SECUNDAIR ONDERWIJS SPECIFIEK GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: BSO Graad: tweede graad Jaar: derde leerjaar Studiegebied: Mode SPECIFIEK GEDEELTE Optie(s): Moderealisatie en -presentatie Vak(ken): TV Toegepaste informatica 3e lj 1 lt/w Vakkencode: IT-x Leerplannummer: 2005/046 (vervangt 97150) Nummer Inspectie: 2005 / 20 // 1 / G / SG / 1 / II / / D/

2 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 1 INHOUDSOPGAVE Beginsituatie... 2 Algemene doelstellingen... 2 Specifieke doelstellingen en leerinhouden... 2 Deel 1: tekstverwerking... 2 Deel 2: rekenblad... 4 Deel 3: gegevensbeheer... 5 Deel 4: presentatie... 5 Deel 5: multimedia... 6 Pedagogisch-didactische wenken... 6 Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie... 12

3 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 2 BEGINSITUATIE In de 2 eerste jaren van de 2e graad hebben de leerlingen op het vlak van ICT ofwel binnen het vak PAV ofwel via het apart vak Toegepaste informatica (binnen het CG) al een aantal basisvaardigheden verworven. Gelet op de structuur van het leerplan PAV is het niet zeker dat allen leerlingen over dezelfde voorkennis beschikken. Daarom moet dit leerplan beschouwd worden als een open leerplan. D.w.z. de leraar kiest zelf de gepaste leerinhouden in functie van de voorkennis en de belangstelling van de leerlingen en de vaardigheden die vanuit de vakken eigen aan de studierichting vereist worden. ALGEMENE DOELSTELLINGEN Eenvoudige tekst typen volgens de principes van de dactylografie en van het tekstverwerkingspakket en rekening houdend met de Bin-normen. De apparatuur bedrijfsklaar maken en op een efficiënte manier gebruiken. De basisfuncties van de belangrijkste toepassingspakketten toepassen. Een opdracht begrijpend lezen, analyseren, de hoofd- en bijzaken herkennen. Frequent voorkomende functies spontaan toepassen. Minder frequent voorkomende functies vinden via het helpmenu of andere bronnen. Het zelfvertrouwen, de nodige assertiviteit en het doorzettingsvermogen ontwikkelen. Zelfstandig en geconcentreerd werken. Het visueel en motorisch geheugen ontwikkelen. Milieuvriendelijk, ordentelijk en nauwkeurig werken. SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN DEEL 1: TEKSTVERWERKING SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 Basisfuncties de onderdelen van het venster benoemen; de werkbalken en liniaal gebruiken; minder vaak voorkomende functies vinden via het helpmenu; bestanden openen, invoegen en opslaan in een verantwoorde map; een aangepaste bestandsnaam toekennen; doelgericht navigeren in de bestandsstructuur; tekst op een correcte manier intypen; op spontane wijze gebruik maken van de automatische regelovergang; tekst vlot tussenvoegen, overtypen en verwijderen; LEERINHOUDEN 1 Basisfuncties 1.1 De tekstverwerker Vensteropmaak: werkbalken, liniaal, documentweergave Helpmenu Bestandbeheer 1.2 Correctie- en revisietypen Automatische regelovergang Tussenvoegen, overtypen en wissen Ongedaan maken Spelling- en grammaticacontrole Scheidingstekens 1.3 Afdrukken Afdrukvoorbeeld Elementaire afdrukopdrachten

