Commentaar van de Seniorenraad op het Beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)

Transcriptie

1 Commentaar van de Seniorenraad op het Beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) INLEIDING De Seniorenraad heeft van het College van burgemeester en wethouders van Boxmeer het verzoek ontvangen een advies uit te brengen inzake het beleidsplan WMO. Om praktische redenen leveren wij nu eerst commentaar op het plan en komen later met een formeel advies, gebaseerd op dit commentaar en eventuele tussentijdse wijzigingen van het plan. De seniorenraad heeft het beleidsplan op de eerste plaats beoordeeld in het licht van de eisen die door de wet aan het vierjarenbeleidsplan worden gesteld. Deze eisen worden in het beleidsplan onder 4.5 opgesomd. Daarnaast heeft de seniorenraad zich gebogen over de inhoudelijke aspecten en de beleidskeuzes die de gemeente heeft gemaakt c.q. denkt te zullen maken. Bij onze toetsing hebben wij de nummering van het beleidsplan gevolgd. Wij maken geen aanspraak op volledigheid, maar wij zijn wel van mening dat wij de voornaamste punten aan de orde hebben gesteld. De seniorenraad heeft zijn bevindingen tenslotte samengevat in een conclusie, die u vindt aan het slot van dit stuk. Van deze conclusie maakt ook deel uit een voorbeeldschema voor een door ons gekozen prestatieveld, zoals dat naar onze mening in de SMART-systematiek zou moeten worden opgesteld. TOETSING AAN WETTELIJKE EISEN De WMO stelt de eis dat de gemeente in het beleidsplan in ieder geval de volgende vragen moet beantwoorden: o Wat zijn de gemeentelijke doelstellingen op de negen prestatievelden? o Welke acties worden in de planperiode ondernomen? o Welke resultaten wil de gemeente in de planperiode behalen? Het heeft alleen maar zin om deze eisen te stellen als ze betrekking hebben op concrete doelstellingen, acties en resultaten. Wij gaan ervan uit dat de wetgever dat ook zo bedoeld heeft. In de tekst van het beleidsplan en in de in bijlage I opgenomen schematische overzichten missen wij echter nagenoeg volledig concrete aanduidingen van doelstellingen, acties en resultaten. Er wordt vooral in termen van mogelijk, nastreven, zich ten doel stellen en dergelijke gesproken. Daarnaast ontbreken realiseringstermijnen of zijn ze onaanvaardbaar lang. Het feit dat in bijlage I gewerkt wordt met de SMART-systematiek wijst erop dat de gemeente in principe ook van mening is dat de wet op concrete plannen en resultaten duidt. De uitwerking in Bijlage I is echter zodanig dat geconcludeerd moet worden dat de doelstellingen van de gemeente zeker niet SMART genoemd mogen worden. INHOUDELIJKE TOETSING 5.1 Veranderingen voor de burger: 4. Klanttevredenheidsonderzoek De seniorenraad wijst er met nadruk op dat moet worden voorkomen dat er onderzoek wordt verricht omwille van het onderzoek. Het is zaak het onderzoek zodanig op te zetten dat er zinnige gegevens worden verkregen. 1

