Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar XVI Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2004 Nr. 245 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 1 juni 2004 In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 bestond er bij enkele fracties behoefte een aantal vragen ter beantwoording voor te leggen aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de brief van 23 maart 2004 inzake de doventolkbemiddeling ( XVI, nr. 216). De op 9 april 2004 toegezonden vragen zijn met de door de Staatssecretaris bij brief van 1 juni 2004 toegezonden antwoorden hieronder afgedrukt. De voorzitter van de commissie, Blok Adjunct-griffier van de commissie, Sjerp 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Kalsbeek (PvdA), Rijpstra (VVD), Lambrechts (D66), Buijs (CDA), Atsma (CDA), Arib (PvdA), Halsema (GL), Kant (SP), Blok (VVD), Voorzitter, Smits (PvdA), Örgü (VVD), Verbeet (PvdA), Van Oerle-van der Horst (CDA), Ondervoorzitter, Vergeer (SP), Vietsch (CDA), Tonkens (GL), Joldersma (CDA), Van Heteren (PvdA), Smilde (CDA), Nawijn (LPF), Van Dijken (PvdA), Timmer (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Hermans (LPF), Schippers (VVD) en Omtzigt (CDA). Plv. leden: Rouvoet (CU), Verdaas (PvdA), Griffith (VVD), Bakker (D66), Ferrier (CDA), Cqörüz (CDA), Blom (PvdA), Vendrik (GL), Gerkens (SP), Veenendaal (VVD), Van Nieuwenhoven (PvdA), Weekers (VVD), Tjon- A-Ten (PvdA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), De Ruiter (SP), Ormel (CDA), Van Gent (GL), Koomen (CDA), Waalkens (PvdA), Mosterd (CDA), Varela (LPF), Bussemaker (PvdA), Heemskerk (PvdA), Oplaat (VVD), Kraneveldt (LPF), Hirsi Ali (VVD) en Eski (CDA). KST tkkst29200XVI-245 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

2 Vragen PvdA-fractie 1 Hoe serieus neemt u de geluiden van betrokken organisaties over de chaos die zal ontstaan bij wegvallen van TC Visinet? In hoeverre wordt rekenschap afgelegd van de situatie die indertijd ontstond toen Madido wegviel? (bladzijde 1) De minister van SZW en ik nemen deze signalen heel serieus. Op 30 maart jongstleden heeft een eerste overleg plaatsgevonden met alle betrokkenen: de departementen van SZW en VWS, UWV, CvZ, bemiddelingsorganisaties, belangengroepen van doven, slechthorenden en doofblinden en de Nederlandse Beroepsvereniging Tolken Gebarentaal (NBTG). Hierna hebben UWV en CvZ met de diverse partijen afzonderlijk overlegd. (Zie ook mijn antwoord op vraag 2) Ten tijde van het wegvallen van Madido is het contact tussen doven en tolken tijdelijk lastiger geweest. Deze periode is echter kort geweest omdat andere organisaties snel in staat bleken de activiteiten van Madido te continueren. Zoals u wellicht bekend is, zullen de bemiddelingsactiviteiten van TC Visinet in ieder geval enkele maanden worden voortgezet. Daarnaast zal worden geprobeerd de organisatie ingrijpend te saneren. 2 Wat gaat u zowel op zeer korte termijn als op langere termijn ondernemen om deze chaos te voorkomen, en personen die zijn aangewezen op de doventolkbemiddeling niet de dupe te laten worden van de problemen in de sector, dus ook niet de middelbare scholieren voor wie binnenkort examens volgen? (bladzijde 1) Op korte termijn zullen twee wijzigingen worden doorgevoerd: Het Register Tolken Gebarentaal zal gratis worden opengesteld voor dove en doofblinde belanghebbenden. Hiertoe zullen UWV en CvZ de licentiebijdragen voor de regiokantoren en zorgkantoren voldoen. Daarnaast zal de website van het Register toegankelijk gemaakt worden voor doofblinden. CvZ en UWV zullen een mentorvergoeding invoeren