Inhoud. AI Kaleidoscoop. Doel. Mededelingen. Mededelingen Doel Overzicht - onderwerpen Opgaven Samenvatting. Doel van werkcollege AI Kaleidoscoop

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. AI Kaleidoscoop. Doel. Mededelingen. Mededelingen Doel Overzicht - onderwerpen Opgaven Samenvatting. Doel van werkcollege AI Kaleidoscoop"

Transcriptie

1 Inhoud AI Kaleidoscoop Werkcollege 1: AI Overzicht Mededelingen Doel Overzicht - onderwerpen Opgaven Samenvatting Radu Serban serbanr@cs.vu.nl Mededelingen Werkwijze: discussie, oefeningen met onlangs geleerde concepten en methoden voorlezen van werkboek - niet verplicht, wel geadviseerd Materiaal AI Kaleidoscoop (werk)college: VU blackboard: AI Kaleidoscoop rooster: ontact voor vragen: 1. serbanr@cs.vu.nl; 2. Kamer T3.43 Werkcollege volgende week Doel Doel van werkcollege AI Kaleidoscoop Oefenen van geleerde concepten, methoden Voorbereiden voor examen Discusseren, eigen wijze van denken/leren aanpassen Andere meningen horen

2 Overzicht onderwerpen werkcollege ollege 1 (w.37): AI Overzicht ollege 2 (w.38): Zoeken zonder heuristieken ollege 3 (w.39): Zoeken met heuristieken Opgaven Werkboek 1 1. Wat is intelligentie? 2. Wat is Kunstmatige Intelligentie (KI)? 3. Hoe kun je KI herkennen? 4. Over de (on)mogelijkheid van KI? 5. Toepassingen van KI 6. Over zelf-lerende programma s ollege 4 (w.40): Zoeken met meer spelers Opg.1: Wat is intelligentie? Kunstmatige Intelligentie is de wetenschap die probeert menselijke intelligentie / denken / redeneren zo goed te begrijpen dat we het ook op een computer kunnen uitvoeren Eigenschappen van menselijke intelligentie? Leren van vergissingen Reageren op onvoorziene omstandigheden Nadenken over eigen en andermans gedrag Spreken Emoties hebben reativiteit Andere?

3 Andere eigenschappen van intelligent gedrag M D Opg.2: Wat is KI? 1. Woord-, spraak-, gezichtsherkenning 2. Goede geheugen hebben 3. Goed kunnen plannen 4. Nieuwe concepten abstraheren, classificeren 5. Effectief kunnen communiceren en reageren 6. Effectief kunnen vergelijken en zoeken 7. Goed kunnen samenwerken, coordineren (a) Is een computer programma met eigenschappen van menselijke intelligentie, intelligent? Welke eigenschappen zijn moeilijk te realiseren in een computerprogramma? (b) Intelligentie eisen voor een computerprogramma. Opg.3: Hoe kun je KI herkennen? Turing toets (Alan Turing, 1950): an machines think? Imitatie spel Gefocuseerd op symbolisch probleem-oplossing taken Gericht op menselijke vermogens Opg.4: (On)Mogelijkheid van KI (a) Natuurlijk kunnen computers niet intelligent zijn - hun handelen is immers volledig bepaald door de programmeur. (b) Natuurlijk kunnen dieren niet intelligent zijn - hun handelen is immers volledig bepaald door hun genen.

4 Opg.5: Voorbeelden van KI Systemen Taal Vertaling System Luchtverkeersleiding Toezienende Systemen Geautomatiseerde persoonlijke assistent Intelligente Snelwegen Robots for gevaarlijke omstandigheden NASA Verkenningsmissie Opg.5: Toepassingen van KI zelf-diagnose van auto s verzekerings acceptatie credit-card fraude-detectie toepassen van sociale wetgeving ontwerpen van gebitsprothesen locatie van waterkracht centrales verbeteren van gezondheidszorg plannen van kankerbehandelingen toekennen van strafmaat Opg.6: Over zelf-lerende programma s Machinal leren: door ervaring (leren van algemene regels uit specifieke voorbeelden) beter werken Leren van poort Leren van trap Machinaal leren Poort A B Poort = delen A,B, blok(a),blok(b),blok() + - A B + A&B steunen A B + -blok() A B - + A raakt-niet B Poort = delen A,B, + blok(a),blok(b) + A & B steunen + A raakt-niet B

5 Machinaal leren Trap : Stap 1 + Trap = delen A,B A kleiner-dan B A raakt B - + vrije ruimte tussen A,B A raakt-niet B Trap = delen A,B + blok(a),blok(b) + A raakt B Machinaal leren Trap : Stap deel(), B raakt - + delen A,B + A raakt B + A gelijk-aan B Trap = delen A,B, + blok(a),blok(b),blok() + A raakt B + B raakt + A kleiner-dan B + B kleiner-dan Machinaal leren Trap : Stap 3 Machinaal leren Trap : Stap A groter-dan B, B groter-dan + + A groter-dan B, B groter-dan - - B groter-dan + B kleiner-dan - - A boven B Trap = delen A,B,,D + blok(a),blok(b),blok() + A raakt B + B raakt + of (A kleiner-dan B en B kleiner-dan ) of (A groter-dan B en B groter-dan ) Trap = delen A,B,,D + blok(a),blok(b),blok(),blok(d)+ A raakt B + B raakt + raakt D + A niet-boven B + of (A kleiner-dan B + B kleiner-dan ) of (A groter-dan B + B groter-dan ) of (A kleiner-dan B + B groter-dan )

