Toets- en competentiemodel

Transcriptie

1 Toets- en competentiemodel Het speelveld van de ondernemer zorg en welzijn in zijn functie van, coach hulpverlener etc. is zeer divers. Er zijn verschillende soorten van functionarissen. Ze zijn in te delen naar de methodiek die ze gebruiken, de specifieke doelgroepen waar ze zich op richten, het medium dat ze gebruiken of de specifieke probleemgebieden waar ze zich op richten. Naast alle mogelijke verschillen is het belangrijk om te focussen op de overeenkomsten en gemeenschappelijke uitgangspunten van de verschillende ondernemers. Deze gemeenschappelijke uitgangspunten zijn: De ondernemer bevindt zich met zijn cliënt in een proces dat gericht is op het ontwikkelen van inzicht, bewustwording en het persoonlijk welbevinden van de cliënt. De inzet van de ondernemer vindt altijd plaats in context, dat wil zeggen dat er altijd aandacht is voor de zelf van de cliënt in relatie tot de rol die hij of zij vervult in de omgeving (werk en/of privé) waarbinnen de cliënt zich bevindt. De focus is op het hier en nu, dat wil zeggen dat de problematiek waar de cliënt mee worstelt, steeds gezien wordt als onderdeel van de unieke persoonlijke ontwikkeling van de cliënt in zijn leven op dit moment. Het gaat om een proces; met een duidelijk begin, een middenfase en een afsluiting. Deze gemeenschappelijke uitgangpunten en de grote verscheidenheid aan beroepsprofielen en competenties maken het tot een uitdaging om hier een sluitend en flexibel model voor te ontwerpen. Het competentieprofiel Het competentieprofiel dat IncPE gebruikt is afgeleid van z.g. WMO-competenties van movisie 1. Het is een set van competenties die professionals in aanvulling op hun eigen beroepsstandaarden kunnen verwerven. Deze set van competenties heeft de volgende functies: * Het dient als vertrekpunt voor bij- en nascholingsprogramma s en reflectie * Het biedt mogelijkheden voor profilering 2 Het competentieprofiel past als geen ander bij het eigene van Permanente Educatie; het sluit aan bij de overkoepelde competentiesmatrix van IncPE, wat weer een afgeleide is van de reguliere hbo 1 Het landelijk actieprogramma Professionalisering Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening, dat is geïnitieerd door de MOgroep, heeft MOVISIE gevraagd om op korte termijn een beknopt landelijk geldend profiel van de nieuwe sociaal werker op te stellen. Eén landelijk profiel is niet zomaar te geven. In de sociale sector zijn vele beroepen en beroepsvarianten actief, waarvan de meeste eigen beroepsprofielen of competentieprofielen heb- ben en waarvan sommige eigen beroepscodes, eigen beroepsstandaarden en een eigen beroepsethiek hebben. 2 Bron Competenties Maatschappelijke Ondersteuning in de branche Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening uitgewerkt door Movisie 2013 Paul Vlaar, Maaike Kluft en Sonja Liefhebber

2 competenties. Op deze wijze ontstaat er een sluitend geheel om aan beroepsbeoefenaren in zorg en welzijn een sluitend kader aan te bieden voor permanente educatie IncPE heeft met zijn competentiematrix een verdeling gemaakt van 4 kerncompententies t.w. Contextueel -, Methodisch- Vakkundig-vakvaardig-, en Ervaringsgericht werken. Deze zijn te verdelen op een as van binnen naar buiten gericht (inter- naar intrapersoonlijk) en van persoons- naar beroepsgericht. Ervaringsgericht werken Naar binnen gericht Vakkundig-vakvaardig werken persoonsgericht Contextueel werken Methodisch werken beroepsgericht Naar buiten gericht Binnen deze assen zijn er een 10tal competenties te onderscheiden. Afhankelijk van de rol, taak en functie zullen deze binnen de assen kunnen verschuiven en zullen de indicatoren op maat worden geformuleerd. Deze indicatoren zijn weer een verdere verdieping op de algemene competenties met zijn globale eindtermen. De Contextueel werken* zie voor de algemene beschrijving de kerncompetenties Stimuleert verantwoordelijk gedrag Beweegt zich in uiteenlopende systemen Werkt samen en versterkt netwerken Methodische werken* zie voor de algemene beschrijving de kerncompetenties Versterkt eigen kracht en zelfregie Verbindt gezamenlijke en individuele aanpak Verheldert vragen en behoeften Vakkundig-vakvaardig werken* zie voor de algemene beschrijving de kerncompetenties Is zichtbaar en gaat op zijn doelgroep af Stuurt aan op betrokkenheid en participatie Ervaringsgericht werken* zie voor de algemene beschrijving de kerncompetenties Doorziet verhoudingen en anticipeert op veranderingen Benut professionele ruimte en is ondernemend

