Huishoudelijke Verzorging

Transcriptie

1 Stichting Platform Agenda 22 Schiedamse Vest BH Rotterdam Postbus AJ Rotterdam Aan: Cluster MO, Directie Activering en Welzijn, Afdeling IV T.a.v. mevrouw A.G. Coenen Postbus BA Rotterdam tel KvK Triodos Bank Kenmerk: Betreft: SPA2213/009-u Advies Beleidsregels individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Rotterdam 2012 Rotterdam, 7 maart 2013 Geachte mevrouw Coenen, SPA22 voldoet graag aan uw verzoek om advies over de beleidsregels individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning Rotterdam Allereerst merkt SPA22 op dat bij IV een duidelijke omslag wordt gemaakt in denken en dat vindt SPA22 op zich positief. Zeker waar de nieuwe denkrichting gericht is op de zelfstandigheid van de cliënten. Tegelijk vraagt SPA22 zich af hoe reëel sommige maatregelen zijn voor sommige cliënten. Per thema zal SPA22 haar zorgpunten benoemen en aanbevelingen doen. Huishoudelijke Verzorging Uit berichtgeving van Movisie maakt SPA22 op dat ultimo per 2015 Huishoudelijke Verzorging (HV) uit de Wmo wordt gehaald en op termijn volledig wordt afgeschaft. Dat wekt de indruk dat de overheid HV niet (meer) als haar taak ziet. Vraag van SPA22 is wat de gemeente denkt te doen met mensen die de regie over hun leven gaan verliezen. Hoe gaat de gemeente dit signaleren en hoe kan dan nog tijdig worden ingegrepen? Ander zorgpunt van SPA22 is dat wanneer de overheid geen HV meer levert, mensen zelf moeten zoeken naar oplossingen in hun netwerk. Maar wat gebeurt er als mensen geen netwerk hebben? Wat gebeurt er als mensen hulp in de huishouding niet kunnen betalen? Hoe denkt de gemeente misbruik te kunnen signaleren en te voorkomen als iemand uit het eigen netwerk wordt ingezet? Wie gaat hierop toezien? Ook vraagt SPA22 zich af wat er met de signalerende functie die hoort bij huishoudelijke verzorging (verslechterende gezondheid, ontwikkeling dementie e.d.) gebeurt. SPA22 vreest voor sociaal isolement, vervuiling, zorgmijding en vereenzaming. 1

2 Aanbeveling 1 SPA22 beveelt aan dat de gemeente tijdig, dus vóór de drastische vermindering van de HV als voorziening en voordat HV uit de Wmo wordt gehaald, in haar beleid waarborgt dat signalering zowel op misbruik als op de algehele gezondheidssituatie van cliënten blijft bestaan. Daarnaast beveelt SPA22 aan dat de gemeente tijdig zorgt voor alternatieve wegen, ook qua financiering, om huishoudelijke verzorging te blijven bieden aan die mensen bij wie dat noodzakelijk is dan wel noodzakelijk zal zijn. Bij het resultaat een schoon en leefbaar huis in Artikel 3.2.b mist SPA22 de oorspronkelijke term hygiënisch. Aanbeveling 2 SPA22 beveelt aan de oorspronkelijke term hygiënisch te hanteren, omdat deze term voor minder interpretaties vatbaar is dan schoon en leefbaar en direct gerelateerd is aan gezondheid. SPA22 vindt het goed dat er een indicatie wordt gesteld voor huishoudelijke verzorging (Artikel 3.7). SPA22 is daarbij voorstander van het mee-indiceren van de mantelzorg in het indicatiebesluit, zodat wanneer de mantelzorg onverhoopt mocht uitvallen, dit onderdeel van de huishoudelijke verzorging automatisch door professionele huishoudelijke verzorging kan worden overgenomen zonder een nieuw indicatietraject. SPA22 wijst erop dat dit dan ook in artikel 3.6 moet worden opgenomen. Daar staat namelijk juist dat het deel van de huiselijke verzorging dat de mantelzorger op zich neemt, buiten het indicatiebesluit kan vallen. Aanbeveling 3 SPA22 beveelt aan dat mantelzorg wordt mee geïndiceerd in het indicatiebesluit, zodat bij onverhoopte uitval van mantelzorg, deze zorg zonder nieuwe indicatie kan worden overgenomen door de zorgaanbieder. Met betrekking tot de uitstelbare taken in Artikel dringt SPA22 in het kader van de hygiëne aan op een zorgvuldige weging per individuele situatie of het schoonmaken van sanitair wel een uitstelbare taak is (uitstelbaar betekent dat er alleen een indicatie wordt afgegeven wanneer er langer dan 7 etmalen geen huisgenoot aanwezig is die de taak kan uitvoeren als gebruikelijke zorg). Aanbeveling 4 SPA22 beveelt aan bij het bepalen van of het sanitair wel of geen uitstelbare taak is een zorgvuldige afweging te maken en de persoonlijke situatie van de cliënt hierin leidend te laten zijn. Ander vraagstuk bij SPA22 is wie uiteindelijk de uitvoering van de uitstelbare taken op zich neemt. Is dit een verantwoordelijkheid van de cliënt zelf om er voor te zorgen dat deze taken door iemand uit zijn eigen netwerk worden uitgevoerd of worden deze op termijn uitgevoerd door de huishoudelijke verzorging? 2