4 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 3 foutieve handelingen herstellen door gebruik te maken van de optie ongedaan maken; de mogelijkheden van de spelling- en grammaticacontrole efficiënt gebruiken; een scheidingsteken zoals spatie, een vaste spatie, een alinea- en pagina-einde inlassen; het nut van een afdrukvoorbeeld inzien; een printer gebruiksklaar maken en een eenvoudige printopdracht activeren; 2 Opmaak het nut en de voordelen van opmaakprofielen inzien; een opmaakprofiel toekennen; de tekenopmaak op efficiënte wijze toepassen; de voordelen van alineawit inzien; de afstand vóór en/of na een alinea instellen; een verantwoorde keuze van de uitlijningsmogelijkheden maken; eenvoudige opsommingen toepassen; 2 Opmaak 2.1 Opmaakprofielen Doel Gebruik 2.2 Tekenopmaak Onderstrepen, vet en cursief Lettergrootte Lettertypes 2.3 Alineaopmaak Alineawit Uitlijning Opsommingen 3 Tabellen een eenvoudige tabel ontwerpen; rijen en kolommen toevoegen en verwijderen; 3 Tabellen 3.1 Ontwerp 3.2 Rijen en kolommen 4 Integratie een afbeelding, een grafiek of een (deel van een) rekenblad in een tekst inlassen; eenvoudige wijzigingen aanbrengen. 4 Integratie 4.1 Afbeelding, grafiek of (deel van een) rekenblad 4.2 Eenvoudige wijzigingen

5 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 4 DEEL 2: REKENBLAD SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 Celinhoud navigeren tussen verschillende werkbladen binnen één werkmap; verschillende gegevenstypes invoeren en wijzigen; cellen automatisch vullen met een opeenvolgende reeks waarden; enkele notatievormen zoals het aantal decimalen en datum op een cel of groep cellen toepassen; LEERINHOUDEN 1 Celinhoud 1.1 Werkbladen 1.2 Alfanumerieke en numerieke gegevens 1.3 Automatisch vullen 1.4 Getalnotatie: aantal decimalen, datum 2 Relatieve en absolute adressering de relatieve en absolute adressering efficiënt toepassen; 3 Functies de functies efficiënt gebruiken; een voorwaarde invoegen d.m.v. de niet-geneste ALS-functie; 4 Sorteren op basis van de gegevens uit 1 of 2 kolommen de rijen sorteren; 5 Grafische voorstelling gegevens analyseren en interpreteren door de meest geschikte grafiek op te stellen; een grafiek opmaken. 2 Relatieve en absolute adressering 2.1 Principe 2.2 Formules efficiënt kopiëren 3 Functies 3.1 Onder meer som, gemiddelde, aantal 3.2 ALS-functie 4 Sorteren 4.1 Oplopende of aflopende volgorde 5 Grafische voorstelling 5.1 Soorten (bijv. lijn-, staaf-, cirkeldiagram) 5.2 Opmaak

6 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 5 DEEL 3: GEGEVENSBEHEER SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 Algemeenheden een bestaande tabel in een databank openen, sluiten en opslaan; de begrippen tabel, record, veld onderling in verband brengen; enkele eigenschappen van velden interpreteren en aanpassen; 1 Algemeenheden 1.1 Databank 1.2 Tabel, record en veld 1.3 Gegevenstype: o.m. tekst, getal, datum 1.4 Veldeigenschappen: naam, gegevenstype, beschrijving 2 Gebruik van een bestaande databank records aanpassen, toevoegen en verwijderen; records rangschikken; met behulp van een filter en selectiequery zoekvoorwaarden opstellen voor een en meerdere velden; 2 Gebruik van een bestaande databank 2.1 Records bewerken 2.2 Records rangschikken 2.3 Zoeken met filter en selectiequery 3 Rapporten een nieuw rapport aanmaken aan de hand van de wizard en gepaste groepering en sortering van de gegevens toepassen; een bestaand rapport gebruiken; een rapport afdrukken. 3 Rapporten 3.1 Aanmaak met de wizard 3.2 Gebruik van een bestaand rapport DEEL 4: PRESENTATIE SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 Ontwerp de verschillende vormen van schermopbouw (titeldia, opsomming, lijst ) gebruiken; de opmaak van de presentatie kiezen, aanbrengen en aanpassen; ontwerpsjablonen gebruiken; op sobere wijze gebruik maken van de animatieeffecten; enkele grafische vormen (pijl, cirkel ), afbeeldingen en tabellen invoegen; 1 Ontwerp 1.1 Soorten dia s 1.2 Letterbeeld, opsommingtekens, achtergrond 1.3 Ontwerpsjablonen 1.4 Beeldopbouw, diaovergang, animatie-effecten 1.5 Grafische vormen en objecten 2 Presentatie de presentatie afdrukken op verschillende manieren; de presentatie doorlopen. 2 Presentatie 2.1 Afdrukken 2.2 Presenteren (manueel automatisch)

