Medicijngebruik onder Marokkanen

Transcriptie

1 P.1 Auteurs Claudia Gomes Ahmed Ait Moha Juli 2007 Projectnummer K0498 onder Marokkanen -Rapport-

2 P.2 Het auteursrecht op dit rapport berust bij Motivaction International B.V. DGV mag deze uitgave alleen voor intern gebruik verveelvoudigen. Voor het ter beschikking stellen aan derden en voor publicatie van (gedeelten van) dit rapport in de nieuwsmedia, vakliteratuur of andere uitgaven is schriftelijke toestemming van de directie van Motivaction nodig. Bovendien verzoeken wij DGV om bij publicatie Motivaction als bron te vermelden. Voor DGV is een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst op aanvraag verkrijgbaar.

3 P.3 Achtergrond Het M3 project (Marokkanen, Mantelzorg, ) is een project om mantelzorgers van oudere Marokkanen via het internet beter te informeren over verantwoord medicijngebruik. In het kader van dit project is DGV een onderzoek gestart naar de behoefte aan informatie over mantelzorg en medicijngebruik.

4 P.4 Doelstelling De doelstelling van het onderzoek is: Inzicht verschaffen in de behoefte aan informatie over en bereidheid tot het geven onder de gebruikers van de community Marokko.nl, om handvatten te kunnen bieden voor het geven van informatie aan Marokkaanse Nederlanders. Logo klant

5 P.5 Onderzoeksopzet (1) De onderzoeksdata zijn in mei en juni 2007 verzameld door middel van een online vragenlijst onder het Nieuw Marokkaans Peil- panel (NMP) van Motivaction. Het NMP-panel is het panel dat Motivaction in samenwerking met Marokko.nl heeft opgezet, met leden afkomstig van de community Marokko.nl. In totaal is een steekproef gerealiseerd van n=568 ondervraagden. Geslacht Mannen Vrouwen Totaal Steekproef n = 94 n = 474 n =568

6 P.6 Onderzoeksopzet (2) Representativiteit onderzoek: Opgemerkt dient te worden dat gezien de opbouw van de steekproef van het onderzoek (bezoekers van de community Marokko.nl) het niet mogelijk is om te spreken van een representatief onderzoek onder Marokkaanse jongeren. Immers jongeren die de website niet bezoeken behoren niet tot de steekproef, het is daarom niet mogelijk een representatieve weerspiegeling van de Marokkaanse jongeren te krijgen. Verder is de steekproef scheef omdat er meer vrouwen hebben deelgenomen aan het onderzoek dan mannen. Het onderzoek dient dus gezien te worden als een onderzoek onder de bezoekers van Marokko.nl. Er zal, indien opvallend, ook worden gerapporteerd naar geslacht. De steekproef is met betrekking tot leeftijd als volgt opgebouwd: 50% is tussen 14 en 20 jaar oud 30% is tussen 21 en 30 jaar oud 10% is tussen de 31 en 40 jaar oud 10% is tussen de 41 en 66 jaar oud

7 P.7 Kind is meest geschikte persoon voor het geven Wie is volgens jou het meest geschikt om (eventuele) verzorging aan je ouders? (n=568) Jijzelf Een thuiszorginstelling(verzorging bij mensen thuis) Een ander familielid 10% 14% 65% Anders Een zorginstelling(verzorging bij een zorginstelling) 2% 7% Familie in Marokko 2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

8 P.8 Toelichting Meer dan de helft van de ondervraagden vindt zichzelf de meest geschikte persoon om verzorging aan hun ouders. Daarnaast geeft 14% aan een zorginstelling-aan-huis het meest geschikt te vinden voor het verzorgen van hun ouders Een ander familielid wordt als derde genoemd als meest geschikte verzorger van hun ouders.

9 P.9 Hoge bereidheid tot het geven Zou je, als dit nodig is, de verzorging van je ouders op je willen nemen? (n=568) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 96% Ja 4% Nee Indien nodig geeft alleen 4% van de ondervraagden aan niet bereid te zijn de verzorging van de ouders daadwerkelijk op zich te nemen. Wanneer wordt ingezoomd op geslacht valt op dat dit iets vaker door mannen (9%) dan door vrouwen (3%) wordt aangegeven.

10 P.10 De helft heeft mantelzorg in het verleden gegeven 60% 50% 40% 30% 20% 10% Heb je in het verleden wel eens mantelzorg gegeven aan je ouders? (n=568) 57% 43% 0% Ja 57% van de ondervraagden heeft aangegeven in het verleden wel eens mantelzorg aan de ouders te hebben gegeven. Nee Wanneer wordt ingezoomd op geslacht blijken er weinig verschillen te zijn tussen mannen (50%) en vrouwen (58%).