3 Overigens roept de term uitstelbare taak veel vragen en discussie op. Heel veel zaken zijn als het erop aankomt vaak uitstelbaar. SPA22 stelt voor de term uitstelbare taak te vervangen door laagfrequente taak. Artikel Bij Artikel heeft SPA22 zorgen over de signaleringstaak van de huishoudelijke hulp: hoe signaleert de hulp het omslagpunt, het punt waarop duidelijk is dat een cliënt meer hulp nodig heeft dan de enkelvoudige huishoudelijke hulp? En is de hulp gekwalificeerd om dit soort signalen op te pikken? Aan wie geeft hij / zij dit dan door? En wie pakt dit vervolgens op? Aanbeveling 5 SPA22 beveelt aan de signaleringsfunctie op te nemen in de beleidsregels als een resultaatgebied. SPA22 beveelt aan om bij multiprobleem gezinnen of bij complexe ondersteuning waar nodig als onderdeel van het werken naar zelfredzaamheid zonodig ook lichte huishoudelijke taken op te nemen. Persoonsgebonden Budget (PGB) Bovenaan pagina 6 (Artikel 3.5.5) staat: Als er sprake is van een PGB voor verpleging en verzorging, waarvan de partner of ouder wordt betaald, dan kan echter niet geëist worden iemand anders in te huren zodat de partner/ouder huishoudelijke verzorging kan verrichten. Deze uitspraak zorgt voor verwarring bij SPA22. Betekent dit dat dit wel geëist kan worden wanneer iemand verpleging en verzorging in natura krijgt? Aanbeveling 6 SPA22 beveelt aan de verwarring over wanneer geëist kan worden iemand anders in te huren weg te nemen door genoemde zin in artikel helder te formuleren. Toetsing/beoordeling Uit de artikelen en wordt niet duidelijk in hoeverre een eenduidig toetsingskader wordt gebruikt, welk kader dat is en in hoeverre persoonlijke meningen / voorkeuren / interpretaties van IV medewerkers een bepalende rol spelen in de te vinden oplossing. Als IV bijvoorbeeld gebruik maakt van de Zelfredzaamheidsmatrix, dan is dat volgens SPA22 niet het juiste instrument hiervoor. Beter is het om de participatieladder te gebruiken. Daarnaast moet heel duidelijk worden gesteld dat IV beseft dat en waar er een grens ligt aan het stijgen op de participatieladder en de leerbaarheid van cliënten. Aanbeveling 7 SPA22 beveelt aan in de zin Bij wijzigingen in de gezinssituatie zal IV beoordelen (Artikel ) toe te voegen of de persoonlijke situatie : Bij wijzigingen in de gezinssituatie of de persoonlijke situatie zal IV beoordelen. 3