7 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 6 DEEL 5: MULTIMEDIA LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen MOGELIJKE LEERINHOUDEN 1 Pixel georiënteerde programma s tekenen met verschillende tools (potlood, kwast, spuitbus, roller); lijnen en geometrische figuren tekenen (lijnen, cirkels, rechthoeken); tekst opmaken; kleuren kiezen; 1 Pixel georiënteerde programma s 1.1 Tools 1.2 Figuren 1.3 Opmaak 2 Beeldmateriaal met een scanner (papier) afbeeldingen en foto's omzetten in (digitale) bestanden; werken met o.a. digitale camera, Internet en foto-cd-rom; afbeeldingen bewerken en invoegen in documenten; de beeldformaten (bmp, gif, jpg, tif ) aanpassen; 2 Beeldmateriaal 2.1 Invoer 2.2 Bewerken 2.3 Montages 2.4 Formaten 3 Publicatie een data-cd of foto-cd aanmaken; een eenvoudige webpagina aanmaken. 3 Publicatie 3.1 Op papier, cd-rom, dvd of Internet 3.2 Website PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1 Tekstverwerking De leerlingen worden erop gewezen om op systematische wijze de correcte procedure toe te passen bij het intikken en opmaken van een tekst. Deze procedure bestaat uit: de platte tekst intypen (inclusief titel, ondertitels ); de tekst in een verantwoorde map opslaan; de tekst bewerken door gebruik te maken van opmaakprofielen (bijv. Kop 1, Kop 2, kop- en voettekst ). De onderdelen van het leerplan kunnen geïntegreerd worden in thema s en projecten. Deze worden zo gekozen dat ze aansluiten op de specificiteit van de studierichting en de belangstelling van de leerlingen. 2 Lokaal en cursusmateriaal De leerling zal er voortdurend op attent gemaakt worden zuinig om te gaan met papier. Alle oefeningen worden elektronisch bewaard. Bij voorkeur worden de voornaamste oefeningen afgedrukt en door de leerlingen geordend bijgehouden. Om de interesse bij de leerlingen te verhogen is het nuttig teksten te kiezen in verband met actualiteit en met hun belangstellingssfeer. Coördinatie met leerkrachten van andere vakken is aangewezen. De Bin-normen staan steeds centraal. Het is dus aan te raden dat elke leerling zich een exemplaar van het Bin-boekje aanschaft (zie bibliografie).

8 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 7 3 Rekenblad Het leerplan gaat ervan uit dat de leerlingen al een basiskennis hebben opgedaan. Bij de opmaak kan de aangepaste notatie van negatieve getallen, in % of in euro aan bod komen. Het is nuttig om met andere leraren te coördineren zodat in de oefeningen thema s van andere vakken kunnen opgenomen worden. De relatie met de tabellen uit de tekstverwerker wordt duidelijk gemaakt. 4 Gegevensbeheer Het inzichtelijk werken met een databank primeert op het aanleren van mogelijkheden van een specifiek databankprogramma. De bedoeling is om de leerlingen te laten kennismaken met een bestaande databank. Desnoods kan een kleine databank (bijv. van de gegevens van de leerlingen van de klasgroep). De hoofdstukken 1 en 2 van het leerplan worden bij voorkeur geïntegreerd en praktisch behandeld. 5 Presentatie In de lessen worden enkele belangrijke technische elementen aangeleerd. Inhoudelijke aspecten kunnen ook in andere vakken toegepast worden. Als oefening kunnen de leerlingen vakoverschrijdend een presentatie maken over een thema uit andere lessen. 6 Multimedia Multimedia staat voor de integratie van tekst, beeld (tekening, foto) en geluid. Leerlingen kunnen vertrekken van een bestaand werkstuk (tekening, foto, evt. ook film) of er zelf een ontwerpen, samenstellen of invoeren. Uiteindelijk is het de bedoeling dat zij een werkstuk produceren waarin verschillende multimedia geïntegreerd zijn. Grafische programma s zijn onder te verdelen in pixel georiënteerde en vector georiënteerde programma's. De eerste categorie behandelt afbeeldingen als een verzameling gekleurde punten in een vlak (pixels), de tweede als een meetkundige beschrijving. Hier komen enkel de eerste aan bod. Pixelprogramma s zijn bijv. Paint Shop Pro, Photo-Paint, Photoshop, Macromedia Fireworks maar ook allerlei goedkopere shareware en freeware pakketten. Oefeningen zijn ook mogelijk met eenvoudige programma s zoals Paint waarmee men bitmap (extensie BMP) tekeningen kan maken waarbij de pixels (beeldpunten) van een afbeelding gekleurd worden. Presentatie kan gebeuren met een tekstverwerkingsprogramma, presentatie programma (bijv. PowerPoint), een eenvoudig Desktop Publishing programma, freeware programma s zoals IrfanView. Voor het bouwen van een presentatie kunnen er verschillende programma's worden gebruikt. Sommige presentatieprogramma's kunnen niet overweg met gif en jpg. Men zal dan de afbeelding moeten converteren naar een ander formaat zoals bmp. Via Internet kan men ook afbeeldingen downloaden. Bestandsformaten op Internet zijn meestal gif en jpg die als voordeel hebben dat de afbeeldingen gecomprimeerd zijn en dus niet veel ruimte innemen. 7 Begeleid zelfgestuurd leren 7.1 Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: de opdrachten meer open worden; er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden; de leerlingen zelf leren plannen;