t.b.v. stagebegeleiding. Gebleken is dat de bemiddelingsbureaus deze stagevergoeding betaalden, terwijl deze niet in de tarieven was opgenomen. Omdat mijn collega en ik veel belang hechten aan de opleiding tot doventolk en aan de begeleiding van stagiairs, ga ik akkoord met de tijdelijke instelling van een mentorvergoeding. Daarnaast heb ik een onafhankelijk onderzoek laten starten naar de redelijkheid van het huidige bemiddelingstarief. Over de besluitvorming op basis van de resultaten van het onderzoek zal ik u zo spoedig mogelijk informeren. 3 Wanneer spreekt u van een oplossing in deze kwestie? Aan welke voorwaarden moet volgens u dan zijn voldaan? (bladzijde 3) Ik vind het van het grootste belang dat doven gebruik kunnen blijven maken van een doventolk en dat het gebruik hiervan vergoed wordt. Randvoorwaarden hiervoor zijn de beide financiële regelingen die doven in staat stellen een beroep te doen op een doventolk in de onderwijs- of arbeidssituatie en in de leefsituatie. Daarnaast erken ik dat een aantal personen behoefte heeft aan bemiddeling voor een doventolk. Ik zou in dit opzicht van een oplossing willen spreken als er zowel mogelijkheden zijn Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

3 om zelfstandig een tolk te benaderen als om via bemiddeling een gebarentolk te vinden. 4 Welke verantwoordelijkheid draagt de overheid volgens u in het garanderen van doventolkvoorziening voor diegenen die deze voorziening nodig hebben? (bladzijde 4) De overheid creëert de randvoorwaarden en kaders. Zij is verantwoordelijk voor de doventolkvoorziening als zodanig. Dit betekent dat de overheid zorg draagt voor financiering van de doventolken. In mijn brief van 23 maart jl. (kenmerk DGB/OAG ) ben ik reeds uitvoerig ingegaan op de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de ministeries van SZW en VWS. Diegene die gebruik maakt van een gebarentolk is primair zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop hij een tolk benadert. Dit kan rechtstreeks of via een bemiddelingsbureau. In de tarieven van UWV en CvZ is een vergoeding opgenomen voor doventolkbemiddeling. De overheid is echter niet verantwoordelijk voor de organisatie en werkwijze van bemiddelingsbureaus. 5 Op welke termijn kan de Kamer de resultaten verwachten van de nadere beoordeling die het College voor Zorgverzekeringen (CvZ) en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) zullen uitvoeren ten aanzien van het tarief voor doventolkbemiddeling? (bladzijde 4) Zie mijn antwoord op vraag 1 en 2. 6 Deelt u de mening dat toegankelijkheid van doventolkbemiddeling essentieel is, en dat zelfstandige benadering van tolken voor lang niet alle personen uit de doelgroep een reële optie is? Onderkent u dat de toegankelijkheid van deze bemiddeling sterk terugloopt indien TC Visinet, die 80 procent van de markt voor haar rekening neemt, wegvalt en Stimulans en/of Wissink Audiotolk door financiële problemen mogelijk ook verdwijnen? (bladzijde 5) Zie mijn antwoord op vraag 4. 7 Vindt u het Register Tolken Gebarentaal op dit moment voldoende toegankelijk om als bemiddelingsinstrument te dienen, ter vervanging van de bemiddeling door TC Visinet? (bladzijde 5) Hoewel het Register geen bemiddelingsinstrument is, zal gratis openstelling van het Register het gemakkelijker maken om een tolk te benaderen. 8 Waarom wordt Tolknet als middel genoemd waarmee een deel van de vraag kan worden opgevangen, terwijl Tolknet nog niet operationeel is en verwacht kan worden dat er nog geruime tijd overheen zal gaan voordat deze organisatie als bemiddelingsinstrument goed en wel functioneert? (bladzijde 5) Ik ben mij ervan bewust dat Tolknet momenteel in ontwikkeling is. Naast de bestaande bemiddelingswijzen kan Tolknet wellicht op tamelijk korte termijn een alternatief of aanvulling zijn voor de huidige wijze van bemiddeling. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

