Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2004 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) Nr. 3 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 23 juni 2004 De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 1, belast met het voorbereidend onderzoek van dit wetsvoorstel, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van vragen. De daarop door de regering gegeven antwoorden zijn hierbij afgedrukt. De voorzitter van de commissie, Cornielje De adjunct-griffier van de commissie, Boeve 1 Samenstelling: Leden: Van Nieuwenhoven (PvdA), Van de Camp (CDA), Kalsbeek (PvdA), Cornielje (VVD), Voorzitter, Lambrechts (D66), Hamer (PvdA), Van Bommel (SP), Vendrik (GL), Mosterd (CDA), Blok (VVD), Balemans (VVD), Slob (CU), Vergeer (SP), Tichelaar (PvdA), Joldersma (CDA), De Vries (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Eski (CDA), Eijsink (PvdA), Leerdam, MFA (PvdA), Ondervoorzitter, Van Miltenburg (VVD), Kraneveldt (LPF), Hermans (LPF), Van Dam (PvdA), Visser (VVD) en Azough (GL). Plv. leden: Kruijsen (PvdA), Ferrier (CDA), Verbeet (PvdA), Rijpstra (VVD), Van der Laan (D66), Boelhouwer (PvdA), Vacature (algemeen), Tonkens (GL), Van Oerle-van der Horst (CDA), Hirsi Ali (VVD), Örgü (VVD), Van der Vlies (SGP), Kant (SP), Dijksma (PvdA), Hessels (CDA), Sterk (CDA), Atsma (CDA), Van Bochove (CDA), Van Hijum (CDA), Arib (PvdA), Stuurman (PvdA), De Krom (VVD), Varela (LPF), Nawijn (LPF), Adelmund (PvdA), Aptroot (VVD) en Halsema (GL). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 1

2 1 Waarom verschilt de kwaliteit van de toelichting bij artikel 7 van artikel 3? Op welke wijze wordt eenvormigheid van de toelichtingen bewaakt? Zal de kwaliteit van de toelichting bij alle artikelen in volgende suppletore begrotingen van een niveau zijn dat vergelijkbaar is met de toelichting bij artikel 7? Bij het verzorgen van de toelichtingen zijn binnen het departement meerdere actoren betrokken. Vanuit de centrale directie FEZ vindt de coördinatie plaats en worden richtlijnen gegeven waaraan de toelichtingen moeten voldoen. Het opstellen van de teksten gebeurt door de beleidsdirectie in kwestie. Hoewel eenvormigheid van toelichtingen wordt nagestreefd, kan het dan ook voorkomen dat er verschillen optreden in diepgang en uitgebreidheid van de verschillende beleidsartikelen. Het verbeteren van de eenvormigheid is een blijvend punt van aandacht bij zowel de begroting als de suppletore begrotingen. 2 Hoe is aan de taakstelling van 43,5 miljoen invulling gegeven? In het hoofdlijnenakkoord is een ombuiging op de onderwijsachterstandenmiddelen opgenomen van 50 miljoen in 2004 en 100 miljoen structureel vanaf Voor de periode van 2004 tot 1 augustus 2005 wordt de bezuiniging gerealiseerd met een aantal incidentele maatregelen. Zo wordt de loonbijstelling GOA tranche 2003 niet uitgekeerd aan gemeenten met ingang van 1 januari 2004, de reserves die gemeenten hebben opgebouwd in de periode GOA I ( ) worden teruggevorderd en ingezet voor de bezuiniging in 2004, middelen voor de beginen tussentoets worden in 2004 en in 2005 ingezet voor de bezuiniging. In het Participatiefonds (po en vo) en Vervangingsfonds (vo) zit ruimte tussen het bedrag dat aanwezig is in de begroting en de hoogte van de opslag die de scholen moeten betalen. Deze verschillen worden eveneens ingezet voor het dekken van de bezuiniging in 2004 en Met deze maatregelen is een groot deel van de bezuiniging, 43,7 miljoen in 2004 en 2005 ingevuld. Het restant van de bezuiniging ( 6,3 miljoen in 2004 en 17,8 miljoen in 2005) is opgelost binnen het saldo van mee- en tegenvallers op de OCW-begroting tot 1/8 Totaal Omvang taakstelling 50,0 61,5 111,5 1. Inhouden loonbijstelling GOA 2003 vanaf 1/1/ ,7 8,9 23,6 2. GOA-reserves ,1 0,0 7,1 3. Vrijval middelen PF VO 0 24,8 24,8 4. Vrijval middelen PF PO 2,9 0 2,9 5. Vrijval middelen VF VO 18,0 0,0 18,0 6. Inzet middelen begin-tussentoets 1,0 10,0 11,0 7. Saldo mee- en tegenvallers OCWbegroting 6,3 17,8 24,1 Totaal 50 61,5 111,5 3 Wat wordt er, naast gestegen pensioenpremies, nog meer gecompenseerd met de verhoging van 82 miljoen? Het bedrag is noodzakelijk om naast de mutaties in pensioenpremies de mutaties in VUTffPU premies, WAO-premie, (pseudo)ww-premie en ziektekostenvergoedingen zodanig op te vangen dat de arbeidsvoorwaardenruimte in 2004 niet negatief wordt. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 2

3 4 Wat zegt het feit dat er minder omzettingen van lening naar gift in het hoger onderwijs zijn over de ontwikkelingen in de studeerbaarheid van de opleidingen? Bij de invoering van de prestatiebeurs in 1996 was onbekend tot welke gedragseffecten deze zou leiden bij studenten. Daarom is in de ramingen een inschatting van deze gedragseffecten gemaakt. Bij het opstellen van de begroting wordt jaarlijks de inschatting aangepast op basis van de gerealiseerde omzettingen. De eerste cohorten studenten die te maken kregen met de prestatiebeurs hebben hun studiefinancieringsrechten nu bijna volledig gebruikt. Op basis van deze laatste realisaties is de begroting aangepast. Het feit dat er nu minder omzettingen van lening naar gift zijn in het hoger onderwijs geeft aan dat in de oorspronkelijke ramingen vooral een sneller afstudeertempo werd verwacht. Dit heeft geen direct verband met ontwikkelingen in de studeerbaarheid van de opleidingen. 5 Zal de bezuiniging van 3% alleen door de instellingen moeten worden gerealiseerd of heeft het ministerie zelf ook een taakstelling gekregen? Op grond van welke schatting van de materiële uitgaven van de sectoren bve, hbo, wo en cultuur is bepaald dat een bezuiniging van 3% leidt tot een bedrag van 12,6 miljoen? Welke overwegingen hebben ten grondslag gelegen aan het percentage 3% als korting op de materiële budgetten van bve, hbo, wo en cultuur? Moet voor het realiseren van deze bezuinigingen regelgeving worden aangepast? De taakstelling is gebaseerd op de materiële budgetten van de in de vraag genoemde beleidsterreinen voorzover deze gevoelig zijn voor de prijsontwikkeling van bouwinvesteringen. Op deze budgetten, waarvan de omvang bekend is, wordt een korting van 3% toegepast. Doelmatiger aanbesteden is mogelijk als gevolg van veranderende marktverhoudingen. Zo is de markt transparanter geworden dank zij inspanningen van het NMA. Het rapport van de bouwenquêtecommissie spreekt van een 10% prijsopdrijvend effect van kartelvorming. Daar bovenop is de markt overduidelijk minder overspannen dan een paar jaar geleden als gevolg van de huidige economische situatie. De prijscompensatie die in de budgetten verwerkt was, was echter nog gebaseerd op het oude prijspeil. Voor het realiseren van deze bezuiniging hoeft geen OCW-regelgeving te worden aangepast. 6 Met welke aantallen is de raming van asielzoekers bijgesteld? Hoeveel schoolgaande asielzoekers worden in 2004 verwacht? Wat zijn de meerjarige verwachte aantallen schoolgaande asielzoekers? De uitgaven «eerste opvang asielzoekers» zijn met 3,5 miljoen verlaagd als gevolg van de neerwaarts bijgestelde instroom van het aantal asielzoekers. De totale instroom van het aantal asielzoekers is verlaagd van tot leerlingen. Voor de uitgaven «eerste opvang asielzoekers» wordt in 2004 rekening gehouden met ongeveer schoolgaande leerlingen in het voortgezet onderwijs. Meerjarig wordt in afwachting van nieuwe instroomgegevens van dezelfde aantallen uitgegaan. 7 Waarom is bovenop de al bestaande reservering van 2,8 miljoen nog een extra bedrag van 2,7 miljoen nodig? Welke recente ontwikkelingen maken dit noodzakelijk? Kan een overzicht worden gegeven van alle Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 3