9 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 8 er feedback is op proces en product; er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 7.2 Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald Leren leren, vinden we aanknopingspunten zoals: keuzebekwaamheid; regulering van het leerproces; attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang. 7.3 Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: de leraar als coach, begeleider; de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn leer kracht; de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn Leren leren, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is klein beginnen aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat doelen voorop stellen; strategieën kiezen en ontwikkelen; oplossingen voorstellen en uitwerken; stappenplannen of tijdsplannen uitzetten; resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen; verantwoorde conclusies trekken; keuzes maken en die verantwoorden; is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig. 8 VOET 8.1 Wat? Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming. De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting). 8.2 Waarom? Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van

10 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 9 realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. 8.3 Hoe te realiseren? Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen. 8.4 VOET in het vak Toegepaste informatica Sommige VOET worden impliciet binnen zo goed als elke les Toegepaste informatica nagestreefd en hoeven in principe niet telkens in de jaarplannen, agenda, VOET-document worden opgenomen. Andere VOET kunnen evt. aan bod komen binnen het onderdeel tekstverwerking via teksten die onderwerpen behandelen die met een of meer VOET te maken hebben. Indien dat het geval is, is het aan te bevelen om deze expliciet in de hierboven genoemde documenten op te nemen. Uiteraard volstaat het niet om een dergelijke tekst te typen of de opmaak ervan aan te passen: de leraar moet ook tijd vrijmaken om inhoudelijk die tekst te bespreken. Natuurlijk worden hierover afspraken gemaakt met andere vakleraren zodat een evenwichtige spreiding zou nagestreefd worden. VOET die impliciet in nagenoeg elke les worden nagestreefd, zijn bijv.: binnen de cluster gezondheidseducatie: de leerlingen o verzorgen en gedragen zich hygiënisch; o passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen veiligheidsvoorzorgen; o kunnen omgaan met taakbelasting, examenstress en teleurstellingen; o tonen het belang aan van ergonomie en nemen een gevarieerde zithouding aan in leef- en werkomgeving; binnen de cluster leren leren: de leerlingen o kunnen diverse informatiebronnen en -kanalen kritisch kiezen en raadplegen met het oog op te bereiken doelen; o oefenen zinvol in, memoriseren, herhalen en passen toe; o kunnen probleemoplossingsstrategieën toepassen en de resultaten evalueren; binnen de cluster milieueducatie: de leerlingen o kunnen milieu-aspecten op school identificeren en gericht zoeken naar informatie m.b.t. tot omgaan met middelen, grondstoffen en verbruiksgoederen; o zijn bereid tot een duurzaam gebruik van grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen; binnen de cluster sociale vaardigheden: de leerlingen o oefenen zich in relatievormen die ze minder goed beheersen, bijv.: zich dienstvaardig opstellen, om hulp vragen en dankbaarheid tonen; o kunnen het belang aangeven van volgende kenmerken van relaties: afspraken, regels, rolpatronen, machtsverhoudingen en gelijkwaardigheid.

