Raadsvoorstel. Brunssum, d.d. : 7 november 2006 Gemeenteblad : 2006/125 Afdeling Nr.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Brunssum, d.d. 7 november 2006 Gemeenteblad 2006/125 Afdeling Nr. Welzijn 2006/15038 Portefeuillehouder Wethouder R. de Boer Onderwerp Verordening Wet Inburgering Uiterlijke beslisdatum 31 december 2006, omdat de nieuwe Wet Inburgering vooralsnog per 1 januari 2007 in werkingzal treden. Aan de raad. Voorstel/ambtelijk advies besluit Over te gaan tot vaststelling van bijgevoegde Verordening Wet Inburgering Inleiding Het integratie- en inburgeringsbeleid in Nederland staat volop in de belangstelling. Verschillende terroristische aanslagen,berichten over moslim-fundamentalisme in Nederland, de moord op Theo van Gogh, de hoofdlijnen -akkoorden van de beide kabinetten Balkenende en het rapport van de commissie Blok hebben ertoe geleid dat zowel het publieke als het politieke debat over integratie en inburgering telkens weer oplaaien. De voortdurende instroom van grote groepen allochtonen die relatief slecht presteren in de Nederlandse maatschappij en de lage snelheid waarmee allochtonen hun achterstand inlopen hebben ertoe geleid dat een groot beroep wordt gedaan op het absorptievermogen van de samenleving. De afgelopen 10 jaar is in de gemeente Brunssum veel geïnvesteerd in inburgering van allochtonen. Nog in 2005 hebben ruim 60 nieuwkomers en oudkomers een inburgeringstraject gevolgd. Daarvoor is gebruik gemaakt van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN), de regeling oudkomers, en de Wet Educatie Beroepsopleidingen (WEB). Inmiddels is duidelijk dat onder het kabinet Balkenende vrijwel al deze kaders zullen veranderen en op de bijbehorende budgetten wordt bezuinigd. Het huidige stelsel voor inburgering van nieuw- en oudkomers gaat op de helling. In 2007 zal een nieuwe Inburgeringswet van kracht worden die de bestaande verantwoordelijkheidsverdeling drastisch zal veranderen. De ontwikkelingen op rijksniveau betekenen dat de gemeente Brunssum zich moet herbezinnen op de verdeling van verantwoordelijkheden en de vormgeving van het inburgeringsbeleid. Bovendien zijn hiervoor minder middelen beschikbaar. Dat vraagt om duidelijke keuzes. Op 23 april 2004 is de Contourennota "Herziening van het Inburgeringbeleid" aangeboden aan de Tweede Kamer. Op 7 december 2004 heeft de Minister een nadere uitwerking van het stelsel gegeven. Dit is een teken dat de uitgangspunten van de nieuwe Win vaste vorm hebben gekregen. De nieuwe wet gaat volgens de huidige planning per 1 januari 2007 de huidige Win (Wet inburgering nieuwkomers) en de diverse regelingen oudkomers vervangen. Probleemstelling/Doelstelling Zie boven Kaderstelling Uitgangspunten Wet Inburgering Inburgering moet in de visie van het Rijk perspectief bieden op integratie en vormt een eerste stap naar volwaardige deelname aan de Nederlandse samenleving. In deze paragraaf worden de hoofdlijnen van de nieuwe Wet Inburgering uiteengezet. De wet kent drie uitgangspunten Resultaatverplichting in plaats van inspanningsverplichting Eigen verantwoordelijkheid van de inburgeringsplichtige Open marktwerking. 1. Resultaatverplichting Alle oud- en nieuwkomers die niet voldoen aan het vereiste (taal)niveau worden wettelijk verplicht in te burgeren.

