Iedereen is uniek! Woensdag 28 maart Reehorst, Ede. Omgaan met verschillen in de kinderopvang

Transcriptie

1 Iedereen is uniek! Omgaan met verschillen in de kinderopvang Woensdag 28 maart Reehorst, Ede In samenwerking met: KIDDO, KinderMAATwerk, Nederlands Jeugdinstituut, Bureau MUTANT, SKON, KWIK, Emmi Pikler Stichting, CED-groep e.v.a.

2 Inleiding Programma Het 15 e Kinderopvang Congres staat in het teken van omgaan met verschillen. Kinderen van allerlei afkomst en achtergrond komen naar de kinderopvang. Kinderen van verschillende sociale milieus, uit andere landen en met andere religies groeien samen op. Ouders van allerlei achtergronden ontmoeten elkaar en praten samen met leidsters over de opvoeding. In veel peuterspeelzalen en voorschoolse opvanginstellingen is deze diversiteit van kinderen en ouders al een feit. Samenwerking met scholen zal ook gaan toenemen, zeker voor de buitenschoolse opvang. Zijn alle instellingen daarop voorbereid? Wat moet je kunnen om goed met deze verschillende doelgroepen te werken? Kun jij omgaan met dat éne unieke kind, maar óók zorgen voor een samenleefgevoel en verbondenheid binnen de instelling? En hoe ga je om met alle ouders die net zo divers zijn als hun kinderen? 2007 is het Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen. Ook in de kinderopvang speelt dit een grote rol. Diversiteit in de opvang: een grote uitdaging voor iedereen! EXTRA KORTING Doe je aanmelding online voor 15 februari en betaal slechts 125,- excl. btw. Ga naar Ontvangst en registratie Opening en introductie Agnes van Hoesel, uitgever kinderopvang, Uitgeverij SWP, Amsterdam Democratisch burgerschap Kinderen groeien op in een samenleving die meer en meer wordt gekenmerkt door verschil. Hoe je daarmee moet omgaan leer je niet vanzelf, evenmin is het talent daartoe aangeboren. Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek, Universiteit van Utrecht Theatervoorstelling: Diversiteit voor het voetlicht Interactieve toneelvoorstelling door professionele acteurs waarin communicatieknelpunten uit de praktijk humoristisch belicht worden. Na de voorstelling biedt Enzovoort een verdieping aan in de vorm van een deelsessie. (nr. 18, zie deelsessieoverzicht) Enzovoort Innovatie in emancipatie, Arnhem Pauze Koffie, thee en bezoek informatiemarkt Deelsessieronde Lunch en bezoek informatiemarkt Mogelijkheid tot het gezamenlijk maken van een nieuw product voor de kinderopvang Deelsessieronde Pauze Koffie, thee en bezoek informatiemarkt Deelsessieronde Borrel Hapje, drankje en bezoek informatiemarkt.

3 1 Slokje voor slokje, hapje voor hapje (0-2 jaar) Deze deelsessie gaat over de betekenis van drinken en eten in de relatie tussen baby, ouder en leid(st)er. Eten en drinken zijn eerste levensbehoeften, die zeker voor een baby een centrale plaats in zijn leven innemen. De baby neemt niet alleen de voeding tot zich maar ook de emoties, zorg, verwachtingen en interpretaties van de ouders en verzorgers. Elke baby toont tijdens de voeding het eigen karakter in deze bij uitstek sociale gebeurtenis. De leid(st)er kan in goed overleg met de ouders ervoor zorgen dat de affectieve basis van het voeden zo goed mogelijk wordt gelegd. Sjannie Glas, Pedagogisch Adviesbureau S. Glas, Dordrecht 2 Een andere kijk op voeding (0-2 jaar) Hoe maak je van het steeds terugkerende fruithapje, alle traktaties en de lunch een moment dat voor de kinderen een plezier is en voor de leid(st)ers een uitdaging? Afwisseling, verrassing en het samen met de kinderen ontdekken van vorm, kleur en de pure smaak van het seizoen zijn hierin sleutels van succes. In deze deelsessie krijg je concrete ideeën en praktische informatie maar vooral word je enthousiast