2013: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2013: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst?"

Transcriptie

1 213: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst? Kortrijk, 25 februari 213 Norbert DE BATSELIER Directeur

2 I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel stelsel III. Economische en budgettaire ontwikkelingen IV. Structurele opgaven voor België V. Besluit 2

3 De crisis van het eurogebied in 212: wisselende onzekerheid op de financiële markten 9 Indices van de volatiliteit op de aandelenmarkten Europese overheidsschuldencrisis Onzekerheid Griekenland, Portugal, Spanje Fiscal cliff VS LTRO ESM Begrotingspact OMT Bankenunie Eurogebied (VSTOXX) Verenigde Staten (VIX) Bron: Thomson Reuters Datastream. 3

4 Daling van de balansomvang van de banken in Europa komt tot stilstand in Totale bancaire activa 1 (indexcijfers juli 27 = 1) België Duitsland Spanje Frankrijk Ierland Eurogebied Bronnen: EC, Thomson Reuters Datastream, ECB. 1 Zesmaands voortschrijdend gemiddelde. 4

5 Overheidsschuldencrisis blijft krachtig voor de perifere landen 18 Rendement van de overheidsleningen op tien jaar (in %) Variatiecoëfficiënt¹ België Frankrijk Duitsland Italië Nederland Spanje (linkerschaal) (rechterschaal) Bron: Thomson Reuters Datastream. 1 Een hogere variatiecoëfficiënt duidt op een grotere heterogeniteit tussen alle landen van het eurogebied op een bepaald tijdstip. De variatiecoëfficiënt werd vermenigvuldigd met factor 1. 5

6 Algemene zwakte van de bedrijvigheid en de vraag in het eurogebied 1,5 Eurogebied: bbp en voornaamste bestedingscategorieën (bijdragen tot de verandering van het bbp in volume t.o.v. het voorgaande kwartaal) 1,,5, -,5-1, Particuliere consumptie Overheidsconsumptie Bruto-investeringen in vaste activa Voorraadwijziging Netto-uitvoer van goederen en diensten Bbp Bron: EC. 6

7 Structurele aanpassingen in de economieën van het eurogebied: herbalancering van de handelsstromen Handelsbalans voor de goederen (in miljard) Totaal Totaal Som van de vier landen Duitsland Intrahandel eurogebied Intrahandel eurogebied met een tekort 1 Extrahandel eurogebied Extrahandel eurogebied Bron: EC. 1 Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje. 7

8 ... deels dankzij het herstel van het concurrentievermogen 16 Concurrentievermogen indicatoren, op basis van de loonkosten per eenheid product 1 (indexcijfers 1999 = 1 1 ) Verbetering Verslechtering Duitsland Ierland Griekenland Spanje Portugal Eurogebied Bron: EC. 1 Reële effectieve wisselkoers: 36 handelspartners. 8

9 Vertrouwen en bedrijvigheid futloos in het eurogebied 6 Ondernemersvertrouwen (PMI van de output in de verwerkende nijverheid en de dienstensector) Wereld Eurogebied Bron: Markit Economics. 9

10 25 21 of piek of piek of piek of piek of piek of piek of piek of piek of piek 211 Een begin van daling van de private schuld, verdere toename van de overheidsschuld 1 4 (jaargegevens, in % bbp) IE PT EL ES Huishoudens Niet-financiële vennootschappen Overheid NL IT BE FR DE Bron: EC. 1 Geconsolideerd concept. 1

11 Binnenlandse vraag onder druk in perifere landen 16 Binnenlandse vraag in enkele lidstaten van het eurogebied (indexcijfers 1999 = 1, in reële termen) Duitsland Ierland Griekenland Spanje Portugal Eurogebied Bron: EC. 11

12 Crisis in Europa weegt wereldwijd op het vertrouwen 6 Ondernemersvertrouwen (PMI van de output in de verwerkende nijverheid en de dienstensector) Wereld Eurogebied Bron: Markit Economics. 12

13 Reacties van de Europese autoriteiten ECB - Eurosysteem LTRO: Herfinancieringsoperaties op langere termijn OMT: Outright monetaire transacties Europese Unie - Eurogebied ESM: Europees stabiliteitsmechanisme Versterking economische governance (begrotingsbeleid en macro-economische onevenwichtigheden) Programma's GR, IE, PT + banksector ES In ontwikkeling Bankunie Voltooiing EMU 13

14 Bbp-groei: internationale vergelijking (veranderingspercentage naar volume, tenzij anders vermeld) p.m. werkloosheidsgraad 1 (212) Eurogebied 2, 1,4 -,4 11,3 uit: Duitsland 4,2 3,,8 5,5 Frankrijk 1,7 1,7,2 1,2 Italië 1,8,4-2,3 1,6 Spanje -,3,4-1,4 25,1 Nederland 1,6 1, -,3 5,4 België 2,4 1,8 -,2 7,4 Griekenland -4,9-7,1-6, 23,6 Portugal 1,4-1,7-3, 15,5 Ierland -,8 1,4,4 14,8 Verenigd Koninkrijk 1,8,9 -,3 7,9 Verenigde Staten 2,4 1,8 2,3 8,1 Japan 4,7 -,6 2, 4,4 China 1,4 9,3 7,8 4,1 Wereld 5,1 3,9 3,2 - Bronnen: EC, IMF, OESO, NBB. 1 In % van de beroepsbevolking. 14

15 I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel stelsel III. Economische en budgettaire ontwikkelingen IV. Structurele opgaven voor België V. Besluit 15

16 Forse verbetering van de financieringsvoorwaarden voor de Belgische Schatkist in Rendementen van de staatsleningen op tien jaar België Duitsland Bron: Thomson Reuters Datastream. 16

