Motie Onderzoek uitbreiden economische activiteiten van algemeen belang

Transcriptie

1 Regnr. BSD/ Tekst Raadsvoorstel Economische activiteiten in het algemeen belang 2016 Inleiding In de vergadering van 1 oktober 2015 heeft uw raad ingestemd met de motie Onderzoek uitbreiden activiteiten van algemeen belang (RIS286905) waarin het college werd verzocht om te onderzoeken of verschillende activiteiten kunnen, dan wel moeten, worden toegevoegd aan economische activiteiten die plaatsvinden in het algemeen belang, zoals bedoeld in artikel 25 h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet. De motie luidde: Motie Onderzoek uitbreiden economische activiteiten van algemeen belang De raad van de gemeente Den Haag in vergadering bijeen op 1 oktober 2015 ter bespreking van het Gewijzigd voorstel van het college inzake aanwijzen economische activiteiten van algemeen belang (RIS ). Overwegende dat: - de volgende activiteiten ook aangemerkt zouden kunnen worden als economische activiteiten van algemeen belang: 1. activiteiten in het kader van de organisatie van sport- en recreatie-evenementen; 2. kredietverlening: sociale leningen, saneringskredieten; 3. de exploitatie van de Ooievaarspas en het programma Kinderen doen mee ; 4. verstrekken van leningen ter bevordering van bijvoorbeeld energiebesparing en duurzame Opwekking; 5. gladheidbestrijding openbare weg; 6. exploiteren van bibliotheken; - overheidsoptreden bij de uitvoering van deze diensten mogelijk wenselijk is omdat deze diensten anders niet (vanzelf) door de markt naar maatschappelijk aanvaardbare voorwaarden worden verricht. Verzoekt het college: te onderzoeken of bovenstaande activiteiten kunnen, dan wel moeten, worden toegevoegd aan de economische activiteiten die plaats vinden in het algemeen belang, zoals bedoeld in artikel 25h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet. Het college heeft onderzocht of de gemeente de in de motie genoemde activiteiten uitoefent en of dit economische activiteiten zijn in de zin van de Wet Markt en Overheid. Dit heeft geleid tot op onderdelen gewijzigde omschrijvingen van de in de motie genoemde activiteiten. Het college stelt voor om de volgende activiteiten aan te merken als activiteiten die de gemeente uitoefent in het algemeen belang: 1. de pandbelening en het veilen van voorwerpen door het pandhuis; 2. het uitdelen van strooizout in het kader van gladheidsbestrijding op de openbare weg; 3. het uitlenen van cd s en dvd s, en 4. het ter beschikking stellen van 3D-printers door bibliotheken.