4 tegenvallers in het kader van de Schotszaken uit het verleden? Wanneer zullen de Schotszaken definitief tot het verleden behoren? Het bedrag van 2,7 miljoen is gereserveerd voor het geval de Staat als gevolg van de lopende procedures tot betaling wordt veroordeeld. Het bedrag komt niet boven op de reservering van 2,8 miljoen, maar betreft een kasschuif van 2003 naar Er lopen thans nog juridische procedures inzake een tweetal scholen: Inzake het Hanze College te Zwolle (thans Deltion College) is door de advocaat namens de erven Schots cassatie ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden van het vonnis van 4 december 2002 van de Rechtbank Zwolle. Het arrest van de Hoge Raad wordt in september 2004 verwacht, waarna mogelijkerwijs terugverwijzing naar een rechtbank kan plaats vinden. De uitkomst van een dergelijke procedure is thans niet te voorspellen. Inzake De Factoor te Zwolle (thans Onderwijsgroep De Landstede) spelen een tweetal procedures. De eerste is inmiddels beland bij het Gerechtshof te Arnhem, na appèl tegen het (tussen) vonnis van de Rechtbank Zwolle, sector kanton, van 25 maart In deze procedure vorderen de erven Schots een totaal bedrag van ruim 17,7 miljoen. De uitspraak wordt, naar het zich thans laat aanzien, op zijn vroegst verwacht eind 2004, maar niet is uitgesloten dat dit begin 2005 zal worden. De tweede procedure (eind 2003 aangespannen door de Landstede en OCW) loopt bij de Rechtbank Zwolle, sector kanton, en handelt over de mogelijke koop van het schoolgebouw. Deze zal naar verwachting ook eind 2004 tot een uitspraak leiden. Tot op heden is de Staat alleen in 1998 veroordeeld tot betaling van een bedrag van per saldo 6 miljoen gulden, naar aanleiding van het vonnis van de kantonrechter te Zwolle van 8 december 1998 inzake het Hanze College. Voorts is in december 2002 inzake De Factoor, onder voorbehoud van alle rechten, een voorschot verstrekt op de huurbetalingen van in totaal 5 miljoen. Dit is geschied in een poging het bedrag aan gevorderde rente van 1% per maand te verminderen. Gezien de feitelijke en juridische gecompliceerdheid van deze zaken en de vele procestechnische implicaties met o.a. terugverwijzing in appèl naar de lagere rechter (hetgeen in het bijzonder inzake De Factoor het geval is), is moeilijk aan te geven wanneer de zaken definitief zullen zijn beëindigd. Verwacht wordt dat naar aanleiding van de aanstaande arresten van de Hoge Raad resp. het Gerechtshof Arnhem meer duidelijkheid zal worden geschapen. Zie verder de antwoorden hierboven. 8 Wat betekent de daling van de verplichtingen en de uitgaven voor het beroepsonderwijs voor de wijze waarop de gedachten van de beroepskolom een succes wordt? De daling van de verplichtingen en de uitgaven voor het beroepsonderwijs heeft slechts zeer beperkt betrekking op het primaire proces van het beroepsonderwijs. Het gaat om verschillende mutaties. Het betreft met name de daling met 15,5 miljoen, omdat het aantal deelnemers lager is dan vorig jaar was geraamd en de daling van 27,2 miljoen in verband met de gewijzigde systematiek voor de ESF/VSV projecten. De enige mutatie die direct betrekking heeft op het beroepsonderwijs, betreft het doelmatig aanbesteden van bouwprojecten. Hiervoor wordt ook het huisvestingbudget voor de mbo-instellingen en de kenniscentra bijge- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 4

