Waterschap Scheldestromen Verslag van de informatieavond over het Project Kustversterking Noorderstrand, gehouden op 16 juni te Scharendijke

Transcriptie

1 Waterschap Scheldestromen Verslag van de informatieavond over het Project Kustversterking Noorderstrand, gehouden op 16 juni te Scharendijke Vertegenwoordigers van Waterschap Scheldestromen: De heer van der Schelde De heer van der Sande De heer Marinisse Aanwezigen: Patrick Koolwijk M. Kristelijn R. Joosse Ad Ruijtenberg P.J. Stouten Leo van Vliet Tom Soeters V.R.H. Scheele Yorg Frank Rob Rameau B. de Smet Thea Horsmans M.E. Haas C. Hoogerhuis Dhr. Elenbaas Piet Fierens Dhr. W. Ginjaar P. van Sante Ria Geluk 1. Welkomstwoord De heer Van der Schelde, lid van het dagelijks bestuur van waterschap Scheldestromen heet alle belangstellenden, omwonenden, recreatiebedrijven en vertegenwoordigers van natuuren milieuorganisaties van harte welkom. Het waterschap Scheldestromen is verantwoordelijk voor de veiligheid met als één van de kerntaken de kustverdediging. Hiervoor werken zij aan diverse projecten in Zeeland voor de versterking van de kuststrook, zoals hier aan het Noorderstrand, een bijzondere locatie, maar een van de meest ingewikkelde projecten. De kust wordt iedere 5 jaar getoetst op veiligheid en er is uitgekomen dat versterking van het kustvak Noorderstrand nodig is voor de veiligheid. Hiervoor zijn plannen ontwikkeld en het waterschap heeft constructieve overleggen met diverse belangenorganisaties en belanghebbenden gehad. Het is een ingewikkeld traject en het waterschap hoopt op een goede gezamenlijke uitkomst. In het dagelijks bestuur zijn op 25 mei jl. de besluiten genomen en omdat het ontwerp-projectplan tot en met 18 juli ter inzage ligt, was dit de aanleiding voor deze informatie-avond. 2. Doel van de bijeenkomst De heer Van der Schelde legt uit dat het doel van deze avond het verstrekken van informatie omtrent het project Kustversterking Noorderstrand, in hoofdzaak over het veiligheidsprobleem, de varianten en de procedure is. Tevens is er gelegenheid voor het stellen van vragen. 3. Veiligheidsprobleem / technische toelichting varianten De heer Van der Sande laat het veiligheidsprobleem op de kaart zien. Als er te weinig zand in de duinen aanwezig is, is de veiligheid in gevaar en moeten we maatregelen nemen. Bij een deel van het Noorderstrand is het duin te smal en door de specifieke situatie hebben we hier ook te maken met extra zandverlies door het langstransport te maken. Indien men gaat verzwaren, moet men dit niet alleen op het kritische punt doen, maar over een veel groter gebied, opdat de veiligheid van het gehele gebied voor de komende 50 jaar gegarandeerd is. Liever in één keer goed oplossen dan het in twee keer aanpakken. De veiligheidsnorm in Zeeland voor alle waterkeringen is 1:4000.

