Agenda raadsavond. 27 juni Schorsing. Besluitvorming raad

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Agenda raadsavond. 27 juni Schorsing. Besluitvorming raad"

Transcriptie

1 Agenda raadsavond 27 juni :00 uur Raadzaal Besluitvorming raad 1) Opening; 2) Vaststelling van de agenda; 3) Besluitenlijst besluitvorming raad 30 mei 2016; 4) Lijst van ingekomen stukken; 5) Hamerstukken: a) Begrotingswijziging n.a.v. de 4 maands rapportage; b) Zienswijze raad vangnetuitkering 2015; c) Wijziging GR Omgevingsdienst West-Holland; d) Jaarrekening ) Onteigening Braassemerland, Deelgebied De Poelen; 7) Perspectiefnota 2017; 8) Sluiting. Voorzitter: K.M. van der Velde - Menting Schorsing 21:30* 23:00 uur Raadzaal Politiek forum 1) Opening; 2) Vaststelling van de agenda; 3) Brieven Lijst Ingekomen Stukken: a) Werkgroep Geluidhinder KenB Noord; b) Inwoner Leimuiden inzake woonboot Raadhuislaan. 4) Invoering Diftar: 5) Huisvestingslasten SWA; 6) Concept zienswijzen begrotingen 2017 Verbonden Partijen: a) Holland Rijnland; b) Veiligheids Regio; c) Sociale Werkvoorziening Alphen; d) RDOG HM; e) Omgevingsdienst West Holland. 7) Spreekrecht over niet geagendeerde onderwerpen; 8) Besluitenlijsten politiek forum 25 april en 9 mei 2016; 9) Terugkoppeling regiozaken; 10) Vragenkwartier; 11) Sluiting. Voorzitter: K. Straver van der Wereld * De aanvangstijd is indicatief.

2 Aan de leden van de raad datum ons kenmerk uw brief van uw BSN uw kenmerk behandeld door onderwerp bijlage(n) 15 juni 2016 Griffie Brieven Lijst Ingekomen stukken ter bepreking 2 Geachte leden van de raad, Tijdens de raadsavond van 30 mei 2016 is op verzoek van de raad de onderstaande brieven van de Lijst Ingekomen Stukken in categorie IV geplaatst: 1) Werkgroep Geluidshinder Kaag en Braassem Noord inzake Gezondheid Bevolking Kaag en Braassem; 2) Brief van inwoners uit Leimuiden inzake woonboot Raadhuislaan 25. Dit heeft tot gevolg dat de brieven ter bespreking aan de raad wordt aangeboden en geagendeerd worden voor de raadsavond (politiek forum) van 27 juni Pagina 1 van 1

3 Leimuiden April 2016 Aan: Cc: College van Burgemeester en Wethouders Gemeente Kaag en Braassem Gemeenteraadsleden van de Gemeente Kaag en Braassem Dorpsraad Hoogmade Dorpsraad Kaag Dorpsraad Leimuiden Dorpsraad Oud Ade Dorpsraad Rijnsaterwoude Dorpsraad Woubrugge Van: Werkgroep Geluidshinder Kaag en Braassem Noord Betreft: Gezondheid Bevolking Kaag en Braassem Geacht College en Leden van de Gemeente raad, Aanleiding In augustus vorig jaar heeft de werkgroep aandacht gevraagd voor mogelijke negatieve milieu effecten a.g.v. infrastructurele groeiontwikkelingen in de gemeente zowel land- als luchtzijdig en voorgesteld tot een plan van aanpak te komen om de milieu ontwikkelingen te gaan monitoren te beginnen met een 0 meting om zodoende tijdig mitigerend acties te kunnen ondernemen.. In een vervolg gesprek met de betrokken wethouder heeft ondergetekende toegezegd een Factsheet te produceren waarin de diverse aspecten van de problematiek nader zouden worden geduid. Status Door de intensieve betrokkenheid van de werkgroep bij de ontwikkelingen in het Schiphol dossier is het niet mogelijk gebleken te voldoen aan de gedane toezegging. Het feit dat de Omgevingsraad Schiphol besloten heeft, in oktober 2016 te starten met een 2 jaar durende vliegroute experiment is aanleiding voor de werkgroep, door gebrek aan voldoende capaciteit, zich terug te trekken als initiatiefnemer voor het Meten is Weten project. Echter De recente uitzending van ZEMBLA i.z. Ultra Fijnstof acht de werkgroep voldoende verontrustend om de Raad van Kaag en Braassem op te roepen pro actief te handelen. Niet te verschuilen achter uitspraken als : er zijn nog geen normen vastgesteld of het is nog niet bewezen maar aan te dringen bij de centrale overheid om alle door RIVM aanbevolen vervolg onderzoeken uit te voeren. (RIVM Rapport ) Dit in het algemeen belang van de leefbaarheid in de Gemeente zeker ook voor de volgende generaties waar, naar de mening van de werkgroep, de bestuurders van nu zich ook verantwoordelijk zouden moeten voelen.

4 De publicatie in het Leidsch Dagblad, dat een groot transport interesse heeft zich te vestigingen op Drechthoek II werd door betrokken wethouder bij een bijeenkomst van de Stichting het Groene Hart in Leimuiden weliswaar ontkent maar niet expliciet uitgesloten. Voor de lokale samenleving in Leimuiden verontrustend, gezien het feit dat vrachtwagens, m.n. warmdraaiende, eveneens een belangrijke bron van Ultra Fijnstof emissie zijn. Oproep/Bereidheid Gemeenteraad 1. Onderschrijft de gemeenteraad de noodzaak van het uitvoeren van alle vervolg onderzoeken zoals in het RIVM rapport zijn aangegeven. 2. Is de gemeenteraad bereid het College op te dragen de centrale overheid in kennis te stellen van de door Kaag en Braassem onderkende noodzaak tot vervolg onderzoeken en op te roepen deze onderzoeken uit te voeren.. 3. Is de gemeenteraad bereid, bij eventuele uitvoering van Drechthoek II, vestigings criteria vast te stellen waarbij o.a. transport bedrijven kunnen worden uitgesloten. Hoogachtend Werkgroep "Geluidshinder Kaag en Braassem Noord" R.P. Loekenbach

5 Raadsavond 27 juni 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema Onderwerp Invoering diftar Beslispunten 1. Diftar in te voeren op basis van volume/frequentie per ; 2. Een voorbereidingsbudget van beschikbaar te stellen en in de dekking hiervan te voorzien door te beschikken over de algemene reserve. 3. Een onderzoek uit te (laten) voeren naar de wijze waarop inzameling van gescheiden fracties kan worden verbeterd. Wat willen we bereiken In landelijk beleid is vastgelegd dat in % van het huishoudelijk afval gescheiden moet worden. Dit doel is in het Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval uitgewerkt tot een doelstelling van maximaal 100 kilogram huishoudelijk restafval per inwoner per jaar. In de Perspectiefnota/Begroting 2016 is het volgende opgenomen: Resultaat: Verbeteren van de afvalscheiding met het doel minder restafval per inwoner (100 kg restafval per inwoner per jaar). Inspanning: Verder onderzoek doen naar gedifferentieerde tarieven. Wat gaan we daarvoor doen Om de hoeveelheid restafval te beperken voert de gemeente gedifferentieerde tarieven (diftar) in per Dit systeem van diftar betekent dat inwoners betalen per keer dat ze restafval aanbieden en het zorgt op deze manier voor een positieve prikkel om minder restafval aan te bieden Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 1 van 6

6 Inleiding Om aan de landelijke doelstelling van 100 kg restafval per inwoner te voldoen is het noodzakelijk de afvalscheiding te verbeteren. Een effectieve methode is de invoering van gedifferentieerde tarieven (diftar), waarbij de hoogte van de afvalstoffenheffing afhangt van de hoeveelheid afval die per huishouden wordt aangeboden. Op 14 december jl. is in een brief aan uw raad het volgende aangegeven (deze brief is tevens als bijlage toegevoegd): Op basis van het bovenstaande is ons voorstel om in juli 2016 met een raadsvoorstel te komen waarin u wordt gevraagd in te stemmen met het invoeren van Diftar op 1 januari 2017 en toe te werken naar omgekeerd inzamelen als uiteindelijke oplossing in Omgekeerd inzamelen kan dan worden ingevoerd nadat de inwoners meer bekend zijn geworden met het scheiden van afval. We stellen dan ook een tweetraps oplossing voor. Dit raadsvoorstel behandelt de eerste stap, de invoering van diftar. Onderbouwing Invoering van diftar op basis van volume/frequentie per Uit landelijke gegevens blijkt dat de invoering van gedifferentieerde tarieven leidt tot een afname van de hoeveelheid restafval met wel 40%. Dit blijkt ook uit de cijfers van de gemeenten in de Cyclusregio die diftar hebben ingevoerd. Bijvoorbeeld: in Bergambacht is de hoeveelheid restafval gedaald van 209 kg per inwoner in 2012 tot 122 kg per inwoner in Ter vergelijking: de hoeveelheid restafval in Kaag en Braassem bedroeg 204 kg per inwoner in Bij diftar bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast deel (basistarief) en een variabel deel. Het variabele tarief is alleen van toepassing op het restafval. Alle andere afvalfracties worden niet belast. Hoe meer restafval een inwoner aanbiedt, hoe hoger de heffing wordt. Op deze manier worden inwoners gestimuleerd het afval zoveel mogelijk te scheiden. Bij volume/frequentie diftar is het variabele deel van de afvalstoffenheffing afhankelijk van zowel het containervolume als van het aantal keer dat de container wordt geleegd (frequentie). Deze vorm van diftar komt het meeste voor en wordt ook gehanteerd in de Cyclus-regio. Bij laagbouw wordt het restafval, net als in de huidige situatie, ingezameld met minicontainers, bij hoogbouw wordt door middel van ondergrondse verzamelcontainers ingezameld. Hierop zijn enkele uitzonderingen mogelijk, omdat er in het verleden bij nieuwbouw ook laagbouw is gekoppeld aan ondergrondse verzamelcontainers. Per situatie moet bekeken worden of deze laagbouw aangesloten blijft op de ondergrondse containers of dat ze alsnog een minicontainer ontvangen. De minicontainers voor restafval moeten gechipt zijn, de verzamelcontainers werken met een toegangspas. Hiertoe moeten alle minicontainers voor restafval in Kaag en Braassem oost worden vervangen door een minicontainer met chip. Ook moeten voor ongeveer 150 locaties met bovengrondse verzamelcontainers bekeken worden of en waar de ondergrondse containers geplaatst kunnen worden. Voor de overige onderdelen wijzigt de afvalinzameling niet. De inzameling van gft blijft door middel van minicontainers plaatsvinden en plastic en drankenkartons worden door middel van zakken ingezameld. De inzameling van glas, papier en textiel vindt plaats via het huidige systeem van verzamelcontainers en huis-aan-huisinzameling. Voor de inzameling van deze fracties hoeft niet per keer betaald te worden, maar deze kosten worden meegenomen in het basistarief. Naar aanleiding van het advies van het Duurzaamheidsplatform (zie verder het kopje participatie ) wordt wel bekeken op welke manier het serviceniveau voor de gescheiden fracties kan worden verbeterd Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 2 van 6

