Stressmanagement Stress en lichamelijke reacties hoofdstuk 4. Petronette Castrop de Koning

Transcriptie

1 Stressmanagement Stress en lichamelijke reacties hoofdstuk 4 Petronette Castrop de Koning

2 Inhoudsopgave Persoonlijke weerstand... 3 Hoe zie jij de situatie?... 4 Lichamelijke symptomen:... 4 Psychische symptomen:... 4 Fysiologische reactie... 5 Alarm... 5 Resistance... 5 Exhaustion... 5 Druk van buitenaf... 7 Stop de druk buitenaf... 7

3 Persoonlijke weerstand Jouw persoonlijke weerstand bepaalt de hoeveelheid stress die je aankan zonder er last van te krijgen. Bijvoorbeeld: als jouw weerstand hoog is, (je bent positief, zit goed in je vel, je hartslag is laag) dan kun je meer stress hanteren dan dat je weerstand laag is. Als je weerstand laag is, (je bent neerslachtig, reageert geagiteerd, je hartslag is hoog) ben je gevoeliger voor stress en benut je jouw potentie niet optimaal (hoofdstuk 3). Je lichaam geeft vaak signalen af als voorbode op het vastlopen door stress. In dit hoofdstuk gaan we dus kijken naar deze signalen waardoor je straks stress eerder herkent. Je zou er zelfs preventief naar kunnen handelen. Opvallend is dat mensen vaak denken dat veel spanningen stress oplevert. In hoofdstuk 1 heb ik al eens beschreven dat het aanbod van te weinig spanningen ook stress oplevert. Je wordt niet uitgedaagd om geactiveerd te blijven. Ook hier begint je lichaam stress signalen af te geven. Zoals eerder genoemd in hoofdstuk 1 reageren we, dankzij ons autonome zenuwstelsel, met een vlucht- of vechtstrategie. Deze strategie treedt automatisch op en hebben we geen invloed op. Dankzij deze strategie kunnen we snel en adequaat handelen. We kunnen aan deze korte termijn autonome reactie niets doen. Op langer termijn heeft de vecht- of vluchtstrategie wel effect. Zo kan het leiden tot, bijvoorbeeld: hart- en vaatziekten en/ of verstoring van de suikerspiegel. Daarnaast kunt u last krijgen van een droge mond, maagzweren, of een bleke huid. In mijn onderzoek stressreductie heb ik de werking van de hersenen (en bijnieren) beschreven die deze autonome reactie veroorzaakt.

4 Hoe zie jij de situatie? Zoals ik eerder schreef: op korte termijn kun je niets doen aan deze autonome reactie maar op langer termijn kun je wel wat doen aan de autonome reacties. Je kunt leren hoe te voorkomen dat het lichaam deze reactie geeft. Dit kan door onze beeld aan te passen en onze visie op de situatie bij te stellen. Als je de zaak onder controle hebt is er geen reden voor deze autonome reactie. Als we onze visie willen bijstellen in het proces is het van belang dat we eerst de symptomen weten en herkennen. Er zijn lichamelijke symptomen en psychische symptomen. We zetten ze even op een rijtje: Lichamelijke symptomen: Hoofdpijn/ migraine Slaapstoornissen Pijnlijke en gespannen spieren Duizeligheid en hartkloppingen Maag- en darmstoornissen en misselijkheid Trillen Lage rugpijn Psychische symptomen: Concentratieproblemen Snel geïrriteerd Snel geëmotioneerd Verminderde draagkracht Gevoelens van machteloosheid en gedeprimeerdheid Bezorgdheid over eigen gezondheid Waarschijnlijk herken je wel enkele punten. Ik moet eerlijk bekennen dat ik ze allemaal herken. In de periode waarbij ik chronische stress ervoer, heb ik deze rij zo af kunnen vinken. Ik ben van mening dat iedereen in zijn leven wel een periode van chronische stress ervaart. Hierdoor maak je kennis met je rock bottum. Je denkt niet meer dieper te kunnen zakken maar je ervaart dat je dat wel kan. Ik ervoer dat tenminste. Ineens kreeg ik bijna alle signalen tegelijk waardoor ik voor het eerst uit de vechtreactie kwam en in de afhankelijke gedragshouding belande. Gelukkig had ik de kracht om toe te geven en vervolgens alles weer op een rijtje te krijgen. Hierdoor namen mijn lichamelijke en psychische signalen af. Vanaf nu herken je de signalen van stress in je lichaam. Je kunt nu je beeld bijstellen en de situatie een andere view geven. Denk hierbij eventueel aan de stappen in hoofdstuk 3.

