Woord vooraf Lerende Vlaming, lerende stad en lerende gemeente

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf Lerende Vlaming, lerende stad en lerende gemeente 1 Algemeen 1. Uitval in het onderwijs kost meer dan de economische crisis 1 2. Onderzoek 2 3. Waarom investeren niet alle landen in de sociale onderklasse? 4 2. Waarom sociale mix belangrijk is. Lessen uit het PISAonderzoek 1 2. PISA-onderzoek wijst op ongelijke onderwijskansen 1 3. De impact van het schoolsysteem op gelijke onderwijskansen 4 4. Zwakkere en sterkere leerlingen samenhouden of niet? 7 5. Sociale mix en gelijke kansen 9 6. Besluit en discussie 19 Bibliografie De sociale lift blijft steken 1 4. Flankerend onderwijsbeleid mobiliseert lokale daadkracht voor gelijke kansen 1 1. Gemeentelijke regie in het flankerend onderwijsbeleid Kansen bieden in een samenleving die niemand uitsluit Lokale daadkracht mobiliseren rond onderwijs Probleemstelling en beleidscontext Onderwijskansen in een samenleving die niemand uitsluit Onderwijs, motor van de sociale lift? Europese en Vlaamse beleidscontext Multigovernance en synergie van beleid: Glokalisatie doet zijn intrede Actor- en regierol van diverse overheden in onderwijsbeleid en flankerend onderwijsbeleid Strategische en operationele doelstellingen van flankerend onderwijsbeleid 6 Afl. 7 maart 2012 Inhoud / 1

2 2. VVSG-matrixmodel voor coördinatie en regie door lokale besturen Naar een tweedimensionaal model Verticale as: visieontwikkeling Horizontale as: doorzettingsmacht Matrixmodel met vier types van coördinatierollen Kanttekeningen bij het matrixmodel Dynamisch model Van ongeorganiseerd netwerk naar doel- en resultaatgerichte multipartijsamenwerking Noodzaak van een voorwaardenscheppend Vlaams beleidskader met betrekking to de regierol Bestuurskracht: regie zonder macht, besturen zonder kracht? Multipartijsamenwerking en regie in het lokaal flankerend onderwijsbeleid 17 Hoe lokale daadkracht mobiliseren rond onderwijs? Decretale taken en nieuwe opdrachten voor het lokale bestuur vereisen lokale regie en middelen Hoe gaan lokale besturen om met hun nieuwe rol? Bestuurskracht, bestuurscapaciteit en interne regie (Partners & Pröpper, 2004) Ambitie, langetermijnvisie, politiek leiderschap en bestuurlijk draagvlak Interne regie en bestuurscapaciteit De verkokering en verkaveling voorbij Organiserend vermogen en procesgeheugen Welk model? Instrumenten voor een lokaal flankerend onderwijsbeleid Met welke instrumenten kan een bestuur de lokale onderwijsregie vorm geven? Taken FOB-coördinator 24 Bibliografie De gemeente als initiatiefnemer en ondersteuner van een traject zonder zittenblijven 1 2. De start: zittenblijven in Antwerpen geproblematiseerd 3 3. Samen tot aan de Meet: doelstelling, fundamenten, strategie en bouwstenen 6 4. Samen tot aan de Meet implementeren op school De lokale overheid als initiator en ondersteuner van een traject zonder zittenblijven 12 Bibliografie 14 Inhoud / 2 Afl. 7 maart 2012

