*U * *U *

Transcriptie

1 *U * *U * De leden van de Gemeenteraad Postbus AA BERKEL EN RODENRIJS Afdelingen: BIF & EMO Postbus AA Berkel en Rodenrijs Nadere informatie Saskia Slabbekoorn en Margot Verhagen Telefoon info@lansingerland.nl Verzenddatum 24 februari 2015 Ons kenmerk U Uw brief van Fax (010) Onderwerp Maatschappelijk verantwoord inkopen en Evaluatie SROI 2014 Geachte leden van de raad, De gemeente Lansingerland zet zich al jarenlang in voor het regelen van werkervaringsplekken en/of betaald werk voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze inzet om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen, heeft in 2014 een enorme vlucht genomen door het nieuwe inkoop- en aanbestedingsbeleid met Social Return, dat u als Raad in februari 2014 vaststelde. Bij Social Return on Investment (SRoI) levert een ondernemer een sociale tegenprestatie in ruil voor een grotere opdracht. Dit wordt contractueel vastgelegd. Bijvoorbeeld door een klein deel van de opdracht uit te laten voeren door mensen met een arbeidsbeperking en/of uitkeringsgerechtigden van de gemeente. Ook het realiseren van stages of werkplekken voor leerlingen uit het beroepsonderwijs kan een onderdeel zijn van Social Return. Wij informeren u over het inkoopbeleid met Social Return, maar plaatsen dit binnen het brede kader van onderstaande, aanverwante onderwerpen: 1. Werken met begeleiding voor inwoners met een arbeidsbeperking via de Sociale Werkvoorziening. 2. Gemeentelijk werk met voorrang toekennen aan inwoners met een arbeidsbeperking. 3. Het inkoopbeleid uit 2014 waarin Social Return een grote rol krijgt. 4. Regionaal Werkbedrijf waarin gemeenten en werkgevers extra banen realiseren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. 5. Toekomstige ontwikkelingen rondom Social Return en de Participatiewet. 1. Aangepast werk voor inwoners met een arbeidsbeperking via de Sociale Werkvoorziening. Nederlandse gemeenten kennen al een wat langere geschiedenis van aangepast werk. In 1949 adviseerde de minister van Sociale Zaken aan de Nederlandse gemeenten om bedrijven op te richten voor de Gemeentelijke Sociale Werkvoorziening. Hier konden lichamelijk gehandicapten, oorlogs- pagina 1/5

2 invaliden, langdurig werklozen - en vanaf 1955 ook mensen met een verstandelijke beperking - met aangepast werk een bijverdienste verdienen. In 1969 is de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) ingevoerd, die werknemers met een SW indicatie met aangepast werk een inkomen verschafte, waar zij zelfstandig van konden leven. Lansingerlandse inwoners met een SW indicatie werken vaak bij of via een SW bedrijf. Zij verrichten ofwel aangepast werk in de eigen werkplaats van het SW bedrijf, ofwel gedetacheerd werk bij een bedrijf, waar voldoende begeleiding en/of aanpassingen van de werktaken of de werkplek zijn geregeld. Enkele inwoners met een SW indicatie werken in het gemeentehuis zelf met begeleiding van de gemeente ter plekke en - zo nodig een (regelmatig) bezoek van de begeleider van het SW bedrijf. Ook werken er veel SW medewerkers mee met de bedrijven die in opdracht van de gemeente het gemeentelijke groen onderhouden. Zij verrichten dus al jaren een soort Social Return werk, nog voordat dit tot formeel beleid is gemaakt. Werknemers die nu een contract hebben bij een SW bedrijf, behouden hun rechten zo lang hun contract loopt. Het Rijk financiert niet langer het leeuwendeel van salaris- en begeleidingskosten, maar gemeenten ontvangen een toelage binnen hun brede Participatiebudget. Inwoners met arbeidsvermogen die nu constateren, dat zij alleen aangepast werk kunnen verrichten, vallen per 1 januari 2015 met de Participatiewet onder verantwoordelijkheid van de gemeente. Bij punt 5 gaan wij dieper in op de SW medewerkers en de Participatiewet. 