5 Fysiologische reactie De fysiologische reactie op stress verloopt volgens een vast patroon. Alarm Je komt eerst in de alarmfase. Dit houdt in dat in dat je lichaam in paraatheid komt. De alarmfase duurt maar kort. Na deze korte periode beland je in een pauze. Hoelang deze pauze duurt, ligt aan je visie op de situatie. Hier kun je dus je nieuwe visie toepassen. Resistance Vervolgens kom je in de weerstandfase (resistance). Je wordt strijdvaardig. Je komt in de aanval en je psychische en lichamelijke reactie beïnvloeden je daarbij. Je hebt een dadendrang. Maar als de situatie ondanks onveranderd blijft dan krijg je last van lichamelijke en psychische symptomen. Je productiviteit en kwaliteit van al je activiteiten verminderen sterk en uiteindelijk beland je in fase 3. Exhaustion De uitputtingsfase (exhaustion) is de laatste fase waarin je komt. Ik ervoer deze fase als een ware nekslag. In deze fase kun je, naast alle lichamelijke en psychische klachten, depressie, apathie en het vervallen in klaagzang ervaren. Je isoleert jezelf meer, wordt depressie, verliest realiteit of raakt gedesoriënteerd. Deze fase wordt niet bij iedere stresssituatie bereikt, hoor.

6 Om gevolgen van stress te verlichten drinkt de een goed glas wijn, de ander neemt een oppepper van cafeïne of nicotine. Ik ben meer gaan sporten. Naast dat ik 1 a 2 keer in de week hockey speelde, heb ik een ruimte in huis omgebouwd tot fitnesskamer. Ik kon hier mijn negatieve energie in kwijt. Door het thuis te doen, hoefde ik mijn huis niet uit en was de drempel om te gaan sporten laag.

7 Druk van buitenaf Iedereen ervaart druk van buitenaf. Anderen laten u aan uzelf twijfelen. Dit kan zijn door bijvoorbeeld reclame. In de opleiding wordt het voorbeeld gegeven van mascara. De mascara geeft meer volume aan je wimpers. Ineens ga je twijfelen of je wimpers wel goed zijn. Ik vind de berichten op je tijdlijn van Facebook een beter voorbeeld. Daar zie je 2 varianten van druk van buitenaf. De eerste is de reclames die Facebook laat zien. Deze advertising komt door wat jij hebt opgezocht in Google (googleadvertising). Vervolgens kom je steeds dat jurkje tegen waar je over twijfelde. Je twijfelde omdat het toch wel prijzig was maar op de foto s lijk je er zo slank in te worden. Of: als je opzoek bent naar een andere baan, komen er steeds vacatures langs waardoor je steeds weer (onbewust) geconfronteerd wordt met je werkeloosheid. De tweede variant van druk van buitenaf komt door je vrienden op Facebook. Je hebt veel vrienden en het lijkt of iedereen alleen maar leuke dingen doet. Op je tijdlijn zie je vrienden naar de film gaan, uiteten, feestjes et cetera. Jij raakt daar gefrustreerd van omdat jij een saai leven lijkt te hebben. Bedenk dan dat je veel vrienden online hebt en dat al deze berichten niet van dezelfde vriend komt. Ik post alleen maar de positieve dingen in mijn leven. Dus mensen denken dat ik alleen maar geluk ken. De narigheid wordt meestal niet gepost, in ieder geval niet door mij. Hierdoor is het de werkelijkheid op je facebook tijdlijn dus geen realiteit. Er zijn veel externe stressoren die u (onbewust) stress kunnen bieden. Facebook is er één voorbeeld van. Als ik kijk naar mijn telefoon zijn er vele apps die stress kunnen geven. Naast alle social media apps zijn er de apps: Whatsapp, , contacten, games, nieuws et cetera. We willen zelf alle ontwikkelingen bijhouden en dus doen we de stress van deze stressoren onszelf aan. Het is een keuze waar we in meegaan en niet over nadenken. Stop de druk buitenaf Ik ben nu mezelf ook bewuster van de externe stressoren. Om deze aan te pakken beginnen we met gezegde: een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd. Alle stress komt vaak doordat er geen structuur is. Stap 1 van het stappenplan was dan ook structuur aanbrengen. Dit is precies de tip die gegeven wordt. Start met structuur aan te brengen in je omgeving. Ruim je huis op et cetera. Toch komt er dan nog veel stress binnen. In de cursus adviseren ze om alle reclame en ongewenste/ onnodige post direct weg te doen. Wij hebben een nee/nee sticker op de deur. Zo kom je niet in deze verleiding terecht. Door orde op zaken te stellen krijg je een opgeruimd huis en een opgeruimd hoofd.

