Borreliose of iets wat erop lijkt?

Transcriptie

1 Borreliose of iets wat erop lijkt? Drs. ing. Herman Aa dierenarts Een onderzoek op (sub)tropische aandoeningen door steekbeesten!! door NEUROTOXINEN-BIOTOXINEN Leishmaniase - ziekte van Lyme - Alzheimer- MS - multiple sclerose Parkinson - vitamine B12 gebrek

2 Het is de bedoeling deze website zo up-to-date mogelijk te houden, waarbij diverse ziekten als de ziekte van Lyme, Leishmaniasis, Q koorts, Alzheimer, MS, Parkinson, maar ook hun symptomen zoals Vitamine B12 gebrek, incontinentie, chronisch vermoeidheidssyndroom, neurologische aandoeningen, pijnen ea. Ze worden allemaal besproken onder de naam: Het ONTDEKKEN en BEHANDELEN van ziekten door BIO- en NEUROTOXINEN uit STEEKBEESTEN 2

3 VOORWOORD Tijdens het bestuderen van Leishmania bij hond en mens werd ik geconfronteerd met de ziekte van Lyme bij enkele familieleden. Ook Leishmaniasis wordt overgebracht door steekbeesten, maar we denken nog steeds dat alleen de zandvlieg de boosdoener is, terwijl in Nederland deze ziekte al regelmatig wordt gediagnosticeerd. In mijn directe omgeving werd iemand acuut ernstig ziek en mijn dochter worstelde al lang met het chronische vermoeidheidssyndroom. Zoekend naar mogelijke oplossingen kwam ik bij dr. C Richie Shoemaker terecht, de Amerikaanse Lymespecialist, die me verwees naar de VEGA test, de complementaire therapie, ontgiften, vetafdrijving en immuunmodulatie. Dit heeft allemaal te maken met biotoxinen en dan wel heel specifiek met de neurotoxinen van bacteriën die zich via de diverse steekbeesten verspreiden. De complexiteit, het verschil in opvattingen, de testen en de therapieën maken het moeilijk en ook interessant, maar bijna onmogelijk het te begrijpen. Toevalligerwijs kwam ik iemand tegen die me zeer positief wist te stimuleren waardoor ik het onderzoek uitgebreider ben gaan doen, vooral in mijn eentje door te zetten, waardoor ik hoop zo iets voor de zieke mens, beroepszieken en ARBO wetgeving te kunnen betekenen. Mijn dank aan de hulptroepen met al hun positieve energie. Bedankt allemaal Herman Aa Joppe

4 Inhoud BIOTOXINEN NEUROTOXINEN Voorwoord..5 Geschiedenis... 7 Biotoxinen en neurotoxinen 11 Besmettingsgraag in diverse landen KORTE OPSOMMING Preventie.. 15 Testen Symptomen...17 Diagnostiek en behandeling Chronische Borreliose Behandeling..22 UITGEBREID.. 25 Preventie Diagnose...30 Dr.Petra Hopf-Seidel Acute stadium Chronische stadium Therapie...66 Immuunmodulatie en vetuitdrijving.. 67 Medicijnselectie per stadium van de ziekte.. 69 Conservatief antibioticacombinaties Samenvatting holistische therapie Aanvullende NIEUWE BIO onderzoekmethode Hoe werkt de VCS test Vegatest bioresonantie

5 Inhoud Biotoxinen - Neurotoxinen Hoe kunnen we helpen? IN HET KORT Therapie BCA behandelschema..99 WHO behandelschema..113 Enkele voorbeelden als Vraag/Antwoord Literatuur Betrouwbaarheid urine PCR 135 PCR schema 138 LEISHMANIASIS GIARDIA 156 Q KOORTS 160 5

6 Notities: 6

7 Geschiedenis Geschiedenis ONTDEKKING VAN DE ZIEKTE VAN LYME Reeds lang beschreven in Europa, onder verschillende namen: Borrelia recurrentis, Spirochaeta Obermeyern. In 1910 beschreef de Zweedse dokter dermatoloog Afzelius de langzaam groter wordende rode vlek die veroorzaakt wordt door een tekenbeet: erythema chronicum migrans. In 1922 berichtten de Franse artsen Garin en Bujadoux over een verlamming na een tekenbeet. De Duitse neuroloog dr. A. Bannwarth beschreef een ontsteking van het hersenvlies aan de VIIe hersenzenuw - zonder aantoonbare ziektekiem - met verhoging van het aantal monocyten en lymfocyten in het hersenvocht en met beschadiging van de myelineschede van de zenuw, dikwijls gepaard gaande met een aangezichtsverlamming, voorkomend na een tekenbeet: Bannwarth syndroom. Het vermoeden ontstond dat de verschijnselen te wijten waren aan een besmetting met een bacterie in de tekenbeet. In 1948 werd de bacterie - een spirocheet - voor het eerst ontdekt in een biopt van het erythema (EM). In 1951 behandelde de Zweedse arts Hollstrom - met succes - tekenbeetpatiënten met penicilline. Naar aanleiding van een epidemie - van wat eerst verondersteld werd juveniele reumatoïde artritis te zijn - in Lyme, bestudeerde de Amerikaanse reumatoloog Prof. Alan C. Steere, tussen 1972 en 1976, 51 gevallen van patiënten met korte periodes zowat een week van ontstekingen in één 7

8 Geschiedenis gewricht (monarthritis) of in enkele gewrichten (oligoartritis). Hij legde de link tussen de gewrichtsontstekingen en de tekenbeet vermeld door meerdere van zijn patiënten, behandelde hen met antibiotica en publiceerde zijn bevindingen in het tijdschrift Arthritis and Rheumatism, in Daarna werd duidelijk dat naast de huiduitslagen en de gewrichtsproblemen ook, in enkele gevallen, oogontstekingen, hartritme- en geleidingsstoornissen voorkomen en aantasting van het centrale en het perifere zenuwstelsel: meningitisachtige verschijnselen en ontstekingen van de zenuwbanen naar, vooral de onderste ledematen met gevoelsstoornissen en verlammingsverschijnselen. In 1982 isoleerde Willy Burgdorfer een bacterie van de familie der spirocheten uit de ingewanden van teken. In 1983 toonde Johnson aan dat deze spirocheet een soort was van het geslacht Borrelia en gaf haar in 1984 de naam Borrelia burgdorferi. In 1996 publiceerde Norman dat er verschillende soorten Borrelia burgdorferi bestaan en dat elke soort een van de verschillende verschijnselen veroorzaakt. Lyme kan evolueren naar een langdurig stadium met chronische ziektebeelden. Het 3 e stadium zien we zelden en dus zeker niet altijd bij patiënten die verschijnselen uit het 1 e en 2 e of uit het 2 e stadium gehad hebben. 8