11 P.11 Moeder heeft meeste mantelzorg gekregen 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Aan welke ouder heb je mantelzorg gegeven? (n=322) 49% 43% 7% Vader Moeder Beiden Er is in totaal vaker aan de moeder (43%) dan aan de vader (7%) mantelzorg gegeven.

12 P.12 Vrouwen geven vaker moeder mantelzorg Aan welke ouder heb je mantelzorg gegeven? (n=322) 60% 50% 40% 30% 20% 19% 30% 45% 51% 49% 10% 0% 5% Vader Moeder Beiden Man Vrouw Wanneer wordt ingezoomd naar geslacht valt op dat de vrouwen vaker mantelzorg aan de moeder hebben gegeven en de mannen vaker aan de vader.

13 P.13 Mee gaan naar afspraken meest gegeven mantelzorg Wat voor mantelzorg heb je aan je ouder gegeven? (n=322) Mee gaan naar afspraken Ondersteuning bij medicijngebruik 71% 82% Nabespreking Regie Voorbespreking 44% 54% 63% Het geven van persoonlijke verzorging Anders 5% De mantelzorg die het meest gegeven is, is mee gaan naar afspraken (82%), zoals de huisarts, specialist, apotheek en dergelijke. 23% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Daarnaast heeft men de ouder vaak ondersteund bij het medicijngebruik (71%).

14 P.14 Suikerziekte meest genoemde ziekte Welke ziekte(n) heeft je ouder? (n=322) Suikerziekte Aandoeningen aan de rug en gewichtsproblemen 36% 44% Anders Hart en vaatziekten Migraine Darmstoornissen Psychische aandoening 28% 26% 24% 12% 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% De meeste ouders hebben suikerziekte (44%) of aandoeningen aan de rug en gewrichten (36%). Daarnaast komen hart- en vaatziekten (26%) en migraine (24%) veel voor.

15 P.15 Veel hulp van familieleden bij geven Zijn er nog andere familieleden die ook voor je ouder zorgen? (n=322) 70% 60% 50% 40% 30% 62% 38% 20% 10% 0% Ja Nee De meerderheid van de mantelzorgverleners (62%) heeft hulp bij het geven aan de ouder. Dit zijn vaker andere kinderen van de ouder. In 86% van de gevallen is dit een zus en in 66% van de gevallen een broer. Wanneer wordt gekeken naar geslacht geven mannen (83%) vaker dan vrouwen (59%) aan hulp van familieleden te krijgen.

16 P.16 Goede afstemming van de taken Stem je met diegene(n) af wie wat doen? (n=201) 80% 70% 68% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 32% 0% Ja Nee De meerderheid van de mantelzorgers stemt af met de overige familieleden over wie welke taak op zich neemt. Hierbij zijn geen verschillen tussen mannen en vrouwen.

17 P.17 Eenderde verwacht in de toekomst mantelzorg 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Vewacht je in de toekomst wel mantelzorg aan je ouders te gaan geven? (n=246) 30% 8% 61% Ja Nee Dat weet ik niet Indien men heeft aangegeven in het verleden geen mantelzorg te hebben gegeven is gevraagd of men dit in te toekomst wel verwacht te gaan doen. De meerderheid weet nog niet of men dit in te toekomst zal gaan doen. 30% verwacht in de toekomst wel mantelzorg te gaan geven.

18 P.18 Vrouwen verwachten vaker mantelzorg te gaan geven 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Verwacht je in de toekomst wel mantelzorg aan je ouders te gaan geven?(n=246) 11% Man 35% 23% 5% 66% Ja Nee Weet niet Vrouw 60% Vrouwen (35%) verwachten vaker dan mannen (11%) in de toekomst mantelzorg aan hun ouder(s) te gaan geven. 23% van de mannen verwacht in de toekomst geen mantelzorg te gaan geven. Bij vrouwen is dit 5%. Mannen (66%) geven ook vaker aan niet te weten of men in de toekomst mantelzorg zal gaan geven.

