Maak met een lamp/zaklantaarn precies dezelfde schaduw als het voorbeeld. Welk team heeft de meeste schaduwen goed nagemaakt in drie minuten?

Transcriptie

1

2 Groep 1 & 2 Team van maximaal 4 leerlingen Lesbrief voor leerkracht Uitdaging Maak met een lamp/zaklantaarn precies dezelfde schaduw als het voorbeeld. Welk team heeft de meeste schaduwen goed nagemaakt in drie minuten? Inleiding 2015 is het internationale jaar van het licht. In dit kader worden wereldwijd activiteiten georganiseerd om het belang van licht te benadrukken. Licht speelt een grote rol in allerlei dingen die we dagelijks doen. Hoe zou je bijvoorbeeld een boek kunnen lezen in het donker? Hoe zouden schepen zich kunnen oriënteren op zee zonder het licht van de vuurtoren? Niet alleen voor de mens, maar ook voor de natuur is licht heel belangrijk. Zonder licht kunnen planten niet groeien terwijl dieren hun dagen indelen op basis van het licht van de zon. Voor meer informatie over het jaar van het licht surf je naar deze website: Deze uitdaging draagt op geheel eigen wijze een steentje (houten kubus) bij aan de lichtactiviteiten in 2015, maar sluit ook aan bij het thema Weg- en waterbouw van het Techniek Toernooi. De uitdaging is om zoveel mogelijk onbekende schaduwen na te maken in drie minuten. Hieronder de opstelling: Leerling D Tafel x Tafel y Leerling A Leerling B Leerling C Scheidingswand 2

3 Hieronder een voorbeeld van een opdrachtkaart: Ieder team neemt twee zelfgemaakte schaduwtheaters mee. Elk schaduwtheater bestaat uit een scherm van dunne doek/papier en een lamp of zaklantaarn en moet passen op een tafel van ongeveer 50 cm x 70 cm. Op tafel X wordt een schaduwtheater geplaatst met het scherm gericht op leerling D en op tafel Y wordt het andere schaduwtheater geplaatst, ook met het scherm gericht op leerling D. Op Tafel X liggen 20 verschillende opdrachtkaarten klaar. Naast de tafel staan 20 houten blokjes in de vorm van een kubus. Met deze blokjes kunnen alle bouwsels gemaakt worden. Het formaat van de blokjes is ongeveer 4 cm x 4 cm x 4 cm. Leerling A krijgt voor de start van de uitdaging één minuut de tijd om de volgorde van de opdrachtkaarten te kiezen. In sommige regiofinales mag het hele team tijdens de voorbereiding overleggen over de volgorde van de uitdagingen en mogen de kinderen enige tijd oefenen met de kaarten. Als dat in jouw regio het geval is, zal daarover contact worden opgenomen. Leerling B krijgt van leerling A de eerste kaart en bouwt op tafel A het voorbeeld van de kaart na. De (zak)lamp projecteert de silhouetten van het bouwsel op het doek van het schaduwtheater op tafel X. Leerling D ziet de contouren van het bouwsel geprojecteerd op het doek. Deze leerling geeft de omschrijving van het bouwsel mondeling door aan leerling C. Leerling C bouwt op tafel Y alles na volgens de instructie van leerling D. Dit is te volgen door leerling D doordat ook hier een (zak)lamp zorgt voor de silhouetten op doek bij tafel Y. Leerling D geeft aan wanneer het bouwsel van leerling C volgens hem/haar klaar is. Leerling D geeft dat aan door te roepen klaar. Dat is tevens het startsein voor leerling A om leerling B de volgende kaart te geven waarvan het voorbeeld nagebouwd moet worden. Aan de jury de taak om te controleren of het nagemaakte bouwsel klopt met de opdrachtkaart. Klopt het bouwsel dan telt de jury het aantal blokjes. Klopt het niet dan telt het bouwsel niet mee! Welk team kan zoveel mogelijk opdrachtkaarten, met zoveel mogelijk blokjes, maken binnen drie minuten! De lesbrief bevat alle informatie die je nodig hebt om de uitdaging in de klas aan te gaan. Aan het einde van deze lesbrief tref je aanwijzingen aan die van belang zijn voor deelname aan het Techniek Toernooi. Hier lees je onder andere aan welke voorwaarden de uitvoering van de uitdaging de spannende schaduw op de wedstrijddag moet voldoen. Doelstellingen De leerlingen Ontdekken en onderzoeken wat je kan doen met het licht van een zaklantaarn/lamp. Ontdekken en onderzoeken wat er gebeurt als er ergens geen licht komt. 3

