Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Deltaplan inburgering Nr. 3 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 17 oktober 2007 De vaste commissie voor Wonen, Wijken en Integratie 1 heeft een aantal vragen voorgelegd aan de minister voor Wonen, Wijken en Integratie over de brief van 7 september 2007 inzake het Deltaplan inburgering (Kamerstuk , nr. 59). De minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 16 oktober Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt. De voorzitter van de commissie, Van Gent De griffier van de commissie, Van der Leeden 1 Samenstelling: Van de Camp (CDA), Van Gent (GL), voorzitter, Van der Staaij (SGP), Kamp (VVD), Arib (PvdA), Poppe (SP), Weekers (VVD), ondervoorzitter, Dijsselbloem (PvdA), Depla (PvdA), Van Bochove (CDA), Sterk (CDA), Van der Ham (D66), Vietsch (CDA), Verdonk (Verdonk), Abel (SP), Jansen (SP), Ortega-Martijn (CU), Wolbert (PvdA), Van der Burg (VVD), Van Heugten (CDA), Bouchibti (PvdA), Van Dijk (SP), Thieme (PvdD), Fritsma (PVV) en Van Toorenburg (CDA). Plv. leden: Bilder (CDA), Dibi (GL), Vacature (SGP), Nicolaï (VVD), Wolfsen (PvdA), Kant (SP), Blok (VVD), Bouwmeester (PvdA), Kraneveldt-van der Veen (PvdA), Willemse-van der Ploeg (CDA), Vacature (CDA), Pechtold (D66), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Neppérus (VVD), Karabulut (SP), De Wit (SP), Voordewind (CU), Heijnen (PvdA), Zijlstra (VVD), Haverkamp (CDA), Leerdam (PvdA), Ulenbelt (SP), Vacature (PvdD), Madlener (PVV) en Vacature (CDA). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 1

2 1en47 Bent u bereid naast de ontwikkeling van een competentieprofiel, het vak van inburgeringsdocent een beschermde status te geven? Zo neen, waarom is dit naar uw mening niet nodig? Is het de bedoeling om het competentieprofiel voor de uitvoerder op te nemen in het keurmerk? Wordt het keurmerk opgenomen in de gunningcriteria bij aanbesteding van inburgeringsprogramma s, met andere worden zou het keurmerk niet verplicht moeten zijn? Zoals aangekondigd in het Deltaplan inburgering zal ik een onderzoek laten uitvoeren voor het ontwikkelen van een competentieprofiel. Dit is één van de maatregelen die ik tref om tot kwaliteitsverbetering te komen. Daarbij is het van belang dat naast het NT2-onderwijs, ook wordt gekeken naar de wijze waarop de verbinding met participatie, begeleiding, coaching, mengvormen van klassikaal onderwijs en context gericht leren wordt vormgegeven. Inburgeringsdocenten worden immers beoordeeld op de behaalde resultaten van hun deelnemers. De uitkomsten van het onderzoek zal ik bespreken met de Stichting Blik op Werk, die het Keurmerk Inburgeren beheert. Ik kies er voor om in afstemming met de sector het competentieprofiel te ontwikkelen. Ik verwacht dat de verschillende partijen verdere initiatieven zullen ondernemen om de gewenste kwaliteitsborging te garanderen. Gezien de verantwoordelijkheidsverdeling tussen het Rijk en gemeenten, acht ik het ongepast om dwingend aan gemeenten op te leggen, dat zij het bezit van het Keurmerk Inburgeren als «uitsluitend» criterium opnemen. Dit zou zich niet verhouden met het feit dat een gelijk speelveld noodzakelijk is om tot goede marktwerking te komen. Overigens ziet het Keurmerk Inburgeren op de kwaliteit van de uitvoerders van de inburgering en niet uitsluitend op het competentieprofiel. 2 Op welke termijn verwacht u de uitkomsten van het onderzoek naar de effecten van marktwerking in het inburgeringproces? Nog dit najaar wordt, conform planning, een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van marktwerking. De resultaten daarvan worden in het voorjaar van 2008 verwacht. Het onderzoek wordt in gezamenlijke opdracht door OCW en WWI uitgevoerd en is één van de afspraken die met de MBO Raad zijn gemaakt in het kader van het convenant waarin het overgangsbudget is geregeld. Het onderzoek strekt zich uit tot alle gemeenten en particuliere aanbieders van inburgeringsonderwijs. 3 Op welke termijn laat u gemeenten bij de uitvoering van het Deltaplan inburgering weer gebruik maken van hun eigen «inburgeringbestanden» in plaats van het Bestand Potentiële Inburgeringsplichtigen (BPI)? Gemeenten kunnen nu al gebruik maken van «eigen» bestanden bij de werving van inburgeraars. Het BPI is een ondersteunend instrument voor gemeenten en de IB-Groep, bedoeld om personen die sinds 1 januari 2007 mogelijk inburgeringsplichtig zijn, te kunnen traceren. Het BPI bevat alleen vreemdelingen die zich vóór 1 januari 2007 in Nederland hebben gevestigd. Het BPI bevat daarnaast personen die wel al op 1 januari 2007 in Nederland verbleven, maar die nog niet inburgeringsplichtig zijn. Dan kan bijvoorbeeld te maken hebben met de leeftijd, een lopende procedure voor een verblijfsvergunning of de tijdelijke aard van het verblijfsdoel (waaronder expats). Gemeenten zijn niet verplicht het BPI als hulpmiddel voor het traceren van oudkomers te gebruiken. Zij konden en kunnen oudkomers altijd via hun eigen inburgeringsbestanden benaderen (bijvoorbeeld via werving door een uitvoerder van inburgerings- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 2