2 Alternatievenstudie In drie richtingen zijn alternatieven gezocht: zeewaartse, consoliderende en landwaartse oplossingen. Zeewaartse oplossingen zijn: Duinverzwaring Duinverzwaring + uitbouw strand Duinverzwaring + uitbouw strand + uitbouw vooroever Kunstriffen / eilanden voor de kust Golfbreker / strekdam loodrecht op de kust Hangend strand Landwaartse oplossingen zijn: Duinen binnenwaarts versterken De Rampweg is al een klein dijkje, deze kan men verhogen en opwaarderen tot een primaire kering met versterking in noordelijke en zuidelijke richting Het profiel van de duin landwaarts opsluiten met een damwand / keermuur Consoliderende oplossingen zijn: Duinvoetverbetering aan voorkant Een hele dijk in het duin bouwen Het bouwen van een damwand in het duin Men heeft de oplossingen geanalyseerd gebruikmakende van de criteria omgevingsfactor, recreatie, natuur en kosten. Hiermee zijn drie alternatieven geselecteerd, namelijk: De zeewaartse oplossing met duinverzwaring + uitbouw strand + uitbouw vooroever Het versterken van de duinen binnenwaarts Het plaatsen van een damwand in de duin Zeewaartse variant Harde oplossingen zoals hangend strand, golfbrekers dwars op de kust zijn hier niet gewenst omdat dit niet past in een omgeving met alleen zachte elementen en minder effectief is omdat kans op achterloopsheid groot is. Daarom is gekozen voor oplossingen met alleen zand. Voor een zeewaartse verzwaring zal men eerst de onderwateroever uitbouwen voordat men het strand en vervolgens het duin ophoogt. Alleen de aanleg van een zeewaartse duinverzwaring is niet effectief omdat deze snel zal eroderen, hetgeen na de zeewaartse duinverzwaring van 1990 binnen vijf jaar is gebeurd. Sinds de aanleg van de Brouwersdam is de geulbodem omhoog gekomen en is de geulwand naar buiten uitgebouwd. Dit proces gaat heel langzaam en het zal nog 30 jaar duren voordat een nieuwe evenwichtsituatie met een stabiele kustboog zich heeft gevormd. Processen op het strand en de onderwateroever gaan over een grote lengte in langsrichting door, zodat de verzwaring zich over 2200 m uitstrekt, waarvoor men 1,7 miljoen m3 zand nodig heeft. De kosten voor deze variant zijn berekend op 15,2 miljoen euro. Twee mogelijke morfologische ontwikkelingen: een gunstige en een lokaal ongunstige ontwikkeling. Bij een gunstige ontwikkeling ontstaat direct een stabiele kustboog waardoor de 2

3 veiligheid op termijn toeneemt doordat de geulwand zich verder uitbouwt en het strand verder omhoog komt. Bij een lokaal ongunstige ontwikkeling is de kustboog niet direct stabiel en zal extra suppletie zand nodig zijn om de veiligheid overal te kunnen waarborgen. Vanuit het waterkeringsbelang wordt het ontwerp altijd op een ongunstig scenario gebaseerd. Landwaartse variant Het overgrote deel van de verzwaring zal in het duin zelf plaatsvinden. Aan landzijde hoeft men alleen maar op de plek waar het probleem ligt te verzwaren. Er gaat dan wel natuurwaarde verloren door inperking van de Zoete en Zoute haard. Dit wil men op een andere manier compenseren. De verzwaring strekt zich uit over 1200 meter. Hiervoor heeft men m3 zand nodig en de kosten zijn 4,2 miljoen euro. Dit is veel lager dan bij de zeewaartse variant. Damwand variant De damwand wordt midden in het duin geplaatst en zorgt voor de veiligheid tegen overstromen. De damwand heeft een lengte van 15 tot 24 m. Nadelen van deze variant zijn de hoge kosten (ca. 29 miljoen euro) en de sterke verstoring van de hydrologische situatie. Daardoor is deze variant bij de uitwerking afgevallen. 