4 Ontdekken en onderzoeken hoe je schaduw kan maken. Ontdekken en onderzoeken wat er gebeurt met de schaduw wanneer je de zaklantaarn dichtbij of ver weg houdt bij een voorwerp. Ontdekken en onderzoeken wat er gebeurt met de schaduw wanneer je de zaklantaarn recht voor of schuin houdt bij een voorwerp. Leren een strategie te maken om te winnen. Ze moeten in het nabouwen van de voorbeelden de meest strategische volgorde kiezen en het aantal blokjes afwegen tegen de moeilijkheidsgraad van het nabouwen. Geven elkaar instructies. Werken met elkaar samen. Handige materialen Zaklantaarn/lamp. Extra batterijen. Minimaal 40 houten blokjes met een afmeting van ongeveer 4 cm x 4 cm x 4 cm. Twee schaduwtheaters die passen op een tafel van 50 cm x 70 cm. Opdrachtkaarten met 20 verschillende bouwsels gemaakt met minimaal 5 en maximaal 20 houten blokjes. Scheidingswand. Stopwatch. Fotocamera voor de presentatie. Voor de presentatie: Alles is toegestaan. Zorg bij de wedstrijd zelf voor presentatiemiddelen (fotoverslag, digitale presentatie, etc.), maar houd er rekening mee dat er geen elektriciteit en internet beschikbaar zijn tijdens de wedstrijd. Voorbereiding Lees de lesbrief en de achtergrondinformatie goed door. Je vindt de achtergrondinformatie, tips en antwoorden op veel gestelde vragen op Verbreed en verdiep je kennis van de sleutelwoorden, bijvoorbeeld met behulp van informatie op internet ( ). Op vind je links naar geschikte filmpjes voor jezelf en voor de leerlingen. Verzamel de bovengenoemde materialen. Sleutelwoorden Onderstaande sleutelwoorden kun je in de klas bespreken, zodat de leerlingen bekend raken met deze begrippen. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een woordweb. Licht. Zaklantaarn. Schaduw. Voor. Achter. Links. Rechts. Dichtbij. Ver weg. Recht ervoor. Schuin ervoor. Vierkant. Donker. Activiteiten op school Een techniekles bestaat uit verschillende fasen. De leerlingen maken kennis met de uitdaging (Introductie), verkennen/onderzoeken deze uitdaging en bedenken verschillende oplossingen (Ontdek en onderzoek), kiezen de beste oplossing, testen en verfijnen deze (Ontwerp, maak en test) en presenteren de oplossing (Presenteer). Onderstaande lesopbouw zorgt voor een gedegen voor- 4