2 De huidige inspanningsverplichting (alleen het meedoen is voldoende) maakt plaats voor een resultaatsverplichting (meetbare individuele ontwikkeling) met zowel financiële als verblijfsrechtelijke gevolgen. Voor de in Nederland wonende oudkomers is deze resultaatsverplichting nieuw. De inburgeringsplicht geldt in beginsel voor alle personen die duurzaam in Nederland willen of mogen verblijven en niet gedurende acht jaar van de leerplichtige leeftijd in Nederland hebben verbleven. Het gaat daarbij om personen tussen 16 en 65 jaar. Vrijstelling van de inburgeringsplicht kan worden gegeven aan mensen die beschikken over het certificaat NT2 op niveau 2, diploma's van het Nederlandse wetenschappelijke, hoger of middelbare beroepsonderwijs of voortgezet onderwijs. Ook kunnen verstandelijk gehandicapten vrijgesteld worden. Binnen de groep inburgeringsplichtigen is een aantal subgroepen te onderscheiden. Er zijn 2 prioritaire groepen benoemd waarvoor gemeenten een (cursus)aanbod moet creëren en 2 groepen waarvoor de gemeenten een aanbod kan creeëren. Naderhand worden deze 2 groepen besproken. Aan de overige groepen inburgeringsplichtigen wordt geen aanbod gedaan; zij zullen zich zelfstandig moeten voorbereiden op het inburgeringsexamen. De inburgeringsplichtige vervult zijn plicht wanneer hij voldoet aan de eindtermen het behalen van het inburgeringsexamen (taal - kennis samenleving - praktische vaardigheden). De inburgeringsplicht vervalt zodra het inburgeringsexamen is behaald. 2. Eigen verantwoordelijkheid In het nieuwe stelsel is de inburgeringsplichtige, die geen aanbod van de gemeente krijgt, in principe zelf verantwoordelijk voor zijn inburgering door aan de eindtermen te voldoen. Dit houdt onder andere in, dat de inburgeringsplichtige in beginsel zelf in de kosten van het inburgeringstraject voorziet. Daarbij heeft hij keuzevrijheid bij het bepalen van de wijze waarop hij zich voorbereidt op het inburgeringsexamen. Wanneer de inburgeringsplichtige binnen 3 jaar het inburgeringsexamen haalt, heeft hij recht op een gemaximeerde financiële vergoeding. Wanneer na vijf jaar het inburgeringsexamen nog niet is afgerond, wordt een boete opgelegd. Voor nieuwkomers die in het kader van gezinsvorming of hereniging naar Nederland komen, geldt een termijn van 3,5 jaar. Alle inburgeringsplichtigen kunnen, onafhankelijk van draagkracht, een beroep doen op een kredietfaciliteit. Deze faciliteit zal geboden worden door de Informatie Beheer Groep (IBG). 3. De open marktwerking. De markt voor aanbieders van opleidingen wordt in twee stappen vrijgelaten. Eerst wordt de gedwongen winkelnering met ROC's beëindigd (vanaf 1 januari 2007). Daarna zal de keuze voor een educatie-instelling bij de inburgeringsplichtige zélf komen te liggen. Het Rijk acht consumentenbescherming in deze van belang. Op dit moment wordt door het Rijk nadere uitwerking gegeven aan een certificerings- of keurmerksysteem. In schema Wet inburgering Nieuwkomers (1998) Inspanningsverplichting Regierol gemeente Overheid betaalt de kosten Vrijblijvende toets na inburgeringscursus Verplichte inkoop bij ROC Inburgering boven werk Wet Inburgering Nederland(2007) Algemene inburgeringsplicht Eigen verantwoordelijkheid centraal Inburgeraar betaalt zelf kosten Verplicht inburgeringsexamen Vrije inburgeringsmarkt Werk boven inburgering Uitvoering Gemeentelijke rol De gemeenten krijgen een informerende, handhavende en een faciliterende functie. 1.Informatieverstrekking Naar schatting verblijven op dit moment 178 niet-genaturaliseerde, niet-westerse allochtonen (mannen en vrouwen) tussen 16 en 65 jaar in Brunssum. Naar gelang het taalniveau zal waarschijnlijk een deel hiervan inburgeringsplichtig zijn. De gemeente Brunssum zal via publikatie de inburgeringsplichtigen in eerste instantie informeren, waarna zij gefaseerd worden opgeroepen voor een intake. Gemeenten dienen een informatiepunt inburgering in te richten, waar alle inburgeringsplichtigen terecht kunnen voor informatie m.b.t. hun inburgering, zoals termijnen, het inburgeringsexamen, de consequenties bij het niet