3 2 Gelijke opvoedingskansen van bij de start 1. Opvoedingsondersteuning: een recht voor alle gezinnen 1 1. Van informele naar georganiseerde opvoedingsondersteuning 1 2. Wat verstaan we onder opvoedingsondersteuning? Definitie van opvoedingsondersteuning Voor wie is opvoedingsondersteuning bedoeld? Het doel van opvoedingsondersteuning Uitgangspunten 4 3. Welk beleid wordt gevoerd inzake opvoedingsondersteuning? Het lokaal niveau De opvoedingswinkels Het bovenlokaal niveau Vlaamse coördinatoren opvoedingsondersteuning Provinciale steunpunten opvoedingsondersteuning Forfaitaire tegemoetkomingen Vlaams Expertisecentrum voor Opvoedingsondersteuning De praktijk van opvoedingsondersteuning Informeren, voorlichten en sensibiliseren Signalering, vroegtijdige onderkenning en verwijzing Overige functies van opvoedingsondersteuning Praktisch-pedagogische of instrumentele steun Emotionele steun Sociale samenhang stimuleren, sociale steun en zelfhulp bevorderen Pedagogische advisering en/of licht ambulante/ mobiele ondersteuning Intensievere, laagdrempelige hulp 26 Bibliografie Boekbaby s: taalstimulering en leesbevordering voor de allerkleinsten in je gemeente 1 1. Inleiding: Wat doet Boekbaby s? 1 2. Werkt Boekbaby s? 1 3. De rol van Kind en Gezin 1 4. Twee boekenpakketten voor elk kind 2 5. Ook jouw gemeente kan meedoen met Boekbaby s 2 3. Voorschoolse kinderopvang (0-3-jarigen): misdadig of zegen? Wat is voorschoolse kinderopvang? 1 Afl. 8 augustus 2012 Inhoud / 3

4 1.2. Over het tekort aan voorschoolse opvang Verklaringen voor tekort 3 2. Naar een voldoende aanbod kwaliteitsvolle voorschoolse kinderopvang 4 3. Naar een voldoende aanbod toegankelijke kinderopvang Begrippen gedefinieerd Iedereen welkom 9 4. Landschap voorschoolse kinderopvang Een aantal begrippen geduid Overzicht verschillende opvangvormen Rol lokale besturen Lokaal bestuur als organiserend bestuur van een kinderopvangvoorziening Lokaal bestuur als regisseur of verantwoordelijke van het lokaal kinderopvangbeleid Lokaal overleg kinderopvang en lokaal beleidsplan kinderopvang Ontmoetingen als vorm van opvoedingsondersteuning 1 1. Opvoedingsondersteuning: de traditionele invulling 1 2. Ontmoeten als vorm van opvoedingsondersteuning: meer van hetzelfde of iets anders? 5 3. Project Opvoedingsondersteuning in ontmoeten Een soort sociale ruimte Onbegrensde ruimte Ontmoeten als vormend Opvoedingsondersteuning in ontmoeten: waar het pedagogische en het sociale samenkomen Resultaten Voorbeelden uit het Bronnenboek Atelier Das pas koken (Tienen) Peuterbrunch (Overijse) Oogsten op t open veld (Leuven) Barbecue bij een onthaalmoeder (Aarschot) 16 Literatuur 18 3 Gelijke onderwijskansen van bij de start 1. De thuistaal van allochtone leerlingen als hefboom voor gelijke onderwijskansen 1 2. Schoolachterstand van allochtone leerlingen 1 Inhoud / 4 Afl. 8 augustus 2012

