DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL DE WIGWAM BASISSCHOOL MICHIEL DE RUYTER

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL DE WIGWAM BASISSCHOOL MICHIEL DE RUYTER Locatie(s) : peuterspeelzaal : basisschool Brinnr. : 10CV Plaats : Nijmegen Onrzoeksnummer : Documentnummer : Datum onrzoek : 0 juni 2011 Datum vaststelling rapport : 16 november 2011 Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 1 van 8

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onrzoek van Inspectie van het Onrwijs naar kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinren die onvoldoen zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonrwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worn volgen onrwerpen besproken: voorwaarn van VVE ours kwaliteit van educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangebon Het pedagogisch klimaat Het educatief hanlen ontwikkeling, zorg en begeleiding kwaliteitszorg doorgaan lijn tussen voor- en vroegschool resultaten van VVE Elk van VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beooreld wordt, gebeurt dat doorgaans met volgen oorlen: 1. Staat in kinrschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig ze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worn. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk ze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoen 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anren ze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in or is, en wel op een zodanige manier dat anre voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onrzoek. beoorel onrwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst oorlen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onrzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen Aantal peuters in twee VVE-groepen : 29, waarvan 19 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen basisschool Aantal kleuters in groep 1/2a: 15, waarvan 5 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep 1/2b: 1, waarvan 10 doelgroepkleuters Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 2 van 8

3 2. HET TOTAALBEELD Peuterspeelzaal maakt el uit van Stichting KION. is tamelijk recent ontstaan uit een samenvoeging van twee anre peuterspeelzalen in wijk, waarvan er één onr zelf naam - al op huidige locatie gevestigd was. peuterspeelzaal is samen met basisschool onrgebracht in Openwijkschool/ bre school, waarvan onr anre een bibliotheek, bso, huiskamer en anre sociaal-culturele voorzieningen gebruik maken. Basisschool vormt een van scholen onr bevoegd gezag van Stichting Conexus in gemeenten Heumen en Nijmegen. ze school heeft in oktober 2010 succesvol een verbetertraject afgesloten, waarna zij het predicaat basisarrangement hebben gekregen. In dit onrzoek sluit inspectie op een aantal plaatsen aan bij in dat rapport opgenomen uitkomsten. Op basis van alle beschikbare gegevens komt inspectie tot conclusie dat zowel op voorals op vroegschool verreweg meeste randvoorwaarn voor het realiseren van doelstellingen van VVE aanwezig zijn. Vooral op het gebied van onrlinge communicatie en doorgaan lijnen in het aanbod en manier van benaren van kinren en ours hebben bei partners zaken op or. Daar komt bij, dat teamlen van basisschool op een aantal onrlen van uitvoering van VVE goe voorbeeln hebben ontwikkeld, ook in relatie tot het onrzoek naar kwaliteitsverbetering van oktober Het gaat daarbij zowel om het pedagogisch en didactische hanlen als om planmatigheid van uitgevoer activiteiten. Voor peuterspeelzaal geldt dat basisvoorwaarn weliswaar in behoorlijke mate aanwezig zijn, maar dat er in dagelijkse praktijk nog niet altijd voldoen planmatig invulling wordt gegeven aan onr anre zorg en begeleiding. En ook planmatige uitwerking van het educatieve hanlen in groepen kan verr worn onrbouwd. Dat is nu voor een groot el gebaseerd op ruime ervaring van leidsters en leir met peuters, die inspelen op wat ze zien en aanvoelen. Op dit thema is tegenstelling met basisschool dan ook tamelijk groot. Odin: Onrzoeksdatum: Pagina van 8