7 Uitvoering Eenmalige kosten Aan de invoering van diftar zijn eenmalige kosten verbonden: projectkosten en materiële kosten. Deze eenmalige kosten bedragen , afgerond (excl. BTW). De eenmalige projectkosten bestaan uit projectbegeleiding ( ), locatieonderzoek ( ), uitvoeren van volume-enquête en kosten communicatie(materiaal) ( 5.000). Voor de projectbegeleiding wordt een extern adviseur ingehuurd, die deze kosten met zich meebrengt. Het locatieonderzoek omvat de volgende onderdelen: Op ong. 100 locaties moet de huidige bovengrondse verzamelcontainer worden gewijzigd in een ondergrondse voorziening. Per locatie moet hier een plan voor opgesteld worden. De eenmalige materiële kosten bestaan uit het vervangen door gechipte minicontainers in Kaag en Braassem oost en omwisseling van minicontainers in west (huishoudens krijgen de keuze tussen 140l en 240l minicontainer, terwijl nu bijna iedereen een 240l minicontainer heeft) ( ). Ook het plaatsen van voorzieningen bij de hoogbouw (nieuwe ondergrondse restafvalcontainers en voorzieningen voor de gft) brengt eenmalige kosten met zich mee ( ). Met deze kosten is nog geen rekening gehouden in de begroting Het voorstel is om voor de invoeringskosten diftar (eenmalige kosten) nu een voorbereidingsbudget beschikbaar te stellen van Het vraagstuk of en hoe deze voorbereidingskosten dan verrekend moeten worden, zal op een later moment aan de orde komen. De vraag die nu voorligt, is om de overstap naar diftar te gaan maken en om daarvoor het traject op te starten en de kosten te maken die nu nodig zijn voor het omzettingsproces. In het vierde kwartaal van 2016, als er meer duidelijk is over het hoe en wat, kan er ook een beter financieel beeld gepresenteerd worden. Het besluit kan dan ook genomen worden over hoe de wijze van verrekenen van de nu te maken kosten met het tarief. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden, met verschillende financiële consequenties, waarbij de 100% kostendekkendheid het uitgangspunt blijft. Financiële consequenties 2017 e.v./ tarieven 2017 Zoals aangegeven is er nog geen duidelijkheid over de totale invoeringskosten en wat de effecten zijn op de hoogte van de tarieven voor De keuze voor diftar is een principiële keuze en op basis van deze keuze wordt voorgesteld de voorbereiding in gang te zetten. Er zal een nieuwe dienstverleningsovereenkomst met Cyclus worden gesloten, waarin de nieuwe tarieven voor inzameling en beheer moeten worden afgesproken. Verder moet rekening worden gehouden met structurele en/of eenmalige kosten ICT, onderhouds-/beheerkosten Cyclus (beheer/onderhoud/ reiniging ondergrondse containers) en mogelijk ook nog met andere kosten (bijv. hogere inningskosten). Anderzijds worden lagere inzamelings-/verwerkingskosten verwacht door een betere scheiding van het aangeboden afval. Al deze onderdelen hebben uiteindelijk invloed op de hoogte van afvalstoffenheffing. Bij diftar bestaat de afvalstoffenheffing uit een vast deel (basistarief) en een variabel deel. Het basistarief moet de vaste kosten van de inzameling en de verwerking dekken. Het basistarief moet niet te laag zijn, maar ook niet te hoog. Bij een te laag basistarief bestaat het risico dat de kosten van inzameling en verwerking niet gedekt worden, bij een te hoog basistarief is de prikkel voor inwoners minder. Het variabele deel is afhankelijk van het volume van de minicontainer (140 liter of 240 liter) en het aantal keren dat de restafvalcontainer wordt geleegd. Er komen aparte tarieven voor het aanbieden van een 140 liter en een 240 liter minicontainer restafval en het aanbieden van een zak bij de ondergrondse container. In de bijlage staan voorbeelden van gemeenten waar diftar is ingevoerd. Zowel de hoogte van het vaste tarief als van het variabele tarief verschilt Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 3 van 6

8 In het vierde kwartaal zullen de (verwachte) tarieven bekend worden, die daarna ook aan uw raad kenbaar worden gemaakt. Met deze informatie en de gegevens die we de komende tijd zullen uitwerken, zal er een voorstel worden voorbereid. U zal dan gevraagd worden een besluit te nemen over de wijze waarop de voorbereidingskosten verrekend worden en de hoogte van de tarieven, die hiermee samenhangt. Uiteindelijk worden de nieuwe tarieven opgenomen in de tarieventabel behorende bij de Verordening op de heffing en invordering van afvalstoffen, die uw raad in december vaststelt. De inning van de afvalstoffenheffing vindt plaats op basis van een voorschotnota en een eindnota; in de eindnota vindt een verrekening plaats van het aantal keren dat de minicontainer ter lediging is aangeboden. Stand algemene reserve: Verloop van de algemene reserve in 2016 Stand algemene reserve op basis van raadsbesluiten Nummer Saldo Saldo 1 januari 2016 o.b.v. (nog vast te stellen) jaarrekening Bij: Bespaarde rente volgens begroting Af: Dekking bijdrage provincie N Af: Dekking modernisering GBA Af: Dekking ophoging kades Af: Vorming duurzaamheidsreserve Af: Aansluiting bij het streekarchief in Leiden (Elo) Af: Extra budget duurzaamheid Stand op 2 juni Claims voor nog vast te stellen raadsbesluiten Mutatie Saldo Af: Invoering Diftar - raadsavond 27 juni Bij: Resultaat jaarrekening raadsavond 27 juni Af: Oormerken bij jaarrekening raadsavond 27 juni Af: Extra afschrijving Big Six Participatie In 2015 heeft participatie plaatsgevonden en is een digitale enquête over de afvalinzameling gehouden. In de brief van 14 december jl. aan uw raad is hierop ingegaan (zie bijlage). Dit raadsvoorstel is besproken in het Duurzaamheidsplatform. Het advies van het platform luidt als volgt: Advies Duurzaamheidsplatform: 1. Het duurzaamheidsplatform is het eens met de positieve financiële prikkel die uitgaat van het principe de scheider wordt beloond. Voordat dit kan worden ingevoerd dient het serviceniveau voor de gescheiden fracties te worden verbeterd. Denk hierbij aan plastic, blik, Klein chemisch afval en glas. Scheiden moet makkelijker en laagdrempelig worden gemaakt. 2. Voor papier is de inzamelwijze goed georganiseerd via de verenigingen en scholen. Het advies is hier niks aan te veranderen. Hoogstens de frequentie bekijken. 3. Communicatie naar de inwoners is nog onderbelicht. Hier zal meer aandacht aan moeten worden besteed. Onderwerpen zijn wat hoort waar en welke tips en trucs zijn er om het restafval te verminderen Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 4 van 6

9 4. Als dit in orde is kan worden ingevoerd dat er voor restafval gedifferentieerd betaald wordt. Zodoende wordt de scheider beloond. Aandachtspunt hierin is dat handhaving dient te worden geïntensiveerd. De invoerdatum zal gesteld worden op 1 april Reactie op advies Duurzaamheidsplatform Bij de voorbereiding van de invoering van nieuwe systeem worden de adviezen van het Duurzaamheidsplatform meegenomen. Hieronder wordt per punt ingegaan op het advies: 1. Onderzocht wordt hoe de inzameling van de gescheiden fracties verbeterd kan worden. Bekeken wordt bijvoorbeeld om het blik tegelijk met het plastic in te zamelen. 2. Bekeken wordt of er extra papiercontainers geplaatst kunnen worden, e.e.a. in overleg met de verenigingen en scholen. 3. Communicatie is een belangrijk onderdeel van het proces. In de hieronder opgenomen tijdlijn is aangegeven dat er een communicatieplan wordt opgesteld. Bij het kopje communicatie wordt hier verder op ingegaan. 4. Ook handhaving is een wezenlijk onderdeel bij de invoering van diftar. Er komen, zeker in de beginfase, extra controles op het op de juiste manier aanbieden van het afval en het illegaal dumpen van afval. Tijdlijn Hieronder volgen de globale processtappen die moeten leiden tot de invoering van diftar per Afstemming met Cyclus over planning van de voorbereiding van het traject en de nieuwe tarieven; Afstemming met onderdeel belastingen en ICT van de gemeente Alphen aan de Rijn en Cyclus over uitwisseling van gegevens voor de belastingheffing; Berekenen van de nieuwe tarieven en vaststelling van de tarieven door de raad; Opstellen van een communicatieplan waarin is opgenomen: informeren van inwoners over de invoering van diftar en het houden van een volume-enquête; Locatieonderzoek: bepalen van de voorzieningen (restafval en gft) voor de hoogbouw; Omwisselen minicontainers restafval laagbouw; Vaststellen gewijzigde Afvalstoffenverordening door gemeenteraad Vaststellen tarieventabel behorende bij de Verordening op de heffing en invordering van afvalstoffen door gemeenteraad. Communicatie Communicatie is cruciaal om diftar tot een succes te maken. Diftar is alleen een succes als de inwoners hun afval scheiden. Naast een financiële prikkel is daarvoor draagvlak nodig. De enige manier om draagvlak te krijgen, is met tijdige, voldoende en de juiste communicatie. In het project is daarom veel aandacht voor communicatie. Alle communicatieaspecten worden vastgelegd in het communicatieplan en afgestemd met verantwoordelijke portefeuillehouder. Communicatie vindt plaats via nieuwsbrieven, gemeentelijke website, lokale krant en bewonersavonden. Op deze manier wordt uitgelegd welke veranderingen er komen, wat het doel is van het nieuwe systeem en dat goed scheiden van het afval wordt beloond. Risico s De invoering van diftar vergt een grondige voorbereiding; een voorbereidingstijd van 8 maanden is relatief kort. De risico s die hierbij een rol spelen zijn de volgende: Inwoners moeten al vroeg in het traject een keuze maken voor het volume van een container. Op dat moment moet een indicatie van het tarief bekend zijn. Het bepalen van nieuwe locaties voor een ondergrondse verzamelcontainer is gebonden aan een openbare juridische voorbereidingsprocedure, met de mogelijkheid voor bezwaar. Invoering van diftar in een lopend belastingjaar, brengt met zich mee dat er een extra aanslag zal moeten worden verstuurd Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 5 van 6

10 Ook zijn op dit moment de financiële consequenties nog niet bekend. Het uitgangspunt is dat het basistarief van de afvalstoffenheffing lager wordt dan de huidige afvalstoffenheffing. Vervolgens hangt het af van het scheidingsgedrag van inwoners hoe hoog de aanvullende (variabele) kosten zijn. Duurzaamheid De aanleiding voor de invoering van diftar is het verbeteren van de afvalscheiding en een duurzame samenleving. Verbetering van de afvalscheiding is ook opgenomen in de duurzaamheidsagenda bij het onderdeel circulaire economie. Evaluatie Het uiteindelijk doel is om in de hele gemeente het principe van omgekeerd inzamelen in te voeren. Dit is een systeem waarbij inwoners het restafval naar ondergrondse verzamelcontainers brengen. Na twee jaar zal het nieuwe systeem van diftar geëvalueerd worden en op basis daarvan wordt definitief besloten om al dan niet over te gaan op omgekeerd inzamelen. Het is dan namelijk duidelijk hoeveel restafval er nog vrijkomt en hoeveel ondergrondse containers op basis daarvan geplaatst moeten worden. Roelofarendsveen, 6 juni 2016 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting Bijlagen behorend bij het voorstel Procesbrief aan de raad d.d. 14 december Voorbeelden tarieven diftargemeenten. Bijlagen ter inzage Rvs Invoering diftar 27 juni 2016 Pagina 6 van 6

