gemeente Eindhoven Raadsvoorstel algemeen belangvaststelling Wet Markt en Overheid

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Inboeknummer 14bst00827 Beslisdatum B&W 6 mei 2014 Dossiernummer Raadsvoorstel algemeen belangvaststelling Wet Markt en Overheid Inleiding Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid (WMenO), een onderdeel van de Mededingingswet in werking getreden. Deze wet bevat gedragsregels voor overheden die economische activiteiten verrichten. Doelstelling van de wet is dat overheden en overheidsbedrijven bij het verrichten van economische activiteiten eerlijk concurreren met bedrijven. De wet trad onmiddellijk in werking voor nieuwe economische activiteiten. Voor (bestaande) economische activiteiten van vóór 1 juli 2012 geldt een overgangsperiode van twee jaar, deze moeten op 1 juli 2014 aan de gedragsregels van de WMenO voldoen. De gedragsregels komen kort gezegd op het volgende neer: - De bekostiging van ondernemersactiviteiten door middel van integrale kostprijsberekening; - Het hergebruik van gegevens verkregen voor de uitvoering van de publieke taak; - Het voorkomen van functievermenging; - Het voorkomen van bevoordeling van eigen overheidsbedrijven. De WMenO is overigens slechts van toepassing voor zover de steunmaatregel in zijn totaliteit niet meer dan , - bedraagt, gerekend over drie jaar. Als het bedrag van de steunmaatregel meer bedraagt dan zijn de Europese staatssteunregels van toepassing. De wet kent een aantal uitzonderingen. Eén van die uitzonderingen is dat wet niet van toepassing is als de gemeenteraad gemotiveerd besluit dat bepaalde economische activiteiten in het algemeen belang plaatsvinden. Dat algemeen belang is er niet, indien de markt zelf voorziet in het aanbod van de desbetreffende goederen of diensten (geen sprake van marktfalen). Evenmin wordt als algemeen belang aangemerkt het eigen financieel of economisch belang. Er moet dus sprake zijn van een breder belang, denk hierbij aan: volksgezondheid, maatschappelijke zorg en welzijn, culturele activiteiten, ruimtelijke ordening en veiligheid.

2 Bij het vaststellen dat economische activiteiten in het algemeen belang plaatsvinden moet in de motivering onder meer worden aangegeven dat er een afweging heeft plaatsgevonden tussen het algemeen belang en de belangen van mogelijke derden. De mogelijkheid voor de raad om vast te stellen dat economische activiteiten worden verricht in het algemeen belang is dan ook de concrete aanleiding om uw raad dit voorstel te doen. Hiermee kan worden voorkomen dat (bestaande) economische activiteiten die in het algemeen belang plaatsvinden per 1 juli 2014 in strijd zijn met de wet. b Wettelijke taak met ingang van 1 juli 2014 treedt de Wet Markt en Overheid ook in werking voor bestaande economische activiteiten Doelstelling implementatie Wet Markt en Overheid Voorstel De volgende economische activiteiten vast te stellen als activiteiten, die plaatsvinden in het algemeen belang, als bedoeld in artikel 25 h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet: - in gebruik geven van, verhuur en exploitatie van sportaccommodaties - exploitatie gemeentelijke fietsenstallingen - verhuur maatschappelijk vastgoed - gemeentelijke begraafplaatsen. Argumenten 1.1. Overtreding van de gedragsregels kan gevolgen hebben Vanaf 1 juli 2014 moeten alle bestaande economische activiteiten -voor zover van toepassing- voldoen aan de gedragsregels van de WMenO. De Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) houdt toezicht op de naleving van de gedragsregels en kunnen zo nodig handhavend optreden. De wet negeren, brengt financiële risico s met zich mee. Een (potentiële) overtreding wordt formeel vastgesteld en de ACM kan een last onder dwangsom opleggen. Private ondernemers kunnen het besluit van de autoriteit vervolgens gebruiken om de betrokken overheidsorganisatie aansprakelijk te stellen voor geleden schade Het doorberekenen van de integrale kosten bij het in gebruik geven van, de verhuur en exploitatie van sportaccommodaties brengt het voortbestaan van de (Eindhovense) sportverenigingen in gevaar. De sector Sport & Bewegen is verantwoordelijk voor de verhuur en exploitatie van sportaccommodaties. Sport heeft grote positieve maatschappelijke effecten. Sport draagt onder andere bij aan de sociale samenhang, gezondheid en participatie. De 2