9 Geschiedenis Heel wat mensen die met Borrelia besmet werden, kregen geen 1 e en 2 e stadium verschijnselen van Lyme! Sommigen kregen een mild griepachtig beeld - ze werden dus niet behandeld. Van hen evolueerde slechts een heel kleine minderheid naar een chronisch ziektebeeld en dat begint vanaf 3 tot meer dan 12 maanden na de tekenbeet. Dan kan er een chronische artritis ontstaan zijn met gewrichtsontstekingen die heel sterk lijken op die van reumatoïde artritis en die dezelfde beschadiging geven. Bij Lyme ontsteken vooral de grote gewrichten de kniegewrichten en - in tegenstelling tot reumatoïde artritis - in mindere mate de kleine gewrichten van handen en voeten. We zien ook - en dat komt in Europa meer voor dan in Amerika - een ziektebeeld dat sclerose - stugheid van de huid - geeft en dat lijkt op sclerodermie, waarbij de huid op de handen, onderarmen, onderbenen en de voeten afsterft (acrodermatitis chronica atrophicans). Die aandoening kan jaren na de tekenbeet ontstaan. Langdurige neurologische ziektebeelden komen in dit stadium voor, bijvoorbeeld beelden lijkend op MS, waarbij zenuwbanen ontsteken. Ook ziektebeelden als chronisch vermoeidheidssyndroom al of niet gepaard gaand met fibromyalgie kunnen voorkomen. 9

10 Notities 10

11 Biotoxinen en neurotoxinen BIOTOXINEN en NEUROTOXINEN Belangrijk tijdens mij ontdekkingstocht naar Lyme ea zijn de te bespreken biotoxinen en neurotoxinen die allerlei ziekten veroorzaken en dat beperkt zich niet alleen tot de ziekte van Lyme, maar ook MS, Parkinson, Alzheimer, Leishmania, Q koorts, incontinentie, vit B12 gebrek, ea. Opvallend is dat vele van de veroorzakende toxinen uit deze bacteriën, schimmels en virussen worden overgebracht door steekbeesten als teken, muggen, dazen ea. Het loopt als een rode draad door het hele verhaal bij het bestuderen van deze ziekten, want het gaat hier om giftige stoffen van levende organismen met grote gevolgen. Biotoxinen: Gifstoffen geproduceerd door levende organismen. Neurotoxinen: Biotoxinen die specifiek een nadelig effect hebben op de neurologische (zenuw) functies van het lichaam. Biotoxinen en neurotoxinen beïnvloeden de neurofysiologische processen. Met een visuele screeningtest (VCS) is vast te stellen of gezondheidsproblemen worden veroorzaakt door biotoxinen. Vele organismen produceren stoffen die giftig zijn voor de mens, te weten algen/plankton in riviermondingen en in de oceaan, blauwalgen in zoetwater, schimmels in de binnen- en buitenlucht en ook sommige bacteriesoorten maken ze aan. Tijdens het eerste onderzoek naar acute en chronische door 11

12 Biotoxinen en neurotoxinen biotoxinen veroorzaakte ziekten zag men een relatie tussen de tekorten in de visuele contrastgevoeligheid van de ogen en niet-specifieke symptomen van neurotoxinen en biotoxinen. De behandeling van de ziekte genaamd Possible Estuary Associated Syndrome (mogelijk aan riviermondingen geassocieerd syndroom) door het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention ondervonden herstel van het gezichtsvermogen en het verdwijnen van de symptomen, door de met het door Ritchie Shoemaker voorgeschreven behandelingsprotocol van ontgiften; dus de complementaire therapie, vetafdrijving en immuunmodulatie. Het onderzoek toonde ook aan dat toxinen van door teken (Borrelia burgdorferi en Babesia microti) overgedragen pathogenen chronische ziekten kunnen veroorzaken, zelfs nadat de spirocheten of intracellulaire protozoa zijn gedood door antibiotica!! Mensen die van nature niet in staat zijn biotoxinen en dus ook neurotoxinen te kunnen elimineren, uitscheiden of afbreken ontwikkelen chronische ziekten 12

13 Biotoxinen en neurotoxinen Met Borreliae besmette teken: * Duitsland % * Nederland % * Zwitserland 5-34 % * Oostenrijk 2-26 % * Zweden % * Slowakije 23 % * Rusland 30 % 13

14 Teken en menginfecties LYME BORRELIOSE met veel co-infecties Borrelia burgdorferi + Babesia Babesia-PCR in EDTA bloed direct aantoonbaar Borrelia burgdorferi + Bartonella PCR inedta-bloed direct aantoonbaar Borrelia burgdorferi + Ehrlichia Elispot-LTT (Lymphocyten-transformatietest) Borrelia burgdorferi + Chlamydia Elispot-LTT (Lymphocyten-transformatietest) Borrelia burgdorferi + Rickettsia/Coxiella PCR in EDTA-bloed direct aantoonbaar Borrelia burgdorferi + Mycoplasmata PCR in sputum - secretum en bloed direct aantoonbaar Borrelia burgdorferi + Virussen (EBV, CMV, HSV) 14

15 Preventie - acute symptomen in het kort 1. Preventief - dus tekenbeet voorkomen!! - Kleding voorschriften - Kleding drogen gedurende 30 minuten - Bodycheck - Deet - Permethrin - Thermacell 2. EM: niet wachten op rode ring - slechts 30/40%! 15

16 Testen - acute symptomen in het kort 3. Toch een tekenbeet - niet op tijd (binnen 8 uur) kunnen verwijderen en een besmette beet? Dan is er dus sprake van acute Borreliose! Nu hebben we de volgende mogelijkheden: a. Tekentest met labuitslag aanvragen via AA LAB, waardoor de arts overtuigd is van de noodzaak van een voldoende lange en juiste antibioticumkuur - dus gedurende minimaal 4-6 weken doxycycline. b. De Elispot LTT Borreliose test. Deze lymfocytentransformatietest is al na 8-10 dagen af te lezen - andere testen zijn onvoldoende betrouwbaar en te laat toepasbaar!! (pas na weken/maanden afhankelijk van de al toegepaste antibioticumtherapie en de aanmaak antilichamen) c. De CD57+ NK celwaardetest, die laat zien dat een therapie aanslaat en die men gebruikt tijdens de behandeling. 16

17 Acute symptomen in het kort De toxinen veroorzaken symptomen met een hoge diagnostische waarde: Symptomen acute Borreliose: - rode ring EM Erythema migrans - lymfocytoom aan oorlellen, tepels/borsten, scrotum - monarthritis (knie) - facialisparese/-paralyse - of verlamming/parese van andere hersenzenuwen - hartklachten - hartritmestoringen of extrasystolen vooral jongeren - allerlei spier- en botklachten 17

18 Behandeling acute Borreliose in het kort Behandeling van de acute Borreliose: Minstens 4-6 weken doxycycline liefst in combinatie met de complementaire therapie om de biotoxinen en/of neurotoxinen aan te pakken die gevormd worden door de Borrelia spirocheet. Dus: vetafdrijving, immuunmodulatie en ontgiften. Typische Borreliosegriep met griepachtige verschijnselen en koorts is al een zeer duidelijke aanwijzing en moet voor de behandelend arts voldoende zijn om de juiste therapie toe te passen. 18

19 Chronische Borreliose - symptomen in het kort Symptomen bij een chronische/persisterende Borreliose met opvallende en vooral typische soorten pijn: Algemeen: - gewrichtsontstekingen -spierpijnen - heftige elektriserende pijnscheuten - scheenbeen - hielbeenpijn - pijn aan voetzolen - achillespeespijn - carpaaltunnelsyndroom - tennisarm - wondgevoel ribben/borstkas - plotselinge sterke gewrichtspijnen vooral s nachts - pijnlijke dikke knieën. Een aparte plaats neemt hierbij het Banwarth syndroom in: - vooral pijn s nachts - geen EM - ernstig meningitisbeeld - met verlamming VIIe hersenzenuw (zie verder) 19