4 In artikel f staat dat niet in alle gevallen de zelfredzaamheid van een persoon versterkt kan worden, bijvoorbeeld wanneer iemand niet leerbaar is. SPA22 wil de opsomming eruit hebben, om te voorkomen dat dit als een uitputtende opsomming wordt opgevat door IV medewerkers. Belangrijk is om tegelijk deze medewerkers goed te instrueren over alle mogelijke situaties waarin cliënten niet leerbaar zijn. Aanbeveling 8 SPA22 beveelt aan de opsomming in artikel f eruit te halen, en de medewerkers van IV goed te instrueren over alle mogelijke situaties waarin cliënten niet leerbaar zijn. Essentieel onderdeel daarvan is het leren herkennen van diverse niet-zichtbare beperkingen, zodat een goede beoordeling van de situatie kan worden gemaakt. Algemeen gebruikelijke voorzieningen Op verschillende plaatsen in de beleidsregels komt SPA22 zaken tegen die als algemeen gebruikelijk worden gedefinieerd. Zo is in artikel 3.3 sprake van verscheidene zaken, waaronder een maaltijdservice en een klussendienst, waarvan de kosten voor een ieder, ongeacht het inkomen, op te brengen zijn. In Artikel 3.2 wordt gesteld dat bijvoorbeeld een vaatwasser kan worden aangeraden als oplossing. En In artikel 1.6.6, onder de veel gebruikte voorzieningen die relatief goedkoop zijn, staat ook een bril genoemd. In alle gevallen gaat de gemeente er vanuit dat de kosten, ongeacht het inkomen, voor een ieder op te brengen zijn. SPA22 vraagt zich af hoe realistisch dit is. De kosten van een vaatwasser (aanschaf, installatie, onderhoud) kunnen voor mensen die jarenlang in de bijstand zitten dan of alleen AOW hebben een struikelblok zijn. Hetzelfde geldt voor de kosten voor een bril: zeker waar het gaat om een bril met multifocale glazen (vanaf per glas) kunnen behoorlijk oplopen. De door de gemeente aangedragen oplossing (afsluiten van een aanvullende ziektekostenverzekering à 35,50 per maand) is ook niet voor iedereen financieel haalbaar. SPA22 wijst ook op mensen die in een schuldhulpverleningstraject zitten (die overigens niet van de gemeentelijke zorgverzekering gebruik kunnen maken). Hoe gaat de gemeente met hen om wanneer het gaat om de aanschaf van een algemeen gebruikelijke voorziening? Kortom, dit is een fundamenteel andere insteek dan die de gemeente Rotterdam tot nu toe heeft gehanteerd. SPA22 zet hier vraagtekens bij. Zeker in deze tijd waar steeds meer vaste lasten buiten toedoen van de burger omhoog gaan (BTW, huur, OV, zorgpremie, eigen risico, belasting in de eerste schijf) waardoor het netto besteedbaar inkomen steeds meer daalt, is het van belang dat de gemeente daar ook realistisch naar kijkt. Immers, wat eenmaal is afgeschaft komt niet meer terug. Wanneer daarbij gekeken wordt naar verwachte maatregelen binnen afzienbare termijn (afschaffing Wtcg, afbouwing huurtoeslag, afbouwing zorgtoeslag, meer marktconforme huurprijzen voor sociale huurwoningen), zal rekening moeten worden gehouden met een (relatief) forse daling van het netto inkomen waardoor deze algemeen gebruikelijke voorzieningen niet voor iedereen algemeen gebruikelijk zijn in de aanschaf. Zeker in een gemeente als Rotterdam met relatief veel mensen met een lager inkomen en een slechtere gezondheid (die dus vaker een beroep op voorzieningen zullen moeten doen), is dit een zorgpunt voor SPA22. 4

5 SPA22 meent dat de gemeente in het kader van de algemene zorgplicht die zij heeft voor haar kwetsbare burgers, de verantwoordelijkheid heeft om een vangnet moet bieden. Ook in bovengenoemde gevallen. Aanbeveling 9 SPA22 beveelt aan dat de gemeente Rotterdam alternatieven biedt (een vangnet) voor mensen die dergelijke algemeen gebruikelijke voorzieningen niet kunnen betalen, bijv. door daarvoor de mogelijkheid te bieden onder de bijzondere bijstand. Zorgplicht Artikel d De zorgplicht van ouders voor kinderen tot 17 jaar betekent dat wanneer een kind een beperking heeft, dit tenminste een van de ouders permanent belemmert om te werken en economisch zelfstandig te zijn. SPA22 vraagt zich af hoe dit zich verhoudt tot het beleid dat iedereen moet werken en economisch zelfstandig moet zijn. Zelfredzaamheid/zelfstandigheid SPA22 wijst er bij Artikel e op dat waar het gaat om het voeren van regie over het doen van het huishouden, ondersteuning bij cliënten met een verstandelijke beperking, niet aangeboren hersenletsel (NAH) of een psychische beperking vaker permanent zal moeten zijn dan kortdurend. Zonder deze ondersteuning kunnen zij immers niet zelfstandig functioneren en zelfredzaam zijn. Ook met het oog op de afschaffing van de ZZP s 1 t/m 4 en het scheiden van wonen en zorg, wordt het belang van zelfstandig kunnen functioneren steeds groter. Immers, de regering gaat er van uit dat deze cliënten dat allemaal zelf kunnen regelen. Met het gebrek aan zelfinzicht en het permanente karakter van genoemde beperkingen, is dat echter geen realistische aanname wanneer daarbij niet tegelijk permanente ondersteuning wordt geboden. In Artikel f staat: Iemand die een indicatie voor huishoudelijke verzorging heeft, is niet volledig zelfredzaam. Dit wordt bestreden. Immers, juist door de ondersteuning in de vorm van huishoudelijke verzorging, is de persoon zelfredzaam in die zin dat hij / zij niet afhankelijk is van intramurale zorg en permanent toezicht. Het lijkt erop dat wanneer een professional de huishoudelijke verzorging bij iemand komt doen, iemand niet zelfredzaam is. Terwijl wanneer de buurvrouw het doet, diegene wel zelfredzaam is. Aanbeveling 10 SPA22 beveelt aan een definitie van zelfredzaamheid op te nemen. Daarnaast wordt opgemerkt dat het erop lijkt dat voor elke persoon eenzelfde aanbod geboden lijkt te worden. Dit terwijl juist maatwerk vaak vereist is. 5