17 k k k3 Heroriëntering van de banken naar de Belgische markt, afname van het risico ten aanzien van de perifere landen 6 Geografische verdeling van de door de Belgische kredietinstellingen aangehouden activa (geconsolideerde eindeperiodegegevens, in miljard) België Eurogebied Rest van de wereld Leningen Schuldbewijzen Bron: NBB. 17

18 De lage rentestand vormt een uitdaging voor de verzekeringsondernemingen Gewaarborgd rendement van tak 21 (in %) Rente van tienjaars OLO's Gemiddeld gewaarborgd rendement op de bestaande contracten Rendement op jaarbasis van de activa die de contracten met gewaarborgd rendement dekken Bronnen: Thomson Reuters Datastream, NBB. 18

19 In België zijn de financiële tegoeden van de sectoren als geheel hoger dan de schulden 15 Netto financiële activa in de lidstaten van het eurogebied (gegevens aan het einde van 211, in % van het bbp) NL BE DE FI MT AT FR IT SI SK EE CY GR ES PT IE Overheid Private sector Totale economie (netto externe positie) Bronnen: EC, NBB. 19

20 Nog steeds hoge risico-aversie van de particulieren 5 Vorming van financiële activa door de particulieren (in miljard) Minder risicovolle instrumenten¹ Meer risicovolle instrumenten² Eerste negen maanden Bron: NBB. 1 Voornamelijk biljetten, munten en deposito's, vastrentende effecten en technische voorzieningen van verzekeringen exclusief tak Voornamelijk aandelen en andere participaties, deelbewijzen van ICB's en technische voorzieningen van de verzekeringen van tak 23. 2

21 Stabilisatie van de huizenmarkt in België 15 Woningprijzen in België (indexcijfers 25 = 1) Nominale prijzen Reële prijzen¹ Bron: NBB. 1 Gedefleerd aan de hand van de deflator van de particuliere consumptie. 21

22 Verdere stijging van het nettovermogen van de particulieren, deels door meerwaarden op de beurzen Vermogen van de particulieren (in miljard, uitstaand bedrag aan het einde van het kwartaal) r Financiële activa Financiële verplichtingen Onroerend vermogen Totaal nettovermogen Bron: NBB. 22

23 Stabilisatie, op een hoog niveau, van de afbetalinglast voor de aankoop van een huis Aandeel van de afbetalingslast van een hypothecaire lening in het beschikbaar inkomen van de huishoudens 1 (in %) Bronnen: INR, NBB. 1 Deze maatstaf steunt, onder meer, op de technische hypothese dat een 'standaard' hypotheeklening een gemiddelde looptijd van twintig jaar heeft en een leenquotiteit gelijk aan 8 % van de waarde van het onroerend goed. Hij heeft betrekking op de lasten voor een nieuwe aankoop. 23

24 I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel stelsel III. Economische en budgettaire ontwikkelingen IV. Structurele opgaven voor België V. Besluit 24

25 Lichte daling van het bbp in 212, in een weinig gunstig klimaat 13 Bbp in België en in de buurlanden (indexcijfers, piek vóór de recessie van 28 = 1) België p.m. Eurogebied Duitsland Frankrijk Nederland Bronnen: EC, INR. 25

26 Snelle reactie van de werkgelegenheid op de vertraging van de bedrijvigheid Bbp, werkgelegenheid en arbeidsvolume (veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar) -1 r Werkgelegenheid in personen Productiviteit per uur Uren per persoon Bbp Bronnen: INR, NBB. 26

27 Convergentie van de inflatie naar die in de buurlanden 6 Inflatie in België en in de drie belangrijkste buurlanden (jaarlijkse veranderingspercentages) België Drie belangrijkste buurlanden p.m. Eurogebied Bronnen: EC, NBB. 27

28 Voornaamste macro-economische resultaten voor België (veranderingspercentages, tenzij anders vermeld) r Bbp 2,4 1,8 -,2 waarvan Particuliere consumptie 2,7,2 -,7 Overheidsconsumptie,7,8,1 Investeringen -1,4 4,1 -,4 Voorraadwijziging 1,3,7 -,2 Netto-uitvoer 1,7 -,1,5 Uitvoer 9,6 5,5,7 Invoer 8,9 5,7,2 Binnenlandse werkgelegenheid (verandering in duizenden personen) 2 58,9 53,1-16,6 Werkloosheidsgraad (in % van de beroepsbevolking) 8,4 7,2 7,4 Beschikbaar inkomen, in reële termen -1,2 -,8,1 Spaarquote (in % van het beschikbaar inkomen) 15,4 14,4 15, Inflatie 2,3 3,5 2,6 Uurloonkosten in de private sector,9 2,3 3,2 Financieringssaldo van de overheid (in % bbp) -3,8-3,7-3, 3 Overheidsschuld (in % bbp) 95,5 97,8 99,6 Bronnen: EC, ADSEI, INR,NBB. 1 Bijdragen aan de verandering van het bbp. 2 Verandering tussen het einde van het voorgaande jaar en het einde van het desbetreffende jaar. 3 Met de hypothse dat de door de overheid verrichte kapitaalverhoging van Dexia een zuiver financiële transactie is. Indien dit niet het geval was, zou het tekort 3,7 % hebben bedragen. De validatieprocedure van de statistische verwerking van deze transactie is nog aan de gang. 28

29 Vermindering van het overheidstekort, dankzij de budgettaire consolidatiemaatregelen 1, Verandering t.o.v. het voorgaande jaar van het structureel primair saldo (in procentpunt bbp),5, -,5-1, -1,5-2, -2,5-3, -3, r Bronnen: INR, NBB. 29

30 Toename van de schuld, onder invloed van de conjunctuur en de gevolgen van de crisis 11 Geconsolideerde brutoschuld van de overheid in België en in het eurogebied (in % bbp) , , r Eurogebied België Bronnen: EC, INR, NBB. 3

31 I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel stelsel III. Economische en budgettaire ontwikkelingen IV. Structurele opgaven voor België V. Besluit 31