20 Chronische Borreliose - symptomen in het kort Bij de persisterende Borreliose zien we: - cognitieve tekorten - sterke vermoeidheid en uitputting - vaak gezien als depressie - spraakstoornissen - foute typeteksten Vegetatieve en inwendige symptomen: - s nachts zweten koortsscheuten - terugkerende verdikte lymfeklieren - duizeligheid - alcoholovergevoeligheid - verstoord hartritme - hoesten - voedselonverdraagzaamheid Veranderde functie zintuigen en huid: - visuele stoornissen nachtblind - terugkerende oogontstekingen - pijnlijke haarpunten en haarverlies - huidveranderingen schimmelachtige handpalmen - milde psoriasis - pijnlijke knobbels - roodachtige vlekken - oorsuizingen - soms verstoorde smaak 20

21 Chronische Borreliose symptomen in het kort Hormonale (endocriene) veranderingen: - verhoogd cholesterol - mogelijk vertraagde schildklier - stemmingsveranderingen - depressieve stemmingswisselingen - zware oververmoeidheid - bloeddrukveranderingen - reactie van Herxheimer (verhoogde TumorNecroseFactor - TNF-alpha) - leverwaardeveranderingen - gewichtsveranderingen - veranderde zuur/base huishouding - libidoverlies onregelmatige menstruatie - gasvorming darm maag diarree/verstopping - branderige blaas/blaasfunctiestoornissen - testikel/prostaat/liespijn 21

22 Behandeling chronische Borreliose in het kort Chronische - persisterende Borreliose 1. De arts moet op basis van de symptomen deze diagnose kunnen en durven stellen en dus behandelen!! 2. Wanneer al met antibiotica is behandeld zijn testen niet meer betrouwbaar, behalve de Elispot LTT en de CD 57+, de VCS-test (Richie Shoemaker) en de Vegatest. 3. Alleen wanneer een neurologisch specialist het geheel begeleidt met specifieke antibiotica is het probleem op te lossen, vooral in combinatie met complementaire therapie, vetafdrijving en immuunmodulatie. 4. Zo niet dus geen specialist die kan of wil behandelen, dan wél altijd de complementaire therapie toepassen! Dus: Ontgiften - Detox preparaten voor het aanpakken neurotoxinen en biotoxinen Immuunmodulatie met plantenextracten en multivitaminen Vetafdrijving - Cholestyramine of Lipostabil N, etc. Alternatief voor Cholestyramine i.v.m. obstipatieklachten zijn infusen met Lipostabil N, dit zijn plantaardige fosfolipiden die oa. ook worden gegeven ter behandeling van een vetembolie. 22

23 Behandeling chronische Borreliose in het kort Pas op voor vals negatieve testuitslagen: 1. Antibiotica: Borrelia spirocheten maken nu geen antistoffen meer en gaan naar het slaapstadium. 2. Ontgiften: Nu verdwijnen de antistoffen uit het bloed en dan zie je bij de testuitslag: geen Lyme!! - terwijl de bacterie nog wel aanwezig is in het weefsel in de cyste vorm en/of in de slaaptoestand en kan al dan niet na 28 dagen zijn 'kop' weer opsteken, maar kan dat zelfs na jaren nog doen!! 23

24 Chronische Borreliose in het kort De Bell s Palsy parese/verlamming zien we bij chronische persisterende Borreliose Let op de oog- en mondhoek aan de linker zijde. Zien we ook bij het syndroom van Banwarth 24

25 Uitgebreid - preventie, diagnose, therapie WAT KUNNEN WE DOEN OM TE ONTDEKKEN WAT WE HEBBEN? EN WAT DOEN WE ER DAN AAN? Nieuwe serologische testen en bio -testen 1. Preventief - dus voorkom de ziekte in de eerste aanpak! 2. Snelle onderzoekmethoden - op chronische Borreliose 3. Antibiotica wanneer wel en wanneer niet/welke wel en welke niet 25

26 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie Nieuwe testen en behandelingen: BIO testen - VCS en Vega test Neurotoxinen en biotoxinen aanpakken I. Preventief en behandeling: Voorkom de tekenbeet en/of pak de teek! Voorkom tekenbeten met Permethrin Alluthrin Deet ThermaCell gebruikt een kleine hoeveelheid repellent voor een lange periode. De stof is door de verhitting ongevaarlijk voor mens en dier. Stinkt niet, maakt geen geluid en is geschikt voor buitenactiviteiten. - Kledingvoorschriften Permethrin - Alluthrinbehandelingen ThermaCell - Deet - Onderzoek de teek met de tekentest: 26

27 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie II. PAK de TEEK en BEWAAR de TEEK! Zie ook de VIDEO op WETENSWAARDIGHEDEN: * Besmette teek - altijd 4-6 weken doxycycline, want de Borrelia burgdorferi de veroorzaker van de ziekte van Lyme - heeft een cyclus van 28 dagen * Is er nadien een rode ring (EM) ontstaan? (zie je slechts in 30-50% van de gevallen) * Kan men zich de tekenbeet nog herinneren? * Teken worden pas actief bij een omgevingstemperatuur van + 10 Celsius en blijven dat tot ong C. Een wasmachinecyclus tot 50 Celsius overleven teken nog! * Droogte kunnen ze niet aan, zodat kleren na een boswandeling het beste in de droger worden gestopt, waarbij de verzamelde nymfen, larven of volwassen teken volledig uitdrogen. * Kinderen na het spelen zo mogelijk goed onderzoeken (vooral haargrens, achter de oren, gehoorgang en benen) een besmetting kan namelijk slechts plaats vinden nadat een teek 8-12 uur heeft vastgezeten en daarom mogen teken niet met kinderen in bed in contact komen! 27

28 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie III. Sneller de diagnose stellen met sneller werkende testen: Via de bloedstroom verplaatsen de Borrelia bacteriën zich in het lichaam en nestelen zich in de weefsels, bijvoorbeeld van de gewrichten. In een biopt van dat gewrichtsweefsel zijn dan de spiraalvormige bacterie zichtbaar te maken. Dat is dan het zekerste bewijs van de Borrelia besmetting. Als methode voor de diagnose is dat wel zeer omslachtig en zelden ziet men een duidelijk beeld van de bacterie. Het opzoeken van de Borrelia zélf doet men dan ook alleen voor studiedoeleinden. 28

29 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie De conservatieve testen als Polymerase kettingreactie (PCR) en de test op Borrelia antilichamen, als ze al gevormd zijn, kunnen pas na 7-10 weken! Borrelia Burgdorferi Antistoffenbepaling door de ELISA met screening (IgM en IgG) en de Western Blot zijn minder belastende en gevoeliger proeven, maar geven geen absolute zekerheid over de aanwezigheid van antistoffen. Elke soort Borrelia (garinii, burgdorferi, afzelii) heeft verschillend DNA en een eigen vorm van MIR = epitoop waarop de antistoffen aangrijpen. Met Western Blot en PCR kunnen die verschillende soorten worden aangetoond. 29