3 *Algemene kerncompetenties; 10 generiek en 2 specifiek, verdeeld over 4 kernthema s Kerncompetentie 1 Contextueel werken Competenties 1.1 Sociaal - communicatieve bekwaamheid 1.2 Brede professionalisering 1.3 Basiskwalificering voor managementfuncti es Missie / Visie generiek Een beginnend beroepsbeoefenaar die opgeleid is door IncPE, kenmerkt zich door respect, empathie, acceptatie en een positieve gezindheid naar zichzelf en zijn omgeving Eindtermen Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat te communiceren en samen te werken met anderen in de sociale context van zijn beroepsmatig handelen. 1 Participeren in een arbeidsorganisatieomgeving. 2 Onderscheid maken in de verschillende rollen, taken en belangen tussen individu, organisatie en maatschappij. 3 Inzetten van eigen specifieke deskundigheid in de werkrelatie. Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat binnen een arbeidsorganisatie of als vrije beroepsbeoefenaar te functioneren. 1 Bouwen aan en ontwikkelen van de eigen specifieke beroepsuitoefening. 2 Profileren vanuit een eigen beroepsattitude. 3 Inleven in de context vanuit het eigen beroepsprofiel Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat leidinggevende en managementtaken uit te voeren. 1 Duidelijk instructies kunnen geven en planmatig taken verdelen. 2 Controleren van gedane werkzaamheden en waar nodig anticiperen op onvoorziene omstandigheden. 3 Overleggen vanuit de eigen specifieke positie met andere betrokkenen. 4 Aansturen en delegeren van relevante werkzaamheden, of werkzaamheden die niet gerelateerd zijn aan de beroepsbeoefenaar.

4 Kerncompetentie Missie / Visie generiek 2 Methodisch werken Een beginnend beroepsbeoefenaar die opgeleid is door IncPE, stelt de ontmoeting met de cliënt centraal. Deze ontmoeting is het uitgangspunt voor de hulpvraag met aandacht voor de omgeving van de cliënt, waarin de psychosociaal werker stap voor stap met hem (hen) zal toewerken naar een oplossingsgericht einddoel. Competenties Eindtermen 2.1 Creativiteit en complexiteit in handelen 2.2 Probleemgericht werken 2.3 Methodisch en reflectief denken en handelen Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat om vraagstukken die zich in de beroepspraktijk voordoen, waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop standaardprocedures niet van toepassing zijn, met professionele kwaliteit tot een oplossing te brengen. 1 Reageren vanuit een open en leergierige instelling op veranderende omgevingen, taken en verantwoordelijkheden zonder de doelmatigheid te verliezen. 2 Benutten van mogelijkheden en kansen vanuit een bewustzijn van autonomie en verbondenheid. Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat op basis van relevante kennis en theoretische en praktische inzichten, complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk zelfstandig te kunnen oplossen. 1 Signaleren en herkennen van belangrijke informatie 2 Opsporen van mogelijke oorzaken en verzamelen van belangrijke informatie. 3 Definiëren, analyseren en synthetiseren van belangrijke informatie. 4 Beoordelen en evalueren van belangrijke informatie. 5 Ontwikkelen en toepassen van (nieuwe) oplossingsstrategieën. Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat realistische doelen te stellen, werkzaamheden te plannen en deze planmatig af te werken. 1 Verzamelen van relevante informatie. 2 Analyseren van relevante informatie. 3 Inschatten en afwegen van informatie in tijd en relevantie. 4 Reflecteren op zijn beroepsmatig handelen.