6 Samenvatting & Vragen KI: begrijpen van menselijke intelligentie zo goed dat we het op een computer kunnen uitvoeren KI toepassingen: plannen, coordineren van complexe takken, advies geven Machinal leren: essentieel voor intelligent gedrag van computer

AI Kaleidoscoop. College 1. Wat gaan we vandaag doen? Huishoudelijke Zaken. Huishoudelijke Zaken

AI Kaleidoscoop. College 1. Wat gaan we vandaag doen? Huishoudelijke Zaken. Huishoudelijke Zaken AI Kaleidoscoop College 1 Huishoudelijke zaken Overzicht van cursus College 1: Definitie van AI Overzicht van AI Leeswijzer: Hoofdstuk 1 1 2 Huishoudelijke Zaken Docent: Frank van Harmelen email: Frank.van.Harmelen@cs.vu.nl

Nadere informatie

AI Kaleidoscoop. College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren. Deel II: Redeneren met onzekerheid. Redeneren met onzekerheid

AI Kaleidoscoop. College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren. Deel II: Redeneren met onzekerheid. Redeneren met onzekerheid AI Kaleidoscoop College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren Leeswijzer: 8.0-7.1 + 5.2 + 9.2.1 AI6 1 Deel II: Redeneren met onzekerheid Onzekerheid is aanwezig in alle KBS systemen

Nadere informatie

AN IMMERSIVE SOUND EXPERIENCE LESBRIEF VOOR DOCENTEN VOORAFGAAND AAN DE VOORSTELLING

AN IMMERSIVE SOUND EXPERIENCE LESBRIEF VOOR DOCENTEN VOORAFGAAND AAN DE VOORSTELLING AN IMMERSIVE SOUND EXPERIENCE LESBRIEF VOOR DOCENTEN VOORAFGAAND AAN DE VOORSTELLING INTRODUCTIE (5 MIN.) Bekijk met de klas de trailer van Listen Up!: http://www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=lvcslkmauje

Nadere informatie

Intelligente Spelen. Pieter Spronck. TouW Informatica Symposium, Open Universiteit, Universiteit van Tilburg

Intelligente Spelen. Pieter Spronck. TouW Informatica Symposium, Open Universiteit, Universiteit van Tilburg Intelligente Spelen Pieter Spronck Open Universiteit, Universiteit van Tilburg TouW Informatica Symposium, 13-11-2010 Wat is kunstmatige intelligentie? Kunstmatige intelligentie Kunstmatige intelligentie

Nadere informatie

Kunstmatige Intelligentie. Informatica en Informatiekunde

Kunstmatige Intelligentie. Informatica en Informatiekunde Kunstmatige Intelligentie Definitie Kunstmatige Intelligentie Kunstmatige intelligentie (KI) of artificiële intelligentie (AI) is de wetenschap die zich bezighoudt met het creëren van een artefact dat

Nadere informatie

- Denkt zoals een mens (activiteiten die we associëren met menselijk denken.)

- Denkt zoals een mens (activiteiten die we associëren met menselijk denken.) Samenvatting door S. 942 woorden 19 maart 2017 4,8 6 keer beoordeeld Vak Informatica Hoofdstuk 1: Een entiteit is intelligent wanneer het: - Denkt zoals een mens (activiteiten die we associëren met menselijk

Nadere informatie

Geest, brein en cognitie

Geest, brein en cognitie Geest, brein en cognitie Filosofie van de geest en Grondslagen van de cognitiewetenschap Fred Keijzer 1 Overzicht: Wat is filosofie en waarom is dit relevant voor cognitiewetenschap en kunstmatige intelligentie?

Nadere informatie

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 1: WAT IS PROGRAMMEREN LES 1: WAT IS PROGRAMMEREN WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 1: WAT IS PROGRAMMEREN LES 1: WAT IS PROGRAMMEREN WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE WELKOM BIJ BOMBERBOT! Bij onze lessen horen ook nog een online game, waarin de leerlingen de concepten die ze geleerd krijgen direct moeten toepassen, en een online platform, waarin u de voortgang van

Nadere informatie

Kunstmatige intelligentie FILOSOFIE VAN DE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE. Sterke AI These. Zwakke AI These. Denken en redeneren in AI

Kunstmatige intelligentie FILOSOFIE VAN DE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE. Sterke AI These. Zwakke AI These. Denken en redeneren in AI Kunstmatige intelligentie FILOSOFIE VAN DE KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE n Artificial Intelligence is the science of making machines do things that would require intelligence if done by men Marvin Minsky Sterke

Nadere informatie

Eindexamen filosofie havo I

Eindexamen filosofie havo I 4 Beoordelingsmodel Opgave 1 The Matrix 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een uitleg waarom Morpheus opvatting tot het materialisme gerekend kan worden 1 het verband tussen materialisme

Nadere informatie

Kunstmatige intelligentie

Kunstmatige intelligentie Zullen computers ooit de menselijke taal begrijpen? Kunstmatige intelligentie 2014 Menno Mafait (http://mafait.org) 1 Al zo n zestig jaar zijn wetenschappers bezig met kunstmatige intelligentie, ook wel

Nadere informatie

Eindexamen Filosofie havo I

Eindexamen Filosofie havo I Opgave 2 Denken en bewustzijn 8 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een omschrijving van het begrip bewustzijn 2 argumentatie aan de hand van deze omschrijving of aan Genghis bewustzijn kan

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Thema 3 Techniek om ons heen

Thema 3 Techniek om ons heen Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 3 Techniek om ons heen Samenvatting Robots Robots zijn vooral geschikt voor saai, zwaar of gevaarlijk werk of voor werk dat mensen niet makkelijk zelf kunnen.