5 3. Mogelijke verklaringen voor verschillen in schoolsucces 3 4. Voortbouwen op de thuistaal om Nederlands te leren 5 5. Krachtlijnen van het Gents thuistaalproject Verhogen van de kleuterparticipatie Talensensibilisering in vier projectscholen en de daaraan verbonden buitenschoolse opvang Onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) voor Turkse leerlingen in twee projectscholen (gemiddeld vier lestijden tot het tweede leerjaar) Ontwikkeling van krachtige leeromgevingen voor interactief taalonderwijs De tijd doorgebracht in contact met Nederlands blijft constant (minimaal 28 lestijden) Ook ouders leren Nederlands met hun kinderen en in samenwerking met de basiseducatie Grondige evaluatie van de resultaten van het project 12 Bibliografie Schoolkosten voor de ouders 1 2. Een structureel beleid uitbouwen Omgaan met onbetaalde rekeningen haalbare betalingen Interne solidariteitsmechanismen Een goede communicatie Een actief onthaalbeleid Doordachte studiekeuze Omgaan met sociale en financiële kwetsbaarheid Inspraak en betrokkenheid Gebruik van didactisch materiaal Een- en meerdaagse uitstappen Externe organisaties, instellingen, initiatieven De LOP s Het sociaal fonds De kansenpas Het lokaal bestuur: het flankerend onderwijsbeleid De provincies en flankerend beleid Samenwerking met externe organisaties 18 Bronnen Taalbeleid in het kwadraat: krijtlijnen voor een taalstimulerend jeugdbeleid op gemeentelijk niveau 1 2. Taal in een gemeentebeleid 1 3. Taalbeleid op school 3 Afl. 8 augustus 2012 Inhoud / 4 1

6 4. Samenwerking tussen school en gemeenten rond gelijke onderwijskansen Participatieverhogende maatregelen Onderwijsondersteunende maatregelen 9 5. Van een visie op taalstimulering naar de praktijk De antwoorden van scholen Naar een grote variatie aan vormen van taalstimulering Hoe breed is de school? Omgaan met meertaligheid Coördinatie van een taalstimulerend jeugdbeleid Conclusie 28 Bibliografie Naar een krachtige samenwerking tussen ouder en school 1 1. Samenwerking tussen ouder en school 1 2. Het concept ouderbetrokkenheid 2 3. De dimensies van ouderbetrokkenheid Hoe een beeld krijgen van de betrokkenheid van ouders op onderwijs? De betrokkenheid van ouders op verschillende dimensies aanpakken 6 4. Betrokkenheid van de school op de ouders Hoe krijg je een beeld van de betrokkenheid van de school op de ouders? De betrokkenheid van de school op de ouders verhogen Conclusie Hoog mikken en dan zakken. De nadelen van een hiërarchisch onderwijssysteem 1 2. Studiekeuze in een hiërarchisch onderwijssysteem 2 3. Gevolgen van differentiatie voor de leerlingen 4 4. Gevolgen van differentiatie voor de leerkrachten 6 5. Afschaffen onderwijsvormen? 8 6. Werken aan cultuurverandering 9 7. Conclusie 11 Bibliografie Echtscheiding en onbetaalde schoolrekeningen. Tot hoe ver loopt de relatie? 1 1. België als koploper in het Europese scheidingspeleton Gestage toename 2 Inhoud / 4 2 Afl. 8 augustus 2012

7 1.2. Scheiden we sneller? 3 2. Waarom eindigen relaties in een scheiding? 4 3. De financiële gevolgen: de genderkloof 7 4. Armen krijgen de klappen langs beide zijden De individuele ervaring van de breuk blootgelegd Moeders over hun financiële achteruitgang Vaders over de heikele kwestie van de alimentatie Besluit: de invloed op schoolkosten 18 Bibliografie Per uur valt één leerling uit: de klok tikt verder Over vroegtijdig schoolverlaten en suggesties voor een brede aanpak 1 1. Vlaanderen in de Europese context EAK-SSL De situatie in Vlaanderen De situatie in Europa 6 2. Voorspellers van vroegtijdig schoolverlaten in Vlaanderen Leerlingniveau Schoolniveau Redenen voor vroegtijdig schoolverlaten Preventie, interventie en compensatie in een nationale en internationale context Identificatie, analyse en monitoring Coördinatie Preventie Kleuterparticipatie Leerplicht en kwalificatieplicht Systematische taalondersteuning Flexibele en transparante leerwegen Beroeps- en alternerend leren Interventie Early warning systems; spijbelproblematiek Vergroten van ouderbetrokkenheid Netwerken met actoren buiten de school Lerarenopleiding Mentorschap en tutoring Gepersonaliseerde leeromgeving Time-out projecten Financiële ondersteuning Compensatie Besluit Referenties 28 Afl. 9 november 2012 Inhoud / 4 3