2 Verder nemen wij aan dat met Ook een aantal aanbieders van zorg en maatschappelijke ondersteuning wordt hierbij betrokken. bedoeld wordt dat de resultaten van hun onderzoek vergeleken worden met de resultaten van het gemeentelijk onderzoek. 5.2 Veranderingen voor aanbieders en instellingen De indruk wordt gewekt dat het inzetten van alfahulpen voor eenvoudig huishoudelijk werk door zorgaanbieders voor de gemeente een voldongen feit is. Wij vragen ons ernstig af of de gemeente hier niet actief zou moeten ingrijpen. Wij vragen ons af hoe de gemeente haar opdrachten explicieter kan formuleren als zij haar eigen doelstellingen niet concreter formuleert dan ze nu heeft gedaan. 6.1 Sociale samenhang en leefbaarheid Omdat wij het convenant tussen gemeente en wijken dorpsraden niet kennen kunnen wij niet beoordelen of dit werkelijk leidt tot een verdere invulling van de samenwerking. De gemeente zal haar doelstellingen met betrekking tot de wijken dorpsraden moeten concretiseren, wil zij de realisering daarvan kunnen beoordelen. Wij zijn van mening dat de wijken dorpsraden vertegenwoordigd moeten zijn in de WMOadviesraad. De passage over het voorzieningenniveau in buurten, wijken en kernen moet veel concreter worden ingevuld. Gezien het belang van een goed voorzieningenniveau moet met name de realiseringstermijn vastgelegd worden en dient deze niet te lang te zijn. 6.2 Preventieve ondersteuning van jeugdigen en ouders Wij zijn voorstanders van een goed signaleringssysteem voor jeugdigen en goede afstemming tussen professionals. De privacy moet echter steeds beschermd worden; daarom dringen wij erop aan dat met een medium als zeer voorzichtig wordt omgegaan. 6.3 Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning Wij zijn grote voorstanders van de één-loketfunctie als die inhoudt dat zorgvragen integraal worden benaderd en door de loketfunctionaris geheel worden afgehandeld. Naar onze mening dienen echter zorgaanbieders in dit loket geen direct contact te hebben met de cliënten. Ten aanzien van de indicatie zijn wij van mening dat die volledig onafhankelijk dient te zijn en dat dat alleen gerealiseerd kan worden als de gemeente zelf daar geen rol in speelt. Het maken van een onderscheid tussen enkelvoudige en meer complexe aanvragen lijkt ons geen goede oplossing, omdat de criteria voor de scheiding niet hard te maken zijn. Wij pleiten voor een uitgesproken professionele bemanning van het loket. Wel kunnen vrijwilligers evenals wwz-coördinatoren naar onze mening in het back-office worden opgenomen. Ook zorgaanbieders moet gevraagd worden in het loket, via het back-office, deel te nemen. 6.4 Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers Wij wijzen erop dat de seniorenraad destijds niet tijdig op de notitie Krachtdadig ondersteunen heeft kunnen reageren. Onder de aanbevelingen voor ondersteuning mantelzorg missen wij de respijtzorg. Wij zijn van mening dat juist een goede respijtzorg veel problemen in de mantelzorg kan voorkomen. Wij zijn met de gemeente van mening dat het steunpunt mantelzorg over een goed registratiesysteem moet beschikken. Het belangrijkste is echter dat een dergelijk systeem zodanig is opgezet dat de vastgelegde gegevens ook werkelijk (kunnen) worden gebruikt. 2

