Seeds&Services. Al 5 jaar tevreden met Diamantinas RZ Umbrinas RZ aanvulling voor het assortiment Volop keuze in alternatieve types

Transcriptie

1 Vollegrondssla December 2012 Seeds&Services Al 5 jaar tevreden met Diamantinas RZ Umbrinas RZ aanvulling voor het assortiment Volop keuze in alternatieve types

2 2 Seeds&Services Vollegrondssla December Inhoud 2 Uitgelicht, Leerzame dagen 3 Al vijf jaar tevreden met ijsbergsla Diamantinas RZ 4 Met Umbrinas RZ kunnen we twee kanten op 5 Umbrinas RZ aanvulling voor het assortiment 6 Gustinas RZ levert een heel mooie 10-er Uitgelicht Al vijf jaar tevreden met ijsbergsla Diamantinas RZ 7 Terug- en vooruitblik België Planningen onder druk John Vergeldt: "In 2012, met alleen Diamantinas verliep de teelt tot het einde super." Terug- en vooruitblik Nederland Teeltverschillen in het land 8 Volop keuze in vele types 10 Klaar voor toekomst met nieuw logistiek centrum 11 Adressen en telefoonnummers Leerzame dagen Tijdens de Floriade 2012 in Venlo stonden allerlei soorten groenten van Nederlandse bodem in de schijnwerper. Een prima kans sla te promoten! Drie weken lang stonden we in het Huis van de Smaak, elke dag met minimaal twee personen. Mede door het enthousiasme van de standbemanning, heb ik drie hele mooie weken beleefd! Iedereen was erg gemotiveerd, wat overigens in heel het Huis van de Smaak het geval was. Ik wil alle Floriade-medewerkers dan ook bedanken voor de zeer prettige en leerzame samenwerking. Op de stand werd de kropsla gepresenteerd in een koeling, waardoor het product meerdere dagen vers bleef en uitstekend tot zijn recht kwam. Dit legde meteen het probleem bloot dat in supermarkten speelt. Veel bezoekers gaven aan het jammer te vinden dit soort malse en frisse sla niet gekoeld in het schap tegen te komen. En er was meer dat me opviel. Zo kennen veel mensen het product botersla eigenlijk niet meer en hoorde ik vaak dat botersla, ook wel kropsla genoemd, als het lekkerste slatype wordt gezien. Daarnaast leerden veel mensen andere toepassingen kennen, zoals slasoep. Dit bevestigt dat het product afzetkansen heeft! Meer promotie, goede presentatie en betere informatie zijn nodig om de markt voor sla te behouden of liever nog uit te bouwen. Jeu Craenmehr Teeltadviseur Oogstzekerheid en oogstsnelheid. Na 5 jaar zijn dat voor Mts Vergeldt nog steeds de onovertroffen kwaliteiten van Diamantinas RZ Geen wonder dus dat de plantperiode zo ver mogelijk wordt opgerekt. Afgelopen seizoen zelfs tot de allerlaatste planting. Hoge oogstpercentages bereik je alleen met een perfecte voorbereiding, weet John Vergeldt. "We plannen daarom wel 2 jaar vooruit. Bemesten doen we netjes via het grondmonster, maar daarnaast houden we ook rekening met de grondsoort, de voorvrucht en de geschiedenis van de grond. Als we uit het verleden weten dat een perceel een 'trage hoek' heeft, proberen we daar als eerste te planten en iets later te oogsten. Maar ook met de afzet spelen we in op de verwachtingen. Als we weten dat een perceel groeiverschillen geeft, met een gedeelte kleinere bollen, dan zoeken we afnemers die dit juist willen. Snel een krop Gelukkig valt het in de praktijk wel mee met die kleine bollen. "Soms denk je bij Diamantinas wel eens: 'redt ie het', maar dan komt het altijd weer goed. Het voordeel is dat hij een lange veldhoudbaarheid heeft. Hij maakt snel een krop, maar vult traag. Daardoor kun je op tijd snijden, maar ook juist wat langer wachten." Dat de bollen niet snel te groot worden is bovendien een belangrijk arbeidsvoordeel, vindt de teler. "Daardoor past hij gemakkelijk in de doos, zonder dat je hem erin hoeft te drukken. Dit voorkomt ook houdbaarheidsproblemen