Maatschappijleer SE4 Pluriforme samenleving

Transcriptie

1 Maatschappijleer SE4 Pluriforme samenleving 1 Pluriformiteit is van alle tijden 1.1 Religieuze verscheidenheid Binnen de pluriforme samenleving leven mensen met verschillende culturen, tradities en leefstijlen. Er zijn allerlei groepen, bijvoorbeeld onder het cultuurkenmerk religie. Tijdens de Nederlandse opstand/tachtigjarige oorlog ( ) scheidde Nederland zich los van het katholieke Spanje. Sindsdien keerde het protestantisme terug. Veel Europeanen kwamen naar Nederland omdat ze niet werden vervolgd voor hun religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen. Dit waren: Portugese joden, Engelse puriteinen, Franse protestanten en vrijdenkers. Nederland had een soort godsdienstvrijheid. De 17 e eeuw werd mede dankzij de nieuwkomers de Gouden Eeuw. 1.2 Op zoek naar een beter bestaan De Gouden Eeuw was te danken aan het succes van de VOC in Indonesië, India, China en Japan. NL had daar handelsposten en duizenden mensen in werk. De helft van de mensen die werd aangenomen voor de VOC bestond uit buitenlanders. In de late 19 e en vroege 20 e eeuw kwamen veel Duitse arbeiders uit Westfalen naar Nederland omdat Westfalen erg arm was. Sommigen bleven en werkten in Groningse en Friese kleigronden. 1.3 Na 1945 In 1949 werd Indonesië onafhankelijk: meer dan Indische Nederlanders en Molukkers kwamen naar Nederland. De Indiërs wisten dat het voor altijd was. De Molukkers dachten later terug te keren maar dat gebeurde niet. In de jaren 50 verhuisden veel Nederlanders naar Canada, Australië, de VS en Nieuw Zeeland omdat de overheid werkloosheid voorspelde. De economie groeide juist explosief in de jaren 60 en er was een tekort aan arbeidskrachten. Nederland ging gastarbeiders werven, eerst: Italianen en Spanjaarden. Vanaf midden jaren zestig: Joegoslaven, Turken en Marokkanen. Door de internationale oliecrisis van 73 sloot Nederland in 75 de grenzen voor gastarbeiders. In 1975 werd Suriname onafhankelijk: de helft van de Surinaamse bevolking kwam naar Nederland. Veel Antillianen en Arubanen volgen een opleiding in Nederland. Sinds de jaren 80 komen er steeds meer mensen naar West-Europa om te vluchten voor oorlog, vervolging, hongersnood of armoede: als ze volgens de verdragsregels van de VN tot vluchteling worden erkend: moeten VN lidstaten ze helpen. Hebben ze die erkenning niet dan zijn ze asielzoekers. Sinds de jaren 90 zijn de voorwaarden en procedures voor asielverlening verstrengd en is het aantal zoekers gedaald. Autochtonen zijn inwoners met een Nederlandse geschiedenis van 3 of meer generaties. Allochtonen zijn immigranten uit andere landen en hun directe afstammelingen tot en met de 2 e generatie. Er zijn niet-westerse allochtonen: deze komen uit landen met een niet-westerse cultuur. Zij zijn allochtone minderheden of etnische minderheden. De 4 grootste zijn: Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen/Arubanen. Een etnische groep bestaat uit mensen die van oorsprong tot een volk behoren. Autochtone Nederlanders ook. 2 Allemaal anders en toch allemaal gelijk? Vrijheid en gelijkheid zijn belangrijk in een pluriforme samenleving. De morele plichten die meekomen met de grondrechten zijn cruciaal. Ook moet er voldoende tolerantie zijn, je moet elkaar accepteren met ieders tradities, meningen en leefstijlen. Tolerantie is ook een morele plicht. Mensen moeten met elkaar kunnen communiceren: de overheid zorgt dat men de taal spreekt en dan moet de Nederlandse samenleving ervoor openstaan.