4. Proces van toetsing tot aan MER / Kustversterkingsplan De heer Marinisse informeert dat in de Algemene Vergadering van het waterschap op 14 oktober 2010 is besloten om de landwaartse variant nader uit te werken. Dit heeft twee redenen: 1. Geen van de betrokken overheden (provincie, gemeente en het waterschap) is bereid om het financiële verschil van 11 miljoen euro tussen de zeewaartse en landwaartse oplossing te betalen en; 2. Het nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma van het Rijk heeft aangegeven dat de zeewaartse oplossing zowel op het gebied van duurzame veiligheid als op het gebied van kosten ondergeschikt is aan de landwaartse oplossing en daarom niet voor subsidie in aanmerking komt. Hierbij is wel nadrukkelijk de aandacht gevraagd voor de aanwezige natuur. Men is wettelijk verplicht natuurgebied te compenseren met mitigerende maatregelen om hydrologische aantasting tegen te gaan. Hiervoor heeft men met diverse natuur-, milieu- en landschapsorganisaties gesprekken gehad en de signalen die hieruit voortkwamen zijn in het milieueffectrapport, de natuurtoets en het ontwerp-projectplan meegenomen. 5. Planning / vervolgtraject De heer Marinisse geeft een overzicht van de actuele stand van zaken. Alle adviezen en bevindingen zijn verwerkt in het nu voorliggende MER. In paragraaf (pagina 60) van het MER kan men de onderbouwing voor de keuze voor de landwaartse variant vinden. De plannen liggen t/m 18 juli ter inzage. Op basis van ingebrachte zienswijzen wordt de antwoordnota opgesteld voor het dagelijks bestuur. Op 17 november a.s. zal men de antwoordnota zienswijzen, de MER en het projectplan ter besluitvorming voorleggen aan het dagelijks bestuur en de Algemene Vergadering. Daarna zal deze naar de Gedeputeerde Staten gaan, die het bevoegd gezag is om op grond van de Waterwet de nota goed te keuren. 3

4 De planning is om de aanbesteding in oktober 2012 te houden en in november 2012 te starten met de uitvoering. Het werk moet in maart 2013 gerealiseerd zijn. Bewust is ervoor gekozen niet in het zomerseizoen te werken om overlast voor het recreatieve bedrijfsleven te minimaliseren. Vraag: Krijgen we geen zandverplaatsing indien alle begroeiing eraf gaat, dit in verband met de strandpaviljoenen. De heer Marinisse: De begroeiing gaat er niet volledig, maar tot op zekere hoogte af (vanaf het strand tot voorbij de duintop blijft de begroeiing intact). Door middel van voorzieningen zoals het plaatsen van schermen en kokosmatten, wordt de verstuiving verder tegengegaan. Ook vanuit milieutechnisch oogpunt is dit belangrijk, want we willen geen verstuiving van zand in de Zoete en Zoute Haard. 6. Vragen Veiligheid De heer Haas: Er zijn drie opties besproken en er is gekozen voor de goedkoopste, is dit de minste qua veiligheid en toekomstinvesteringen? De heer Van der Sande: de landwaartse oplossing biedt de meeste duurzame veiligheid. Immers elke morfologische ontwikkeling bij het Noorderstrand zal ertoe bijdragen dat hier ter plaatse de veiligheid op termijn toeneemt. Men wil wel genoeg strand houden en strandrecreatie heeft te maken met kustlijnzorg. Vanuit de overheid is bepaald dat de strandligging van de basiskustlijn van 1990 gegarandeerd moet blijven. De ligging van de laagwaterlijn en het strand blijven gelijk, ook als de zeespiegel gaat stijgen. Het strand zal dan geleidelijk met gelijke tred worden opgehoogd. De heer Fierens: Op Schouwen-Duiveland is op twee plaatsen onvoldoende zand en er wordt pas dit najaar gesuppleerd, hetgeen nu al problemen geeft. De heer Marinisse: Rijkswaterstaat heeft bevestigd dat er in juli een gunning gaat naar een aannemer welke verplicht wordt vóór 1 juli 2012 gereed te zijn. Rijkswaterstaat heeft een eigen beleid voor aanbestedingen waar het waterschap geen invloed op heeft. De heer Rameau trekt de samenwerking tussen het waterschap en Rijkswaterstaat in twijfel en stelt dat het waterschap weinig beslissingsbevoegdheid heeft over de basiskustlijn. De heer Van der Schelde stelt dat de basiskustlijn nu niet ter discussie staat en dat er wel