2 Het college stelt bovendien voor om een niet in de motie genoemde activiteit aan te wijzen als activiteit die worden uitgeoefend in het algemeen belang: 5. het verhuren van woonruimte onder de leegstandwet en het verhuren aan statushouders. De volgende in de motie genoemde activiteiten zijn geen economische activiteiten in de zin van de Wet Markt en Overheid, of de gemeente oefent de activiteiten niet uit: 6. activiteiten in het kader van de organisatie van sport- en recreatie-evenementen; 7. de exploitatie van de Ooievaarspas en het programma Kinderen doen mee, en 8. het verstrekken van leningen ter bevordering van bijvoorbeeld energiebesparing en duurzame Opwekking. Het college stelt dan ook voor om ten aanzien van deze activiteiten geen besluit te nemen. Gelet op het voorgaande stelt het college voor om de motie Onderzoek uitbreiden activiteiten van algemeen belang (RIS286905) als afgedaan te beschouwen. Wet Markt en Overheid Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid als onderdeel van de Mededingingswet in werking getreden. Aanleiding voor deze wet is dat overheden direct of indirect economische activiteiten kunnen verrichten, waarmee soms wordt geconcurreerd met de private sector. Overheden hebben de mogelijkheid om leveringen of diensten met behulp van publieke middelen beneden de kostprijs aan te bieden, wat tot concurrentievervalsing kan leiden. Om oneerlijke concurrentie tussen overheden en private ondernemingen te voorkomen, moeten gemeenten voldoen aan de volgende vier gedragsregels van de Wet Markt en Overheid: - kostendoorberekening: overheden moeten alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de kostprijs. Voor het bepalen van de integrale kosten zijn alle kosten relevant die aan een economische activiteit moeten worden toegerekend, te weten de operationele kosten, afschrijvings- en onderhoudskosten en vermogenskosten; - bevoordelingsverbod: overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen; - gegevensgebruik: overheden mogen gegevens waarover zij publiekrechtelijk beschikken niet hergebruiken voor andere (economische) activiteiten; - functiescheiding: wanneer een overheid met betrekking tot een economische activiteit ook een publiekrechtelijke rol vervult, dan mag niet dezelfde persoon betrokken zijn bij de publiekrechtelijke taak en de economische activiteit. De raad kan economische activiteiten aanmerken als activiteiten die de gemeente uitoefent in het algemeen belang, zodat de gedragsregels van de wet markt en overheid op deze activiteiten niet van toepassing zijn. Economische activiteiten in het algemeen belang Het college stelt voor om de volgende in de motie genoemde economische activiteiten aan te merken als economische activiteiten die worden uitgeoefend in het algemeen belang. 1. De pandbelening en het veilen van voorwerpen door het Pandhuis De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) geeft de gemeente de verantwoordelijkheid voor schuldhulpverlening. Ter uitvoering van het schuldhulpverleningsbeleid verstrekt de Gemeentelijke Kredietbank -onderdeel van de gemeente Den Haag- kredieten. Dit gebeurt in de vorm van herfinanciering, saneringskredieten, sociale kredietverlenging en onroerend goedfinanciering. 2

3 De Gemeentelijke Kredietbank valt onder de reikwijdte van de Wet Fido en onder toezichthouder AFM. Daarnaast conformeert de Gemeentelijke Kredietbank Den Haag zich aan de gedragscode Sociale Kredietverlening, opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK). In het besluit behorend bij de Wft is uitgewerkt dat sociale kredietverlening uitsluitend van toepassing is voor zover mensen elders geen krediet kunnen krijgen op grond van leeftijd, inkomen, beschadigd kredietverleden of zwakke verblijfsstatus. De genoemde vormen van kredietverlening zijn een publieke taak. Een bijzondere vorm van kredietverlening vindt plaats in en vanuit het Pandhuis. Het Pandhuis sluit overeenkomsten van pandbelening. Het Pandhuis organiseert ook veilingen van sieraden en gebruiksvoorwerpen. Met een pandbelening kan een meer of minder urgente behoefte aan liquide middelen waarvoor men geen gangbare lening kan of wil afsluiten worden gelenigd met een kortlopend krediet. Tegelijkertijd wordt in het Pandhuis nadrukkelijk gesignaleerd wanneer sprake lijkt te zijn van ernstige financiële problematiek en wordt de belener waar nodig doorverwezen naar de gemeente voor verdere schuldhulpverlening. De groep mensen zou anders buiten beeld blijven. De werkzaamheden van het pandhuis vallen op die wijze binnen de publieke taakstelling van schuldpreventie en vroegsignalering. Deze doelstelling en taakopvattingen zijn vastgelegd in het beleidsplan schuldhulpverlening en in het bankreglement van de gemeente Den Haag. Bij het uitoefenen van de activiteiten kunnen niet de integrale kosten worden doorberekend, onder andere doordat de gemeente Den Haag minder efficiënt werkt dan marktpartijen. De door het pandhuis gehanteerde tarieven zijn marktconform, zodat de mededinging niet of nauwelijks wordt verstoord. 2. Het uitdelen van strooizout in het kader van gladheidsbestrijding op de openbare weg De gemeente heeft de verantwoordelijkheid om te zorgen voor veilige, goed onderhouden wegen. Tot het onderhoud behoort ook de zorg voor het begaanbaar houden van wegen tijdens perioden van gladheid door bevriezing of sneeuwval. In het kader van de gladheidbestrijding is het voor de gemeente ondoenlijk om de gehele openbare ruimte mee te nemen in de gladheidsbestrijding. Voor de gebieden waar de gemeente niet kan strooien, vraagt de gemeente de hulp van bewoners en ondernemers bij het begaanbaar houden van de stad. Daarom deelt de gemeente kleine hoeveelheden strooizout uit aan bewoners zodat ook de trottoirs veilig blijven. Strooizout wordt ook in de detailhandel verkocht. Als de gemeente het strooizout tegen integrale kosten zou verstrekken, zou er geen of weinig afname plaatsvinden. Dit kan tot gevaarlijke situaties leiden. Gelet op de geringe hoeveelheden strooizout die de gemeente uitdeelt wordt de markt voor strooizout nauwelijks verstoord. 3. Het uitlenen van cd s en dvd s door bibliotheken 4. Het ter beschikking stellen van 3D-printers door bibliotheken De bibliotheken in Den Haag maken deel uit van de gemeente Den Haag. De openbare bibliotheek heeft een publieke taak, die bestaat uit het voor een ieder toegankelijk maken van kennis, ontwikkeling en educatie. De bibliotheken lenen cd s en dvd s uit in concurrentie met ondernemingen die ook cd s en dvd s uitlenen. Daarnaast stellen bibliotheken een 3D-printer ter beschikking in concurrentie met verschillende andere aanbieders van aan 3D-printers gelieerde dienstverlening. 3

