21st century competences

Transcriptie

1 Ondersteuning en stimulatie van interprofessioneel 21st century competences Prof. A. Vyt 1

2 Prof. A. Vyt 2

3 Prof. A. Vyt 3

4 Verenigingen voor IPE (InterProfessional Education) JAIPEN, JAPAN INTERPROFESSIONAL EDUCATION NETWORK EUROPEAN INTERPROFESSIONAL PRACTICE & EDUCATION NETWORK FOR HEALTH & SOCIAL CARE Prof. A. Vyt 4

5 Mogelijke hinderpalen voor IPS 1. Het feit dat de beroepsverenigingen nog sterk vanuit een eigen beroepsidentiteit werken en deze verdedigen 2. Het feit dat het (hoger) onderwijs nog altijd sterk gericht is op specifieke beroepsbekwaamheden en weinig op interprofessionele competenties 3. Het gegeven dat er voor verschillende gezondheidswerkers, maar ook voor verschillende hulpverleners geen gezamenlijke beroepsdeontologie bestaat 4. Het feit dat in hoger onderwijs studenten van bij aanvang moeten kiezen voor een specifieke opleiding, leidend tot kokerzicht 5. Het feit dat interprofessioneel onderwijs vaak vooral gericht is op theoretische kennis en eventueel oefenen in vaardigheden in simulaties, maar weinig op effectieve gedragsverandering 6. Het feit dat werkstructuren in zorg en welzijn meestal klassiek gericht zijn op unidisciplinaire of hooguit multidisciplinaire werking 7. Het bestaan van vooroordelen tegenover interprofessionele werkwijzen als zouden deze meer tijd vergen en weinig effectief zijn Mogelijke hinderpalen voor IPS 8. De grote werkdruk in zorg en welzijn, waardoor hulp- en zorgverleners natuurlijkerwijs eerder gefocust zijn op het eigen beroepsspecifiek handelingskader i.p.v. een integrale aanpak 9. Het feit dat mechanismen vanuit de overheid (bijv. terugbetaling, RIZIVerkenning) niet gericht zijn op het effectief bevorderen van interdisciplinaire samenwerking 10. De nog steeds relatieve onbekendheid van werkmodellen in zorg en welzijn, die een integrale cliëntgerichte aanpak stimuleren (bijv. ICF) 11. Het gebrek aan goede instrumenten die het interdisciplinair effectief ondersteunen 12. Het gebrek aan managementvaardigheden om interdisciplinair in goede banen te leiden 13. Het (nog steeds) bestaan van sterke hiërarchische verhoudingen tussen beroepsrollen in de praktijk. 14. Het (nog steeds) bestaan van stereotiepe vooroordelen tegenover (of gebrek aan kennis) bepaalde andere beroepen in zorg en welzijn Prof. A. Vyt 5

6 Karakteristieken Aantal betrokken disciplines multidisciplinair interdisciplinair transdisciplinair unidisciplinair Gemeenschappelijkheid van taken Lerende organisatie Visie Kennis Reflectie Intervisie Empowerment Flexibele organisatie Interne communicatie Prof. A. Vyt 6

7 Competentiedoelen Efficiënt en correct verwijzen via inzicht in de competenties, bevoegdheden en beperkingen, doelgroepen en werkmethoden van verschillende gezondheidswerkers. Goed communiceren en overleggen in een interdisciplinair team, met oog voor inbreng van anderen en gericht op groepsrendement. Een interdisciplinair zorgplan opstellen en hierover goed communiceren met collega s en andere gezondheidswerkers. Interdisciplinaire communicatie, besluitvorming en zorgplanning evalueren op doelmatigheid. Problemen bij interdisciplinair werken anticiperen, identificeren en remediëren. Bijkomende competentiedoelen Specifieke multidisciplinaire zorgthema s analyseren op mogelijke problemen Beleidsaspecten i.v.m. interdisciplinair evalueren Multidisciplinaire aspecten van gezondheidszorg evalueren op het vlak van kwaliteitszorg Klinische zorgpaden evalueren i.v.m. interdisciplinair Coördinatie van zorg organiseren in overleg met verschillende disciplines Contact en interactie met de patiënt en zijn sociaal netwerk aanwenden bij multidisciplinaire zorgverlening Prof. A. Vyt 7