8 8. Kosteloosheid en kostenbeheersing in het basisonderwijs 1 2. Context 2 3. Invoering in twee stappen 3 4. Eigen schoolbeleid Gelijke onderwijskansen Fondsenwerving Verlevendiging van het onderwijs Informatieverstrekking en participatieve besluitvorming Beheersmaatregelen Besluit 15 Bibliografie Kostenbeheersing in het (secundair) onderwijs 1 1. Situering 1 2. Een maatschappelijke opdracht 2 3. Structureel omgaan met kostenbeheersing Communicatie met de ouders Het schoolreglement 4 4. Omgaan met onbetaalde schoolfacturen 7 5. De rol van derden 7 6. Handige links 8 4 Brede school 1. Brede School = Breder dan de school 1 2. Wat is een Brede School? 2 3. Brede School: meerwaarde voor onderwijs? 4 4. Brede school: meerwaarde voor het vrijetijdsbeleid? 5 5. Brede School: motor tot wijkverbetering? 6 6. Brede school: lokaal en bottom-up 6 7. Rol van steden en gemeenten Het zoeken naar een voedingsbodem Van een netwerk vol kwaliteit naar een kwaliteitsvol netwerk De zorg voor ondersteuning Brede school als way of life waarderen 9 2. Brede Scholen en hun impact. Wat leren ons de proefprojecten Brede School? 1 Inhoud / 4 4 Afl. 9 november 2012

9 2. In kaart brengen van impact 1 3. Hoe hebben coördinatoren en partners de bredeschoolwerking ervaren? Impact op samenwerking Impact op de brede leer- en leefomgeving Impact op ontwikkelingskansen 5 4. Tien en één tips voor brede scholen 5 5. Aandachtspunten voor lokale bestuurders Doe aan visieontwikkeling Maak werk van interdepartementale samenwerking Ga voor een duurzame werking 8 3. Brede scholen in Genk : een ambtelijke blik (vooruit) 1 Visienota brede leer- en leefomgeving 4 Bibliografie 6 4. Een blik door het Venster van de Vensterschool 1 1. Start Gemeentelijk Duo 1 2. Kennismaking met de zeven pijlers 1 3. De vijf pijlers van de Gentse praktijk 2 4. Op stage bij de Groningse vensterscholen 4 5. Vensterschool Hoogkerk 4 6. Tot slot 6 Bibliografie 8 5. Brede scholen in broad daylight 1 2. De kip of het ei? 1 3. Proeftuin als hefboom 2 4. Couleur locale 3 5. Noden verschillen van behoeften 5 6. Impliciete en expliciete doelstellingen 6 7. Creatief appel 9 8. Een wijs project, wijs gekozen Hoe wordt op het lokale niveau vorm gegeven aan Brede School? 1 1. Brede School in Vlaanderen en Brussel Het referentiekader Brede School In het beleid 2 2. Welke rol voor het lokale beleid? 2 3. Steden en Gemeenten: hoe zit het met die Brede School? Brede School in de beleidsplannen Visietekst op niveau van de stad Noden als uitgangspunt 7 Afl. 9 november 2012 Inhoud / 4 5