in het afzetkanaal. Andere jaren had het gewas wel eens last van Pythium, maar daar was afgelopen seizoen nauwelijks sprake van. "Belangrijk is vooral het aanregenen" weet Vergeldt. "We beregenen met haspels, dan is het belangrijk om te zorgen voor een goede verdeling van de watergift. Daarom beregenen we vaak 's nachts, als er weinig wind staat. Over het algemeen was 2012 een gemakkelijk teeltjaar voor ons. In deze regio hadden we niet al te veel wind tijdens het beregenen, voldoende natuurlijke buien en geen lange extreem warme periodes. Een keer hadden we wat hagelschade, maar met het droge weer wat erop volgde herstelde het gewas prima. Goed einde Dit jaar ging de teler voor het eerst helemaal tot het einde van het seizoen met Diamantinas door. "In 2011 eindigden we nog met een ander ras. Die gaf wat gemakkelijker omvang, maar had een mindere oogstsnelheid. Hij gaf meer omblad en wat meer risico op omvallen. In 2012, met alleen Diamantinas verliep de teelt tot het einde super. "Door de hoge temperaturen in oktober waren we een week eerder klaar dan vorig jaar. Met een goed gewicht, prima kwaliteit, en ook nog redelijke prijzen." Aan het begin van het seizoen plantte Vergeldt in 2012 nog een aantal andere rassen, waaronder Platinas RZ, Farinas RZ en een concurrentras. "Het voordeel van verschillende rassen telen is dat je overal kunt beginnen, afhankelijk van wat de afnemer op dat moment wil. Toch gaan we in 2013 nog een week eerder starten met Diamantinas. Dan heb ik over een nog langere periode de oogstzekerheid, zijn Bremia-resistenties, Nr:0 en een mooie groene kleur. Na overleg met onze Rijk Zwaan-teeltadviseur Jeu Craenmehr maken we onze definitieve keuze. Diamantinas RZ Mts Vergeldt Tienray Teeltoppervlakte: 60 ha met 2 teeltrondes Zaaiperiode: wk 4 tot wk 32 Plantperiode: wk 12 tot wk 34 Oogstperiode: wk 21 tot wk 43 Oogstgewicht: Grondsoort: minimaal 500 g zand

3 4 Seeds&Services Vollegrondssla December Met Umbrinas RZ kunnen we twee kanten op Joep Sprenkeling runt samen met zijn broers Ard en Ton een groenteteeltbedrijf in Heerhugowaard (NH). Naast 22 hectare andijvie, 4 hectare spitskool en in de winter nog wat boerenkool, telen de broers per jaar op zo n 80 hectare ijsbergsla. Umbrinas RZ (45-32 RZ) is een belangrijke aanvulling op het assortiment. Het land van VOF J. Sprenkeling en Zn. ligt verspreid in een straal van 20 kilometer rond Alkmaar. De grond wordt gehuurd, waarbij de voorkeur uitgaat naar graanland. Joep: Door de hoge graanprijzen wordt huren steeds lastiger, maar voor ons bedrijf is graan nu eenmaal de ideale voorvrucht. We moeten wel erg alert blijven op slakken, maar hebben op graanland duidelijk minder last van smet. Voor de voorjaars- en najaarsteelt wordt overwegend op de zandgronden aan de kust geteeld RZ maakt makkelijk omvang Joep Sprenkeling (l) en teeltadviseur Daan Heidema. In samenwerking met telers, heeft Rijk Zwaan in 2012 het nieuwe ijsbergslaras RZ onder praktijkomstandigheden getest. De eerste helft van het seizoen met plantenbakken en vanaf juli met grotere hoeveelheden, direct gezaaid bij de plantenkweker RZ is met name geschikt voor telers die produceren voor de industrie en presteert goed op een grondsoort waar de bolomvang wel eens te wensen over laat. De zomerteelten vinden plaats op de kleigronden rond Heerhugowaard. De oogstwerkzaamheden worden verricht door 24 Poolse arbeiders die van mei tot oktober op het bedrijf werken. Alleen vaste meststoffen Sprenkeling gebruikt alleen maar vaste meststoffen; vloeibare meststoffen werken volgens de telers te veel verzurend. Een lagere ph werkt rand in de hand, doordat essentiële elementen beperkter opgenomen