Gezamenlijke rapportage

Transcriptie

1 Gezamenlijke rapportage Auteurs: Gemeenten, PWN en HHNK Datum: augustus 2014

2 Inhoudsopgave Samenwerking in de Waterketen Algemeen 4 Noorderkwartier 4 Gezamenlijke ambitie samenwerking 4 Hoe verwezenlijken we de ambities richting 2020? 6 De situatie vóór 2010: een korte terugblik 8 Organisatie en procesbewaking 8 Resumé 8 Innovaties 9 Goede voorbeelden 10 Bijlagen Bijlage 1: Regio Noordkop 12 Bijlage 2: Regio Noord-Kennemerland Noord 14 Bijlage 3: Regio Noord-Kennemerland Zuid 16 Bijlage 4: Regio West-Friesland 18 Bijlage 5: Regio Zaanstreek-Waterland 20 Bijlage 6: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier 22 Bijlage 7: PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland 24 Bijlage 8: Achtergronddocumentatie 26 2 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 1

3 Ambtelijk kernteam en bestuurlijke trekkers van de gemeenten, PWN en HHNK 2 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 3

4 De totale besparingsambitie van de samenwerkende partners ligt voor het gebied Noorderkwartier op 30 miljoen per jaar. Dit houdt in dat de in 2010 verwachte kostenstijging naar 317 miljoen per jaar, in 2020 dient te zijn bijgestuurd naar 287 miljoen per jaar (-12,5%). Deze besparing komt ten goede aan burgers en bedrijven in Noorderkwartier door minder snel stijgende heffingen en nota s. kosten kwaliteit KLANT kwetsbaarheid PWN gemeente KLANT HHNK Figuur: De klant (burgers en bedrijven) staat centraal in de waterketen, zowel ten aanzien van ambities als voor de uitvoerende waterketenpartners. In de piramiden hiernaast is aangegeven dat voor alle betrokken partijen de klant centraal staat. De linker piramide gaat over de ambities: het verhogen van de kwaliteit en het verlagen van de kosten en de kwetsbaarheid in de waterketen. De rechter piramide gaat over de organisatie en geeft de onderlinge relaties weer. Het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN), de gemeenten in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) zijn via de waterketen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Klanten (burgers en bedrijven) mogen van deze partijen verwachten dat ze de rekening die zij op de deurmat krijgen voor het werk binnen de waterketen proberen zo laag mogelijk te houden. Efficiënt samenwerken draagt hier in belangrijke mate aan bij: het verlaagt de kwetsbaarheid binnen de keten, reduceert de kosten en verhoogt de kwaliteit van de waterketen. PWN levert drinkwater in Noord-Holland. Het Noorderkwartier maakt ongeveer twee derde uit van het totale voorzieningsgebied van PWN. De bestuurlijke trekkers van de samenwerkingsregio s, de portefeuillehouder waterketen van het hoogheemraadschap en de sectormanager drinkwater van PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland hebben besloten om gezamenlijk op te trekken en één rapportage over de voortgang van de samenwerking in de waterketen in te dienen bij de Visitatiecommissie. Gezamenlijke ambitie samenwerking Het op een doelmatige wijze beheren van de gehele waterketen staat centraal. Dat mag de burger van de samenwerkende partijen verwachten. Kostenbeheersing is daarbij een belangrijk instrument. Het gaat om besparen en niet om bezuinigen. Om doelmatigheid te bereiken, is een integrale waterketen gewenst, die wordt beheerd als ware het één keten. De bijdrage van Noorderkwartier aan de landelijke besparingsdoelstelling is in tabel 1 opgenomen. Deze ambitie is volledig in lijn met de afspraken uit het BAW. De ambities zijn doorvertaald naar de regio s in de vorm van convenanten en samenwerkingsovereenkomsten. Overigens richt de samenwerking zich niet alleen op het bereiken van besparingen, maar wordt nadrukkelijk ook het verminderen van de personele kwetsbaarheid beoogd en het verder professionaliseren van het beheer. In de regionale feitenonderzoeken is dit meegenomen (zie bijlage 8). Algemeen In april 2011 hebben de betrokken landelijke koepelorganisaties het Bestuursakkoord Water (BAW) ondertekend. Het doel van het BAW is de verwachte kostentoename in de waterketen terug te dringen door middel van een intensieve samenwerking. In het BAW is een landelijke doelmatigheidsbesparing van 450 miljoen per jaar (minder meer) in de waterketen opgenomen. Deze be - sparing moet in 2020 zijn gerealiseerd. Waterschappen en gemeenten tekenen voor 380 miljoen per jaar en de drinkwater bedrijven voor een jaarlijks bedrag van 70 miljoen. In 2013 is de Visitatiecommissie Water keten in het leven geroepen om de voortgang bij het realiseren van de BAW-doelstellingen te monitoren en waar nodig te stimuleren. Deze rappor tage wordt op 25 augustus 2014 ingediend bij de commissie. Noorderkwartier Het Noorderkwartier is van oudsher het deel van Noord-Holland boven het Noord zee kanaal en komt in de huidige tijd overeen met het beheergebied van Hoogheemraadschap Hollands Noor derkwartier. Noorderkwartier be staat uit in totaal 33 gemeenten die in vijf samenwerkingsregio s zijn ingedeeld: Noordkop (NK) Noord-Kennemerland Noord (NKN) Noord-Kennemerland Zuid (NKZ) West-Friesland (WF) Zaanstreek-Waterland (ZW) Tabel 1. Bijdrage van Noorderkwartier aan de landelijke besparingsdoelstelling Sector A: Kosten 2010 mln. /jaar B: Prognose kosten 2020 zoals verwacht in 2010 mln. /jaar Ambitie kostendaling 2020 mln. /jaar (% daling t.o.v. prognose) Gemeenten ,1 (-12,5%) 106 HHNK ,6 (-12,5%) 74 PWN ,5* 107 Totaal C: Doelstelling kosten 2020 incl. besparingen mln. /jaar mln. /jaar * De besparing van PWN is gebaseerd op de bijdrage van PWN aan de landelijke besparing van 70 miljoen voor de drinkwatersector, zoals deze door de drinkwaterbedrijven is afgesproken. Voor PWN komt dat neer op een totaal van 7 miljoen. Voor het voorzieningsgebied Noorderkwartier gaat het om 4,5 miljoen A B C 4 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 5