8 Ik wil hier nog enkele tips aan toevoegen: Zet je telefoon eens uit. Oké, dit is erg moeilijk omdat het dan voelt alsof je een arm amputeert. Daarom ben ik gewoon begonnen met het uitschakelen van meldingen. Als mijn telefoon niet af gaat, word ik ook niet verleid om te kijken. Daarnaast kies ik er nu zelf voor om te kijken. Een paar jaar geleden kwam de nachtstand op de iphone. Ik was zo blij. Dit gaf rust. Sindsdien heb ik de nachtstand ook geregeld overdag aangezet. Gewoon op momenten dat ik niet gestoord wilde worden. Ik merkte dat als ik geen meldingen kreeg ik ook minder verleid werd om te kijken op mijn telefoon. Een andere tip is om regelmatig apps te verwijderen. Ruim dus ook je telefoon op. Naast dat je meer ruimte hebt om leuke foto s en herinneringen op te slaan, gebruik je echt niet alle apps. Ik heb ervaren dat ik apps geïnstalleerd had die ik maar 1 a 2 keer per jaar gebruikte. Onzin om deze te bewaren dus. Opgeruimd staat netjes en dus verwijder ik ze weer. Tot slot de laatste telefoontip: organiseer je telefoon. Stop apps bij elkaar in mappen. Ik neem aan dat je op je computer ook allemaal mappen hebt. Doe dit ook met je telefoon. Hierdoor is het ordelijk en gestructureerd.

9 Dit geldt ook voor alle andere stressoren die we binnen krijgen. We moeten onze informatie juist organiseren en dus stapelen, bijvoorbeeld: een stapel Belangrijk, een stapel bewaren maar niet belangrijk, en een stapel onbelangrijk en verwijderen. Ik moet hierbij altijd denken aan een bureau: of Dit laatste bureau is opgeruimd en gestructureerd. Zo zie ik mijn werkplek ook het liefste. Het maakt dat ik me kan concentreren op de taak die ik moet doen. Als mijn werkplek vol ligt met papieren dan ben ik afgeleid van wat ik daad werkelijk moet doen. Kortom: structureer je informatie. Naast stappelen en in mappen stoppen is er nog een derde manier om de externe stressoren te verwerken. Namelijk te plannen in je agenda. Door ook je tijd te plannen. Kijk je naar wanneer de taak je uitkomt waardoor je gestructureerd werkt. Je vergeet niets en je hebt ook geen extreme werkdruk. Kortom de voordelen: Je werkt gestructureerd met informatie Je vergeet niets Je heb geen extreme werkdruk (mits je goed plant.) Je kunt informatie/ taken parkeren naar een moment dat je er wel zorgen over kunt maken.