worden. Voor de stikstofbe- mesting werkt Sprenkeling nu hoofdzakelijk met Magnesamon. Rand is onder controle en de Mg in Magnesamon zorgt ervoor dat het gewas harder van blad is en een groene kleur heeft. Oogstspreiding In het voorjaar zet Sprenkeling nog graag het ras Mirette RZ in; dit jaar startte hij op 22 maart met planten. Doordat Mirette langzamer groeit dan de andere voorjaarsrassen, zorgt het ras voor een betere oogstspreiding. In de zomer wordt onder meer Diamantinas RZ geteeld. Dit jaar teelde Sprenkeling voor het eerst op praktijkschaal Umbrinas RZ. Met twee plantingen in het voorjaar, en twee in de herfst, ging het in totaal om planten. De eerste planting was op 25 maart, de laatste op 16 augustus. Umbrinas is een multi purpose ras, juist iets wat Joep Sprenkeling erg aanspreekt: Het ras geeft een vrij royale krop en is daardoor breed inzetbaar; zowel voor de versmarkt als voor de snijderij, waar we gemiddeld 23 ton per week aan leveren. Voordelen zijn ook de uniformiteit en het resistentiepakket: alle resistenties die wij eisen zitten erin. Andere pluspunten van Umbrinas zijn het brede oogstvenster en de dikbladigheid. Dat laatste komt de houdbaarheid ten goede; een belangrijk pluspunt voor de handel. Zij zijn ook blij met de grote bolomvang, waardoor een doos tieners mooi vol zit! Ook de praktijk liet dit zien RZ maakt gemakkelijk omvang en produceert veel kilo's per hectare. Ondanks het hoge oogstgewicht, tot een kilo per stuk, wordt de bol niet volledig gevuld. Het ras heeft dan ook een breed oogstvenster en in het plantschema is het van belang om hier rekening mee te houden. De beste planttijd is van 1 mei tot 15 juli. Resistenties: HR Bl:1-28/Nr:0/Pb IR LMV:1. Umbrinas RZ aanvulling voor het assortiment Na twee jaar testen is in 2012 het ras Umbrinas RZ (45-32 RZ) toegevoegd aan het ijsbergsla-assortiment van Rijk Zwaan. Een nieuw ras opnemen in het plantschema is een stap die niet zomaar gezet kan worden. Voorkennis van een ras is een must. Die kennis is er nu. Rijk Zwaan steekt ieder jaar weer veel energie in het uittesten van nieuwe rassen in de praktijk, de zogenaamde bakkenproeven. Het seizoen erna schalen we vervolgens op met planten via de plantenkweker. Uiteraard in samen- PLANTPERIODE OOGSTPERIODE Voorjaar 15 maart tot 15 mei 10 mei tot 10 juli werking met de teler. Met de gegevens die in twee jaar verzameld zijn, is bekend hoe en waar een nieuw ras in gezet kan worden. Zo is ook voor- en najaarsras Umbrinas nu in het assortiment opgenomen. Najaar 20 juli tot eind van het plantseizoen 1 september tot 1 november Betrouwbaarheid De term oogstzekerheid wordt in de ijsslateelt veel gebruikt. De teelt- en oogstkosten zijn de laatste jaren behoorlijk toegenomen. De kostprijs wordt voor een groot gedeelte bepaald door het slagingspercentage en de oogstsnelheid van een ras. Umbrinas liet een hoog slagingspercentage zien. Door een opgerichte groeiwijze ziet een snijder exact waar gesneden moet worden. Umbrinas heeft stevig blad met een donkere, glanzende kleur. Deze eigenschappen dragen bij aan een zeer goede houdbaarheid in het handel- en verwerkingscircuit. Kwaliteit Umbrinas maakt makkelijk omvang en heeft een rustige vulling. Dat is een voordeel, want zeer snel vullende rassen in het voorjaar zorgen nogal eens voor stress op een productiebedrijf. Tot zaterdag nog niet voldoende gewicht en maandagmorgen over het optimum heen. Dat hoor je nog wel eens in het voorjaar. Umbrinas heeft het voordeel van een uitstekende veldhoudbaarheid, mede door zijn bolopbouw. De rassenkeuze is van cruciaal belang voor het eindresultaat en de winstgevendheid van uw teeltbedrijf. Test daarom in 2013 Umbrinas.