5 Hoe verwezenlijken we de ambities richting 2020? Voor een deel is de besparingsopgave al ingevuld, bijvoorbeeld in nieuwe gemeentelijke rioleringsplannen of door bijstellingen van meerjarenramingen (zie ook wat is al gerealiseerd ). Aanvullende besparingen zijn vastgesteld in zogenoemde regionale feitenonderzoeken. Dit zijn onderzoeken waarin per regio de samenwerkingskansen zijn verkend. In een aantal regio s blijven restopgaven over die werkende weg zullen worden ingevuld in nieuwe samenwerkingsprojecten. Wat is al gerealiseerd sinds 2010? Gemeenten en hoogheemraadschap realiseren inmiddels besparingen door kritische beschouwingen op de investeringsprogramma s. Hierbij wordt de balans gezocht tussen kosten, kwaliteit en risico s. Zo wordt aan de hand van inspecties en de risico s bij falen de theoretische restlevensduur omgezet in een praktische restlevensduur. Uit kwaliteitsoogpunt is niet altijd een besparing mogelijk. Zo zijn twee gemeenten uit de regio Zaanstreek- Waterland bezig met het inhalen van achterstanden. In de investeringsprogramma s zit dan weinig rek. Het kritisch beschouwen van investeringen gebeurt voor een belangrijk deel autonoom, maar ook steeds meer door een gezamenlijke aanpak (zie ook de regiobijlagen). PWN heeft lange tijd de kosten gelijk gehouden en zelfs de inflatie niet doorberekend. Gedefinieerde projecten in een uitvoeringsprogramma Gemeenten kunnen nog veel van elkaar leren, bijvoorbeeld bij het beoordelen van inspectiebeelden (foto- of videopnamen van de riolering) en het formuleren van maatregelen. Bovendien staan zij voor de uitdaging om nieuwe ontwikkelingen en inzichten toepasbaar te maken binnen de regio. Daarnaast zal het denken in termen van risico s moeten groeien. Het hoogheemraadschap heeft via het Programma Waterketen besparingen benoemd: er wordt ingezet op onderzoeksmaatregelen onder andere gericht op optimalisatie van de bedrijfsvoering, terugwinnen van grondstoffen, energieopwekking en assetmanagement. PWN is gestart met autonome besparingen door het nieuwe werken (PWN-Next) en digitalisering van klantprocessen. Op basis van feitenonderzoeken zijn besparingen per regio geïnventariseerd en vertaald in een concreet uitvoeringsprogramma. PWN en het hoogheemraadschap hebben een gezamenlijk uitvoeringsprogramma Puur & Zuiver opgezet. De speerpunten van dit programma zijn assetmanagement, waterkwaliteit en HR. Via het kernteam van het gebied Noorderkwartier vindt uitwisseling Tabel 2. Overzicht van de wijze waarop besparingen in Noorderkwartier gerealiseerd zijn of zullen worden. Besparingen mln /jaar NK NKN NKZ WF ZW HHNK PWN Totaal Wat is al gerealiseerd sinds 2010? 1,0 1,9 1,2 1,2 4,7 10 Gedefinieerde projecten in een uitvoeringsprogramma 1,4 1,9 0,4 0,9 3,0 5,9 2,7 16,2 Restopgaven in te vullen via nieuwe projecten en processen 0,1 0,5 2,2 1,8 4,6 Totaal 2,5 3,8 1,6 2,6 5,2 10,6 4,5 30,8 Exclusief besparing vóór 2010: 4,5 + 1,5 miljoen = 6 miljoen 6 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 7

6 van kennis en ervaring plaats tussen de vijf regio s op alle onderwerpen over de drie sectoren. Ook deze gezamenlijke rapportage is een resultaat van dit kernteam. Nog niet alle projecten zijn op geld gezet, maar voor zo ver dat wel gebeurd is, bedraagt de besparing in de afvalwaterketen al bijna 11,5%. Restopgaven in te vullen via nieuwe projecten en processen Naast het huidige uitvoeringsprogramma op basis van feitenonderzoeken verkennen de samenwerkingsregio s aanvullende besparingsmogelijkheden. Vanuit verschillende lopende projecten worden steeds nieuwe kansen voor een vervolg ontdekt. Bovendien worden goede ideeën tussen regio s uitgewisseld. De drie sectoren pakken gezamenlijk onderwerpen op als grondwater en assetmanagement. Het besef groeit dat alle sectoren een gedeeld belang hebben bij het onderwerp grondwater en dat daarom een gezamenlijke en integrale benadering wenselijk en noodzakelijk is. Assetmanagement krijgt nu nog voornamelijk per sector vorm. Door het delen van kennis willen de partijen op dit gebied gezamenlijk voortgang boeken. Met deze activiteiten is de ambitie om 30 miljoen per jaar te besparen realistisch voor het gebied Noorderkwartier. In de bijlagen 1 tot en met 7 zijn deze besparingen per samenwerkingsregio, hoogheemraadschap en PWN nader toegelicht. De situatie vóór 2010: een korte terugblik In deze periode zijn in nauwe samenwerking tussen hoogheemraadschap en 29 gemeenten veertien optimalisatiestudies uitgevoerd. Het resultaat van deze studies is geweest dat een besparing is gerealiseerd van circa 43 miljoen op een totaal investeringsbedrag van 240 miljoen. Dit betekent op jaarbasis een structurele besparing van 4,5 miljoen. Het hoogheemraadschap heeft samen met de gemeenten in het beheergebied, in de periode vóór 2010, gezamenlijk IBA s (Individuele Behandeling Afvalwater) aangeschaft. Dit heeft een eenmalige besparing van circa 1,5 miljoen euro opgeleverd. Belangrijker is dat door de intensieve dialoog tussen gemeenten en hoogheemraadschap besloten is om op bijna 7000 percelen geen nieuwe IBA-systemen te plaatsen omdat dit niet doelmatig werd geacht. Dit leverde een maatschappelijke besparing van ongeveer 25 miljoen op. PWN houdt de drinkwaterkosten voor huishoudens al sinds 2003 nagenoeg op een constant niveau. Inflatie is jarenlang niet doorberekend en dit blijft ook zo tot Dit was onder andere mogelijk door een ingrijpende reorganisatie. Ook de benchmarking in de drinkwatersector heeft geleid tot het zoeken naar best in class en best in cost werkwijzen, waardoor kosten konden worden bespaard. Organisatie en procesbewaking De bestuurlijke trekkers in Noorderkwartier komen ten minste jaarlijks bij elkaar om de voortgang in het samenwerkingsproces te bespreken en de realisatie van de ambities te bewaken. Alle partijen gaan de bereikte resultaten monitoren. De ontwikkeling van kosten, kwetsbaarheid en kwaliteit wordt jaarlijks concreet in beeld gebracht. Het ambtelijk kernteam bestaat uit de ambtelijke trekkers van de vijf samenwerkingsregio s, het hoogheemraadschap en PWN. Het kernteam bewaakt de voortgang van de ambities en daaruit voortvloeiende activiteiten. Het kernteam ziet er tevens op toe dat kansen voor samenwerking tussen de regio s worden benut en successen gevierd. Ervaringen met het implementeren van de uitvoeringsprogramma s worden gedeeld om maximale effectiviteit te krijgen. Zo wordt onder meer bezien wanneer en hoe het management van de samenwerkingspartners het beste kan worden betrokken. De kern van de activiteiten vindt in de ambtelijke projectteams plaats, die de maatregelen in de uitvoeringsprogramma s oppakken en daarmee de beoogde resultaten moeten realiseren. Innovaties Binnen Noorderkwartier zetten de drie sectoren in op innovaties die bijdragen aan het behalen van de ambities op kosten en kwaliteit. Hierbij wordt samengewerkt met kennisinstituten zoals Stowa, Rioned en Deltares. Voorbeeldprojecten in deze regio zijn: Inzet van CO 2 uit de installatie voor opwerking van biogas op rwzi Beverwijk. Uit deze installatie komt naast het aardgas ook CO 2 vrij dat nuttig kan worden toegepast door PWN of in de glastuinbouw. Onderzoek naar het toepassen van de energiefabriek en grondstoffenfabriek op een rwzi, waarmee energie en grondstoffen worden teruggewonnen uit het afvalwater. Toepassing van fijnzeven bij rwzi Beemster waarmee cellulose kan worden teruggewonnen. Het toepassen van keramische membranen in de drinkwaterzuivering. Diverse onderzoeken naar riothermie, om warmte uit afvalwater te gebruiken. Onderzoek naar alternatieven voor het verwerken van afvalwater in het buitengebied, door concepten van nieuwe sanitatie. Mogelijk kan afvalwater meegecomposteerd worden voor hergebruik in de landbouw. Anticiperen op klimaatontwikkeling: toename extremen in neerslag, droogte en temperatuur. Wat betekent dit voor partners binnen de waterketen? Het hoogheemraadschap initieert en participeert in landelijke werkgroepen. Verder organiseert het hoogheemraadschap workshops en seminars om kennis te delen en te ontwikkelen. Resumé Deze gezamenlijke rapportage voor het Noorderkwartier is het resultaat van een intensieve afstemming tussen de samenwerkingsregio s op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau. Uniek in het Noorderkwartier is dat PWN actief deelneemt aan de samenwerking met zowel het hoogheemraadschap als de gemeenten. Er zijn zowel op basis van autonome initiatieven van de betrokken sectoren als door samenwerking al besparingen gerealiseerd. Er liggen in alle regio s concrete plannen om projecten uit te voeren en er ontstaan aanvullend steeds nieuwe projecten doordat partijen elkaar actief opzoeken en kansen verkennen. Partijen hebben er alle vertrouwen in dat de ambities uit het BAW voor de regio Noorderkwartier om 30 miljoen te besparen op de kosten in 2020 gehaald gaan worden. 8 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 9