2. Gemeentelijk werk met voorrang toekennen aan inwoners met een arbeidsbeperking. Eind 2013 heeft Lansingerland de Verordening alleenrecht Sociale Werkvoorziening Combiwerk Lansingerland 2013 vastgesteld. De SW medewerkers kregen hiermee voorrang voor de werkzaamheden bij speelvoorzieningen, zoals het verrichten van onderhoud en het verwijderen van zwerfvuil. Met deze bepaling creëerde de gemeente doelgericht extra werk voor deze groep inwoners met een arbeidsbeperking. 3. Het inkoopbeleid van 2014 waarin Social Return een grote rol krijgt. In februari 2014 heeft uw raad het Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeente Lansingerland 2014 vastgesteld. In hierna volgende paragrafen 3.1 tot en met 3.4 presenteren wij een korte evaluatie van een deel van het beleid tot nu toe. 3.1 Uitgangspunten inkoop- en aanbestedingsbeleid met Social Return In het beleid is een paragraaf opgenomen met ethische en ideële uitgangspunten. Alle inkoop voor grotere opdrachten (boven ,-) vinden op een maatschappelijk verantwoorde wijze plaats, door aandacht te schenken aan onderwerpen als arbeidsre-integratie, arbeidsomstandigheden en Social Return on Investment (SRoI). De gehele gemeente levert vanuit al haar afdelingen inzet om werkplekken te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Heel de gemeente is betrokken, het is niet langer een streven vanuit de afdelingen die zich bezig houden met Werk en Inkomen of vanuit afdelingen die gemakkelijk gelegenheid hiertoe bieden, maar het is algemeen beleid voor alle inkoop en aanbestedingen. Dit algemene beleid past ook bij onze taak vanuit de Participatiewet om meer mensen met een arbeidsbeperking actief mee te laten doen in de samenleving en bij voorkeur betaald werk te laten verrichten. 3.2 Praktijk inkoop- en aanbestedingsbeleid met Social Return In de aanbestedingsprocedure is ingebed dat ondernemers (leerwerk)stages bieden en/of mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt in dienst nemen. Indien dit binnen de opdracht niet mogelijk is, zijn er nog alternatieven voor de opdrachtnemer zoals bijvoorbeeld het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten op scholen. Opdrachtnemers zetten voor opdrachten vanaf ,- 5% van de pagina 2/5

3 aanneemsom of loonkosten, afhankelijk van de aard van de opdracht, in voor social return. Bij het afsluiten van het contract sluiten we eveneens een contract SRoI met de ondernemer af. De werkmakelaar van Publiekszaken ondersteunt de ondernemers bij de SRoI opdracht. De werkmakelaar onderhoudt nauwe contacten met de ondernemers, de consulenten van Werk en inkomen en de afdeling Inkoop. Zij legt de verbanden en zorgt ervoor dat werkloze werknemers en scholieren matchen met de ondernemers en hun projecten. Zo krijgen onze ondernemers ook SRoI werknemers die zij goed kunnen gebruiken voor hun opdrachten. In het gemeentelijk bestand zijn nu ongeveer 480 uitkeringsgerechtigden geregistreerd. Deze mensen worden bij gebleken geschiktheid voor de functie benaderd voor inschakeling in een van de aanbestedingsprojecten van de gemeente. 