4 6 Seeds&Services Vollegrondssla December Gustinas RZ levert een heel mooie 10-er Terug- en vooruitblik België door Rik van Laere Planningen onder druk Terug- en vooruitblik Nederland door Jeu Craenmehr Teeltverschillen in het land Het ijsbergslaras Gustinas RZ (45-67 RZ) heeft in 2012 zijn kwaliteiten bevestigd. In verschillende veldproeven op locaties tussen Keulen en Venlo, met een omvang tussen tot stuks, loste het veelzijdige ras de belofte van vorig jaar in. Al in 2011 gaf Gustinas een opvallend stabiele presentatie. Vergeleken met andere rassen toonde hij opmerkelijk weinig variatie in vorm en omvang. Kenmerkend zijn de platronde vorm en de goed gesloten onderzijde. De telerservaringen in 2012 bevestigden dit positieve beeld. Wanneer Gustinas het oogststadium bereikt heeft, blijft de krop niet verborgen in het omblad, maar leidt de goede zichtbaarheid tot een snelle oogst. Opgericht Net als Diamantinas RZ en Platinas RZ, geeft ook Gustinas een opgericht gewas. De klant vraagt om tieners en met Gustinas kun je die oogsten. Gustinas heeft een zeer snelle kropontwikkeling in combinatie met een ongebruikelijk lang oogstvenster. Deze combinatie van eigenschappen wordt veroorzaakt door een paralelle gelaagdheid. Gustinas vult zonder dat er aan de buitenkant scheuren ontstaan in de ribben. Zelfs wanneer de sla wordt geoogst op 800 gram, zitten de bladeren nog enigszins los van elkaar. Gustinas is niet alleen interessant voor de klassieke versmarkt, maar ook voor telers die zoeken naar een universeler type. Het ras beschikt namelijk over de eigenschappen die belangrijk zijn voor de snijderij. Gustinas bezit verder een milde, zoete smaak, die je zelden vindt in een ijsbergsla. Sterk tegen rand De huidige praktijkresultaten tonen aan dat Gustinas ook over zeer goede fysiologische eigenschappen beschikt. Als een klassiek zomerras - het plantseizoen loopt van 1 april tot 15 juli - is hij minder gevoelig voor rand. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat dit jaar de weersomstandigheden in Noordwest- Europa niet heel moeilijk zijn geweest. Tegelijkertijd hebben we echter kunnen zien dat het ras het op dit vlak goed deed op ons proefstation in Hongarije. Omdat de temperatuur in de Balkan in de zomer kan stijgen tot rond de 40 graden, kunnen we op z n minst spreken van een lage gevoeligheid. De huidige ervaringen met Gustinas wijzen erop dat het ras geschikt is voor een teelt in het Rijnland en de naburige productiegebieden in Nederland. De vroegste plantingen van afgelopen voorjaar verliepen volgens vooropgesteld schema. Maar van half april tot half mei was het te nat om te planten of werd geplant onder slechte omstandigheden met dikwijls een te grote plant. Planten die de koelcel ingaan, moeten vooraf echt voldoende ingeworteld zijn om wegval te vermijden. Veel gekleurde alternatieve slasoorten reageren slecht op koeling. Hier en daar werd vanwege nachtvorstgevaar afgedekt met agryl. Soms werd uitgeweken naar een plastic tunnel. Het gevolg was meestal compacte en ongelijke sla en andere problemen als dubbele harten, rand, Bremia, te veel grondbevuiling door opspattend water of te weinig gewicht. Vaak viel de planning daardoor in duigen en werden latere plantingen soms eerder geoogst. In het voordeel waren hierbij de royalere soorten, waaronder Almagro RZ, Prunaï RZ, Cavernet RZ, Kitare RZ of Kiribati RZ, Aleppo RZ, Silvinas RZ en Maximus RZ. Late zomer en herfst De zomer kwam pas eind juli en de droogte duurde twee maanden. In tegenstelling tot andere groenten, zoals prei en bloemkool, vertoonden de bladgewassen veel meer groei, een royale omvang en zware gewichten door de mineralisatie. Op de meeste plaatsen werd er beregend. Het uitbreken van een warmteonweer zorgde dan weer voor heel wat onheil. Bremia