Markt en Overheid. Workshop Congres gemeentefinanciën

Transcriptie

1 Markt en Overheid Workshop Congres gemeentefinanciën

2 Waarom een wet Markt en Overheid? Het is overheden toegestaan economische activiteiten uit te voeren (geen verbodstelsel) De inzet van publieke middelen kan oneerlijke concurrentie veroorzaken Ondernemers hebben de afgelopen jaren geklaagd over concurrentievervalsing door overheden Een wettelijk kader om hiertegen op te treden ontbrak nog, per 1 juli 2012 is dat niet meer het geval voor nieuwe gevallen Vanaf 1 juli 2014 is de Wet Markt en Overheid ook van toepassing op bestaande activiteiten.

3 Enkele begrippen De Wet Markt en Overheid (MenO) richt zich tot bestuursorganen De Wet MenO is alleen van toepassing op economische activiteiten van overheden iedere activiteit bestaande uit het aanbieden van goederen en/of diensten op een bepaalde markt (voorbeelden: exploitatie van parkeergarages; Verhuur van ruimte aan derden in overheidsvastgoed) De Wet MenO is niet van toepassing op typische overheidstaken (voorbeelden: handhaven openbare orde, het verlenen van bouwvergunningen)

4 Kern Wet Markt en Overheid: vier gedragsregels voor overheden Integrale kosten doorberekenen Overheden moeten ten minste alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de verkoopprijs. Verbod op bevoordeling overheidsbedrijven Overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven. Verbod op functievermenging Dezelfde personen mogen niet betrokken zijn bij de bestuurlijke en de economische activiteiten van een overheidsorganisatie. Gegevensverstrekking aan derden Hergebruik van gegevens door overheden is alleen toegestaan als anderen ook onder dezelfde voorwaarden over de gegevens kunnen beschikken.

5 Voorbeelden waar gedragsregels niet van toepassing zijn: Oneerlijke concurrentie vanwege aanbestedingsprocedure Oneerlijke concurrentie vanwege subsidieverlening overheden aan een privaat bedrijf (mogelijk wel staatssteun) Concurrentievervalsing door te hoge prijzen Oneerlijke concurrentie vanwege uitoefening publiekrechtelijke bevoegdheden (bijvoorbeeld wijziging bestemmingsplan) Mogelijke belangenverstrengeling ambtenaren (integriteitsissues)

6 Uitzonderingen: Staatssteun art 107 (1) VWEU Algemeen belang (zie aanwijzingen voor de rijksdienst 4 juni 2012) Inbesteding Economische activiteiten voor andere overheden ter uitvoering van de publiekrechtelijke taak

7 Bevoegdheden ACM Tijdens overgangsperiode van 2 jaar voor bestaande economische activiteiten (voor 1 juli 2012): geen bevoegdheden Bij nieuwe economische activiteiten: Verklaring voor recht Last onder dwangsom (geen boete)

8 Kader integrale kostendoorberekening - Mededingingswet artikel 25i - Besluit Markt en Overheid (nadere invulling artikel 25i) geen boekhoudkundige verplichtingen.. Consequente toepassing van bedrijfseconomische principes (vergelijkbare gevallen op dezelfde wijze berekenen)

9 Uitgangspunten doorberekenen integrale kosten Overheden dienen minimaal de integrale kosten van een product of dienst in rekening te brengen De aan de afnemers gevraagde prijs dient tenminste de integrale kosten te bevatten Voor het bepalen van de integrale kosten zijn alle kosten relevant die samenhangen met het verrichten van de economische activiteit, waaronder: operationele kosten (o.a. personeelskosten, overheadkosten); afschrijvings- en onderhoudskosten; vermogenskosten (gewogen gemiddelde kosten van het vermogen). De kostentoerekening vindt plaats naar rato van het gebruik, ongeacht of het directe of indirecte kosten betreft De totale toegerekende kosten moeten worden gedekt door de inkomsten uit de levering van de goederen of diensten

10 Casus Winterklaar

11 Is de wet Markt en Overheid van toepassing? Situatie 1: De hoveniers zijn in dienst van de gemeente Groenwijk. Zij zijn werkzaam voor de afdeling Natuur en Milieu van de gemeente en verantwoordelijk voor de groenvoorziening in de gemeente. Situatie 2: De hoveniers zijn in dienst van Groenwijk B.V., waarvan de aandelen volledig in bezit zijn van (de gemeente) Groenwijk en waarover de gemeente volledig zeggenschap heeft.