5 bereiding op deelname aan de wedstrijddag van het Techniek Toernooi. Introductie Vertel dat de leerlingen gaan deelnemen aan het Techniek Toernooi met de uitdaging De spannende schaduw en leg de opdracht aan de hand van de inleiding uit. Laat enkele afbeeldingen en filmpjes zien van een schimmenspel. Gebruik hiervoor de achtergrondinformatie. Bespreek met de leerlingen wat een schaduwspel is en laat de sleutelwoorden aan bod komen. Ontdek en onderzoek Zorg voor een schaduwopstelling in de klas, bijvoorbeeld een zaklantaarns gericht op een witte muur. Verdeel de klas in groepjes van maximaal vier leerlingen en laat ze zelf experimenteren met verschillende schaduwen. Elk groepje gaat aan de slag met het vinden van een oplossing van het probleem. De leerlingen bedenken, ontdekken en onderzoeken hoe je het beste een schaduw zo goed mogelijk na kunt maken. Tip: doe dit in de vorm van een hoekenles. Maak een hoek in de klas waarin de groepjes aan deze uitdaging kunnen werken en laat de groepjes om de beurt in de hoek werken. Vragen die je kunt stellen om ze op weg te helpen: Wat gebeurt er als je dichter of verder weg bij het doek gaat staan? Wat gebeurt er als je dichter of verder weg bij de lamp gaat staan? Kun je met je vingers en handen vormen maken voor het doek? En lukt dat ook met een bijvoorbeeld een pop? Wat gebeurt er met de schaduw wanneer je een pop draait voor het scherm? De leerlingen bedenken verschillende oplossingen. In deze oriëntatiefase opperen ze ideeën, proberen deze uit en bespreken de voor- en nadelen. Ze doen voorspellingen en formuleren verwachtingen. Hierbij maken ze gebruik van de achtergrondinformatie die in de introductiefase is aangeboden. (Zie voor een overzicht van geschikte websites). Ontwerp, maak en test Maak met de leerlingen twee schaduwtheaters. Tijdens de wedstrijd moeten de theaters passen op een tafel van ongeveer 50 cm x 70 cm. Ook moeten de twee schaduwtheaters hun eigen licht/zaklantaarns hebben voor de schaduw. Maak verschillende opdrachtkaarten, makkelijke met weinig blokjes en moeilijke met veel blokjes, om daarmee te oefenen. Laat leerlingen oefenen. Welke leerling kist de opdrachtkaarten uit, welke leerling gaat bouwen volgens de afbeeldingen, welke leerling geeft mondeling door hoe de andere leerling moet bouwen en welke leerling bouwt volgens de aanwijzingen. Laat ze dus ervaren waar ze goed in zijn! Laat de leerlingen ook oefenen met de tijd. Laat leerlingen ook oefen met het kiezen en met het op volgorde leggen van de opdrachtkaarten! De leerlingen moeten zoveel mogelijk voorbeelden namaken in drie minuten tijd. Presenteer Tijdens alle fasen is door de leerlingen of de leerkracht en de fotograaf vastgelegd, in bijvoorbeeld een logboek, wat er gebeurd is, wat er besproken is, waarom bepaalde ideeën wel of niet werkten. De leerlingen nemen dit logboek mee naar de wedstrijd en verwerken een samenvatting hiervan in een presentatie van maximaal 3 minuten. Deze presentatie kan verschillende vormen hebben, zowel digitaal (PowerPoint, Prezi, filmpje, digitaal fotoverslag, etc.) als op papier (poster, fotocollage, fotoboek, etc.). Let op: er is geen elektriciteit en internet beschikbaar tijdens de wedstrijd voor presentaties. Indien een computer nodig is voor de presentatie, moet het team zelf een opgeladen laptop of tablet meenemen naar de wedstrijddag. Gebruik de presentatie als middel om met het publiek terug te kijken op het proces. Tijdens het Techniek Toernooi gaat het er om de jury inzicht te geven in het proces van ontdekken, onder- 5

6 zoeken, ontwerpen. Tip: tijdens het proces hebben de leerlingen vaak zeer rijke en inspirerende gesprekken. Verwerk mooie quotes en bijzondere leerervaringen in de presentatie en gebruik deze tijdens de reflectie op het proces. De presentatie kan tevens worden ingezet als middel om de leerstof te verdiepen. Hoe hebben echte wetenschappers en ontwerpers het probleem aangepakt? Ga de uitdaging aan op het Techniek Toernooi! De wedstrijd De uitdaging is: Maak met blokjes en een zaklantaarn precies dezelfde schaduw als op de opdrachtkaarten. Welk team heeft zoveel mogelijk schaduwen goed nagemaakt in drie minuten? De opstelling Tijdens het Techniek Toernooi zijn er meerdere wedstrijd arena s die de onderstaande opstelling hebben. Leerling D Tafel x Tafel y Leerling A Leerling B Leerling C Scheidingswand Het verloop van de wedstrijd Bij binnenkomst gaat ieder team naar de tafel waar zijn teamnummer bij staat en bereidt de presentatie aan de jury voor en stelt hun schaduwtheaters op. Daarna moeten de leerlingen wachten tot de jury langskomt. Houd er rekening mee dat het laatste team ongeveer een half uur moet wachten. De jury komt langs om de presentatie te beoordelen. De presentatie mag niet langer duren dan drie minuten inclusief de vragen van de jury. Na de presentatie voert het team de opdracht uit. 6