11 Bezoekadres Westeinde 1, 2371 AS Roelofarendsveen Kaag en Braassem Postadres Postbus 1,2370 AA Roelofarendsveen T: (071) E: w: Aan de gemeenteraad van de gemeente Kaag en Braassem datum î 4 DEC 2015 ons kenmerk uw brief van uw BSN uw kenmerk behandeld door A.C.M. van der Vlugt onderwerp Afvalinzameling in de gemeente Kaag en Braassem bijlage(n) Geachte leden van de gemeenteraad, Met deze procesbrief willen wij u informeren over de stand van zaken rondom het verbeteren van de gescheiden afvalinzameling. Dat verbeteren is nodig en heeft voor u een hoge prioriteit, zoals blijkt uit het raadsakkoord 'Anders denken, anders doen' en de Perspectiefnota In beide documenten wordt de ambitie uitgesproken om in 2020 te voldoen aan de landelijke doelstelling 75*70 van het afval scheiden en maximaal 100 kg restaval per huishouden per jaar in De roep om beleid wat ervoor zorgt dat we slimmer, efficiënter en zorgvuldiger omgaan met grondstoffen en streeft naar een circulaire economie met gesloten ketens is groot. Huidige inzameling De huidige manier van inzamelen heeft de inwoner bewust gemaakt van de mogelijkheden om afval beter te scheiden. Zo zijn er minicontainers voor groen-, fruit- en tuinafval (GFT) en restafval. Er worden plastic zakken beschikbaar gesteld om het plastic te scheiden. Vanaf 1 januari 2016 mogen hier ook drankkartons in. Het papier wordt gescheiden opgehaald door scholen en/of verenigingen en het grof huisvuil kan naar de gemeentewerf aan het Veenderveld worden gebracht. Vanaf 1 januari 2016 wordt hiervoor het tarief aangepast waardoor de inwoners alleen nog maar voor het restafval dienen te betalen. Dit alles heeft geresulteerd in een scheidingspercentage 55'ró en 207 kilo restafval per huishouden per jaar. Voor het realiseren van de ambitie, 75 0 Zo afvalscheiding in 2020 en 100 kg restafval per jaar per huishouden is nog een grote slag te maken. Pagina 1 van 3

12 onderwerp Afvalinzameling in de gemeente Kaag en Braassem Verbetering afvalscheiding Er zijn grofweg twee oplossingen voor het verbeteren van de afvalinzameling. Het van gedifferentieerde tarieven (diftar) en omgekeerd inzamelen. invoeren O m te komen tot een keuze voor een inzamelmethode spelen naast scheidingsdoelstellingen en wensen van inwoners ook de langlopende contracten met Cyclus een rol. Daarnaast is de haalbaarheid bijvoorbeeld afhankelijk van het soort gebied: woongebied of buitengebied. Ook is belang welke investeringsbereidheid er is om de bestaande infrastructuur aan te passen en ondergrondse containers te plaatsen. Diftar Diftar is het systeem waarbij de hoogte van de afvalstoffenheffing afhankelijk is van het aanbod van het restafval per huishouden. Hiermee wordt recht gedaan aan het principe 'de vervuiler betaald'. Het gescheiden afval inzamelen van GFT, papier, plastic en drankkartons wordt niet belast. Er zijn verschillende soorten manieren om een differentieel tarief te hanteren. Zowel per kilo, per lediging van de restafvalbak of een combinatie. Een tarief per lediging is het makkelijkste te organiseren en het meest transparant. Scheiden wordt op deze manier met een financieel beloond. Veel gemeenten die gebruikmaken van de intergemeentelijke organisatie Cyclus zijn, of gaan over, op de inzamelmethode 'Diftar'. Omgekeerd inzamelen Deze methodiek richt zich erop dat inwoners worden gemotiveerd om meer te scheiden omdat ze met hun restafval moeten lopen naar een centrale bak in de straat of buurt. De loopafstand naar de centrale gelegen restafvalcontainers wordt landelijk verschillend ingezet. De locaties voor de centrale restafval containers dienen voor deze gemeente nog uitgewerkt te worden. Huishoudens zullen enkel nog minicontainers hebben voor de gescheiden afvalfracties, zoals GFT, papier, plastic en drankkartons Participatie Vanuit het raadsakkoord 'anders denken, anders doen' van 18 april 2014 is door alle raadsfracties een vernieuwing van het besluitvormingsproces voorgesteld. Het uitgangspunt is hierbij 'Geen inspraak aan de achterkant maar invloed aan de voorkant'. Op 22 april 2015 heeft er een thema-avond over duurzaamheid plaatsgevonden. Hier waren naast raadsleden veel belangstellenden aanwezig. In een van de gemaakte groepen is het onderwerp 'verbeteren afvalscheiding' besproken. De conclusie was dat de aanwezigen voorstander zijn van de invoering van Diftar. Op initiatief van de commissie Vernieuwing heeft een workshop met raadsleden plaats gevonden, waarin werd ingegaan op de mogelijkheden om met behulp van burgerpanels, geo-targeting en online enquêtes de inspraak te organiseren. Tijdens deze workshop is er een onderwerp gekozen voor het online pilot-onderzoek: de afvalinzameling binnen de gemeente. Pagina 2 van 3

13 onderwerp Afvalinzameling in de gemeente Kaag en Braassem Het online onderzoek had als doel om bewoners aan de voorkant van dit beleidsproces te betrekken en te bepalen waar de voorkeuren liggen. Het onderzoek vond plaats tussen 22 juni en 12 juli De vragenlijst is uitgezet onder de leden van het panel van De Stem Van in Kaag en Braassem en beschikbaar gesteld via openbare links op meerdere websites en door middel van geo-targeting gepromoot via de gemeentelijke kanalen, de app van NU.nl, de website van De Telegraaf Media Groep en Facebook advertenties. In totaal hebben 544 respondenten de vragenlijst volledig ingevuld. De belangrijkste conclusies hieruit zijn dat de inwoners niet, of in beperkte mate, bereid zijn om meer te betalen zodat de gemeente het afval beter kan scheiden. Zij willen wel een zo laag mogelijke belasting voor het milieu. In het onderzoek gaven de inwoners ook aan dat ze een extra minicontainer willen voor plastic en papier. Daarbij zijn de inwoners in grote mate bereid om hun restafval naar ondergrondse containers te brengen. De meerderheid zelfs om tussen de 100 en 250 meter te lopen. Als de inwoners meer moeten lopen wil 2 9 X een besparing van meer dan 50 euro en een derde deel hoeft geen financiële besparing Voorstel Op basis van het bovenstaande is ons voorstel om in juli 2016 met een raadsvoorstel te komen waarin u wordt gevraagd in te stemmen met het invoeren van Diftar op 1 januari 2017 en toe te werken naar omgekeerd inzamelen als uiteindelijke oplossing in Omgekeerd inzamelen kan dan worden ingevoerd nadat de inwoners meer bekend zijn geworden met het scheiden van afval. W e stellen dan ook een 'tweetraps' oplossing voor. In het raadsvoorstel worden de elementen participatie, financiën en dienstverlening uitgewerkt. Indien u vragen heeft over dit procesvoorstel zijn wij uiteraard bereid die te beantwoorden. Met vriendelijke groet, m van ï M deii der. Véld Vèlde-Mentin e el Pagina 3 van 3

14 Bijlage bij raadsvoorstel invoering diftar Voorbeelden opbouw tarief Ter vergelijking: Huidig tarief Kaag en Braassem Eenpersoons (1p) huishouden: 192,- Meerpersoons (mp) huishouden: 283, Zuidplas Bergambacht Schoonhoven Bodegraven Vaste kosten (1p / mp) 229, / / / l container, per lediging 240 l container, per lediging Ondergrondse container, per inworp 2,- 4,24 2,89 2,35 4,- 7,26 4,96 4,- 1,- 0,90 1,24 1,-

15 Raadsavond 27 juni 2016 Registratienummer Portefeuillehouder H.P.M. Hoek Opsteller A. Witte / V.E. Schouten Onderwerp huisvestingslasten SWA Beslispunten 1. Instemmen met scenario 2d: het incidenteel beschikbaar stellen van door onze gemeente samen met de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop, waarin het aandeel van onze gemeente bedraagt. 2. Een budget van beschikbaar te stellen en in de dekking hiervan te voorzien door te beschikken over de algemene reserve. Wat willen we bereiken Beoogd wordt om de begroting van de SWA te verlichten door de huisvestingslasten meer reëel te maken en daarmee ruimte te creëren om meer mensen naar reguliere werkgevers te begeleiden. Daarnaast wordt beoogd een situatie te creëren waarin de huisvestingslasten van de SWA geen belemmering meer vormen voor de te maken beleidskeuzes. Wat gaan we daarvoor doen Nadat onze gemeente samen met de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop incidenteel een bedrag van beschikbaar heft gesteld, kan het bestuur van de gemeenschappelijke regeling SWA drie leningen uit de BNG-leningenportefeuille van SWA vervroegd aflossen en daarmee de jaarlijkse vastgoedlasten terugbrengen tot een marktconform niveau van Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 1 van 16

16 Inleiding Het pand van de SWA is rond 2000 gebouwd ter vervanging van een aantal afgeschreven panden. Voor de financiering van de bouw van het nieuwe pand zijn BNG-leningen (niet hypothecair) aangetrokken. Het saldo van de leningen met een looptijd langer dan vijf jaar bedraagt De kapitaallasten (rente en aflossing) bedroegen in In de raadsbrief van 10 maart 2016 n.a.v. het AEF-rapport is het volgende beschreven: vanwege de financiële impact willen de colleges gezamenlijk in lijn met de aanbevelingen van AEF een voorstel doen aan de respectievelijke raden om de huisvestingslasten SWA structureel op een niveau te brengen dat vergelijkbaar met een marktconforme huur van daadwerkelijk benutte vierkante meters, passend bij de beoogde beleidsdoelstellingen en een toekomstbestendig bedrijfsprofiel van SWA. Ter voorbereiding op besluitvorming hierover zullen meerdere alternatieven worden uitgewerkt en gewogen vanuit de bestuurlijke verantwoordelijkheden in het bestuur GR SWA en de colleges van de drie gemeenten. De afgelopen periode heeft onze gemeente, samen met Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop meerdere alternatieven uitgewerkt om de huisvestingslasten te verlagen. De totale huisvestingslasten van de SWA bedragen De marktconforme huur van de SWA is berekend op De SWA ontvangt huurinkomsten van Na aftrek van deze huurinkomsten blijft er nog een bedrag van over (zie bijlage 1, tabel 1). Voor dit bedrag moet een besparing gerealiseerd worden op de huisvestingslasten van de SWA. Zo n besparing is alleen te realiseren door incidenteel geld beschikbaar te stellen waarmee leningen kunnen worden afgelost. Voorgesteld wordt daarom in te stemmen met variant 2d: vervroegd aflossen van drie leningen met een totale omvang van Voor onze gemeente betekent dit een eenmalige investering van (zie bijlage 3). Onderbouwing Aflossen van leningen geeft ruimte voor het proces om mensen van binnen naar buiten te brengen Het pand van de SWA is specifiek ingericht voor de WSW-populatie en dus vooral geschikt voor productiewerkzaamheden voor mensen met een beperking. Het is echter onze bedoeling (beschreven in Rijnstreek werkt en de Maatschappelijke agenda), en die van de SWA, om meer mensen een plek te geven bij reguliere werkgevers: een beweging van binnen naar buiten. Een beweging naar een meer inclusieve samenleving. Deze beweging is versterkt door de komst van de Participatiewet: zowel inhoudelijk als financieel (vanwege de bezuinigingen die met de Participatiewet gepaard gaan). De kosten van het pand geven echter een prikkel om het gebouw zo goed mogelijk te benutten en zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden bij de interne werksoorten en zo weinig mogelijk mensen naar buiten te laten uitstromen. Hiermee kunnen immers huisvestingslasten gedekt worden en kan een positiever financieel resultaat gehaald worden. Door de huisvestingslasten te verlagen, wordt deze prikkel weggenomen en ontstaat er ruimte om daadwerkelijk meer mensen te begeleiden naar een reguliere werkgever. Variant 2d realiseert direct de gewenste besparing voor de SWA op en biedt daarmee financiële en inhoudelijke ruimte Bij variant 2d wordt direct de gewenste besparing op de huisvestingslasten voor de SWA gerealiseerd. Dit verbetert direct de begroting van de SWA. Daarmee ontstaat ook inhoudelijke ruimte ten aanzien van de koers SWA. De besluitvorming over de toekomst van de SWA wordt dan immers niet langer belast met een keuze over de lasten voor het SWA-pand in verhouding tot de rol en activiteiten van SWA Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 2 van 16

