Ondernemend Bibliotheekwerk

Transcriptie

1 Ondernemend Bibliotheekwerk Ideeën voor professionalisering van opdrachtgeverschap en krachtenbundeling bij innovatie Peter van Eijk

2 aanleiding en introductie De marktomstandigheden zijn en blijven uitdagend: subsidiemogelijkheden staan onder druk; de ontwrichtende werking van ICT zet door: de relevantie van een fysieke collectie neemt af. Wat te doen? Productieve gesprekken zijn nodig tussen gemeenten en bibliotheken over het heruitvinden van bibliotheekfuncties. Hoe kan het innovatief vermogen van de KB en van provinciale service organisaties hierbij worden betrokken? Wat zijn mogelijke onderwerpen voor een gespreksagenda?

3 Introductie: productieve gesprekken zijn de basis voor de effectiviteit van beleid Beleidsvorming, management van verandering bibliotheekinnovatie: mensenwerk! verhaal : definitie van de uitgangssituatie Voorwaarde voor een productief gesprek is een gedeeld beeld van de uitgangssituatie (H. Tirion, beleidseffectmeting en legitimiteit. wezentje blz. 18)

4 : hoe kunnen bibliotheken en overheden groei in waardecreatie realiseren? Gewenste positie B? B? B? A Uitgangssituatie

5 Introductie: we maken wat we bedenken Londen: jurist Beveridge ontwerpt contouren in : Commissie Van Rhijn 1947: Noodwet ouderdomsvoorziening 1957: AOW (Drees) 1965: Alg. Bijstandswet 2015: 3 D transitie

6 Waardecreatie: wie levert welke bijdrage? wethouders Coalitieprogramma s ( wat ) beleidsadviseurs gesprekken: - vertalen wat-hoe - subsidie - voortgang diensten en producten leveren Doelgroepen: welke klussen hebben zij te klaren? welke voordelen kunnen zij verwachten van bibliotheekproposities? bibliotheekprofessionals

7 Ondernemend bibliotheekwerk: Gaby Lafeber (bibliotheek Rivierenland) Waar het in wezen om draait is dat je kunt uitleggen wat je toegevoegde waarde is, wat je bijdraagt aan maatschappelijke effecten. Als je dat niet meer lukt ben je niet meer levensvatbaar. Je moet innoveren, juist in tijden van bezuinigingen.

8 Opties voor gemeentebestuurders Bibliotheekwerk nieuw bestaand samen heruitvinden handhaven status quo bestaand subsidie uitzetten in de markt uitleenfunctie uitzetten in de markt nieuw Subsidierelatie

9 De oude fysieke bibliotheek krimpt NRC 14 mei 2014: Niet vernieuwen is uitsterven De bibliotheek moet zich heruitvinden anders zal ze uitsterven (minister OCW) Vragen: Hoe relevant blijft bibliotheekwerk in de komende jaren? Hoe pakken we heruitvinden effectief aan? Is er een stip op de horizon?

10 Er is geen stip op de horizon Annet Aris (docent digitale strategie Insead): het probleem is dat een groeiend aantal bedrijven geen stip meer aan de horizon heeft (FD ) de digitalisering heeft vele stippen doen verdwijnen, om te beginnen in de media industrie Het gaat er niet meer om waar de weg heengaat, maar hoe je samen een weg kan vinden

11 Stellingen Van burgers wordt veel gevraagd: instandhouding van bibliotheekfuncties is mede daarom een overheidstaak. De wet noemt 5 functies voor bibliotheken. Geef voorrang aan dè maatschappelijke opdracht van de bibliotheek: bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling. Het is uiteindelijk de burger die de maatschappelijke waarde bepaalt van de bibliotheek. Wat betreft de toekomst van bibliotheekwerk hebben bestuurders verschillende opties: samen heruitvinden met bibliotheekprofessionals heeft nu veelal de voorkeur.

12 De bedoeling van bibliotheekwerk

13 Behoud de idealen: Bildung Bildung: zelfontplooiing Wilhelm von Humboldt: streven naar algemene ontplooiing van alle menselijke kwaliteiten Cognitief Ethisch Esthetisch

14 Behoud de idealen: Volksverheffing Greve: het Openbaar leesmuseum als instelling van opvoedkundige beteekenis voor het geheele leven Volksverheffing!