32 r 215 r 217 r Het groeipotentieel versterken... 3, Determinanten van de potentiële groei in België (bijdragen aan de potentiële groei, in procentpunt) 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5 Totale factorproductiviteit Kapitaal Arbeid Potentiele groei (in %) Bron: EC. 32

33 ... door meer mensen aan de slag te krijgen... Werkgelegenheidsgraad naar categorie (in % van de 2-64-jarigen, periodegemiddelden) Eerste drie kwartalen 212 Totaal 67,6 67,3 67,2 p.m. EU 68,6 68,6 68,5 Naar geslacht Vrouwen 61,6 61,5 61,4 Mannen 73,5 73, 73, Naar leeftijd Van 2 tot 29 jaar 61, 6,5 59,3 Van 3 tot 54 jaar 8,5 79,8 79,8 Van 55 tot 64 jaar 37,3 38,7 39,6 Naar nationaliteit Belgen 68,8 68,7 68,7 Overige EU-landen 65, 65,1 64,8 Overige 4,4 39,6 38,9 Naar gewest Brussel 59,2 58,2 58,9 Vlaanderen 72,1 71,8 71,6 Wallonië 62,2 62,2 62,2 Bronnen EC, ADSEI. 33

34 ... wat de werkloosheid van de kansengroepen kan verminderen Werkloosheidsgraad naar categorie (in % van de beroepsbevolking van 15 tot 64 jaar, periodegemiddelden) Eerste drie kwartalen 212 Totaal 7, 7, 8, 8,4 7,2 7,4 p.m. EU 9,4 1 7,1 9, 9,7 9,7 1,5 Naar geslacht Vrouwen 8,7 7,6 8,1 8,6 7,2 7,4 Mannen 5,8 6,5 7,8 8,2 7,2 7,3 Naar leeftijd Van 15 tot 24 jaar 17,5 18, 21,9 22,4 18,7 18,9 Van 25 tot 54 jaar 6,1 6,1 6,8 7,3 6,4 6,5 Van 55 tot 64 jaar 3, 4,4 5,1 4,6 4, 4,5 Naar nationaliteit Belgen 6,2 6,3 7,1 7,5 6,3 6,3 Overige EU landen 1,1 9,1 11, 11, 1,3 11,1 Overige 3,7 27,4 29,5 3,6 27,8 29,3 Naar gewest Brussel 14, 16, 15,9 17,4 17,1 16,5 Vlaanderen 4,3 3,9 5, 5,2 4,3 4,5 Wallonië 1,3 1,1 11,2 11,5 9,5 9,9 34 Bronnen EC, ADSEI.

35 Bij de 55-plussers is er heel wat potentieel... 8 Werkgelegenheidsgraden van de jarigen (in % van de overeenstemmende bevolking, gemiddelde van de eerste drie kwartalen van 212) België p.m. België in 2 Totaal België Totaal EU Totaal Zweden (beste prestatie in de EU) Bronnen: EC, ADSEI. 35

36 ... door maatregelen om hun vroegtijdige uittreding verder terug te dringen 7 Uittredingen uit de arbeidsmarkt van de jarigen (in % van de overeenstemmende bevolking) jarigen 6-64-jarigen Gepensioneerden Niet-werkzoekende oudere werklozen Niet-werkzoekende bruggepensioneerden¹ Invaliden Bronnen: ADSEI, FPB, PDOS, RIZIV, RVA, RVP. 1 Sinds 1 januari 212 is de benaming van het brugpensioen veranderd in 'werkloosheid met bedrijfstoeslag'. 36

37 6 Internationale handel: de diensten bieden geen compensatie voor de verliezen op goederen Saldi van het buitenlandse goederen- en dienstenverkeer (in % bbp, periodegemiddelde) 4 Aandeel in de wereldhandel (in % van de werelduitvoer, periodegemiddelde) Goederen Goederen en diensten Diensten p.m. Lopend saldo Goederen Diensten Goederen en diensten Bronnen: EC, NBB. 37

38 3 Verlies op het goederensaldo maar deels te wijten aan de energieproducten Uitsplitsing van het goederensaldo naar goederencategorie (in miljard, tenzij anders vermeld) Niet-eetbare grondstoffen, excl. minerale brandstoffen Chemische producten Machines en transportmiddelen Totaal goederen Prijs voor Brent-olie in (rechterschaal, omgekeerd) Minerale brandstoffen Verschillende fabricaten (o.a. textiel, ijzer, staal, diamant) Overige p.m. Totaal diensten Bronnen: EC, INR, NBB. 38

39 ¹ Het concurrentievermogen verstevigen, door aandacht te besteden aan de loonkosten 3 Loonkosten per eenheid product in de sector van de ondernemingen (verschillen in % ten opzichte van de drie belangrijkste buurlanden, gecumuleerd sinds 1996) Uurloonkosten Arbeidsproductiviteit per uur Drie belangrijkste buurlanden Frankrijk Overige landen van het eurogebied Duitsland Nederland Bron: EC. 1 Gemiddelde van de drie eerste kwartalen. 39

40 1 Hoewel de omvang van de lonen kleiner uitvalt dan in minder open economieën, is hij significant in de productiekosten Kostenstructuur: directe en gecumuleerde kosten (in % van het totaal, gegevens 25) TOTALE ECONOMIE 1 1 INDUSTRIE Directe kosten Gecumuleerde kosten Directe kosten Gecumuleerde kosten BE DE FR NL BE DE FR NL BE DE FR NL BE DE FR NL Intermediaire invoer Binnenlandse productie Beloning van werknemers Bruto-exploitatieoverschot en bruto gemengd inkomen van de zelfstandigen Belastingen ongerekend subsidies voor de productie en de producten Bron: EC. 4