5 Kerncompetentie 3 Vakkundig - vakvaardig werken Competenties 3.1 Multidisciplinaire integratie 3.2 Transfer en brede inzetbaarheid 3.3 Toepassing van wetenschappelijke inzichten Missie / Visie generiek Een beginnend beroepsbeoefenaar die opgeleid is door IncPE durft buiten de bekende kaders te denken en te handelen, doordat hij tijdens de studie zijn creatief denken heeft ontwikkeld. Hij is in staat om in te voegen bij de cliënt door een passende werkwijze uit te stippelen op weg naar een proces van empowerment. Eindtermen Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat integratief te kunnen denken en werken vanuit het perspectief van het beroepsmatig handelen. 1 Anticiperen op en hanteren van samenwerkingsstrategieën. 2 Produceren en reproduceren van inzichten en methodieken van de verschillende vakinhoudelijke disciplines. Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat zijn kennis, inzichten en vaardigheden in meerdere uiteenlopende beroepssituaties toe te passen. 1 Produceren en reproduceren van een verscheidenheid aan methodieken, stromingen en andere beroepsgerichte basiskennis. 2 Kennis van eigen beroepsmatig functioneren. Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat wetenschappelijk onderzoek te vertalen naar praktisch handelen. 1 Oplossen van probleemstellingen waarmee de beroepsbeoefenaar geconfronteerd wordt. 2 Toepassen van eigen inzichten in bestaande theorieën en concepten. 3 Analyseren van eigen verworven inzichten en deze kunnen definiëren in nieuwe werkwijzen.

6 4 Kerncompetentie Missie / Visie generiek Ervaringsgericht werken Competenties Een beginnend beroepsbeoefenaar die opgeleid is door IncPE zal door maximale betrokkenheid met gezonde afstand werken aan een ervaringsgerichte ontmoeting tussen cliënt, omgeving of collega. In deze ontmoeting durft de psychosociaal werker zich kwetsbaar en daadkrachtig op te stellen. Eindtermen 4.1 Besef van maatschappelijk verantwoordelijkheid 4.2 Beschouwend werken Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat tot het ontwikkelen van begrip en betrokkenheid bij ethische, normatieve en maatschappelijke vragen in de beroepspraktijk. 1 Signaleren van fricties en probleemstellingen. 2 Doorvragen naar interpersoonlijke betekenissen en deze kunnen plaatsen in de context van het hier en nu. 3 Definiëren en initiëren van gewenste veranderingsontwikkelingsperspectieven. 4 Invoegen vanuit het eigen proces en ontwikkeling. specifiek Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat de kwaliteit op het eigen handelen te waarborgen. 1 Onderzoekend denken, voelen en handelen ten aanzien van eigen werkzaamheden. 2 Bespreekbaar maken van eigen handelen, zowel collegiaal als cliëntgericht. 3 Verbonden zijn met de wereld om hem heen. 4 Bewust zijn van de bestaande maatschappijcultuur en structuur. 4.3 Autonoom werken Een beginnend beroepsbeoefenaar is in staat te vertrouwen op het eigen vermogen om wezenlijk belangrijke dingen te (onder)kennen en streeft naar zelfverwerkelijking. 1 Inzicht hebben in eigen behoeften. 2 Zelfsturend zijn. 3 Onafhankelijk oordelen en handelen. 4 In dialoog met zichzelf en zijn omgeving tot ontplooiing komen. 6

7 Toetsmogelijkheden Voor de kwaliteitsborging van het competentiemodel maakt IncPE gebruik van de volgende toetsingsmiddelen Toetsvorm Doel Kenmerken Functie Betrokkenen bij het ontwerp Betrokkenen bij de beoordeling Onderdeel van de beoordeling Feedback op de toets Kennistoets Het vaststellen van het niveau van de deelnemer van beroeps- en vakgerichte kennis. - Productie van kennis - Meerkeuze vragen. - Talige toets. - Bij grote groepen vragen is betrouwbaarheid en validiteit goed in kaart te brengen. - Vragen zijn gegroepeerd rond de leerdoelen opgegeven in de uitwerking van de blokthema s. - Bij meerkeuze vragen kan het nakijken van de toets automatisch geschieden, biedt dan mogelijkheden voor controle van betrouwbaarheid van de toets. - Als afsluiting van een module/cursus/pepr afgenomen. Summatief voor een afzonderlijke module. Formatief wanneer deelnemer opleiding wil behalen. Is ook in te zetten als oefentoets (diagnostisch). Inhoudsdeskundige docenten/trainers van de opleiding en eventueel (oud)deelnemers en of werkveld. Kerndocenten van IncPE Antwoordsleutel/ cesuurkaart Resultaat; een cijfer berekend via de goed en fout beantwoorde vragen. Zo mogelijk uitgesplitst naar kennisgebied binnen de toets. 7