8 Vaardigheden die centraal staan bij interdisciplinair Verbale (schriftelijke en mondelinge) en non-verbale vaardigheden in het presenteren en verdedigen van eigen visies in kleine groep Analyseren en synthetiseren van complexe zorgsituaties Opmaken van een zorgplan met gezamenlijke doelstellingen die door andere gezondheidswerkers worden begrepen. Feedback geven op de mening en het gedrag van anderen Hanteren van conflicten en meningsverschillen Plannen van activiteiten in afstemming met andere betrokkenen Kenniscomponenten bij interdisciplinair De disciplinespecifieke competenties, doelgroepen, werkterreinen en bevoegdheden van verschillende gezondheids- en welzijnswerkers, om interdisciplinair te kunnen meedenken en zodat op een goede manier naar elkaar wordt doorverwezen en op elkaars deskundigheden een beroep wordt gedaan. De organisatie van de gezondheidszorg, met name die settings waarmee men vanuit zijn beroep het meest mee in aanraking komt Het verloop van een interdisciplinaire teamvergadering, met probleemanalyse en besluitvorming. Samenwerkingsmodellen, groepsdynamische processen en vergaderstijlen. Prof. A. Vyt 8

9 teamcompetenties Goede kennis van (en respect voor) de bijdrage en de rol van andere disciplines, zonder vooroordelen. Beschikken over vaardigheden in communicatie, samenwerking, overleg en conflicthantering. Coherente en complementaire samenstelling van het team inzake disciplines en rollen. Effectieve leiding en vergadermanagement, waarbij openheid en zelfreflectie wordt gestimuleerd. Werken met gezamenlijke informatie, informatiebronnen en instrumenten voor overleg en planning. Prof. A. Vyt 9

10 Stimuleren van interprofessioneel een klassiek begeleidingsplan een interdisciplinair begeleidingsplan Prof. A. Vyt 10

11 Stimuleren van interprofessioneel kwaliteiten van het plan Het is persoonsgericht opgesteld, in een breed perspectief van biopsychosociaal welzijn, waarbij de beperkingen, krachten en motivatie van de persoon actief worden betrokken. Er is een (voorlopig) tijdperspectief vastgelegd en waar nodig of wenselijk zijn tijdaspecten bij doelen ingebracht. De doelen zijn duidelijk interdisciplinair geformuleerd in relatie tot verschillende hulp- en zorgverleners, waarbij de relevante actoren zijn aangeduid en de verantwoordelijkheid over doelen is aangegeven. De doelen zijn volledig, relevant, afgebakend, geordend, in onderlinge samenhang, en verstaanbaar voor elke betrokkene. Informatietekorten, onduidelijkheden en nodige onderzoeken worden aangepakt, en afspraken en acties sluiten duidelijk aan bij de doelen. het juiste startpunt vanuit ICF Wat is de hulpvraag? Wat zijn de persoonlijke factoren, mogelijkheden, sterkten en beperkingen van de persoon en zijn omgeving? Wat kunnen we als doel realiseren voor en met deze persoon en zijn omgeving? Welke hulp- en zorgverleners kunnen hieraan en hiertoe bijdragen? Prof. A. Vyt 11

12 Stimuleren van interprofessioneel Interprofessional Practice and Education Quality Scales (IPEQS) A tool for self-assessment using the Online Diagnostics & Documenting System IPEQS praktijkschalen organisatie Prof. A. Vyt teamoverleg teamlid condities proces competenties processen resultaat ervaring en perceptie 12