7 Goede voorbeelden Samenwerking met andere waterschappen en waterleidingbedrijven Het laboratorium Waterproef is in 2005 ontstaan na een fusie tussen de laboratoria van het hoogheemraadschap en de stichting Waternet, toen nog DWR. Als vervolgstap wordt nu gewerkt aan een fusie met het Waterlaboratorium in Haarlem. De betrokken besturen hebben daartoe een intentieverklaring getekend. Eind 2014 zal een definitieve keuze worden gemaakt. Uit het vooronderzoek is de verwachting dat binnen enkele jaren een besparing zal worden gerealiseerd van circa 10% ( 1,8 miljoen) op de jaarlijkse kosten. Dit betekent voor HHNK een jaarlijkse besparing van 0,3 miljoen en voor PWN 0,4 miljoen. Gezamenlijke meetprojecten in de riolering Met twee derde van de gemeenten in Noorderkwartier zijn gezamenlijke meetprojecten in de riolering opgezet. De meetprojecten bestaan uit de volgende activiteiten: gezamenlijk opstellen meetplannen, bestekken en het aanbesteden van meetnetten; het verzamelen van de meetdata op de centrale hoofdpost van het hoogheemraadschap; het gezamenlijk uitvoeren van datavalidatie en analyse; gezamenlijk inkopen van neerslaginformatie (radarbeelden). Deze activiteiten leiden tot een aanzienlijke besparing op kosten en uren bij de gemeenten. Door uitwisseling van meetdata en gezamenlijke analyse is het inzicht in het functioneren van het afvalwatersysteem vergroot. Bovenstaande activiteiten leiden tot een jaarlijkse besparing van ongeveer Samenwerking tussen gemeenten en PWN Het PWN is aangehaakt bij alle vijf de samenwerkingsregio s. Uit verkennende gesprekken is naar voren gekomen dat de volgende onderwerpen het meest kansrijk zijn: Kennisdeling over hoe assetmanagement ingevoerd kan worden in het beheer en bij de vervangingsinvesteringen. De door PWN opgedane kennis en ingevoerde methodiek is voor een belangrijk deel goed toepasbaar voor gemeenten. Het afstemmen van de werkzaamheden in de ondergrondse infrastructuur, waarbij per gebied de geplande werkzaamheden voor riolering, drinkwaterleidingen en nutsvoorzieningen op elkaar worden afgestemd. Samenwerking op het gebied van grondwaterbeheer, waarbij onder andere grondwatermetingen worden uitgewisseld. Sturing in verbeterd gescheiden stelsels Het hoogheemraadschap en de gemeente Heerhugowaard hebben een onderzoek uitgevoerd naar een optimale aansturing van de verbeterd gescheiden stelsels. Door een slimme beperking in de afvoer van regenwater naar de rwzi kan een uitbreiding van de rwzi voorkomen worden. In dit project heeft deze oplossing geleid tot een besparing van 5,5 miljoen op de uitbreiding van de rwzi Geestmerambacht. Investeringen Beverwijk De gemeente Beverwijk heeft vanaf 2005 fors afgeraamd op verbeterinvesteringen met minimaal gelijke prestaties op kwaliteit en binnen de planning met deadline Hieraan ligt een strategie ten grondslag van sturen op effect, het vanaf onderzoeksfase betrekken van het hoogheemraadschap als belanghebbende en vooral goed weten wat je wilt bereiken en soms gewoon de kans afwachten. Het totale investeringsbudget is afgeraamd van 36,7 miljoen naar 23,8 miljoen. Feitelijk is de gewenste prestatie anno 2014 geleverd en kan 4,2 miljoen aanvullend worden afgeraamd. De strategie van Beverwijk staat als best-practice meer uitgebreid beschreven op de site Samenwerking HHNK en PWN Er wordt al een aantal jaren door onze organisaties op operationeel niveau intensief samengewerkt. Hierbij valt te denken aan zaken als een gezamenlijke opslag voor calamiteiten-materialen, afgesloten convenant grondwateronttrekking en het delen van gegevens en kennis. Gezien de vele raakvlakken tussen de beide organisaties en de wens om de taken tegen de laagst maatschappelijke kosten uit te voeren is eind 2012 gestart met een intensievere samenwerking. Op bestuurlijk- en directie-niveau is verkend hoe en op welke onderwerpen de samenwerking tussen HHNK en PWN verder uitgewerkt wordt. Dit proces heeft de naam Puur & Zuiver gekregen. De gezamenlijke missie en visie luidt: Wat ons bindt, nu en in de toekomst, is de zorg voor de beschikbaarheid van water (drinkwater, schoon zoet oppervlaktewater) voor de Noord- Hollandse samenleving. We hebben de ambitie om onze taken op een duurzame wijze en tegen de laagst maatschappelijke kosten te realiseren. Daarmee zijn PWN en HHNK, als vanzelfsprekend met elkaar verbonden en willen daar concreter inhoud aan geven. Samen bereiken we meer dan alleen. Samenwerking op basis van deze synergie leidt tot: betere dienstverlening aan onze klanten; lagere maatschappelijke kosten; hoger kwaliteitsniveau. Voor het jaar 2014 zetten wij concreet in op de gezamenlijk vastgestelde top 3: assetmanagement; HR activiteiten; waterkwaliteit: wisselwerking tussen lozingen effluent rwzi s, oppervlaktewater, inname voor drinkwater. De samenwerking krijgt vorm door op de onderwerpen steeds duo s te be noemen die verkennen waar de meerwaarde van de samenwerking zit. Er is een apart duo samengesteld dat bij alle thema s vanaf het begin be trok ken is om het besparings-potentieel in kaart te brengen en te monitoren. Op directieniveau hebben de sectormanager drinkwater PWN en de directeur Water HHNK in juni 2014 een week van stoel geruild. 10 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 11