8 Toetsvorm Doel Kenmerken Functie Betrokkenen bij het ontwerp Betrokkenen bij de beoordeling Onderdeel bij beoordeling Feedback op de toets Essay of casustoets Toetsen van kennis, begrip, inzicht en toepassing van kennis en vaardigheden gerelateerd naar het (beroeps)probleemoplossend vermogen van de deelnemer. - Reproductie van feiten. - Talige toets - Leggen van combinaties of toepassingen van kennis. - Antwoorden bestaan uit opsommingen, redeneringen, betogen en argumentaties. - Breed toepassingsgebied Probleem- of gevalsbeschrijving of stelling, ontleend aan de beroepspraktijk. - Van grondhouding naar beroepshouding. - Antwoordsleutel- kader met cesuur vereist. - Betrouwbaarheid is lastig punt: er zijn vaak meerdere ondanks antwoordsleutel interpretaties mogelijk door de beoordelaars. - Snelle constructie tegenover lange correctietijd. - Als afsluiting van één of twee clusters afgenomen. Summatief voor een afzonderlijke module. Formatief wanneer deelnemer opleiding wil behalen. Inhoudsdeskundige kerndocenten van IncPE en eventueel (oud)deelnemer en of werkveld. Kerndocenten van IncPE Antwoordsleutel/ cesuurkaart middels eindtermen-indicatoren vanuit competenties De toetsuitslag geeft de deelnemer inzicht in sterke en zwakke punten door differentiatie in aparte items. Cijfer wordt gegeven in de 5puntsschaal. O =20% v.d. M =40% v.d. V =60% v.d. G =80% v.d. U =100% v.d. Competentie ontbrak en was wel nodig in de geobserveerde situatie Competentie was wel zichtbaar maar niet effectief, moet verder ontwikkeld worden Competentie voldoende, draagt bij aan product en proces Competentie een goede ondersteuning van product en proces, maakt verschil Competentie prima ontwikkeld, deelnemer blijkt een voortrekker in de situatie 8

9 Toetsvorm Doel Borgingsgesprek of portfoliotoets Toetsen van de competenties op basis van reflectiemateriaal over de verworven kennis, vaardigheden, houding en praktijk/leerervaring van de deelnemer. Kenmerken Functie Betrokkenen bij het ontwerp Betrokkenen bij de beoordeling Onderdeel bij beoordeling Feedback op de toets - Toets op competentieniveau van de leergang of opleiding of wanneer certificeren wenselijk is. - Betreft zowel grondhouding als beroepshouding. - Periodieke toets, overstijgend aan de modules, meer gericht op het afbakenen van de volgend stap op basis van de reeds gemaakte stappen. - Het gaat om bewijzen en ontwikkelen. - Curriculum-onafhankelijke toets. - Toetsgericht studeren is niet mogelijk. - Geen herkansingen nodig. - Talige toets waarbij gespreksvaardigheid een belangrijk gegeven is. - Objectiviteit is lastig punt: er zijn vaak meerdere interpretaties mogelijk door de beoordelaars, voor het beoordelen geldt hier met zekere mate vertrouwen en dialoog. - Onderdeel van de voortgangsgesprekken. Formatief Centrale organisatie vereist voor ontwikkeling van de toets. Kerndocent van de opleiding Antwoordsleutel/ cesuurkaart middels eindtermen vanuit competenties Resultaat geeft de deelnemer inzicht in sterke en zwakke punten door differentiatie in aparte (kern)competenties. Beoordeling kan vooral gericht zijn op het overtuigen van de kerndocent in zijn rol van beoordelaar. Zijn rol van procesbegeleider kan in de weg gaan zitten. Cijfer wordt gegeven in een zogenaamd acv (aan competentie voldaan) methode. 9