5 steld. Door deze bijstellingen worden de doelstellingen van de beroepskolom niet gehinderd. 9 Kan worden toegelicht hoe en waarom de mutatie van 86 miljoen voor het lerarenbeleid afwijkt van de voornemens in paragraaf 4.2 van de begroting 2004 (Kamerstuk VIII, nr. 1)? Is het budget voor opleiden in de school voldoende? In de eerste suppletore begroting wordt een bedrag van 68 miljoen overgeboekt naar artikel 9 ten behoeve van het lerarenbeleid (geen 86 miljoen). In de begroting 2004 is 71 miljoen gereserveerd voor het lerarenbeleid; dit bedrag is niet gewijzigd maar de middelen zijn binnen de begroting als volgt verdeeld: Artikel Beleidsterrein Bedrag x 1 miljoen Ten behoeve van 7 Wetenschappelijk onderwijs 2 Vrouwen in de wetenschap 9 Onderwijspersoneel 68 Lerarenbeleid 11 Studiefinanciering 1 WTOS/TLO Totaal 71 Overigens zal het bedrag van 68 miljoen nog wel wijzigen omdat 4 miljoen wordt ingezet voor veiligheid op scholen. Het budget voor opleiden in de school is voldoende, blijft gehandhaafd op 15,5 miljoen en is daarmee ongewijzigd ten opzichte van de voornemens in de begroting 2004 (in het Tweede Kamerstuk is per abuis een tikfout geslopen: de kopjes «Lerarenopleidingen» en «Opleiden in de school» staan verkeerd om). 10 Wat is de oorzaak van het vrijvallen van 6 miljoen aan centrale ict-middelen? Houdt deze vrijval ook verband met het beëindigen van het nl.tree contract? Binnen de ict-begroting is in het kader van de taakstelling voorjaarsnota 2004 een eenmalige korting toegepast van 6 miljoen. Deze korting hangt inderdaad samen met de afrondingsovereenkomst nl.tree. In het kader van deze overeenkomst is in miljoen minder betaald. Dit was voor 5 miljoen ingecalculeerd en 1 miljoen is ten gunste gekomen van het totaalbeeld. De resterende middelen zijn gebruikt om de centrale voorzieningen te realiseren. De plannen hiervoor zijn in 2003 ingediend, beoordeeld en toegekend. Over de benodigde budgetten in 2004 heeft overleg met de stichtingen plaatsgevonden. Het resultaat hiervan is dat in 2004 de centrale voorzieningen voor 5 miljoen kunnen worden gerealiseerd. Dit houdt in een besparing van 5 miljoen Daarnaast is 1 miljoen gekort op niet verplichte projectgelden. 11 Wat is de basis van 48 miljoen aan ontvangsten op artikel 10? Dit betreft ontvangsten vanuit het FES (Fonds Economische Structuurversterking). Op basis van een advies van de ICES (interdepartementale commissie structuurversterking) is door het kabinet Kok II een bijdrage van 468 miljoen toegekend voor het groot project «ict in het onderwijs». Deze toekenning wordt jaarlijks tussen de ministeries van Economische Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 5

6 Zaken en OCW verrekend in bedragen van 45 miljoen, exclusief prijscompensatie, en loopt tot het jaar Inclusief prijscompensatie beloopt de bijdrage vanuit het FES 48 miljoen. 12 Wat zullen de extra Ster-ontvangsten (Stichting etherreclame) zijn in Wat zijn de netto extra rente inkomsten? Welke hogere uitgaven staan hier tegenover? Wat zijn de consequenties van deze meevaller voor de financiële positie van de omroepen? In de brief over de mediabegroting 2004 (Kamerstuk , VIII, nr. 78, Tweede Kamer, 14 november 2003) die op 24 november 2003 door de Tweede Kamer is behandeld, wordt het bestedingskader voor 2004 voor de publieke omroep en overige media-instellingen gegeven. In deze brief zijn zowel de meest recente prognose van de Ster-inkomsten als van de rente-ontvangsten verwerkt. Deze prognoses zijn verwerkt in de Voorjaarsnota. Er wordt in genoemde brief uitgegaan van een positief exploitatiesaldo op de mediabegroting, dat toevalt aan de algemene omroepreserve (daarnaast wordt melding gemaakt van kosten voor sociaal plan/ overgangskosten die deels ten laste zullen worden gebracht van deze reserve). In algemene zin geldt dat deze reserve er voor zorgt, dat er geen rechtstreeks verband is tussen de inkomsten en uitgaven op de mediabegroting. Eventuele mee- of tegenvallers in de Ster-inkomsten hebben dan ook geen direct gevolg voor de financiële positie van de omroepen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 6