15 Bij ondernemend bibliotheekwerk is de bedoeling leidend Bron: Verdraaide organisaties

16 De bedoeling van bibliotheekwerk: mogelijkheden in het sociaal domein Bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen en de verbetering van hun kansen in de maatschappij Over welke kennis en vaardigheden moet een inwoner van Nederland beschikken? ( Meedoen in de samenleving Rijnbrinkgroep, 2014) Ik kan mezelf redden Ik voel me verbonden met anderen Ik ben betrokken bij de samenleving Ik lever een actieve bijdrage

17 Ondernemend bibliotheekwerk: over permanent innoveren en de mogelijkheden van de bibliotheekwet

18 Investeren in nieuwe bibliotheekfuncties Leer van andere sectoren die investeren in reinventing business : Transitie entransformatie vereisen meerjaren investering Centraal: aanpassings- en innovatievermogen Prioriteit: vernieuwen bedrijfsmodel Voorbeelden van de buren : NL ziet Blendle Elly s choice

19 Waardepropositie ontwerp

20 buren en innovatie: Omroepen

21 buren en innovatie: Blendle

22 buren en innovatie: uitgevers

23 Bruna lanceert onbeperkt lezen

24 De Correspondent: wekelijkse attendering

25 Permanent innoveren: 4 invalshoeken Top Down: bestuur bepaalt richtinggevend kader voor innovatie Organisatiedoelen, meerjaren strategie, Innovatie Agenda en budget Beoordelingscriteria voor innovatieprogramma (looptijd drie jaar ) Innovatiemanagement: de manier waarop we het innovatieproces gaan organiseren Bottom up: Ideeën vanuit organisatie: Zoeken (allen), Selecteren (directie op basis van criteria), Implementeren (projectteams) n.b: ideeën uit de organisatie betreffen vrijwel altijd incrementeel innoveren ( kleine i ) Peer to Peer: Samen met Partners een dienst/product ontwikkelen (zie Business Model en Crazy Quilt) Voorbeeld: Apple & Nike, zie N.b.: Wanneer is dit succesvol? Hoe is verantwoordelijkheden, bevoegdheden, taken? Outside in: Betrek klanten bij ideeontwikkeling ( customers want to be part of the business ) Voorbeeld: HEMA, zie N.b. Wanneer is dit succesvol? Hoe is verdeling verantwoordelijkheden, bevoegdheden, taken?

26 Betrek klant bij innovatie: voorbeeld HEMA

27 Een hybride bibliotheek? Term wordt sinds 1996 in bibliothecaire context gebruikt (Oppenheim en Smithson 99) Bibliotheekwet biedt de mogelijkheid om het hybride concept te vertalen naar waardeproposities voor diverse klantsegmenten Kenmerkend is de unieke combinatie van: fysieke diensten (veilige werkplek, toegang tot gedrukte media, huiskamer van de stad, taalcafé, computertrainingen,.. ) digitale diensten (7x24 uur toegang tot niet-openbare bronnen, gepersonaliseerde informatieservice op basis van klantprofiel, actuele beschrijving van het groeiende e-content aanbod)

28 De hybride bibliotheek? Bedoeling: een bibliotheekvoorziening met waardeproposities voor miljoenen Nederlanders en een focus op persoonlijke ontwikkeling. Hoofddoel ? Groei in waardecreatie! vergroot het bereik onder diverse klantsegmenten maak het aanbod aan producten/diensten meer onderscheidend moderniseer de dienstverlening

29 Hoe? Wie? KB neemt voortouw en vormt kopgroep met enkele locale fysieke bibliotheken en Provinciale Service Organisaties Bestuurders kiezen voor optie Samen heruitvinden geef bescherming en ruimte: Zoektocht Nodig vertegenwoordigers van verschillende klantsegmenten uit voor leveren inbreng: panel bestaande bibliotheekleden (bijv. Plusbibliotheken) platform zzp-ers vertegenwoordigers scholen en zorginstellingen Maak gebruik van goede aanzetten die er in de praktijk al zijn en bundel veelbelovende initiatieven!

30 Bundel goede initiatieven persoonlijke informatieservice: Almere

31 Bundel goede initiatieven: CDR

32 Bundel goede initiatieven: Apeldoorn

33 Stellingen Bibliotheken in Nederland staan voor een grote transitieopgave: een krachtenbundeling op het gebied van innovatie is van belang Belangrijke onderdelen van een innovatie aanpak zijn: hanteren gemeenschappelijk begrippenkader en modern gereedschap; evaluatie projecten klanten direct betrekken heldere rolverdeling Provincie, Gemeenten, Bibliotheken, PSO, KB Directieleden van bibliotheken en PSO s zijn maatschappelijk ondernemers: diegenen die waarde kunnen creëren voor diverse doelgroepen en opdrachtgevers, hebben een toekomst

34 Ideeën voor de gespreksagenda

35 Gespreksagenda Bepaal de overlegstructuur en blijf rolvast: Wie overlegt met wie? (bestuurlijk, ambtelijk) KB, PSO, Provincie Mogelijke onderwerpen: Innovatielessen Inspiratie bij de buren (zien, voelen, veranderen ) Aanpak : mogelijkheden van de wet, uitvoeringsovereenkomsten, meer sturen op outcome, Agendaverbinding: landelijk (KB)- regionaal - locaal (de hybride bibliotheek) de Wie vraag : wie doen de uitvoering bij de bibliotheek Professioneel opdrachtgeverschap gemeente Bestemming winst van bibliotheek

36 Reacties? Altijd welkom! of