30 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie Een PCR (antigeen DNA amplificatie) kan zeer kleine hoeveelheden bacteriën aantonen in bloed, hersenvocht, gewrichtsvocht, urine, maar is soms vals positief. Na al die testen zijn vals negatieve resultaten nog altijd mogelijk (sommige statistieken geven 10%) en de meeste mensen met een positieve antistoffentiter hebben helemaal geen verschijnselen van Lyme. Die testen worden dus gebruikt als aanvulling op een klinische diagnose Er zijn 2 nieuwe laboratoriumtesten op chronische Borreliose: 1. Borrelia LTT - Elispot lymfocytentransformatietest kan na 7-10 dagen. 2. CD 57+ NK celwaarde vooral om verloop ziekte te controleren Bestaande BIO onderzoekmethoden: 1. VCS test van dr. Richie Shoemaker (Visual Contrast Sensitivity) vooral van belang samen met de complementaire therapie (zie verder) 2. VEGATEST (Bioresonantie test), waarbij ook een behandeling volgt met ontgifters (Detox), vitaminen (Vitafit), Cholestyramine, ea. 30

31 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie IV. Neurotoxinen en Biotoxinen Ontgiften - Let vooral op Vetten en Voeding VOORZORGSMAATREGELEN: Verbetering van de immuniteit door gezonde voeding is belangrijk. Omdat door chronische Borreliose ook de cholesterolspiegel verhoogd is, moeten vooral meervoudig verzadigde vetzuren bij de koken/maaltijd gebruikt worden. Bovendien wordt een hoge dosis multivitaminenpreparaat (Vitafit) gegeven, dat naast al B vitaminen ook foliumzuur, vitamine C, A en E, ong., selenium, zink, K en magnesium evenals chroom en coenzym Q 10 bevat. Zo kunnen mogelijke vitaminetekorten als oorzaak van polineuropathie (PNP) aangevuld worden evenals de toepassing van MSM. Geadviseerd wordt koud geperste olijfolie, koolzaadolie, olie van gekleurde distel of lijnzaadolie, evenals veel vers fruit (vitamine!) en gestoofde in plaats van gekookte groente. In het bijzonder moeten vermeden worden: Zonnebloem- en kokosnootolie, gistproducten, meelproducten, chocoladebeslagen, gefrituurde en gesuikerde bakproducten (witte suiker is een bekende vitaminerover!). 31

32 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie V. Antibiotica Bacteriostatisch/bacteriocid 4-6 Weken antibiotica, dan 4-6 weken wachten i.v.m. de 4 weken cyclus (28 dgn) van de spirocheet! De beste methode blijft natuurlijk de ziekte voorkomen of in het acute stadium behandelen Voor wie toch een besmetting oploopt is er een behandeling met antibiotica, die zorgt in bijna alle gevallen voor het beëindigen van alle verschijnselen van de ziekte, mits op tijd de juiste antibiotica voldoende lang zijn voorgeschreven.. Maar als de Borrelia door de bloedhersenbarrière gegaan is, volstaan de eerstelijns antibiotica niet meer, want die kunnen daar niet doorheen! Dan zijn andere typen antibiotica nodig in hogere doses gedurende langere periodes. De afloop is des te beter naarmate de antibioticabehandeling vroeger werd gestart. In enkele gevallen is de patiënt zo adequaat behandeld met antibiotica dat er zeker geen Borrelia bacterie meer aanwezig is en toch blijven de neurologische-, gewrichts- of vermoeidheidsverschijnselen bestaan en terugkomen als gevolg van de gevormde neurotoxinen. Dan moet deze langdurige ziekte behandeld worden door een in dit vakgebied gespecialiseerde arts. 32

33 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie Aan hen die dan neurologische verschijnselen hebben, wordt dus sterk aangeraden een "second opinion" te vragen aan een gespecialiseerde neuroloog. Patiënten met chronische artritis komen bij de reumatoloog terecht en krijgen dezelfde therapieën als de reumatoïde artritis patiënten. Dat zijn de basismedicamenten als ontstekingsremmende pijnstillers, evenals cortison injecties in het ontstoken gewricht. Dat kan ook zover gaan dat een behandeling als een synovectomie - bijvoorbeeld van de knie - wordt uitgevoerd, waarbij het ontstoken gewrichtsweefsel tijdens een kijkoperatie afgepeld wordt. Zo n ingreep is zelden nodig. Bovenstaande geldt ook voor uitbehandelde Lymepatiënten met een chronisch vermoeidheidssyndroom al of niet verbonden met een fibromyalgie. Ook zij krijgen dezelfde therapieën als patiënten bij wie het syndroom niet ontstaan is door een bacteriële besmetting. Voor de acute stadia van Borreliose bestaan adequate behandelingen, maar dat kan zeker niet gezegd worden van alle ziektebeelden in het langdurige persisterende - stadium. Dan zijn de behandelingen veel ingewikkelder. Ze vergen de samenwerking van verschillende disciplines en de resultaten zijn minder voorspelbaar. Dat stadium is het meest belastend voor de patiënt en voor de maatschappij. 33

34 Uitgebreid preventie, diagnose, therapie Chronische - persisterende - Borreliose Dr. Petra Hopf-Seidel Fachärztin für Neurologie und Psychiatrie - Fachärztin für Allgemeinmedizin - Zusatzbezeichnung Chirotherapie Klinisch diagnostische procedures zijn nodig en een op het totaal gericht behandelingsregime van de chronische Borreliose - een multi-orgaanziekte en daarom is de anamnese en het lichamelijk onderzoek erg belangrijk. Naast onderzoek op Borrelia antilichamen met Immunoblot en ook het Polymerase kettingreactie (PCR)-onderzoek bestaan de twee nieuwe laboratoriumtesten, nl. 1. de Borrelia LTT (lymfocytentransformatietest) (nieuw is de Elispot Test) 2. de CD 57+-NK celwaarde, Deze testen dragen er toe bij een chronische Borrelia infectie, dus een nog steeds actieve persisterende Borreliose, sneller te herkennen. 34

35 HERKEN de ZIEKTE! Anamnese: Uitgebreid acute symptomen Het belangrijkste onderdeel bij het stellen van een diagnose is het nauwkeurige navragen of er sprake was van een tekenbeet, een eventueel daarna optredend erytheem en vooral of zich sindsdien telkens opnieuw klinische symptomen hebben voorgedaan!! * De eerste vraag, die moet worden gesteld aan de patiënt: kunt u zich een tekenbeet herinneren? (soms ook door andere insecten zoals muggenen, blinde vliegen, ea ) * Zijn na de beet op de steekplaats zichtbare veranderingen ontstaan? * Is er een ruwe zwelling opgekomen aan: oorschelp, borstwand of testikel, die gedurende langere tijd is gebleven een zgn. lymfocytoom? * Of heeft het daar slechts sterk gejeukt gedurende verscheidene dagen/weken? * Teken zitten graag op warme, vochtige lichaamsplaatsen met dunne huid bijv. in lichaamsplooien, oksel, haargrens en achter de oren, in knieholten of tussen de tenen. 35