8 systemen. De vervanging werd ondoelmatig geacht. Er is 17,5 miljoen aan investeringen vermeden. In totaal resulteert dit in een besparing op kapitaallasten van ruim 1,5 miljoen voor de komende 10 tot 15 jaar. Besparingsambitie op de kosten in 2020 In 2010 is een prognose gemaakt voor de kosten in De ambitie om 12,5% op de kosten te besparen komt voor de regio Noordkop neer op een besparing van 2,45 miljoen per jaar op de gemeentelijke watertaken. De ambities op het gebied van zuiveringsbeheer en drinkwater zijn ver woord in de bijlagen 6 (HHNK) en 7 (PWN). Als deze ter indicatie op basis van inwoneraantal worden vertaald naar de regio Noordkop, levert dit een besparing van 2,35 miljoen op. In totaal dus 4,8 miljoen per jaar, ofwel bijna 30 euro per inwoner per jaar. Uitvoeringsprogramma waterketen naar 2020 In 2014 is een feitenonderzoek uitgevoerd om de verdere besparingskansen richting 2020 in beeld te brengen. In het feitenonderzoek zijn voor de regio Noordkop de onderwerpen voor verdere samenwerking in onderstaande tabellen benoemd. Met de reeds gerealiseerde besparing van en de geraamde aanvullende besparing van is ruim 95% van de besparingsambitie van in beeld. De regio heeft de geformuleerde ambitie dus al vrijwel volledig ingevuld en heeft het volste vertrouwen de ambitie waar te kunnen maken. Te meer omdat er al aanvullende ideeën zijn, waarvan de baten nog niet goed becijferd zijn. Hierbij kan gedacht worden aan kansen als verdergaande samenwerking op het gebied van buitendienstwerkzaamheden, betere afstemming rond kabels en leidingen met andere nutsbedrijven en een gezamenlijk digitaal waterloket voor de regio. Projecten Samenwerkingsprojecten Jaarlijkse besparing Kennis delen, beleid afstemmen, taken verdelen (minder fte s) Onderhoud rioolgemalen Monitoring riolering Gezamenlijk relinen Gezamenlijk inspectie en reiniging Cyclisch rioolonderhoud Wat is de regio De regio Noordkop bestaat uit de gemeenten Den Helder, Hollands Kroon, Schagen, Texel en het hoogheemraadschap. De samenwerking is ooit gestart met negen gemeenten. Uit de fusie van de voormalige gemeenten Anna Paulowna, Niedorp, Wieringen en Wieringermeer is in 2012 de nieuwe gemeente Hollands Kroon ontstaan. Na de fusie van de gemeenten Harenkarspel, Schagen en Zijpe ontstond in 2013 de nieuwe gemeente Schagen. De regio telt ongeveer inwoners. Bestuurlijke inbedding De voormalige negen Noordkopgemeenten en het hoogheemraadschap ondertekenden in 2003 een intentieovereenkomst om de projectmatige samenwerking een meer structureel karakter te geven. In 2006 is door alle gemeenten een afvalwaterakkoord met het hoogheemraadschap afgesloten. Op 2 juli 2014 is een samen werkingsovereenkomst tussen HHNK en gemeenten ondertekend, waarin de ambities voor 2020 zijn vastgelegd. Samenwerking tot nu toe Gemeenten en hoogheemraadschap werken al sinds 2001 samen in de Noordkop. In ruim tien jaar samenwerking zijn verschillende uitvoeringsprojecten gerealiseerd, waaronder monitoring in de riolering, relining, inspectie en reiniging, gemalenbeheer en hoogtemetingen in de riolering. Tevens is een groot aantal bijeenkomsten georganiseerd om kennis uit te wisselen over onderwerpen als nieuwe wetgeving, assetmanagement, sanering buitengebied en juridische aspecten. De projecten in de samenwerking hebben tot nu toe een jaarlijkse besparing van opgeleverd. Gemeenten hebben daarnaast autonoom ongeveer bespaard, o.a. door heroverwegingen van investeringen, relining in plaats van vervanging en door een langere technische levensduur van de riolen. Gezamenlijk bespaart de regio Noordkop dus Deze besparing is voor 2020 ingeboekt in de vastgestelde kostendekkingsplannen behorende bij de GRP s (Gemeentelijke Rioleringsplannen). Overigens heeft de goede samenwerking tussen gemeenten en waterschap in de regio ook al vóór 2010 zijn vruchten afgeworpen. Voor de zeven zuiveringskringen zijn optimalisatiestudies uitgevoerd, waarbij in totaal bijna 7 miljoen op het investeringsvolume is bespaard. De grootste besparing is echter het gevolg van het handhaven van bestaande voorzieningen in het buitengebied met niet kwetsbaar oppervlaktewater, in plaats van het aanleggen van geavanceerde IBA- Gezamenlijk gegevensbeheer Overig (waaronder gezamenlijk GRP) Optimalisatie besparing Den Helder bergbezinkbassin (2013) Autonome besparingen o.a. heroverweging investeringen, relinen en verlengen technische levensduur Totaal incl. autonoom beleid: Nieuwe projecten Jaarlijkse besparing: Optimalisatie lange termijn programmering o.b.v. levensduurverlening Herziening eenheidsprijzen Gedifferentieerd inspecteren van de riolering Relinen Heroverweging drukriolering Totaal nieuwe projecten Totaal Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 13

