Verslag. Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen

Transcriptie

1 Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen Arenbergstraat Brussel T F sociaalcultureel@vlaanderen.be Verslag datum 22 maart 2013 aanwezig afwezig met kennisgeving lesgever verslaggever Yannick Delvaux (Jeugdbond voor Natuur en Milieu), Benjamin Verhegge (student sociaal-cultureel werk aan de Artevelde hogeschool & tweedejaars stage binnen KSJ-KSA-VKSJ), Jeroen Borghs (Animo), Sofie Van Molle (Top Vakantie), Sven Synaeve (VIVES), Toon Fonteyne (KSJ-KSA-VKSJ Landelijk Verbond), Bram Martens (Jeugdtip), Marijke Van den hove (Jeugdtip), Thierry Regniers (Freetime), Anne Pillen (Kazou), Ellen Van Camp (Rode Kruis-Vlaanderen), Sara Taels (Jong N-VA), Nina Henkens (Uit De Marge), Koen Maeyens (EJV), Mieke Hulin (Jeugd en Seksualiteit), Elke Van der Stappen (Koning Kevin), Gil Géron (Koning Kevin), Miet Neyens (Ambrassade), Erika Frans (Sensoa - lesgeefster), Joost Van Haelst (afdeling Jeugd, agentschap Sociaalcultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen, Vlaamse Overheid), Suzy Bleys (Raadgever Jeugd en Kinderrechten, kabinet van Minister Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel), Pascal Smet (Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel) Johan Van Nuffel (Activak), Jan Vansantvoet (Scouts en Gidsen Vlaanderen), Katty Lowet, Kelly Gysens, Ramses Chiras & Nele Mardaga, (Groep Intro - Limburg), Benjamin Vandervoort (Chirojeugd-Vlaanderen), Ellen Van Dessel (Jeugd en Seksualiteit), Veerle Van Brabant (Kena), Benjamin Gérard (Nature), Tessa (Crefi), Pieter Nolf (IJD), Jurgen Sprangers (Jeugd en Vrede), Hans Verbruggen (Sporta), Hilde Vanden Eynde (Bouworde Vlaanderen), Jonas Van Esch (Mooss), Sibille Declercq (Awel), Geert Cuyckens (Kei-Jong), Gert Winters (Arktos), Annelies Tytgat (Jeugdtheaterhuis Larf!), Jos Vandermeulen (Natuur en Wetenschap), Sarah Vermeersch (Joetz), Griet Neyens (Jeugdvakanties Duinen-Heide), Gerd Vertommen (Karavaan) Erika Frans (Sensoa) Joost Van Haelst

2 Engagementsverklaring ter bescherming van de seksuele integriteit van de minderjarige in de jeugdsector: opleiding en jaarlijkse opvolging met Pascal Smet, Vlaams minister van Jeugd Inleiding Erika vraagt naar de verwachtingen van de deelnemers: dubbelzinnige situaties meegemaakt; geïnspireerd om deontologische code op te maken; hoe alle stukken in organisatie implementeren en benieuwd naar wat leeft; hoe opnemen in commissie JW; welke stukken kunnen we gebruiken bij cursussen; hoe dit materiaal naar maatschappelijk kwetsbare groep die ook bestaat uit ECM ; eerst bij Jeugd Rode Kruis (2j geleden), dan niets mis mee nu stapje verder; er gebeurt nog niet veel ; we werken met Niets mis mee als tool: gebruik begint nu pas op gang te komen; vele vormingen worden al gegeven terwijl afspraak was dat eerst ToT zou gevolgd worden: angst voor kwaliteit: mag bijvoorbeeld niet herleid worden tot kwis (¾ van vormingen Jeugd en Seks is nu Niets mis mee) hoe kwaliteit niets mis mee en raamwerk bewaken; vanuit haar opleiding Seksuologie opvolgen omdat er nog geen beleid rond seksualiteit is; eerste stappen, evaluatie en uitwisselen; gaan werken rond implementatie v/h raamwerk: studiedag 17/12/12 was zeer inspirerend: op zoek naar handvaten; aantal incidenten op kamp (minderjarigen en volwassenen): juiste aanpak door Europese koepel - bedoeling om op