10 3.4 Projectsubsidies in het kader van Brede School Integrale werking Ondersteunen van Brede School Brede School en infrastructuur 9 4. Welke koers vaart Brede School in het lokale beleid? Verschillende snelheden Een eigen invulling van de rol van het lokale beleid Visieontwikkeling: een meerwaarde binnen het lokale beleid Interdepartementale samenwerking Schaalgrootte van steden en gemeenten speelt een rol Evenwicht zoeken tussen niveaus Met tijd en vlijt Bronnen 12 5 Brede ontwikkeling 1. Mobiliteit 1 2. Intra muros 1 3. Extra muros 1 4. Intra muros en extra muros versterken elkaar 2 5. Een waaier aan ondersteuningsinitiatieven De Vlaamse overheid De Vlaamse Stichting Verkeerskunde Voetgangersbeweging Mobiel BIVV (Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid) Provincies Specifieke vorming voor begeleiders 6 2. Cultuureducatie en lokaal beleid 1 2. Kunst- en cultuureducatie in het onderwijs: trends en beleidsvoorbereidend werk 2 3. Doorlichting van kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen door professor Anne Bamford 2 4. Integrale aanpak, visie en doorlopende leerlijn 3 5. Ontwikkelingsdoelen en eindtermen 4 6. Samenwerking 6 7. Het Deeltijds Kunstonderwijs als onderdeel van de stimulerende leeromgeving en instrument van lokaal onderwijsbeleid 7 Inhoud / 4 6 Afl. 9 november 2012

11 8. Cultuureducatie en gelijke onderwijskansen 8 9. Besluit: twee evoluties 10 Praktijkvoorbeelden 11 Bibliografie Erfgoed en gemeentelijk beleid. Op zoek naar verankering Erfgoed is in 1 2. Wat verwacht de Vlaamse overheid van de steden en gemeenten? 2 3. De meerwaarde van verankering 3 4. Erfgoededucatie: van kennisoverdracht naar sensibilisering 3 5. Samen inzetten op actief burgerschap 4 6. Nood aan professionalisering 5 7. Conclusie 6 Bibliografie 6 4. Sportparticipatie 1 1. Het Sport voor Allen-decreet in een notendop Sportbeleidsplan Sportraad Sportgekwalificeerde ambtenaar 7 2. Er is meer Het beleidsdomein sport is ruim Kansen voor samenwerking 8 3. Wat brengt de toekomst? De sportdienst in een netwerk Er zijn veranderingen op til 10 Bronnen Krijgen de leerlingen een stem? 1 1. Over leerlingenparticipatie en lokaal onderwijsbeleid 1 2. Leerlingen in de onderwijsraad? 2 3. Zijn er alternatieven? 3 4. Voorwaarden voor leerlingenparticipatie 5 5. Verbondenheid, uitdaging en capaciteit 6 6. Rol voor de stad? 7 Afl. 9 november 2012 Inhoud / 4 7

12 6 Preventie en interventie 1. Scholen als partner in een integraal lokaal leefbaarheids- en veiligheidsbeleid 1 1. Van focus op criminaliteit tot lokaal integraal veiligheidsbeleid Inleiding Drie beleidsvelden 2 Inhoud / 4 8 Afl. 9 november 2012

13 1.3 De veiligheidsketen Script voor meer maatschappelijke veiligheid Wat is maatschappelijke veiligheid? Veiligheid en leefbaarheid, een zorg voor school en gemeente 6 2. Sociale weerbaarheid als preventie Bekommernis van FOD Binnenlandse Zaken Rol van de leerkracht i.v.m. sociale weerbaarheid Ervaringsgericht Jongeren school samenleving Sociale weerbaarheid Gepast? Een aan te leren houding Stimulerende leeromgeving met betrokken opvoeders Ondersteund door een krachtig, uitgebalanceerd beleid Raakpunten zoeken Leerkrachten staan model Aanbieders en goede praktijk sociale weerbaarheid Preventie van pesten, cyberpesten en steaming Algemeen schoolklimaat Integrale en geïntegreerde aanpak van overlast door schoolgaande jongeren Preventie van diefstal, inbraak en vandalisme op scholen Alcohol- en drugspreventie Overeenkomsten en overleg met scholen inzake preventie, veiligheid, duurzaamheid Naar een beter begrip van spijbelen 1 1. Enkele cijfergegevens over spijbelen in Vlaanderen 1 2. Maatschappelijke kwetsbaarheid als verklaring Keuze voor een contextgerichte benadering Maatschappelijke kwetsbaarheid Belang van de kwaliteit van de relaties op school 7 3. De ware aard van het spijbelen vanuit het perspectief van jongeren zelf 9 4. Ontsnappingsgedrag en strategieën van leerkrachten De school in de samenleving Naar een genuanceerde kijk op spijbelen als een sociaal probleem 14 Bibliografie 15 Afl. 2 juli 2010 Inhoud / 5