en rupsen waren de belangrijkste aandachtspunten. De prijsvorming van alternatieve sla voor de vrije markt zakte helemaal weg. Enkel in de extreem late oogsten veerde de prijs op wegens o.a. nachtvorst en de binnen- en buitenlandse vraag. De tuinders die teelden op contract kregen door hun meergewicht een correcte prijs was voor de meeste telers van ijsbergsla succesvol. Met prima oogstresultaten en producten die in Europa goed konden worden afgezet. Dit kwam mede doordat er elders in Europa klimaatproblemen waren, zoals de hitte in Italië en de vele neerslag in Engeland. Belangrijk is dat er niet alleen regionale afzet is, maar dat de contacten ook internationaal goed geregeld zijn. Gebleken is weer dat we een internationaal afzetbaar product moeten telen, wat natuurlijk ook regionaal te verkopen is. De internationale eisen zijn zo hoog, dat de nationale afzet van een prima gezond product kan meeliften. Het afgelopen seizoen werd gekenmerkt door goede oogstresultaten, maar vaak ook flinke klimaatsverschillen in Nederland. In het zuidoosten was het best een groeizaam teeltseizoen, in het noordwesten was er veel neerslag en matige temperaturen. Dit beïnvloedde ook in enige mate de kwaliteit en bolomvang. Plantingen moesten worden verschoven en gewasbehandelingen soms worden uitgesteld, waarbij de ziektedruk desondanks meeviel. Goede gewascontrole en het tijdig inzetten van de juiste middelen zorgden voor een prima eindproduct. Areaal constant Het areaal ijsbergsla zal in Nederland redelijk constant blijven. Vanuit Duitsland horen we dat ijsbergsla een deel van het afnemende kropsla-areaal overneemt, maar dit is eerder overname dan uitbreiding. In 2013 moeten we weer streven naar een product dat voldoet aan de voorwaarden van de handel. Al moeten deze eisen wel redelijk en uitvoerbaar blijven. Belangrijk is om open te zijn in wat wel en niet mogelijk is, dat voorkomt voor iedereen onaangename verrassingen.

5 8 Seeds&Services Vollegrondssla December Volop keuze in vele types Voor botersla, ofwel kropsla in de vollegrond wordt meer en meer gekozen voor double purpose rassen: rassen die geschikt zijn voor zowel de verse markt als voor snijderijen. De eisen van de verwerkende markt gaan hierbij wel steeds zwaarder wegen: veel geel hart, makkelijk pelbaar en veel gewicht. Rijk Zwaan selecteert uiteraard rassen met een zo goed mogelijke combinatie van eigenschappen. Een voorbeeld hiervan is Gisela RZ, een ras dat sterk is tegen smet, rand en schot. Blijft Gisela te compact, dan geeft Subyana RZ een grotere krop met dezelfde gewaseigenschappen. Santoro RZ is een maatje groter dan Subyana en kan op rijke gronden te royaal worden. Santoro is wel zeer sterk tegen rand, heeft veel geel hart en is goed pelbaar. De opvolger van Santoro is Almagro RZ. Gisela RZ: HR Bl:1-27/Nr:0 IR LMV:1 Subyana RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Santoro RZ: HR Bl:1,4-22,24,25,28/Nr:0/Pb IR LMV:1 Almagro RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Kropsla Salanova In het Salanova -concept kan met een simpele beweging de onderzijde van de plant worden gesneden, zodat de krop uit elkaar valt in losse kleine blaadjes: one cut ready. De blaadjes zijn in verschillende vormen en kleuren verkrijgbaar. De Salanova Crispy types hebben diep ingesneden en zeer stevig blad. De blonde Explore RZ en donkerder groene Expedition RZ geven beide een goede productie en zijn sterk tegen schot, rand en smet. Binnen de rode types van hetzelfde model is Telex RZ (79-51 RZ) een snelle groeier met een redelijk donkerrode kleur. Voor een zeer donkerrode kleur en een spiky bladtype zijn er de opties Triplex RZ en zijn snellere broertje Wintex RZ. Salanova Explore RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Salanova Expedition RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Salanova Telex RZ (79-51 RZ): HR Bl:1-28/Nr:0/Pb IR LMV:1 Salanova Triplex RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Salanova Wintex RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 In het begin en voor het einde van de teelt kan het best Fiansaï RZ worden geteeld; dit ras combineert snelheid met een goede kleur. Door zijn opgerichte gewasstand is het gewas sterk tegen smet. Om na de start kleur te behouden, kan worden overgeschakeld naar Prunaï RZ of Cornouaï RZ. Het ras met de donkerste kleur is Rouxaï RZ. Ook dit ras is mooi opgericht en heeft stevige bladeren met een zeer mooi kleurcontrast. Om het gewenste gewicht te behalen moet bij Rouxaï rekening worden gehouden met de planning; Rouxaï groeit langzamer dan de andere rassen. Prunaï en Cornouaï halen beide makkelijk een goed gewicht en zijn sterk tegen schot en rand RZ is een type als Prunaï en Cornouaï. Het ras kan in dezelfde periode gezaaid worden, maar is op zijn best in de late zomer en de vroege herfst. Door zijn opgerichte groei is RZ dan duidelijk sterker tegen smet. Fiansaï RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Rouxaï RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Prunaï RZ: HR Bl:1-28/Nr:0/Pb IR LMV:1 Rouxaï RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Cornouaï RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV: RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Eikenblad rood Eikenblad groen Kitare RZ was tot nu toe het hoofdras, maar hier komt na seizoen 2014 een einde aan. Met rassen als Kivila RZ en Kiribati RZ, beide sneller dan Kitare, biedt Rijk Zwaan alvast goede alternatieven. Kivila lijkt het meest op Kitare. Kiribati is bovendien zeer snel en mooi opgericht en heeft een klein snijvlak. Beide rassen zijn oogstzeker. Kitare RZ: HR Bl:1-26,28/Nr:0 IR LMV:1 Kiribati RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Kivila RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Lollo rossa De rassenkeuze voor lollo rossa wordt voor een belangrijk deel bepaald door het seizoen en de gewenste kleurintensiteit. Telers die voorkeur geven aan een diepdonkerrode kleur gaan voor Carmesi RZ. Dit ras kan het gehele seizoen geteeld worden maar groeit relatief iets trager. Houd hier rekening mee bij de start en het einde van het teeltseizoen. Wie voor snelheid kiest start het seizoen met Bastille RZ, Orville RZ of Cavernet RZ. Wilbur RZ kent een tragere start en kan beter iets later in het seizoen worden ingezet. Een grote troef van Cavernet is de gewashoogte; die blijft lager dan bij de andere rassen, een voordeel dat vooral in warme periodes speelt RZ is een iets opgerichter Cavernet-type met een gewashoogte tussen Orville en Cavernet in RZ is sterk op smet; vooral in een natter najaar is dit een voordeel. Carmesi RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Cavernet RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Orville RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Bastille RZ: HR Bl:1-20,22-24,27,28 Wilbur RZ: HR Bl:1-28/Nr: RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 Kropsla rood Al verschillende jaren bieden de rode kropslarassen van Rijk Zwaan een degelijk en oogstzeker product. Kannu RZ is op dit moment het hoofdras, mede doordat hij zeer sterk is tegen rand en schot. Kannu heeft stevige bladeren met een mooie donkerrode kleur. Opvolger Soliflore RZ (43-82 RZ) is net zo degelijk maar heeft een net iets grotere omvang en een oogstvenster dat enkele dagen breder is. Kannu RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Soliflore RZ (43-82 RZ): HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Lollo bionda Aleppo RZ, Linaro RZ en Levistro RZ kunnen van vroeg tot laat geteeld worden, inclusief