elke conferentie een sessie rond seksualiteit en grenzen in te richten; Niets mis mee kan nog efficiënter gebruikt; op zoek naar ondersteuningsnoden Erika heeft 3 ppt s meegebracht. Iedereen mag deze zelf gebruiken. Zie: of zie: (Vervolgens moet je dan klikken op raamwerk Jeugd en dan RWJeugd ). De eerste ppt geeft het algemene raamwerk mee. Je kan deze gebruiken om je bestuur te overtuigen van het belang van een beleid hieromtrent. Binnen de jeugdsector leeft soms de indruk dat er geen probleem is. Probleem is inderdaad niet zo groot als bij onderwijs (vrijwillige tov verplichte context). De tweede heeft betrekking op de training met het instrument (N)iets mis mee?! De derde presentatie legt de link tussen het vlaggensysteem, de concrete situaties en het raamwerk; het bevat denkpistes maar het is geen ToT / Training of the trainers. Begeleiding is in de toekomst nog mogelijk. Met de andere overheden afgesproken trainers op te leden die ermee aan de slag kunnen. Voor jeugd is dit dus alleen gebeurd voor Niets mis mee. ToT kan je nog steeds volgen bij Sensoa zodat je een licentie krijgt, die dadelijk geldt voor de hele organisatie= bewaking kwaliteit. Dit is een slotdag van het traject Jeugd om ermee aan de slag te gaan binnen de koepel, lokaal Erika verwijst naar het traject Sport. Naast het vlaggensysteem werd daar een handleiding ontwikkeld waarin drie scenario s aan bod komen: het minimum, iets er tussen in en het full pakket: gratis voor alle organisaties en beschikbaar op website

3 Algemeen uitgangspunt van de bevoegde ministers van Welzijn, Sport, Onderwijs en Jeugd was een positieve visie t.a.v. én lichamelijke én seksuele integriteit. Seksualiteit is niet alleen probleem maar ook iets positiefs 1. Algemeen (ppt 1) Erika begint de eerste presentatie met een filmpje over kinderen en seks : in combinatie met kinderen is seksualiteit taboe: realiteit is echter dat k/j er steeds vroeger mee bezig zijn en dat je je als opvoeder dus moet aanpassen. Verder is er de reportage van klasse TV die, zoals het vorige filmpje, ook getoond werd op de studiedag van Sensoa op 17 december De situatie is de volgende: meisje en jongen gaan naar WC, maar ze blijven lang weg. Leerkracht gaat kijken en treft het meisjes aan bij de jongen in de WC. Er was geen WC-papier meer bij de meisjes. Nadien vertelt het meisje dat de jongen haar tegen haar zin betast had. De leerkracht wist niet goed hoe hierop te reageren. Bij het inschatten van situaties blijkt vaak dat vanuit de buik wordt gereageerd en zodoende snel een rode i.p.v. gele of groene vlag gegeven wordt. De vraag moet zijn of het past in de ontwikkeling van het kind. De meest restrictieve interpretatie mag niet overheersen. Van integriteit maakt ook het psychische luik deel uit: pestbeleid, homo-aanvaarding, maar probleem is dat kids vaak geen inspraak hebben in hun situaties. Is dat wel respectvol voor (de integriteit van) het kind. Vb tekencontrole. De verantwoordelijkheid blijft bij de volwassene. Schending van de integriteit kan complex trauma met zich mee brengen. Onderzoek Sexpert bij volwassenen (dus cijfers van 10 j geleden) releveert opvallende cijfers. Kwetsende opmerkingen zijn bij die cijfers al uitgelaten. Ook 1 op 10 jongens. Het wordt bij jongens onderschat! Wel eerder milde vorm. Verkrachting vnl. bij meisjes. Leeftijd: 10-13j. Dan denken we nog niet aan opvoeding over seks. Info