4 . DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar - A0.2 In het rapport zijn basisvoorwaarn voor voorschoolse educatie 2 - getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) : Taallijn : Ko Totaal A1.2 Wat is kwaliteit van het programma? A2 groepsgrootte voldoet aan maximumeisen (voorschool) 4 - A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A4 Voldoen VVE-tijd A4.1 peuters bezoeken voorschool geduren voldoen tijd (per week) - A4.2 Wat is doorgaans beginleeftijd voor : 2 jaar VVE? A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoen Nerlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het VVEprogramma) 4 2 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan inspectie heeft vastgesteld dat voor peuterspeelzaal weliswaar een GGD-rapport aanwezig is, maar dat daarin nog niet wordt ingegaan op alle nu te onrzoeken onrlen (A0.1 en A0.2). Integraal programma Voor anre condities geldt dat die, met één uitzonring, voldoen aan gestel criteria. Opmerkelijk was wel, dat op bei groepen van peuterspeelzaal verhouding volwassenen/ kinren bijna één op twee was. ze tamelijk uitzonrlijke situatie is ook het gevolg van het gegeven dat nogal wat kinren al met vakantie waren. Omdat er binnen Nijmegen structureel wordt gewerkt met maximaal 14 kinren per VVE-groep en niet met wettelijke norm van 16 kinren waarert inspectie ze indicator met score 4 als voorbeeld voor anre regio s. Kwaliteit beroepskrachten Op vroegschool zijn niet alle leraren geschoold in het werken met Ko Totaal. Het betreft hier onr anre een invalster. Het staat tegenover dat leirs van voorschool in feite voldoen aan gestel norm om in aanmerking te komen voor score 4, omdat alle pedagogisch mewerkers volledig zijn geschoold en elk jaar worn bij- en nageschoold op het werken met het gebruikte programma. Omdat groepen op basisschool op dit moment relatief klein zijn is het niet nodig dat daar dit schooljaar meer structureel een dubbele bezetting op zit. Volgend schooljaar zal dat anrs moeten worn geregeld, omdat dan twee kleutergroepen bij elkaar worn gebracht. Tot nu toe gaat schoolleiding er van uit dat er wellicht in januari weer ruimte is ontstaan om twee groepen te bekostigen. Mocht er een situatie ontstaan dat kleutergroep structureel te groot wordt vanuit het oogpunt van het VVE-beleid én er geen passen aanvullen maatregelen mogelijk blijken, dan zal school op dat moment voor indicator dubbele bezetting een onvoldoen scoren. Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 4 van 8

5 B OUDERS B1 Gericht ourbeleid B2 Ours zijn vooraf aquaat geïnformeerd 2 2 B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimuleren activiteiten te doen 2 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in voor/vroegschool B6 Informeren over ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houn met thuistaal Zeker op het terrein van het actief betrekken van ours bij ontwikkeling van hun kinren bestaat inmidls een ruime praktijk en traditie binnen het Openwijkschool/bre school. Daarvoor is ook, in goed onrling overleg, een werkplan opgesteld, waarbij onr anre rekening wordt gehoun met specifieke kenmerken van wijk en gedifferentieer achtergrond van ours. Verr is intakeprocedure op bei partners voldoen ontwikkeld en vindt er, zeker voor zorgkinren, een warme overdracht plaats op basis van daarvoor ontwikkel formats. Ours zijn dan ook goed op hoogte van alle beschikbare voorzieningen en ier jaar en per thema uitgevoer activiteiten. Zij participeren vooral actief als het gaat om meer algemene activiteiten en presentaties, zeker als die tegelijkertijd zowel zijn gericht op ours als op kinren. Dan is ook opkomst hoog en waarring daarvan door ours goed. Als het gaat om het bereiken van meer specifieke doelen van VVE én van wat dat zou kunnen betekenen voor hun kind(eren) en voor hen zelf dan schiet informatie nog te kort. Het ambitieniveau van met VVE te bereiken doelen is bijvoorbeeld niet vastgelegd. Dan blijkt ook dat een beperkt el van doelgroepours steeds acte presence geeft (minr dan 60 procent) en anren minr geneigd zijn voorgestel ontwikkelingsstimuleren activiteiten ook thuis te onrsteunen. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van educatie: het aangebon programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning 2 4 C1. Het aanbod gericht op taalontwikkeling is voldoen kkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 C2 Kwaliteit van educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch hanlen van leidsters/leerkrachten is respectvol 4 C2.2 leidsters/leerkrachten hanteren duilijke pedagogische gedragsgrenzen C2. leidsters/leerkrachten stimuleren sociale vaardighen en 4 persoonlijke competenties van kinren C2.4 leidsters/leerkrachten tonen respect voor autonomie van het kind C2.5 inrichting van ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend C Kwaliteit van educatie: het educatief hanlen C.1 Het educatief hanlen van bei leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd - C.2 Er worn effectieve en gerichte activiteiten voor taalontwikkeling uitgevoerd C. leidsters/leerkrachten bevorren interactie met en tussen kinren C.4 leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van kinren en verrijken het spelen en werken C.5 leidsters/leerkrachten bevorren ontwikkeling van aanpakgedrag 2 2 (strategieën) bij kinren C.6 Het gedrag van leidsters/leerkrachten met kinren is responsief C.7 leidsters/leerkrachten stemmen activiteiten af op verschillen in ontwikkeling van individuele kinren 2 Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 5 van 8