11 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 10 VOET die in aanmerking komen om via gepaste teksten te bespreken, zijn deze uit de clusters: gezonde en actieve leefstijl, relaties en seksualiteit, milieuzorg, natuurzorg, verkeer en mobiliteit, mensenrechten, actief burgerschap en besluitvorming. MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 Het basisprincipe houdt in dat elk lesuur er per leerling één computer aanwezig is. De computer laat toe om zonder problemen te werken met een professioneel geïntegreerd pakket met grafische interface. Het is vanzelfsprekend dat de school beschikt over legale versies van de te gebruiken software. Vanuit louter didactisch standpunt is de keuze van de versie van het pakket niet belangrijk (maar alle onderdelen van het leerplan moeten wel kunnen aan bod komen). Volgende ergonomische eisen moeten vervuld worden: naast de pc moet er nog voldoende ruimte zijn voor boek of cursus en muismatje; het scherm moet van goede kwaliteit zijn, stabiel beeld en zonder reflecties, en verstelbaar; de tafel- en stoelhoogte en de positie van het scherm moeten op elkaar afgestemd zijn. Het is aangewezen dat een aantal basiswerken over de onderdelen van het leerplan en vaktijdschriften op school aanwezig zijn. De leerlingen worden gestimuleerd om een pc aan te schaffen (de leerkracht kan informatie geven over de aankoop van tweedehandse toestellen, enz.). Indien er leerlingen zijn die hierbij problemen hebben, krijgen zij maximale faciliteiten om op school (binnen en buiten de normale lestijden) te kunnen oefenen. De vakgroep zal zich regelmatig beraden over de keuze en het gebruik van cursussen en handboeken. EVALUATIE 1 Kwaliteitscriteria Zoals alle meetapparatuur, moet ook het evaluatie-instrument aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen. Het is vanzelfsprekend dat de opgaven van toetsen en examens moeten overeen komen met de onderwezen doelstellingen en dat de leerlingen enkel te maken krijgen met opgaven waaraan ze zich min of meer verwachten. Vermits vooral vaardigheden getest worden, kunnen de kennisinhouden beschikbaar gesteld (bijv. cursus, handboek of handleiding). Elke opgave moet communicatief eenduidig zijn (slechts voor één interpretatie vatbaar, goed afgebakend en met een beperkt aantal kettingopdrachten). Indien de leerling bij een complexe oefening plots niet verder kan, zal de leraar hulp bieden. Hoe groter het aantal en de variatie van de vragen, hoe groter de betrouwbaarheid van het resultaat. Verschillende soorten vragen die rekening houden met de verschillende leerstijlen en die gerangschikt zijn in bijv. stijgende moeilijkheidsgraad, motiveren de leerlingen. 1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t. de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn, alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen, de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden en de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