19 P.19 Moeder wordt verwacht meer mantelzorg te krijgen 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Aan welke ouder verwacht je mantelzorg te gaan geven? (n=75) 73% 15% 9% 3% Vader Moeder Beiden Dat weet ik niet Indien men in de toekomst verwacht mantelzorg te gaan geven, is doorgevraagd naar welke ouder dit dan zal zijn. De meerderheid verwacht aan beide ouders mantelzorg te gaan geven. 15% verwacht alleen de moeder mantelzorg te gaan geven. Dus in totaal verwacht men vaker mantelzorg aan de moeder dan aan de vader.

20 P.20 Persoonlijke verzorging zal het meest worden gegeven Welke verzorging of zou je je ouder willen bieden? (n=77) Het geven van persoonlijke verzorging Mee gaan naar afspraken Ondersteuning bij medicijngebruik Regie 72% 69% 63% 60% Nabespreking Voorbespreking Anders Men verwacht in de toekomst persoonlijke verzorging (72%) te moeten gaan geven en mee te zullen gaan naar afspraken (69%). 11% 55% 53% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Wanneer wordt ingezoomd op geslacht valt op dat mannen vaker aangeven mee te gaan naar afspraken, en dat vrouwen vaker aangeven persoonlijke verzorging te zullen gaan geven.

21 P.21 Voldoende beschikking over middelen en capaciteiten 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Vind je dat je over voldoende middelen en capaciteiten beschikt om zorg te kunnen dragen voor je ouders? (n=322) 29% 56% 15% Ja, volledig Ja, enigszins Nee, niet echt De meerderheid is van mening over voldoende middelen en capaciteiten te beschikken om zorg te kunnen dragen voor de ouder(s). 15% is echter van mening dat men niet over voldoende middelen en capaciteiten beschikt om mantelzorg te kunnen geven. Wanneer wordt ingezoomd op geslacht valt op dat het vaker mannen (21%) dan vrouwen (14%) zijn die aangeven niet over voldoende middelen en capaciteiten te beschikken.

22 P.22 Weinig behoefte aan informatie en 85% van de ondervraagden geeft aan geen behoefte te hebben aan informatie of andere om goede mantelzorg te kunnen geven. Indien men wel behoefte heeft aan meer informatie betreft dat vaker informatie met betrekking tot subsidies (6%) en de do s & don ts bij verschillende ziektebeelden. (zie onderstaande tabel) Financiële hulp Begeleiding met aandacht voor de etniciteit De do s & don ts per ziektebeeld Thuiszorg mogelijkheden Samenwerkende zorginstellingen 6% 1% 6% 1% 1%

23 DGV, DGV, onder onder Marokkanen / / P.23 Mogelijke vormen van Kunt je aangeven welke hiervan jou zouden kunnen helpen bij het geven? (n=322) Plaatsing van (ervarings)verhalen over mantelzorg op 54% Uitgebreide informatie over ziektes op de website van Marokko.nl. 48% Plaatsing van links naar andere websites met meer informatie over mantelzorg op www. Marokko.nl 46% Een checklist op www. Marokko.nl. 40% Een lijst met veel gestelde vragen en antwoorden over mantelzorg op 39% Rolbeschrijving: wat zeg je bij de huisarts als je meegaat als mantelzorger 33% Contact informatie op de website van Marokko.nl 30% Sms-service 25% Foto's op www. Marokko.nl 24% Plaatsing van een instructiefilm over mantelzorg op www. Marokko.nl. 23% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

24 P.24 Toelichting Het plaatsen van ervaringsverhalen op Marokko.nl wordt als meest bruikbare vorm van genoemd (54%). Daarnaast wordt informatie over ziektebeelden op de website van Marokko.nl als tweede genoemd. Linkjes op Marokko.nl naar andere website met meer informatie over mantelzorg worden ook heel nuttig gevonden.

25 P.25 Mantelzorg kost soms vrije tijd Kun je aangeven of je een van het volgende wel eens moet doen om de mantelzorg te kunnen geven? (n=322) Vrije tijd opgeven Vrij nemen van werk 33% 42% Nee, hoef niks te doen Minder tijd met vrienden doorbrengen 27% 31% Vrij nemen van school Spijbelen van school Anders Men moet vooral wel eens vrijetijd opgeven en vrij nemen van werk om mantelzorg te kunnen geven aan de ouder. 6% 8% 26% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Daarnaast geeft 31% aan niets te hoeven regelen of na te laten om mantelzorg ge kunnen geven. Wanneer wordt gekeken naar geslacht blijken mannen (55%) vaker dan vrouwen (29%) vrij van hun werk te moeten nemen om mantelzorg te kunnen geven.