gemaakt voor een nieuwe kijk op het omgaan met voeding op een gezonde, eenvoudige en originele manier. De Smaak te Pakken, Amsterdam 3 Baby s willen bewégen! (0-2 jaar) Spelen en bewegen is bij baby s en dreumesen onlosmakelijk verbonden met elkaar. In deze deelsessie ga je dieper in op zowel de grove als de fijne motoriek van kinderen tussen 0 en 20 maanden. Emmi Pikler, kinderarts uit Boedapest, heeft na het observeren en begeleiden van honderden baby s aangetoond dat kinderen die zich in hun eigen tempo en op hun eigen manier kunnen ontwikkelen, beter leren zitten, staan, lopen en denken dan kinderen die gestimuleerd of geholpen worden. Je krijgt praktische, direct uitvoerbare ideeën waardoor baby s (weer) meer zullen bewegen en spelen, en er meer rust heerst in de groep. Hedie Meyling, Emmi Pikler Stichting Nederland, Amsterdam 4 Ongestoord spelen voor baby s en peuters (0-2 jaar) Iedere baby en elk jong kind hebben de basale behoefte om te spelen. Zij hebben de wens om te ontdekken, te experimenteren en te leren. Volgens Emmi Pikler kan een kind het beste in zijn eentje of met leeftijdgenoten spelen. Dan heeft hij de rust voorwerpen van alle kanten te bekijken, te voelen en te proeven. In deze deelsessie kijk je naar het spel van baby s en peuters. Je let op belangstelling, concentratie en soorten speelobjecten. Daarnaast leer je hoe je een ruimte voor jonge kinderen zó kunt inrichten en voorbereiden dat je als opvoeder goede voorwaarden schept om overgave aan spel en fantasie mogelijk te maken. Helen Janssen, Emmi Pikler Stichting Nederland, Amsterdam 5 Respectvol verzorgen van baby s (0-2 jaar) Emmi Pikler maakt ons ervan bewust dat verzorgende activiteiten kansen bieden om elk kind te leren kennen en te zien als uniek persoon. In deze deelsessie sta je stil bij je communicatie met de baby tijdens de verzorging. Hoe kun je verbaal en non-verbaal contact maken? Hoe kun je niet alleen je mond, maar ook je handen en je ogen laten spreken? In de sessie wordt duidelijk wat Pikler verstaat onder respectvolle verzorging van baby s. Dit vereist niet alleen een bepaalde verdeling van het dagelijks werk op de babygroep, maar ook concentratie en de overgave voor dat ene kind en die ene bezigheid. Videomateriaal zal je tonen op welke manier een jong kind kan deelnemen aan zijn eigen verzorging. Lucia de Jong, Emmi Pikler Stichting Nederland, Amsterdam 6 Blij Boos Bang: emoties leren benoemen en herkennen (0-4 jaar) De peuterleeftijd is dé periode dat kinderen de verschillende emoties die zij ervaren, moeten leren benoemen en herkennen. Een peuter kan het ene moment blij en vrolijk zijn, en het volgende moment boos omdat iets niet lukt. Ook baby s en dreumesen huilen, omdat iets pijn doet of omdat ze gewoon moe zijn. Jij kunt kinderen helpen al deze gevoelens bij zichzelf te herkennen. In deze deelsessie ga je, na een korte inleiding over kleine kinderen en hun emoties, aan de slag met verschillende activiteiten waarin emoties centraal staan. Marijke Schellekens, Per Sonare, Arnhem 7 Sociaal Spel (0-4 jaar) De belangrijkste doelstelling van Sociaal Spel is het aanreiken van ideeën voor doelgerichte activiteiten met baby s en peuters waarmee hun sociaal-emotionele ontwikkeling wordt gestimuleerd. Vaak doet een leid(st)er onbewust meer aan de stimulering van deze ontwikkeling dan wordt gedacht. Uit de praktijk blijkt dat het bedenken van deze activiteiten niet altijd even makkelijk is. Bij Sociaal Spel wordt gewerkt met posters en ouderkaarten met activiteiten, ingedeeld in vier leeftijdscategorieën. Deze activiteiten zijn gekoppeld aan dagelijks terugkerende momenten in de groep, zoals samen eten. In deze deelsessie maak je kennis met Sociaal