3 Onder Aanbevelingen voor ondersteuning vrijwilligers wordt aandacht besteed aan knelpunten in de sfeer van beheer van accomodaties. Gezien het belang dient hier een concrete, niet te lange realiseringstermijn worden vastgelegd. De opsomming van instanties waarmee wordt samengewerkt kan in een beleidsstuk als het onderhavige globaal zijn. De hier gehanteerde gedetailleerde uitwerking heeft als nadeel dat ze de indruk wekt volledig te zijn, terwijl dat praktisch onmogelijk is. 6.5 Deelname maatschappelijk verkeer en zelfstandig functioneren De passage Pilot: Thuishuis voor eenzame ouderen kan vervallen omdat dit geen activiteit van de gemeente is. 6.6 Het treffen van voorzieningen Het is ons niet duidelijk wat de status is van het Protocol gebruikelijke zorg. Gezien het belang van dit protocol verzoeken wij u de status ervan eenduidig vast te leggen. Zonodig moet een nieuw protocol worden opgesteld. Ten aanzien van het persoonsgebonden budget zijn wij van mening dat het aanstellen van een mentor de problemen voor de PGB-houder aanzienlijk kan verminderen. Wij zijn van mening dat de gemeente als inkoper van hulp in de huishouding actief moet toezien op het nakomen van de verplichtingen door de aanbieder. Het is onaanvaardbaar dat door zorgaanbieders overeengekomen hulp niet geleverd wordt, omdat er een tekort is aan personeel. Het onder Samenvattend gestelde, 18. De gemeente treedt niet in de beslissing van de aanbieder van hulp bij het huishouden om al dan niet alpha-hulpen in te schakelen voor de gecontracteerde diensten, is ons inziens onaanvaardbaar: de gemeente is verplicht de kwaliteit van de zorg te bewaken en dat is op deze manier niet mogelijk. Voor het overige verwijzen wij naar het eerder door ons geleverde commentaar op de WMOverordening. 6.7 Maatschappelijke opvang, oggz en verslavingsbeleid. Onder Maatschappelijke opvang dient aandacht besteed te worden aan schuldhulp c.q. schuldsanering voor ouderen. Bijlage I In deze bijlage wordt getracht met behulp van de Smart-systematiek per prestatieveld een schematisch overzicht te geven van de beleidsplannen. Helaas moet gezegd worden dat deze poging niet is geslaagd. Het aspect Specifiek is niet goed ingevuld omdat de doelstellingen in algemene termen zijn geformuleerd. Er is geen sprake van concrete doelstellingen van een duidelijke omvang en te realiseren binnen een bepaalde termijn. De doelstellingen zijn daardoor niet meetbaar. Het aspect Aanvaardbaar dient in te gaan op de vraag of de doelstelling zoals die is geformuleerd voldoende en tijdig tegemoet komt aan de wensen en behoeften van de doelgroep,. en aan de eisen die de wet stelt. In de schema s van Bijlage I is dit niet terug te vinden. Bij het aspect Realistisch dient aangegeven te worden of de doelstelling te realiseren is met de beschikbare middelen en mensen en binnen de gestelde termijn. Verder moet aangegeven worden of er belemmeringen zijn, bijvoorbeeld de bijdrage door zorgaanbieders, die aan het realiseren van de doelstelling in de weg kunnen staan. Met het aspect Tijdgebonden wordt bedoeld dat een eenduidige, niet te lange termijn moet worden aangegeven voor het realiseren van de doelstelling. De formulering Gefaseerde uitrol gedurende de komende vier jaar (2008 t/m 2011) voldoet in dit verband niet. 3

4 In de bijlage bij dit stuk geven wij een voorbeeld van hoe een doelstelling die voldoet aan de SMART-criteria zou kunnen worden geformuleerd. DE CONCLUSIE 1. Formuleer de doelstellingen zodanig, dat zij voldoen aan de criteria van de SMARTsystematiek. Het bestuur weet dan waaraan het zich gebonden heeft en de burger weet wat hij de komende tijd van het bestuur mag verwachten. Het is dan bovendien mogelijk het bestuur op zijn prestaties af te rekenen. Als doelstellingen niet SMART geformuleerd kunnen worden betekent dat waarschijnlijk dat nader onderzoek nodig is. Dat onderzoek kan dan eventueel als SMART-doelstelling geformuleerd worden. 2. Onderzoek in hoeverre de inhoudelijke opmerkingen die wij hebben gemaakt voor het college aanleiding zijn om zijn standpunten te wijzigen. 4

5 Bijlage: Voorbeeld van een SMART geformuleerde doelstelling De gemeente Boxmeer heeft per 1 januari 2009 een WMO-loket operationeel, dat o is bemand met minimaal drie front office-medewerkers, met een HBO-niveau op een van de gebieden Zorg, Welzijn of Wonen, o dat beschikt over een klantvriendelijke ruimte en inrichting, o dat beschikt over een back-office, waarin onder andere ouderenadviseurs participeren, o dat letterlijk en figuurlijk laagdrempelig en toegankelijk is en o dat zowel fysiek, telefonisch als digitaal gemakkelijk bereikbaar is. Specifiek: de doelstelling is in alle opzichten nauwkeurig omschreven. Meetbaar: aantal en niveau medewerkers, termijn, bereikbaarheid en toegankelijkheid kunnen gemakkelijk worden getoetst. Aanvaardbaar: de opzet en de timing voldoen aan de wensen van de doelgroep. Realistisch: De benodigde middelen en ruimte zijn reeds gereserveerd, het aantal benodigde medewerkers van HBO-niveau is beschikbaar of kan door werving worden verkregen. De gemeente is voor het realiseren van deze doelstelling niet afhankelijk van derden. De termijn van 9 maanden is ambitieus maar wel haalbaar. Tijdgebonden: De termijn voor realisatie is nauwkeurig gedefinieerd. 5