14 3. Gemeentelijk spijbelbeleid van S tot XXL 1 2. Een diffuse veelheid aan initiatieven en protocols, maar weinig actie rond spijbelen 1 3. Spijbelproblematiek van S tot XXL 5 4. Absoluut schoolverzuim en controle van de leerplicht door de gemeenten 8 5. Een integraal viersporenbeleid op lokale maat Spoor 1: monitoring van het lokale spijbelfenomeen Spoor 2: structurele preventie door de scholen en CLB s Spoor 3: aanpak van individuele spijbelaars Spoor 4: structurele ondersteuning vanuit het flankerend onderwijsbeleid van de gemeente Besluit: hoe pakt de gemeente een integraal spijbelbeleid aan? Naar een sterker gestructureerd en integraal spijbelbeleid 1 1. Algemene schets 1 2. Probleemstelling 1 3. Het wettelijke kader 3 4. Een begrippenkader 6 5. Een profiel van de spijbelaars Antwerpse cijfers Hoe vaak spijbelen de spijbelaars? Steekproef 8 6. Opvolging schoolintern/schoolextern Hoe ging het vroeger? Preventie Verbeterde detectie en opvolging Het Centraal Meldpunt Advies en/of hulpverleningsvoorstel Registratie en onderzoek Controle Bestaande projecten en initiatieven De Jeugdbrigade Het jeugdparket De bemiddelingscommissie Het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg De jeugdrechtbank en de sociale dienst van de Vlaamse Gemeenschap bij de jeugdrechtbank Het beleid tot op vandaag Knelpunten, bedenkingen, voorstellen en plannen Het Centraal Meldpunt 21 Inhoud / 6 Afl. 2 juli 2010

15 8.2 De Jeugdbrigade Het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg Het jeugdparket Het algemene onderwijsbeleid Antwerpen Besluit Schoolverzuim aanpakken in regio Turnhout 1 1. Een kennismaking met Turnhout 1 2. Een stadsbestuur als motor voor lokaal onderwijsbeleid 1 3. De groei van initiatieven om schoolverzuim aan te pakken 2 4. Knelpunten op het terrein 2 5. Een actieplan: oplossingen voor de knelpunten 3 6. Het actieplan spijbelen in De toekomst 6 6. Hangjongeren in het vizier 1 1. De tofste kant van de poort. Hoe ver reikt de school? Een fris debat? Rondhangende jongeren en de school. Suggesties voor de ontwikkeling van een beleidsvisie Praktijkvoorbeeld: CDO Noord, een school in de buurt?! Aanbevelingen 10 Bronnen Hangbeleid en leefbaarheid. Rondhangen als geïntegreerde beleidsoptie in de gemeente Waarom een rondhangbeleid voeren? Een morele plicht Verbreding van de jeugddienst Proactief is preventief Andere argumenten Meer dan de jeugddienst Een stapsgewijze aanpak Een vruchtbaar proces in Lanaken Aanbevelingen 21 7 Buiten de leerplicht 1. De lerende gemeente: van leren naar werken 1 1. Bruggen bouwen tussen onderwijs en arbeidsmarkt 1 2. De Vlaamse competentieagenda Geïnformeerde studie- en beroepskeuze 3 Afl. 5 september 2011 Inhoud / 7