3.3 Resultaten van het nieuwe inkoopbeleid met Social Return In 2014 hebben 14 aanbestedingen plaats gevonden waarmee bedragen van of meer waren gemoeid. Bij al deze procedures is een contract social return getekend, wat ertoe heeft geleid dat meerdere personen al dan niet tijdelijk aan het werk zijn of binnenkort zullen gaan. Op het moment van opstellen van deze brief waren 9 uitkeringsgerechtigden uit het bestand van Lansingerland aan het werk, 3 uit de regio alsmede een tiental BBL ers (scholieren die de beroepsbegeleidende leerweg volgen en hiermee hun stageplaats vervullen). Voor enkele projecten loopt de sollicitatieprocedure voor een (tijdelijk) arbeidscontract of werkervaringsplaats nog. Met de bouw van twee scholen, de inkoop van zorgaanbieders en taxivervoer waren flinke bedragen gemoeid waarbij we ook een groot deel van de mensen aan het werk hebben geholpen. Het overige deel van de genoemde 14 aanbestedingsprocedures betrof kleinere projecten (omzetbedragen tussen en ,-). Hierdoor is het bedrag dat binnen deze aanbesteding aan social return is besteed ook kleiner. Ondanks deze kleinere projecten is er toch een flink aantal mensen aan de slag gegaan. Vanaf de start van het toepassen van social return begin 2014 tot en met heden zijn tussen de 30 en 40 mensen aan de slag gegaan met social return. De inzet van social return levert ook bijvangst: bedrijven weten nu de weg naar de werkmakelaar van Lansingerland te vinden. De werkmakelaar ontvangt regelmatig vragen van lokale ondernemers naar beschikbare kandidaten uit het gemeentelijk bestand. Daarnaast ontstaan ook meer kansen voor werkervaringsplaatsen. 3.4 Social return stimuleren voor langdurige contracten In het algemeen willen we stimuleren dat werkgevers hun werknemers langere tijd in dienst houden. Het SRoI beleid dat veel gemeenten inzetten kan ook oneigenlijke prikkels geven, waarbij het lonend zou zijn voor een werkgever om bij elke nieuwe aanbesteding steeds nieuwe mensen in te zetten in plaats van langdurig een bepaalde groep vaste mensen te laten werken. Hoe wij SRoI kunnen inzetten voor het langdurig in dienst nemen van werknemers bespreken we in regionaal verband met de gemeenten Delft, Zoetermeer, Pijnacker/Nootdorp en Rijswijk. Zo zijn ondernemers in de praktijk regelmatig bereid om een grotere SRoI verplichting aan te gaan dan vereist is voor het project. Dit is het geval wanneer een ondernemer een arbeidscontract afsluit voor een jaar, terwijl de SRoI-verplichting zich maar tot een half jaar uitstrekt. We onderzoeken of deze ondernemers beloond kunnen worden door hen SRoI- kredietpunten te verstrekken. Dit geldt vooral voor kleine, lokale ondernemers voor wie het lastiger is om meerdere arbeidscontracten af te sluiten in een korte periode. We bekijken eveneens of het mogelijk is dat een ondernemer aan zijn SRoI verplichting voldoet wanneer hij een BBL er, die bij hem in dienst is als leerling, een contract voor onbepaalde tijd aanbiedt. Het gaat pagina 3/5

4 er immers om mensen langdurig aan het werk te helpen, en het aanbieden van zo n contract voorkomt dat een leerling aan het einde van zijn school- en stagetijd weer op zoek moet naar werk. 4. Regionaal Werkbedrijf waarin gemeenten en werkgevers extra banen realiseren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De Participatiewet heeft tot doel om zo veel mogelijk mensen met arbeidsvermogen aan de slag te krijgen. Bij voorkeur via betaald werk en voor wie dat (nog) niet mogelijk is via andere manieren van participeren zonder loon. Om de slagkracht van alle betrokken partijen te bundelen, hebben gemeenten de opdracht om binnen Regionale Werkbedrijven samen te werken met hun regionale ondernemers, het UWV en het (speciaal) onderwijs. Lansingerland maakt deel uit van het werkbedrijf Forum ZHC 1, dat in de afgelopen maanden gewerkt heeft aan: - het opstellen van een lijst met instrumenten, waarmee we het aantrekkelijker maken voor werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Zo nodig kunnen werkgevers bijvoorbeeld een proefplaatsing krijgen met tijdelijke loonkostensubsidie, of een job coach, die hun werknemer ondersteunt op de werkplek. Deze lijst is afgestemd binnen de