3 programma). Het BPI kan hierbij worden geraadpleegd om te checken of de gevonden personen bijvoorbeeld niet voor een tijdelijk doel in Nederland verblijven (o.a. expats). 4 Bent u bereid te bezien of de ontschotting van inburgeringsmiddelen zo spoedig mogelijk in gang gezet kan worden? Wat zijn daarbij naar uw mening eventuele struikelblokken en hoe denkt u deze op te lossen? Ik werk in overleg met mijn collega s van OCW en SZW aan de oprichting van een Participatiefonds, waarin de gemeentelijke middelen voor volwasseneneducatie, inburgering en reïntegratie worden gebundeld. In het Participatiefonds worden de middelen voor inburgering ontschot ingezet. Achter de totstandkoming van het Participatiefonds wordt vaart gezet, maar hiervoor is wel een wet- en regelgevingstraject nodig. Het streven is het Participatiefonds op 1 januari 2009 in werking te laten treden. Om de infrastructuur van de regionale opleidingscentra (roc s) ten behoeve van de educatiedoelstellingen te behouden, zullen bij wijze van overgang waarborgen worden ingebouwd met betrekking tot een budgetvolume waarvoor gedurende enkele jaren gedwongen winkelnering bij roc s bestaat. 5 Bent u ervan op de hoogte dat er kennelijk een instructie vanuit het ministerie van Justitie (destijds viel V&I hieronder) is uitgegaan aan de IB-groep (Informatiebeheer Groep) afdeling «inburgeren in Nederland», dat slechts in het Nederlands mag worden gecommuniceerd? Is dit naar uw mening een benadering die het een startend inburgeraar gemakkelijk maakt om een lening aan te vragen om een inburgeringscursus te kunnen gaan starten? Is het naar uw mening wenselijk dat de mogelijkheid bestaat dat door deze werkwijze startende inburgeraars een aanvraag voor een lening niet geregeld krijgen? Geldt deze instructie ook voor andere afdelingen van de IB-groep? Waaruit bestaat naar uw mening het inburgerend effect om bij iets ingewikkelds als het aanvragen van een lening, mensen slechts in het Nederlands te woord te willen staan (ook Engels mag niet gevoerd worden)? Ja, daarvan ben ik op de hoogte. Op basis van een richtlijn van de Rijksvoorlichtingsdienst (gepubliceerd in 2006) dat de overheid in principe haar informatie niet vertaalt, is de IB Groep door mijn ambtsvoorganger geïnstrueerd om in het Nederlands te communiceren. Volgens de richtlijn had hierop voor nieuwkomers een uitzondering kunnen worden gemaakt. Vanuit de gedachte dat nieuwkomers, die zich vanwege gezinsvorming of -hereniging in Nederland vestigen, altijd hun referent kunnen vragen hen te helpen bij het aanvragen van een lening, is geen gebruik gemaakt van deze uitzonderingsmogelijkheid. Om miscommunicatie vanwege taalbarrières zoveel mogelijk tegen te gaan, ben ik met het Service Centrum Inburgering (SCI) in overleg over mogelijke verbeteringen in de communicatie met de inburgeraar binnen het kader van de genoemde richtlijn. Daarbij wordt het gebruik van andere talen bezien. 6 Kan nu reeds een nadere specificatie van de verdeling worden gegeven van de gelden welke worden genoemd op o.a. pagina 27? Aangegeven wordt dat een gedetailleerde invulling bij de verdere uitwerking van voorgenomen acties zal plaatshebben. Kan nu reeds een verklaring worden gegeven op basis van welke verwachtingen en inschattingen de bedragen van respectievelijk 40, 90, 190 en 140 miljoen euro voor 2008, 2009, 2010 en 2011 zijn gereserveerd? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 3

4 Voor een meer gedetailleerde invulling van de voor 2008 beschikbare 40 mln. euro wordt verwezen naar het antwoord op vraag 73. De voor de uitvoering van het Deltaplan beschikbare bedragen, volgens de in het plan opgenomen reeks, vloeien voort uit de bij de uitwerking van het Coalitieakkoord gemaakte financiële afspraken. Van het bedrag van 500 mln. dat bij het Coalitieakkoord voor integratie door het kabinet is uitgetrokken, wordt 40 mln. aangewend voor activiteiten op het gebied van integratie en in totaal 460 mln. voor de uitvoering van het Deltaplan. Daarbij zal in de eerste twee jaar vooral worden ingezet op verbetering van de kwaliteit van de uitvoering en de inburgeringsprogramma s en zal met name in 2010 en 2011 sprake zijn van een verhoging van het aantal te starten inburgeringsprogramma s. 7 U stelt: «De ambitie van het kabinet voor inburgering moet gezien worden tegen de achtergrond van een te laag rendement van inburgering (...). Op het moment dat de kwaliteitsverbetering vruchten gaat afwerpen, zal ook gewerkt worden aan het vergroten van het aantal mensen dat met hun inburgeringsprogramma start». Wat heeft, in het licht van de actualiteit (artikel Trouw 29 september 2007) bij het Deltaplan prioriteit: het verbeteren van de kwaliteit van de inburgering of het oplossen van de huidige stagnering van het aantal deelnemers? In mijn brief aan de Tweede Kamer van 8 oktober 2007 heb ik aangegeven welke acties ik sneller onderneem dan in het Deltaplan inburgering is aangekondigd. Tegelijkertijd heb ik een aantal extra maatregelen genomen, die parallel aan het Deltaplan inburgering worden uitgevoerd. Onverkort blijft aan de orde dat de kwaliteit en het rendement van de inburgering moeten worden verbeterd. Dat de actuele uitvoeringsproblematiek bij voorrang de aandacht heeft, is evident. Daarbij moeten ook gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen om in overleg met aanbieders tot oplossingen komen. 8 Op welke wijze denkt u de bij de inburgering ontstane achterstanden op te lossen en op welke termijn? In mijn brief van 8 oktober 2007 ben ik ingegaan op de maatregelen die ik tref om de ontstane achterstanden aan te pakken. Ik hecht eraan daarbij te wijzen op de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het rijk en gemeenten. Van gemeenten verwacht ik dat zij, nu ik een aantal maatregelen wil treffen die de uitvoering van het inburgeringsstelsel sterk vereenvoudigen, hun uitvoeringsorganisatie zodanig inrichten dat de stagnatie adequaat en doeltreffend wordt aangepakt. Ik ga er daarbij vanuit dat gemeenten een inhaalslag plegen zodat de opgelopen achterstanden nog zoveel mogelijk kunnen worden ingelopen. 9 Per 1 januari van dit jaar is de nieuwe Wet inburgering met een nieuw inburgeringsstelsel van kracht geworden. Het Deltaplan inburgering zoals dat nu voorligt stelt veel nieuwe initiatieven, studies, trajecten et cetera voor. De resultaten van de inburgering zoals deze in het Deltaplan zijn bijgevoegd, betreffen enkel cijfers tot Kan worden aangegeven op basis van welke cijfers en resultaten een noodzaak tot het hervormen van het huidige nieuwe inburgeringsstelsel is gesignaleerd? De behaalde resultaten van inburgering zijn al gedurende vele jaren vrij constant is en blijven achter bij het gewenste niveau van het inburgeringsexamen. De nieuwe wet regelt resultaatsverplichtingen en meer eigen verantwoordelijkheid van inburgeraars. Dat is winst ten opzichte van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 4

