Bevrijdende verjaring en de klachtplicht. Lodewijk Smeehuijzen

Transcriptie

1 Bevrijdende verjaring en de klachtplicht Lodewijk Smeehuijzen

2 1. Doel en rechtvaardiging verjaring 2. Art. 3:310 BW 3. Stuiting 4. De klachtplicht

3 Artikel 3:310 lid 1 BW Een rechtsvordering tot vergoeding van schade (..) verjaart door verloop van vijf jaren na de aanvang van de dag, volgende op die waarop de benadeelde zowel met de schade [..] als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden, en in ieder geval door verloop van twintig jaren na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt [..].

4 Het was [de ouders] in 1987 bekend wie de behandeling had uitgevoerd en wie voor de ontstane schade aansprakelijk waren te stellen, voor zover er aansprakelijkheid was. De omstandigheid dat [de ouders] in eerste instantie er niet mee bekend waren dat die persoon of personen voor de ontstane schade aansprakelijk waren te stellen, wat ook van de beweerde aansprakelijkheid zij, betekent niet dat zij voordien niet met de aansprakelijke persoon of personen bekend waren. De conclusie is dan ook dat voor de in het geding zijnde schade de verjaringstermijn in 1987 is gaan lopen.

5 HR 31 oktober 2003 RvdW 2003, 169 (Saelman) Aanvang relatieve termijn, algemeen Art. 3:310 lid 1 BW bevat twee verjaringstermijnen: een korte van vijf jaren die begint te lopen op de dag volgende op die waarop de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden, en een lange van twintig jaren, die begint te lopen op de dag na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt. Aan deze lange termijn ligt blijkens de wetsgeschiedenis en de daarmee strokende, vaste rechtspraak van de Hoge Raad (vgl. HR 3 november 1995, nr , NJ 1998, 380) de rechtszekerheid ten grondslag.

6 HR 31 oktober 2003 RvdW 2003, 169 (Saelman) Aanvang relatieve termijn, algemeen Deze termijn begint te lopen door het intreden van de schadeveroorzakende gebeurtenis, zelfs als de benadeelde met het bestaan van zijn vordering niet op de hoogte is (met dien verstande dat een grond voor verlenging van de verjaring bestaat in het geval van art. 321 lid 1, aanhef en onder f, BW). De korte verjaringstermijn daarentegen, waarom het in dit geding gaat, staat niet alleen in het teken van de rechtszekerheid, maar ook van de billijkheid.

7 HR 31 oktober 2003 RvdW 2003, 169 (Saelman) Aanvang relatieve termijn, algemeen Tegen de achtergrond van voormelde rechtspraak en in het licht van de mede naar aanleiding van deze arresten verschenen literatuur komt de Hoge Raad thans tot het oordeel dat de korte verjaringstermijn van art. 3:310 lid 1 BW, gelet op de strekking van deze bepaling, pas begint te lopen op de dag na die waarop de benadeelde daadwerkelijk in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van deze schade in te stellen.

8 HR 6 april 2001, RvdW 2001, 73 (Wilton Fijenoord) Kennis objectief of subjectief? : in dienst bij Wilton Fijenoord 1987: mesothelioom vastgesteld 1988: werknemer overleden 1997: weduwe stelt vordering in (9 jaar later) 1994: weduwe verkrijgt (zo stelt zij) vereiste kennis

9 HR 6 april 2001, RvdW 2001, 73 (Wilton Fijenoord) Kennis objectief of subjectief? Aangenomen moet worden dat, mede gelet op de tekst van deze bepaling, het criterium bekend is geworden subjectief moet worden opgevat. Het komt er op aan dat degene die zich op voormelde verjaringstermijn beroept, stelt en zonodig bewijst dat de benadeelde daadwerkelijk bekend was met de schade en met de daarvoor aansprakelijke persoon

10 HR 6 april 2001, RvdW 2001, 73 (Wilton Fijenoord) Kennis objectief of subjectief? Dat neemt evenwel niet weg dat de rechter, indien de benadeelde zulks betwist, die bekendheid zal kunnen afleiden uit bepaalde ten processe gebleken feiten en omstandigheden. De rechter zal in een zodanig geval tot de slotsom kunnen komen dat op grond van die feiten en omstandigheden voorshands, dat wil zeggen behoudens door de benadeelde te leveren tegenbewijs, moet worden aangenomen dat de benadeelde daadwerkelijk bekend was met de schade en de daarvoor aansprakelijke persoon.