17 Variant 2d is voor de GR SWA en de Rijnstreekgemeenten gezamenlijk de beste optie Onze gemeente vormt samen met Alphen en Nieuwkoop de GR SWA. Variant 2d levert voor de GR de grootste besparing op. Door de huisvestingslasten te verlagen, wordt het meerjarig tekort op de huisvestingslasten SWA met ,- verlaagd. In plaats van negatief wijzigen de huisvestingslasten in positief vanaf 2017 (zie Bijlage 1, tabel 2). De drie gemeenten hoeven dus na het vervroegd aflossen van de drie leningen structureel minder bij te dragen aan (extra) gemeentelijke bijdragen. Variant 2d is voor de Rijnstreekgemeenten gezamenlijk de beste optie in verband met de snelle terugverdientijd van de extra investering ten opzichte van variant 2c (zie Bijlage 1, tabel 2). Variant 2d geeft een gemiddeld resultaat van per jaar. Alhoewel dat gemiddelde resultaat lager is dan bij variant 2c, bestaat bij variant 2d zekerheid over het rentepercentage van de herfinanciering. Bij variant 2c vindt een groot deel van de aflossing plaats in 2019 en 2021 waardoor er een renterisico bestaat. De financiële positie van de individuele Rijnstreekgemeenten verschilt, waardoor een keuze voor variant 2d voor Kaag en Braassem een extra bijdrage van per jaar met zich meebrengt (zie bijlage 2 en kanttekeningen): (A) (B) (C) (D) (E) (F) Variant Investering Kosten herfinanciering 1,65% totaal looptijd Verlaagde bijdrage totale looptijd (C B) (D / 25) Resultaat totale looptijd (bijdrage - kosten) Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) Rijnstreek Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) K&B c d Risico afwaardering pand vervalt bij variant 2d De boekwaarde van het pand ( ) is veel hoger dan de taxatiewaarde (maximaal ). Dit brengt het risico met zich mee dat het pand verplicht moet worden afgewaardeerd conform de voorschriften uit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Bij variant 2d wordt de boekwaarde van het pand afgewaardeerd naar (zie bijlage 5). Dit ligt dicht bij de taxatiewaarde waardoor het risico tot verplicht afwaarderen niet meer bestaat. Alternatieven Er zijn meerdere varianten uitgewerkt, waarvan variant 2c en 2d de meeste effectieve zijn. Voor onderstaande varianten is niet gekozen omdat die na eerste beschouwing niet tot een passende oplossing zouden leiden: Variant 0 Variant 1 Variant 2a Variant 2b Variant 2c Variant 2d Variant 2e Variant 2f Niets doen Jaarlijks bijbetalen aan GR SWA vanuit te vormen reservering leegstand Aflossen op rentevervaldata Volledig en direct aflossen 2 leningen aflossen op rentevervaldatum en 1 lening vervroegd aflossen 3 leningen vervroegd aflossen 3 leningen aflossen op rentevervaldata 1 lening aflossen op rentevervaldatum en 2 leningen vervroegd aflossen Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 3 van 16

18 Variant 3 Variant 4 Pand SWA overnemen tegen boekwaarde; ook overnemen BNG-leningen Pand SWA overnemen tegen taxatiewaarde; ook overnemen BNG-leningen Variant 0 laat weliswaar een te verwachten verlaagde bijdrage zien door herfinanciering van leningen op rentevervaldata in tot en met 2021, maar dit biedt geen oplossing voor de verlaging van de huisvestingslasten van de SWA en voor de Rijnstreekgemeenten. De huisvestingslasten dalen immers niet voldoende (vanaf 2022 met i.p.v. de benodigde ), waardoor de huisvestingslasten te hoog blijven. De begroting van de SWA blijft daarmee onder druk staan evenals de vrijheid voor de te maken beleidskeuzes. Ook blijft bij deze variant het risico op verplicht afwaarderen van het pand op grond van de BBV bestaan. Variant 2c brengt de huisvestingslasten niet direct omlaag maar stapsgewijs (zie bijlage 1 tabel 2). Hierdoor blijven deze lasten de eerste jaren nog drukken op de begroting van de SWA en belasten ze de discussie over beleidskeuzes. Variant 2d verlaagt de huisvestingslasten direct. Kanttekening Door herfinanciering betekent variant 2d extra kosten van per jaar Wij moeten voor variant 2d leningen herfinancieren, aangezien wij op dit moment niet liquide genoegd zijn om de te investeren. Het herfinancieren betekent voor onze gemeente, dat wij de komende 25 jaar jaarlijks meer kosten maken. De rentestand is op dit moment echter, met een percentage van 1,49%, gunstig. Hierdoor blijven de kosten beperkt. Het is daarnaast van belang om op te merken dat het direct aflossen van de leningen alleen, de financiële problemen van SWA op lange termijn niet oplost. Het op een marktconform niveau brengen van de huisvestingslasten, is slechts een van de onderdelen van de discussie over de toekomst van SWA. Financieel In de risicoparagraaf bij de begroting 2016 is voor de afwaardering van het pand een bedrag opgenomen van met een kans dat het risico zich voordoet van 70%. Hiermee is een bedrag beschikbaar van In de risicoparagraaf bij de perspektiefnota 2017, in aanloop naar de begroting 2017, is hetzelfde bedrag opgenomen maar is de kans verhoogd naar 90% waardoor het voorgestelde beschikbare bedrag vanaf zou worden. Voor de eenmalige investering is nodig in 2016 in plaats van in Voorgesteld wordt het bedrag van beschikbaar te stellen vanuit de algemene reserve. Daarbij vervalt het in de perspektiefnota 2017 opgenomen risico van De stand van de algemene reserve na voorgestelde onttrekking is als volgt: Stand algemene reserve op basis van raadsbesluiten Mutatie Saldo Stand op 2 juni Claims nog te nemen raadsbesluiten Af: Eenmalige bijdrage SWA - raadsavond 27 juni Zie bijlage 6 voor het volledige overzicht Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 4 van 16

19 Uitvoering Variant 2d heeft de voorkeur van Alphen en Nieuwkoop. Het besluit wordt gelijktijdig in onze gemeente en in de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop voorbereid. Ook de SWA is betrokken bij de voorbereiding van dit besluit. Nadat onze gemeente, samen met de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop incidenteel een bedrag van beschikbaar hebben gesteld, kan het bestuur van de gemeenschappelijke regeling SWA drie leningen uit de BNGleningenportefeuille van SWA vervroegd aflossen en daarmee de jaarlijkse vastgoedlasten terugbrengen tot een marktconform niveau van Risico s Bij variant 0 blijft het risico op verplichte afwaardering van het pand op grond van de BBV wel bestaan. Dit risico vervalt bij variant 2c en 2d. Roelofarendsveen, 14 juni 2016 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 5 van 16

20 Bijlage 1 SWA Berekening huisvestingslasten SWA De totale huisvestingslasten bedragen (rente + aflossingen + onderhoud). Er zijn nu huurinkomsten van Na aftrek van deze huurinkomsten moeten we nog een besparing realiseren van op de huisvestingslasten. Zie onderstaande berekening: Rente leningen Aflossing leningen Totaal huidige kapitaalslasten Kosten jaarlijks onderhoud Totale huisvestingslasten Marktconforme huur /- Huidige huurinkomsten (parkeerplaatsen Hoogvliet?) /- Nog te realiseren vermindering van lasten Tabel 1 Na aftrek van deze huurinkomsten moeten we nog een besparing realiseren van op de huisvestingslasten. Financiële effecten van het aflossen van de leningen voor de SWA Door het aflossen van de leningen worden de huisvestingslasten voor de SWA lager, waardoor het financiële resultaat van onroerend goed van de SWA wijzigt, zoals weergegeven in onderstaand schema: Het resultaat van onroerend goed SWA ná effectuering van de eenmalige investering en verder Huidige begroting c * 2d * Verschil tussen de scenario s en de besparing van 2d op de begroting SWA %, het aandeel van K&B Hogere eenmalige investering K&B Meerkosten scenario 2d, na effectuering van de eenmalige investering Tabel 2 * omslagpunt naar positief Toelichting tabel 2: In de huidige begroting zijn de rentevervaldata niet meegenomen vanuit het voorzichtigheidsbeginsel. De SWA rekent met de huidige rentepercentages omdat niet te voorzien is wat de rentestand is op de rentevervaldatum. Uit tabel 2 blijkt dat bij variant 2d de gewenste besparing op de huisvestingslasten voor de SWA vanaf 2017 (omslagpunt naar positief) wordt gerealiseerd, bij variant 2c ligt het omslagpunt in 2022 en bij variant 0 komt er geen omslagpunt. De eenmalige investering voor scenario 2d is hoger ( / ) dan de eenmalige investering in scenario 2c. Het verschil tussen de investering van variant 2d ten opzichte Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 6 van 16

21 van variant 2c verdient zich in de eerste 5 jaren bijna terug ( ) via een verlaging van de bijdrage aan de SWA. De hogere eenmalige investering van scenario 2d kost daarmee uiteindelijk meer dan de eenmalige investering scenario 2c. Conclusie SWA Variant 2d zorgt voor directe verlaging van de huisvestingslasten van de SWA en neemt de negatieve prikkel weg. Een huurprijs gebaseerd op het daadwerkelijke benutte aantal vierkante meters geeft de juiste prikkel: zoveel mogelijk mensen buiten, naar een reguliere werkgever laten uitstromen Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 7 van 16

22 Bijlage 2 Regionaal De financiële consequenties voor de 3 Rijnstreek gemeenten samen Een eenmalige investering (incidentele kosten) door de Rijnstreekgemeenten verlaagt het negatieve resultaat onroerend goed van de SWA en daarmee de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage aan de SWA. In onderstaande tabellen staat de situatie geschetst per gemeente: Variant K&B (A) (B) (C) (D) Investering Kosten herfinanciering 1,65% totaal looptijd Verlaagde bijdrage totale looptijd (C B) (D / 25) Resultaat totale looptijd (bijdrage - kosten) Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) c d Nieuwkoop (A) (B) (C) (D) Variant Investering Kosten herfinanciering 1,65% totaal looptijd Verlaagde bijdrage totale looptijd (C B) (D / 25) Resultaat totale looptijd (bijdrage - kosten) Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) c d Variant Alphen (A) (B) (C) (D) Investering Kosten herfinanciering 1,65% totaal looptijd Verlaagde bijdrage totale looptijd (C B) (D / 25) Resultaat totale looptijd (bijdrage - kosten) Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) c d In onderstaand schema vergelijken we variant 0, niets doen, met een eenmalige investering bij een herfinanciering tegen een rentepercentage van 1,65% voor de Rijnstreekgemeenten samen. Variant 0, niets doen, levert in totaal een verlaagde bijdrage op van over 25 jaar. Variant 2c, de eenmalige investering van (kolom A) levert in totaal een besparing op van over 25 jaar. Variant 2d, de eenmalige investering van levert in totaal een besparing op van over 25 jaar. Voor Alphen vermelden we the worst-case scenario. Niet duidelijk is of Alphen de volledige eenmalige investering moet herfinancieren. In de berekeningen is voor Alphen uitgegaan van Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 8 van 16

23 100% herfinancieren, ook bij die maximale variant blijft de uitkomst voor de Rijnstreekgemeenten samen bij alle varianten positief (A) (B) (C) (D) (E) (F) Variant Investering Kosten herfinanciering 1,65% totaal looptijd Verlaagde bijdrage totale looptijd (C B) (D / 25) Resultaat totale looptijd (bijdrage - kosten) Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) Rijnstreek Resultaat gemiddeld per jaar (25 jaar) K&B c d Tabel 3: Rijnstreek breed > Resultaat verlaging bijdrage SWA en kosten herfinanciering 1,65% Doordat de gemeente Nieuwkoop geen kosten voor herfinanciering hoeft te maken geven de varianten 2c en 2d, als er Rijnstreek breed wordt gekeken een positief resultaat. Als we dit financiële vraagstuk integraal vanuit de 3 gemeenten aanvliegen dan hebben Alphen en Nieuwkoop voorkeur voor scenario 2d. De kosten voor de Rijnstreekgemeenten samen blijven namelijk bij alle varianten positief, doordat Nieuwkoop niet hoeft te herfinancieren (zie kolom E). De kosten voor Alphen zijn niet bekend. Doordat Kaag en Braassem leningen moet herfinancieren is dat voor ons niet het geval. Voor nu betekent dat, dat wij voor variant 2d jaarlijks meer kosten maken de komende 25 jaar (kolom F). Conclusie Ondanks dat variant 2d de minste financiële besparing oplevert heeft deze variant de voorkeur van Alphen en Nieuwkoop. Een gezamenlijk besluit hierover van de drie Rijnstreekgemeenten helpt om de besluitvorming over de toekomst van SWA niet langer te belasten met een keuze over de huisvestingslasten in verhouding tot de rol en activiteiten van SWA. Daarmee is sprake van een politiek-bestuurlijke urgentie om de huidige situatie niet langer te handhaven. Op deze wijze staat de weg open om de SWA in de geest van de Participatiewet af te bouwen als productiebedrijf tot een toekomstbestendige netwerkorganisatie Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 9 van 16

24 Bijlage 3 Lokaal De financiële consequenties voor Kaag en Braassem 1. Eenmalige investering geeft besparing op de bijdrage aan SWA Een eenmalige investering (incidentele kosten) door de Rijnstreekgemeenten verlaagt het negatieve resultaat onroerend goed van de SWA en daarmee de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage aan de SWA. De eenmalige investering van Kaag en Braassem verlaagt onze bijdrage aan de SWA bij de varianten 2c en 2d oplopend tot structureel : (A) Investering Verlaagde bijdrage K&B Variant c d Tabel 4: Verhouding eenmalige investering en te realiseren verlaging van de bijdrage aan SWA Toelichting tabel 4 Deze berekening laat een verlaging van de jaarlijkse bijdrage zien. In deze berekening is ook variant 0 opgenomen, omdat bij deze variant door rentevervaldata en verwachte lagere rentepercentages in de toekomst al een bezuiniging wordt gerealiseerd. Om aansluiting te krijgen met de berekening van Alphen zou het voordeel van variant 0 opgeteld moeten worden bij de andere varianten. Dus bijvoorbeeld de structurele besparing van variant 2d is in = Bij variant 0, niks doen, worden de huisvestinglasten ook lager door een verwachte lagere rentestand (op basis van de huidige marktrente) op de rentevervaldatum en besparen we in de toekomst (het verschil tussen en , zie tabel 2), Rijnstreek breed. Ons aandeel in deze besparing is 8% ofwel , zie tabel 4. Bij keuze van variant 2c moeten we (kolom A) eenmalig investeren om in 2022 een structurele verlaging van de jaarlijkse bijdrage aan de SWA te realiseren van Bij keuze van variant 2d moeten we eenmalig investeren om in 2022 een structurele verlaging van de jaarlijkse bijdrage aan de SWA te realiseren van Maar bij dit scenario wordt de hogere investering binnen 5 jaar bijna terugverdiend door de snellere verlaagde bijdrage aan de SWA zoals uitgewerkt in de toelichting onder tabel Kosten herfinanciering De hierboven gepresenteerde verlaging van de jaarlijkse bijdrage houdt geen rekening met de kosten van herfinanciering. De situatie van Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Kaag en Braassem is op dit punt dan ook niet vergelijkbaar. Nieuwkoop heeft overliquiditeit, m.a.w. heeft eigen middelen om de incidentele kosten te dragen en maakt om die reden geen kosten voor herfinanciering. De liquiditeit van Alphen is niet bekend. Wij hebben geen overliquiditeit en zullen voor de eenmalige investering geld moeten lenen. Voor variant 2d bedraagt deze lening (kolom A). Het hiermee te behalen oplopende structurele voordeel van , totaal over de looptijd van 25 jaar (kolom C) daalt, na correctie voor de kosten van herfinanciering (totaal over de looptijd van 25 jaar (kolom B)) naar gemiddeld negatief (kolom D). Alleen bij variant 2c is een voordeel te behalen Rvs Huisvestingslasten SWA 27 juni 2016 Pagina 10 van 16

Raadsavond 9 mei 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian

Raadsavond 9 mei 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Raadsavond 9 mei 2016 Registratienummer 16.041 Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema Onderwerp Invoering diftar Beslispunten 1. Invoeren van diftar op basis van volume/frequentie per

Nadere informatie

Raadsavond 12 september 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian

Raadsavond 12 september 2016 Registratienummer Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Raadsavond 12 september 2016 Registratienummer 16.057 Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema Onderwerp Invoering diftar Beslispunten 1. Diftar in te voeren op basis van volume/frequentie

Nadere informatie

Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 1 van 5

Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 1 van 5 Raadsavond 10-4-2017 Registratienummer 17.022 Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema/V. de Bruyn Onderwerp Invoering maatregelen voor betere afvalscheiding Beslispunten 1. Instemmen met

Nadere informatie

Datum Agendapunt Documentnummer. 24 mei R06S004/z

Datum Agendapunt Documentnummer. 24 mei R06S004/z Datum Agendapunt Documentnummer 17 R06S004/z160020536 Onderwerp Masterplan Grondstoffen 2016-2020 Raadsvoorstel Zeewolde Beoogd effect Een duurzame en efficiënte verwijdering en verwerking van al het huishoudelijk

Nadere informatie

College van Burgemeester en wethouders gemeente Tynaarlo

College van Burgemeester en wethouders gemeente Tynaarlo College van Burgemeester en wethouders gemeente Tynaarlo Vergadering d.d. Agendapunt: 18 september 2018 Zaaknummer: 522157 Portefeuillehouder : J.H. Lammers Openbaar Besloten Team : Team Gemeentewerken

Nadere informatie

Onderwerp : Verordening Reinigingsheffingen : Besluit tot vaststelling van de verordening Reinigingsheffingen 2012

Onderwerp : Verordening Reinigingsheffingen : Besluit tot vaststelling van de verordening Reinigingsheffingen 2012 Raadsvoorstel Onderwerp : Verordening Reinigingsheffingen. Indiener agendapunt Gevraagd besluit Bijlage(n) : Het college van burgemeester en wethouders, portefeuillehouder: H. Nijskens : Besluit tot vaststelling

Nadere informatie

Samenvatting haalbaarheidsstudie invoering diftar. in de gemeente Heusden

Samenvatting haalbaarheidsstudie invoering diftar. in de gemeente Heusden Samenvatting haalbaarheidsstudie invoering diftar in de gemeente Heusden Zeist, juli 2005 2 Samenvatting Met de invoering van diftar wordt een bijdrage geleverd aan het realiseren van de volgende doelstellingen:

Nadere informatie

N ec ke. Oplegnotitie panelonderzoek afvalinzameling. Gemeenteraad Kaag en Braassem. Necker van Naem (Nicolette Ouwerling)

N ec ke. Oplegnotitie panelonderzoek afvalinzameling. Gemeenteraad Kaag en Braassem. Necker van Naem (Nicolette Ouwerling) N ec ke r Oplegnotitie panelonderzoek afvalinzameling Gemeenteraad Kaag en Braassem Necker van Naem (Nicolette Ouwerling) Aanleiding onderzoek Voor u ligt de rapportage van het onderzoek naar afvalinzameling.

Nadere informatie

Memo. de leden van de gemeenteraad. het college. Datum: 5 mei 2015. scenario s het nieuwe inzamelen. Geachte leden van de raad,

Memo. de leden van de gemeenteraad. het college. Datum: 5 mei 2015. scenario s het nieuwe inzamelen. Geachte leden van de raad, Memo Aan: Van: de leden van de gemeenteraad het college Datum: 5 mei 2015 Betreft: scenario s het nieuwe inzamelen Geachte leden van de raad, Afval is grondstof. Ons afval is rijk aan grondstoffen die

Nadere informatie

Routeformulier college en raad

Routeformulier college en raad Routeformulier college en raad Onderwerp: Inzameling binnenstad, hoog- en stapelbouw NIET INVULLEN Registratienummer: Paraaf secretaris: 17h0010402 / h170061996 Algemeen Datum: 28 november 2017 Opsteller:

Nadere informatie

RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie)

RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie) RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie) Van Aan : het college van burgemeester en wethouders : de raads- en commissieleden Datum : 7 december 2016 Nr. : 2016-120 Portefeuillehouder:

Nadere informatie

Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, 0595 447795 gemeente@winsum.nl (t.a.v. A. Das)

Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, 0595 447795 gemeente@winsum.nl (t.a.v. A. Das) Vergadering: 14 december 2010 Agendanummer: 12 Status: Opiniërend Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, 0595 447795 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. A. Das) Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

Beantwoording vragen CDA en progressief Woerden naar aanleiding van het. raadsvoorstel: afvalinzameling 15R.00074

Beantwoording vragen CDA en progressief Woerden naar aanleiding van het. raadsvoorstel: afvalinzameling 15R.00074 Beantwoording vragen CDA en progressief Woerden naar aanleiding van het 2 maart 2015 raadsvoorstel: afvalinzameling 15R.00074 Vraag 1: Het voorstel is om een zwaarwegende bewonerspeiling te houden. A)

Nadere informatie

Aan de Gemeenteraad. Raadsvoorstel nr. 681498

Aan de Gemeenteraad. Raadsvoorstel nr. 681498 meppel.nl Agendapunt V/12. Meppel, 17 maart 2015 Aan de Gemeenteraad. Raadsvoorstel nr. 681498 Onderwerp: Verdergaande scheiding afvalstromen Voorgesteld besluit De raad voor te stellen: 1. Ter uitvoering

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 31 maart 2016 Agendapuntnummer : III, punt 5 Besluitnummer : 2028 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Rapportage

Nadere informatie

: 27 februari 2012 : 12 maart : H.T.J. van Beers : J.C. Teeuwen

: 27 februari 2012 : 12 maart : H.T.J. van Beers : J.C. Teeuwen RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering : 27 februari 2012 : 12 maart 2012 Documentnr. Zaaknummer : 796 : PR-11-17611 Portefeuillehouder Verantwoordelijk

Nadere informatie

Veelgestelde vragen voorstel afvalinzameling

Veelgestelde vragen voorstel afvalinzameling Veelgestelde vragen voorstel afvalinzameling Wat verandert er voor mij als dit voorstel wordt ingevoerd? Restafval wordt één keer in de vier weken ingezameld Het voorstel gaat uit van een verlaging van

Nadere informatie

: 31 augustus 2015 : 14 september : dhr. Th. van Eijk

: 31 augustus 2015 : 14 september : dhr. Th. van Eijk RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum: : 31 augustus 2015 : 14 september 2015 : dhr. Th. van

Nadere informatie

In het kader van het actualiseren van het gemeentelijk afvalbeleid is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente Bunnik.