5 inburgering onder de Wet inburgering nieuwkomers, maar het vraagt nog de nodige extra inzet om op het gewenste niveau van het inburgeringsexamen te komen. Daarnaast is gesignaleerd dat de wet erg complex is in de uitvoering. Zo is het voor gemeenten lastig te bepalen wie onder welk regime valt (wie is inburgeringsplichtig, wie valt onder de vrijwillige inburgering, wie kan de gemeente een aanbod doen etc.). Dat is één van de oorzaken van het beperkte aantal mensen dat met hun inburgeringsprogramma start en daarom doe ik voorstellen om de uitvoering te vereenvoudigen. 10 Kunt u inventariseren hoe groot de gerezen achterstanden bij het starten van inburgeringscursussen zijn? Hoeveel mensen zijn in achtereenvolgens 2005, 2006 en 2007 gestart met hun inburgeringscursus? In 2005 zijn nieuwkomers en oudkomers gestart met een inburgeringsprogramma. In 2006 zijn nieuwkomers en oudkomers gestart met een programma. De G31 gemeenten en de overige gemeenten (de niet-g31 gemeenten) hebben in het voorjaar van 2007 respectievelijk eind 2006 hun prognoses ingediend over de aantallen aan te bieden inburgeringsprogramma s. De G31 gemeenten, die voor 3 jaar zijn bekostigd, zijn volgens eigen opgave in staat om in 2007, 2008 en 2009 in totaal ongeveer inburgeringsprogramma s aan te bieden. Daarvan zijn er circa bedoeld voor uitkeringsgerechtigden en asielgerechtigden met een gecombineerd programma en voor oudkomers zonder inkomen uit werk of uitkering en asielgerechtigden zonder gecombineerd programma. Door de niet-g31 gemeenten, die per jaar worden bekostigd, is geprognosticeerd dat zij in 2007 in totaal inburgeringsprogramma s aanbieden. Hiervan zijn 8600 programma s bedoeld voor uitkeringsgerechtigden en asielgerechtigden met een gecombineerd programma. De overige 8000 programma s zijn bedoeld voor oudkomers zonder inkomen uit werk of uitkering en asielgerechtigden zonder gecombineerd programma. In de Wet inburgering is de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de inburgering neergelegd bij gemeenten. Dit impliceert dat gemeenten ook verantwoordelijk zijn voor de aanbesteding van de inburgeringsmiddelen richting aanbieders. Er bestaat daarom op rijksniveau geen inzicht in hoeveel gemeenten tot nu toe hebben aanbesteed en hoeveel cursussen daarvoor zijn ingekocht. Uit de van gemeenten en cursusinstellingen ontvangen signalen is af te leiden dat gemeenten grotendeels pas in de loop van het jaar 2007 hebben aanbesteed hetgeen, gegeven de relatief lange doorlooptijd van de (veelal Europese) aanbestedingsprocedures, heeft geleid tot een vertraagde start van de uitvoering van de Wet inburgering. Daarnaast speelt de complexiteit van de Wet een negatieve rol op de decentrale uitvoering. Gemeenten hebben c.q. krijgen wel de mogelijkheid de eventueel achterblijvende aantallen aan te bieden inburgeringsprogramma s in 2007 te compenseren in latere jaren. Voor de G31 maken de inburgeringsmiddelen deel uit van de BDU SIV, waardoor deze gemeenten budget voor de periode is toegezegd en zij prognoses hebben ingediend voor een periode van drie jaar, de resterende GSBIII-periode. Dat betekent dat de grote gemeenten drie jaar de tijd hebben om hun prognoses te realiseren. Indien de prognoses van 2007 niet zijn gerealiseerd, kunnen die in 2008 en 2009 worden ingehaald. Bij de niet-g31 gemeenten worden de prognoses jaarlijks opgevraagd en is in het Besluit inburgering en de Regeling vrijwillige inburgering geregeld dat de prestaties per jaar worden verrekend. Om ook deze gemeenten de ruimte te geven om de eventueel tegenvallende realisatie Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 5

6 van 2007 in 2008 en 2009 te compenseren, zullen het Besluit inburgering en de Regeling vrijwillige inburgering op dit punt met spoed worden aangepast. Hierdoor krijgen ook de niet-g31 gemeenten de mogelijkheid om de eventueel tegenvallende prestaties in 2007 te compenseren in 2008 en Op welke wijze bent u tot de conclusie gekomen dat «van de potentiële inburgeraars woont circa 25% in de aandachtswijken»? Welke cijfers onderbouwen dit? In het BPI zijn de postcodes van de oudkomers opgenomen. Het percentage van 25% is het resultaat van de analyse van de potentiële inburgeringsplichtigen in het BPI naar de postcodes van de aandachtswijken. 12 U stelt dat er in Nederland circa vreemdelingen die onder de Wet inburgering mogelijk inburgeringsplichtig zijn. Insinueert het woord mogelijk, dat het totaal aantal inburgeringsplichtigen niet exact bekend zijn bij het ministerie? Het getal is gebaseerd op het totale aantal personen dat in het BPI is opgenomen. Het BPI is gevuld met gegevens uit de Gemeentelijke BasisAdministratie van vreemdelingen tussen de negen en vijfenzestig die op 1 januari 2007 al in Nederland woonden. De afdelingen Burgerzaken hebben deze gegevens aan de IB-Groep geleverd. De IB-Groep heeft de aangeleverde gegevens vervolgens gefilterd op o.a. diplomatenstatus, verblijfsduur van langer dan acht jaar in Nederland en de aanwezigheid van vrijstellende diploma s of inschrijving bij een opleiding die leidt tot een vrijstellend diploma. In het BPI zijn alleen personen opgenomen die zich vóór 1 januari 2007 in Nederland hebben gevestigd. Het aantal van zegt dus niets over de verwachte aantallen nieuwkomers per jaar die inburgeringsplichtig kunnen zijn. Voor het identificeren van nieuwkomers kunnen gemeenten afspraken maken met de eigen afdeling Burgerzaken, waar inschrijvingen in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) plaatsvinden. 13 U stelt ten doel dat in het jaar 2011 minstens 80% van de inburgeringsprogramma s een duaal karakter heeft. Op welke wijze gaat u de verbroken lokale samenwerkingsverbanden herstellen, die ontstaan zijn doordat buitenregionale aanbieders aanbestedingen vergaard hebben, maar geen binding hebben met de regio? De uitvoering van de inburgering ligt bij de gemeenten. De gemeenten hebben ook voor het totstandbrengen van verbindingen tussen inburgering, onderwijs en arbeidsmarkt de regie. Daarover zijn in het Bestuursakkoord «Samen aan het werk», dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met de VNG heeft gesloten, afspraken gemaakt. In dat Bestuursakkoord wordt de lokale/regionale regiefunctie van gemeenten voor de totstandbrenging van lokale of regionale samenwerkingsverbanden benadrukt. Ook hebben gemeenten zich daarin gecommitteerd aan de uitstroom van nuggers. Om die doelstellingen te bereiken, is het nodig dat gemeenten daadwerkelijk aan deze regierol invulling geven en de noodzakelijke verbindingen met relevante uitvoeringsorganisaties (SUWI-keten, CWI, aanbieders) tot stand brengen. In de Participatietop is afgesproken dat wordt ingezet op meer duale inburgeringsprogramma s. Verder wil ik dit najaar met de VNG afspraken maken over de ambitie op het gebied van inburgering. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 6

7 14 U gaat programma s per jaar aanbieden. Dit is bijna een verdubbeling ten opzichte van de afgelopen kabinetsperiode. In de Volkskrant van 2 oktober jl. wordt echter gesproken over ontslagen bij roc s wegens een daling van het aantal kandidaten voor inburgeringsprogramma s, enerzijds door de marktwerking maar anderzijds door een dalende vraag. Hoe verklaart u deze dalende vraag? Ziet u mogelijkheden om de docenten die dreigen te worden ontslagen in te zetten voor het bereiken van de ambitie van dit kabinet t.a.v. inburgering? Gemeenten hebben aangegeven de afgelopen achterstanden de komende jaren alsnog te zullen inlopen. Over het realiseren van mijn ambitie om per jaar mensen in te burgeren, ben ik voornemens afspraken te maken met de VNG in het dit najaar af te sluiten Inburgeringsakkoord. Voor een verklaring van de huidige achterblijvende instroom verwijs ik naar mijn brief van 8 oktober jl. aan uw Kamer. Over de leegloopproblemen bij roc s en private inburgeringsaanbieders ben ik voornemens op korte termijn overleg te voeren met de VNG en de betrokken brancheorganisaties. 15 Wordt de doelstelling van gemiddeld inburgeringsprogramma s per jaar al tijdens de kwaliteitsslag (komende 2 jaar) of pas na de kwaliteitsslag bereikt? In de eerste jaren van de uitvoering van het Deltaplan inburgering zal de nadruk liggen op investeringen in de gewenste kwaliteitsverbetering en cultuuromslag bij alle betrokken partijen. Als dit in gang is gezet en het rendement op de inburgering toeneemt, zullen extra middelen worden ingezet voor een verhoging van het aantal inburgeraars dat een inburgeringsprogramma wordt aangeboden. De doelstelling van inburgeringsprogramma s per jaar is gebaseerd op de naar verwachting totaal ca inburgeringsprogramma s die de in de periode 2008 tot en met 2011 worden gestart. Hiervan zal het grootste gedeelte dus in de jaren 2010 en 2011 worden gerealiseerd. 16 Kan worden aangegeven op basis waarvan, anders dan enkel de eigen budgettaire kaders, de regering de inschatting heeft gemaakt dat het Deltaplan zal leiden tot de mogelijkheid van het aanbieden van inburgeringprogramma s per jaar? De budgettaire kaders en de ambitie van dit kabinet om meer mensen in te burgeren zijn leidend bij de mogelijkheid om inburgeraars per jaar een inburgeringsprogramma aan te bieden. 17 Gesteld wordt dat de afgelopen kabinetsperiode jaarlijks gemiddeld mensen een inburgeringsprogramma zijn gestart, waarvan ruwweg de helft onvoldoende niveau heeft behaald om te participeren in de samenleving. Kan deze uitspraak worden gestaafd met cijfers, anders dan die welke het taalniveau betreffen? Met de uitspraak dat «ruwweg de helft van de inburgeraars onvoldoende niveau heeft behaald om te participeren in samenleving» is het volgende bedoeld. 54% van de inburgeraars zijn er de afgelopen jaren niet in geslaagd om het NT2-niveau 2 of, zoals nu wordt genoemd, het niveau A2 als eindniveau van hun inburgeringsprogramma te behalen. Dat niveau werd in Wet inburgering nieuwkomers al als minimaal streefniveau aangeduid Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 7

8 waarmee enige maatschappelijke redzaamheid gewaarborgd is. Het niveau A2 van het inburgeringsexamen is door de Commissie Franssen geadviseerd als eindniveau voor de inburgeringsprogramma s van de Wet inburgering. Het is bekend dat taalachterstanden kunnen worden overgedragen aan jonge kinderen die nog niet naar school gaan en dat contacten met bijvoorbeeld gemeentelijke instanties ernstig worden bemoeilijkt. De weg naar werk of participatie (betaald of vrijwilligerswerk) wordt eveneens belemmerd indien de Nederlandse taal niet op een minimaal niveau wordt beheerst. 18 U stelt voor de mogelijke belemmeringen om te kunnen deelnemen aan inburgering van te voren in kaart te brengen. Is het hierbij uw bedoeling om wederom een notitie naar de kamer te sturen, of bedoelt u hiermee dat u deze opdracht dwingend aan gemeenten gaat opleggen? Ik ben niet voornemens hierover een aparte notitie naar uw Kamer te sturen, maar met gemeenten en uitvoerders de verbetering van het in kaart brengen van de startsituatie (zogenaamde intake) van inburgeraars concreet ter hand te nemen. 19 Bent u bereid de onwennigheid van inburgeraars met de kinderopvangregeling (onmogelijkheid tot voorschieten, verrekening via belasting), met oplossingen te komen? Zo ja, welke? Het kabinet heeft naar aanleiding van het Nationaal Actieplan Taal Totaal van de commissie PaVEM extra geld beschikbaar gesteld voor een pilot. Hieraan deden vijf gemeenten mee (Amsterdam, Den Haag, Nijmegen, Rotterdam en Utrecht). Een van de opbrengsten van de pilot is een overzicht van creatieve oplossingen die de (pilot-)gemeenten hebben bedacht bij het aanbieden van kinderopvang aan inburgeraars. Deze voorbeelden staan verwoord in het boekje «Inburgering en kinderopvang» (juli 2007). Het boekje heb ik onder de aandacht gebracht van alle Colleges van BenW. In dit boekje staan praktijkcases van diverse gemeenten waarbij de inburgering en kinderopvang effectief aan elkaar worden gekoppeld. Zo is er in Nijmegen het Internationaal Kindercentrum (IKN) dat onder de vlag van een Nijmeegse kinderopvangorganisatie dagopvang verzorgt in het stadsdeel West waar relatief veel allochtone ouders met kleine kinderen wonen. Dit kindercentrum speelt in op de tijden van het inburgeringsprogramma van de ouders. De gemeente Nijmegen steunt het IKN met een subsidie voor extra taalondersteuning. Ook biedt de gemeente Nijmegen concrete hulp bij alle onderdelen van het aanvraagproces met twee kinderopvangmakelaars. Ook de komende periode zal er worden geïnvesteerd in verbetering van de toegang tot kinderopvang voor inburgeraars. 20 Op welke termijn komt u met uitkomsten van onderzoeken waarin kwantitatieve gegevens worden vermeld betreffende leerlast? Het ontwikkelonderzoek naar de leerlast van vier doelgroepen zal gefaseerd starten. De eerste tussentijdse gegevens kunt u in de eerste helft van 2009 verwachten. 21 Wat zijn tot op heden de ervaringen m.b.t. het duale inburgeringstraject en wat betekent dit voor de toekomstige plannen? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 8