10 Toetsvorm Doel Kenmerken Functie Betrokkenen bij het ontwerp Betrokkenen bij de beoordeling Onderdeel bij beoordeling Feedback op de toets Eindgesprek Vaststellen of de deelnemer startbekwaam is - Redelijk valide mits gestructureerd en gebaseerd op beroepenanalyse. - Criteria zijn vooraf aan de deelnemer bekend gemaakt. - Kwaliteit van het eindgesprek is sterk afhankelijk van de kwaliteiten van alle aanwezigen. - Taak wordt in een authentiek context uitgevoerd. - Deelnemer is op de hoogte van de beoordelingssituatie. - In het algemeen is de validiteit relatief hoog doordat beoordeling gezamenlijk en transparant wordt afgewogen. - Deelnemer krijgt gelegenheid om het competent zijn zelf aan de aanwezig waaronder vertegenwoordiger uit het beroepsveld te bewijzen. - Arbeidsintensief - Levert een bijdrage aan de doorontwikkeling van het beroep (innovatief vermogen) - Talige toets. Summatief Centrale organisatie vereist voor ontwikkeling van de toets. Kerndocenten van IncPE aangevuld met (ervarings)deskundigen uit het werkveld. Antwoordsleutel/ cesuurkaart middels eindtermen vanuit competenties Een eindbeoordeling, dat de gecombineerde waardering betreft van de volgende aspecten: in welke mate de deelnemer kan functioneren (volgens de 4 kerncompetenties) als een zelfstandige professional; in hoeverre de deelnemer in staat zijn eigen beroepsvisie en zichzelf te profileren. Cijfer wordt gegeven in de 5puntsschaal. O =20% v.d. M =40% v.d. V =60% v.d. G =80% v.d. U =100% v.d. Competentie ontbrak en was wel nodig in de geobserveerde situatie Competentie was wel zichtbaar maar niet effectief, moet verder ontwikkeld worden Competentie voldoende, draagt bij aan product en proces Competentie een goede ondersteuning van product en proces, maakt verschil Competentie prima ontwikkeld, deelnemer blijkt een voortrekker in de situatie 10

11 Toetsvorm Doel Kenmerken Functie Betrokkenen bij het ontwerp Betrokkenen bij de beoordeling Feedback op de toets Scriptie De toets meet in welke mate de deelnemer methodisch, beschouwend en doorwrocht zijn eigen werkwijze kan presenteren door: 1. een nieuw probleem of aspect van een probleemsituatie te definiëren door eerder bestudeerde relevante begrippen, modellen of theorieën; 2. een nieuw probleem te analyseren; 3. de resultaten van de analyse te synthetiseren; 4. mogelijke oplossingen of te nemen beslissingen te beargumenteren; 5. en oplossingen of beslissingen te evalueren. - Taak wordt in een authentiek context uitgevoerd. - Deelnemer is op de hoogte van de beoordelingssituatie. - In het algemeen is de validiteit en betrouwbaarheid relatief hoog. - Zeer arbeidsintensief. - Levert een bijdrage aan de doorontwikkeling van het beroep (innovatief vermogen). - Gericht op functionele, beklijvend competentieniveau. - Geen herkansingen nodig wel aanvullingen. - Talige toets. Summatief Kerndocent IncPE, deskundige beroepsveld (meelezer) en deelnemer. Kerndocent van IncPE en het beroepsveld (meelezer). Mogelijk een nabespreking of eindgesprek met toelichting op: kwaliteit van de analyse van de deelnemer, kwaliteit van de probleemoplossing, manier van werken van de deelnemer. Een eindbeoordeling, dat de gecombineerde waardering betreft van de volgende aspecten: in welke mate de deelnemer kan functioneren als een zelfstandige professional; in hoeverre de deelnemer in staat is het eigen product en zichzelf kritisch te beoordelen. Cijfer wordt gegeven in de 5puntsschaal. O =20% v.d. M =40% v.d. V =60% v.d. G =80% v.d. U =100% v.d. Competentie ontbrak en was wel nodig in de geobserveerde situatie Competentie was wel zichtbaar maar niet effectief, moet verder ontwikkeld worden Competentie voldoende, draagt bij aan product en proces Competentie een goede ondersteuning van product en proces, maakt verschil Competentie prima ontwikkeld, deelnemer blijkt een voortrekker in de situatie 11