4 Vragen VVD-fractie 9 Kunt u duidelijk maken dat u de ontstane situatie van TC Visinet en de eventuele gevolgen niet onderschat? (gehele brief) Zie mijn antwoord op vraag 1 en Acht u het verstandig om de bemiddeling, gezien de relatief kleine doelgroep, onder te brengen bij de Vereniging voor ondersteuning bij leven met een beperking (MEE)? (bladzijde 3) MEE-organisaties bieden laagdrempelige, onafhankelijke en kortdurende ondersteuning aan mensen met een handicap. In het traject van SPD Nieuwe Stijl naar MEE is nadrukkelijk gekozen om geïndiceerde zorgtaken en cliëntondersteuning te scheiden. MEE is hierdoor geen zorgaanbieder meer, maar kan cliënten met een beperkt regievermogen onafhankelijk ondersteunen bij het maken van keuzes. Doventolkbemiddeling is geen ondersteuning van mensen met een handicap bij het maken van keuzes maar is een aparte dienstverlening die niet past bij cliëntondersteuning. Derhalve acht ik het niet verstandig om de bemiddeling bij MEE onder te brengen. 11 Momenteel bestaat er nog steeds een tekort aan tolken. Wordt de opleiding voor tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT) uitgebreid? (bladzijde 5) De afgelopen jaren is de instroom van nieuwe studenten toegenomen (107 in 2002 en 118 in 2003), waardoor ook de uitstroom van afgestudeerde studenten zal toenemen. De verwachting is dat, met een jaarlijkse toename van het aantal tolken en een toename van de uitstroom van de opleiding, het tolkentekort geleidelijk zal afnemen. Uitbreiding van de opleiding zal het tolkentekort niet verder oplossen. De instroom is niet gebonden aan een maximum en wordt dus bepaald door de belangstelling van (potentiële) studenten. 12 Op welke wijze worden tolken bekendgemaakt met het bestaan en het gebruik van het Register Tolken Gebarentaal? (bladzijde 5) Om in aanmerking te komen voor de volledige tolkvergoeding dienen gediplomeerde tolken zich in te schrijven bij het Register Tolken Gebarentaal. Vragen SGP-fractie 13 Achtereenvolgens zijn twee relevante spelers (Madido en TC Visinet) in de doventolkbemiddeling in financiële problemen geraakt, terwijl er nauwelijks grote andere bemiddelingsorganisaties zijn. Is uit dit feit niet af te leiden dat er sprake is van structurele problemen met de financiering, in plaats van enkel een gebrekkig financieel beheer? (bladzijde 2) Naar aanleiding van de problemen bij Madido is de toenmalige tariferingswijze aangepast. Dit heeft geleid tot een wijziging van de tariefstructuur. Overigens is de omvang van de financiële problemen waarin TC Visinet terechtgekomen is voor een aanzienlijk deel te wijten aan problemen in Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

5 het management en het leveren van diensten die in beginsel niet tot de te subsidiëren taken behoorden. 