4 Door het uitlenen van cd s en dvd s in een bibliotheek stelt de gemeente kennis en informatie beschikbaar. Zij biedt op deze manier aan de leden van de bibliotheek ontwikkelmogelijkheden. Het uitlenen vindt plaats bijvoorbeeld als onderdeel van een talencursus. Bovendien bevordert het uitlenen van luisterboeken het kennismaken met literatuur en kunnen grote delen van de samenleving laagdrempelig kennis maken met kunst en cultuur. Het bereiken van de genoemde doelstellingen zou worden doorkruist wanneer de integrale kosten van het beschikbaar stellen worden doorberekend. De gevolgen voor commerciële aanbieders zijn gelet op het beperkte aanbod van de bibliotheek en ook gelet op alternatieven voor de uitleen vermoedelijk beperkt. Het ter beschikking stellen van 3D-printers is met name van belang in het kader van educatie. Het is belangrijk dat grote delen van de samenleving toegang hebben tot innovatieve diensten. Daarnaast is het belangrijk dat veel mensen in aanraking komen met nieuwe technieken, zodat innovatie wordt bevorderd. Ook minder draagkrachtige personen moeten toegang hebben tot deze dienst. Het beschikbaar stellen van 3D-printers heeft ook een educatieve functie. Scholieren en studenten kunnen gebruik maken van de printers. Het doorberekenen van kosten zou haaks staan op deze verschillende doelstellingen. De gevolgen voor andere aanbieders van 3D-printerdienstverlening door de gemeente zijn gelet op de beperkte capaciteit van de gemeente naar verwachting niet groot. Niet in de motie opgenomen economische activiteiten in het algemeen belang Het college stelt voor om de volgende niet in de motie genoemde economische activiteiten aan te merken als economische activiteiten die worden uitgeoefend in het algemeen belang. 5. Het verhuren van woonruimte onder de leegstandwet en het verhuren aan statushouders De gemeente hanteert als uitgangspunt voor verhuur van woonruimte dat deze kostendekkend is. Bij toepassing van verhuur onder de Leegstandwet ontbreekt de uitgebreide huurdersbescherming op grond van het Burgerlijk Wetboek. Dit is reeds reden om niet de integrale kostprijs door te rekenen in de huurprijs. Bij verhuur van tijdelijke of permanente woonruimte aan statushouders ongeacht of deze verhuur valt onder de Leegstandwet kan het voorkomen dat de maximaal in rekening te brengen huurprijs onder het niveau ligt van de integrale kosten. Het algemeen belang van het realiseren van tijdelijke of permanente woonruimte voor statushouders weegt naar onze mening zwaarder dan het eventuele belang dat partijen op de vastgoedmarkt hebben bij integrale kostendoorberekening door de gemeente. Activiteiten niet zijnde economische activiteiten uitgeoefend door de gemeente Den Haag Het college stelt voor om ten aanzien van de volgende in de motie genoemde activiteiten geen aanwijzingsbesluit te nemen. 6. Activiteiten in het kader van de organisatie van sport- en recreatie-evenementen De gemeente coördineert en faciliteert evenementen ter bevordering van sportparticipatie in Den Haag, zoals schoolsporttoernooien in het basis- en het voortgezet onderwijs of de Stadsspelen Den Haag. Het coördineren en het faciliteren van de evenementen vindt niet plaats in concurrentie met andere ondernemingen op een markt. Dergelijke activiteiten zijn dan ook niet aan te merken als economische activiteiten uitgeoefend door de gemeente. 4