6 Het aangebon programma Me door ruime inzet van leidsters, groepshulpen en vrijwilligers op voorschool en kleine groepen tijns uitvoering van het onrzoek hebben leidsters ruim voldoen kunnen laten zien wat ze in huis hebben op het gebied van het pedagogisch en educatief hanlen. Zij zijn actief betrokken bij het spel van kinren en proberen dat ook nadrukkelijk te verrijken door manier waarop ze daarin participeren. Toch ziet inspectie hierin ook nog enkele aandachtspunten, die vooral te maken hebben met planmatige onrbouwing ervan. Het belangrijkste aandachtspunt is dat ontwikkel thema s weliswaar zijn uitgewerkt voor gehele perio waarin het thema als leidraad wordt gehanteerd, maar dat leidsters die thema s niet verr uitwerken naar wat er vandaag aan doelen en activiteiten aan wordt gekoppeld. Bovendien is nergens terug te vinn op welke wijze zij onrscheid maken tussen erg jonge en wat oure kinren en tussen kinren die meer specifieke aandacht nodig hebben en kinren die een ontwikkelingsvoorsprong hebben. Dat doen ze vooral op basis van dagelijkse omgang met die kinren en hun ervaring, waarbij binnen groepen gevormd koppels goed op elkaar zijn ingespeeld. Het pedagogisch en educatief hanlen Zowel binnen twee groepen van voorschool, als binnen twee kleutergroepen vormt het pedagogisch klimaat een rustgeven, veilige basis. In het verleng van het onrzoek eind 2010 komt inspectie ook nu tot conclusie dat het pedagogisch klimaat binnen kleutergroepen van erg goe kwaliteit is. Vooral manier waarop leraren daar steeds op een positieve manier reageren op minr gewenst gedrag en rust die daar heerst tijns het zelfstandig werken is een goe voedingsbom voor het leren. Hierbij komt dat leerlingen goed weten hoe zij elkaar kunnen helpen als juf bezig is met het geven van een instructie aan een kleine groep. Juist planmatige opbouw van het totale jaarprogramma voor kleuters en manier waarop het aanbod en werkwijzen verr zijn uitgewerkt en vastgelegd, gaat verr dan doorgaans op anre scholen wordt aangetroffen. snelle vooruitgang van school op dit gebied is vermelnswaard. Een aandachtspunt voor zowel leidsters op voorschool, als voor leraren op vroegschool is het doelbewust bevorren van aanpakgedrag. Bij bei partners, maar zeker bij voorschool, bestaat (te veel) neiging om kinren oplossingen aan te dragen. Zij worn onvoldoen uitgedaagd om zelf strategieën te ontwikkelen en om die met anre kinren te bespreken. Een laatste aandachtspunt voor vroegschool is, dat onvoldoen duilijk is welke kinren op welke momenten extra aandacht krijgen. afstemming op verschillen is namelijk niet traceerbaar en in één van bei groepen tijns observaties ook niet aannemelijk gemaakt. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen groep D1.1 Volgen van bre ontwikkeling van alle kinren 2 D1.2 begeleiding is planmatig voor: hele groep, kleine (tutor)groep 2 4 en het individuele kind D1. evaluatie van aangebon begeleiding en zorg 2 D1.4 Specifieke aandacht bij begeleiding en zorg voor taalontwikkeling 2 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in brere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van kinren die zorg nodig hebben die voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten meln kinren aan voor externe zorg wanneer voor- resp. vroegschool gewenste zorg niet kan leveren D2. leidsters/leerkrachten blijven ontwikkeling van kinren met extra zorg bijhoun Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 6 van 8