2 3 De Nederlandse pluriforme samenleving anno nu 3.1 Concentratie Concentratie= in een klein deel van Nederland wonen relatief veel mensen van een bepaalde groep minderheden. In het grootste deel van Nederland relatief weinig tot zeer weinig. Komt door: - eerste Turkse en Marokkaanse gastarbeiders: goedkope huisvesting bij de fabriek, grote steden. - Latere nieuwkomers trokken daar ook heen landgenoten. Nadeel: onderwijsprestaties slecht door concentratie. Voordeel: middenstand kan de buurt voorzien (moskee, koffiehuis, restaurant). 3.2 Demografische ontwikkelingen Etnische minderheden groeien t.o.v. autochtone bevolking, omdat: - voortgaande immigratie, vooral gezinsvorming (Nederlandse T/M trouwen met Turken/M) - een hoger geboortecijfer onder Turken en Marokkanen in Nederland. Er is ook remigratie: gepensioneerde gastarbeiders gaan terug. Dalende tendens in de immigratie omdat er strengere toelatingsbeleid is. 3.3 Sociaaleconomische positie Etnische minderheden; gemiddeld laag inkomen, veel werkloos en slechte huisvesting. Factoren: - gemiddeld laag opleidingsniveau - technologische ontwikkelingen, die veel (laag/ongeschoolde)arbeid vervangen - discriminatie op de arbeidsmarkt 4 Cultuur en cultuurverschillen 4.1 Cultuurverschillen cultuur: het geheel van waarden, normen, kennis, opvattingen, voorstellingen en symbolen dat mensen als lid van een samenlevingsverband verwerven en overdragen door middel van bewuste en onbewuste leerprocessen. Subcultuur: als de cultuur van een groep op bepaalde punten duidelijk afwijkt van de in een bepaalde samenleving dominante waarden en normen. Belangrijk verschil tussen hedendaagse Europese cultuur en gebieden waarin islam dominant is, is de verhouding tussen man en vrouw en mannen en vrouwen. Nog een verschil: opvoeding van de kinderen, in T/M gezinnen worden jongens en meisjes heel verschillend opgevoed. T/M meisjes hebben na geslachtsrijpheid erg weinig bewegingsvrijheid. Familie-eer: een overtreding van de normen van de verhouding tussen de seksen lijdt tot familieschande en eerverlies. 4.2 Misverstanden en stereotypen Een pakket van generalisaties vormt samen een beeld van een groep: een stereotype. 4.3 Revitalisering van cultuur Het provoceren van je eigen cultuur in een onbekende cultuur is revitalisering van cultuur. Ze benadrukken hun eigen cultuur. De cultuur wordt dan duidelijk deel van de identiteit van een persoon, het versterkt het gevoel van eigenwaarde. Maar het bemoeilijkt integratie en kan leiden tot radicalisering en fundamentalistische bewustzijnsvernauwing. 4.4 Waardenrelativisme en waardenuniversalisme Je kan een cultuur alleen beoordelen als je deel bent van deze cultuur, er kan geen maatstaaf bestaan om de goed/slechtheid van een cultuur te meten, denken: cultuur- of waarderelativisme. Volgens cultuur- of waardenuniversalisten kun je een cultuur meten aan de hand van universele waarden (vaak universele mensenrechten). 5 Samen of apart? 5.1 Vooroordelen ondermijnen sociale cohesie etnische minderheden staan apart in de Nederlandse samenleving dit komt door vooroordelen. Een vooroordeel is een vijandig oordeel over een groep, gebaseerd op onjuiste generalisaties waaraan star wordt vastgehouden. Kan leiden tot discriminatie achterstelling en isolering slechte sociale cohesie.

3 5.2 Positieve tendensen Etnische minderheden doen steeds meer mee in de politiek of in het bestuur: vertegenwoordiging. T/M trouwen vaker met autochtonen, leiden tot doorbreking van het isolement. Aboutaleb als burgeremeester van Rotterdam. Is het integreren een overheidsrol? integratiebeleid. 6 criminaliteit en vicieuze cirkels 6.1 Sociale positie en criminaliteit Witteboordencriminaliteit= gepleegd door mensen uit een hoge laag v.d. bevolking. Door de slechte sociaaleconomische positie van etnische minderheden plegen zij sneller zichtbare vormen van criminaliteit. 6.2 Niet cultureel bepaald Het hoge percentage van criminaliteit onder etnische minderheden is te verklaren: aanhoudende sociale achterstand van een groep leidt tot individueel en collectief verlies van eigenwaarde en demoralisering. Dat leidt tot de ontwikkeling van afwijkende levensstijlen, waarden en normen, tot subculturen, criminele subculturen. 6.3 Vicieuze cirkel In 1986 bedacht Frank Bovenkerk een vicieuze cirkel die ervoor zorgde dat de sociale positie van etnische minderheden zorgde voor criminaliteit en vooroordelen. De cirkel in stappen: 1. De sociale achterstand: slechte positie op de arbeidsmarkt lage inkomens slechte huisvesting negatieve invloed onderwijsprestaties slechtere positie arbeidsmarkt. 2. Sociale achterstand leidt tot vorming van onderlaag: sociale achterstand verlies van gevoel eigenwaarde en demoralisering afwijkende levensstijlen, subcultuur, vooral jongeren (criminaliteit) afzetten tegen samenleving vorming van sociale onderlaag moeilijk uit te komen. 3. Vorming onderlaag leidt tot vooroordelen: groep bestaat uit uiterlijk herkenbare mensen autochtonen denken dat de negatieve kenmerken (werkloosheid, armoede, slechte huizen, onderwijsachterstand, criminaliteit) komen door de etniciteit ontstaan etnische vooroordelen. 4. Vooroordelen leiden tot discriminatie: groeiende vooroordelen discriminatie verslechtert maatschappelijke kansen en hun positie op de arbeidsmarkt. De cirkel leidt tot een stabiele geïsoleerde etnische onderlaag. Er komt veel segregatie: scheiding van bevolkingsgroepen. De cirkel moet doorbroken worden, vermindering van criminaliteit en toename van beschikbaar talent. 7 Beleid en politiek 7.1 Politieke opschudding en integratiebeleid Rond 2000 was LFP erg populair: hij zette zich af tegen de gevestigde partijen. Ze hadden veel kritiek op het wegstoppen van de immigratie problematiek. LFP zorgde voor het Ministerie voor Vreemdelingenzaken en Integratie met een integratiebeleid: het streven naar volwaardig en gedeeld burgerschap voor alle leden van de samenleving. Burgerschap is dan: het hebben én gebruiken van de mogelijkheid deel te nemen aan alle facetten van de samenleving: sociaal, economisch, cultureel, juridisch en politiek. De vraag is echter of dat een overheidstaak is. Ze wilden dat iedereen een gemeenschappelijke taal spraken, overeenstemming was over basiswaarden en normen, dat we bereid zijn een actieve bijdrage te leveren aan de instandhouding van de gemeenschap van burgers en dat we elkaar de ruimte geven in datgene waarin we van elkaar verschillen. 7.2 Immigratie, uitzetting en naturalisatie Sinds 1975 laat Nederland geen gastarbeiders binnen uit niet-eu landen. Vluchtelingen en asielzoekers zijn anders: Nederland moet volgens het VN-vluchtelingenverdrag garant staan voor