9 Projecten Jaarlijkse besparing Samenwerkingsprojecten Onderhoud gemalen (gezamenlijke aanbesteding) Monitoring Reinigen en inspecteren vgrp Wat is de regio De regio Noord-Kennemerland Noord bestaat uit de gemeenten Alkmaar, Graft-de Rijp, Schermer, Langedijk, Heerhugowaard, Bergen, Heiloo, Castricum en het hoogheemraadschap. Deze regio telt ongeveer inwoners. Bestuurlijke inbedding Met de ondertekening van een bestuurlijk convenant in 2012 is de samenwerking tussen gemeenten en hoogheemraadschap vastgelegd. In dit convenant was nog geen besparingsopgave opgenomen. In maart 2014 is door de deelnemende partijen een bestuurlijke overeenkomst getekend waarin een besparingsopgave van 3,4 miljoen als ambitie is vastgesteld. Hieraan ligt een doelmatigheidsrapportage en een samenhangend regionaal afvalwaterprogramma ten grondslag waarin sprake is van een potentiële besparing van 2,8 miljoen. De stuurgroep heeft een hogere ambitie opgelegd aan de samenwerking, wat door middel van innovatie in de waterketen zal worden bereikt. Samenwerking tot nu toe Sinds de formele start van de samenwerking in Noord-Kennemerland Noord in 2012 zijn verschillende werkgroepen actief op het gebied van kwaliteitsverbetering, het reduceren van kwetsbaarheid binnen de keten en het zoeken naar besparingsmogelijkheden en kostenvoordelen. Het werk van deze groepen, waarin de partners samenwerken, levert momenteel jaarlijks een besparing op van in Gemeenten hebben daarnaast autonoom ongeveer bespaard, o.a. door heroverwegingen van investeringen, relining in plaats van vervanging en door een langere technische levensduur van de riolen. Gezamenlijk bespaart de regio Noord-Kennemerland Noord dus Deze besparing is voor 2020 ingeboekt in de vastgestelde kostendekkingsplannen behorende bij de GRP s. Besparingsambitie op de kosten in 2020 In 2010 is een prognose gemaakt voor de kosten in De ambitie om 12,5% op deze kosten te besparen komt voor de regio Noord- Kennemerland Noord neer op een besparing van 3,4 miljoen. Uitvoeringsprogramma naar 2020 In 2013 is een feitenonderzoek uitgevoerd om de verdere besparingskansen richting 2020 in beeld te brengen. Dit feitenonderzoek heeft geleid tot de projecten in het overzicht op pagina 15. Het totale programma leidt tot een besparing van 3,8 miljoen. Daarmee wordt de in de bestuurlijke overeenkomst vastgelegde ambitie van 3,4 miljoen ruimschoots gehaald. Gezamenlijk Gegevensbeheer (delen licentiekosten / minder FTE) en reiniging Relinen en deelreparaties (gezamenlijke aanbesteding) Autonome besparingen o.a. heroverweging investeringen, relinen en verlengen technische levensduur Totaal incl. autonoom beleid: Nieuwe projecten Jaarlijkse besparing: Relinen in plaats van vervangingen in de investeringslijn Levensduurverlenging Gedifferentieerd reinigen en inspecteren Herziening eenheidsprijzen investeringen Buitengebied Personeel als asset Totaal nieuwe projecten: Totaal Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 15

10 Wat is de regio De regio Noord-Kennemerland Zuid (NKZ) bestaat uit de drie gemeenten Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest en het hoogheemraadschap. Deze regio telt ongeveer inwoners. Bestuurlijke inbedding In september 2012 hebben de gemeenten en het hoogheemraadschap een intentieverklaring ondertekend om de mogelijkheden voor samen werking te onderzoeken. Het resultaat is een regionaal feitenonderzoek en een op 16 januari 2014 onder tekend convenant. In dit convenant is een besparingsambitie voor de gemeenten vastgelegd van 1,2 miljoen. Samenwerking tot nu toe De gemeenten hebben per 2014 autonoom 102% ofwel 1,24 miljoen van het besparingsdoel gerealiseerd. Omdat de besparingen autonoom zijn bereikt, volgt hier een opsomming van resultaten per gemeente. Beverwijk heeft de besparing voornamelijk behaald door ongeveer 53% van de geplande investeringen te redu ceren, zonder in te boeten op kwaliteit of termijnen te overschrijden. Het heroverwegingsproces is aangemeld als best practice op de site van samenwerken aan water. Heemskerk haalt de besparing voornamelijk uit het terugdringen van de kosten van de vervangingsinvesteringen. Dit heeft geen nadelige gevolgen omdat vervanging op korte termijn niet noodzakelijk is gebleken. Ook speelt het besef dat budgetbepaling vanuit een cyclische benadering tot een hoger jaarbudget leidt dan in praktijk nodig blijkt. Investeringen ter verbetering worden heroverwogen op basis van het regionaal feitenonderzoek. Via effect gestuurd monitoren wordt regionaal ingezet op betere onderbouwing voor investeringen. Uitgeest heeft nog geen autonome besparing behaald. Dit komt doordat juist per 2010 is ingezet op een kwaliteitsslag in beheer en verbetermaatregelen. Deze situatie is vooralsnog onveranderd. Net als bij Heemskerk verwacht Uitgeest wel besparingen uit heroverweging van verbetermaat-regelenenuitdebetereonderbouwing van beheermaatregelen. Besparingsambitie op de kosten in 2020 In 2010 is een prognose gemaakt voor de kosten in De ambitie om 12,5% op deze kosten te besparen, komt voor de regio Noord-Kennemerland Zuid neer op een besparing van 1,22 miljoen. De gemeenten hebben deze besparing al gerealiseerd. De regio (gemeenten, HHNK en PWN) verwacht aanvullend hierop meer te besparen. Uitvoeringsprogramma naar 2020 Op basis van het regionaal feitenonderzoek is een vervolgtraject opgezet in nauwe samenwerking met PWN en HHNK als onderdeel van het ondertekende convenant. a. In 2014 vindt heroverweging plaats van nut en noodzaak van investeringen en verbeteringsmaatregelen. b. In 2014 is sprake van samenwerking op het gebied van monitoring op effect en gegevens op orde. Deze onderwerpen worden qua aanpak en uitwerking afgestemd met de overige samenwerkingsregio s binnen Noorderkwartier. c. Ontwikkeling van een businesscase voor wederzijdse dienstverlening voor continuïteit, waarbij capaciteit en competenties breder worden benut. d. In 2015 nader onderzoek naar beheerstrategieën (assetmanagement). e. In 2016 vaststellen gezamenlijke visie en afstemming van beleid via GRP s en Waterplan. Samengevat stelt de regio zich tot doel om de resultaten van bovengenoemde acties vast te leggen in gezamenlijke of gelijktijdige besluitvorming van GRP s en Regionaal Waterplan. De besparingsambitie van 1,2 miljoen is via autonome keuzes gerealiseerd. Het totale programma leidt tot een besparing van 1,6 miljoen. Projecten Jaarlijkse besparing Heroverweging investeringsprogramma Heroverweging vervangingsinvesteringen Integrale aanpak afkoppelen en grondwateroverlast Totaal autonome projecten: Nieuwe projecten Jaarlijkse besparing: Visie planvorming programmering Reinigen inspecteren beoordelen maatregelen Programma van eisen aanbesteden toezicht Data meten monitoren inzicht 0 Onderhoud klachten storingen Totaal nieuwe projecten: Totaal Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 17