36 Uitgebreid acute symptomen Erythema migrans (EM) de bekende rode ring die lichtelijk jeukt!! * Een gedurende meerdere dagen tot weken roder wordende rode kring, waarbij de binnenkant steeds lichter wordt, zodat uiteindelijk een ringvormige cirkel overblijft met een dikke rand. * Het ontstaat vaak na dagen maar eventueel pas na weken of maanden en geeft daardoor al de eerste diagnostische hindernis, wanneer het zich niet specifiek ontwikkeld - of het wordt helemaal niet gezien zoals bij 50-70% van de geïnfecteerden. Het is ook vaak voor de patiënt slecht zichtbaar op de rug of in de knieholte of het EM ontstaat zoveel later dat de originele tekenbeet er niet meer mee in verband wordt gebracht. * Een EM wordt gemakkelijk gezien als een schimmelinfectie of het verbergt zich tussen tenen/vingers, in gehoorgang of binnen de genitale waaier. * EM wordt bij kinderen vaak met rode hond - een virusinfectie - verward. 36

37 Uitgebreid acute symptomen Foute interpretatie Wanneer EM foutief wordt geïnterpreteerd bijvoorbeeld als een schimmelinfectie, geeft men meestal cortison crèmes of andere huidzalven! Dit geeft specifieke vertragingen voor het vormen van Borreliose antilichamen en/of kan zo een foutieve indruk geven wat er gaande is, bijvoorbeeld alleen IgM-AK zonder IgG-AK vorming of omgekeerd. Daarnaast zie je soms in stadium II - na de vermeerdering - specifieke polytope erythemata, d.w.z. meerdere Erythemata migrantia tegelijkertijd op verschillende plaatsen op het lichaam - en vaak niet op de plaats van de tekenbeet. Vooral bij tekenbeten op het hoofd of de hals is het ontstaan van een EM nogal variabel wat meer door de anatomie ter plekke te maken heeft - ontstaan van een EM op het hoofd zie je vaak op het oor, in de peri orbitale weke delen en op de haargrens. 37

38 Uitgebreid acute symptomen EM 1 ste stadium Het erythema migrans (EM) verschijnt meestal in de maand van de beet en blijft tot de maand erna. In het 1 e stadium bestaat het uit een enkele vlek die vergroot tot een tiental cm doorsnede, met een steeds bleker wordend centrum dat omgeven is door een rood gevormde lijn meteen goed afgebakende buitenomtrek. Het lijkt wat op de vlek die je vroeger zag bij acute gewrichtsreuma en werd "erythema marginatum" genoemd omdat het landkaartachtig afgelijnd is. 38

39 Uitgebreid acute symptomen EM - 2 de stadium In het 2 e stadium zijn er daar rond soms meerdere vlekken. Ze zijn niet erg jeukend en niet erg pijnlijk in tegenstelling tot de klassieke insectenbeten als dazenbeten ea. die meer kwabvorming geven, meer netelroosachtige verschijnselen en meer centrale jeuk. Wanneer er een erythema chronicum migrans is, zijn er feitelijk geen verdere onderzoeken nodig voor de diagnose. Dan is er een definitieve Borrelia besmetting. De beet zie je tussen juni en september, in de warme vochtige periodes. Waar de patiënt dan is geweest, kan al een aanwijzing zijn. De teek is inactief in de winter en ook in de hete droge periodes in het midden van de zomer. 39

40 Uitgebreid acute symptomen Na teken-/insectenbeet zie je als eerste symptoom van Borreliose griepachtige verschijnselen ( Borreliosegriep ) met of zonder koorts, zonder verdere koude rillingen en zonder EM, maar met een uitgesproken ziektegevoel en stevige spierpijn in de ledematen. Zeer belangrijk: 1. Een EM als kenmerkende aanwijzing van een plaats gevonden besmetting bestaat volgens literatuurgegevens in 50-70% niet!!. Dus vaker NIET dan wel!! 2. Men kan 100% zeker besmet zijn, zonder positieve serologische tests in de eerste fase van Borreliose 3. De vorming van antilichamen na eerste besmetting zie je op zijn vroegst na 3-8 weken. 4. Tegenwoordig is het snelste onderzoek al 7 dagen na de plaatsgevonden besmetting mogelijk: de Borrelia Lymphocyten transformatie test (LTT)! 5. LTT is dus het vroegst mogelijke besmettingsbewijs als zich geen EM ontwikkeld heeft. Wordt naar Borrelia antilichamen gezocht, kan dit op zijn vroegst 6 weken na de beet, omdat dan IgM- en IgG - antilichamen aangetoond kunnen worden. 40

41 Uitgebreid acute stadium Maar dan heb je nog steeds geen serologisch zeker resultaat, vooral wanneer slechts met IFT- of ELISA- screening tests naar Borrelia antilichamen gezocht wordt. Definitieve antwoorden krijg je over een actuele infectie alleen met testen als Immunoblot en de Borrelia LTT (Lymfocyten transformatietest). Nieuw Elispot Test * Immunoblot geeft informatie over de duur van de besmetting (bijv. 25kD/OspC en kd 21 een zeer vroege en 34 kd, 83 kd, 100 kd een zeer late besmetting) * LTT toont met de hoogte van de SI waarden de activiteit van de infectie. 41

42 Uitgebreid acute symptomen Frequente oorzaken voor het niet vormen van Borrelia antilichamen: 1. Cortison therapie in het vroege stadium van de ziekte, waarbij een EM als een allergische aandoening wordt aangezien, of als schimmelinfectie en dan is dat vaak wekenlang met cortison/antischimmel zalf behandeld. Dus altijd letten op veranderingen van de huid, die met cortison of antischimmel zalven behandeld zijn, omdat dat vaak een EM verbergt. Ook het ontbreken van IgM /IgG antilichaamvorming is daardoor verklaarbaar. 2. Verkeerde antibiotica (zie verder) Zoals gezegd kunnen zich in het vroege stadium alleen griepsymptomen voordoen - vaak met iets koorts en forse hoofdpijn en een verminderde capaciteit het hoofd te kunnen buigen (meningismus). Sommige patiënten zijn door spierpijn in het gehele lichaam en lymfeklierzwellingen verscheidene dagen bedlegerig. Bovendien zie je in dit vroege stadium ook volledig andere symptomen als buikpijn, hartritmestoringen of sterk zweten zonder fysieke inspanning (meest s nachts). Dus al in het begin zie je een grote verscheidenheid van ziektesymptomen, die in de loop van de ziekteproces verdergaan en dat maakt het de artsen tot het stellen van aandoening Borreliose zo moeilijk. 42

43 Uitgebreid acute stadium SYMPTOMEN met HOGE DIAGNOSTISCHE WAARDE Acute stadium: De volgende klinische symptomen hebben in een vroege besmettingsfase een hoge kenmerkende waarde: * Erythema migrans (EM) * Lymphocytoom oorlellen, tepels/borsten of scrotum * Monarthritis (meestal de knieën) * Facialisparese of parese van een andere hersenzenuw gewoonlijk nervus abducens, nervus oculomotorius * Hartklachten - AV-Blok, tachycardie * Hartritmestoring of extrasystolen vooral jongere mensen) * Verplaatsen/verspreiden van allerlei spier- en botklachten 43