14 Kunt u feitelijke informatie verschaffen over de gemiddelde lengte van een opdracht inzake het tolken ten behoeve van communicatie in arbeid en onderwijs? (bladzijde 2) De gemiddelde tolkopdracht voor onderwijs en arbeid bedraagt 3 tot 3,5 uur. 15 Wat is de concrete inzet van de bewindslieden in de gesprekken over de continuïteit van de doventolkbemiddeling? Wanneer zal naar verwachting de rapportage plaatsvinden? (bladzijde 3 en 4) Zie het antwoord op vraag 1, 2 en In hoeverre bent u van mening dat het huidige vaste tarief een adequate vergoeding vormt voor de veelal langdurige ondersteuning inzake arbeid en onderwijs? Waarom wordt er voor deze vormen niet gekozen voor een tarief per uur? (bladzijde 4) Mijns inziens is er geen directe samenhang tussen het bemiddelingstarief en het aantal tolkuren waarvoor bemiddeld wordt. Of er voor een lange of korte tolkopdracht bemiddeld wordt, maakt voor de bemiddelingsactiviteiten (en daarmee de duur en kosten van bemiddeling) niet uit. 17 Kan uit het gegeven dat TC Visinet 80 procent van het aantal bemiddelingsopdrachten uitvoert worden afgeleid dat gezien het geringe aantal tolken de meeste op bladzijde 5 genoemde bemiddelingsbureaus slechts bemiddelen voor enkele tolken? Kunt u nadere feitelijke gegevens hierover verschaffen? (bladzijde 5) Dit is correct. Het is echter lastig om hierover feitelijke gegevens te verschaffen. Een tolk die op free-lance basis werkt kan zich namelijk bij diverse bemiddelingsbureaus inschrijven. Hierdoor is niet precies duidelijk hoeveel tolken in totaal bij de bemiddelingsbureaus zijn aangemeld. 18 Zijn er bepaalde private of publieke kwaliteits- of scholingseisen gesteld waaraan tolken door middel van respectievelijk het Register Tolken Gebarentaal en de verschillende bemiddelingsbureaus moeten voldoen? (bladzijde 5) Om in aanmerking te komen voor de vergoeding als gediplomeerd tolk dienen tolken ingeschreven te zijn bij het Register Tolken Gebarentaal. De tolken die bij het Register zijn ingeschreven dienen een bijscholingstraject te doorlopen. UWV en CVZ beraden zich momenteel over voorwaarden voor de erkenning van bemiddelingsorganisaties. 19 Is de conclusie gerechtvaardigd dat er een gat is tussen vraag en aanbod van 662 tolken en dat er dus slechts kan worden ingegaan op minder dan 20 procent van de aangevraagde opdrachten? (bladzijde 5 en 6) Het klopt dat de vraag groter is dan het aanbod. Momenteel zijn bij het Register Tolken Gebarentaal 138 tolken geregistreerd. De verwachting is Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

6 dat, met een jaarlijkse uitstroom van gediplomeerde tolken van de HBO-opleiding, dit tekort geleidelijk zal worden opgelost. 20 Is er naast de «instroom» van tolken ook sprake van «uitstroom»? Zo ja, om welk aantal gaat dit per jaar? (bladzijde 6) Bij de doventolken is er, evenals in elk ander beroep, zowel sprake van instroom als van uitstroom. Vragen PvdA-fractie en VVD-fractie 21 Kunt u toelichten waarop de verwachting is gebaseerd dat de continuïteit van de tolkenbemiddeling gewaarborgd zal blijven? (bladzijde 3) Zie mijn antwoorden op vraag 1 en Deelt u de zorg over het bedreigde voortbestaan van de opleiding tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT), wanneer TC Visinet van de markt verdwijnt en daarmee de mogelijkheden voor stageplaatsen sterk afnemen? Op welke wijze denkt u de noodzakelijke toename van het aantal tolken veilig te stellen? Op welke wijze garandeert u voldoende stageplaatsen voor de tolken in opleiding? (bladzijde 5 en 6) Het aantal stageplaatsen voor tolken in opleiding is niet afhankelijk van het aantal bemiddelingsbureaus. Wel is het zo dat bemiddelingsbureaus stagiairs helpen om stage-opdrachten te vinden. Op dit moment neemt Stimulans een groot deel van de stagebemiddeling voor zijn rekening. Een toename van het aantal tolken hangt samen met de toename van het aantal personen dat aan de opleiding tot tolk gebarentaal start. Ik denk dat een toename van het aantal tolken vooralsnog gewaarborgd is door een toename van instroom van de opleiding. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr