Radiantdag i.s.m. Uitdaging: Je wilt dat jouw studenten in staat zijn om samen met hun leerlingen aandacht te hebben voor wie/wat

Nadere informatie