Spel en leer je de voordelen van het gebruik in de praktijk. Lonneke van Dijk, CED-groep, Rotterdam 8 Kaleidoscoop, een kans voor alle kinderen (0-4 jaar) De landelijke overheid voert een beleid gericht op ontwikkelingskansen van jonge kinderen, genaamd voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Hiervoor zijn programma s ontwikkeld, bijvoorbeeld Kaleidoscoop. Hoewel Kaleidoscoop vooral gebruikt wordt in peuterspeelzalen en kleutergroepen van het basisonderwijs, gaan steeds meer kinderdagverblijven met het VVE-programma Kaleidoscoop werken. Nieuw voor Kaleidoscoop is het werken met baby s en het werken in verticale groepen. Nieuw voor kinderdagverblijven is het samenwerken met basisschool en peuterspeelzaal en het is nieuw om met een educatief programma te werken. Sommige kinderdagverblijven gebruiken Kaleidoscoop om hun kwaliteit te verbeteren, zij doen niet het hele programma. In deze deelsessie ga je actief spelen en leren, en je leert meer van ervaringen van andere kinderdagverblijven. Rieke Evegroen, Nederlands Jeugdinstituut (voorheen NIZW) in samenwerking met een kinderdagverblijf, Utrecht 9 Deelsessies Samenspel in de speelzaal: speel jij mee? (2-4 jaar) Kinderen zien ontwikkelen en hun ontwikkeling stimuleren geeft je veel voldoening. Maar in de kinderopvang kunnen de dagen hectisch verlopen. Voor je het weet is de dag weer voorbij en

4 Deelsessies heb je nauwelijks aandacht kunnen besteden aan de ontwikkeling van de kinderen. Tijdens deze deelsessie maak je kennis met Samenspel, een programma dat de ontwikkeling van kinderen stimuleert en daarbij ook de ouders niet vergeet! Vooral wanneer er in je groep veel kinderen met uiteenlopende achtergronden zitten, heeft ontwikkelingsstimulering een belangrijke meerwaarde. De methodiek biedt je concrete hulpmiddelen om met ouders te praten over wat hun kind op het dagverblijf heeft gedaan en hoe de ouders op die activiteit kunnen doorborduren. Monique Daal, DaalAdvies, Rotterdam 10 Een versje, een verhaal en hoe je speelt met taal (2-4 jaar) In deze deelsessie bekijk je uitgebreid peuterboeken. Hoe hou je de aandacht van een peuter vast tijdens het voorlezen? We gaan spelen en lachen met versjes, liedjes en verhaaltjes. Je voelt de taal door beweging, stemgebruik, ritme en stilte. Hoe maak je van een lenteliedje een herfstliedje? We nodigen je uit te ontdekken hoe eenvoudig dit kan zijn. Laat je verrassen door de mogelijkheden van de taal. En door jezelf! Erik van Os, schrijver voor met name jonge kinderen, KWIK, Tilburg 11 Zoveel kinderen, zoveel initiatieven! (2-4 jaar) Elk kind heeft z n eigen taal. Met behulp van videobeelden laten opleiders van de opleiding Video Interactiebegeleider (VIB) zien hoe je de taal van een kind kunt leren. Door het volgen en waarnemen van initiatieven kun je kinderen uit de hele wereld begrijpen. Ardi van Wiechen en Belinda Veen, SKON Kinderopvang, Maarssen 12 (Voor)leescoach in de kinderopvang (2-4 jaar) Een koffer vol verhalen, van Amsterdam tot Zimbabwe! Hoe creëer je een voorleeshoek waarin elk kind zich thuis voelt? Je leert met boeken en attributen een voorleeshoek in te richten voor àlle kinderen uit de opvang. De koffer vol verhalen leert jou om kinderen over grenzen heen laten kijken. Na deze deelsessie weet je ook welke boeken daar geschikt voor zijn. Mariette Helmig en Esther Wetsteijn, De Blauwe Dierenparade, SKON, Maarssen 13 Smaken verschillen (4-12 jaar) Na schooltijd praktisch bezig zijn in de keuken en allerlei ingrediënten herontdekken. Dat is een inspirerende, rustgevende activiteit voor kinderen. Het aanspreken van hun zintuigen (proeven, voelen, ruiken) die tijdens de schoolles onaangesproken blijven, maakt de dag