over plegers geeft handvaten voor preventie. Plegers t.o.v. meisjes zijn vaak de thuis en kennissen. T.o.v. jongens eerder de begeleiders. Uit het onderzoek van het Kinderrechtencommissariaat Geweld gemeld geteld blijkt dat misbruik minder in het jeugdwerk voorkomt dan in onderwijs en sport, wellicht omwille van resp. de gedwongen context en de context van veel lichamelijk contact van deze laatste. Gaat dat ook op voor vakantie-organisaties? Er is echter ook veel misbruik tussen jongeren onderling: toezicht zonder spel onmogelijk te maken. In het algemeen kan gesteld worden dat de helft leeftijdsgenoten zijn ( niet alleen bij jeugd). Sensoa maakt vlaggenspel i.s.m. Jeugd en Seks tegen eind De engagementsverklaring Jeugd begint als volgt: Met deze engagementsverklaring verbinden wij ons ertoe de lichamelijke en seksuele integriteit van kinderen en jongeren te beschermen en het recht op lichamelijkheid binnen onze werkingen te vrijwaren vanuit een positieve visie op seksualiteit, lichamelijkheid en relaties.

4 Bij kwetsbare jongeren zijn er veel meer risico s op SGG: ook bij begeleiders (die dikwijls doorgestroomd zijn uit de doelgroep). De Chatline van Childfocus heeft lage drempel voor jongeren. 90% handelt over SGG terwijl bij telefonische oproepen het maar over 9% gaat. Dit is belangrijk om mee te nemen bij het gesprek over het meldnummer voor geweld 1712, nl. dat jongeren via chat veel gemakkelijker spreken over seks en dan via telefoon. Joost merkt dat Kind en Samenleving momenteel op vraag van de minister van Welzijn een onderzoek voert naar de toegankelijkheid van 1712 voor kinderen en jongeren. Erika vraagt naar ervaringen uit de jeugdsector: ook seksuele integriteit van begeleiders is aan de orde; discussie wordt niet gevoerd; op kampen zijn er gescheiden toiletten, maar wat met transgender; groepen met alleen jongens meer risico; politieke organisaties hebben mengeling minderjarigen en volwassenen (Europese zomerkampen en wettelijke leeftijd die verschilt van land tot land); iemand op non-actief gezet na klacht moeder deelnemer: risico dat het onterecht was; als klacht geen bewijzen oplevert: wat dan? Sensoa is geen voorstander zwarte lijsten, zoals in Nederland waar die door een commissie zullen opgesteld worden. Goed beleid moet volstaan. Voorbereiding gesprek minister Erika Frans stelt voor om het gesprek met de minister even voor te bereiden. Volgende zaken worden aangereikt: Belang van diversiteit: cf. onderzoek Gent en Antwerpen niet evident om aan te brengen bij ECM- doelgroep! Sensoa denkt over doorontwikkeling naar ECM. Bij uit de marge nog geen eengemaakte visie en diverse groep van begeleiders. Suggestie om aan dit thema een projectoproep te wijden: vermijden dat het kast blijft liggen. Herhaling minister nodig om box terug te verspreiden: nog 100 in voorraad. 800 en 500 aangemaakt. Werkgroep nodig om fouten uit te halen en situaties toe te voegen. Ervaring sport: theorie toegevoegd (op kaart & ) & handleiding (synthese VSV van raamwerk) : nieuwe Wg voor actua instrument en handleiding: engagement om productiekost op te nemen zal dat vergemakkelijken. Nog opleiding aub: zowel ToT niets mis mee als raamwerk. Bij Kazou leeft het pas nu! Mooie bouwstenen zijn er nu. Geen concurrentieel aanbod met Jeugd en Seks? Ook kernopdracht uiteraard! Tool zet de sector nu in beweging, ook al wordt er nog niet correct mee