3 aanwezigheid van voldoende en geschikte sportaccommodaties is nodig om deze thema s op een goede manier uit te voeren. De gemeente Eindhoven heeft als ambitie het in standhouden van deze hoogwaardige sportinfrastructuur, het hanteren van een sociale verhuurprijs aan sportverenigingen past binnen deze doelstellingen van sport (bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit). Indien in het tarief de integrale kosten volledig zouden worden doorberekend aan de diverse huurders dan leidt dit tot een veel hoger tarief. Een hoger tarief betekent waarschijnlijk een aanzienlijke vraaguitval van sportverenigingen, sportbonden scholen en individuele sporters. Verenigingen spelen een belangrijke rol in de sociale basisinfrastructuur. Zij vormen een onmisbaar platform waar van oudsher een sterk beroep wordt gedaan op de eigen kracht van burgers en de samenkracht van de stad. Het wegvallen van verenigingen zou een onverantwoorde aanslag betekenen op de sociale basisinfrastructuur van onze stad. In Eindhoven is momenteel nauwelijks of geen sprake van aanbod van sportaccommodaties door private partijen. Het is ook niet te verwachten dat dit in de nabije toekomst zal gebeuren. Wij zijn van mening dat het algemeen belang, in casu dat van de Eindhovense sportverenigingen, zwaarder weegt dan de eventuele belangen van en de nadelige gevolgen voor marktpartijen. Het Nationaal zwemcentrum De Tongelreep, het Ir. Ottenbad en het IJssportcentrum zijn accommodaties die een groot maatschappelijk belang dienen voor zowel de inwoners van Eindhoven als wel de inwoners van omliggende gemeenten. Het is algemeen bekend dat de exploitaties van dergelijke accommodaties in de huidige opzet niet rendabel zijn, er zal te allen tijde een gemeentelijke bijdrage nodig zijn. Het doorberekenen van de integrale kosten zal een dusdanig fors prijsverhogend effect hebben op de tarieven voor verenigingen en recreatie waardoor de vraag drastisch minder zal worden en daardoor de accommodaties onrendabel worden. Er is tot op heden dan ook geen interesse getoond van private ondernemers voor het exploiteren van dergelijke sportvoorzieningen, zonder een substantiële, structurele bijdrage van de gemeente. Er is hier duidelijk sprake van een marktfalen. Kortom ook hier zou marktwerking afbreuk doen aan de maatschappelijke waarde van sport wat rechtvaardigt dat door de gemeente de integrale kosten niet worden doorberekend. In beperkte mate wordt sportaccommodatie beschikbaar gesteld ten behoeve van de topsport. Bij het beschikbaar stellen van deze sportaccommodatie worden niet de integrale kosten doorberekend. De reden hiervoor is dat ook bij de topsport slechts beperkt budget beschikbaar is. Het gebruik van sportaccommodatie door de topsport is overigens dermate marginaal dat private ondernemers geen interesse hebben om tot deze markt toe te treden. Er is dus sprake van marktfalen. Vanwege de positieve uitstraling die de topsport heeft voor de amateursport zijn wij van mening dat het aanbieden van sportaccommodatie aan de topsport een economische 3