de warme zomerperiode. Linaro en Aleppo hebben een breder Bremia-patroon dan Levistro. Licato RZ is niet geschikt voor de zomer maar scoort voor een late oogst zeer goed: dit ras is sterk tegen vorstschade en behoudt onder koude omstandigheden zijn groeikracht. Door zijn opgerichte gewasstand is Licato ook zeer sterk tegen smet. Aleppo RZ: HR Bl:1-27/Nr:0 IR LMV:1 Linaro RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Licato RZ: HR Bl:1-28/Nr:0/Pb IR LMV:1 Levistro RZ: HR Bl:1-23,25/Pb IR LMV:1 Romeinse sla of cos Maximus RZ en Victorinus RZ blijven de meest oogstzekere rassen, doordat ze zeer sterk zijn tegen schot en rand. Victorinus heeft een iets korter gewas en is iets langzamer in groei, al is het geen probleem om hetzelfde gewicht te halen als bij Maximus. Victorinus heeft meer resistenties tegen Bremia en is tevens resistent tegen Nasonovia Nr:0. Octavius RZ is even sterk en blond van kleur. Voor een iets kleinere cos is Quintus RZ het meest aangewezen ras. Dit ras is zeer sterk tegen schot en rand. Ralph RZ is de beste keuze voor een mini-cos. Maximus RZ: HR Bl:1-27 Victorinus RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Octavius RZ: HR Bl:1-28/Nr:0 IR LMV:1 Quintus RZ: HR Bl:1-20,22-25,28/Nr:0 Ralph RZ: HR Bl:1-27/Nr:0 IR LMV:1 Batavia De bataviamarkt wordt meer en meer gedomineerd door open groeiende types. Tourbillon RZ haalt makkelijk hoge gewichten en is zeer sterk tegen schot en rand. Door zijn opgerichte groei is het ras sterk tegen smet. Voor rode batavia is Redial RZ de beste keuze. Dit ras is tevens sterk tegen smet, schot en rand. Tourbillon RZ: HR Bl:1-28/Nr:0/Pb IR LMV:1 Redial RZ: HR Bl:1-28/Nr:0

6 10 Seeds&Services Vollegrondssla December Klaar voor toekomst met nieuw logistiek centrum Sla- en andijvieboekje voor de vollegrond Rijk Zwaan heeft voor het seizoen 2013 wederom een compact en handzaam overzicht gemaakt van alle rassen voor de vollegrondsteelt van sla en andijvie. Heeft u deze nog niet ontvangen? Neem dan contact op met Mariëtte de Veen van Rijk Zwaan, +31 (0) , of Zaadhandel Hollandia +32 (0) Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van dergelijke specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes. Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode. Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio s van pathogenen kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken. Immuniteit: een plantenras wordt niet aangetast door een specifieke plaag of ziekte. Resistentie: het vermogen van een plantenras om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaagof ziektedruk. Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd: Hoge resistentie (HR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vatbare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen.intermediair resistente plantenrassen zullen minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Vatbaar: het onvermogen van plantenrassen om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken. Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde plaag of ziekte. Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde niet nader gespecificeerde biotypen of stammen. Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geval aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie. De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. Rijk Zwaan is volop bezig met de uitbreiding van haar Zaadtechnologisch Centrum. Daarnaast wordt op dit moment de bouw van een nieuw hoofdkantoor afgerond. Beide projecten zijn nodig om de voortdurende groei van Rijk Zwaan op te vangen. In het Zaadtechnologisch Centrum (ZTC) vindt de ontvangst, bewerking, opslag en verpakking plaats van de zaden van Rijk Zwaan. Door de gestage groei van de afgelopen jaren ontstond voor deze