26 P.26 Weinig drempels in communicatie met ouders Kunt u goed met je ouder praten over de te verlenen mantelszorg? (n=322) Ja, dit is geen probleem. Nee, ik vind het vertalen van de vaktermen lastig. 18% 74% Nee, ik schaam me in sommige gevallen om te vertellen wat er is. Nee, mijn ouder heeft te weinig kennis om zaken te begrijpen. Nee, mijn ouder is niet (meer) in staat goed te kunnen communiceren. 2% 6% 5% Anders 2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Men kan over het algemeen goed met de ouder praten over de te verlenen zorg. Indien er wel moeilijkheden zijn betreft dit vaker problemen met de vertaling van de vaktermen.

27 P.27 Tevredenheid over zorgverleners Vind je dat je ouder goed wordt behandeld door de zorgverlener? (n=322) Weet ik niet Ja, goed 15% 35% Soms goed soms slecht Ja, zeer goed 14% 31% Nee, slecht Nee, zeer slecht 1% 4% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 49% vindt dat de ouder goed wordt behandeld door de zorgverlener (35% goed, 14% zeer goed). 5% vindt dat de ouder slecht wordt behandeld door de zorgverlener. 31% is vrijwel neutraal en geeft aan dat de ouder soms goed en soms slecht wordt behandeld.

28 P.28 Goede behandeling door zorgverleners Je geeft aan dat je ouder (soms) goed wordt behandeld door de zorgverleners. Kunt u aangeven waarom je dit goed vindt? (n=257) De zorgverlener legt alles rustig en duidelijk uit 46% Mijn ouder kan alles vragen De zorgverlener neemt alle tijd voor mijn ouder Anders 5% 23% 26% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Men is met name tevreden over de informatieverstrekking van de zorgverlener. De zorgverlener legt alles duidelijk uit (46%) en staat open voor alle vragen van de patiënt (26%).

29 P.29 Slechte behandeling door zorgverleners De zorgverleners nemen te weinig tijd voor mijn ouder Je geeft aan je ouder (zeer) slecht wordt behandeld door de zorgleners. Kun je aangeven waarom je dit vindt? (n=115) 62% Mijn ouder kan niet alles vragen 16% Anders De zorgverleners legt alles onduidelijk uit 8% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Men is met name ontevreden over de kwaliteit van de zorgverlening, en vindt dat er te weinig tijd wordt genomen voor de patiënt (62%). Ook vindt men dat de ouder niet alles kan vragen aan de zorgverlener (16%).

30 P.30 Volwaardige gesprekspartner Vind je dat je door de zorgverleners als een volwaardige gesprekspartner wordt gezien? (n=115) Weet ik niet 15% Ja, enigszins Ja, volledig 26% 47% Nee, helemaal niet 12% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% De meerderheid van de ondervraagden vindt dat men als volwaardig gesprekspartner wordt gezien door de zorgverlener. 12% vindt echter dat men helemaal niet als volwaardig gesprekspartner wordt gezien.

31 P.31 Geen volwaardig gesprekspartner Welke van de onderstaande opties geeft het beste weer op welke manier je gezien wordt? (n=68) Ik word beschouwd als tolk 59% Ik word beschouwd als doorgeefluik Ik word beschouwd als een klein kind Anders 7% 10% 24% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Men geeft aan niet als gesprekspartner te worden gezien, maar als tolk (59%) of doorgeefluik (24%). 10% vindt dat men als klein kind wordt beschouwd.

32 P.32 algemeen Gebruikt je ouder medicijnen? (n=568) 80% 70% 60% 67% 50% 40% 30% 20% 33% 10% 0% Ja Nee De meerderheid van de ouders (67%) gebruikt medicijnen. Dit betreft in de helft van de gevallen 2 tot 3 verschillende soorten medicijnen. Daarnaast geeft 62% aan dat hun ouder ook medicijnen uit de drogisterij of winkels gebruikt.

33 P.33 Weinig problemen bij medicijngebruik (1) Lukt het om al deze medicijnen op de voorgeschreven manier naast elkaar te gebruiken? (n=313) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 95% Ja 5% Nee Indien de ouders meerde medicijnen gebruiken is gevraagd of het lukt om al deze medicijnen naast elkaar te gebruiken. 5% van de ouder heeft hier wel eens moeite mee. Tijdens de Ramadan ondervindt 19% van de ouder problemen bij het gebruik van medicijnen.