16 2.2 Meer en beter werkplekleren Versterken van EVC Stimuleren van competentiebeleid Versterken van de sectorale invalshoek 6 3. Van beroepscompetentieprofiel tot ervaringsbewijs Beroepscompetentieprofielen Ervaringsbewijzen Beroepscompetentieprofiel en ervaringsbewijs in de praktijk Hovenier onderhoud parken en tuinen (SERV-beroepencluster Aanleg parken en tuinen) De Vlaamse kwalificatiestructuur Een raamwerkstructuur met acht niveaus (zie overzicht) VKS moet de procedures voor Eerder Verworven Competenties (EVC) coherent maken Verwerven van kwalificaties stimuleren, vooral bij kansengroepen (Leer)loopbaan ondersteunen Inpassing van ervarings- en andere competentiebewijzen in de VKS Goede praktijk (specifiek gericht op jongeren) 19 Bibliografie Naar een lerende samenleving 1 1. Volwasseneneducatie 1 2. Europese en Vlaamse ambities inzake levenslang en levensbreed leren 2 3. Organisatie van het volwassenenonderwijs in Vlaanderen De onderwijsniveaus Consortia volwassenenonderwijs als netwerk 6 4. Ontwikkelingen in het volwassenenonderwijs 7 5. Levenslang leren voor iedereen? 9 6. De gemeente als brugpartner Overzicht opleidingsaanbod Lokaal bestuur mee in de bres voor een geletterde samenleving 1 2. Functioneel en multidimensioneel geletterdheidsconcept Analfabetisme Functionele geletterdheid Sleutelcompetenties 3 3. Geletterdheidsniveau in Vlaanderen IALS- en PIAAC-onderzoek Is onze bevolking geletterd? Cijfers en conclusies 4 Inhoud / 8 Afl. 5 september 2011

17 4. Gevolgen van laaggeletterdheid Gevolgen van laaggeletterdheid voor jobkansen Gevolgen van laaggeletterdheid voor maatschappelijke participatie en sociale cohesie 6 5. Een gericht beleid in Vlaanderen Het Strategisch plan Geletterdheid verhogen legde een goede basis Wat met een nieuw geletterdheidsplan? Gerichte aanpak en innovatie Deelname verhogen Wie zijn de moeilijk bereikbare doelgroepen? Professionalisering en onderzoek Geletterdheid als horizontaal aandachtspunt in de sectoren werk, cultuur en welzijn Ontwikkeling van structurele partnerschappen voor geletterdheid Partnerschap met Lokaal bestuur voor meer geletterdheid Lokaal samenwerken voor geletterde mensen Gents Plan Geletterdheid Doelgroepen voor een lokaal geletterdheidsbeleid Instrumenten voor meer geletterdheid 18 Bibliografie 20 8 Organisatie van flankerend onderwijsbeleid 1. Lokaal flankerend onderwijsbeleid, van S tot XXL: hoe begint u eraan in uw gemeente? 1 1. Situering 1 2. Wetgeving met impact op het flankerend onderwijsbeleid Decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau (2007) GOK-decreet ( ) Wet betreffende de leerplicht (1983) Sociale voordelen (2001) Gemeentelijke overleg- en adviesstructuren (2007) 3 3. De hand aan de ploeg: hoe begint u eraan? Eerste vraag: wie regisseert? Eén of meer politieke verantwoordelijken? Welk type regie wilt u voeren? 5 4. Een overlegstructuur Sturen door overleg en advies Tips bij de samenstelling van uw overlegstructuur 8 Afl. 7 maart 2012 Inhoud / 9