Nadere informatie

Informatie voor de leerkracht Introductie nieuw concept (pagina 1) Programmeren met Bomberbot (pagina 1)

Informatie voor de leerkracht Introductie nieuw concept (pagina 1) Programmeren met Bomberbot (pagina 1) Leerlingen herkennen dat de moderne technologie om ons heen geprogrammeerd is door mensen. Leerlingen begrijpen dat een computer-programma bestaat uit een set instructies die een computer uitvoert en dat

Nadere informatie

Kunstmatige Intelligentie

Kunstmatige Intelligentie Kunstmatige Intelligentie Wat is kunstmatige intelligentie? Wat is de impact van artificial intelligence? Gaan we alle problemen hiermee oplossen? Coen Boot Industry Lead Education, Abecon Kunstmatige

Nadere informatie

INNOVATIES & FUNCTIONEEL BEHEER. Bij welke innovaties heeft Functioneel Beheer een rol?

INNOVATIES & FUNCTIONEEL BEHEER. Bij welke innovaties heeft Functioneel Beheer een rol? INNOVATIES & FUNCTIONEEL BEHEER Bij welke innovaties heeft Functioneel Beheer een rol? ROBOTICA Robotica is de tak van de mechatronica die zich bezighoudt met theoretische implicaties en praktische toepassingen

Nadere informatie

Les B-08 Kunstmatige intelligentie en logica

Les B-08 Kunstmatige intelligentie en logica 2004, David Lans Les B-08 Kunstmatige intelligentie en logica 8.1 De Turing test Toen halverwege de 20 e eeuw de computer zijn intrede deed, stelde de Brit Alan Turing (1912-1953) in een wetenschappelijke

Nadere informatie

BSc Kunstmatige Intelligentie. : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 1, periode 2

BSc Kunstmatige Intelligentie. : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 1, periode 2 Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 1, periode 2 Coördinator(en) : dr. Maarten van Someren

Nadere informatie

Computing machinery and Intelligence. A. M. Turing. Samengevat door: Matthijs Melissen

Computing machinery and Intelligence. A. M. Turing. Samengevat door: Matthijs Melissen Computing machinery and Intelligence A. M. Turing Samengevat door: Matthijs Melissen Ik stel voor om de vraag Kunnen machines denken? te behandelen door te kijken naar een zogenaamd imitatiespel. Hiervoor

Nadere informatie

Artificiële Intelligentie En De Menselijke Maatschappij

Artificiële Intelligentie En De Menselijke Maatschappij Artificiële Intelligentie En De Menselijke Maatschappij door : Carlo Tijmons CMGT1A docent: Maaike Harbers datum: 08-07-016 vak: Filosofie 01-3: Ons Brein en Bewustzijn Abstract De film Her is wat mij

Nadere informatie

Activiteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering. De kinderen: - vervullen de rol van luisteraar en spreker. - vertellen een persoonlijk verhaal.

Activiteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering. De kinderen: - vervullen de rol van luisteraar en spreker. - vertellen een persoonlijk verhaal. Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend

Nadere informatie

LEGO Mindstorms NXT 2.0

LEGO Mindstorms NXT 2.0 LEGO Mindstorms NXT 2.0 Schrijver: Meia Wippoo Doelgroep: bovenbouw basisonderwijs Datum: 2 maart 2012 Inhoudelijke omschrijving en achtergrond LEGO Mindstorms is onderdeel van de technische lijn van LEGO

Nadere informatie

Waar blijft de minister

Waar blijft de minister INTERVIEW Robots en intelligentie Waar blijft de minister van ICT? Door Bettina Gelderland Sociale robots, drones, zelfrijdende auto s Er komt een nieuwe generatie robots aan: slimmer, flexibeler en socialer.

Nadere informatie

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Inleidend College Niels Taatgen Inhoud vandaag! Wat is kunstmatige intelligentie?! Vakgebieden die bijdragen aan de AI! Kunnen computers denken?! Hoe denken mensen

Nadere informatie

Kennismaken met en inoefenen van het geven van commando s. De leerlingen volbrengen een opdracht door het geven van commando s.

Kennismaken met en inoefenen van het geven van commando s. De leerlingen volbrengen een opdracht door het geven van commando s. Onderwerp Kennismaken met en inoefenen van het geven van commando s. De leerlingen volbrengen een opdracht door het geven van commando s. NED 2.8 WO 2.7 WO 2.9 WIS 5.4 *NED 4.2 Een instructie geven zodat

Nadere informatie

Denken kun je Leren!

Denken kun je Leren! Denken kun je Leren! Bekijk de twee vragen hieronder. Op welke manier verschillen deze twee vragen van elkaar? (Bedenk het antwoord voor jezelf draai je naar degene waar je het dichtste bij zit bespreek

Nadere informatie

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V.

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Programma van toetsing tot september 2015 Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding Voor studenten die zijn begonnen met het curriculum voor september 2015 is het oude

Nadere informatie

Contacten onderhouden

Contacten onderhouden MBO Niveau 2 Secretariële opleidingen Administratieve opleidingen Contacten onderhouden PRAKTIJKBOEK voor receptionist medewerker secretariaat medewerker administratie J.H. Altena Altena-tca Zwolle Contacten

Nadere informatie

Werkboek rekenen/wiskunde groep 6. En nu vakantie! Naam:.. Aanvullend hoofdstuk. Blok 12

Werkboek rekenen/wiskunde groep 6. En nu vakantie! Naam:.. Aanvullend hoofdstuk. Blok 12 Werkboek rekenen/wiskunde groep 6 En nu vakantie! Naam:.. Aanvullend hoofdstuk Blok 12 1 Werkblad 1 Hoe komen mensen aan hun geld? 2 Werkblad 2 Laat je (niet) verleiden 3 Werkblad 3 Menukaarten 4 Werkblad

Nadere informatie

Kletsen met computers. Ontmasker de robot!

Kletsen met computers. Ontmasker de robot! Kletsen met computers D Ontmasker de robot! Alan Turing is een beroemde computerwetenschapper en wiskundige. Hoe kun je computergegevens opslaan en weer gebruiken? Kunnen computers zo slim zijn als mensen?

Nadere informatie

Intelligente coaching van mensen via smartphones

Intelligente coaching van mensen via smartphones Intelligente coaching van mensen via smartphones Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Informatica / Kunstmatige Intelligentie Michel Klein Body@Work symposium 23 mei 2012 Overzicht Wie zijn wij? Voorbeeld

Nadere informatie

Telefoneren De zakelijke praktijk Praktijk- en informatieboek J.H. Altena

Telefoneren De zakelijke praktijk Praktijk- en informatieboek J.H. Altena MBO Niveau 3 en 4 Telefoneren De zakelijke praktijk Praktijk- en informatieboek J.H. Altena Altena-tca Zwolle Telefoneren De zakelijke praktijk Praktijk- en informatieboek voor de secretaresse, de personal

Nadere informatie

Correctievoorschrift HAVO. filosofie

Correctievoorschrift HAVO. filosofie filosofie Correctievoorschrift HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs 20 04 Tijdvak 1 inzenden scores Verwerk de scores van de alfabetisch eerste tien kandidaten per school in het programma Wolf of vul

Nadere informatie

LitLab Leesclub. De goede zoon van Rob van Essen. Leesclub 26: Robots. Spelregels

LitLab Leesclub. De goede zoon van Rob van Essen. Leesclub 26: Robots. Spelregels LitLab Leesclub Leesclub 26: Robots De goede zoon van Rob van Essen Spelregels In deze leesclub discussieer je met een groepje van 4 tot 6 lezers over De goede zoon van Rob van Essen. Je doet dat aan de

Nadere informatie

BIONISCHE TECHNOLOGIE. Tom Daniëls Business Development Manager West & South Europe. Welkom

BIONISCHE TECHNOLOGIE. Tom Daniëls Business Development Manager West & South Europe. Welkom BIONISCHE TECHNOLOGIE Tom Daniëls Business Development Manager West & South Europe Welkom INTRODUCTIE Wat is Bionische Technologie Toepassingen Voordelen Toekomst BIONICA Toepassing van biologische principes

Nadere informatie

Algemene informatie afstudeerfase

Algemene informatie afstudeerfase De Haagse Hogeschool Faculteit voor gezondheid, voeding en sport Opleiding HBO-Verpleegkunde - Afstudeerfase Algemene informatie afstudeerfase 1 Inhoudsopgave 1 Algemene informatie afstuderen... 3 2 Proeve

Nadere informatie

Kunstmatige intelligentie (AI) dr. Walter Kosters, Universiteit Leiden Gouda woensdag 17 oktober 2007 www.liacs.nl/home/kosters/gastlessen/ 1 Films 2 Introductie Kunstmatige intelligentie (AI, Artificial

Nadere informatie

Zien, doen én verbeelden

Zien, doen én verbeelden Zien, doen én verbeelden Amsterdam, juni 2018 Beste Judea Pearl, Net in de week dat ik jouw zeer interessante The Book of Why. The New Science of Cause and Effect las, verscheen er bij ons in de kranten

Nadere informatie

Eindexamen Filosofie havo I

Eindexamen Filosofie havo I 4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Gevoel en machine 1 Een goed antwoord bevat: Twee aan het ontologisch dualisme ontleende argumenten als ondersteuning van de visie dat een dier volgens Descartes geen pijn

Nadere informatie

Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang:

Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang: filosofie Correctievoorschrift HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs 20 05 Tijdvak 1 Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

Nadere informatie

AI Kaleidoscoop. College 11: Machinaal Leren. Machinaal leren: algemeen (1) Machinaal leren: algemeen (2) Machinaal leren: algemeen (3)

AI Kaleidoscoop. College 11: Machinaal Leren. Machinaal leren: algemeen (1) Machinaal leren: algemeen (2) Machinaal leren: algemeen (3) AI Kaleidoscoop College 11: Machinaal Leren Algemeen Voorbeeld Concept Learning (Version Space) Bias Leeswijzer: Hoofdstuk 10.0-10.2 + 10.4.1 AI11 1 Machinaal leren: algemeen (1) Leren betere prestaties

Nadere informatie

Weet waar je staat. Inzicht in didactische ict-bekwaamheid. Maaike Heitink (Universiteit Twente) Alfons ten Brummelhuis (Kennisnet)

Weet waar je staat. Inzicht in didactische ict-bekwaamheid. Maaike Heitink (Universiteit Twente) Alfons ten Brummelhuis (Kennisnet) Weet waar je staat Inzicht in didactische ict-bekwaamheid Maaike Heitink (Universiteit Twente) Alfons ten Brummelhuis (Kennisnet) Weet waar je staat menselijke randvoorwaarden materiele randvoorwaarden

Nadere informatie

12 keer beoordeeld 29 maart 2017

12 keer beoordeeld 29 maart 2017 3.8 Opstel door Robin 4584 woorden 12 keer beoordeeld 29 maart 2017 Vak Anders Inleiding Voorwoord Wij hebben als onderwerp voor onze meesterproef Artificial Intelligence (AI)/Kunstmatige intelligentie

Nadere informatie

Gametechnologie algemene presentatie

Gametechnologie algemene presentatie Gametechnologie algemene presentatie Hoe ziet jouw toekomst eruit? Waarom gametechnologie? Omdat het belangrijk is Games voor entertainment, maar ook voor training Technieken ook voor virtual reality,

Nadere informatie

Lees de uitleg over het verhschil tussen robots en machines. De machine maait.

Lees de uitleg over het verhschil tussen robots en machines. De machine maait. Lees de uitleg over het verhschil tussen robots en machines. De man maait het gras. De man duwt de gras-maai-machine. De man beslist waar hij maait. De machine maait. Zonder de man doet de machine niets.

Nadere informatie

Samenvatting Een theorie over menselijk redeneren

Samenvatting Een theorie over menselijk redeneren Hoe denken mensen? Een van de nog grotendeels onbeantwoorde vragen in de wetenschap is hoe het komt dat mensen zo slim zijn als ze zijn. Hoe is het mogelijk dat mensen zich kunnen handhaven in alle ingewikkelde

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 8

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 8 HOOFDSTUK 8 Opgave 1 a. Maak de journaalpost van deze factuur. 1-sep 040 37.000 170 7.770 140 44.770 b. Maak de journaalpost van de factuur van de timmerman die op 15 september 2018 is ontvangen. De betimmering

Nadere informatie

De Syntax-Semantiekredenering van Searle

De Syntax-Semantiekredenering van Searle De Syntax-Semantiekredenering van Searle Seminar AI Eline Spauwen 22 mei 2007 Searles kritiek op Harde KI Inleiding Ik Mijn afstudeeronderzoek: Student-assistentschappen Searles kritiek op KI Filosofie

Nadere informatie

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1 Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 4 4-1 Wat stond in dagdeel 3 centraal? Terugval en noodmaatregelen Aanvullingen functie-analyse Omgaan met trek 4-2 Programma

Nadere informatie

Vakopleiding Wijk- en buurtbeheerder

Vakopleiding Wijk- en buurtbeheerder Vakopleiding Wijk- en buurtbeheerder Informatiebrochure Inhoud Waarom een Vakopleiding Wijk- en buurtbeheerder? 3 Voor wie is de Vakopleiding Wijk- en buurtbeheerder bestemd? 3 Resultaten van de opleiding

Nadere informatie

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 2: SEQUENTIES I LES 2: SEQUENTIES I WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE

WELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 2: SEQUENTIES I LES 2: SEQUENTIES I WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE WELKOM BIJ BOMBERBOT! Bij onze lessen horen ook nog een online game, waarin de leerlingen de concepten die ze geleerd krijgen direct moeten toepassen, en een online platform, waarin u de voortgang van

Nadere informatie

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Cognitieve Ergonomie Niels Taatgen

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Cognitieve Ergonomie Niels Taatgen Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Cognitieve Ergonomie Niels Taatgen Inhoud! Wat zijn de doelen van cognitieve ergonomie?! Ontwerpprincipes! Taakanalyse! Evaluatieonderzoek Boek: H10.1 Gastdocent: Donald

Nadere informatie

Cognitieve Ergonomie. Hoofdstuk Laatste college Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Fokie Cnossen

Cognitieve Ergonomie. Hoofdstuk Laatste college Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Fokie Cnossen Cognitieve Ergonomie Hoofdstuk 10.1 Laatste college Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Fokie Cnossen Een voorbeeld z Een glazen deur z Alle informatie is er z Maar toch is het ontwerp verkeerd, want:

Nadere informatie

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw 2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.1 Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek (E-INLDIG-13 ) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Ben

Nadere informatie

Les 11. Meetkundige begrippen. Lijnen. een gebogen lijn een gebroken lijn een rechte. Een rechte benoemen we met een kleine letter.

Les 11. Meetkundige begrippen. Lijnen. een gebogen lijn een gebroken lijn een rechte. Een rechte benoemen we met een kleine letter. WERKBOEK 3 Meetkundige begrippen Les 11 Dit kan ik al! Ik ken verschillende soorten lijnen. Ik weet wat een punt en een lijn is en kan die tekenen en noteren. Ik kan van een figuur zeggen of het een driehoek,

Nadere informatie

Maken Big Data en Artificial Intelligence de mens overbodig? Edwin Steenvoorden, Delft, September 2018

Maken Big Data en Artificial Intelligence de mens overbodig? Edwin Steenvoorden, Delft, September 2018 Maken Big Data en Artificial Intelligence de mens overbodig? Edwin Steenvoorden, Delft, September 2018 Introductie Monique Coach, Psychotherapeut, Auteur BEc Economics Nathalie MSc IKM Risk Assurance Deloitte

Nadere informatie

Een geschiedenis van de robotica

Een geschiedenis van de robotica Overzicht Een geschiedenis van de robotica Gert Kootstra, Kunstmatige Intelligentie G.Kootstra@ai.rug.nl http://www.ai.rug.nl/~gert 1. Kunstmatige intelligentie en robotica 2. Complete agent 3. Geschiedenis

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING DIVISIEMANAGER (M/V)

FUNCTIEBESCHRIJVING DIVISIEMANAGER (M/V) 1. SITUERING VAN DE FUNCTIE Standplaats Gent Weddeschaal A8a A8b (Loopbaanpad Organisatie) 1 2. DOEL De strategie van de organisatie uitdragen en realiseren door het leiden, organiseren en beheren van

Nadere informatie

Testen met zelflerende en zelfexplorerende

Testen met zelflerende en zelfexplorerende Testen met zelflerende en zelfexplorerende testtools Door Rik Marselis en Sander Mol, maart 2017 Op welke manier gaat machine-intelligentie ons als testers in de toekomst verder helpen? Toen wij hier een

Nadere informatie

Verstandelijk beperkte pa0ënten

Verstandelijk beperkte pa0ënten Verstandelijk beperkte pa0ënten Michiel Vermaak Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Cephir Seminar Erasmus MC Maandag 25 januari 2016 Disclosure belangen spreker Michiel (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Wat kan klantcontact met kunstmatige intelligentie?

Wat kan klantcontact met kunstmatige intelligentie? 13 oktober 2016 Wat kan klantcontact met kunstmatige intelligentie? De gemiddelde smartphone van nu is al viermaal zo krachtig als de computers die nodig waren om in 1969 de Apollo11- raket op de maan

Nadere informatie

Informatie-ochtend. 9 april 2019

Informatie-ochtend. 9 april 2019 Informatie-ochtend 9 april 2019 Wat heb ik geleerd van VROEGER? 1950 1990 2019 Wat moet ik NU leren voor STRAKS? Een blik in de toekomst Hoe ziet de toekomst er voor onze kinderen uit? Ons speelveld Mondiaal

Nadere informatie

Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE. Onderdeel

Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE. Onderdeel Studiewijzer BACHELOR KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Onderdeel : Practicum Academische Vaardigheden, jaar 2 (onderdeel van Afstudeerproject BSc KI) Studiejaar, Semester, Periode : Semester 1 en 2, periode 1,

Nadere informatie

hello world En dat ga jij ook doen! Al mag je natuurlijk ook Mama is lief als eerste tekst gebruiken. Of een heel vies woord.

hello world En dat ga jij ook doen! Al mag je natuurlijk ook Mama is lief als eerste tekst gebruiken. Of een heel vies woord. Les 1: Hello world Hello world was de eerste tekst die iemand ooit via een computerprogramma op een scherm heeft laten zien. En nog steeds gebruiken programmeurs hello world vaak als eerste stap. Als een

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Programma van toetsing Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we een nieuw programma van toetsing ontworpen. We zijn afgestapt van

Nadere informatie

De inzet van robots in de behandeling van autisme. Bibi Huskens en Rianne Verschuur

De inzet van robots in de behandeling van autisme. Bibi Huskens en Rianne Verschuur De inzet van robots in de behandeling van autisme Bibi Huskens en Rianne Verschuur In samenwerking met: Emilia Barakova TU/e Jan Gillesen TU/e Tino Lourens TiViPe Met dank aan: Agentschap NL Deelnemende

Nadere informatie

WAT IS EMOTIONELE INTELLIGENTIE?

WAT IS EMOTIONELE INTELLIGENTIE? Wat is Emotionele Intelligentie? Wat is de essentie van Emotionele Intelligentie? Wat is de relatie tussen emoties en waarden? COMMUNICEREN Het gaat er niet alleen meer om hoe slim je bent of welke opleiding

Nadere informatie

User Centered Design. Analyseren van de interviews

User Centered Design. Analyseren van de interviews User Centered Design Analyseren van de interviews Analyse Wat we hebben gezien/gehoord Wat het betekent Waarom het belangrijk is Analyse: Waar ben je naar op zoek? Gedrag Gevoel Filosofie Voorkeur Verwachtingen

Nadere informatie

TRAIN SERVICE & SHUNTING PLANNER

TRAIN SERVICE & SHUNTING PLANNER TRAIN SERVICE & SHUNTING PLANNER BOB HUISMAN Dit projectplan is het startpunt voor de student om 1) een voorkeur voor een project uit te spreken en 2) te gebruiken als start informatie bij begin project.

Nadere informatie

Computerspellen in soorten en maten

Computerspellen in soorten en maten in soorten en maten dr. Walter Kosters, Universiteit Leiden Toptoets, Universiteit Leiden, Informatica woensdag 4 juni 2008 www.liacs.nl/home/kosters/ 1 School basisschool middelbare school universiteit

Nadere informatie

Opgaven Kunstmatige Intelligentie 1 maart 2017

Opgaven Kunstmatige Intelligentie 1 maart 2017 Opgaven Kunstmatige Intelligentie 1 maart 2017 Opgave 1. a. Denkt een schaakprogramma? b. Denkt een (Nederlands-Engels) vertaalprogramma? c. Denkt een C ++ -compiler? d. Denkt Watson, the IBM-computer

Nadere informatie

Update plusklas 7. In deze update vertel ik kort iets over het zelfstandig werk en uitgebreider over project van de komende tijd.

Update plusklas 7. In deze update vertel ik kort iets over het zelfstandig werk en uitgebreider over project van de komende tijd. Update plusklas 7 In deze update vertel ik kort iets over het zelfstandig werk en uitgebreider over project van de komende tijd. Zelfstandig werken Met zelfstandig werken hebben wij het werken met Rekentijger

Nadere informatie

Versie 1.1 - NL. Charter VUCERT

Versie 1.1 - NL. Charter VUCERT Versie 1.1 - NL Charter VUCERT 1 Informatie over dit document... 3 1.1 Datum laatste wijziging... 3 1.2 Distributielijst voor mededelingen... 3 1.3 Locatie van dit document... 3 2 Contactinformatie...

Nadere informatie

A la carte modules voor operationeel leidinggevenden. Het fundament... en dan?

A la carte modules voor operationeel leidinggevenden. Het fundament... en dan? A la carte modules voor operationeel leidinggevenden Het fundament... en dan? A la carte modules voor operationeel leidinggevenden Het fundament... en dan? Als operationeel expert of specialist ben je

Nadere informatie

Tot dusverre hebben we telkens een bepaalde opvatting over de geest besproken en ons

Tot dusverre hebben we telkens een bepaalde opvatting over de geest besproken en ons V FUNCTIONALISME 1 De Turing test Tot dusverre hebben we telkens een bepaalde opvatting over de geest besproken en ons onder ander afgevraagd wat voor consequenties die opvatting heeft voor de suggestie

Nadere informatie

Activiteit 20. Gesprekken met computers De Turing test. Samenvatting. Leerplan links. Vaardigheden. Leeftijd. Materialen

Activiteit 20. Gesprekken met computers De Turing test. Samenvatting. Leerplan links. Vaardigheden. Leeftijd. Materialen Activiteit 20 Gesprekken met computers De Turing test Samenvatting Deze activiteit is bedoeld om de discussie te stimuleren over de vraag of computers intelligentie kunnen vertonen, nu of misschien ooit

Nadere informatie

DIENSTHOOFD. Netinfradiensten Domeindiensten/Technische diensten Asse, Brugge, Gent, Ronse

DIENSTHOOFD. Netinfradiensten Domeindiensten/Technische diensten Asse, Brugge, Gent, Ronse 1/7 1. SITUERING VAN DE FUNCTIE Operationele entiteit Standplaats Dienstchef Weddenschaal Netinfradiensten Domeindiensten/Technische diensten Asse, Brugge, Gent, Ronse A4a - A4b (of indien van toepassing

Nadere informatie

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 31 mei uur

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 31 mei uur filosofie Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 31 mei 9.00 12.00 uur 20 05 Voor dit examen zijn maximaal 40 punten te behalen; het examen bestaat uit 14 vragen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,

Nadere informatie

Proefwerkweek Olympiaklas 1 Walewyc-mavo. Proefwerkweek

Proefwerkweek Olympiaklas 1 Walewyc-mavo. Proefwerkweek Proefwerkweek Olympiaklas Walewyc-mavo Proefwerkweek Proefwerkweek t/m 9 februari 08 Inhoud Rooster proefwerkweek Lokalen proefwerkweek Overzicht per vak wat moet ik leren Handige tips Studieschema/planning

Nadere informatie

Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT)

Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT) Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT) 2-2-2015 1 Computationeel denken vanuit Informatica Jeannette Wing President s Professor

Nadere informatie

Excerpt. A. M. Turing, Computing Machinery and Intelligence. G.J.E. Rutten

Excerpt. A. M. Turing, Computing Machinery and Intelligence. G.J.E. Rutten 1 Excerpt A. M. Turing, Computing Machinery and Intelligence G.J.E. Rutten In genoemd artikel gaat Turing in op de vraag of machines kunnen denken. In plaats van een analytische betekenisanalyse van de

Nadere informatie

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent

Taxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste

Nadere informatie

Drie domeinen als basis voor onze toekomstige veiligheid De genoemde trends en game changers raken onze veiligheid. Enerzijds zijn het bedreigingen, anderzijds maken zij een veiliger Nederland mogelijk.