44 Uitgebreid chronische stadium Chronische persisterende stadium: * Veranderingen van de huid - Acrodermatitis Chronica Atrophicans (ACA) in het maculeuze, infiltratieve of atrofische stadium * Multiloculaire monartritiden en spierpijnen op allerlei plaatsen voorkomende spier en gewrichtspijnen * Zich versterkende symptomen van reeds aanwezige of in vroegere tijden voorgedane reacties bij een antibiotische behandeling, gewoonlijk 2-4 dagen na therapiebegin (reactie van Herxheimer) evenals (voorwaardelijke) verbetering van deze symptomen na Antibiose * Typische Borreliosesymptomen na een FSME entingvaccinatie, een mononucleose (EBV), andere zware virusbesmettingen, maar ook na zwangerschap/geboorte. Dit alles als gevolg van een plaatsgevonden vermindering van het immuunsysteem. 44

45 Uitgebreid chronische stadium TYPISCHE soorten PIJN bij BORRELIA 1.Korte, heftige elektriserende pijnscheuten of zich beroerd voelen, kort en hevig als een messteek en dan altijd op volledig verschillende lichaamsplaatsen. Geen enkel andere bekende ziekte vertoont dit pijnkarakter 2. Scheenbeen en hiel/hakpijn, een of beiderzijds als ononderbroken pijn, vooral s nachts tijdens het liggen zonder enige aanleiding. 3. Pijn aan voetzolen een- of beiderzijds zoals bij een peesplaatneurose 4. Achillespeespijn, carpaal-tunnel-syndroom (CTS), epicondylitiden ( tennisarm ) oa pees aanhechtingspijnen 5. Wondgevoel van de ribben of de volledige borst 6. Pijn of doofheidsgevoel, tintelen of huidjeuk met wisselende localisatie en intensiteit 7. Opspringende, sterke gewrichtspijn (polytope arthralgien) vooral van de grote gewrichten zoals knieën of schouders, handwortelbeentjes en vooral s nachts het maximum van de pijn 8. Pijnlijke kniegewrichtkapsels die dikker worden - maar ook zie je pijnloze gewrichtszwellingen die erg groot kunnen worden thv slijmbeurzen (bijv. bursa suprapatellaris) 45

46 Uitgebreid chronische stadium Syndroom van Bannwarth (Garin-Bujadoux-Bannwarth syndroom) neemt een aparte plaats in - oa ook omschreven als een ernstig meningitisbeeld met verlamming van de VIIe hersenzenuw dat gekenmerkt wordt door het scheef staan van het gelaat. Het treedt gewoonlijk weken tot maanden na Borrelia infectie op vaak zonder een vorige EM. Garin, Bujadoux en Bannwarth beschrijven reeds in 1922 de zenuwpijn van grote zenuwen zoals van de nervus ischiadicus of de plexus brachialis, waarbij (meningo)- polyradikulitis met lymfo plasma cellulaire pleocytose en proteïne eiwitvermeerdering in het gewrichtsvocht aanwezig is. Typisch is vooral de pijn gedurende nacht. Het Bannwarth syndroom hierbij onderscheiden we 3 ondertypen: A. Craniale type - type met hersenaandoeningen (stijve nek - hoofdpijn,) o.a. hersenzenuwuitval (bijv. facialis- of abducensparese) evenals sensibiliteit storingen en pijn in de buurt van het hoofd bijv. in de waaier van de hals/van de schouder. B. Cranio caudale type - extremiteiten- en hersenzenuwaandoening Hierbij treden ook verlammingen van de buikspieren op, die zeer gemakkelijk over het hoofd worden gezien 46

47 Uitgebreid chronische stadium C. puur extremiteitentype met wervelkolompijnen. De oorzaak van de klachtenverhoging s nachts wordt toegeschreven aan Borrelia die zich binden aan vasculitiden van de vasa nervorum en de ontstane veranderingen van de bloedviscositeit met het gevolg van nachtelijke ischemiën in de kleine bloedvaten. Een uitbreiding van de zenuwpijn in andere lichaamsgebieden komt in het verloop van de ziekte voor, vaak heeft het te maken met de localisatie van originele tekenbijtplaats. Pijnscheuten s nachts gaan vaak samen met griepachtige symptomen - zweten s nachts. Tegelijkertijd zie je cognitieve tekorten als verminderde opmerkzaamheid, concentratiestoring en denkblokkades, omdat het om een centraal nerveuze infectie gaat! Er bestaan uitgebreide geleidingsstoringen bij het syndroom Bannwarth. Je ziet zowel normale aandoeningen, maar ook zuivere geleidingsveranderingen/vertragingen en randlijnvertragingen en een combinatie van centrale en perifere electrofysiologische verschijnselen. Diagnose via liquor (hersenvocht) - het is noodzakelijk een liquorpunctie te doen: De typische veranderingen daarin zijn het onomstotelijke bewijs. (Celvermeerdering tot 500/3 cellen, EWvermeerdering en Borrelia AK-bewijs). 47

48 Uitgebreid chronische stadium De hersenvocht afname moet altijd tegelijkertijd met een serologische AK bepaling - zo kom je tot een liquor/serumquotiënt. Ook moet getracht worden de spirocheet in het liquor te kweken en altijd proberen via PCR het bewijs van Borrelia te krijgen daar een antilichamentest vaak (vals) negatief uitvalt! Therapeutisch bij het syndroom Bannwarth moeten antibiotica worden toegepast die in hersenvocht goed werken als cephalosporinen van de 3 de generatie (Rocephin, Claforan) voor minstens 30 dagen (vanwege de generatietijd van Borrelia, die ongeveer 28 dagen bedragen kan). Het pijnsyndroom kan bij een ontoereikende behandeling chronisch worden. Verdere symptomen bij de persisterende (chronische) Borreliose Bij de chronische Borreliose zie je ook vaak andere pijnklachten en symptomen, die ook bij andere ziekten optreden. De Amerikaanse arts en Borreliose onderzoeker dr. Ritchie Shoemaker, M.D. stelt dat bij de persisterende Borreliose symptomen van verschillende groepen organen tezelfdertijd voor langer tijd naast elkaar moeten bestaan Zie voor details en het boek van Ritchie C. Shoemaker, M.D.: De geneeskunde van de wanhoop, Gateway pers 2001, ISBN , te bestellen via ) 48

49 Uitgebreid chronische stadium Psychologische en cognitieve veranderingen Sterke vermoeidheid en uitputting en het niet op gang kunnen komen, hetgeen vaak aangezien voor een depressie. Dit zijn de meest voorkomende klachten bij alle chronisch patiënten met Borrelia!! Cognitieve tekorten met verstoord kort geheugen, attent zijn, minder concentratie- en uitingsvermogen, denkremmingen, onpraktisch storingen voor dagelijkse activiteiten en verstoorde oriëntatie (bij ouderen vaak als verkeerde diagnose Alzheimer ). Spraakproblemen, vooral het moeilijk woorden kunnen vinden en zich vaak verspreken, hoofdletters verkeerd zetten of weglaten (eklaar). Vooral opvallend bij het typen op de pc en vreemd genoeg minder bij het schrijven! 49