41 Concurrentievermogen hangt af van veel factoren Indicatoren inzake het niet-prijsconcurrentievermogen (verschil in % tussen België en de referentiegroep; gemiddelde , tenzij anders vermeld) Bronnen: EC, Global Entrepreneurship Monitor. 1 De rangschikking van de drie beste landen kan van jaar tot jaar veranderen. 2 Gegevens voor 28-21; 3 Gegevens voor 27-29; 4 CIS-enquête gegevens voor 21; 5 CIS-enquête gegevens voor EU, m.u.v. Bulgarije, Cyprus, Estland, Luxemburg, Malta en Oostenrijk. 41

42 De toestand van de overheidsfinanciën duurzaam herstellen 14 Structurele ontvangsten en uitgaven van de gezamenlijke overheid en trendmatig bbp (indexcijfers 2 = 1, in reële termen) r Uitgaven (excl. rentelasten) Trendmatig bbp Ontvangsten Trendmatig bbp vóór de crisis Bronnen: INR, NBB. 42

43 Vrijwel alle uitgavencategorieën zijn sinds de eeuwwisseling sterk gestegen Structurele primaire uitgaven per categorie en per entiteit (veranderingen tussen 2 en 212, in procentpunten bbp) Subsidies aan ondernemingen p.m. niveau 212, in miljard 1.1 Gezondheidszorg Pensioenen Overige sociale uitkeringen Lopende overdrachten Bezoldigingen van het overheidspersoneel Aankopen van goederen en diensten Kapitaaluitgaven Werkloosheidsuitkeringen ,5,,5 1, 1,5 2, 2,5 3, Totaal Sociale uitkeringen Primaire uitgaven exclusief sociale uitkeringen: Entiteit I Primaire uitgaven exclusief sociale uitkeringen: Entiteit II Bronnen: INR, NBB. 43

44 Een stijging van de middelen voor alle beleidsniveaus Ontvangsten per deelsector van de overheid (in % bbp) Vóór overdrachten tussen deelsectoren Na overdrachten tussen deelsectoren r r Entiteit I 4,6 41, 42,6 3, 3, 31,4 Federale overheid 26,4 26,7 28, 9, 8,7 9,5 Sociale zekerheid 14,2 14,3 14,6 21,1 21,3 21,9 Entiteit II 8,1 8,4 8,3 18,6 19,4 19,6 Gemeenschappen en gewesten 4,5 4,8 4,8 11,7 12,5 12,7 Lokale overheid 3,6 3,6 3,5 6,9 6,9 6,9 Totale ontvangsten 48,6 49,4 51, 48,6 49,4 51, Bronnen: INR, NBB. 44

45 Vasthouden aan het begrotingstraject om in 215 een structureel evenwicht te bereiken Normen inzake het financieringssaldo van de overheid (in % bbp) Stabiliteitsprogramma April 28,,3,7 1, April 29-1,2-3,4-4, -3,4-2,6-1,5 -,7, September 29 (aanvulling) -5,9-6, -5,5-4,4-2,8-1,3, Januari 21-5,9-4,8-4,1-3, -2, -1,, April 211-4,1-3,6-2,8-1,8 -,8,2 April 212-3,7-2,8-2,15-1,1, p.m. Realisaties -1, -5,5-3,8-3,7-3, r 1 45 Bronnen: EC, FOD, Financiën, INR, NBB 1 Met de hypothese dat de door de overheid verrichte kapitaalverhoging van Dexia een zuiver financiële transactie is. Indien dit niet het geval was, zou het tekort 3,7 % hebben bedragen. De validatieprocedure van de statistische verwerking van deze transactie is nog aan de gang.

46 Het tekort doet zich vooral voor bij de federale overheid Financieringssaldo van de gezamenlijke overheid en per deelsector (in % bbp) r Primair saldo 2,8-1,9 -,4 -,4,5 Entiteit I 2,3-1,6, -,5,5 Federale overheid 1,9 -,8,1 -,3,7 Sociale zekerheid,5 -,7, -,1 -,1 Entiteit II,5 -,3 -,3,1, Gemeenschappen en gewesten,1 -,6 -,5,,1 Lokale overheid,4,3,1,1 -,1 Rentelasten 3,8 3,6 3,4 3,3 3,4 Financieringssaldo -1, -5,5-3,8-3,7-3, Entiteit I -1,2-4,9-3,1-3,4-2,6 Federale Overheid -1,6-4,2-3, -3,4-2,5 Sociale zekerheid,5 -,7, -,1 -,1 Entiteit II,2 -,7 -,7 -,3 -,4 Gemeenschappen en gewesten -, -,7 -,7 -,2 -,1 Lokale overheid,2,1, -,1 -,2 Bronnen: INR, NBB. 46

47 De overheidsuitgaven klommen naar een historisch hoog peil 52 Primaire uitgaven van de gezamenlijke overheid (in % bbp) , r Bronnen: INR, NBB. 47

48 De overheidsschuld is opgelopen tot bijna 1 % bbp, hoewel het verschil met het eurogebied is verkleind Geconsolideerde brutoschuld van de overheid in België en in het eurogebied (in % bbp) 95 6, , r Eurogebied België Bronnen: EC, INR, NBB. 48

49 Steunen op een solide financiële sector PRUDENTIËLE REGELGEVING Herziening van prudentieel kader voor toezicht op banken en verzekeringen Basel III / CRD IV: de laatste hand leggen aan de liquiditeitsnorm LCR in EU: finalisering CRD IV ietwat vertraagd maar snelle onverkorte toepassing blijft het doel Solvency II: uitstel om beter impact in te schatten debat in EU over gefaseerde invoering van Solvency II: behouden van momentum Is nieuw regelgevend kader toereikend? Debat over 'structural reforms' Oorspronkelijk US (Volcker) & UK (Vickers) voorstellen Debat in EU: Liikanen-report; wachten op positie EU Commissie na afronding consultatie Inmiddels initiatieven in FR, DE, BE (bv. aankondiging wetgevend initiatief over 'recovery & resolution plans') 49