9 Er is breed draagvlak voor nut en noodzaak van duale trajecten. Het blijkt echter lastig om tot grootschalige implementatie te komen. Daar liggen verschillende oorzaken aan ten grondslag. Zo blijkt het voor gemeenten lastig om de verschillende geldstromen met elkaar te combineren. Daarom zijn in het Deltaplan inburgering maatregelen opgenomen, die gericht zijn op een betere verbinding tussen inburgering en participatie. Dat zal ook zijn vertaling moeten krijgen in de manier waarop inburgering door gemeenten wordt uitgevoerd door het aangaan van samenwerkingsverbanden met uitvoerders. Daarbij zal de vorming van het Participatiefonds overigens belangrijke belemmeringen in de administratieve en financiële sfeer wegnemen. 22 Kan worden aangegeven wat bedoeld wordt met de uitspraak «Daarbij stond inburgering de afgelopen jaren niet altijd voldoende hoog op de agenda»? Deze uitspraak heeft betrekking op de opstelling van gemeenten; in de landelijke politiek heeft het onderwerp inburgering wel hoog op de politieke en maatschappelijke agenda gestaan. Omdat de definitieve juridische vormgeving en uitvoeringsregels en het moment van inwerkingtreding van het nieuwe inburgeringsstelsel op een laat tijdstip duidelijk werden, zijn gemeenten afwachtend geweest met de voorbereiding van de invoering van dit nieuwe stelsel. Feitelijk is men pas in 2007 daarmee gestart. Dit blijkt ook uit de quick scan «De invoering van de Wet inburgering stand van zaken bij gemeenten» die SGBO, in opdracht van de VNG heeft uitgevoerd. 23 Wat zijn de mogelijkheden van gemeenten voor het bereiken van inburgeraars die geen ambitie hebben? Gemeenten kunnen oudkomers benaderen via hun eigen inburgeringsbestanden (of bijvoorbeeld via een oproep in het buurthuis of werving door een aanbieder van inburgeringsprogramma s die door de gemeente is gecontracteerd, basisscholen, werving via sociale diensten, consultatiebureaus etc.). Voor het bereiken en identificeren van nieuwkomers kunnen gemeenten onder andere afspraken maken met de eigen afdeling Burgerzaken, waar inschrijvingen van burgers die zich in de gemeente vestigen, in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) plaatsvinden. Er is echter een grote groep oudkomers (genaturaliseerde Nederlanders en EU-Burgers) die niet inburgeringsplichtig, maar inburgeringsbehoeftig is. Voor deze groep vrijwillige inburgeraars is het «verleiden», enthousiasmeren en motiveren van groot belang. Daarmee is veel ervaring opgedaan binnen de Pilot Inburgering allochtone vrouwen «Taal Totaal» in de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Nijmegen, Rotterdam en Utrecht. Bij de werving voor deze pilot hebben gemeenten en taalaanbieders bijvoorbeeld gebruik gemaakt van ambassadrices en buurtcontactvrouwen uit de eigen doelgroep, thuislesorganisaties en intermediaire organisaties zoals zelforganisaties, moskeeën, moedercentra, scholen etc. Deze intermediairen leggen het belang van inburgering uit, motiveren, spreken met de gezinsleden en nemen drempels weg. De volgende stap is toeleiding naar het inburgeringsprogramma. Om inburgeraars te motiveren is het belangrijk om bij de inhoud van het inburgeringsprogramma aan te sluiten bij wat de inburgeraar wil en kan en aan te sluiten bij het huidige niveau van participatie. Drempels zijn vaak gelegen in de gezinssituatie, kinderopvang, de locatie van inburgering etc. Om inburgeraars te motiveren is het belangrijk om randvoorwaarden in die sfeer in te vullen. Voor deelname aan het inburgeringsprogramma sluiten de gemeente en de inburgeraar Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 9

10 een contract. In het contract wordt het inburgeringsprogramma vastgesteld en de rechten en plichten van de inburgeraar opgenomen. Vrijwillige inburgering is dus niet vrijblijvend. (Genaturaliseerde) Nederlanders en EU-onderdanen met een uitkering, bijvoorbeeld op grond van de Wet werk en bijstand, kunnen verplicht worden tot het volgen van een reïntegratietraject. Deze uitkeringsgerechtigden zijn bekend bij de gemeenten. Als onderdeel van een reïntegratietraject kunnen gemeenten, naast vakcursussen, ook taalcursussen verplicht stellen. 24 Hoeveel inburgeraars waren er in 2006 en wat zijn de prognoses voor 2007? In 2006 hebben in totaal inburgeraars deelgenomen aan een inburgeringsprogramma, waarvan oudkomers en nieuwkomers. Van de inburgeraars die in 2006 een programma volgden, zijn nieuwkomers en oudkomers met hun programma gestart in Voor uw vraag over de prognoses voor 2007 verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag Wat zijn de aantallen inburgeraars die in 2007 aanbesteed zijn voor het volgen van een inburgeringscursus? Welke aantallen worden in werkelijkheid door gemeenten aangeboden? Wat is de oorzaak van het verschil tussen het gecontracteerde aanbod en het werkelijk aantal cursisten? Wat zijn de oorzaken hiervan. Wat zijn tijdelijke oorzaken. Wat zijn structurele oorzaken. Wat gaat u daar op korte termijn aan doen zodat het aantal inburgeraars toeneemt in plaats van afneemt en de infrastructuur worden afgebroken? Zie hiervoor het antwoord bij vraag Wat zijn reserves van roc s? Voor een uitgebreide toelichting op de reserves van onderwijsinstellingen verwijs ik u naar de beantwoording door de bewindspersonen van OCW op eerder gestelde vragen van de leden Dibi (Groen Links) en Van Dijk (SP) over dit onderwerp. Deze beantwoording van de bewindspersonen van OCW geeft inzicht in de reserves eind Hierin wordt opgemerkt dat een enkele instelling middelen heeft gereserveerd anticiperend op de gevolgen van de afschaffing van de gedwongen winkelnering bij de inburgering. Deze reserveringen zijn destijds gevormd in verband met de onzekerheden over het te ontvangen overgangsbudget in verband met de invoering van de Wet Inburgering en het tijdstip waarop deze middelen beschikbaar zouden komen voor de instellingen. Aan roc s is een overgangsbudget beschikbaar gesteld van 122 miljoen euro voor de jaren 2006 en Het aantal cursisten moet omhoog naar trajecten per jaar. Welke acties worden ondernomen om de werving van het aantal deelnemers te verbeteren zodat deze aantallen ook werkelijk gehaald gaan worden? De werving van deelnemers maakt deel uit van de uitvoeringspraktijk en is dan ook een gemeentelijke verantwoordelijkheid. Dat tot nu toe nog niet veel mensen zijn ingestroomd heeft overigens ook te maken met de voor- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 10