7 Wat heb je op school nodig? Zaklantaarns/lichtbronnen. Reservebatterijen. 2 schaduwtheaters. 20 Voorbeeld opdrachten. 40 vierkanten houten kubussen ongeveer 4 cm x 4 cm x 4 cm. 2 tafels. Scheidingswand. Fotocamera. De school neemt mee naar de wedstrijd Het fotoverslag (de presentatie). 2 zelfgemaakte schaduwtheaters. Lamp/zaklantaarns. Reservebatterijen. Reserve zaklantaarns/lampen. De organisatie zorgt voor Twee tafels. Ieder team 40 houten blokjes (4 cm x 4 cm x 4 cm). 20 verschillende opdrachtkaarten. Wat mag er wel? In zijn algemeenheid: alles dat niet verboden is, is toegestaan. Leerling D is de enige die iets mag zeggen om aanwijzingen te geven. Wat mag er niet? Leerlingen A & B en leerling C mogen niet met elkaar communiceren. Leerling D mag niet achter de schermen van de schaduwtheaters kijken. Geen 220 Volt gebruiken voor de lampen in de schaduwtheaters. Begeleiders mogen de kinderen niet helpen of aanwijzingen geven. Kijk voor meer informatie regelmatig op de website bij de rubriek Vraag & Antwoord. Wat doet de jury? Waar let de jury op? De jury beoordeelt of een voorbeeld goed is nagebouwd. Als dat niet het geval is telt het voorbeeld niet mee in het eindoordeel. De jury telt van ieder goed nagebouwd voorbeeld het aantal blokken. De jury controleert dat alleen leerling D aanwijzingen geeft aan leerling C. De jury controleert dat leerling C niet kan zien welk voorbeeld door leerling B wordt gebouwd. De jury controleert dat leerling D niet achter de schermen van de schaduwtheaters kan kijken. Is voldaan aan de gestelde voorwaarden? (Wat mag wel en wat mag niet?) De jury zal het fotoverslag (de presentatie) van de voorbereidingen op de wedstrijd in de beoordeling betrekken. Neem het fotoverslag dus mee naar de wedstrijd. De jury vindt het belangrijk om inzicht te krijgen in het proces van idee naar ontwerp naar uitvoering en gebruikt hiervoor het fotoverslag. Het fotoverslag speelt een rol bij het bepalen van de mate van creativiteit & originaliteit. Hoe groot is het gehalte eigen inbreng van de kinderen geweest bij de voorbereiding? Als naar het oordeel van de jury deze inbreng niet voldoende is geweest, wordt het team gediskwalificeerd. Het meegebrachte fotoverslag zal bij deze beoordeling een belangrijke rol spelen. Vergeet het dus niet mee te nemen! Als er geen fotoverslag aanwezig is, zal het team worden gediskwalificeerd. De jury ziet erop toe dat de kinderen niet worden geholpen door de begeleiders bij het uitvoeren van de opdracht tijdens de wedstrijd. 7

8 Wie wint? Het team dat de meeste opdrachtkaarten goed binnen drie minuten heeft nagemaakt, heeft gewonnen. Wanneer er twee of meer teams hetzelfde aantal voorbeelden goed heeft nagemaakt, wordt gekeken naar het aantal blokjes dat een team gebruikt heeft voor het maken van alle bouwsels. Het team dat dan de meeste blokjes heeft gebruikt heeft dan gewonnen. Op dezelfde wijze wordt bepaald welk team de tweede en derde prijs behaalt. Daarnaast is er een prijs voor het team dat het meest creatieve schaduwtheater heeft gemaakt. Per team kan maar één prijs worden gewonnen. Belangrijk! Let er op dat in de wedstrijdruimte de teams naast elkaar werken. Instrueer de leerlingen rekening te houden met de andere teams (sportiviteit!). Eventuele kleine wijzigingen in de regels en randvoorwaarden in de lesbrief worden gepubliceerd op de website van het Techniek Toernooi ( onder Vraag & Antwoord en eventueel per gecommuniceerd aan de teams die zich voor de desbetreffende uitdaging hebben aangemeld. Neem in geval van twijfel over de regels en voorwaarden contact op met de organisatie van het Techniek Toernooi Voorkom teleurstellingen op de wedstrijddag! Wanneer de jury een schending van de regels constateert, zal zij daarvan een aantekening maken, maar het team er niet onmiddellijk over informeren. Dit om de kinderen de gelegenheid te geven hun opdracht toch te voltooien. Het is dus belangrijk dat de volwassenen de regels goed in acht nemen! Veel succes! Techniek Toernooi