3 voldoen aan de inburgeringsplicht en de te volgen procedures. De gemeente is vrij om hier invulling aan te geven. De gemeenten behouden een belangrijke spilfunctie bij de inburgering. 2. Handhaving De nieuwe Wet Inburgering legt vrijwel alle vreemdelingen in Nederland een inburgeringsplicht op. De taak om deze plicht te handhaven ligt bij gemeenten. De precieze invulling van deze taak wordt overgelaten aan de gemeente, maar enkele elementen zijn voorgeschreven 1. Intake De gemeente voert met alle inburgeringsplichtige nieuwkomers een intakegesprek en roept (gefaseerd) inburgeringsplichtige oudkomers op voor een dergelijk gesprek. Bij dit gesprek worden de persoonlijke gegevens geadministreerd, wordt de inburgeringsplichtige gewezen op zijn plichten en wordt advies en informatie omtrent mogelijkheden (krediet, aanbieders) verstrekt. 2. Voortgangscontrole & sanctionering Gemeenten dienen op twee momenten te controleren of de inburgeringsplichtige bezig is met een cursus. Zes maanden na de intake en op een tweede, zelf te bepalen, moment (binnen drie jaar). Verschijnen inburgeringsplichtigen niet op deze voortgangsafspraken, dan kan een bestuurlijke boete worden opgelegd. De gemeente legt in een verordening de hoogte van de op te leggen boetes vast. 3. Controle inburgeringsexamen & sanctionering Een inburgeringsplichtige die zijn inburgeringsexamen heeft behaald meldt dat bij de gemeente. Gebeurt dit binnen drie jaar dan komt de inburgeringsplichtige in aanmerking voor een gemaximeerde vergoeding van de kosten. De gemeente controleert 3,5 of 5 jaar na ingang van de inburgeringsplicht (intake) op eigen initiatief of de inburgeringsplichtige een inburgeringsdiploma kan overleggen. Is dit niet het geval, dan volgt een bestuurlijke boete. Voor de uitvoering van de handhavingstaak kan gedacht worden aan de volgende vormen en/of een combinatie daarvan - De handhaving voor prioritaire groepen (waarvoor de gemeente trajecten inkoopt) laten uitvoeren door de organisatie die tevens de trajecten verzorgt; - Handhaving beleggen bij een afdeling van de gemeente Brunssum. Te denken valt dan aan de medewerker inburgering of aan de afdeling Sociale Zaken (sociale recherche). 3. Facilitering Er zijn twee groepen aangewezen door het Rijk waarvoor het kabinet van mening is dat een aanbod MOET worden gecreëerd Asielgerechtigden inburgingsplichtigen (nieuwkomers en oudkomers) Geestelijke bedienaren.dit aantal in Brunssum is minimaal; er wordt aansluiting gezocht bij een regionaal of landelijk aanbod. Er zijn twee prioritaire groepen inburgeringsplichtigen aangewezen door het Rijk, waarvoor het kabinet van mening is dat de mogelijkheid van een aanbod KAN worden gecreëerd Inburgeringsplichtigen, die een uitkering op grond van de WWB ontvangen Ook uitkeringsgerechtigden zijn in beginsel zelf verantwoordelijk voor hun voorbereiding op en het behalen van het inburgeringsexamen. Gezien het belang dat het Rijk hecht aan de koppeling tussen reïntegratie en inburgering, krijgen gemeenten de bevoegdheid om, binnen de beschikbaar gestelde budgettaire kaders, een inburgeringstraject aan te bieden aan die uitkeringsgerechtigden. Werk prevaleert daarbij boven een uitkering In de praktijk gaat het hierbij om WWB-, IOAZ-, IOAW- en WWuitkeringsgerechtigden. Deze groep bestaat uit oudkomers (personen die op het tijdstip van inwerkingtreding van de wet inburgeringsplichtig worden) die recht op uitkering krijgen bij invoering van het nieuwe stelsel. In tweede instantie worden oudkomers opgeroepen die bij de invoering van de wet al een uitkering hebben. Oudkomers zonder werk en uitkering (opvoeders) Bij deze bijzondere groepen kan de gemeente zich actief bemoeien met de regie van de benodigde trajecten. Voor elke groep geldt echter een verschillend regime. Daarbij bepaalt de gemeente de fasering en prioritering, omdat de totale groep niet in één keer kan worden opgeroepen Het aanbod zal zich binnen deze groep met name richten op allochtone vrouwen die zich in een achterstandspositie bevinden. In de gemeente Brunssum heeft men, met de opstart van verschillende oudkomerstrajecten in het recent verleden, ervaren dat deze groep vrouwen zonder werk en uitkering, die vaak ver weg staan van de gemeente, zeer moeilijk te bereiken is.

4 Met alle inburgeringsplichtigen die met ondersteuning van de gemeente een traject volgen, wordt een overeenkomst gesloten. In deze overeenkomst staat het traject beschreven, evenals de beoogde einddatum, het beoogde eindniveau en de eigen bijdrage van de deelnemer ( 270). Regeling 2007 voor vrijwillige inburgeraars Op grond van deze regelgeving kan een inburgeringsvooziening in principe worden aangeboden aan alle inburgeringsbehoeftige vrijwillige inburgeraars, ook hen met arbeid. De inburgeringsvoorziening leidt ook op tot het inburgeringsexamen, zoals bedoeld in de Wet inburgering, en dient het eenmaal afleggen van het inburgeringsexamen te bevatten. Vrijwillige inburgeraars kunnen het aanbod weigeren zonder consequenties. Heeft hij eenmaal een aanbod geaccepteerd, dan dient met deze inburgeraar een overeenkomst te worden afgesloten. Raming van de gevolgen in geld en menskracht Rijksbijdrage De adviserende, informerende en handhavende rol van de gemeente zal worden vormgegeven met de financiële middelen die het Rijk voor deze taken ter beschikking stelt. De gemeenten ontvangen in 2007 op grond van de Wet Inburgering en de Regeling 2007 een voorschot op de rijksbijdrage. Dit voorschot bevat een drietal componenten, te weten een prestatieafhankelijk, een variabel en een vast deel. Het prestatieafhankelijk deel is bedoeld voor het aanbieden van inburgeringsvoorzieningen aan inburgeraars (inclusief de handhaving) en kent een bekostigingscyclus van drie jaar. Aan elke gemeente wordt vooraf een indicatief voorschot bekend gemaakt, dat kan worden bijgesteld al naar gelang de inburgeringsambities van de gemeenten. Vervolgens wordt een definitief voorschot vastgesteld. Na afloop van een periode van 3 jaar (2010) worden de prestaties verantwoord van de in 2007 aangeboden voorzieningen, waarna dit deel van de rijksbijdrage wordt vastgesteld onder verrekening van het (in 2007) verleende voorschot Alle gemeenten ontvangen voor het jaar 2007 een voorschot op het prestatieafhankelijk deel van de rijksbijdrage. Het indicatieve voorschot voor het prestatieafhankelijk deel van de rijksbijdrage bedraagt voor de gemeente Brunssum in ,-. Op basis van dit indicatieve voorschot kan de gemeente haar ambities voor 2007 kenbaar maken door het aanbieden van een inburgeringsvoorziening aan eerder genoemde doelgroepen inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars. De gemeenten zijn vrij in de verdeling over de doelgroepen. Er zijn twee voorschotvergoedingen, te weten en (incluis maatschappelijke begeleiding). Voor de groep asielgerechtigde inburgeringsplichtigen en de groep uitkeringsgerechtigden geldt de vergoeding van of 6.180,- Voor de groep oudkomers zonder inkomsten uit werk of uitkering geldt de vergoeding van Voor de groep asielgerechtigden kan de gemeente zelf bepalen welke verdeling ze aanbrengt tussen beide vergoedingen. Ook bij het niet behalen van eindniveau 2 zullen de vergoedingen gelden. Het variabele deel is bedoeld voor de bekostiging van de handhaving van de inburgeringsplicht van inburgeringsplichtigen die geen inburgeringsvoorziening krijgen aangeboden en het aanbieden van inburgeringsvoorzieningen aan geestelijke bedienaren. Hiervoor krijgen gemeenten in 2007 een voorschot op de rijksbijdrage. De gemeente doet achteraf een opgave van de verrichte prestaties, in termen van het aantal handhavingsbeschikkingen. Voor de handhaving van de inburgeringsplicht van inburgeringsplichtigen zonder een aangeboden voorziening stelt het rijk een voorschotvergoeding van 310 per inburgingsplichtige beschikbaar. Voor de gemeente Brunssum bedraagt het (indicatieve) voorschot voor het variabele deel van de rijksbijdrage in De rijksbijdrage wordt achteraf vastgesteld op basis van het gerealiseerde aantal handhavingsbeschikkingen en vervolgens wordt het verleende voorschot verrekend. Voorde handhaving van de inburgeringsplicht van oudkomers wordt door het rijk aan gemeenten een taakstelling opgelegd die zich uitstrekt over een periode van drie jaar. Gemeenten worden gevraagd om in de periode 2007 tot en met 2009 van in totaal minimaal oudkomers de inburgeringsplicht te handhaven, te verdelen naar rato van het procentuele aandeel van de gemeente in het totale aantal in Nederland woonachtige allochtonen. Daarbij zal voor de genoemde periode een ondergrens van drie handhavingsbeschikkingen worden gehanteerd. Aan gemeenten die onder deze grens uitkomen, wordt geen taakstelling opgelegd. Van de gemeente Brunssum wordt verwacht dat in de periode 2007 tot en met 2009 minimaal 8 handhavingsbeschikkingen bekend worden gemaakt. Het vaste deel is bedoeld voor de verstrekking van informatie over het nieuwe stelsel. Gemeenten ontvangen eveneens jaarlijks vooraf een voorschot. Voor de informatieverstrekking over het nieuwe stelsel ontvangt de gemeente Brunssum een indicatief voorschot voor het vaste deel van de rijksbijdrage in

5 Gemeentelijke prognose De gemeente Brunssum heeft bij het Rijk aangegeven 10 voorzieningen te kunnen aanbieden tegen een vergoeding van en 30 voorzieningen tegen een vergoeding van Bij de bepaling van de gemeentelijk prognose is men uitgegaan van het aantal inburgeraars van de laatste jaren. Bovendien is het van belang dat men zich realiseert dat de Wet inburgering voorziet in een plicht voor de gemeenten om asielgerechtigde inburgeringsplichtigen (nieuwkomers en oudkomers) en geestelijke bedienaren een aanbod te doen. Aan de overige bijzondere groepen kan de gemeente een aanbod doen. Na de inwerkingtreding van de Wet inburgering en de Regeling 2007 ontvangt de gemeente van het Rijk een definitief besluit m.b.t. het voorschot en het bijbehorende aantal toegewezen inburgeringsvoorzieningen. De bestaande reserves WIN kunnen voor de implementatie van de nieuwe Wet Inburgering Nederland worden ingezet. Verdere procedure en momenten van verantwoording Het college beoordeelt eens in de 2 jaren de doeltreffendheid en doelmatigheid van de informatieverstrekking aan de inburgeringsplichtigen en rapporteert daarover aan de raad (artikel 2 ad 3 van de verordening). Het college van burgemeester en wethouders,,burgemeester.,secretaris. Bijlagen 1. College voorstel nr 2006/ Verordening Wet Inburgering 3. Algemene toelichting verordening Wet Inburgering

6 Raadsbesluit Gemeenteblad 2006/125 Afdeling Nr. Welzijn 2006/15038 De Raad der Gemeente Brunssum; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 7 november 2006, afdeling Welzijn, nr. 2006/15038; gelet op het bepaalde in Wet Inburgering Nederland Besluit Over te gaan tot vaststelling van bijgevoegde Verordening Wet Inburgering Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De Raad voornoemd,,voorzitter.,griffier.