5 Overigens heeft uw raad het ter beschikking stellen van gemeente gemeentelijke sportvelden, sporthallen of zogeheten playgrounds al aangewezen als economische activiteiten die plaatsvindt in het algemeen belang (RIS _140617). Daarnaast organiseert Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag kleinschalige sportactiviteiten, evenementen en detacheert zij professionals bij sportverenigingen. De activiteiten van Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag vallen buiten de reikwijdte van de Wet Markt en Overheid, omdat de wet betrekking heeft op activiteiten van de gemeente of van haar overheidsbedrijven. De Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag is geen overheidsbedrijf, zodat evenmin om die reden de Wet Markt en Overheid op haar activiteiten van toepassing is. Ten aanzien van de organisatie van recreatie-evenementen heeft inventarisatie geen gevallen uitgewezen waarin de gemeente zelf goederen of diensten aanbiedt op een markt in concurrentie met andere ondernemingen. 7. De exploitatie van de Ooievaarspas en het programma Kinderen doen mee De exploitatie van de Ooievaarspas is geen economische activiteit in de zin van de Wet Markt en Overheid. De gemeente biedt niet zelf diensten aan op een markt. De gemeente verstrekt namelijk een bijdrage aan instellingen en ondernemingen die goederen of diensten aanbieden aan houders van de Ooievaarspas. 8. Het verstrekken van leningen ter bevordering van bijvoorbeeld energiebesparing en duurzame opwekking De gemeente verstrekt geen leningen ter bevordering van bijvoorbeeld energiebesparing en duurzame opwekking. toelichting In het kader van een zorgvuldige voorbereiding en gelet op de bij dit besluit betrokken belangen stellen wij voor om dit concept-raadsvoorstel ter inzage te leggen conform afdeling 3.4 van Algemene wet bestuursrecht. Uiteraard zullen eventuele reacties met een concept-beoordeling aan u worden voorgelegd. Besluitvorming Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Besluit: De volgende economische activiteiten als activiteiten aan te wijzen die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25h, vijfde en zesde lid, van de Mededingingswet: 1. de pandbelening en het veilen van voorwerpen door het Pandhuis; 2. het uitdelen van strooizout in het kader van gladheidsbestrijding op de openbare weg; 3. het uitlenen van cd s en dvd s door bibliotheken; 4. het ter beschikking stellen van 3D-printers door bibliotheken, en 5. het verhuren van woonruimte onder de leegstandwet en het verhuren aan statushouders. 5

6 Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier De voorzitter 6