compleet. Esther Boukema biedt je vanuit haar eigen ervaring in koken met kinderen vernieuwende ideeën en praktische tips voor het koken met kinderen in de naschoolse opvang. Esther Boukema, De Smaak te Pakken, Amsterdam Knap lastig! Kinderen met gedrags- en 14 ontwikkelingsstoornissen in de BSO (4-12 jaar) Werk jij in de BSO en denk je ook wel eens: ligt het nou aan mij dat Amin nooit langer dan een paar minuten zijn aandacht bij mijn verhaal kan houden? Is het normaal dat Thijs alleen maar in z n eentje wil spelen? De deelsessie Knap lastig! geeft je antwoord op dit soort vragen, want het is soms knap lastig voor bsoleid(st)ers om goed om te gaan met kinderen die extra aandacht vragen! Én het is soms knap lastig voor kinderen die veel aandacht vragen en nodig hebben, om zich prettig en thuis te voelen in een bso-groep! Marielle Balledux, Nederlands Jeugdinstituut (project in opdracht van oudervereniging Balans), Utrecht 15 Dansen doe je zo (alle leeftijden) Jonge kinderen zijn de hele dag bezig hun bewegingen te perfectioneren. Er is vaak maar een heel klein beetje muziek voor nodig om hun bewegingen dans te laten worden. Dan stamp je als een trol, fladder je als een vlinder of kruip je als een spin. Doel van deze sessie is jou te laten ervaren hoe het is om creatief bezig te zijn en plezier te beleven van je eigen creatieve mogelijkheden. Je krijgt in deze sessie een onderwerp of thema aangereikt waarin je leert hoe je dat thema verwerkt in dans. Louise Rutten, dansdocent, KWIK, Tilburg 16 Aanraken raakt! (alle leeftijden) In je werk komt lichamelijk contact tussen mensen vaak voor. Ben je je bewust van het effect van een respectvolle aanraking op het kind, op ouders, op je collega s en ook op jezelf? Middels kindermassage kun je kinderen aanleren respectvol met elkaar om te gaan. Uit onderzoeken blijkt dat kinderen op peuterspeelzalen en basisscholen elkaar veel minder pesten, als ze al vroeg leren om elkaar op een fijne manier aan te raken. In deze deelsessie oefen je kleine massages op elkaar. Leuk en zinvol om samen met collega s te doen! Rian Heyne, haptonomie, KWIK, Tilburg 17 Beeldende vorming (alle leeftijden) In deze deelsessie ontdek je je eigen fantasie tijdens concrete opdrachten. Je zoekt je grenzen op en ontdekt je mogelijkheden op creatief gebied. In de deelsessie combineer je vorm, materiaal, kleur en idee. Je leert op een andere manier kijken naar verschillende karakters, technieken en materialen. Alle ervaringen zijn toe te passen op kinderen van alle leeftijden. Ellis Pruijn, KWIK, Tilburg 18 Kinderopvang in alle kleuren (alle leeftijden) Hoe ga je in de opvang om met diversiteit? Levert meer kleur in de groepen ook meer aandachtspunten op voor leid(st)ers? In hoeverre worden allochtone ouders betrokken bij de opvang? Diversiteit kan een beladen onderwerp zijn, want hoe praat je over verschillen binnen de groep zonder bang te zijn dat je iemand discrimineert? Toch is communicatie de eerste weg om op een prettige manier om te kunnen gaan met verschillen die er zijn. In de sessie worden de knelpunten uit de praktijk door middel van een toneelvoorstelling bespreekbaar gemaakt. Nuray Dogan-Altundal, Enzovoort Innovatie in emancipatie, Arnhem