4 activiteit is die plaatsvindt in het algemeen belang. Wij vinden het algemeen belang zwaarder wegen dan mogelijke nadelige effecten voor private ondernemers Gratis gebruik van de gemeentelijke fietsenstallingen heeft vele positieve effecten De sector Realisatie en Beheer is verantwoordelijk voor de exploitatie van de gemeentelijke fietsenstallingen. Het gebruik van de gemeentelijke fietsenstallingen is gratis. Er is dus geen sprake van het doorberekenen van de integrale kosten. Het bieden van gratis stallingruimte voor de fiets bevordert het gebruik van de fiets omdat het stallen van een fiets anders dan het parkeren van motorvoertuig geen kosten met zich meebrengt. Stimuleren van het fietsgebruik is zowel vanuit het oogpunt van mobiliteit als vanuit het oogpunt van volksgezondheid wenselijk. Door het gratis stallen van fietsen in gemeentelijke fietsenstallingen wordt fietsendiefstal en het hinderlijk stallen van fietsen verder teruggedrongen. Deze economische activiteiten worden dan ook verricht in het algemeen belang. Er zijn geen andere partijen die gratis fietsenstallingruimte aanbieden. Met uitzondering van de NSfietsenstalling zijn er geen andere private ondernemers die interesse hebben voor de (commerciële) exploitatie van fietsenstallingen. Door het gratis aanbieden van fietsstallingruimte wordt mogelijk toetreden van private ondernemers tot deze markt bemoeilijkt. De aan het algemeen belang gekoppelde doelstellingen achten wij echter zwaarwegender dan mogelijke commerciële belangen van private ondernemers Verhuur maatschappelijk vastgoed De verhuur van maatschappelijk vastgoed valt onder de verantwoordelijkheid van de sector Grond en Vastgoed. Het gaat hierbij om de verhuur van accommodaties aan maatschappelijke-, culturele- en creatieve instellingen/ondernemers, stichtingen/verenigingen en dergelijke. Het in rekening brengen van de volledige integrale kostprijs zal er toe leiden dat dergelijke organisaties hogere kosten krijgen en zo hun maatschappelijke, culturele, creatieve activiteiten door hun beperkte financiële armslag niet of niet volledig meer kunnen uitvoeren. Hoewel het streven enigszins gericht is om de gemaakte kosten door te rekenen in de huurprijzen, is dit echter lang niet altijd te realiseren. Private ondernemers bieden ook vastgoed aan echter niet tegen tarieven die voor genoemde partijen acceptabel zijn. Het belang dat instellingen op het maatschappelijke, culturele en creatieve vlak voor de beleving van een stad en de samenleving hebben weegt naar onze mening zwaarder dan het commerciële belang dat partijen op de vastgoedmarkt hebben bij een integrale kostendoorberekening door onze gemeente Exploitatie gemeentelijke begraafplaatsen De sector Vergunningen, Toezicht en Handhaving is verantwoordelijk voor de exploitatie van een aantal gemeentelijke begraafplaatsen. Het exploiteren van een begraafplaats is een economische activiteit die ook door private ondernemers wordt 4

5 verricht. Gemeenten zijn wettelijk verplicht te voorzien in een gemeentelijke begraafplaats. De gemeentelijke begraafplaatsen worden bij de exploitatie geconfronteerd met lasten uit het verleden omdat er sprake is van een percentage eeuwigdurende of afgekochte graven die geen baten meer opleveren maar wel onderhoud vergen. Bij de begraafplaatsen die door private partijen worden geëxploiteerd doet dit verschijnsel zich niet voor. Hieruit bestaat dan ook het marktfalen. De afgelopen jaren is gewerkt aan het verbeteren van de kostendekkendheid van de gemeentelijke begraafplaatsen. Dit heeft geresulteerd in een aanzienlijke verhoging van de tarieven. Van een volledige kostendekkendheid waarbij de integrale kosten volledig worden doorberekend is echter geen sprake omdat dit zou leiden tot een vanuit maatschappelijk oogpunt ongewenste tariefsverhoging. Het betaalbaar houden van de mogelijkheid tot begraven op de gemeentelijke begraafplaatsen wordt in het algemeen belang geacht. Dit belang weegt zwaarder dan de gemeente te houden aan het doorberekenen van de integrale kosten en de commerciële belangen van exploitanten van particuliere begraafplaatsen. Kanttekeningen 1.1. Inventarisatie van economische activiteiten. Dit is een omvangrijk proces en er is dan ook voor gekozen om ons in eerste instantie te focussen op die activiteiten waarbij het risico op oneerlijke concurrentie binnen de gemeente Eindhoven het groots is. Er wordt dus nog steeds gewerkt aan de inventarisatie zodat op termijn mogelijk meer economische activiteiten voor algemeen belangvaststelling door de raad in aanmerking komen. Daarnaast kunnen er nieuwe economische activiteiten door de gemeente worden verricht die in aanmerking komen voor een algemeen belangvaststelling. Communicatie Het raadsbesluit wordt bekendgemaakt in het gemeenteblad en in het huis-aanhuisblad Groot Eindhoven aangezien tegen het raadsbesluit tot vaststelling van het algemeen belang bezwaar en beroep open staat. Evaluatie Over 1 jaar wordt de algemeen belangvaststelling geëvalueerd en wordt onder meer gekeken naar de bevindingen van het ACM en andere gemeenten. Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,, secretaris. 5

6 Ontwerp Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van; gelet op artikel 25 h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet; besluit: De volgende economische activiteiten vast te stellen als activiteiten, die plaatsvinden in het algemeen belang, als bedoeld in artikel 25 h, vijfde en zesde lid van de Mededingingswet: - in gebruik geven van, verhuur en exploitatie van sportaccommodaties - exploitatie gemeentelijke fietsenstallingen - verhuur maatschappelijk vastgoed - gemeentelijke begraafplaatsen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van, voorzitter., griffier. 6