11 bereidingstijd die gemeenten nodig hadden voor invoering van de wet en de relatief lange doorlooptijd van aanbestedingsprocedures. Hierdoor konden veel gemeenten pas na de zomer deelnemers naar cursusinstellingen doorgeleiden. Ik verwijs u hiervoor ook naar de brief die ik op 8 oktober naar de Tweede Kamer heb gezonden. Voor de G31, die voor een periode van drie jaar prestatieafspraken hebben gemaakt, is er in 2008 en 2009 voldoende tijd om eventueel tegenvallende prestaties in 2007 te compenseren. Voor de niet-g31 was dit tot nu toe, vanwege hun jaarlijkse cyclus, niet zo. Inmiddels wordt aanpassing van de regelgeving voorbereid die er ook voor de niet-g31 toe zal leiden dat deze gemeenten een periode van drie jaar (2007 t/m 2009) krijgen om de geprognosticeerde prestaties te realiseren. 28 Wat is de huidige stand van zaken omtrent de afspraken die dit najaar (2007) met de VNG in een inburgeringsakkoord worden opgenomen? Met de VNG zijn de voorbereidingen voor het te sluiten Inburgeringsakkoord van start gegaan. Er wordt op dit moment gewerkt aan dit akkoord. Het akkoord onderstreept de gezamenlijke inspanningen van het Rijk en de VNG om, met een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling, de uitvoering van het Deltaplan inburgering te realiseren. Het streven van zowel het Rijk als de VNG is om in het akkoord concrete afspraken te maken over onder meer de vermindering van de administratieve en uitvoeringslasten, de uitwerking van de Innovatiemonitor en de doelstelling van dit kabinet om in % «duale» programma s te realiseren. Het akkoord is een nadere uitwerking van het Bestuursakkoord «Samen aan de slag» dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in juni 2007 met VNG sloot. De Tweede Kamer zal, zodra het Inburgeringsakkoord is gesloten, daarvan op de hoogte worden gebracht. 29 Kan de ambitie om minimaal mensen «maatwerk» te bieden waargemaakt worden met het oog op de krappe arbeidsmarkt, die naar verwachting nog krapper zal worden? In welke mate inburgeraars «maatwerk» kan worden geboden, hangt af van een groot aantal factoren dat zowel de uitvoeringspraktijk bij gemeenten en aanbieders betreft als de mogelijkheden die werkgevers bieden. Met name in 2008 en 2009 zal worden ingezet op de gewenste professionalisering die moet leiden tot, onder andere, de realisatie van 80% duale programma s in Door wie zal het keurmerk inburgeren worden ontwikkeld en wanneer is het klaar? Is het al bekend welke organisatie/instelling dit keurmerk gaat beheren? Door wie zal de audit worden afgenomen waardoor aanbiedende instellingen en organisaties in aanmerking kunnen komen voor het keurmerk? Het Keurmerk Inburgeren is reeds ontwikkeld door de initiatiefnemers MBO-raad, FOTIN (vertegenwoordigd door PAEPON) en Boaborea. Eind 2006 zijn de eisen van het Keurmerk Inburgeren gepubliceerd op de website van Stichting Blik op Werk: Vanaf dat moment konden en kunnen aanbieders van inburgeringsprogramma s een aanvraag indienen bij de beheersorganisatie Stichting Blik op Werk om in aanmerking te komen voor het keurmerk. Inmiddels hebben ca 131 taalaanbieders zich aangemeld bij Stichting Blik op Werk (stand 1 oktober 2007). Daarvan hebben inmiddels 91 aanbieders het voorlopig keurmerk Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 11

12 ontvangen. Het definitieve keurmerk wordt verworven op basis van bewezen resultaten. De audits worden afgenomen door drie door de Stichting Blik op Werk gecontracteerde instellingen. 31 De inhoud van het programma, begeleiding en onderwijsmethodiek passen bij de persoonlijke kenmerken, de omstandigheden en de ambitie van de inburgeraar. Wie krijgt de eindbeslissing ten aanzien van de inhoud van het inburgeringprogramma? In de intake die door de gemeente of in opdracht van de gemeente met de inburgeraar wordt gehouden moeten gemeenten onderzoeken of de inburgeraar in aanmerking komt voor een aanbod en zo ja, welk inburgeringsprogramma voor hem het meest passend is. In het Deltaplan is aangegeven dat ik het persoonsvolgend budget in de inburgering wil bevorderen. Bij een aanbod in de vorm van een persoonsvolgend budget zal de invloed van de inburgeraar op de inhoud van het inburgeringsprogramma het grootst kunnen zijn. Echter de eindbeslissing van elk inburgeringsaanbod ligt bij de gemeente. Op grond van de Wet inburgering heeft de inburgeringsplichtige aan wie de gemeente een aanbod doet, het recht om het inburgeringsaanbod niet te accepteren. Aangezien hij inburgeringsplichtig is, dien hij dan zelf voor de voorbereiding op het inburgeringexamen zorg te dragen. 32 Waarom worden de ontwikkelonderzoeken naar de inburgeringscursus voor de verschillende groepen inburgeraars pas in het najaar van 2008 gestart, en waarom wordt het onderzoek naar het verbetertraject van de intake pas in 2008 gestart? De aanloop voor een dergelijk omvangrijk onderzoek (mede i.v.m. Europese aanbesteding) vergt een gedegen voorbereiding. Zowel het vaststellen van een theoretisch- en methodologisch kader als ook de samenwerking tussen gemeente en aanbieders zijn bepalend voor een goede uitvoering van het onderzoek. Het onderzoek naar het verbetertraject van de intake start in de eerste helft van Ook hierbij moet rekening worden gehouden met de Europese aanbestedingsregels. 33 Waarom wordt er gekozen voor vijf ontwikkelonderzoeken gericht op dus vijf groepen? Hoe verhoudt dit zich tot het principe van individueel maatwerk, indien er geprobeerd wordt individuen onder te brengen in groepen? Waarom is niet gekozen voor een «op maat» leerlast versus rendement? De vijf ontwikkelonderzoeken betreffen vier onderzoeken naar de optimalisering van inburgeringsprogramma s voor de groepen analfabeten, laagopgeleiden, gemiddeld opgeleiden en hoogopgeleiden en één naar de mogelijkheden van e-learning. Deze uitsplitsing naar groepen is gemaakt, omdat uit eerder onderzoek en uit ervaring blijkt dat er verschil is in bijvoorbeeld leertempo tussen deze groepen. Ook zal de methodisch didactische aanpak voor deze groepen verschillen. Individueel maatwerk is niet alleen van toepassing op het leerproces van bovengenoemde groepen, maar richt zich vooral op de opbouw van het inburgeringsprogramma en het gewenste participatiedoel. Uitgangspunt daarbij is dat binnen deze onderzoeken de individuele benadering zich o.a. richt op de intake, het bijbehorende programma dat wordt ingezet en dat er rekening wordt gehouden met de persoonlijke kenmerken van de inburgeraar en het gewenste participatiedoel dat wordt nagestreefd. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 12