6 Wonen Bij C, laatste alinea van paragraaf 1.8: In de laatste alinea van paragraaf 1.8, bij C staat: Het is aan de persoon om er zorg voor te dragen dat personen die feitelijk niet bij hem wonen, worden uitgeschreven. SPA22 wijst erop dat dit in de praktijk niet altijd even eenvoudig ligt. Met name moet er aandacht zijn voor situaties waarin een vorige huurder / bewoner zichzelf niet blijkt te hebben uitgeschreven, zodat zowel de huidige als de vorige huurder / bewoner ingeschreven staan op dat adres. Dit kan tot problemen leiden. In dat geval moet de huidige huurder samen met de gemeente een oplossing kunnen regelen. Aanbeveling 11 SPA22 beveelt aan dat de gemeente in uitzonderlijke gevallen zoals hierboven beschreven, coulant is en indiceert op basis van de werkelijke situatie. SPA22 vraagt zich bij Artikel 3.4 af hoe de gemeente de leefeenheid definieert wanneer het een kangoeroewoning betreft. Zijn dat twee zelfstandige leefeenheden, waarbij vanuit de ene leefeenheid mantelzorg wordt geleverd aan de andere leefeenheid. Of is dat een leefeenheid, waarbij gebruikelijke zorg kan worden afgedwongen? Deze definitie heeft niet alleen gevolgen voor gebruikelijke zorg, maar ook voor het al dan niet in aanmerking komen voor bijvoorbeeld huurtoeslag en dus voor het besteedbaar inkomen en de financiële draagkracht. Aanbeveling 12 SPA22 beveelt aan dat de gemeente helder formuleert wat zij verstaat onder een leefeenheid, ook bij kangoeroewoningen en soortgelijke woonvormen Divers Aanbeveling 13 SPA22 beveelt aan in Artikel op te nemen wat een CAK periode is. Hoe de compensatie wordt vormgegeven ligt vnl. bij de zorgaanbieder. Dat betekent dat cliënten afhankelijk worden van de interne procedures van die aanbieder. De in de beleidsregels genoemde bedragen lijken SPA22 laag in verhouding tot de te leveren prestatie. SPA22 vraagt zich af of deze bedragen voldoende zijn om CAO lonen voor gekwalificeerd personeel te kunnen betalen. Zeker met het oog op de toekomst. Tekstueel Bij artikel kan de zinsnede IV waakt ervoor dat kinderen niet overbelast worden op tweeërlei wijze worden uitgelegd, omdat ervoor waken dat betekent dat iets voorkómen moet worden. Zoals het er nu staat lijkt het een dubbele ontkenning te zijn. 6

7 Aanbeveling 14 SPA22 beveelt aan om onduidelijkheid weg te nemen en de zinsnede als volgt te formuleren: IV wil voorkomen dat kinderen overbelast worden. In artikel en wordt verwezen naar andere paragrafen ( e.d.) Deze nummering is niet correct. Alle artikelen vanaf 3.9 zijn verdwenen. Ook mist SPA22 een artikel waarin nadrukkelijk ruimte wordt geboden om in specifieke gevallen af te wijken van de algemene beleidsregels dan wel alternatieven te bieden, m.n. financiële (bijzondere bijstand). Zie ook aanbeveling 1. SPA22 ziet uw reactie graag tegemoet. Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van SPA22 C.A.J. Scheffer-van Schaik Voorzitter Th.C. Willemsen Vice voorzitter/secretaris c.c. B. Kamp R. Schmidt-Bol M.J. Turksma A. Bot 7