degelijk goed overleg is met Rijkswaterstaat. De heer Rameau: Door de keuze voor de goedkope variant van het niet aanvullen van het voorland zullen we door golfslag grote duinafslag hebben bij een grote storm waardoor arbeid en kosten worden tenietgedaan. Tevens vraagt hij zich af wat de relatie is tussen de gekozen variant en het programma van Rijkswaterstaat. Ook bij aanvullen van het strand en de vooroever gaat een grote storm gepaard met duinafslag. Dit zand komt tijdens de storm op het strand terecht en zal na de storm door de stroming deels de geul in verdwijnen en door de wind deels in het duin terug worden geblazen. Afhankelijk van het structureel verlies aan zand, de aanwezige overmaat aan veiligheid en de minimaal gewenste hoeveelheid zand blijft een suppletie na verloop van tijd noodzakelijk. Een storm kan dit proces versnellen. 4

5 Natuur De heer Van Sante: Waar ligt de compensatie voor Natura 2000? Wat zal het effect zijn van het aanvoeren van zand door vrachtwagens en via welke wegen gaat dit plaatsvinden? De heer Marinisse: In de MER is beschreven dat er nog een onderzoek zal plaatsvinden naar potentiële locaties voor natuurcompensatie, waarvan de afronding op 1 oktober a.s. gepland is. Vraag: Staat het in de wet wat er moet plaatsvinden? De heer Marinisse: dit staat duidelijk in de rapportages vermeld. Recreatie De heer Rameau: Welke suggesties van diverse partijen zijn er niet meegenomen? Bijvoorbeeld fietsroutes tot Neeltje Jans en eventuele financiële bijdragen van andere overheden. De heer Marinisse: Er zijn drie zwakke schakels vastgesteld, te weten Westkapelle, Vlissingen en Zeeuws-Vlaanderen. Het Rijk is bereid om bij nieuwe projecten subsidie voor het aspect veiligheid te verstrekken indien de regio wil bijleggen voor recreatieve infrastructuur. Het aspect ruimtelijke kwaliteit wordt in de andere gebieden niet gesubsidieerd. Het waterschap heeft de gemeente gevraagd naar wensen voor dit project. De verkeersveiligheid op de Rampweg is zeer slecht, ideaal zou een vrij fietspad zijn. Hierbij ligt de nadruk op veiligheid. De heer Rameau stelt dat het een zinvol onderwerp is en hij voelt de bereidheid van het Waterschap om mee te werken aan de ontwikkeling van zo n fietspad. De heer Van der Schelde: Deze discussie is hier niet relevant. De gemeente moet een visie over de invulling van dit gebied en de Brouwersdam afgeven en ervoor zorgen dat recreatie en toerisme een toegevoegde waarde krijgt. De heer Rameau vraagt om de toezegging van het waterschap om met andere overheden aan tafel te gaan zitten om dit onderwerp te bespreken. De heer Van der Schelde: we zullen uw reactie in het overleg met de gemeente meenemen. De heer Van Vliet: Wat is het effect voor de Brouwersdam? Hij mist de recreatienorm bij Rijkswaterstaat en de gemeente, rekening houdend met de jachthaven. Het Rijk heeft in de 90-er jaren geen basiskustlijn vastgesteld bij de dammen. Vanuit de regio is toen gevraagd om per dam een minimale hoeveelheid zand te garanderen door het vaststellen van één basiskustlijn voor de totale dam. Hiermee zou dan een minimale hoeveelheid zand ergens voor de dam verzekerd kunnen zijn. Het rijk heeft destijds dit regionale voorstel niet overgenomen. Alleen als de standzekerheid van de dam in gevaar komt zal het rijk maatregelen treffen. De heer Fierens, voorzitter Strandpaviljoenvereniging Schouwen-Duiveland mist de samenwerking met Rijkswaterstaat in verband met de hertoetsing basiskustlijn en hij mist de recreatie. Het strand is in eerste plaats een stuk kustverdediging. Wat doen we tegen het gevaar voor de recreatie als het strand niet voldoende opgehoogd wordt, waardoor het droge strand verdwijnt? Het Rijk heeft in de 90-er jaren al eerder het verzoek uit de regio afgewezen om alleen voor de recreatie een norm vast te stellen. Hierdoor is het niet mogelijk een minimale strandbreedte te garanderen. Echter door het schuiven van zand van de laagwaterlijn naar de hoogwaterlijn kan de situatie met een breder droog strand gecreëerd worden. Dit wordt door de stichting strand exploitatie op meerdere stranden op Walcheren gedaan en is toegestaan vanuit het waterkeringbelang. 5