50 Uitgebreid chronische stadium Vegetatieve en inwendige symptomen: 1. s Nachts zweten (zonder koorts!) evenals sidderen en beven. Een verhoogd koudegevoel (met volledig normaal functionerende schildklier). Het gewoonlijk s nachts - maar ook overdag - uitbreken van zweetperiodes (vaak op hetzelfde tijdstip) zonder voorafgaande inspanning is een zeer frequent symptoom van de persisterende Borreliose. (differentiaal diagnostisch: tuberculose en tumoren) 2. Recidiverend verdikte lymfeklieren en nu en dan ook leuco- en/of lymfocytopenie, d.w.z. te weinig witte bloedlichaampjes en/of lymfocyten. In het laboratorium zie je vaak verlaagde CD 57+-NKwaarden (natuurlijke killercellen) < 60/µl, wat een verlaagde immuniteit aangeeft door de chronische Borrelia infectie. 3. De recidiverende subfebriele temperaturen of koortsscheuten, gewoonlijk gedurende enkele dagen of gebonden aan vaste tijden, soms ook in een 4-wekelijkse cyclus. Bij kinderen en jongeren zie je vaak gloeiwangen zonder koorts - altijd op vaste op momenten. 50

51 Uitgebreid chronische stadium 4. Duizeligheid - evenwichtsproblemen en coördinatieproblemen vaak met diffuse sterke hoofdpijnen, die niet op gebruikelijk pijnstillers of anti reumatica reageren. 5. De alcoholovergevoeligheid, voor slechts kleine hoeveelheden 6. Verstoord hartritme - gewoonlijk tachycardie, maar ook bradycardiale hartritmestoringen doen zich voor. Het ECG vertoond vaak een zich voor het eerst aangetoond AV-Blok I-II ( III). graad. 7. Hoest - kortademigheid zonder een adequate oorzaak, druk op de borst - door patiënten vaak als een beklemd gevoel aangeduid. Niet te verwarren met angstgevoelens of als depressie interpreteren! 8. Plotseling optredende onverdraagzaamheid voor bepaalde voedingsmiddelen, die altijd weer betrekking hebben op ander voedsel. 51

52 Uitgebreid chronische stadium Veranderingen van de functie van de zintuigen en van de huid 1. Vage visuele storingen - zien als een sluier - vooral nachtblindheid, maar ook het veelvuldig voorkomen van mouches volantes (zwevende vliegjes/stukjes) in het glasachtig lichaam. 2. Eenzijdige functiestoringen van de pupil, zgn. pupillotoniën ontstaan na een Borrelia infectie en worden door de patiënt als eenzijdig pupilverwijding waargenomen (mydriasis). Vaak sterk afgenomen reactiviteitsnelheid van de pupil bij het binnenvallen van een lichtstraal wordt vaak waargenomen, wat enerzijds als een verblindende gevoeligheid en ook tot een vertroebeling van het zien kan leiden. 3. Recidiverende oogontstekingen afwisselend aan beide ogen, waarbij zowel de ooglidslijmvliezen, als de retina of de iris betrokken kunnen zijn, maar ook een branderig gevoel en uitgedroogd gevoel of het idee van vreemde stoffen in het oog van de patiënt worden waargenomen. Het komt vaak samen met diverse gewrichtspijnen voor, 4. Zgn. haarpunt catarrh met pijn bij het kammen of bij het bevoelen van het haar wordt eveneens vrij regelmatig gerapporteerd. 52

53 Uitgebreid chronische stadium 5. Diffuus haarverlies, vooral in het vroege stadium en later met het voortgaan van de Borreliose wordt vooral door vrouwelijke patiënten waargenomen. 6. De huidveranderingen als exanthemata, mycose-achtige veranderingen en droge huidschilfers op beide handpalmen, zelden ook op de voetzolen. Deze patiënten krijgen dan meestal de diagnose neurodermitis opgeplakt, zelfs als deze veranderingen voor het eerst optreden op volwassen leeftijd. Ook wordt de milde vorm van psoriasis frequent als oorzaak van de typische huidveranderingen aangeduid en de pijn aan de extremiteiten als psoriasis artritis aangeduid. Wordt de diagnose dienovereenkomstig met geneesmiddelen als Arava of Metothrexat behandeld zal het immuunsysteem minder functioneren wat het chronisch worden van Borreliose zal bevorderen. 7. Een lymphadenosis cutis benigna Bäfverstedt zie je meestal aan of bij het oor, op het scrotum of aan tepels/borsten en is een accumulatie/verzameling van lymfocyten (lymfocytoom). Dit kan ook het eerste symptoom na een Borrelia infectie zijn in plaats van en/of naast een EM voorkomen, vooral bij kinderen. Het is een wat zeldzame, maar typische aanwijzing van een plaatsgevonden Borrelia infectie. 53

54 Uitgebreid chronische stadium 8. Panniculitis, een ontstekingsverandering van het onderhuidse vetweefsel met pijnlijke knobbelvorming, zien we zo nu en dan. Dit verdwijnt meestal na een adequate Borrelia therapie. 9. Het zich opnieuw openbaren van multiloculaire lipomen of peesknobbels na een Borrelia infectie wordt telkens opnieuw gerapporteerd. 10. Roodachtige gevlekte huidveranderingen zowel lateraal bij de hals als in de omgeving van het decolleté die doen denken aan een zonnedermatose, die je ook ziet na een Borrelia infectie zonder blootstelling aan de zon (en zonder voorafgaande doxycycline inname!). Deze huidverandering blijft gewoonlijk bestaan. 11. Gevoelige polyneuropatiën zonder motorieke tekorten en zonder reflexverliezen (waarschijnlijk ontstaan door vasculitiden van het vasa nervorum van de perifere zenuwen) - zie je vaak bij de persisterende chronische Borreliose. Ze nemen af in het verdere behandelingsloop. De dieptegevoeligheid (trillingsgevoelheid) blijft intact bij deze vorm van polyneuropathie (PNP ). Wanneer PNP veranderingen worden aangetoond moet natuurlijk via een laboratorium screening ook naar andere oorzaken worden gezocht, zoals bijv. naar schildklierfunctie veranderingen, alcohol, diabetes, foliumzuur tekort ea. 54

55 Uitgebreid chronische stadium 12. Oorsuizingen evenals vermindert gehoor aan één of aan beide kanten, soms met evenwichtsstoringen en flauwtes. Nu en dan zie je ook de typische aanvallen van de ziekte van Ménière met tegelijkertijd oorsuizen, slechthorendheid, duizeligheid en misselijkheid. Zelden zie je een verstoorde smaak (vaak bittere of metaalsmaak) en/of het volledig verliezen van smaak of geur. 55