Nadere informatie

THEMAMIDDAG. Werkplekleren en Social Learning

THEMAMIDDAG. Werkplekleren en Social Learning THEMAMIDDAG Werkplekleren en Social Learning Even kennismaken Ingena Visser ingena.visser@vumc.nl Onderwijskundig adviseur & ontwerper - VUmc Academie Carol Timmer c.timmer@vumc.nl Opleidingskundig raadgever

Nadere informatie

Keuzeboekje examentrainingen In dit boekje staat voor elk vak per blok beschreven wat er tijdens de examentraining aan bod komt.

Keuzeboekje examentrainingen In dit boekje staat voor elk vak per blok beschreven wat er tijdens de examentraining aan bod komt. Keuzeboekje examentrainingen 2017 In dit boekje staat voor elk vak per blok beschreven wat er tijdens de examentraining aan bod komt. Op basis van die beschrijvingen kun je een keus maken welke trainingen

Nadere informatie

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Examenprogramma natuur, leven en technologie havo Het eindexamen (februari 2007) Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen

Nadere informatie

Proefwerkweek Olympiaklas 1 Walewyc-mavo. Proefwerkweek

Proefwerkweek Olympiaklas 1 Walewyc-mavo. Proefwerkweek Proefwerkweek Olympiaklas Walewyc-mavo Proefwerkweek Proefwerkweek 8 t/m november 07 Inhoud Rooster proefwerkweek Lokalen proefwerkweek Overzicht per vak wat moet ik leren Handige tips Studieschema/planning

Nadere informatie

ONLINE. ~ Reportage: Onbekende Juwelen der Psychologie ~ Tijdschrift Psychologie Nijmegen Mei 2015 Exclusieve online uitgave MEI 2015

ONLINE. ~ Reportage: Onbekende Juwelen der Psychologie ~ Tijdschrift Psychologie Nijmegen Mei 2015 Exclusieve online uitgave MEI 2015 HERSENSPINSELS Tijdschrift Psychologie Nijmegen Mei 2015 Exclusieve online uitgave ONLINE ~ Reportage: Onbekende Juwelen der Psychologie ~ 1 Reportage Onbekende Juwelen der Psychologie Gezondheids-, Klinische,

Nadere informatie

Menselijkheid in gebiedsontwikkeling

Menselijkheid in gebiedsontwikkeling Menselijkheid in Je lekker voelen waar je verblijft, dat is waar om draait. In mag de menselijke kant niet uit het oog verloren worden, het is immers de aanleiding van ons werk. Pragt zoekt altijd naar

Nadere informatie

Professionele Communicatie vlgs Thomas Gordon

Professionele Communicatie vlgs Thomas Gordon Professionele Communicatie vlgs Thomas Gordon VASMO Dag Klaar voor Morgen Juliette van de Mheen 16 mei 2017 Wat gaan we doen?! Eerste kennismaking met een Deze workshop biedt een methode om uw persoonlijke

Nadere informatie

Ontdekken van cognitieve. vaardigheden. (bij dementie) Rolinka Schim van der Loeff Ouderenpsycholoog ZZG zorggroep

Ontdekken van cognitieve. vaardigheden. (bij dementie) Rolinka Schim van der Loeff Ouderenpsycholoog ZZG zorggroep Ontdekken van cognitieve vaardigheden (bij dementie) Rolinka Schim van der Loeff Ouderenpsycholoog ZZG zorggroep Programma 1. Welbevinden: niet ondervragen, niet overvragen 2. Verwachtingen kwaliteitskader

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Beantwoord alle vragen en maak alle opdrachten in de uitwerkbijlage.

Beantwoord alle vragen en maak alle opdrachten in de uitwerkbijlage. Examen VMBO-GL en TL 2017 tijdvak 2 dinsdag 20 juni 13.30-15.30 uur Nederlands CSE GL en TL Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen en maak alle opdrachten in de

Nadere informatie

Voorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord

Voorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord Voorwoord Ik hou mijn spreekbeurt over Dyslexie. Zelf heb ik ook dyslexie. Ik hoop dat jullie mij beter begrijpen wat dyslexie is en wat het betekent om dyslexie te hebben. Ook waarom ik een laptop en

Nadere informatie

TRANSCRIPTIE GESPREK MET GUSZTI EIBEN IN NOORDERLICHT, EEN PROGRAMMA VAN VPRO RADIO, 14 DECEMBER 2004

TRANSCRIPTIE GESPREK MET GUSZTI EIBEN IN NOORDERLICHT, EEN PROGRAMMA VAN VPRO RADIO, 14 DECEMBER 2004 TRANSCRIPTIE GESPREK MET GUSZTI EIBEN IN NOORDERLICHT, EEN PROGRAMMA VAN VPRO RADIO, 14 DECEMBER 2004 Wij gaan ons bezighouden met de wondere wereld van de wetenschap in Noorderlicht. Hij wil een nieuwe

Nadere informatie

Een speelvriendje op batterijen: hoe gaan kinderen om met robots?

Een speelvriendje op batterijen: hoe gaan kinderen om met robots? Behavioural Science Institute Afdeling Sociale en Cultuurpsychologie Een speelvriendje op batterijen: hoe gaan kinderen om met robots? Terugkoppeling onderzoeksresultaten mei-juni 2016 Sari Nijssen, promovenda

Nadere informatie