omgegaan. ToT geeft goede handleiding (kwaliteit). Vlaggenspel 12-18j in uitwerking: getest bij jeugdwerk, jeugdzorg en onderwijs (sept. 13): vraagt terug opleiding. In de beleidsnota J&S is daar 5000 euro voor voorzien. Jeugd en Seks zal het verkopen en ondersteunen. Bekommernis 1712: sector heeft van in het begin gezegd dat het niet zou werken: werk aan de winkel: toegankelijkheid op maat van jongeren: decentraal, schrijnend: afstemming sectoren aux serieux nemen. Jeugdwerk is ook meldpunt! Niet als serieuze partner aanzien en zoektocht om te ontdekken hoe meldpunten werken. Melding bij politie doen, is schrijnend. Bijvoorbeeld. Op vrijdagavond melding combi op straat: zo gaat dat niet,

5 uitstellen tot maandag kan toch niet. Minister van Jeugd moet spreekbuis zijn naar politie en justitie! Daders, ook minderjarige, worden suïcidaal: geen ondersteuning! Alternatieve sanctie (exit) na klacht bij parket wordt terug betoelaagd. Jongere die voelt dat het misgaat (maar nog niest gepleegd heeft), vindt geen hulp! Tejo. CGG: wachtlijsten Internationaal onderzoek bewijst dat behandeling verschil maakt! Vraag Erika: API (aanspreekpersoon integriteit): je kan niet van een gewone jeugdleider verwachten dat hij dat allemaal kan inschatten: aanspreekpersoon voor ouders, evt. kids, die de procedures kent. Nog geen opleiding In jeugdsector probleem met kleine organisaties. In sport via ouders, bestuursleden. Vandaar dat gedacht wordt aan een noodsituatiedraaiboek. Wel API op nationaal niveau: bij verschillende organisaties eigen noodnummer. Taakverdeling verschilt sterk naargelang de regio. Men moet zelf zijn eigen ad hoc netwerk uitbouwen. Daar kruipt veel tijd in. Nummers doorgeven aan 1712 (eigen voorstel)? API-opleiding zeer belangrijk voor degenen bij de koepels die noodnummer bemannen Men verwacht dat men alles dadelijk aan politie meldt maar info stroomt niet terug Sensoa: afgeraden dat bij kids naar politie gegaan wordt: traumatisering team, betrokkenen, kind doordat men binnenvalt Ruimer doelpubliek: raamwerk is ruimer geschreven. Cf Zorgnet Zelfs bij psychiatrie geeft men mensen op die pedofiele interesses hebben! Jaarlijkse opvolging is zeer goed idee (enthousiaste groep) Namiddag Vlaggensysteem Concrete voorbeelden: jongen van 12 met erectie in bermudazwembroek (voor 3 weken geschorst) Vaak wordt er bestraffend opgetreden t.a.v. seksualiteit. Dit ondermijnt je pedagogische invloed, waardoor je de laatste bent om het te weten te komen. Door de straf dring je het naar het verborgene. Seksualiteit is zodanig sterk aanwezig in de leefwereld van de jongere dat je niet anders kunt dan het te thematiseren. Jongeren worden autonomer: vb: smartphone. Het zwembad ligt open: je moet de gepaste zwembandjes geven. Vanuit Uit de marge vindt men dit al niet evident: begeleiders beschermen hun jongeren tegen Ook,herkenbaar bij Vlaamse (autochtone) mensen. Bij mensen van vreemde origine is er doorgaans wel een sterkere scheiding tussen leefwereld ouders en die van kids waardoor deze laatsten niet gecorrigeerd kunnen worden. UGENT onderzoekt momenteel de impact van het (algemene) vlaggensysteem. Te vergelijken met het verkeer: eerst samen kijken wat de veilige routes zijn en dan mag je alleen. Kids zijn zwakke weggebruikers. Hoe kids weerbaar maken: vaardigheden t.o.v. risico s. Meer risico s bij allochtonen (meer ongewenste zwangerschappen, geweld).