In het kader van het actualiseren van het gemeentelijk afvalbeleid is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente Bunnik. Gemeente Bunnik Verantwoording In het kader van het actualiseren van het gemeentelijk afvalbeleid is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente Bunnik. Deze heeft plaatsgevonden van 30 maart t/m

Nadere informatie

Notitie harmonisatie GFT inzameling

Notitie harmonisatie GFT inzameling Notitie harmonisatie GFT inzameling 1 Inleiding Het inzamelsysteem in Rijnwaarden en Zevenaar verschilt nu op belangrijke onderdelen van elkaar. Op 1 januari 2020 moet het afvalbeleid van beide gemeentedelen

Nadere informatie

*ZEA284A3E65* Raadsvergadering d.d. 17 december 2015

*ZEA284A3E65* Raadsvergadering d.d. 17 december 2015 *ZEA284A3E65* Raadsvergadering d.d. 17 december 2015 Agendanr.. Aan de Raad No.ZA.14-30481/DV.15-566, afdeling Ruimte. Sellingen, 10 december 2015 Onderwerp: Afvalstoffenbeleidsplan 2016-2020 Aanleiding

Nadere informatie

Memo harmonisatie GFT inzameling

Memo harmonisatie GFT inzameling Memo harmonisatie GFT inzameling 1 Inleiding Het inzamelsysteem in Rijnwaarden en Zevenaar verschilt nu op belangrijke onderdelen van elkaar. Op 1 januari 2020 moet het afvalbeleid van beide gemeentedelen

Nadere informatie

Openbaar. Investering mini-containers voor inzameling oud papier en karton. Ter besluitvorming door de Raad. Collegevoorstel.

Openbaar. Investering mini-containers voor inzameling oud papier en karton. Ter besluitvorming door de Raad. Collegevoorstel. Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Investering mini-containers voor inzameling oud papier en karton Programma Openbare Ruimte Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting Om het inzamelresultaat

Nadere informatie

Informatieve raadsbijeenkomst

Informatieve raadsbijeenkomst Afvalbeleidsplan Sliedrecht 2014 en verder 4 september 2013 Informatieve raadsbijeenkomst 1 Doelstelling materiaalhergebruik: van 53 % 60 % 65% (2020) De gemeente neemt haar maatschappelijke verantwoording

Nadere informatie

Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, (t.a.v. A. Das)

Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, (t.a.v. A. Das) Vergadering: 11 januari 2010 Agendanummer: 18 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar A. Das, 0595 447795 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. A. Das) Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

De burgemeester, Mr. J.H.C. van Zanen

De burgemeester, Mr. J.H.C. van Zanen voorstel aan de raad Opgesteld door Stadswerken Kenmerk 15.503838 Vergadering Gemeenteraad Vergaderdatum 25 juni 2015 Jaargang en nummer 2015 59 Geheim Nee Afval is Grondstof. Beleidsnota 2015-2018 Het

Nadere informatie

Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort

Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort Door gemeente Montfoort zijn 4 toekomstige scenario s voor het afvalbeheer geformuleerd. Wat zijn de verwachte effecten indien deze scenario s worden

Nadere informatie

Kilogram gescheiden ingezameld per inwoner per jaar Landelijke doelstelling. Resultaat Lingewaard 2011

Kilogram gescheiden ingezameld per inwoner per jaar Landelijke doelstelling. Resultaat Lingewaard 2011 Memo Onderwerp Afvalinzameling: vergelijking Zevenaar- 1 Inleiding Afvalscheiding is belangrijk. Door scheiding aan de bron (in de huishoudens) kunnen afvalcomponenten en fracties worden verkregen die

Nadere informatie

Openbaar. Ondergrondse restafvalcontainer op de afvalpas. Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad.

Openbaar. Ondergrondse restafvalcontainer op de afvalpas. Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Openbaar Onderwerp Ondergrondse restafvalcontainer op de afvalpas Programma Openbare Ruimte BW-nummer Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting In Nijmegen staat een 80-tal ondergrondse containers

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Aan de raad,

Raadsvoorstel. Aan de raad, Raadsvoorstel Zaaknummer Portefeuillehouder Voorstel 765996 De heer H. ter Heegde, burgemeester Zienswijze indienen over de jaarstukken 2017 en de ontwerpbegroting 2019 Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek

Nadere informatie

Veelgestelde vragen nieuw voorstel afvalinzameling

Veelgestelde vragen nieuw voorstel afvalinzameling Veelgestelde vragen nieuw voorstel afvalinzameling Wanneer gaat het nieuwe voorstel in? In 2017. De inzameling van blik in de HERO-zakken (bij plastic en drankenkartons) kan mogelijk al eerder ingevoerd

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over Diftar

Veel gestelde vragen over Diftar Veel gestelde vragen over Diftar Algemeen Wat is diftar? Diftar staat voor gedifferentieerd tarieven voor afvalstoffenheffing. Bij diftar betaalt u per keer dat u huishoudelijk restafval aanbiedt. Dit

Nadere informatie

Onderzoek Afval. Rapportage Onderzoek Afval. Utrecht, mei DUO Market Research Drs. Aart van Grootheest Dr. Eric Elphick

Onderzoek Afval. Rapportage Onderzoek Afval. Utrecht, mei DUO Market Research Drs. Aart van Grootheest Dr. Eric Elphick Rapportage In opdracht van: Contactpersoon: Gemeente Montfoort Rosita Driessen Utrecht, mei 2017 DUO Market Research Drs. Aart van Grootheest Dr. Eric Elphick Postbus 681 3500 AR Utrecht telefoon: 030

Nadere informatie

Rapport aan B&W d.d. 11 mei 2016 secretaris A. van Engelenhoven. Gemeentewinkel

Rapport aan B&W d.d. 11 mei 2016 secretaris A. van Engelenhoven. Gemeentewinkel Onderwerp: Grondstoffenbeleidsplan 2017-2022 gemeente Scherpenzeel openbaar Rapport aan B&W d.d. 11 mei 2016 secretaris A. van Engelenhoven Paraaf voor akkoord door het hoofd van de afdeling Gemeentewinkel

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad: 1194195 Datum: Behandeld door: 21 april 2015 H.G.M. Hermens Afdeling / Team: Uitvoering Onderwerp: Notitie Verbetering afvalscheidingsresultaten

Nadere informatie

Twenterand, mei Beleidsnota aanpassing inzamelstructuur huishoudelijk afval

Twenterand, mei Beleidsnota aanpassing inzamelstructuur huishoudelijk afval Twenterand, mei 2015 Beleidsnota aanpassing inzamelstructuur huishoudelijk afval Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Resultaten omgekeerd inzamelen eerste fase 4 2.1 Rapportage omgekeerd inzamelen eerste fase

Nadere informatie

Afvalbeleid Gemeente Papendrecht Omgekeerd Inzamelen

Afvalbeleid Gemeente Papendrecht Omgekeerd Inzamelen Afvalbeleid Gemeente Papendrecht Omgekeerd Inzamelen Pagina 1 van 5 Afvalbeleid gemeente Papendrecht concept, 24 november 2017 Besluit Papendrecht past het afvalinzamelmodel aan en gaat in 2018 over op

Nadere informatie

Raadsmededeling. Datum 6 januari 2004 Nr.: 04-15. Het college van B&W. De raads- en duoburgerleden. Kopie aan. Afvalinzameling in de binnenstad

Raadsmededeling. Datum 6 januari 2004 Nr.: 04-15. Het college van B&W. De raads- en duoburgerleden. Kopie aan. Afvalinzameling in de binnenstad Datum 6 januari 2004 Nr.: 04-15 Van Aan Het college van B&W De raads- en duoburgerleden Kopie aan Onderwerp Afvalinzameling in de binnenstad Mededeling 1 INLEIDING Bij vaststelling van het Beleidsplan

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van

Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van Gemeenteblad.. Jaar 2015 Nummer Publicatiedatum Agendapunt initiatiefvoorstel Onderwerp Initiatiefvoorstel van het raadslid Groen (GroenLinks) van 7 december 2015, getiteld:

Nadere informatie

Nieuw afvalbeleidsplan. Afvalinzameling vanaf Bijeenkomst 18 oktober 2016

Nieuw afvalbeleidsplan. Afvalinzameling vanaf Bijeenkomst 18 oktober 2016 Nieuw afvalbeleidsplan Afvalinzameling vanaf 2017 Bijeenkomst 18 oktober 2016 Inhoud bijeenkomst Terugblik bijeenkomst 8 juni 2016 Ambitie Stand van zaken besluitvormingstraject Doorkijk traject richting

Nadere informatie

- 3 - Beoogd effect Voor 2020 minimaal 65 procent van het huishoudelijk afval te hergebruiken.

- 3 - Beoogd effect Voor 2020 minimaal 65 procent van het huishoudelijk afval te hergebruiken. Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Zaaknummer: 1062093 Sliedrecht, 27 augustus 2013 Onderwerp: Afvalbeleidsplan Sliedrecht 2014 en verder Beslispunten 1) Het afvalbeleidsplan Sliedrecht

Nadere informatie

Nederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij?

Nederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij? Nederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij? Waarom is er urgentie om het afvalbeleid aan te passen? Weg met onze wegwerpmentaliteit Interview met staatssecretaris Sharon Dijksma, Volkskrant 14 september

Nadere informatie

Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015

Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015 Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015 Besluit pilots afvalinzameling Dragonder Inhoud raadsvoorstel info raad beeldvormende vergadering november 2014 Invoering afvalverbrandingsbelasting

Nadere informatie

Inzamelvarianten Beleidsplan Afval en Grondstoffen Gemeenteraden Rivierenland januari-februari 2017

Inzamelvarianten Beleidsplan Afval en Grondstoffen Gemeenteraden Rivierenland januari-februari 2017 Inzamelvarianten Beleidsplan Afval en Grondstoffen 2019 Gemeenteraden Rivierenland januari-februari 2017 Totstandkoming beleidsplan (proces) Deskresearch systeemvarianten door Avri Individuele gesprekken

Nadere informatie

Tariefberekening diftar obv Volume en Frequentie

Tariefberekening diftar obv Volume en Frequentie Tariefberekening diftar obv Volume en Frequentie KOSTEN aantal huishoudens 17.000 aantal huishoudens met 240 liter grijs 80% 12.880 aantal huishoudens met 140 liter grijs 20% 3.220 aantal huishoudens met

Nadere informatie

Onderwerp: Afvalbeleidsplan

Onderwerp: Afvalbeleidsplan Vergadering gemeenteraad d.d. 28 februari 2019 Agenda nummer 8 Portefeuillehouder: wethouder de heer IJ.J. Rijzebol Onderwerp: Afvalbeleidsplan Korte inhoud: Een van de taken van de gemeente is het inzamelen

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL. Raadsvergadering. Onderwerp Visie en doelstellingen op huishoudelijk afval 2016-2020. Aan de raad,

RAADSVOORSTEL. Raadsvergadering. Onderwerp Visie en doelstellingen op huishoudelijk afval 2016-2020. Aan de raad, RAADSVOORSTEL Raadsvergadering Nummer 17-12-2015 15-089 Onderwerp Visie en doelstellingen op huishoudelijk afval 2016-2020 Aan de raad, Onderwerp Visie en doelstellingen op huishoudelijk afval 2016-2020

Nadere informatie

6 november n.v.t. wethouder A.G.J. Bosch

6 november n.v.t. wethouder A.G.J. Bosch Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder 6 november 2017 10 n.v.t. wethouder A.G.J. Bosch Zaaknummer 3644-2017 Datum B&W-besluit

Nadere informatie

Datum collegevergadering : 12 maart 2019 Datum raadsvergadering : 24 april 2019

Datum collegevergadering : 12 maart 2019 Datum raadsvergadering : 24 april 2019 *ZEB7A108D2E* Zaak en documentnummer : Z/19/083544/DV.19-106 Commissievoorstel Datum collegevergadering : 12 maart 2019 Datum raadsvergadering : 24 april 2019 Portefeuillehouder : Wethouder H. Brunen Volgnummer

Nadere informatie

OFFERTE ONDERSTEUNING COMMUNICATIE- EN PARTICIPATIETRAJECT SCENARIOKEUZE. Gemeente Heemstede

OFFERTE ONDERSTEUNING COMMUNICATIE- EN PARTICIPATIETRAJECT SCENARIOKEUZE. Gemeente Heemstede OFFERTE ONDERSTEUNING COMMUNICATIE- EN PARTICIPATIETRAJECT SCENARIOKEUZE Gemeente Heemstede OFFERTE ONDERSTEUNING COMMUNICATIE- EN PARTICIPATRIETRAJECT SCENARIOKEUZE Gemeente Heemstede 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

onderwerp Zienswijze SWA ontwerp programmabegroting 2016 en SWA meerjarenbegroting

onderwerp Zienswijze SWA ontwerp programmabegroting 2016 en SWA meerjarenbegroting Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders nieuwkoop raadsvoorstel portefeuillehouder opgesteld door Registratienummer collegebesluit vergaderdatum raad jaar/nummer T. Veninga Vergunningen,

Nadere informatie

Sector: Stad Kerkrade, 22 september Aanbiedingsbrief. aan de raad.

Sector: Stad Kerkrade, 22 september Aanbiedingsbrief. aan de raad. Agendapunt nr.: Sector: Stad Kerkrade, 22 september 2010 Aanbiedingsbrief aan de raad. Nr.: 10it00474 Hierbij bieden wij u aan ter overweging en beslissing een ontwerpbesluit, nr. 10Rb039 inzake tarieven

Nadere informatie

Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen. Raadscommissie gemeente Heerenveen 27 augustus 2015

Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen. Raadscommissie gemeente Heerenveen 27 augustus 2015 Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen Raadscommissie gemeente Heerenveen 27 augustus 2015 VANG-doelstelling huishoudelijk afval VANG=Van Afval Naar Grondstof Eén van de zeven prioriteiten

Nadere informatie

Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen. Presentatie t.b.v. raadscommissie gemeente Heerenveen d.d. 27 augustus 2015

Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen. Presentatie t.b.v. raadscommissie gemeente Heerenveen d.d. 27 augustus 2015 Evaluatie afvalproef / Realisatie VANG-doelstellingen Presentatie t.b.v. raadscommissie gemeente Heerenveen d.d. 27 augustus 2015 Uitgangspositie en kenmerken gemeente Heerenveen Aanbod restafval Friesland

Nadere informatie

Overdracht College-Raad. Voorgesteld besluit raad

Overdracht College-Raad. Voorgesteld besluit raad Overdracht College-Raad Datum 22 september 2016 onderwerp Hoofdlijnenrapport Zwolle zonder Afval portefeuillehouder Filip van As informant Ekhart, Rutger (297) eenheid/afdeling Expertisecentrum ECW Voorgesteld

Nadere informatie

Gemeente IJsselstein

Gemeente IJsselstein Gemeente IJsselstein Verantwoording In het kader van het nieuwe regionale afvalbeleidsplan 2014-2018 is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente IJsselstein. Deze heeft plaatsgevonden van woensdag

Nadere informatie

Van Afval Naar Grondstof:

Van Afval Naar Grondstof: Van Afval Naar Grondstof: Tynaarlo als speler in de markt Presentatie afvalbeleid Tynaarlo 1 Waar gaat het vanavond over? 1. Huidige stand van zaken 2. Van Afval Naar Grondstof (Vang) doelstellingen 3.

Nadere informatie

Raadsvoorstel. 19 juni Geachte raad, Nummer: Behandeld door: J. van Dijk Datum: Agendapunt:

Raadsvoorstel. 19 juni Geachte raad, Nummer: Behandeld door: J. van Dijk Datum: Agendapunt: Raadsvoorstel Nummer: 175879 Behandeld door: J. van Dijk Datum: 19 juni 2018 Agendapunt: Onderwerp: Toekomst afvalinzameling Renswoude 3.0 Geachte raad, Samenvatting: De gemeenteraadsverkiezingen van 21

Nadere informatie

Raadsvoorstel en besluit

Raadsvoorstel en besluit Raadsvoorstel en besluit 2008-6621 Verordening reinigingsrecht Zwijndrecht 2009 18 november 2008 Aan de leden van de raad, Het college van burgemeester en wethouders stelt u voor op grond van de artikelen

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 202834 Datum : 17 november 2015 Programma : Strategie Blad : 1 van 5 Cluster : Ruimte Portefeuillehouder: dhr. V.G.M. van den

Nadere informatie

Rv Cofinanciering SW-bedrijven 16 april 2012 Pagina 1 van 6

Rv Cofinanciering SW-bedrijven 16 april 2012 Pagina 1 van 6 Raadsvergadering : 16 april 2012 Agendapunt : 6.d Registratienummer : 12.036 Portefeuillehouder(s) : F.M. Schoonderwoerd Opsteller : J. van Wijk E-mail : jvanwijk@kaagenbraassem.nl Telefoon : (071) 3327

Nadere informatie

evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat

evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat Samenvatting Proef Zuiver Inzamelen: In en rond het dorp Blijham is in 2015 als proef het restafval eens per vier weken ingezameld

Nadere informatie

Verschuiving Van Afval Naar Grondstof

Verschuiving Van Afval Naar Grondstof Verschuiving Van Afval Naar Grondstof Afvaltarieven bewegen mee Sessie : DIFTAR paradox 28 maart 2019 Iwan v.d. Velden Inhoud Sessie Wat is DIFTAR Structuur afvalstoffenheffing Beleidswijziging Denken

Nadere informatie

WELKOM 15 oktober 2015 NVRD Regio bijeenkomst. Link bedrijfsfilm: https://youtu.be/3vzii_msdiw

WELKOM 15 oktober 2015 NVRD Regio bijeenkomst. Link bedrijfsfilm: https://youtu.be/3vzii_msdiw WELKOM 15 oktober 2015 NVRD Regio bijeenkomst Link bedrijfsfilm: https://youtu.be/3vzii_msdiw 4 gemeenten 108.000 huishoudens 190 medewerkers 70 vrijwilligers Restore 35 flexkrachten ACV 60 leerwerknemers

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het Strategisch Plan Afvalscheiding

Vragen en antwoorden over het Strategisch Plan Afvalscheiding Vragen en antwoorden over het Strategisch Plan Afvalscheiding 1. Waarom een nieuw beleid voor afval scheiden? De Rijksoverheid heeft vastgelegd dat gemeenten hun percentage afvalscheiding moeten verhogen.

Nadere informatie

Telefoonnummer

Telefoonnummer Voorstel aan de gemeenteraad van Harlingen *GR16.00200* GR16.00200 Behandeld in Raadscommissie en Raad Datum Commissie 21 december 2016 Agendanummer 10 Datum Raad 11 januari 2017 Agendanummer 9 Opsteller

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 49727 Datum : 10-06-2014 Programma : Strategie Blad : 1 van 5 Cluster : Ruimte Portefeuillehouder: dhr. V. van den Berg Informatie

Nadere informatie

Heerhugowaaĩtf Stad van kansen

Heerhugowaaĩtf Stad van kansen Raadsvergadering : 2 8 MEI 2013 Besluit:. orstelnummer: Heerhugowaaĩtf Stad van kansen «-n^trr o de ryyavt Q Agendanr.: 11 Voorstelnr.: RB2013070 Onderwerp: Afvalinzameling: Grondstoffenbeleidsplan 2013-2016

Nadere informatie

Actieve informatievoorzieningc

Actieve informatievoorzieningc Actieve informatievoorzieningc INT19-39015 aan : de gemeenteraad kopie aan : van : college van burgemeester en wethouders beh. ambtenaar : M. Niessink portefeuillehouder : P.L.P.S. Hofman datum : 21 januari

Nadere informatie

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein Behorend bij raadsinformatieavond 8 januari 2015 Toelichting op de gebruikte termen vindt u aan het einde van dit document 2015-153 Scenario 1: Geen nieuwe

Nadere informatie

Voorstel Gemeenteraad VII- C

Voorstel Gemeenteraad VII- C Voorstel Gemeenteraad VII- C Onderwerp Portefeuillehouder Maatregelen illegale stort en bijplaatsingen Hans van Agteren agendaletter (C)) Programma DF Aangeboden aan Raad 27 november 2017 Stuknummer Corsanummer

Nadere informatie

Meer waarde uit afval. Oriëntatie commissie Papendrecht 10 februari 2016, Dion van Steensel

Meer waarde uit afval. Oriëntatie commissie Papendrecht 10 februari 2016, Dion van Steensel Meer waarde uit afval Oriëntatie commissie Papendrecht 10 februari 2016, Dion van Steensel Inhoud 1. Aanleiding/kader 2. Stand van zaken Papendrecht 3. Verbetervoorstellen 4. Verwachte effecten 1. Aanleiding/kader

Nadere informatie

Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Zaaknummer: OLOGWB10. Onderwerp Tarieven rest- en GFT-afval 2012

Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Zaaknummer: OLOGWB10. Onderwerp Tarieven rest- en GFT-afval 2012 Zaaknummer: OLOGWB10 Collegevoorstel Inleiding Het Afvalbeheerplan 2011 2015 is op 8 februari 2011 vastgesteld door de gemeenteraad. Eén van de maatregelen uit het plan is het vergroten van het verschil

Nadere informatie

NissewaardPanel over grondstoffenbeleid, november 2015. Figuur 1: Aandeel afval dat nu apart wordt gehouden van het restafval (Nmax=709)

NissewaardPanel over grondstoffenbeleid, november 2015. Figuur 1: Aandeel afval dat nu apart wordt gehouden van het restafval (Nmax=709) NissewaardPanel over grondstoffenbeleid, november 201 Deze nieuwsbrief beschrijft in het kort de resultaten van een peiling over grondstoffenbeleid. Uit de resultaten komt naar voren dat driekwart van

Nadere informatie

Afdeling: Duurzame Ontwikkeling

Afdeling: Duurzame Ontwikkeling Aan de gemeenteraad Onderwerp: Gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen Afdeling: Duurzame Ontwikkeling Datum: 26 mei 2009 Portefeuillehouder: J.C.R. van Everdingen MSc. Bijlagen: Kunststofinzameling

Nadere informatie

Voorstel aan de raad. Kenmerk 15.503838. Vergaderdatum 9 juni 2015. Afval is Grondstof. Beleidsnota 2015-2018

Voorstel aan de raad. Kenmerk 15.503838. Vergaderdatum 9 juni 2015. Afval is Grondstof. Beleidsnota 2015-2018 Voorstel aan de raad Opgesteld door Stadswerken Kenmerk 15.503838 Vergadering Commissie Stad en Ruimte Vergaderdatum 9 juni 2015 Geheim Nee Afval is Grondstof. Beleidsnota 2015-2018 Het College van burgemeesters

Nadere informatie

Afvalscheiding in Sliedrecht

Afvalscheiding in Sliedrecht Afvalscheiding in Sliedrecht Bewonerspanel Sliedrecht Inhoud: 1. Conclusies 2. Figuren en tabellen De gemeente Sliedrecht is bezig met het opstellen van een afvalbeleidsplan. Een belangrijk aspect daarbij

Nadere informatie

2. GEVRAAGDE BESLISSING: De raad van de gemeente Leerdam besluit: - De nota "De eerste stappen van afval naar grondstoffen" vast te stellen.