12 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 11 Een handige vuistregel is: ten minste 3/4 kernvragen staan op minimum 80 % van de punten en hebben betrekking op de kennis en vaardigheden die voor de leerstofvooruitgang onmisbaar zijn, die voor het opleidingsprofiel functioneel zijn en die door een normale instroomgroep voor ongeveer 2/3 correct kunnen opgelost worden. De overige vragen zijn dan (moeilijkere) differentieervragen. De analyse van de resultaten (ook de samenhang van het aantal onvoldoendes met andere vakken) geeft aanleiding tot bijsturingen en tot leeradviezen. Toetsen en examens zijn ter inzage van de leerlingen. Knelpunten worden klassikaal besproken. Ten slotte zal de leraar erop letten dat de evaluatie op geen enkel moment demotiverend werkt. Evalueer dus nooit negatief, maar positief; de leerling moet m.a.w. uit de evaluatie iets kunnen leren. Evalueer dus nooit negatief, maar positief; de leerling moet m.a.w. uit de evaluatie iets kunnen leren. 2 Evaluatie-elementen 2.1 Procesevaluatie De leraar zal de leerlingen op de procesevaluatie voorbereiden en het doel ervan uitleggen. Het is een basisvereiste om inzichtelijk te leren werken. Dit uitgangspunt moet dan ook bij de evaluatie een cruciale rol spelen. Belangrijk is dat niet enkel het resultaat, maar nog meer de manier waarop het resultaat bereikt werd, meetelt. Het spontaan en correct gebruik van de aangeleerde functies wordt permanent geëvalueerd. Een complexe oefening moet vooraf goed voorbereid worden, zodat het inzicht en het probleemoplossend denken gestimuleerd worden. De leerling moet bij het oplossen van een bepaald probleem weten met welk middel en met welke functie hij dit probleem het best benadert. Procesevaluatie kan gebeuren via de verbetering op het scherm, evt. aangevuld met een schriftelijke neerslag van de werkmethode. Zelfevaluatie en evaluatie door een medeleerling kunnen een positieve bijdrage leveren aan en afwisseling brengen in het evaluatieproces. Bij zwakke resultaten moeten de leerlingen remediëringsoefeningen krijgen, die zoveel mogelijk, op school worden uitgevoerd. Het organiseren van inhaallessen is eveneens te overwegen. In elk geval moet vooral bij de aanvang voorkomen worden dat de leerling gedemotiveerd geraakt. 2.2 Attitudes Belangrijke attitudes zijn bijv. orde, zorg voor het materiaal, sociale en kritische ingesteldheid, inzet, tempo, zin voor kwaliteit Goed opgestelde toetsen testen automatisch een aantal attitudes (bijv. het werken met inzet, inzicht en efficiëntie). Het niet tijdig indienen van een taak of het niet meebrengen van een handboek kan invloed hebben op het "attitudecijfer", maar mag geen aanleiding zijn om het rapportcijfer op absolute wijze met een aantal eenheden te verminderen. Hoe die algemene attitudes geëvalueerd worden, moet op niveau van de school afgesproken worden. 3 Permanente evaluatie: hoe de geobserveerde kennis, vaardigheden en attitudes omzetten in adequate rapportering? Hierna wordt uiteengezet hoe observaties van leergedrag kunnen omgezet worden in een adequate rapportering. Uiteraard is de leraar vrij om (in samenspraak met de vakgroep) een andere werkwijze te hanteren. Permanente evaluatie houdt in dat de leerling tijdens zijn leerproces geïnformeerd wordt over zijn vorderingen zodat hij mits begeleiding in staat is om zijn tekorten te verhelpen. Het basisprincipe is dat de leraar aan de leerlingen meedeelt welke doelstellingen moeten bereikt of nagestreefd worden: de leerling moet weten wat van hem verwacht wordt. Aan de hand van de lijst van de doelstellingen kan de leraar nagaan in welke mate deze bereikt werden (registratiefase), nadien moet hij deze observaties adequaat rapporteren. Uiteindelijk moet dit proces leiden tot een aangepaste remediëring. Registreren Men vertrekt van de doelstellingen i.v.m. kennis, vaardigheden en attitudes die bij de opdracht kunnen geëvalueerd worden. Deze doelstellingen worden beperkt tot een haalbaar aantal en kunnen uit het leerplan worden overgenomen. Een aantal voorbeelden van evaluatiedocumenten is te vinden op de website van de PBD.