50 Steunen op een solide financiële sector PRUDENTIËLE REGELGEVING (vervolg) Banking Union Building blocks (depositogarantiestelsel, 'resolution mechanism' & gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (GTM)) en versterkte coördinatie i.v.m. budgettair en economisch beleid ECB krijgt centrale rol in toezicht op 'belangrijke banken' Fundamentele impact voor organisatie van bankentoezicht: overgrote meerderheid van activa van banken in België (> 9%) zouden onder rechtstreeks toezicht ECB vallen Macroprudentieel mandaat: debat over de organisatie van macroprudentieel toezicht met alle stakeholders (inbegrepen ECB in het kader van het GTM) Nationale initiatieven: covered bonds, compliance-beleid, fit and proper beleid, beloningsbeleid,... 5

51 Steunen op een solide financiële sector PRUDENTIEEL TOEZICHT Nadruk op versterken van kapitaal- en liquiditeitspositie van de instellingen Nadruk op sturing van prudentiële activiteiten naar o.m. analyse van business models en opkomende risico's: leefbaarheid van banken en verzekeringen als gevolg van herstructurering van financiële sector, lage rente omgeving, vastgoedmarkt,... IMF FSAP (Financial Sector Assessment Program): doorlichting van robuustheid van financiële sector van het land (zowel toezicht, regelgeving als risicoprofiel van de instellingen) Intensieve opvolging van financiële instellingen met zwakke financiële positie 51

52 I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel stelsel III. Economische en budgettaire ontwikkelingen IV. Structurele opgaven voor België V. Besluit 52

53 Besluit: lessen uit 212 Er werden belangrijke stappen gezet om de werking van de economieën duurzaam te kunnen versterken op Europees vlak in de perifere staten in België Dat kwam tot uiting in het bedaren van de financiële markten... maar nog niet in een verbetering van het vertrouwen van de ondernemingen en de huishoudens,... noch, a fortiori, in een versteviging van de bedrijvigheid en de vraag 53

54 Besluit: vooruitzichten voor 213 Het wegwerken van de evenwichtsverstoringen moet resoluut worden voortgezet (ook al weegt dat op korte termijn)... cf. nog hoog gewicht van de schulden door te steunen op de recente inspanningen en/of deze te consolideren... doortastende tenuitvoerlegging van de beslissingen om de economische actoren gezonde vooruitzichten te bieden teneinde de structurele opgaven aan te pakken 54

Turnhout, 13 maart Marcia DE WACHTER

Turnhout, 13 maart Marcia DE WACHTER Bouwstenen van het groeipotentieel van de Belgische economie Turnhout, 13 maart 213 Marcia DE WACHTER Bbp-groei : internationale vergelijking (veranderingspercentage in volume, tenzij anders vermeld) 21

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk - 24 februari 2015 Jan Smets A. De stand van

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum Gent - 26 februari 2015 Jan Smets A. De stand van zaken 1. De (lange)

Nadere informatie

WEG(EN) UIT DE CRISIS

WEG(EN) UIT DE CRISIS WEG(EN) UIT DE CRISIS Gent 27 februari 2013 Jan Smets EEN GOED JAAR GELEDEN... 2 Rendement van de overheidsleningen op tien jaar (in %) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 België Frankrijk

Nadere informatie

Verslag Antwerpen, februari Guy Quaden Gouverneur

Verslag Antwerpen, februari Guy Quaden Gouverneur Verslag 200 Antwerpen, februari 20 Guy Quaden Gouverneur Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) 2008 2009 200 p.m.

Nadere informatie

De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 2016 van de Nationale Bank. Tim Hermans Directeur

De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 2016 van de Nationale Bank. Tim Hermans Directeur De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 216 van de Nationale Bank Tim Hermans Directeur Kortrijk 9 maart 217 Beleidsonzekerheid neemt wereldwijd toe, terwijl alle

Nadere informatie

NBB Verslag 2012 Lijst van kaders, tabellen en grafieken

NBB Verslag 2012 Lijst van kaders, tabellen en grafieken Lijst van kaders, tabellen en grafieken Kaders I. Economische en financiële ontwikkelingen A.1 De crisis in het eurogebied Kader 1 : f inanciële fragmentatie in het eurogebied 49 A.2 Reacties van de autoriteiten

Nadere informatie

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Jan Smets 29ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, Gent, 19 november 2010 DS.10.09.340 Het Europees

Nadere informatie

Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie

Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie Algemene vergadering Voka - 6 mei 213 Jan Smets Directeur, Nationale Bank van België DS.13.4.176 Plan van de presentatie I. Internationale

Nadere informatie

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Ruben Schoonackers Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van

Nadere informatie

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief LBC-NVK en ACV West-Vlaanderen, lezingen over de toekomst van onze sociale zekerheid Kortrijk, 9 november 2017 Jan Smets, Gouverneur

Nadere informatie

Verslag Luc Coene Gouverneur

Verslag Luc Coene Gouverneur Verslag 2011 Luc Coene Gouverneur I. Internationale omgeving II. Economische en financiële ontwikkelingen in België III. Financiële stabiliteit en prudentieel toezicht IV. Nieuwe economische projecties

Nadere informatie

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Stefan Van Parys Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën

Nadere informatie

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015 Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture Brussel, 21 oktober 2015 The big picture: het Eurosysteem, een ééngemaakt monetair beleid voor 19 lidstaten Overzicht Een globale crisis

Nadere informatie

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 DE WERELD EN EUROPA IN 2017: De economische groei versnelde Het monetaire beleid bleef ondersteunend...

Nadere informatie

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011 Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële

Nadere informatie

Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1 2.6 Bruto vaste kapitaalvorming 4.2 5.9 4.

Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1 2.6 Bruto vaste kapitaalvorming 4.2 5.9 4. Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1

Nadere informatie

ECONOMISCHE INDICATOREN VOOR BELGIE

ECONOMISCHE INDICATOREN VOOR BELGIE WEKELIJKSE PUBLICATIE NATIONALE BANK VAN BELGIE DEPARTEMENT ALGEMENE STATISTIEK SYNTHESE VAN DE PROGNOSES 998 r r Realisaties NBB EC OESO EC OESO (veranderingspercentages tov het voorgaande jaar) A BBP

Nadere informatie

Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang)

Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang) Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang) Kortrijk, 20 februari 2014 Jan Smets 1. Waar staan we? a. Internationaal b. Eurogebied c. België 2. Wat deed (doet) de ECB? 3. Wat deden (doen) anderen?

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden

Nadere informatie

Mechelen, 15 maart 2012. Marcia DE WACHTER

Mechelen, 15 maart 2012. Marcia DE WACHTER Financieel Forum Mechelen Financiële crisis en besmetting. Krachtlijnen in het jaarverslag van de Nationale Bank van België 2011 Mechelen, 15 maart 2012 Marcia DE WACHTER 1. Internationale omgeving 3 Prijzen

Nadere informatie

Miljoenennota Helmer Vossers

Miljoenennota Helmer Vossers Helmer Vossers Helaas niet helemaal waar 8 5 1/2 2010 2011 69,5 66,0 0 1 3/4 Groei Werkloosheid Saldo 2010 Saldo 2011 Schuld 2011 (% bbp) (% beroepsbevolking) (% bbp) (% bbp) (% bbp) -4,0-6,3-5,8-5,6

Nadere informatie

Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën

Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Luc Van Meensel Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën DS.16.08.374_NL Structuur

Nadere informatie

Het Europees kader inzake begrotingstoezicht

Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Wim Melyn Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van de uiteenzetting Belang van

Nadere informatie

De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2018 nam het bbp met 1,4 % toe

De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2018 nam het bbp met 1,4 % toe Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2019-04-29 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van 2019 Over het hele jaar 2018

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2017 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Over het hele jaar 2016

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2018-04-27 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2018 Over het hele jaar 2017

Nadere informatie

Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Van heropleving naar nieuwe welvaart? Van heropleving naar nieuwe welvaart? Turnhout, 24 februari 24 Marcia DE WACHTER I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel III. De

Nadere informatie

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Johan Van Gompel 9 mei 216 Economische groei Herstel Belgische economisch activiteit in lijn met die in Duitsland Reëel

Nadere informatie

Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie. 25 november 2015

Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie. 25 november 2015 Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie 25 november 2015 1 Sprekers M. Kris Peeters Vice-Eerste Minister en federaal Minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse

Nadere informatie

NBB Verslag 2013 Lijst van kaders, tabellen en grafieken

NBB Verslag 2013 Lijst van kaders, tabellen en grafieken Lijst van kaders, tabellen en grafieken Kaders I. ECONOMISCHE EN FINANCIËLE ONTWIKKELINGEN 1. Wereldeconomie en eurogebied 1.1 Wereldeconomie Kader 1 : Groeivertraging in de opkomende economieën 56 1.3

Nadere informatie

Rapport Verslag. de uitdagingen van de Belgische economie. Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010

Rapport Verslag. de uitdagingen van de Belgische economie. Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010 Rapport Verslag 2009 de uitdagingen van de Belgische economie Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010 Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)

Nadere informatie

technisch verslag CRB 2012-1603

technisch verslag CRB 2012-1603 technisch verslag CRB 2012-1603 CRB 2012-1603 DEF CM/V/CVC/SDh Technisch verslag van het secretariaat over de maximale beschikbare marges voor de loonkostenontwikkeling 21 december 2012 2 CRB 2012-1603

Nadere informatie

Is de financiële en economische crisis voorbij?

Is de financiële en economische crisis voorbij? Is de financiële en economische crisis voorbij? Beschouwingen n.a.v. het jaarverslag 2009 van de NBB Jan Smets 1. Een zeer zware recessie 2. Een even sterk antwoord 3. Green shoots 4. Risico's 5. Geen

Nadere informatie

Scherpe analyses vergen daadkracht

Scherpe analyses vergen daadkracht Scherpe analyses vergen daadkracht Brugge, 16 februari 2012 N. De Batselier Directeur I. Internationale omgeving II. Economische en financiële ontwikkelingen in België III. Financiële stabiliteit en prudentieel

Nadere informatie

BIJLAGE. bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE

BIJLAGE. bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 31.5.2017 COM(2017) 291 final ANNEX 3 BIJLAGE bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE NL NL Bijlage 3. Voornaamste economische tendensen

Nadere informatie

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde

Nadere informatie

De efficiëntie van de overheid in België

De efficiëntie van de overheid in België De efficiëntie van de overheid in België MOVI-Colloquium Vlaanderen "anders" bekeken Brussel, 11 mei 2007 N. De Batselier Directeur Nationale Bank van België Inhoudstafel 1. Inleiding: waarom is een efficiënte

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 - Derde kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten

Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten 2018-2023 1 Top-down model Overzicht presentatie 1. Databank 2. Model 2.1 Structuur 2.2 Kern 2.3 Arbeidsmarkt 2.4 Huishoudrekeningen

Nadere informatie

Tabel 1: Economische indicatoren (1)

Tabel 1: Economische indicatoren (1) Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,

Nadere informatie

ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010

ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010 ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010 Meer personen op de arbeidsmarkt in de eerste helft van 2010. - Nieuwe cijfers Enquête naar de Arbeidskrachten, 2 de

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2016 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Over het hele jaar 2015

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2015-04-29 Links: Publicatie NBB.stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015 De economische activiteit stijgt met

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 Eerste kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

Sociaaleconomische uitdagingen voor 2019 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 15 januari 2019

Sociaaleconomische uitdagingen voor 2019 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 15 januari 2019 Sociaaleconomische uitdagingen voor 9 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 5 januari 9 Pierre Wunsch Gouverneur 5 6 7 8 9 3 Monetair beleid blijft accommoderend 35 Activa-aankopen

Nadere informatie

Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld 2006 2007 2008 2009

Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld 2006 2007 2008 2009 Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 0.8 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2014-04-30 Links Publicatie BelgoStat On-line Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Bij een stijging van 0,3 % in

Nadere informatie

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren

Nadere informatie

De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg

De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg Luc Coene Gouverneur Schema 1. De Europese overheidsschuldencrisis in perspectief 2. Crisisbestrijding op Europees

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 2 juni 2017 (OR. en) 9940/17 ADD 3 ECOFIN 491 UEM 185 INST 242 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 1 juni 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

De budgettaire kosten van de vergrijzing

De budgettaire kosten van de vergrijzing De budgettaire kosten van de vergrijzing 15 november 2013 Françoise MASAI Vicegouverneur Agenda De voornaamste hypothesen van de SCvVvooruitzichten De budgettaire kosten van de vergrijzing op lange termijn

Nadere informatie

Hoge Raad voor de Werkgelegenheid

Hoge Raad voor de Werkgelegenheid Hoge Raad voor de Werkgelegenheid Verslag 21 Jan SMETS Ondervoorzitter 25 juni 21 I. Recente ontwikkelingen op en structurele indicatoren van de arbeidsmarkt Recente ontwikkelingen Structurele indicatoren

Nadere informatie

Jaarverslag Sint-Niklaas, 2 maart Tim Hermans Directeur

Jaarverslag Sint-Niklaas, 2 maart Tim Hermans Directeur Jaarverslag 2015 Sint-Niklaas, 2 maart 2016 Tim Hermans Directeur 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 2 Wereldgroei trager door opkomende landen (veranderingspercentages naar volume t.o.v.

Nadere informatie

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2 Werkloosheidsgraad

Nadere informatie

Centraal Economisch Plan 2019

Centraal Economisch Plan 2019 Economische groei terug naar normaal Internationale risico s raken de Nederlandse economie Centraal Economisch Plan bbp-groei, in % 2,9 1,5 2,5 2,2 2016 2017 2018 1,5 1,5 Krappe arbeidsmarkt met hogere

Nadere informatie

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt Luc Sels Luc.Sels@econ.kuleuven.be WSE Conferentie 2008 17 december 2008 1. De evolutie vervat in conjunctuurindicatoren 2. (Prognose van de) werkzaamheid 3. Evolutie

Nadere informatie

De werkloosheid op haar hoogste peil sinds het begin van de crisis

De werkloosheid op haar hoogste peil sinds het begin van de crisis Oktober 2009 De werkloosheid op haar hoogste peil sinds het begin van de crisis De werkloosheid: moet het ergste nog komen? De uitzendarbeid en het aantal openstaande betrekkingen lopen weer terug Het

Nadere informatie

Forum voor geëngageerd ondernemen

Forum voor geëngageerd ondernemen Forum voor geëngageerd ondernemen Economisch herstel met tegenwind Turnhout, 29 februari 2016 Marcia DE WACHTER 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 3 Wereldgroei trager door opkomende

Nadere informatie

Jaarverslag februari 2016 Antwerpen. Jan Smets Gouverneur

Jaarverslag februari 2016 Antwerpen. Jan Smets Gouverneur Jaarverslag 2015 23 februari 2016 Antwerpen Jan Smets Gouverneur 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 2 Wereldgroei trager door opkomende landen (veranderingspercentages naar volume t.o.v.

Nadere informatie

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers Moedige overheden Stille kampioenen = ondernemingen Gewone helden = burgers Vaststellingen Onze welvaart kalft af Welvaartscreatie Arbeidsparticipatie Werktijd Productiviteit BBP Capita 15-65 Bevolking

Nadere informatie

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN SYNTHESE EN AANBEVELINGEN Dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de overheid kadert in de voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma 2019-2022 dat eind april 2019 moet worden overgemaakt

Nadere informatie

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Leeftijd en arbeidsmarkt: naar een nieuw paradigma? Leeftijd en arbeidsmarkt Itinera Institute Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Aanreiken, verdedigen en bouwen van wegen voor beleidshervorming

Nadere informatie

Glossarium. Begroting

Glossarium. Begroting 1. Glossarium Begroting Verwachte uitgaven die nodig zijn voor de behoeften van de Staat of van andere overheden voor een bepaalde periode en raming van de ontvangsten om die uitgaven te dekken. Wet tot

Nadere informatie

Naar een keerpunt in de macroeconomische

Naar een keerpunt in de macroeconomische Naar een keerpunt in de macroeconomische evoluties? Sint-Niklaas, 24 februari 2014 Luc Aucremanne 1. Waar staan we? a. Internationaal b. Eurogebied c. België 2. Wat deed (doet) de ECB? 3. Wat deden (doen)

Nadere informatie

Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie?

Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie? Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie? Leuven, 25 februari 2015 Marcia DE WACHTER I. De dreiging van seculaire stagnatie 3 Bescheiden en ongelijke verbetering van de activiteit in de wereld

Nadere informatie

Perscommuniqué van het Federaal Planbureau

Perscommuniqué van het Federaal Planbureau Brussel, 19/05/06 Meer informatie Francis Bossier (F), fb@plan.be, 02/507.74.43 Ingrid Bracke (NL), ib@plan.be, 02/507.74.45 Vincent Geortay vg@plan.be 02/507.73.39 0478/283.487 Kunstlaan 47-49 1000 Brussel

Nadere informatie

De social profit in macro-economisch perspectief

De social profit in macro-economisch perspectief De social profit in macro-economisch perspectief Zorgnet-Icuro, 26 januari 2017 Marcia DE WACHTER 3 1. De uitdagingen van de vergrijzing voor de economie Demografische vooruitzichten 1 100% Naar leeftijdscategorie