56 Uitgebreid chronische stadium ENDOCRIENE VERANDERINGEN!! 1. CHOLESTEROL -Hypercholesterinemie wordt sowieso bij de doorsnee bevolking vaak waargenomen. Maar bij Borreliose patiënten is het cholesterol pas na de besmetting verhoogd en betreft het vaak jonge gezonde mensen, die niet tot de arteriosclerose risicogroepen behoren. De verhoogde cholesterolwaarden ontstaat door een reactie op de Borrelia infectie, want deze spirocheten kunnen geen lipiden (vetten) of vetzuren aanmaken en de bacteriën hebben cholesterol nodig voor de opbouw van hun celwand!! Komt de bacterie in een vetvrije omgeving terecht, vormen ze onmiddellijk cysten (dit kan in vitro door tetracycline verhinderd worden) 2. SCHILDKLIER - Latente hypothyreosen met een verlaagd ft3 en verhoogd TSH- basaal gehalte. Relatief vaak wordt ook over de ontwikkeling van de auto-immuun ziekte Hashimoto thyreoïditis met de schildklier autoantilichamen MAK, TRAK en TPO gerapporteerd. Klinische de symptomen: ook sterke veranderingen van het temperatuurgevoel, met het rillen en koelte hypergevoeligheid (opmerkelijke vooral bij mannen, die eerder nooit last hadden van koude rillingen ed.), daarnaast, opnieuw het voorkomen van plotseling zweten s nachts. 56

57 Uitgebreid chronische stadium 3. SEROTONINE, stoffwisselings- en cortisolspiegelveranderingen met stemmingswisselingen, opgewonden doen, angst en het zich voordoen van paniekaanvallen, agressiviteit en slaapstoornissen (teveel, te weinig, oppervlakkig en vroeg wakker worden) 4. DEPRESSIEVE stemmingswisselingen zijn zeer frequent. Bij diegenen die voor de eerste keer als volwassene depressies hebben, die daarbij slecht reageren op antidepressiva, moet altijd aan een Borreliose gedacht worden. Natuurlijk kunnen ook de diverse klachten van de Borreliose en de constante pijn reactief aan een depressieve situatie bijdragen. 5. Vaak zie je zware OVERVERMOEIDHEIDS verschijnselen, die bij een depressief iemand aan de depressiviteit wordt toegeschreven en nooit aan de Borreliose!! 6. Waarschijnlijk als gevolg van de veranderde cortisolspiegels en/of angiotensine-ii receptor zie je heel vaak bloeddrukveranderingen, vooral verhoogde bloeddrukwaarden die zich voordoet na de Borrelia besmetting, die met de gebruikelijke anti hypertensiva maar moeilijk laten instellen - bij personen die altijd een volledig normale bloeddruk hadden!! 57

58 Uitgebreid chronische stadium 7. Een verhoging van de tumornecrosefactor (TNF)-alpha in het serum wordt bij de reactie van HERXHEIMER, die met antibiotica wordt behandeld, beschreven. Geschikte medicamenteuse tegenmaatregel bij de verhoogde TNF alphawaarde is Pioglitazon (Actos 15 mg 1-3 x daags) voor enkele dagen, die de PPAR gamma-afweer tegen de TNF activering versterkt. Als alternatief ook efficiënt: Probenecid, Metamizol (Novalgin), acetylsalicylzuur (aspirine), prednisolon of dexamethason in lage dosering. 8. Voorbijgaande of een blijvende leverwaardenverhogingen na een Borrelia infectie. Dit werd vooral waargenomen wanneer tezelfdertijd een Epstein-Barr-Virus (EBV)-besmetting plaats vond. 9. Vaak zie je een gewichtstoename (met verhoogde insulineweerstand), maar soms ook afname van het gewicht of veranderde eetlust. Ook zie je door nieuwe voedselallergieën (s.o.) veranderende eetgewoonten. 10. Frequent zie je na Borrelia infecties een verstoorde zuurbase huishouding met een verzuring, die voor een deel aan de zo vaak aangegeven spierpijnen bijdraagt. Dit is te onderzoeken met de zgn. Sandertest, waarbij op 5 verschillende tijdstippen per dag urinesteekproeven worden gedaan, waarbij dan de ph wordt gemeten en in een dagcurve wordt geregistreerd. Zo bepaal je dan een zuurgraadquotiënt en eveneens regulering van de dagelijkse stofwisselingscapaciteit. 58

59 Uitgebreid chronische stadium 11. LIBIDO verlies en andere seksuele defecten 12. Onregelmatige MENSTRUATIE, borst (mammae)pijn, soms zelfs melkgift en bij mannen n gynaecomastie - borstvorming (gelijk met een meetbare prolactineverhoging i.s.) 13. Druk op de maag, gasontwikkeling, diarree afgewisseld met VERSTOPPING in zie je ook vaak als nietspecifieke symptomen na een Borrelia infectie. Vaak zie je tezelfdertijd een besmetting met Helicobacter pylori of lactoseonverdraagzaamheid, die beide laboratoriumchemisch moeten worden aangetoond en behandeld. 14. Over het algemeen geldt dat symptomen van Borreliose na een narcose en na virusinfecties (vooral EBV) en inentingen (FSME!) voor het eerst gezien worden of juist verergeren. 15. Terugkerend branderig gevoel in de blaas evenals blaasfunctiestoringen met frequente urineren (polyurie) of incontinentie (men merkt een volle blaas niet meer op) zonder bacteriële infectie van de blaas. Kinderen kunnen primaire incontinentie voor urine en stoelgang vertonen als het symptoom van een Borrelia infectie. 16. Testikel-/prostaat- en liespijn zonder organische aandoening. 59

60 Uitgebreid chronische stadium Niet-specifieke pijnsyndromen op verschillende localisatie 1. Spierkramp en intensieve spierpijn na lichamelijke belasting door een sterke verzuring. Soms trillen van de aangezichtsspieren of van de extremiteiten, wat gemakkelijk voor een tic wordt aangezien. 2. Recidiverende nekpijn met uitstraling in de bovenste BWS en armen, zijn vaak de eerste symptomen na een Borrelia besmetting (zgn. Borrelia meningitis(?)) 3. Vage recidiverende, vaak zeer sterk en plotseling opkomende hoofdpijn, recidiverende keel- of tongpijn evenals frequente voorhoofds- en neusbijholte ontstekingen met slijmvlieszwellingen, zonder bacteriële verwekkers. 4. Trekkende en/of brandende ischialis-brachialis achtige pijn, die maandenlang kan aanhouden, geen correlatie heeft met CT of NMR en niet reageert op de gebruikelijke pijnstillende middelen of antirheumatica (zie syndroom van Bannwarth). Deze symptomen zie je typisch genoeg vooral s nachts - tijdens het liggen!! Men veronderstelt dat de vasculitis/artritis bij Borreliose de oorzaak is omdat de capillairen s nachts vernauwd zijn door de lighouding of door het indikken van het bloed ( modderfenomeen ) en dus een relatieve weefselischemie. 60

61 Uitgebreid chronische stadium Dit geldt in het bijzonder voor slecht doorbloed weefsel als pezen en bindweefsel waarin de Borrelia bacteriën zich terugtrekken vanuit de bloedsomloop als persisterende overlevingsstadia. Zo overleven ze ook een antibiotische therapie. Door de voorraad in het lichaam van deze persisterende spirocheten is reactivering van de Borreliose mogelijk, dus het manifesteert zich als ziektebron. In het vroege stadium van de ziekte zie je interessant genoeg vaak een maandelijks ritme ontstaan (28 dagen = vermeerderingscyclus Borrelien!), later kan het jaarlijks terugkeren. Hierbij is het interessant dat dit bij elke patiënt met gewoonlijk precies dezelfde klinische symptomen terugkomt als de eerste keer. 61