6 De heer Elenbaas, recreatieondernemer, mist aandacht voor voetgangers en fietsers, zoals de verbinding met Renesse voor voetgangers. Al eerder besproken en wordt in het overleg met de gemeente meegenomen. De heer Hoogerhuis: Het doortrekken van de fietsroute van Nieuw Haamstede tot Brouwersdam zou in dit project meegenomen kunnen worden. Renesse zou met Brouwersdam verbonden kunnen worden door een goed fiets- en wandelpad. Al eerder besproken en wordt in het overleg met de gemeente meegenomen. De heer Kats meent dat de recreatieve aspecten niet voldoende worden meegenomen en vreest in de toekomst een sterk duin zonder strand. De provincies hebben in juni 2011 een voorstel ingediend om te komen tot een norm voor de recreatie. Deze ontwikkelingen staan echter los van het kustversterkingplan. De heer Ruijtenberg: Een fietspad zou fantastisch zijn voor recreatie en zou tevens als vluchtweg bij calamiteiten kunnen dienen. Al eerder besproken en wordt in het overleg met de gemeente meegenomen. Overig De heer Elenbaas vraagt naar zoetwatervoorzieningen voor de agrariërs. Antwoord De heer van der Schelde: deze discussie is hier niet relevant. De heer Haas mist in deze discussie het punt over het effect van de stroming, omdat deze zeer sterk is. Extra afslag door langsstroming vormt een van de oorzaken dat de veiligheid onvoldoende gewaarborgd is. Ook door het rijk wordt hierom bij zandsuppleties extra zand weggelegd. De heer Scheele: Eigenlijk hadden we 40 jaar geleden de geul met zand moeten volstorten. Hij zou graag een berekening willen zien wat het effect zal zijn op de schade-ontwikkeling indien men 2 miljoen m3 onder water verwerkt. Misschien is het op de langere termijn goedkoper, omdat het zand vanzelf in de kust komt. De heer van der Sande: Op plaatsen waar het rijk het nodig vindt, wordt er zeker dergelijke hoeveelheden zand gestort. Hier regelt de natuur het zelf. Het rijk heeft tot dusver deze locatie niet gekozen om een erosiebuffer aan te leggen. Vertegenwoordiger van Staatsbosbeheer: Misschien is dit een goed alternatief vanwege de veiligheid in combinatie met de nevenfunctie recreatie. De heer van der Sande: Dit heeft vooral met onderhoud te maken. Als je 2 miljoen m3 stort, moet je je afvragen wat is het verschil zou zijn met als je niets zou doen. Als je iets supplieert, regelt de natuur het vanzelf, daarom is het kostentechnisch nadelig om het in 1 keer aan te leggen. Opmerking: Het betreft hier wel een stuk natuur van hoge waarde. Met het dichtmaken van de geul heeft men meer kosten, maar kan men de natuur redden. De heer van der Sande stelt dat de kosten 20 miljoen euro extra zijn. Vraag: Onderhoud, veiligheid en duurzaamheid op de langere termijn: wat zijn de verhoudingen, hoe staat Rijkswaterstaat hierin? De heer van der Sande legt uit dat de berekening al is gemaakt en dat de kans groot is dat de onderhoudskosten zoveel meer worden. De heer Rameau vindt dat het te lang duurt voordat daadwerkelijk zandsuppletie plaatsvindt. 6

7 De heer Marinisse: Er wordt nu gewerkt aan het suppletieprogramma in samenwerking met diverse overheden en dit wordt aan het Rijk voorgelegd. Alle Zeeuwse overheden, ook het waterschap proberen bij het Rijk pleidooi te houden voor suppleties ook voor recreatief belang. Om 22 uur sluit de heer Van der Schelde de avond af met dank aan de heren Van der Sande en Marinisse voor hun toelichtingen. Hij dankt de aanwezigen voor hun belangstelling. 7