12 Is de wet Markt en Overheid van toepassing? Situatie 3: De gemeente Groenwijk heeft de groenvoorziening uitbesteed aan Hoveniersbedrijf Groene Vingers B.V. Hiervoor is een dienstverleningsovereenkomst gesloten tussen de gemeente en Groene Vingers B.V. Groene Vingers B.V. verricht zowel werkzaamheden voor de gemeente als voor bedrijven en particulieren.

13 Is de wet Markt en Overheid van toepassing? Situatie 4 De hoveniers en assistent hoveniers zijn in dienst van de gemeente Groenwijk. Sinds 2011 doen zij niet enkel de groenvoorziening voor de gemeente, maar verrichten zij ook werkzaamheden voor derden: a. voor de naastgelegen gemeente Bosmeer b. voor het verzorgingshuis in het centrum c. voor bedrijven en particulieren Zo ja, waartoe verplicht de wet M&O?

14 Doorberekening integrale kosten Financiële realisatie afd. Natuur & Milieu in 2013 is als volgt (in EUR * 1,000) LASTEN Personeel Materieel 500 Afschrijving gebouwen 250 ICT 25 Materialen 150 Bedrijfskosten 400 Rente 20 Totaal BATEN Groenvoorziening Gemeente Verzorgingshuizen 450 Bedrijven & Particulieren 200 Totaal Resultaat 155 Vanwege de positieve exploitatie concludeert Groenwijk dat haar werkwijze M&O-proof is. Eens? Waarom wel of niet?

15 Doorberekening integrale kosten Financiële realisatie afd. Natuur & Milieu in 2013 is als volgt (in EUR * 1,000) LASTEN Personeel Materieel 500 Afschrijving gebouwen 250 ICT 25 Materialen 150 Bedrijfskosten 400 Rente 20 Totaal Integrale kosten? BATEN Groenvoorziening Gemeente Verzorgingshuizen 450 Bedrijven & Particulieren 200 Totaal Verhouding baten inspanning? Resultaat 155

16 Doorberekening integrale kosten Te nemen stappen, in hoofdlijnen: 1. Wat zijn de integrale kosten? 2. Welke producten en diensten worden geleverd? Welke tariefdragers horen daar bij? 3. Wat is, per tariefdrager, de normale hoeveelheid die de overheid in een jaar verwacht te leveren? 4. Hoe kunnen de integrale kosten worden toegerekend aan (het realiseren van) de tariefdragers? 5. Wat zijn de integrale kosten per (eenheid) tariefdrager? 6. Betaalt iedere afnemer (volledig) voor de producten/diensten die hij afneemt? toegepast op Groenwijk

17 Uitwerking stappen bij Groenwijk (1) Stap 1 Bepaal integrale kosten (in EUR * 1,000) LASTEN Personeel Materieel 500 Afschrijving gebouwen 250 ICT 25 Materialen 150 Bedrijfskosten 400 Rente 20 Doorbelasting overhead 255 Vermogenskosten vlgs M&O 100 Totaal Overhead omvat bijv. ondersteunende afdelingen Vermogenskosten: geïnvesteerd vermogen * rendementspercentage

18 Uitwerking stappen bij Groenwijk (2) Stap 2 en 3 Welke producten/diensten met welke tariefdragers? Welke normale hoeveelheden? Product/dienst Tariefdrager Normale hoeveelheid Aanleg gras m2 (+ materiaal) Aanleg beplanting m2 (+ materiaal) Onderhoud (w.o. maaien) Manuur Verwijderen boom (klein) Kleine boom 800 Verwijderen boom (middel) Middelgrote boom 200 Verwijderen boom (groot) Grote boom 100 Tuin winterklaar ( 250m2) Tuin 40

19 Uitwerking stappen bij Groenwijk (3) Stap 4 en 5 Toerekenen integrale kosten aan producten, leidend tot integrale kosten per eenheid

20 Uitwerking stappen bij Groenwijk (4) Stap 6 Afname vs. opbrengst, per afnemer Conclusie?

21 Doorberekening integrale kosten Valkuilen en aandachtspunten 1. Alleen de zichtbare kosten worden meegenomen, niet de integrale. Denk met name aan overhead en aan vermogenskosten. 2. De overheid ontvangt voor (een deel) van haar activiteiten een instandhoudingsbijdrage, waarbij men aanneemt dat deze gelijk is aan de kosten die aan die activiteiten zijn toe te rekenen. 3. Alleen marginale kosten toerekenen aan producten/diensten die aan derden worden geleverd. 4. Hoeveelheden producten en diensten door de jaren heen 5. Historische tarieven

22 Vragen?