11 HR 24 januari 2003, NJ 2003, 300 (BASF) Vermoeden of zekerheid? Blootstelling: 16 februari 1981 tot 1 december 1993 Brief huisarts: 27 december 1988 Vasstelling neuroloog: 15 december 1992 Stuiting: december 1995

12 HR 24 januari 2003, NJ 2003, 300 (BASF) Vermoeden of zekerheid? Tekst brief huisarts: (...) zag ik vanmorgen ivm. klachten over duizeligheid, verkoudheid, denkstoornissen etc. Hij (...) wijt zijn klachten aan de chemicaliën waarmee hij kontakt heeft.

13 HR 24 januari 2003, NJ 2003, 300 (BASF) Vermoeden of zekerheid? Het enkele vermoeden van het bestaan van schade is onvoldoende om aan te nemen dat sprake is van daadwerkelijke bekendheid met de schade. Als sprake is van lichamelijke klachten waarvan de herkomst niet zonder meer duidelijk is, kan van daadwerkelijke bekendheid met de schade pas sprake zijn wanneer met voldoende mate van zekerheid is vastgesteld waardoor de klachten zijn ontstaan

14 HR 24 januari 2003, NJ 2003, 300 (BASF) Vermoeden of zekerheid? In het algemeen zal deze vereiste mate van zekerheid die niet een absolute zekerheid behoeft te zijn pas aanwezig zijn wanneer deze oorzaak door te dier zake deskundige artsen is gediagnosticeerd.

15 Verzekeraar Regres krachtens subrogatie; de verhoudingen Verzekeringsovereenkomst 7:962 BW Benadeelde/ verzekerde 6:162 BW Veroorzaker

16 Regres krachtens subrogatie; welke verjaringsregel beheerst het regresrecht? Verzekeraar 7:942 BW 3:310 BW want vordering verandert door subrogatie niet van karakter Benadeelde/ verzekerde 3:310 BW Veroorzaker

17 Regres krachtens subrogatie; wanneer vangt de verjaringstermijn aan? (i) Zodra de verzekeraar de vereiste bekendheid heeft? of (ii) Zodra de benadeelde de vereiste bekendheid heeft? Art. 6:145 BW: de aangesprokene kan aan de regresgerechtigde dezelfde verweren tegewerpen als aan de direct benadeelde. Dus: termijn vangt aan zodra de benadeelde de verseiste bekendheid heeft. Zo ook HR 1 april 2005 (Sint Lucas Andreas/ZAO)

18 3. Stuiting

19 Stuiting Stuitingswijzen: 1. Daad van rechtsvervolging (art. 3:316 BW) 2. Schriftelijke mededeling (art. 3:317 BW) 3. Erkenning (art. 3:318 BW) Doel en rechtvaardiging van stuiting?

20 Stuiting Art. 3:317 BW De verjaring van een rechtsvordering tot nakoming van een verbintenis wordt gestuit door een schriftelijke aanmaning of door een schriftelijke mededeling waarin de schuldeiser zich ondubbelzinnig zijn recht op nakoming voorbehoudt.

21 HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015:2741 Bij de beoordeling of de mededeling aan de in art. 3:317 lid 1 BW gestelde eisen voldoet, dient niet alleen te worden gelet op de formulering daarvan, maar ook op de context waarin de mededeling wordt gedaan en op de overige omstandigheden van het geval (vgl. HR 18 september 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI8502, NJ 2009/439). Bij deze beoordeling kan onder omstandigheden mede betekenis toekomen aan de verdere correspondentie tussen partijen (HR 28 oktober 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ7063, NJ 2011/503).

22 HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015:2741 "It would appear that ABN Amro may be liable for the regrettable disappearance of the entire syndicated $ 24,000,000 (...) I ve been trying cases involving commercial disputes for over thirty years and I have become convinced that litigation is the least efficient and most uncivilized method of dispute resolution known to man...

23 HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015: That said, if you re able to gather some facts which may shed some light on these issues, I would welcome a visit to New York and a chat all under the cloak of Rule 408. I would also think it appropriate to put ABN Amro carriers on notice of these potential claims. I look forward to hearing from you.

24 HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015:2741 HR: Tegen deze achtergrond heeft het hof een onbegrijpelijk gemotiveerd oordeel gegeven, in aanmerking genomen - dat de hiervoor in weergegeven brief van 8 augustus 2003 is geschreven door de advocaat van ISG en is gericht aan de advocaat van RBS, - dat in deze brief een bespreking wordt voorgesteld over het geschil van partijen tegen de achtergrond van de uitdrukkelijke genoemde mogelijkheid that ABN Amro may be liable for the regrettable disappearance of the entire syndicated $ 24,000,000,...

25 HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015: dat voorts uitdrukkelijk erop wordt gewezen dat een procedure aanhangig zou kunnen worden gemaakt, en - dat ter afsluiting wordt opgemerkt: I would also think it appropriate to put ABN Amro carriers on notice of these potential claims.

26 (...) Alhoewel ik op 30 december 1992 al heb geschreven dat cliënt nakoming wenst van de openstaande facturen, doe ik u thans andermaal kopieën van de onderhavige facturen toekomen. V.w.b. de facturen 757 en 763 loopt thans een Kantongerechtsprocedure. Het onderhavige schrijven zal u ook per aangetekende post worden aangeboden."

27 Onze incassopogingen hebben geen resultaat opgeleverd. (...) Alvorens nu onze advokaat opdracht te geven beslag te leggen op Uw salaris geven wij U nog een keer de gelegenheid om ons schrijven te beantwoorden.

28 "(...) Naar mijn mening valt aan de aansprakelijkheid van de bestuurder van de bij U verzekerde motorfiets niet te tornen en staat ook vast, dat de klachten van mijn cliënte afkomstig zijn van het ongeval. Ik verzoek U vriendelijk thans met enige spoed het nodige te doen om tot regeling van deze schade over te kunnen gaan. U zou bijvoorbeeld een schaderegelaar in kunnen schakelen. (...)".

29 HR 1 februari 2002, NJ 2002, 195 Stuiten onderhandelingen de verjaring? De opvatting (..) dat (na een voorafgaande aansprakelijkstelling) onderhandelingen op zichzelf de verjaring kunnen stuiten, kan (..) niet als juist worden aanvaard

30 Hoge Raad 18 september 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI8502 Quasiprocesstuk kan mededeling i.d.z.v. 3:317 zijn De indiening voordat een geding aanhangig is van een verzoekschrift tot het bevelen van een voorlopig deskundigenonderzoek (of een voorlopig getuigenverhoor) kan niet worden beschouwd als het instellen van een eis of andere daad van rechtsvervolging in de zin van art. 3:316 BW, omdat een dergelijke procedure nog niet erop gericht is een vorderingsrecht geldend te maken, maar veeleer ertoe strekt de informatie te verkrijgen aan de hand waarvan beoordeeld kan worden of het zinvol is een daarop gerichte procedure aanhangig te maken.

31 Hoge Raad 18 september 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI8502 Quasiprocesstuk kan mededeling i.d.z.v. 3:317 zijn (vervolg) Voorzover de klacht inhoudt dat (het hof ambtshalve had moeten oordelen dat) de indiening van een dergelijk verzoekschrift zonder meer gelijk te stellen is met de in art. 3:317 lid 1 BW bedoelde mededeling waarin de schuldeiser zich ondubbelzinnig zijn recht op nakoming voorbehoudt, faalt zij, omdat zij op een onjuiste rechtsopvatting berust. Bij beantwoording van de vraag of een schriftelijke mededeling als een mededeling in de zin van dat artikellid kan worden opgevat,

32 Hoge Raad 18 september 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI8502 Quasiprocesstuk kan mededeling i.d.z.v. 3:317 zijn (vervolg) zal niet alleen moeten worden gelet op de tekst van de mededeling maar ook op de context waarin de mededeling wordt gedaan, en eveneens op de overige omstandigheden van het geval. Het komt uiteindelijk erop aan of de mededeling een voldoende duidelijke waarschuwing aan de schuldenaar inhoudt dat hij rekening moet houden met de mogelijkheid dat de vordering nog geldend wordt gemaakt zodat hij ervoor kan zorgen dat hij de beschikking behoudt over voor het voeren van verweer benodigde gegevens en bewijsmateriaal.

33 Wanneer gaat het meestel mis? Als er meerdere partijen betrokken zijn.

34 4. De klachtplicht

35 De klachtplicht Art. 6:89 BW De schuldeiser kan op een gebrek in de prestatie geen Beroep meer doen, indien hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijze had moeten ontdekken, bij de schuldenaar terzake heeft geprotesteerd.

36 Het probleem De verjaringstermijn bedraagt vijf jaar (soms drie). De klachttermijn veelal minder dan een jaar en zelden meer dan twee jaar. Als de klachttermijn van toepassing is, komt het verjaringsrecht er dan nog aan te pas? Probleem ontstaat door uitbreidend toepassingsbereik van de klachtplicht.

37 Het toepassingsbereik van art. 6:89 BW Vroeger: de pekingeendengevallen. Er was een scherp moment waarop de crediteur had moeten ageren en dat deed hij niet (namelijk: hij had moeten ageren voordacht de eenden werden doorgedraaid) Nu: HR 8 februari 2013, LJN BX7195: Art. 6:89 BW is van toepassing op alle verbintenissen, waaronder ook die uit beleggingsadviesrelaties.

38 Wat moet worden verstaan onder alle verbintenissen? Niet de vordering tot schadevergoeding uit onrechtmatige daad (zonder dat in feite contract grondslag is). In de literatuur is anders bepleit. Maar zie inmiddels Hof Den Bosch 17 mei 2016 (ECLI:NL:GHSHE: 2016:1938); klachtplicht niet van toepassing. Maar verder enige grens wat betreft typen overeenkomsten? Bijvoorbeeld geneeskundige behandelingsovereenkomst? Die begrenzing ligt niet in de tekst van de huidige rechtspraak.

39 Waar de klachtplicht voor verjaring in de plaats komt Voorbeeld: Schadevergoeding na beroepsfout advocaat Vroeger HR 26 november 2004, RvdW 2004, 124 Beroep op vijfjaarstermijn van art. 3:310 BW; 6:89 BW niet aan de orde. Nu HR 22 februari 2013, LJN BY 4124 Niet eens debat over toepasselijkheid van art. 6:89 BW. Zie bijvoorbeeld r.o : Het oordeel van het hof dat [verweerster] aldus voldoende heeft geklaagd als bedoeld in art. 6:89 BW, ook wat betreft het laten verjaren van de vorderingen op [betrokkene 2] en [betrokkene 1], is juist.

40 Zaken die nu onder de klachtplicht zouden vallen - HR 6 april 2001, RvdW 2001, 73 (kennis objectief of subjectief?) - werkgeversaansprakelijkheid - HR 24 januari 2003, NJ 2003, 300 (vermoeden of zekerheid) werkgeversaansprakelijkheid - HR 26 november 2004, RvdW 2004, 124 (rechtsdwaling) foute advisering advocaat - HR 24 mei 2002, NJ 2003, 268 (doorlopende schade) onrechtmatig handelen Staat - HR 10 oktober 2003 NJ 2003, 680 (toekomstige schade) foute advisering door fiscalist

41 Zaken die nu onder de klachtplicht zouden vallen - HR 3 december 2010, LJN BN6241 (strijd met redelijkheid en billijkheid?) verkeersongeval - HR 9 oktober 2009 LJN: BJ4850 fout consultant in bijstand contractering door gemeente - HR 9 juli 2010 LJN: 1688 fout accountant bij beoordeling winstuitkering - HR 6 april 2012, LJN: BU3784 regres bij hoofdelijkheid - HR 4 mei 2012, LJN BV6769 aansprakelijkheid bestuurder wegens tekortschieten taakvervulling

42 Soep echt zo heet? Klachttermijn verlengd onder invloed recente rechtspraak HR (i) Vroeger werd veelal uitsluitend naar de in acht genomen termijn gekeken. Tegenwoordig stelt de Hoge Raad als eis dat het tijdsverloop de debiteur echt benadeeld heeft. HR 8 februari 2013, LJN BY4600 De enkele omstandigheid dat het lang heeft geduurd voordat de cliënt heeft geklaagd, zonder dat daarbij de overige omstandigheden van het geval worden betrokken, zoals de aan- of afwezigheid van nadeel bij de bank door het tijdsverloop,

43 Soep echt zo heet? Klachttermijn verlengd onder invloed recente rechtspraak HR (ii) is ontoereikend voor een succesvol beroep op art. 6:89 BW. In dat licht is onjuist dat - zoals het hof heeft geoordeeld - een fors tijdsverloop slechts onder bijzondere omstandigheden niet leidt tot verval van het recht om een beroep te doen op een gebrek in de prestatie.

44 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Hof Den Haag 6 september 2016 (ECLI:NL:GHDHA:2016:2503) [appellant] heeft zich ( ) beroepen op het verzaken van de klachtplicht door [geïntimeerde 3] : zij zou eerst op 27 april 2010, dus bijna twee jaar na de operatie, aan [appellant] hebben laten weten dat zij niet tevreden was met het resultaat. [appellant] stelt dat hij hierdoor in zwaarwegende belangen is geschaad. Indien [geïntimeerde 3] tijdig zou hebben geklaagd, had [appellant] zelf de klachten kunnen beoordelen en de hersteloperatie hebben kunnen uitvoeren

45 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Hof Den Haag 6 september 2016 (ECLI:NL:GHDHA:2016:2503) Er veronderstellenderwijs van uitgaande dat [geïntimeerde 3] (anders dan zij zelf stelt) bij de controles in oktober 2008 niet heeft geklaagd over de asymmetrie, het opnieuw hangen van de borsten en de lelijke littekens, heeft zij dat eerst in 2010 gedaan. In het midden kan blijven op welk moment precies van [geïntimeerde 3] kon worden verwacht dat zij het gebrek had moeten ontdekken en daarover klagen (partijen stellen hierover weinig), omdat naar het oordeel van het hof niet kan worden

46 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Hof Den Haag 6 september 2016 (ECLI:NL:GHDHA:2016:2503) geoordeeld dat [appellant] door een verondersteld laat klagen in een zwaarwegend belang is geschaad. Aangenomen moet immers worden dat de asymmetrische stand van de protheses niet door de tijd is beïnvloed, terwijl het feit dat [appellant] in 2010 niet meer als arts mocht optreden en dus niet zelf een hersteloperatie heeft kunnen uitvoeren in dit geval voor zijn risico komt.

47 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Hof Den Haag 6 september 2016 (ECLI:NL:GHDHA:2016:2503) Dit betekent dat aan [geïntimeerde 3] niet kan worden tegengeworpen dat zij te laat heeft geklaagd, zodat [appellant] aansprakelijk is voor de schade voorvloeiende uit de hiervoor genoemde tekortkomingen.

48 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) In een arbeidsrelatie hoeft de werknemer niet zonder meer op de hoogte te zijn van de (reikwijdte van de) zorgplicht van de werkgever op grond van artikel 7:658 BW. Als hij er wel van op de hoogte is, mag de werknemer er echter in beginsel van uitgaan dat de werkgever die zorgplicht naleeft. Er rust op de werknemer pas een onderzoeksplicht op grond van artikel 6:89 indien hij weet van voornoemde zorgplicht en hij aanleiding heeft te veronderstellen dat de werkgever hierin kan zijn tekortgeschoten.

49 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) De werknemer behoeft daarom niet zonder meer op te merken dat, zoals in het onderhavige geval wordt gesteld, de geluidsnormen op de werkplek uitgaan boven het wettelijk toegestane niveau. Dat de werkplek lawaaiig is wijst er niet zonder meer op dat de werkgever is tekortgeschoten, zodat dat enkele feit geen reden voor onderzoek naar een zorgplichtschending behoeft te zijn.

50 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) Indien de werknemer, eventueel na (deskundig) onderzoek, bekend is geworden met het niet nakomen van de zorgplicht, of hij daarmee redelijkerwijs bekend had moeten zijn, dient hij terzake op de voet van artikel 6:89 BW binnen bekwame tijd te protesteren. Bij de beoordeling of tijdig is geprotesteerd dient rekening te worden gehouden met de aard van de arbeidsovereenkomst, die met zich meebrengt dat de werknemer zich ten opzichte van de werkgever in een afhankelijke positie bevindt..

51 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) Dit kan een werknemer die nog in dienst is bij zijn werkgever ervan weerhouden zijn werkgever aansprakelijk te stellen voor schade die hij in de uitvoering van zijn werkzaamheden heeft geleden of lijdt, omdat dit mogelijk de verhoudingen onder druk zet..

52 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) Bij de beoordeling of het beroep van de werkgever op artikel 6:89 BW gegrond is, dient verder rekening te worden gehouden met enerzijds het voor de werknemer ingrijpende rechtsgevolg van het te laat protesteren verval van al zijn rechten ter zake van de tekortkoming en anderzijds de concrete belangen waarin de werkgever is geschaad door het late tijdstip dat is geklaagd, zoals een benadeling in haar bewijspositie of een aantasting van haar mogelijkheden de gevolgen van de gestelde tekortkoming te beperken..

53 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) [eiseres] heeft onbetwist gesteld dat hij pas in het najaar van 2011, naar aanleiding van onderzoek door BBZ FNV, te weten kwam dat de geluidsbelasting op zijn werkplek bij Bakkersland normoverschrijdend was. In april 2012 heeft hij Bakkersland aansprakelijk gesteld. Deze termijn een half jaar wordt niet onredelijk geacht, te meer niet nu Bakkersland onvoldoende heeft onderbouwd dat zij door dit tijdsverloop tussen het signaleren van het tekortschieten in de zorgplicht en de aansprakelijkstelling nadeel heeft ondervonden voor haar verweer of bewijspositie..

54 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) Bakkersland heeft immers de beschikking over de voor de beoordeling van de nakoming van de zorgplicht relevante gegevens, zoals meetgegevens, RI&Everslagen en rapporten van de Arbeidsinspectie over de betreffende periode. In zoverre verschilt de onderhavige zaak van de door Bakkersland genoemde casus, waarin sprake was van een bedrijfsongeval.

55 De klachtplicht in de letselschadepraktijk; Rechtbank Den Haag 3 februari 2016 (ECLI:NL:RBDHA:2016:921) In zo n geval komt het er op aan dat de toedracht van het ongeval wordt vastgesteld, en kan door tijdsverloop de mogelijkheid verloren gaan om (bijvoorbeeld) betrouwbare getuigenverklaringen te kunnen verkrijgen, wat nadelige gevolgen kan hebben voor de bewijspositie van de werkgever. Hiervan is in de onderhavige zaak geen sprake. Al met al wordt geoordeeld dat [eiseres] onder genoemde omstandigheden tijdig heeft geklaagd.

56 De opkomst van de klachtplicht; naar valt aan te nemen een door de wetgever ongewilde ontwikkeling.

57 Het verjaringsrecht opgegeten door het klachtrecht; een onvoorziene ontwikkeling T.M.: Dit artikel berust op de gedachte dat een schuldenaar er op moet kunnen rekenen, dat de schuldeiser met bekwame spoed onderzoekt of de prestatie aan de verbintenis beantwoordt en dat deze, indien dit niet het geval blijkt te zijn, zulks, eveneens met spoed, aan de schuldenaar mededeelt. Hoeveel tijd de schuldenaar voor een en ander ten dienste staat, moet naar de aard van de overeenkomst en de gebruiken worden beoordeeld. Door het onderzoek, onderscheidenlijk de mededeling aan de schuldenaar, achterwege te laten, beneemt de schuldeiser zich het recht om over de gebreken van de prestatie te klagen.

58 Het verjaringsrecht opgegeten door het klachtrecht; een onvoorziene ontwikkeling V.V. II. De strekking van dit artikel is kennelijk deze, dat een schuldeiser die na de aflevering niet tijdig reclameert, zich niet meer op een gebrek in de prestatie kan beroepen. De Commissie acht het gewenst de cursief gedrukte woorden in de redaktie van het artikel op te nemen, althans anderszins te doen blijken dat het hier gaat om de situatie na de aflevering. M.v.A. II. Anders dan de Commissie meent de ondergetekende dat dit artikel niet alleen ziet op de situatie na aflevering. Men denke aan het geval da zoals in de praktijk geen uitzondering is de schuldeiser

59 Het verjaringsrecht opgegeten door het klachtrecht; een onvoorziene ontwikkeling in de gelegenheid wordt gesteld de verschuldigde zaak vóór aflevering te inspecteren. De schuldeiser zal dan in de regel ter zake van de door hem bij deze inspectie ontdekte gebreken terstond hebben te protesteren. Los van deze overwegingen is moeilijk voorstelbaar dat de wetgever holle verjaringsbepalingen in het leven heeft willen roepen.

60 Ontwikkeling lijkt niet wenselijk - Feitelijke tweedeling tussen contracten- en onrechtmatige daadsverjaringsrecht zou op weloverwogen beslissing wetgever moeten berusten; - Er is nu een omslachtige dubbele toets (eerst klachtplicht en als dat beroep mislukt beroep op verjaring); - De hoeveelheid discussie van de universeel toepasselijke klachtplicht enerzijds lijkt meer te kosten dan bescherming van de door een vaste verjaringstermijn gekrenkte belangen van debiteuren anderzijds.