18 4.3 Werking van uw overlegstructuur Wie zorgt voor de werkwijze, het voorzitterschap en de procedures? Welke thema s komen aan bod in het onderwijsoverleg? Het Lokaal Overlegplatform Naar praktische werkafspraken Werken met informeel overleg? Beleidsplanning en onderwijsplan Van versnipperde initiatieven naar coördinatie en geïntegreerd beleid Het onderwijsplan Een planningsproces in vijf stappen Stap 1: foto Stap 2: omgevingsanalyse Stap 3: visie en missie Stap 4: concrete planning Stap 5: eindfase van het planningsproces Beleidsindicatoren Vereisten voor een onderwijsplan in geval van subsidie-aanvraag De praktijk: tien beleidssporen als houvast Ondersteunen van kansarme leerlingen en ouders Focus op risicojongeren Schoolteams en -beleid ondersteunen Stimulerende leeromgeving organiseren Veilige schoolomgeving en duurzame mobiliteit Keuzes t.a.v. sociale en andere voordelen Sociaal onderwijsbeleid Wegwijs in leer- en studietrajecten Levenslang en levensbreed leren stimuleren Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt Subsidies en projectaanvragen Voorwaarden voor subsidiëring door het ministerie van Onderwijs en Vorming Voorwaarden voor de aangevraagde projecten LOP en FOB voor een beter school- en onderwijsbeleid 1 2. Lokaal onderwijsbeleid en beleidvoerend vermogen van scholen Beleidvoerend vermogen van scholen Lokaal overleg LOP s en beleidvoerend vermogen van scholen 4 Inhoud / 10 Afl. 7 maart 2012

19 3. Faciliteren School en omgeving: vier contactmogelijkheden Acht valkuilen voor netwerken Conclusie Documenteren Omgevingsanalyse Informatierijke schoolomgeving Regionale expertisecentra niet wenselijk; professionalisering wel Conclusie Inspireren Omgevingsgevoeligheid Sense of urgency Concrete werkthema s Toekomstige ontwikkelingen voorspellen Conclusie Evalueren GOK-doelen moeilijk te evalueren Benchmarks Evaluatie van de LOP- en FOB-doelmatigheid Conclusie Dragers van beleidvoerend vermogen LOP s in een stedelijk netwerk 24 Bibliografie 26 9 De gemeente als actor 1. Vlaamse steden en gemeenten, inrichters van onderwijs 1 1. Onderwijs, een kerntaak van de gemeente 1 2. Het bestuur van de gemeenteschool Eindverantwoordelijkheid als inrichtende macht De taak van de gemeenteraad Het college van burgemeester en schepenen De burgemeester De gemeentelijke ambtenaren De directeur De lerende gemeente investeert in deeltijds kunstonderwijs 1 1. Situering 2 2. Van 1990 tot nu 2 3. Instellingen voor DKO en bestuur 3 4. Eén op zeven leerlingen volgt DKO 4 5. Financiering van het DKO, investering van de gemeente 5 Afl. 8 augustus 2012 Inhoud / 11

20 6. Inschrijvingsgeld 6 7. Doelstellingen en organisatie Beeldende kunst Muziek, woordkunst en dans 8 3. Sociale voordelen 1 1. Beknopte historiek 1 2. Welke sociale voordelen bestaan er? 1 3. Wanneer ontstaan de sociale voordelen? 2 4. Nadere bepalingen betreffende de sociale voordelen 2 5. Sociale voordelen: de gemeente voert de regie Middagtoezicht Zwemmen Leerlingenvervoer Ochtend- en avondtoezicht 4 6. In welke mate moet een gemeentebestuur financieel bijdragen in het kader van de sociale voordelen? 4 7. De sociale voordelen versus een gezond financieel beleid 5 8. Andere voordelen 5 10 Bijlagen Bijlage 1 Opleidingsaanbod basiseducatie en secundair volwassenenonderwijs 1 Het opleidingsaanbod Basiseducatie 1 Het opleidingsaanbod secundair volwassenenonderwijs 1 Het opleidingsaanbod hoger beroepsonderwijs 24 Bijlage 2 Schoolverzuim Turnhout 1 Werkgroep schoolverzuim 1 Stappenplan spijbelopvolging regio Turnhout 17 juni Meldingsformulier 9 De onderdelen aangeduid met een * maken nog geen deel uit van deze publicatie maar zullen in een aanvulling worden toegevoegd. Inhoud / 12 Afl. 8 augustus 2012