arbeidsmarktregio s ZHC en Haaglanden, zodat werkgevers dezelfde service kunnen verwachten binnen deze regio s; - de samenwerking tussen de werkmakelaar van Lansingerland en de werkmakelaars van Zoetermeer, zowel op ons gemeentehuis als op de regionale Werkgeverssteunpunten. Zo bundelen zij kennis en inzet om onze werkgevers sneller en beter te ondersteunen. Ook het uitwisselen van vacatures en kandidaten gaat makkelijker nu gemeenten nauwer samenwerken, zodat er meer kans is op een geschikte koppeling. Voor het regelen van Garantiebanen voor mensen met een arbeidsbeperking heeft het Rijk de randvoorwaarden nog niet geregeld. Het UWV verwacht pas per 1 april 2015 het Doelgroepregister op orde te krijgen. Dit betekent dat het UVW voor 1 april geen wettelijke keuringen verricht, die nodig zijn om een werknemer toe te laten tot de doelgroep garantiebaan. Ook voert de landelijke politiek onverhoopt een nieuwe discussie of alleen Rijkskandidaten voorrang krijgen voor deze Garantiebanen of dat ook gemeentelijke kandidaten van de wachtlijst van de SW hun voorrangspositie behouden, zoals was aangekondigd in de Participatiewet. Over hoe die voorrangspositie exact vorm dient te krijgen, wordt ook gesteggeld tussen VNG enerzijds en Rijkspartijen anderzijds. Omdat deze belemmeringen buiten onze invloedssfeer liggen, concentreren we ons op wat wij nu al wel samen met onze samenwerkingspartners van het Werkbedrijf kunnen doen. 5. Toekomstige ontwikkelingen rondom Social Return en de Participatiewet. Zoals bij 3.4 is geschetst onderzoeken we hoe we kunnen bevorderen dat er met Social Return niet alleen tijdelijke, maar ook langdurige werkplekken gerealiseerd worden voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op dit moment lopen er aanbestedingen voor grote projecten, die een behoorlijke inzet aan Social Return gaan opleveren. Vanwege de vertrouwelijkheid van lopende aanbestedingen kunnen wij hier nu geen details over melden. Vanuit de Participatiewet zullen wij - zodra het UWV dit mogelijk maakt - de beoogde Garantiebanen realiseren om mensen met een arbeidsbeperking aan betaald werk te helpen. Uiteraard helpen wij hen nu ook al aan betaald werk, maar alleen met de officiële Garantiebanen 1 ZHC: Zuid Holland Centraal is het werkbedrijf van de gemeenten Zoetermeer, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Voorschoten, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg pagina 4/5

5 kunnen gemeenten en ondernemers aan de verplichtingen voldoen, die binnen het Sociaal Akkoord zijn afgesproken. Het Rijksbeleid stimuleert dat mensen met een arbeidsbeperking zo veel mogelijk betaald werk verrichten op een gewone werkplek bij een regulier bedrijf. Met voldoende begeleiding kunnen de bestaande SW medewerkers en de nieuwe mensen met een arbeidsbeperking ook binnen een reguliere organisatie werken. Het Rijk wil dat de gespecialiseerde SW bedrijven langzaam worden afgebouwd en vooral blijven bestaan voor de zwaarste subgroep van werknemers. De Rijksbijdrage voor de werknemers met een SW indicatie binnen het Participatiebudget neemt jaarlijks af, terwijl deze bestaande werknemers recht houden op een betaalde werkplek. Bovendien groeit de nieuwe doelgroep van mensen met een arbeidsbeperking. Daarom onderzoeken wij samen met Pijnacker- Nootdorp of er naast het SW-bedrijf alternatieven zijn voor deze doelgroep. Doel is om met het Participatiebudget als geheel zo veel mogelijk mensen te laten participeren: ofwel via werk met ondersteuning ofwel via re-integratie als opstap naar werk. SRoI is een van de instrumenten die hieraan bijdraagt. Met een vriendelijke groet, drs. ing. Ad Eijkenaar Secretaris Coos Rijsdijk Burgemeester pagina 5/5