13 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 12 De mate waarin een doelstelling bereikt werd, kan in een checklist aangeduid worden door middel van een drie tot vijfpunten schaal: bijv. + doelstelling bereikt, + doelstelling niet helemaal bereikt, doelstelling niet bereikt; ZG (zeer goed), G (goed), V (voldoende), ZW (zwak), ZZW (zeer zwak). Het gebruik van cijfers moet vermeden worden. Er kan gewerkt worden met een fiche per leerling, maar een overzicht per klasgroep is eveneens mogelijk. Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking te stellen van de leerling, kan de zelfevaluatie aangemoedigd worden. Voorbeelden niveau is voldoende nagenoeg foutloos nagenoeg correct + + voldoende maar met leemten voor verbetering vatbaar aanvaardbare (detail)fouten fouten in het leerproces niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau onvergeeflijke of zware fouten volledige afwerking kleine tekorten onvolledig en/of grote tekorten heeft spontaan aandacht voor de kwaliteit van de uitvoering inzet zonder overtuiging, wisselvallige aandacht Rapportering De geobserveerde resultaten kunnen bijv. als volgt gerapporteerd worden: Zeer goed enkel + codes vlotte en zelfstandige uitvoering, met overtuiging, belangstelling (nagenoeg) foutloos Goed veel + en weinig + codes heeft af en toe hulp nodig aanvaardbare fouten in het leerproces of op het vlak van de kwaliteit Voldoende weinig + en veel + codes heeft bijna altijd ondersteuning nodig veel leerfouten en soms zware fouten Onvoldoende veel + codes of alleen maar + codes en codes kan zo goed als geen enkele opdracht zelfstandig uitvoeren veel zware of onvergeeflijke fouten, onlogische handelingen engagement zelden aanwezig, afwijzend of met tegenzin BIBLIOGRAFIE Tekstverwerking DE BOECK-CUYPERS, E., VAN DEN BROECK, E., MS Word 2000 en XP, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2000 en DE BROUWER, H., HOSTYN, M., LEMAITRE, D., LOONES, J., MAASSEN, J., VOLDERS, V., Tekstverwerking MS Word 2000 en XP basis en gevorderden, 2000 en

14 TV Toegepaste informatica (3e leerjaar: 1 lestijd/week) 13 DE GEYTER-DIEPENDAELE, T., Wegwijs in ICT, WWW-Soft, Oostkamp, DEVRIENDT, D., DE GEYTER-DIEPENDAELE, T.? Werk wijzer Met Word 2000 en XP, deel 1 en deel 2, WWW-Soft, Oostkamp, 2000 en GEMEENSCHAPSONDERWIJS, PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST, Het Bin-Boekje, Nevelland, Brussel, MESDOM, F., STEPPE, G., VANDERBIESEN G., Via Informatica, Tekstverwerking en presentatie, Die Keure, Vaardige Vingers, driemaandelijks tijdschrift van de Academie voor Bureauwetenschappen, Tienen VAN DEN BROECK, E., CUYPERS, E., Word 2000 en XP, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, Word 2000 en 2002 en XP2003, deel 1, deel 2 en deel 3, Instruct bvba, Herent, 2000 en Rekenblad BUYSSE, P., Probleemoplossend werken met Excel 2000, De Boeck, Antwerpen. FRANS, R., Excel 2002, XP, beginners, Campinia Media, Geel. GREY, H., MS-Excel 2000 voor Dummies, Addison-Wesley. MESDOM, F., STEPPE, G., VANDERBIESEN, G., Via Informatica, Rekenblad, Die Keure, Gegevensbeheer BUYSSE, P., Probleemoplossend werken met Access 2000, De Boeck, Antwerpen. FRANS, R., Access 2002, XP, beginners, Campinia Media, Geel. MESDOM, F., STEPPE, G., VANDERBIESEN G., Via Informatica, Gegevensbeheer, Die Keure, Presentatie CUYPERS, E., VAN DEN BROECK E., MS PowerPoint XP, De Boeck. JARAI, H., Sleutelen met Powerpoint 2002, Easy computing. LOWE, D., Powerpoint 2002 for dummies, Addison-Wesley. PERSPECTION, Microsoft PowerPoint 2002 Step by Step - NL-versie, Academic Service, Heverlee. Multimedia LACEY, J., Digitaal beeldbewerken, Librero, Nederland. MESDOM, F., STEPPE, G., VANDERBIESEN, G., Via Informatica, Digitale fotobewerking, Die Keure, PETERS, V., FOUCHIER, F., Foto's en video in Windows XP, AW Bruna, Nederland. SCHUURMANS, U., EVERAARDT, F., Beeld en geluid Tips & Trucs, Academic Service, Heverlee.