Nadere informatie

Overheid en economie

Overheid en economie Overheid en economie Overheid en economie Het aandeel van de overheid in de economie, de overheid als actor en de overheid op regionaal niveau, een verkenning Inleiding Het begrip economische groei komt

Nadere informatie

Verslag 2010: structurele uitdagingen voor de toekomst

Verslag 2010: structurele uitdagingen voor de toekomst Verslag 200: structurele uitdagingen voor de toekomst Gent, 7 februari 20 Luc COENE Vicegouverneur Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar,

Nadere informatie

Betalingsachterstand bij handelstransacties

Betalingsachterstand bij handelstransacties Betalingsachterstand bij handelstransacties 13/05/2008-20/06/2008 408 antwoorden 0. Uw gegevens Land DE - Duitsland 48 (11,8%) PL - Polen 44 (10,8%) NL - Nederland 33 (8,1%) UK - Verenigd Koninkrijk 29

Nadere informatie

Vergrijzing, publieke financiën en economische groei

Vergrijzing, publieke financiën en economische groei Vergrijzing, publieke financiën en economische groei Ochtendseminarie Lokale Overheden Antwerpen, 25 mei 216 Johan Van Gompel, senior economist KBC docent KU Leuven Campus Brussel & Antwerp Management

Nadere informatie

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Maart 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 22 mei 2013 Nieuwe omstandigheden op de wereldwijde energiemarkt

Nadere informatie

Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Van heropleving naar nieuwe welvaart? Van heropleving naar nieuwe welvaart? Mechelen, maart 24 Marcia DE WACHTER I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel III. De Belgische

Nadere informatie

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele

Nadere informatie

Verslag 2014. Sint-Niklaas, 18 maart 2015. Tom DECHAENE Directeur

Verslag 2014. Sint-Niklaas, 18 maart 2015. Tom DECHAENE Directeur Verslag 24 Sint-Niklaas, 8 maart 25 Tom DECHAENE Directeur I. Economische en financiële ontwikkelingen. Wereldeconomie en eurogebied Paragraaf.: Wereldeconomie 2 Verloop van de internationale financiële

Nadere informatie

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest

Nadere informatie

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Brussel, 10 maart 2003 Federaal Planbureau /03/HJB/bd/2027_n ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Veelbelovend herstel wereldeconomie in eerste helft van 2002 werd niet bevestigd in het tweede halfjaar In het

Nadere informatie

NBB Jaarverslag 2013. Luc Coene Gouverneur

NBB Jaarverslag 2013. Luc Coene Gouverneur NBB Jaarverslag 2013 Luc Coene Gouverneur I. Wereldeconomie In de geavanceerde economieën zijn, vijf jaar na het begin van de crisis, de gevolgen ervan voor de reële economie nog steeds zichtbaar. De aanpassingen

Nadere informatie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué Brussel, 15 september 2000 Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Rekeningen van de overheid 2013 Inhoud van de publicatie De rekeningen van de Belgische overheid worden opgesteld volgens de definities van het

Nadere informatie

Macro-economisch scorebord 2015K4

Macro-economisch scorebord 2015K4 Macro-economisch scorebord 2015K4 Saldo lopende rekening als % bbp Netto extern vermogen als % bbp Reële effectieve wisselkoers (36 handelspartners) 3-jaars voortschrijdend gemiddelde 3-jaars mutatie in

Nadere informatie

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven Koen De Leus Senior Economist KBC Group Agenda Constructiefouten EMU en oplossingen Beleggingsalternatieven Obligaties Aandelen Vastgoed 2 19 oktober 2012

Nadere informatie

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid?

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? vbo-analyse Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? September 2014 I Raf Van Bulck 39,2% II Aandeel van de netto toegevoegde waarde gegenereerd door bedrijven dat naar

Nadere informatie

Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit?

Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit? Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit? Seminarie voor leerkrachten economie van het middelbaar onderwijs Brussel, 11 oktober 2017 Departement Algemene Statistieken Hans De Dyn 2 / 24 Inhoud

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Deel 2 Gedetailleerde rekeningen en tabellen 2000-2009 Inhoud van de publicatie De jaarlijkse gedetailleerde nationale rekeningen van België

Nadere informatie

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre Welkom Prinsjesdaglezing 2 Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober 2 Rabobank Valkenswaard en Waalre Programma 6.3 uur Welkomstwoord Johan van de Louw, manager Bedrijven Rabobank Valkenswaard en Waalre

Nadere informatie

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen 20.01.2006-20.02.2006 220 antwoorden. Geef aan op welk gebied uw hoofdactiviteit ligt D - Industrie 58 26,4% G - Groothandel en kleinhandel; reparatie

Nadere informatie

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN?

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? 2/09/2008-22/10/2008 Er zijn 329 antwoorden op 329 die voldoen aan uw criteria DEELNAME Land DE - Duitsland 55 (16.7%) PL - Polen 41 (12.5%) DK - Denemarken 20

Nadere informatie

De nationale rekeningen en het ESR 2010

De nationale rekeningen en het ESR 2010 7 de Seminarie voor leerkrachten van het secundair onderwijs 8 oktober 2014 Hans De Dyn (NBB) ESR 2010: structuur van de uiteenzetting Inleiding De wijzigingen in de cijfers 2 / 41 ESR 2010: een belangrijke

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 12 mei 2017 (OR. en) 9046/17 ADD 1 EF 97 ECOFIN 351 AGRIFIN 50 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 8 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O16

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O16 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O16 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Lijst van wetten. bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen

Lijst van wetten. bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen Lijst van wetten bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen BRRD : Richtlijn 2014/59/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende

Nadere informatie

Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België

Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België Studiedag VVBB, 29 september 2009 N. De Batselier Directeur DS.09.08.350 Plan van de uiteenzetting 1. Algemeen

Nadere informatie