6 Twee zwarte situaties (mishandeling in bos: echt gebeurd? Ja!) De persoon van de begeleider is ook belangrijk: de manier van reageren zegt ook iets over de begeleider. Het kan ok nodig zijn om te kijken wat daar onderligt aan eigen ervaringen! Eerst criteria en stuurwiel en dan pas kleuren toekennen, want anders gaan de kleuren te veel vanuit het gevoel toegekend worden. Gesprek met de minister Pascal Smet Joost Van Haelst heet de minister welkom en schuift volgende vragen naar voren: Evaluatie van het gelopen traject en het trekken van conclusies voor het volgende jaar. Jaarlijks verder doen? Wat kan de jeugdsector zelf nog kan doen? Welke (bijkomende) ondersteuning is, desgewenst, nog nodig Waar zijn nog bijkomende afspraken nodig met andere beleidsdomeinen (welzijn, justitie, politie ) Uit de marge vraagt instrument aan te passen aan diverse doelgroepen m.mv. minderhedenforum, Ella Vertaling? Te drastisch. Niet alleen bij doelgroep maar ook bij jeugdleiders is er een groot verschil. Koning Kevin vindt het een goed traject maar nog maar een begin! Haal uit de beleidsnota s hoeveel organisaties er iets mee doen en overweeg er een projectoproep van te maken (cf. decreet). De bouwstenen zijn er; het mag niet naar de kast gaan. Jeugd en Seksualiteit vindt het raamwerk dik en een synthese (cf. sport) voor jeugd dan ook wenselijk. Op de ToT i.v.m. (N)iets mis mee was er weinig volk. Het moet voortgezet worden en de kwaliteit moet bewaakt worden. De minister vraag naar de reden dar er zo weinig volk was op de ToT. Toon wijst op het feit dat het pas nu op gang komt. Er is veel vraag naar de box. Na 1 jaar is het nu tijd voor een evaluatie, bijwerking en vertaalslag naar de synthese. Er is nood aan blijvende bekendmaking. Het is een zeer aantrekkelijk instrument. Het ruimer kader is ook belangrijk. Hoe zet je de lokale groep aan tot beleid? Het raamwerk is handig voor de koepel, niet voor de lokale groep. Het zijn twee verschillende zaken, niet voor dezelfde doos. De minister vraagt naar de tijd die zou nodig zijn voor de actualisatie.

7 Toon antwoordt dat dit de vorige keer op een jaar is gebeurd. Na 1 jaar moet dat terug mogelijk zijn. De minister antwoordt dat wat hem betreft dat op kosten van de Ambrassade moet kunnen. Het is het moment van het afsluiten van de beheersovereenkomst met de Ambrasade. Toon wijst erop dat 1712 niet hetgene is dat we nodig hebben. De sector had hiervoor al gewaarschuwd. De minister belooft aan collega Vandeurzen door te geven dat het meldpunt contact mag nemen met Jeugdwerk. Verschillende organisaties hebben een eigen noodnummer. Vandeurzen werd in het Vlaams Parlement onlangs zwaar ondervraagd over het meldpunt. Er wordt opgemerkt dat daderhulp ontbreekt (vrijwillig, pro-actief): geholpen via integrale toegangspoort? Verder wordt erop gewezen dat de werking van Justitie en Politie niet voorzien op minderjarigen. Men moet alles meegeven aan politie maar niets stroomt terug. Geen reflex bij justitie en politie, noch 1712 om contact te nemen met de koepel. Minister belooft brief te schrijven aan Turtelboom en Milquet en dit ter sprake te brengen op het VFK. Erika wijst rol van een API op koepelniveau: men moet vanuit het veld kunnen bellen naar iemand: opleiding over de sectoren heen? De minister belooft dit op IKW-niveau met de andere ministers te bespreken. Het Vlaggenspel komt ter sprake. De minister suggereert om het om te zetten naar een Game zodat je je in de huid kan plaatsen van man/ vrouw, slachtoffer/ dader Jeugd en Seksualiteit heeft al enige ervaring op dit vlak maar mist daartoe de nodige middelen. JongNVA stelt de vraag naar de dergelijk raamwerk voor de psychiatrie, meerderjarigen, hulp voor daders. De minister verwijst naar collega Vandeurzen. Raamwerk (ppt 3) Erika vergelijkt het belang van het raamwerk met de boom: Bladeren= concrete plannen Takken= hoe vertaalt het zich in alle onderdelen Stam= visie Wortels= waar is het op gebaseerd (denkkaders) Visie: boom en wortels: om te vermijden dat beslissingen niet terug ter discussie gesteld worden. Zijn er voorbeelden waar visie met k/j wordt besproken, ontwikkeld? Soms voorstel om geen intimiteit te hebben in het weekend, contacten j/m & seks. Ook met deze afspraken moet je erkennen dat seksualiteitsbeleving normaal is. Dit is een belangrijk uitgangspunt: verschil tussen gele en rode vlag. Lijst van uitgangspunten werkt flexibiler dan uitgeschreven tekst.

8 Protocol volgen: ouders telefoneren, brief, anderen informeren Beleidsmatrix: kruin van de boom. Je moet zeker visie maken en dit dan vertalen naar de beleidsmatrix. Ideeën uit het raamwerk? Zaken op papier zetten, voorkomt misverstanden: geen seksuele handelingen met doelgroep. Toelichting bij API en handelingsprotocol (4 fases) ToT vlaggensysteem voor alle sectoren op 14/11/13 (wellicht nog één voor jeugd i.s.m. J&S) en ToT raamwerk (datum nader te bepalen). Debat: kan de handleiding voor alle lokale organisaties dezelfde zijn? Koning Kevin kan ToT voor raamwerk gebruiken. Belang van kadervorming: voldoende? KK wil ToT zodat ze door kunnen geven aan instructoren. Nodig dat iemand het in handen neemt. Opvolging via Commissie Jeugdwerk (volgende vergadering op 17/04)? Afspraken 1. Ontwerpbrieven aan Turtelboom en Milquet (verwijzen naar elkaar): Toon levert input aan Suzy op basis van dit verslag. 2. Minister Smet spreekt collega-minister Vandeurzen aan i.v.m en vragen om jeugdwerk te erkennen als partner, meer info over onderzoek Kind en Samenleving naar 1712, zoals aangekondigd op VFK; nood aan pro-actieve, vrijwillige daderhulp (Exit heeft terug middelen gekregen maar dat is voor herstelgericht werken), opleiding API over de sectoren heen. 3. Nadenken over game: projectoproep (Go West is volgens J&S overbevraagd): max euro. Er wordt ook aan Game gedacht voor holibi, gender: samennemen is mogelijk. Wg ter voorbereiding van projectoproep (SGG & gender) met Erika, Gill, Nina en Mieke. 4. Update (N)iets mis mee en handleiding voor lokale afdelingen: nood aan middelen voor productie. Ambrassade ontvangt 2,4 mio, als verlengde van de Vo: wordt best ingeschreven in overeenkomst met Ambrassade zodat gewaarborgd dat sector ermee bezig blijft. Aan iedereen om de nood door te geven aan de Ambrassade: gedeelde nood. 5. Extra ToT s? Jeugd en seks geeft vormingen. Nu zien jeugdorganisaties dat ze weinig achtergrond hebben. Continue opdracht. Deel van de overeenkomst met J&S. In overleg met Sensoa te bekijken. J&S vindt extra impuls nodig. 6. Joost Van Haelst bezorgt verslag aan deelnemers voor nazicht waarna het publiek zal gemaakt worden.