13 34 en 36 De verlengde intake is noodzakelijk om een compleet beeld te krijgen? Waarom wordt ervoor gekozen om te komen met een uniforme intakeprocedure? Zal bij een «beproefde» intakeprocedure gemeenten verplicht worden deze procedure te hanteren. Wie wordt verantwoordelijk voor de intake en verlengde intake van een potentiële inburgeraar, in het Deltaplan gekenmerkt als een cruciale fase? Zie hiervoor ook het antwoord op vraag 18. Op grond van de Wet inburgering is de gemeente verantwoordelijk voor een intake. In de wet wordt de intake aangeduid met onderzoek (artikel 25). Met inachtneming van wat over de inhoud van de intake (het onderzoek) in de wet is geregeld, bepaalt de gemeente zelf de vorm, inhoud en duur van de intake. Zo kan de gemeente er ook voor kiezen om te werken met een verlengde intake. Dat kan noodzakelijk zijn om een compleet beeld te krijgen. Het lukt niet altijd om bij de eerste intake zicht te krijgen op alle facetten van de persoonlijke omstandigheden en eventuele problemen van psychosociale aard, gezondheid, de gezinssituatie of de financiële situatie, die van belang zijn bij de inburgering. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld de competenties ontwikkeld in eigen land, het taalniveau en de leerpotentie. Ook wanneer in het kader van de Regeling vrijwillige inburgering een aanbod wordt gedaan aan een inburgeraar is een intake nodig. De verantwoordelijkheid voor de intake ligt bij de gemeente, maar de gemeente kan er ook voor kiezen om de intake (deels) uit te besteden, bijvoorbeeld aan een aanbieder van inburgeringscursussen of een onafhankelijk assessment-instituut. In 2008 zal een onderzoek starten naar «best-practices» met betrekking tot de (verlengde) intake en zullen eventueel in samenwerking met gemeenten nieuwe instrumenten worden ontwikkeld. Daarbij moet ook worden gedacht aan geïntegreerde intakes, dat wil zeggen intakes die niet alleen vanuit het inburgeringsperspectief worden gehouden, maar ook andere terreinen betreffen. Zo kunnen intakes worden uitgevoerd door inburgeringsconsulenten en consulenten van UWV en medewerkers van diensten sociale zaken in relatie tot het doen van een gecombineerd aanbod voor inburgering en reïntegratie. Deze voorbeelden en ervaringen in de praktijk met nieuwe instrumenten zullen vervolgens breed verspreid worden onder gemeenten. Het ligt niet in de bedoeling om de gemeenten voor te schrijven een bepaalde methode te gebruiken noch om een uniforme intakeprocedure voor te schrijven. 35 Hoe verhouden de aangeboden uren in het inburgeringsprogramma voor taallessen zich tot de benodigde uren voor het bereiken van taalniveau 2. Is het voor het bereiken van een hoger taalniveau niet nodig om het aantal uren taalles te verhogen? Naast de relatie tussen taalniveau en aantal lesuren spelen andere factoren een rol. In het Deltaplan inburgering is beschreven op welke wijze het inburgeringsprogramma zoveel mogelijk aan kan sluiten bij de specifieke kenmerken van de inburgeraar. De verwachting is dat de leerlast (in aantallen onderwijsuren kan afnemen) als programma s beter afgestemd worden op de kenmerken en ambities van deelnemers. Daarbij gaat het om: het niveau en de intensiteit van het onderwijsprogramma (studie-uren; leerlast); de intensiteit van de begeleiding; de juiste aansluiting tussen niveau en doel/ambitie; de juiste balans tussen klassikaal en afstandsonderwijs; Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 13

14 de ondersteuning met specifieke opdrachten; de juiste toepassing van multimediale middelen; de juiste mix tussen leren binnen (geïsoleerd) en leren buiten de schoolmuren (contextrijk leren); de koppeling met relevante participatieactiviteiten; het creëren van de juiste randvoorwaarden (bijvoorbeeld kinderopvang, wegnemen van andere belemmeringen in de persoonlijke omstandigheden). Gedegen onderzoek naar het aantal uren dat noodzakelijk is om het taalniveau 2 te bereiken is niet voorhanden. Juist om in deze lacune te voorzien, wordt het leerlastonderzoek uit het Deltaplan uitgevoerd. De uitkomsten uit dit onderzoek zullen ook meer inzicht geven in de leerlast voor verschillende groepen cursisten om op een bepaald niveau te komen. 37 Wat was de gemiddelde leerlast (aantal uren nodig voor volgen inburgeringsprogramma om bepaald niveau te bereiken) voor langzame en snelle lerenden in de periode ? In hoeverre is de inschatting van de Commissie Franssen (750 uur voor langzaam lerenden, 450 uur voor snel lerenden) in deze periode gehaald? Uit de monitor inburgering komt naar voren dat in de periode , bij de nieuwkomers ruim driekwart van de programma s tussen de 400 en 799 uur educatie bevatte. Het grootste deel daarvan bevatte tussen de 600 en 799 uur educatie. Bij de oudkomers werd in de monitor gevraagd naar de combinatie duur en intensiteit. De meeste programma s duurden in deze periode tussen een half en één jaar. Aan de hand van de gegevens uit de Monitor Inburgering kunnen echter geen uitspraken worden gedaan over de leerlast naar type lerenden. De vragen in de monitor over de taalresultaten hebben betrekking op alle afronders en zijn niet uitgesplitst naar langzame of snel lerenden. Wel kan worden opgemerkt dat met deze gemiddelde uren ca 60% van de nieuwkomers en ca 56% van de oudkomers het niveau A2 niet haalt. De Commissie Franssen heeft ten behoeve van de Wet inburgering een ruwe schatting gemaakt hoeveel uur leerlast nodig is om het niveau van het inburgeringsexamen (niveau A2) te halen. Zie hiervoor ook het antwoord op vraag 17. Deze inschatting is meegenomen bij de totstandkoming van de wet en heeft in die zin geen betrekking op de periode Wat is de ambitie van het kabinet ten aanzien van het percentage nuggers die moeten deelnemen aan een inburgeringprogramma? In het kader van de verhoging van de participatie is in het Bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten afgesproken dat er naar wordt gestreefd om niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers) in de periode aan werk te helpen of maatschappelijk te laten participeren als de afstand tot de arbeidsmarkt te groot is. Een deel van deze niet-uitkeringsgerechtigden is inburgeringsplichtig dan wel inburgeringsbehoeftig. Voor deze groep zal het deelnemen aan een inburgeringsprogramma een belangrijke ondersteuning betekenen voor het vinden van betaald werk dan wel om anderszins maatschappelijk te kunnen participeren. Een specifiek percentage is hierbij niet afgesproken. Wel is het zo dat deze groep van oudsher een belangrijke doelgroep van de inburgering vormt. Daarbij hebben gemeenten zowel in het kader van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 14