7 Zorg binnen groep Een snelle blik op gegeven waarringen over ontwikkeling, begeleiding en zorg voor zowel voor- als vroegschool zou een verkeer indruk kunnen geven over gelever kwaliteit. Op heeft het personeel wel gelijk voldoen zicht op (bre) ontwikkeling van kinren en geven ze in regel voldoen aandacht aan taalontwikkeling. gegeven waarring komt vooral voort uit het grotenels ontbreken van voldoen, voor ontwikkeling relevante gegevens in dossiers van kinren en in anre doelen van groepsadministratie. Daarin is eveneens onvoldoen terug te vinn welke specifieke aandachtspunten geln voor zorgleerlingen en hoe die in dagelijkse praktijk tot hun recht zoun moeten komen. Een handicap die hierbij ook nog een rol speelt is, dat er door omstandighen voor ze locatie van peuterspeelzaal maar zeer beperkt een zorgcoördinator beschikbaar is die leidsters op dit punt kan onrsteunen en aansturen. Op basisschool heeft laatste twee schooljaren juist op het gebied van zorg en begeleiding een kwaliteitsverbetering plaatsgevonn, die onr anre heeft geresulteerd in het gegeven dat ook in bei kleutergroepen wordt gewerkt met gelijk opgebouw groepsoverzichten en groepsplannen. Voor een el van zorgleerlingen zijn daar ook nog individuele hanlingsplannen aan gekoppeld. organisatie van uitvoering van zo tot stand gekomen plannen is ingebed in week- en dagplanning, zodat zowel voor betrokken leraren, als voor leerlingen helr is op welke momenten welke leerlingen extra aandacht krijgen voor welk onrel van het totale aanbod. bre zorgketen Niet alleen samenwerking tussen bei partners binnen het Open Wijkcentrum is ruim voldoen als het gaat om overdracht van kennis over kinren die extra aandacht nodig hebben. Ook is voldoen kennis en skundigheid beschikbaar in directe omgeving van school en peuterspeelzaal. lijnen zijn in regel kort en gebaseerd op binnen diverse netwerken opgedane relaties. Een aandachtspunt vormt nog steeds, dat sommige participanten in die netwerken (te) huiverig zijn om alle voor ontwikkeling van een kind noodzakelijke kennis met anren te len. Dit ondanks het gegeven dat ours bij inschrijving verklaren (en laten vastleggen) géén bezwaar te hebben tegen overdracht van gegevens aan basisschool. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in voor- c.q. vroegschool E2 voor- c.q. vroegschool evalueert kwaliteit van VVE regelmatig E voor- c.q. vroegschool evalueert opbrengsten van alle kinren - - E4 voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 voor- c.q. vroegschool borgt kwaliteit van haar educatie E6 In kwaliteitszorg van basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken Naast een gezamenlijk met alle partners in het Open Wijkcentrum opgestel werkpan, beschikken voor- en vroegschool ook nog over een specifiek stappenplan voor doorgaan lijnen tussen en. In mei 2011 is dat plan opnieuw vastgesteld, gebaseerd op een evaluatie van gang van zaken in het afgelopen schooljaar. In het plan is zowel het meerjarenperspectief, als een uitwerking voor volgend schooljaar verwerkt. In het nieuwe schoolplan voor basisschool zijn/worn specifiek op VVE-gerichte activiteiten eveneens opgenomen. Zowel op als op zijn voldoen waarborgen ingebouwd in interne organisatie om gerealiseer kwaliteit te borgen. Op speelzaal is daar onr anre consulent van KION mee belast. Zij onrsteunt, coacht en volgt ontwikkeling van individuele leidsters en groep als geheel. Op basisschool is zowel bouwcoördinator als intern begeleir daar volop mee bezig, zoals blijkt uit inmidls bereikte kwaliteit, ook als een groep te maken krijgt met een invaller. Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 7 van 8

8 F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen voor- en vroegschool F2 Voldoen kinren stromen door naar een vroegschool F voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief hanlen van voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 manier om met ours om te gaan op voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F7 interne begeleiding en zorg zijn op voor- en vroegschool op elkaar afgestemd /M 2 doorgaan lijnen tussen en zijn in loop r jaren tot stand gekomen en van voldoen kwaliteit, vooral als het gaat om het niveau van coördinatie en aansturing van teams. Ook over het aanbod wordt met enige regelmaat van gedachten gewisseld, wat er onr anre in resulteert dat er ongeveer vier keer per jaar gezamenlijke activiteiten plaatsvinn voor zowel kinren als ours van voor- en vroegschool. Hiernaast worn er op het niveau van Openwijkschool/bre school met enige regelmaat bijeenkomsten georganiseerd over onrwerpen die gaan over centrale thema s in opvoeding en het gedrag van kinren binnen een school of speelzaal. Zowel ours als kinren ervaren overgang zo als zeer geleilijk, zo meln zowel ours als anre betrokkenen. Daarnaast stemmen leidsters en leerkrachten minstens twee thema s per jaar inhoulijk helemaal op elkaar af. Verreweg meeste doelgroepleerlingen in wijk maken gebruik van speelzaal, ook na verhuizing van één van bei oorspronkelijk meer gesprei locaties. Maar, vanuit het verlen waren en zijn niet alle ours er op gericht hun kind te laten doorstromen naar. Een el (vooral niet doelgroepleerlingen) stroomt uit naar anre basisscholen, ook op grond van centrale regeling daarvan binnen Nijmegen. Dat zijn niet allemaal scholen die participeren in het VVE-beleid. Overigens ontplooien school en speelzaal voldoen initiatieven om leerlingenstromen te laten ombuigen richting. Hoewel organisatie van zorg en kennis over doorstromen kinren voldoen op elkaar aansluiten, wil inspectie toch ook nog een aandachtspunt op tafel leggen. manier waarop ontwikkeling van kinren wordt gevolgd sluit namelijk nog niet voldoen op elkaar aan, vooral omdat op speelzaal geen verr uitgewerkt observatie-instrument wordt gehanteerd of peutertoets wordt ingezet aan het eind van perio op speelzaal of aan het begin van het basisonrwijs. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 resultaten worn gemeten conform afspraken - - G2 resultaten zijn van voldoen niveau - - G Verleng kleuterperio - gemeente Nijmegen heeft geen specifieke doelen gesteld voor uiteinlijke resultaten van het VVE-beleid. Daarom kan inspectie daarover geen oorel geven. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: Onrzoeksdatum: Pagina 8 van 8