4 hulp en opvang van vluchtelingen. Er moet dus verblijf worden aangeboden totdat de situatie in het herkomstland veilig genoeg is om terug te keren. Asielzoekers zijn niet perse vluchtelingen: ze kunnen pas asielaanvraag doen als is onderzocht of ze vervolgt worden in hun herkomstland. Asielzoekers die zonder verblijfsvergunning in NL willen blijven of binnendringen zijn illegalen. Het naturalisatiebeleid: het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit. Voorwaarden: iemand moet minstens 5 jaar legaal in NL verbleven hebben, in eigen onderhoud kunnen voorzien, afstand doen van de niet-nederlandse nationaliteit, voldoende beheersing Nederlandse taal, voldoende kennis van de Nederlandse staatsinrichting en maatschappij. 7.3 Ontstaan van het Nederlandse integratiebeleid De Indische Nederlanders die kwamen in de jaren 50 werden slecht behandeld: geen individuele vrijheid en andere grondrechten. Ze mochten zich absoluut niet als Indisch-Nederlandse groep manifesteren. Door hoge woningnood en de werkgelegenheid laag: de overheid was streng. Het beleid ten tijde van gastarbeiders: iedereen mocht komen, maar niet blijven: er was geen integratiebeleid. In de jaren 70 besefte Nederland zich dat de Turken en Marokkanen hier hun gezin wilden. De crisis van de jaren 70 trof de etnische minderheden zwaar: fabrieken gingen failliet en er was discriminatie op de arbeidsmarkt. Integratie werd hierdoor belangrijker gevonden, jaren Het huidige beleid Nieuwkomers moeten zich beseffen dat ze nu in Nederland zijn: de overheid moet aan dat besef meehelpen. Gebrek aan sociale cohesie, werkloosheid en criminaliteit worden vaak toegewezen aan pluriformiteit. De Wet Inburgering Nieuwkomers, afgekort WIN is een instrument voor het huidige integratiebeleid. Het eist een inburgeringsonderzoek, vervolgens indien nodig een inburgeringscursus. Kinderen hebben vaak een onderwijsachterstand, wordt wel snel weggewerkt. Het GOA: Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid werkt eraan. Op basis- en voortgezet onderwijs is er de wettelijke plicht om aandacht te besteden aan het pluriforme karakter van de Nederlandse samenleving. Voor behandeling van klachten van burgers die last hebben van onrechtvaardige of ongelijke behandeling is er de Commissie Gelijke Behandeling (CGB). 7.5 Standpunten van politieke partijen Er zijn nauwelijks politieke tegenstellingen over immigratiebeleid: alleen tegenstellingen over graduale verschillen. Strengheid, asielverzoeken en uitzetting. PVV en VVD willen strengere aanpak, CDA, kleinere Christelijke partijen en D66 zijn het niet oneens maar willen humanitair beleid, PvdA, GroenLinks en SP willen minder streng. Qua integratiebeleid: PVV en VVD willen dat etnische minderheden zich veel aanpassen, CDA, kleine Christelijke partijen en D66 willen ook een actief integratiebeleid maar hebben respect voor cultuur identiteit van etnische minderheden. Oprichting Islamitische scholen artikel 23. Islamitische scholen zouden zorgen voor moslimfundamentalisme (opvattingen en de houding van een radicale stroming binnen een geloof, die alleen een letterlijke en strikte interpretatie van de leefregels van het eigen geloof toestaat en andere opvattingen volstrekt afwijst. 8 Internationale gezichtspunten 8.1 Europees integratiebeleid Het Europese overkoepelende beleid: het tegengaan van discriminatie; het verbeteren van de rechtspositie van immigranten uit niet-eu-landen (derdelanders);reduceren van de sociaaleconomische achterstand van etnische minderheden en het bevorderen van verbetering van hun maatschappelijke positie.

5 9 Dilemma s en perspectieven Islamisme is een radicale politieke stroming die haar standpunten en acties baseert op een fundamentalistische uitleg van de islam en die haar regels (ook met geweld) aan anderen wil opleggen.