5 19 Dat wat je kent, maakt wat je ziet (alle leeftijden) Voor iedereen geldt dat je eigen diversiteit, de manier van waarop je opgevoed bent en je afkomst en religie, bepalen hoe je kijkt naar anderen. Daarbij gebruik je verschillende waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden. Deze manier van kijken zie je terug in de samenwerking met je collega s, en de manier waarop je met ouders en kinderen in de opvang omgaat. Hier geldt dus: dat wat je kent, maakt wat je ziet. Hoe ga jij om met de diversiteit die je tegenkomt binnen je werk? In deze deelsessie voor leid(st)ers èn leidinggevenden sta je stil bij het begrip diversiteit. We gaan na hoe jouw palet van diversiteit eruit ziet en wat dit concreet betekent voor het werk in de kinderopvang of peuterspeelzaal. Marleen Blokker, Apanto Supervisie, Coaching & Training, Velserbroek 20 Taal en emotie (alle leeftijden) We vinden het leren van Nederlands tegenwoordig zo belangrijk dat we vergeten hoe verrijkend het beheersen van andere talen naast het Nederlands kan zijn. De taal die je dagelijks spreekt, maar ook je moedertaal en de talen die je ouders of grootouders spraken, behoren tot je culturele kapitaal. In deze deelsessie ga je eerst in op de betekenis van het beheersen van verschillende talen voor jou. Daarna bekijk je hoe kinderen en ouders met een andere moedertaal zich in de kinderopvang welkom en geaccepteerd kunnen voelen. Liesbeth Schreuder, Nederlands Jeugdinstituut (voorheen NIZW), Utrecht 21 Energiek in contact met anderen! (alle leeftijden) Contacten met andere mensen geven en kosten je energie. Wie zorgt er voor jouw energie? Hoe komt het dat je je (steeds) vermoeid voelt tijdens het contact met bepaalde ouders of kinderen? En wat kun je daaraan doen? Als leid(st)er in de kinderopvang heb je de hele dag intensief contact met anderen: fysiek, emotioneel en mentaal. In deze deelsessie krijg je tips en oefeningen om je eigen grenzen te stellen, om beter in contact te blijven met jezelf en daardoor meer energie over te houden voor het contact met anderen. Martin Doolaard, Energy for Education, Nieuwerkerk a/d IJssel 22 Werk aan de winkel (alle leeftijden) Vind jij het spel van jonge kinderen waardevol en heb je veel ideeën? In deze workshop ga je letterlijk aan het werk. We bundelen onze creativiteit en werken samen aan een nieuw product voor de kinderopvang. Zo lever je een bijdrage aan de uitwisseling van tips en ideeën voor het spel van jonge kinderen èn word je zelf ook geïnspireerd. Meta Lemmen, VVE-trainer Bureau MUTANT, Rotterdam 23 Families in beeld (alle leeftijden) Ieder kindercentrum kent een diversiteit aan kinderen, ouders en groepsleiding. Families in beeld is een methodiek om deze diversiteit letterlijk in beeld te brengen en diversiteit op een positieve manier bespreekbaar te maken. In deze deelsessie krijg je door middel van foto s en film informatie over de methodiek en speel je een enthousiasmerend ganzenbordspel vol vragen en opdrachten over dit thema. Wendy Doeleman, Bureau MUTANT, Utrecht Omgaan met diverse ouders: oefenen met een 24 actrice (alle leeftijden) Hoe reageer jij op een onverwachte, boze reactie van een ouder? Hoe pak je een slechtnieuws-gesprek aan? Hoe ga je in gesprek met die ouder die altijd maar te laat komt? Deze deelsessie is je kans om in een veilige omgeving te oefenen met een actrice die iedere mogelijke ouder voor je kan neerzetten. Je krijgt opbouwende feedback waarvan je veel leert. Een actieve, zinvolle en boeiende deelsessie! Sugandho Rondon Guasque, Verdade, Nijmegen 25 Kunstzinnig werken met ouders (alle leeftijden) Kunstzinnig werken is een krachtig middel om het partnerschap tussen ouders en beroepskrachten te versterken. Met kunstvormen creëer je kansen om samen te beleven, ook zonder taal. Daardoor zijn er meer mogelijkheden om elkaar te begrijpen en ontwikkel je een nieuwsgierige houding naar elkaar. In deze deelsessie ga je in op de mogelijkheden die kunstactiviteiten hebben en werk je samen aan een van deze activiteiten. Lidwien van Noorden, K2: Brabants Kenniscentrum Jeugd, Den Bosch 26 Deelsessies Er zijn grenzen! (alle leeftijden) De maatschappij is divers. Wat hebben leid(st)ers nodig om met de huidige diversiteit in de kinderopvang te kunnen omgaan? In deze deelsessie ontdek je eerst via een oefening zichtbare en onzichtbare diversiteit, om daarna door middel van twee casussen je eigen grenzen als leid(st)er te exploreren én de professionele en maatschappelijke rol van leid(st)ers in de kinderopvang te bespreken. Ana del Barrio Saiz, Bureau MUTANT, Utrecht Kinderen opvoeden tot democratie, hoezo? 