11 Wat is de regio De regio West-Friesland bestaat uit de gemeenten Stede Broec, Enkhuizen, Drechterland, Hoorn, Koggenland, Opmeer, Medemblik en het hoogheemraadschap. De regio telt inwoners. Hoorn is de grootste kern binnen het gebied. Per 2015 wordt het ambtelijk apparaat van Stede Broec, Enkhuizen en Drechterland samengevoegd. Bestuurlijke inbedding De samenwerkingsregio is ontstaan door aan te haken bij het bestaande samenwerkingsverband voor Verkeer en Vervoer, Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Economische zaken (VVRE). Het waterketendossier wordt bestuurlijk en ambtelijk getrokken door gemeente Opmeer, met Stede Broec als reserve. Op 21 augustus 2014 is er een convenant tussen de gemeenten, het hoogheemraadschap en PWN gesloten. Op 19 juni 2014 is het programmaplan vastgesteld in de vergadering van de VVRE. Samenwerking tot nu toe Gemeenten hebben autonoom ongeveer bespaard, o.a. door heroverwegingen van investeringen, relining in plaats van vervanging en door een langere technische levensduur van de riolen. Deze besparing is voor 2020 ingeboekt in de vastgestelde kostendekkingsplannen behorende bij de GRP s. Besparingsambitie op de kosten in 2020 In 2010 is een prognose gemaakt voor de kosten in De ambitie om 12,5% van deze kosten te besparen, komt voor de regio West-Friesland neer op een besparing van 2,62 miljoen. Uitvoeringsprogramma naar 2020 In onderstaande tabel zijn de projecten weergegeven die volgens het huidige uitvoeringsprogramma zijn gestart. De samenwerking met het hoogheemraadschap en PWN en enkele intergemeentelijke projecten leiden naar verwachting tot een verdere besparing van ruim 0,5 miljoen. In onderstaande tabel is dit verder gespecificeerd. Het programmaplan dat in juni is vastgesteld geeft een nadere onderbouwing van de plannen en planning van de implementatie. Met de al lopende besparingen en uitvoering van het programmaplan zal voldaan worden aan de besparingsambitie van 2,6 miljoen per jaar in Projecten Autonoom Jaarlijkse besparing: o.a. heroverweging investeringen, relinen en verlengen technische levensduur Nieuwe projecten in het programma Jaarlijkse besparing: Samenwerking Reinigen en inspecteren Beoordelen en maatregelen Aanbesteden en toezicht Databeheer Meten en monitoren Gemalenbeheer Klachten en storingen Visie en planvorming Reinigen en inspecteren Totaal: Nog te starten projecten Jaarlijkse besparing: Heroverweging vervangingsinvesteringen Samenwerking belastinginning Procesautomatisering Herziening beleid buitengebied Verbetering afstemming met nutsbedrijven Totaal: Totaal Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 19

12 langetermijnprognoses beheer- en onderhoudsinspanningen dusdanig in te richten dat riolen, persleidingen, drinkwaterleidingen en wegen op hetzelfde moment afgeschreven zijn. Baten zullen zich vooral na 2020 doen gelden. Het kritisch beschouwen hoe investeringen worden gefinancierd. Door meer direct af te boeken en minder te activeren, kunnen rentelasten worden uitgespaard. Zelfs als rekening gehouden wordt met verminderde rente-inkomsten van spaargelden aan de kant van burgers en bedrijven (omdat heffingen op korte termijn vaak iets hoger worden), zijn de baten nog zeer significant: op lange termijn al snel 10% van de totale kosten. Bij vergaande samenwerking kunnen over en weer diensten worden verleend. Medewerkers worden op hun specialisme ingezet (onderhoud, modellering, planvorming, etc.). Niet iedereen hoeft alles meer te doen. De herhaalfactor wordt uit de werkprocessen gehaald, wat tot een efficiencyslag leidt. Ook zal de regio goede voorbeelden uit andere regio s adopteren. Zo zullen de ervaringen met de heroverwegingen van voorzieningen in het buitengebied worden opgehaald. Het was nog niet mogelijk om per project de concrete bedragen in te vullen maar hier wordt onder regie van het kernteam verdere invulling aan gegeven. Clusters en projecten Cluster Planvorming en Programmering Jaarlijkse besparing Regionaal afvalwaterbeleid Gezamenlijk GRP Assetmanegement Afstemming gemeenten, HHNK en PWN p.m. Optimalisatie verbeterd gescheiden stelsel Wat is de regio De regio Zaanstreek-Waterland bestaat uit de gemeenten Purmerend, Zaanstad, Waterland, Edam-Volendam, Beemster, Zeevang, Landsmeer, Wormerland, Oostzaan en het hoogheemraadschap. De ambtelijke organisaties van de gemeenten Oostzaan en Wormerland werken samen onder de naam OVER-gemeenten. De ambtelijke organisatie van de gemeente Beemster is ondergebracht bij de gemeente Purmerend. De gemeenten Edam-Volendam en Zeevang gaan per 1 januari 2016 fuseren. Deze regio telt ongeveer inwoners. Bestuurlijke inbedding Op 7 maart 2014 hebben, op basis van een feitenanalyse, de verantwoordelijke bestuurders van de gemeenten in de regio Zaanstreek Waterland een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. In de overeenkomst is het streven vastgelegd te voldoen aan de opgaven van het bestuurs-akkoord Water (BAW). Het samenwerkingsverband is vanaf het begin begeleid door een stuurgroep waar de voor de rioleringszorg verantwoordelijke wethouders van Zaanstad en Purmerend zitting in hebben. Na de eerste rapportage van de visitatiecommissie is HHNK betrokken bij de stuurgroep. Op 21 augustus 2014 is er een convenant getekend waarin de samenwerking tussen de regio Zaanstreek-Waterland met PWN en het hoogheemraadschap is bekrachtigd. Samenwerking tot nu toe De samenwerking in regio Zaanstreek- Waterland heeft na het BAW een vertraagde start gehad. In 2013 is in eerste instantie intergemeentelijk verkend welke samenwerkingskansen mogelijk zijn. In 2014 zijn het hoogheemraadschap en PWN aangeschoven. Inmiddels is een nieuwe systematiek vastgelegd voor het reinigen en inspecteren van riolen, is het beoordelingskader aangepast, zijn gezamenlijke inkooptrajecten opgezet en is de keuze gemaakt om met één beheerpakket te gaan werken. Deze nieuwe inzichten zijn nog niet verwerkt in GRP s. Ten opzichte van andere regio s boven het Noordzeekanaal is de afname van de prognose 2020 minder groot. Dit wordt mede veroorzaakt doordat bijvoorbeeld de gemeenten Zaanstad en Edam-Volendam juist bezig zijn om achterstanden in vervanging in te lopen, wat de mogelijkheid op het verminderen van investeringsuitgaven tot 2020, sterk reduceert. Besparingsambitie op de kosten in 2020 In 2010 is een prognose gemaakt voor de kosten in De ambitie om 12,5% op deze kosten te besparen, komt voor de regio Zaanstreek-Waterland neer op een besparing 5,2 miljoen. Uitvoeringsprogramma naar 2020 Gemeenten, hoogheemraadschap en PWN hebben in het voorjaar van 2014 een verkenning uitgevoerd naar kansen om de ambitie van 5,2 miljoen besparing gezamenlijk in te vullen, waarbij de resultaten van de intergemeentelijke verkenning uit 2013 zijn meegenomen. In de tabel op pagina 21 is het uitvoeringsprogramma weergegeven waarmee de regio Zaanstreek-Waterland is gestart. Het huidige uitvoeringsprogramma leidt tot een besparing van 3 miljoen op de geraamde kosten in Er resteert nog een opgave van 2,2 miljoen. Deze zal gerealiseerd worden met de volgende concrete activiteiten: Baten uit de korte-termijn-afstemming tussen gemeenten en PWN: riolen, wegen en drinkwaterleidingen zo veel mogelijk in één keer vervangen. Langetermijn-afstemming tussen gemeenten, PWN een HHNK. Doel hiervan is om door middel van Cluster Beheer en Uitvoering Reinigen, inspectie (Beoordelen) maatregelen Doelmatig gemalenbeheer Beheerpakket riolering Cluster Inzicht toestand en functioneren Inzicht functioneren afvalwaterketen Grondwaterpeilmonitoring Actualisatie BRP s Cluster Inkoop Strategische inkoop ( markt als partner ) Persleidingen calamiteiten aannemer Inkoop reinigen en inspecteren Cluster financiën Financieel beheer p.m. Herziening eenheidsprijzen Uniform kostendekkingsmodel Cluster Management en organisatie Heffen belastingen (stimuleren en volgen) Onderhoud, storingen en klachten Inzetten capaciteiten over en weer p.m. Totaal Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 21