34 P.34 Weinig problemen bij medicijngebruik (2) Kun je aangeven of je ouder problemen ondervindt als hij/zij naar de huisarts of specialist gaat? (n=383) Mijn ouder ondervindt geen problemen De bespreking van de verbetering van klachten gaat moeizaam Het bespreken van problemen bij langdurig gebruik van medicijnen gaat moeizaam Uitleg over uitschrijven van een nieuw recept verloopt moeizaam Anders 16% 15% 14% 13% 11% 7% 5% 5% De meerderheid van de ouder ondervindt geen problemen als zijn naar de huisarts of specialist gaan. 54% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Indien men wel problemen ondervindt is dit vaker omdat de zorgverlener niet goed luistert naar de ouder of deze niet begrijpt (16%)

35 P.35 Weinig problemen bij medicijngebruik (3) Kun je aangeven of je ouder problemen ondervindt als hij/zij naar de apotheek gaat? (n=383) Mijn ouders ondervindt geen problemen Uitleg over werking medicijn 13% 72% Uitleg over gebruik en dosering Bij het aanvragen van een herhaling Bespreken van problemen met chronische gebruiken Anders 4% 7% 7% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Men ondervindt nog minder problemen bij de apotheek. 72% geeft aan geen problemen te ondervinden. Indien men wel problemen ondervindt betreft dit problemen met de uitleg over de werking van medicijnen (13%).

36 P.36 Conclusies (1) Men is erg positief over het geven, en vindt ook dat men zelf de meest geschikte persoon hiervoor is. De bereidheid om mantelzorg aan de ouder is erg hoog, slechts 4% geeft aan niet bereid te zijn om mantelzorg. Meer dan de helft van de ondervraagden heeft ook al mantelzorg gegeven. De mantelzorg is vaker aan de moeder gegeven dan aan de vader. De zorg bestond vaak uit het meegaan naar afspraken en bij medicijngebruik. De familie speelt een prominente rol bij de mantelzorg, want 62% van de mantelzorgverleners werden geholpen door familieleden, met name door broers en zussen. Ook degenen die nog geen mantelzorg hebben gegeven staan positief tegenover toekomstige mantelzorg, slechts 8% verwacht geen mantelzorg in de toekomst te gaan geven. Men verwacht vooral persoonlijke verzorging, zoals wassen en aankleden, te gaan geven en mee te gaan naar afspraken.

37 P.37 Conclusies (2) Om goede mantelzorg te kunnen geven moet soms vrije tijd worden ingeleverd. Daarnaast moet men soms ook vrij nemen van het werk. Maar in 31% van de gevallen hoeft men geen extra zaken te regelen om mantelzorg te kunnen geven. Het geven is in sommige gevallen niet altijd even makkelijk. Men kan problemen ondervinden met het vertalen van vaktermen. Ook is men niet alttijd tevreden met de kwaliteit van de verleende zorg. Zo geven sommigen aan niet te vinden dat de zorgverlener tijd heeft voor zijn/haar ouder, of dat zij niet als volwaardig gesprekspartner worden gezien, maar als tolk of doorgeefluik. Men is over het algemeen van mening dat men over voldoende middelen en capaciteiten beschikt om mantelzorg te kunnen geven. Maar indien men wel behoefte heeft aan informatie, betreft dit vaker informatie over hoe om te gaan met de ziekte van de ouder, de zogenaamde do s & don ts. Daarnaast wil men informatie over mogelijke subsidies en andere financiële hulpverlening. Men is erg gebaat bij informatie op de website Marokko.nl. Vooral ervaringsverhalen, do s & don ts en links naar andere websites over mantelzorg worden positief gevonden.

38 P.38 Aanbevelingen De resultaten wijzen erop dat het geven een normale zaak is onder Nederlandse Marokkanen, en dat men ook van plan is om deze zorg. Het is daarom een belangrijke doelgroep om van de benodigde informatie te voorzien. Omdat men erg gebaat is bij informatie op de website Marokko.nl, adviseren wij in te spelen op deze behoefte. Mogelijkerwijs kunnen vaktermen fonetisch worden vertaald naar het Arabisch, zodat problemen bij het vertalen van vaktermen worden verminderd. Het is niet altijd duidelijk welke zorginstellingen samenwerken, of bij wie men terecht kan voor informatie over mantelzorg. Marokko.nl kan als vraagbaak dienen voor vragen over waar men terecht kan. Daarnaast kunnen er links naar overige sites met informatie over mantelzorg worden geplaatst.

39 P.39 Motivaction International B.V. bezoekadres: Marnixkade ZL Amsterdam postadres: Postbus MG Amsterdam T +31(0) F +31(0)