27 (alle leeftijden) Jonge kinderen zijn de volwassenen van morgen. In het groepsleven in een kindercentrum leren zij iets overhebben voor elkaar en naar elkaar luisteren. Maar ook leren kinderen dat hun stem ertoe doet, dat zij gehoord en gewaardeerd worden. Deze sessie gaat over het belang van democratische basisvaardigheden, voor álle kinderen, hoe jong of oud ook. Gebaseerd op internationale en nationale studies en praktijkvoorbeelden. Anke van Keulen, Bureau MUTANT, Europees netwerk DECET, Utrecht Zelf onderzoek doen met een meetlint en een 28 interview (alle leeftijden) In deze deelsessie krijg je informatie over het onderzoek Diversiteit en Ouderbetrokkenheid in Kindercentra van het NIVEL en over twee instrumenten die in dat onderzoek zijn ontwikkeld: het meetlint voor diversiteit in ouderbetrokkenheid en het interview om belangen van ouders te peilen aan de hand van emotiekaartjes. Je past het meetlint toe op je eigen centrum en leert hoe je een eigen meetlint kunt ontwikkelen. Ook gebruik je de emotiekaartjes om de vaak onbewuste belangen van geïnterviewden te ontdekken. Fuusje de Graaff, Bureau MUTANT, Utrecht

6 Inschrijving Organisatie Het 15 e Kinderopvang Congres wordt georganiseerd onder auspiciën van de redactie van KIDDO in samenwerking met Uitgeverij SWP. Het inhoudelijke programma is ontwikkeld door Agnes van Hoesel, uitgever kinderopvang bij Uitgeverij SWP. De praktische organisatie is in handen van Logacom te Amsterdam. Inschrijvingsvoorwaarden Deelname bedraagt 159,- excl. btw en is inclusief lunch, consumpties en congresmateriaal. Je kunt je inschrijven via het online aanmeldingsformulier of via de aanmeldingsbon in deze folder; na ontvangst van je aanmelding krijg je een factuur toegestuurd. Datum en plaats Het congres vindt plaats op woensdag 28 maart 2007, in congrescentrum De Reehorst te Ede. Een gedetailleerde routebeschrijving alsmede een OV-reisplan ontvang je bij de toezending van het materiaal. Online aanmelding Meld je aan via Korting en annulering Bij meerdere deelnemers uit één instelling: 2 e deelnemer 5%, 3 e en volgende deelnemers 10% korting. Per deelnemer is, indien van toepassing, niet meer dan één korting mogelijk. Annuleringsregeling Annulering tot twee weken voor aanvang 75% restitutie, tot één week voor aanvang 50% restitutie, later volgt geen restitutie. Bij verhindering heeft een deelnemer het recht zich zonder kosten te laten vervangen, mits tevoren aan de organisatie gemeld. Nadere informatie Logacom BV, Postbus 257, 1000 AG Amsterdam Tel , Fax Contactpersonen Organisatie: Arjen Metz, respond@logacom.nl Programma: Agnes van Hoesel, avanhoesel@swpbook.com Voorletters/Naam AANMELDINGSBON (s.v.p. in blokletters invullen) Functie Instelling/Organisatie Adres Postcode/Plaats Telefoon Fax Factuuradres Als bovenstaand Anders t.w.: Deelsessies: 1e voorkeur 1e reserve 2e voorkeur 2e reserve 3e voorkeur Neemt deel aan het 15 e Kinderopvang Congres op 28 maart De deelnamekosten zullen na ontvangst van de factuur binnen veertien dagen voldaan worden. Wij wensen gebruik te maken van de Meerpersoonskorting. (namen van overige deelnemers meesturen in bijlage) Datum Handtekening Faxen kan ook Deze bon zonder postzegel zenden aan: Logacom / KO Antwoordnummer VV Amsterdam