13 Projecten Toelichting Jaarlijkse besparing Samenvoegen laboratoria Energie inkoop via HVC Verwerking van het slibgranulaat door HVC Besparing op de investeringen in de zuivering technische werken Het samenvoegen van laboratorium Waterproef van HHNK en Waternet met het Waterlaboratorium van PWN, Dunea en Waternet. Door energie-inkoop via HVC is een besparing gerealiseerd op de energiekosten Besparing door het afzetten van het slibgranulaat van de slibdrooginstallatie (SDI) aan de HVC i.p.v. de ENCI Reeds gerealiseerd na 2010: optimalisatie heeft geleid tot voorkomen van een nieuw te stichten rwzi Agriport (besparing 30 miljoen op de investering); optimalisatie door sturing in de afvoer vanuit Heerhugowaard voorkomt uitbreiding van rwzi Geestmerambacht (besparing 5,5 miljoen op de investering); optimalisatie en innovatie door middel van fijnzeven leidt tot lagere investeringskosten op rwzi Beemster 0,3 miljoen 1,25 miljoen 0,3 miljoen 2,8 miljoen Totaal gerealiseerde projecten 4,7 miljoen Nieuwe projecten Toelichting Jaarlijkse besparing Besparing op de investeringen in de zuiveringstechnische werken Assetmanagement op het beheer Energie Efficiency Plan Van 2014 tot 2020 Verdere optimalisatie in de investeringen door optimalisaties leidt tot het terugdringen van het jaarlijks investeringsvolume van 25 miljoen/jaar tot 16 miljoen/jaar Door assetmanagement wordt bespaard op de beheerkosten van de zuiveringstechnische werken Het implementeren van het Energie Efficiency Plan leidt tot 2% besparing op de jaarlijkse energiekosten voor het zuiveringsbeheer 3,0 miljoen 0,4 miljoen 0,2 miljoen het terugwinnen van energie- en grondstoffen; toepassing van riothermie voor warmtewinning uit rioolwater; toepassing van innovatieve technische oplossingen om het chemicaliënverbruik terug te dringen en te besparen op jaarlijkse onderhoudskosten. Wat is de regio? Het beheergebied van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier omvat de provincie Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Dit komt overeen met het gebied Noorderkwartier. Het hoogheemraadschap beheert een uitgestrekt stelsel van rioolgemalen en persleidingen om het afvalwater te transporteren naar vijftien rioolwaterzuiveringen waar zuivering van het afvalwater plaatsvindt. In totaal telt de regio ongeveer 1,1 miljoen inwoners. Bestuurlijke inbedding Het hoogheemraadschap heeft met de vijf samenwerkingsregio s overeenkomsten of convenanten afgesloten waarin de ambities van het BAW zijn doorvertaald naar de betreffende regio. Daarnaast heeft het hoogheemraadschap in 2013 het Programma Waterketen vastgesteld. Samenwerking tot nu toe Het hoogheemraadschap werkt in de vijf samenwerkingsregio s samen met de gemeenten. Binnen de samenwerking is het hoogheemraadschap trekker van onderwerpen zoals: meten en monitoring om een beter beeld te krijgen van het functioneren van het afvalwatersysteem; optimalisatie van verbeterd gescheiden rioolstelsels, waarbij minder regenwater naar de zuivering wordt afgevoerd; verkenning van de mogelijkheden voor nieuwe sanitatie (kleinschalige alternatieve zuivering). Het hoogheemraadschap werkt niet alleen samen met gemeenten, maar heeft ook een samenwerkingsverband met het drinkwaterbedrijf PWN, onder de noemer Puur & Zuiver. De samenwerking met PWN richt zich overigens niet uitsluitend op de processen binnen de waterketen; het gaat om het verbeteren van de kwaliteit, de dienstverlening en verlaging van de kosten. Op tal van terreinen is er sprake van raakvlakken tussen PWN en HHNK, uiteenlopend van HR-vraagstukken, arbeidsmarkt, vraagstukken rond kabels en leidingen in waterkeringen, opslag van materialen, educatie en communicatie tot grondwaterbeleid. Op alle terreinen is sprake van synergie. Op projectniveau heeft het hoogheemraadschap autonoom en door nauwe afstemming met gemeenten en drinkwaterbedrijf sinds 2010 de besparingen genoemd in de tabel onder Projecten, weten te realiseren. Besparingsambitie op de kosten in 2020 De verwachte autonome ontwikkeling voor de kosten van de waterketen worden gebaseerd op de begroting van Deze zijn namelijk niet beïnvloed door het Bestuursakkoord Water. Volgens het rapport Doelmatig Beheer Waterketen van de Commissie Feitenonderzoek uit 2010 stijgen de autonome kosten voor het transporteren en zuiveren van afvalwater tussen 2010 en 2020 met 20%. Hierbij is geen rekening gehouden met inflatie. Innovaties in het zuiveringsbeheer Verdere optimalisatie van bedrijfsvoering en processturing Totaal nieuwe projecten Totaal Het hoogheemraadschap werkt met een meerjarenraming die een periode van vier jaar bestrijkt en die jaarlijks wordt bijgesteld. In 2010 liet de meerjarenraming duidelijk zien dat de kostenontwikkeling overeenkwam met de landelijk aangenomen trend van 20% groei naar Concreet voor het hoogheemraadschap: Totale jaarlijkse kosten waterketen 2010: 71 miljoen Totale jaarlijkse kosten in 2020, bij ongewijzigd beleid (stijging 20%): 85 miljoen Totale jaarlijkse kosten in 2020, ambitie (stijging 6%): 74 miljoen Door een verdere centralisatie in het zuiveringsbeheer en optimalisatie in de processturing Ten opzichte van de prognose voor 2020 is de te bereiken besparing door samenwerking voor het hoogheemraadschap vastgesteld op 10,6 miljoen. Uitvoeringsprogramma naar 2020 Besparingen op de kosten van het zuiveringsbeheer Het hoogheemraadschap heeft een Programma Waterketen vastgesteld waarin de volgende speerpunten zijn benoemd: begin bij de bron; functies van afvalwater; toekomstbestendige bedrijfsvoering; samenwerking in de afvalwaterketen. 1,6 miljoen 0,7 miljoen 5,9 miljoen 10,6 miljoen Na 2010 heeft het hoogheemraadschap gestuurd op het verder terugdringen van de kosten van het zuiveringsbeheer. Naast de genoemde reeds gerealiseerde besparingen geven de rijen onder Nieuwe Projecten een overzicht van concreet benoemde aanvullende besparingen voor de periode tot Inclusief de hierboven reeds vastgestelde besparingen zal het hoogheemraadschap met het programma Waterketen minimaal 10,6 miljoen besparing per jaar realiseren in Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 23