13 Stimuleren van interprofessioneel IPEQS Quickscan (eerste 10 items) Er is regelmatig gestructureerd overleg tussen de diverse disciplines binnen het team over hulp- en zorgverlening, behandeling of begeleiding. Er wordt regelmatig gereflecteerd op de kwaliteit van de hulp- en zorgverlening, behandeling of begeleiding, vanuit verschillende invalshoeken van medewerkers. Bij ons wordt het team (of meerdere teams) op een goede manier gecoördineerd / geleid. Teamwerk wordt bij ons gestimuleerd/ondersteund door de leidinggevenden (directie, management) als een essentieel element in de afdeling. Er is bij ons een open en constructieve cultuur waarbij feedback, kritiek of (afwijkende) meningen gemakkelijk geuit kunnen worden. De teamleden bij ons beschikken over de nodige vaardigheden om goed in team te kunnen werken (overleg, communicatie, planning, conflicthantering ). Teamleden doen bij ons effectief een beroep op elkaar om de doelen van hulp- en zorgverlening, behandeling en/of begeleiding te helpen bereiken. Teamleden bij ons zijn bereid om disciplinespecifieke informatie en kennis over de disciplines/beroepen heen met elkaar te delen. De wijze waarop dossiers van patiënten/cliënten worden samengesteld en beheerd, vergemakkelijkt de informatie-uitwisseling tussen hulp- en zorgverleners van verschillende disciplines. De wijze waarop patiëntendossiers worden samengesteld en beheerd, vergemakkelijkt de samenwerking tussen hulp- en zorgverleners van verschillende disciplines. IPEQS teamoverleg (eerste 5 items) Procesaspecten De aanwezigen wisten op voorhand wat de doelen zijn van het overleg. Alle aanwezigen waren voorbereid (bijv. door de gekregen info door te nemen of door informatie opgevraagd te hebben). De aanwezigen beschikten over alle nodige informatie om een doelgericht overleg te hebben. Tijdens het overleg werd voldoende aandacht besteed aan de analyse van het probleem i.f.v. de situatie, de hulpvraag en de mogelijkheden. Bij de analyse en de opmaak van het zorgplan werden verschillende aspecten en mogelijke oplossingen op een evenwichtige en realistische manier afgewogen. Resultaataspecten De beoogde doelen van het overleg werden op een effectieve manier bereikt. De verschillende hulp- en zorgverleners hadden een actieve rol bij de besluitvorming. Het probleem en de hulpvraag werd duidelijk in kaart gebracht en zo goed mogelijk concreet gedefinieerd. Een planning van de zorg met zorgdoelen werd opgemaakt. De zorgdoelen werden gezamenlijk interdisciplinair geformuleerd, waarbij de betrokken hulp- en zorgverleners hun concrete nodige acties/interventies zelf kunnen afleiden. Prof. A. Vyt 13

14 Stimuleren van interprofessioneel De werkwijze met IPEQS via het PROSE online systeem Prof. A. Vyt 14

15 Stimuleren van interprofessioneel automatische berekening van indexen ook resultaten op itemniveau N = het aantal deelnemers M = de gemiddelde itemscore (3=voldoende, 5= uiterst goed) L en H = de laagste en hoogste gegeven score %V = hoeveel respondenten (%) hebben het item als (minstens) voldoende beantwoord Prof. A. Vyt 15

16 Stimuleren van interprofessioneel Meer info EIPEN Europees netwerk voor interdisciplinair onderwijs en in zorg en welzijn: PROSE Instrumentarium voor integratieve kwaliteitszorg: Bronnen Vyt, A. (2015). Interprofessional education and collaborative practice in health and social care: The need for transdisciplinary mindsets, instruments and mechanisms. In P. Gibbs (Ed.), Transdisciplinary professional learning and practice (pp.69-88). Heidelberg/Zug: Springer Publishers. Vyt, A. (2015). Interprofessioneel en interdisciplinair in gezondheid en welzijn. Antwerpen: Garant. Vyt, A. (2016). Interprofessional Practice & Education Quality Scales (IPEQS). Antwerpen: Garant. Prof. A. Vyt 16