2. GEVRAAGDE BESLISSING: De raad van de gemeente Leerdam besluit: - De nota De eerste stappen van afval naar grondstoffen vast te stellen. Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer RAAD/13-00047 Directeur : drs. M.H.J. van Kruijsbergen Behandelend ambtenaar M. Albers Zaaknummer Z.12-01088 Datum: 14 februari 2013 Afdeling Ruimtelijke en

Nadere informatie

Behandeling in commissie Het Raadsvoorstel wordt in de commissie Ruimte, Economie en Bedrijfsvoering behandeld.

Behandeling in commissie Het Raadsvoorstel wordt in de commissie Ruimte, Economie en Bedrijfsvoering behandeld. Raadsvoorstel Datum 16 mei 2017 Zaaknummer 194822483 Portefeuille H.G.W.M. van Rooijen Onderwerp Harmonisatie afvalbeleid Meierijstad. Samenvatting Harmonisatie afvalbeleid Meierijstad. Relatie met programmabegroting

Nadere informatie

Jaarplan 2012 gemeente Velsen

Jaarplan 2012 gemeente Velsen Jaarplan 2012 gemeente Velsen januari 2012 HVCinzameling Miriam Dijst Adviseur Gemeenten 12 januari 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Maatregelen afvalbeheerplan 6 3. Maatregelen 2012 7 4. Planning

Nadere informatie

Burgemeester en wethouders

Burgemeester en wethouders Memo Aan : de leden van de gemeenteraad Van : College Datum : 19 februari 2015 In afschrift aan : H. Campen, A. Los Zaaknummer : 26261 Bijlage(n) : - Onderwerp : Afvalinzamelingpilot buitengebied Ede Inleiding

Nadere informatie

21 november 2017 SBH/ Milieu en duurzaamheid Vragen Grondstoffenplan Gemeente Dordrecht

21 november 2017 SBH/ Milieu en duurzaamheid Vragen Grondstoffenplan Gemeente Dordrecht Dordrecht Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT Datum Ons kenmerk Begrotingsprogramma Betreft 21 november 2017 SBH/1966299 Milieu en duurzaamheid Vragen Grondstoffenplan

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie Zaaknummer OLOGWB10. Onderwerp Tarieven rest- en GFT-afval 2012

Raadsvoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie Zaaknummer OLOGWB10. Onderwerp Tarieven rest- en GFT-afval 2012 Raadsvoorstel Inleiding Het Afvalbeheerplan 2011 2015 is op 8 februari 2011 vastgesteld door uw gemeenteraad. Eén van de maatregelen uit het plan is het vergroten van het verschil tussen het tarief voor

Nadere informatie

Uw afval verdient beter OPINIE INWONERS PAPENDRECHT OVER VERANDERING IN AFVALINZAMELING

Uw afval verdient beter OPINIE INWONERS PAPENDRECHT OVER VERANDERING IN AFVALINZAMELING Uw afval verdient beter OPINIE INWONERS PAPENDRECHT OVER VERANDERING IN AFVALINZAMELING Inhoud 1. Conclusies 2. Opinie over afvalscheiding 3. Voorkeur bewoners laagbouw 4. Voorkeur bewoners hoogbouw 5.

Nadere informatie

Aanbesteding gewijzigde huishoudelijke afvalinzameling per 1 april 2007. 1. Raadsbesluit; 2. Analyse aanbiedingen Inkoopbureau West- Brabant (SIW).

Aanbesteding gewijzigde huishoudelijke afvalinzameling per 1 april 2007. 1. Raadsbesluit; 2. Analyse aanbiedingen Inkoopbureau West- Brabant (SIW). Aan de Raad Made, 18 december 2006 Raadsvergadering: 1 februari 2007 Nummer raadsnota: 8 Onderwerp: Aanbesteding gewijzigde huishoudelijke afvalinzameling per 1 april 2007 Portefeuillehouder: Bijlagen:

Nadere informatie

Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder. Discussiëren over de toekomst

Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder. Discussiëren over de toekomst Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder Discussiëren over de toekomst Waarom hebben we een nieuw afvalbeleid nodig? Het afval in de Waardlanden gemeenten kan aan de bron nog meer gescheiden worden

Nadere informatie

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart!

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart! Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016 Een folder om te bewaren Hou m apart! Een betere wereld begint bij je zelf! Per 1 januari 2016 zal de afvalinzameling in Veenendaal

Nadere informatie

PROEF RESTAFVAL INZAMELING

PROEF RESTAFVAL INZAMELING PROEF RESTAFVAL INZAMELING Dragonder-noord start 23 september 2013 In uw wijk start eind september 2013 een proef om meer grondstoffen in te zamelen en minder restafval. In deze brochure leest u meer.

Nadere informatie

Raadsvergadering: 28 nov 2017 Besluit: Aangenomen Voor: HOP, CDA, VVD, CU, D66, SP, ND, LMJ, BB, SH, PvdA Tegen: TD

Raadsvergadering: 28 nov 2017 Besluit: Aangenomen Voor: HOP, CDA, VVD, CU, D66, SP, ND, LMJ, BB, SH, PvdA Tegen: TD Raadsvergadering: 28 nov 2017 Besluit: Aangenomen Voor: HOP, CDA, VVD, CU, D66, SP, ND, LMJ, BB, SH, PvdA Tegen: TD Agendanr.: 12 Voorstelnr.: RB2017097 Onderwerp: Afvalinzameling - Grondstoffenbeleidsplan

Nadere informatie

Verkenning afvalinzameling. Gewenste afvalinzameling van Enschedese huishoudens

Verkenning afvalinzameling. Gewenste afvalinzameling van Enschedese huishoudens Verkenning afvalinzameling Gewenste afvalinzameling van Enschedese huishoudens Verkenning afvalinzameling Gewenste afvalinzameling van Enschedese huishoudens Inhoud Inhoud... 2 Samenvatting... 3 1. Resultaten

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Aanbesteding Nieuw Huisvuilsysteem Oostzaan. Leefomgeving. Gebied en wijkzaken J.J.W.M. Buiks CBW-JDO

Raadsvoorstel. Aanbesteding Nieuw Huisvuilsysteem Oostzaan. Leefomgeving. Gebied en wijkzaken J.J.W.M. Buiks CBW-JDO Titel Nummer 13/12 Aanbesteding Nieuw Huisvuilsysteem Oostzaan Datum 14 maart 2013 Programma Fase Onderwerp Leefomgeving Aanbesteding Nieuw Huisvuilsysteem Oostzaan Gemeentehuis Bezoekadres Kerkbuurt 4,

Nadere informatie

Afval scheiden in Houten. Hoe kan het (nog) beter?

Afval scheiden in Houten. Hoe kan het (nog) beter? Afval scheiden in Houten Hoe kan het (nog) beter? Inhoud presentatie Houten: (toeristische) informatie Afval: hoe doet Houten het nu? Waar valt winst te halen? Welke manieren zijn er om gedrag te veranderen?

Nadere informatie

k 7 Bridle Aan burgemeester en wethouders ingekomen: reg.nr.: 2 november 2012 Sector/stafafdeling: Datum: Grondgebied/BOR Portefeuillehouder:

k 7 Bridle Aan burgemeester en wethouders ingekomen: reg.nr.: 2 november 2012 Sector/stafafdeling: Datum: Grondgebied/BOR Portefeuillehouder: G E M E Ï N Ĩ i. Bridle Aan burgemeester en wethouders Datum: 2 november 2012 Sector/stafafdeling: Grondgebied/BOR Portefeuillehouder: Wethouder Verbeek Ontworpen door: J. Oudeman par. afd.hfd ingekomen:

Nadere informatie

afvalstoffenbeleid in Bellingwedde - proces besluitvorming - evaluatie gevoerd beleid en enkele projecten - voorzet nieuw beleid

afvalstoffenbeleid in Bellingwedde - proces besluitvorming - evaluatie gevoerd beleid en enkele projecten - voorzet nieuw beleid afvalstoffenbeleid in Bellingwedde - proces besluitvorming - evaluatie gevoerd beleid en enkele projecten - voorzet nieuw beleid grondstoffenplan proces product termijn Beeld vormen presentatie startnotitie

Nadere informatie

2. Wij stellen uw raad voor om in te stemmen met de gewijzigde ramingen op het gebied van afval voor 2015-2018.

2. Wij stellen uw raad voor om in te stemmen met de gewijzigde ramingen op het gebied van afval voor 2015-2018. Agendapunt nr.: 6 Raadsvoorstel Onderwerp: Belasting- en tarievenmaatregelen 2015 Datum voorstel: 27 oktober 2014 Vergaderdatum: 16 december 2014 Registratienr.: 094-2014 Opsteller: Jan Roest Portefeuillehouder:

Nadere informatie

Zaanpanel 37: Duurzame afvalinzameling

Zaanpanel 37: Duurzame afvalinzameling Zaanpanel 37: Duurzame afvalinzameling Team Onderzoek & Statistiek Maart 2015 1 Inleiding Zaanstad wil in de komende jaren nog meer en op een betere manier afval gescheiden inzamelen. Gemiddeld mag elke

Nadere informatie

*Z01B6391CB0* Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus AA MIDDELHARNIS. Geachte raad,

*Z01B6391CB0* Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus AA MIDDELHARNIS. Geachte raad, Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus 1 3240 AA MIDDELHARNIS *Z01B6391CB0* Registratienummer : Z -13-05587 / 1468 Agendanummer : Portefeuillehouder : Wethouder Koningswoud Raadsvergadering : 3 oktober

Nadere informatie

Aan de leden van het algemeen bestuur van de RAD Hoeksche Waard

Aan de leden van het algemeen bestuur van de RAD Hoeksche Waard Aan de leden van het algemeen bestuur van de RAD Hoeksche Waard Westmaas, 29 april 2015 Geacht bestuur, In het beslisdocument Goed Scheiden Loont (GSL) is uitgegaan van een aantal voorlopige uitgangspunten.

Nadere informatie

Respons Van de 779 benaderde panelleden hebben 544 de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 70%.

Respons Van de 779 benaderde panelleden hebben 544 de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 70%. Inleiding Keuze voor de toekomst: inzameling van afval De gemeente Oss moet de komende jaren besparen. Ook het inzamelen van huishoudelijk afval moet slimmer en goedkoper worden. Uit het oogpunt van duurzaamheid

Nadere informatie