14 Wat is de regio? PWN voorziet de meeste inwoners (1,7 miljoen) en bedrijven in Noord- Holland van drinkwater, met uitzondering Amsterdam en omstreken, Heemstede en Hilversum. Boven het Noordzeekanaal woont circa 63 % van de afnemers. Bestuurlijke inbedding Vanaf 2012 ontwikkelt zich een intensieve samenwerkingsband tussen HHNK en PWN. De werktitel van dat proces luidt Puur & Zuiver. Er is een gemeenschappelijke missie en visie opgesteld. Op basis van de drie vastgestelde speerpunten Assetmanagement, Waterkwaliteit en HR worden nu gemeenschappelijke projecten voorbereid en uitgevoerd. De wisselwerking tussen de strategische top en de werkvloer levert merkbaar goede output op. Met de gemeenten en HHNK wordt gewerkt aan samenwerkingsconvenanten. Samenwerking tot nu toe Samenwerking met HHNK is in 2012 gestart (zie ook goede voorbeelden). Met de gemeenten vond altijd al een goede samenwerking plaats in het kader van het oplossen van problemen bij waterleidinglekken. Samen met gemeenten wordt ook gewerkt aan het zo laag mogelijk houden van de kosten voor de burgers. Een goed voorbeeld daarvan is het niet toepassen van precariobelasting voor waterleidingen. Mede door de visitatiecommissie is de samenwerking met de gemeenten en HHNK in een stroomversnelling gekomen. PWN wil niet alleen solitair haar bijdrage leveren aan de besparingen in de waterketen, maar juist ook samen met de genoemde partners. Inmiddels heeft PWN voor het gehele voorzieningsgebied de volgende besparing gerealiseerd: dijkversterkingen: convenanten met drie waterschappen en overige ondergrondsenetbeheerders in 2011 en 2012 afgesloten. Jaarlijkse besparing: ; administratieve lastenverlaging bij lozingen van bemalingswater: convenant met HHNK in 2012 afgesloten. Jaarlijkse besparing: Besparingsambitie op de kosten in 2020 Conform de afspraken binnen de drinkwatersector heeft PWN de ambitie bepaald door de landelijke besparing van 70 miljoen naar rato van inwoneraantal (10%) toe te rekenen aan het voorzieningsgebied van PWN. Dit betekent voor PWN een totale ambitie van 7 miljoen besparing op de kosten in Beoogde doelen in 2020 Totaal Onder Noordzeekanaal (AGV, Rijnland + twee regio s) Boven Noordzeekanaal (= Noorderkwartier) PWN autonoom totaal 4,3 1,6 2,7 PWN + waterschappen 1,3 0,5 1,0 PWN + gemeenten 1,3 0,5 0,8 Totaal deel PWN 7,0 2,5 4,5 Projecten PWN autonoom PWN + waterschappen PWN + gemeenten Totaal deel PWN Toelichting Invoering van het nieuwe werken (reductie FTE en reductie gebouwkosten) Digitalisering van klantprocessen (reductie kostendruk en reductie FTE) Reductie kosten verleggen leidingen bij dijkversterkingen Bemalingslozingen Assetmanagement Kwaliteit HR Fusie waterlaboratoria Samenwerking met gemeenten en netbeheerders (reductie kosten a.g.v. vooraf afstemming RO belangen bij ambitieus deltaprogramma) Klimaatbestendigheid Meekoppelen Rioolvervangingen Grondwatermonitoring en Assetmanagement Jaarlijkse besparing regio Noorderkwartier 1,9 miljoen 0,8 miljoen 1,0 miljoen 0,8 miljoen 4,5 miljoen 24 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 25

15 Onderstaande documenten zijn op te vragen bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: 1. Statusrapport (gedetailleerd financieel overzicht Noorderkwartier ( ) 2. Overeenkomst Samenwerking Afvalwaterketen Noordkop ( ) 3. Regionaal Feitenonderzoek Noordkop ( ) 4. Uitvoeringsprogramma Noordkop ( ) 5. Bestuursovereenkomst Regionale Samenwerking Noord-Kennemerland Noord ( ) 6. Doelmatigheidsonderzoek samenwerkingsverband Noord-Kennemerland Noord ( ) 7. Regionaal Afvalwaterketen Programma Noord-Kennemerland Noord ( ) 8. Convenant Samenwerking Afvalwaterketen Noord-Kennemerland Zuid ( ) 9. Rapport Regionale Feiten en Kansen SW AWK Noord-Kennemerland Zuid ( ) 10. Convenant Regionale Samenwerking Waterketen West-Friesland ( ) 11. Presentatie Feitenonderzoek West-Friesland ( ) 12. Programmaplan Samenwerking Waterketen gemeentes West-Friesland ( ) 13. Convenant Regionale Samenwerking Waterketen Zaanstreek-Waterland ( ) 14. Aanpak Samenwerking waterketen regio Zaanstreek Waterland ( ) 15. Regionaal Feitenonderzoek Zaanstreek-Waterland ( ) 16. Toekomstvisie (afval)waterketen, meer dan afvalwater alleen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier ( ) 17. Programma Waterketen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier ( ) 18. Tabel overzicht resultaten optimalisatiestudies tot 2010 ( ) 26 Gezamenlijke Rapportage Samenwerking Waterketen Noorderkwartier 27