15 de inburgeringsmiddelen als ook in combinatie met de reïntegratiemiddelen op grond van de WWB voldoende ruimte om deze groep een adequaat aanbod te doen. Daarnaast werd in het kader van de PaVEM-pilots in 5 gemeenten geëxperimenteerd met het verbeteren van de inburgeringsprogramma s voor vrouwen. Het grootste deel van deze vrouwen was niet uitkeringsgerechtigd. In deze programma s zat een participatiecomponent gericht op duurzame participatie, waaronder het vinden van werk. 39 Binnen welke termijn kan het kabinet nadere afspraken maken met gemeenten en sociale partners over koppeling van inburgeringsprogramma s aan reïntegratie? Welke aanknopingspunten uit het participatieakkoord en welke initiatieven vanuit de reïntegratiesector vormen de basis voor deze afspraken? Op grond van de Wet inburgering kunnen uitkeringsgerechtigden overigens al gecombineerde duale programma s inburgering en reïntegratie aangeboden krijgen. In de praktijk krijgt deze relatie tussen inburgering en reïntegratie steeds meer vorm. Inburgering en reïntegratie kunnen, gecombineerd in één programma, wederzijds versterkend werken. Het Deltaplan inburgering voorziet ook in een aantal innovatietrajecten om deze samenhang verder te versterken, waaronder het examenprofiel voor (startende) ondernemers, vervolgtrajecten voor vrouwen en inburgering in relatie tot wijkaanpak. In het kader van het arbeidsmarktbeleid kunnen gemeenten met werkgevers afspraken maken over inburgeringsprogramma s voor werkenden. Indien het wetsvoorstel door het parlement wordt aanvaard om gemeenten binnen de budgettaire kaders zelf te laten afwegen aan welke inburgeringsplichtigen zij een aanbod doen, wordt het mogelijk om een aanbod ook te doen aan inburgeringsplichtigen (niet zijnde asielgerechtigden) die reeds werken. In het kader van het voorgenomen Inburgeringsakkoord met de VNG zal één en ander verder worden geconcretiseerd. Daaronder vallen ook de afspraken en acties die gericht zijn op het vergroten van het aantal duale programma s, waarin onder andere inburgering en reïntegratie worden gecombineerd. 40 Is het de bedoeling dat de inburgeraar, na het behalen van het inburgeringsexamen, uitgebreid met een profiel voor (startende) ondernemers, daadwerkelijk voldoet aan alle eisen om een eigen onderneming te kunnen starten? De (startende) ondernemer zal na het behalen van het inburgeringsexamen specifieke taalvaardigheid hebben verworven die gericht is op het ondernemerschap. Voor sommige (startende) ondernemers, kan dit betekenen dat zij meteen aan de slag kunnen. Anderen zullen zich nog verder moeten verdiepen in specifieke vakkennis. Die vakkennis maakt geen deel uit van de eindtermen van het inburgeringsexamen. Wel zal getracht worden om het inburgeringsprogramma te verbinden aan parallelle opleidings- of trainingsprogrammma s, om het duale karakter van deze inburgeringsprogramma s te bewerkstelligen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 15

16 41 Uitbreiding van het inburgeringsexamen met een profiel voor (startende) ondernemers. Wordt dit onderdeel apart geëxamineerd en is hierbij ook de verplichting dat er binnen een bepaalde periode het examen gehaald moet worden? Het inburgeringsexamen op grond van de Wet inburgering, heeft, naast burgerschap, twee profielen: een profiel gericht op aansluiting van inburgering op werk/reïntegratie en een profiel gericht op opvoeding, gezondheid en onderwijs. Om ondernemerschap te stimuleren, wordt het inburgeringsexamen uitgebreid met een profiel voor (startende) ondernemers. Met dat profiel wordt de inburgeraar met de participatiewens om ondernemer te worden de mogelijkheid geboden om een inburgeringsexamen te doen dat hierop goed aansluit. Het profiel (startende) ondernemers wordt onderdeel van het inburgeringsexamen. Ook het inburgeringsexamen met dit nieuwe onderdeel moet binnen een bepaalde termijn behaald zijn. 42 Wat is de ambitie van het kabinet ten aanzien van het percentage vrouwen uit etnische minderheidsgroepen die kunnen doorstromen naar regulier werk? Het kabinet schenkt aandacht aan de instroom van kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt via het kabinetsproject «Iedereen doet mee». Het gaat hierbij om extra mensen aan het werk te helpen. Daarvan zullen ook allochtone vrouwen profiteren. Een van de manieren om mensen aan het werk te helpen, is ze te ondersteunen bij het starten van een eigen onderneming. Allochtone vrouwen kunnen net als andere uitkeringsgerechtigden gebruik maken van microkredieten. Ze krijgen extra voorbereiding op het ondernemerschap door een nog te ontwikkelen profiel bij het inburgeringsexamen gericht op startende ondernemers. Gemeenten hebben een voortrekkersrol als het gaat om het naar werk begeleiden van allochtone vrouwen. Het kabinet zal gemeenten en regio s actief blijven ondersteunen die aan de slag willen met deze doelgroep. Ook is het kabinet in overleg met sectoren die kampen met een tekort aan personeel, zoals de zorgsector, over de instroom van allochtone vrouwen. 43 Hebben de werknemers die over onvoldoende taalvaardigheid beschikken eerder een aanbod voor inburgering gekregen? Hoe groot is deze groep? De inburgeringsplichtige en inburgeringsbehoeftige werknemers kunnen reeds in voorgaande jaren een inburgeringsprogramma op grond van de Wet inburgering nieuwkomers en/of een oudkomersprogramma hebben gevolgd. De omvang van de groep werknemers met onvoldoende taalvaardigheid is niet bekend. Het gaat hierbij immers om een vlottend bestand. Ingeschat wordt dat het om een relatief omvangrijke groep gaat, ook omdat hieronder de werknemers met kleine arbeidscontracten vallen. 44 Wanneer is de aanpak voor het verbeteren van het aanbod van inburgeren met (beroeps)opleiding beschikbaar? Op dit moment is het aandeel van zogenoemde geïntegreerde programma s beperkt (4% van het totale aanbod). Reden is dat gemeenten nog in beperkte mate geïntegreerde programma s voor inburgeraars Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 16