activiteiten geleidelijk aan een ruimtetekort. Omdat daarnaast delen van het bestaande gebouw aan vervanging toe waren, werd juli vorig jaar de eerste paal geslagen voor een uitdagend nieuwbouwproject. Dit project behelst een nieuwe expeditie- en verpakkingsruimte en twee nieuwe magazijnen: een traditioneel hoogbouwmagazijn en een zogenaamd miniloadmagazijn (zie kader). Ook vindt nog een uitbreiding plaats van de bewerkingsafdeling, waar met name zaadbehandeling plaatsvindt. Processen niet verstoord Door het nieuwe ZTC haaks op het bestaande te zetten, konden alle logistieke processen het afgelopen jaar gewoon door blijven gaan, zonder dat het gevol- gen heeft gehad voor de wereldwijde leveringen aan de klanten van Rijk Zwaan. Delen van de faciliteiten zijn inmiddels al in gebruik genomen, maar de nieuwbouwwerkzaamheden gaan nog door. Om ook in de toekomst voldoende ruimte te hebben, wordt het oudste deel van het ZTC nog afgebroken en vervangen door een nieuw deel. Tegelijk met het logistieke centrum, heeft Rijk Zwaan ook in een nieuw hoofdkantoor geïnvesteerd. Het oude hoofdkantoor stond er al sinds 1970 en was duidelijk aan vervanging toe. Met het nieuwe gebouw speelt Rijk Zwaan in op de wereldwijde groei van de organisatie. Beurzen De komende periode vindt u ons weer op diverse beurzen. U bent van harte welkom op onze stand, waar u met onze teeltadviseurs van gedachten kunt wisselen over uw teelt en rassenkeuze. 8, 9 en 10 januari 2013, Tuinbouw Relatiedagen, Evenementenhal Hardenberg 23 en 24 januari 2013, BioVak, IJsselhallencomplex, Zwolle 6, 7 en 8 februari 2013, Fruit Logistica, Beurshal Messe Berlin (Duitsland) 19, 20 en 21 februari 2013, Tuinbouw Relatiedagen, Evenementenhal Gorinchem Teeltadviseurs/vertegenwoordigers RIJK ZWAAN NEDERLAND B.V. Jeu Craenmehr Mobiel +31 (0) m.craenmehr@rijkzwaan.nl ZAADHANDEL HOLLANDIA NV BELGIË Marc Celis Mobiel +32 (0) m.celis@hollandia.be Opname van een ras in deze uitgave betekent niet automatisch dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan ( De foto's in deze uitgave demonstreren de types waartoe de genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze foto s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet, t.a.v. de prestaties van het gewas. Miniload In een traditioneel magazijn liggen de snellopers, de populaire producten, meestal vooraan in een aparte picking area, zodat deze makkelijk en snel bereikbaar zijn. In het miniloadsysteem gebeurt het orderpicken volautomatisch door robotkranen. De hoogbouwopslag en picking area zijn gecombineerd en de producten komen naar een werkstation toe, in plaats van dat een picker ze zelf moet gaan halen. Dit levert zowel een arbeids- als een ruimtebesparing op. Bovendien verbeteren de arbeids- omstandigheden voor de picker. Het miniloadgedeelte heeft een volledig dichte constructie met een constante RV en temperatuur (de juiste bewaaromstandigheden) en een verlaagd zuurstofgehalte voor brandpreventie. Maarten van Geest Mobiel +31 (0) m.van.geest@rijkzwaan.nl Wim in t Groen Mobiel +31 (0) w.in.t.groen@rijkzwaan.nl Daan Heidema Mobiel +31 (0) d.heidema@rijkzwaan.nl Arno van Oers Mobiel +31 (0) a.van.oers@rijkzwaan.nl Filip Hermans Mobiel +32 (0) f.hermans@hollandia.be Rik Van Laere Mobiel +32 (0) r.van.laere@hollandia.be Koen T Syen Mobiel +32 (0) k.tsyen@hollandia.be ACCOUNTMANAGERS BENELUX Accountmanager trade & retail Maarten van der Leeden Mobiel +31 (0) m.van.der.leeden@rijkzwaan.nl Accountmanager plantenkwekers Peter Reinders Mobiel +31 (0) p.reinders@rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan 40 Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland Telefoon +31 (0) sales@rijkzwaan.nl Zaadhandel Hollandia nv Westkaai 8, 2170 Merksem, België Telefoon +32 (0) info@hollandia.be

7 Joep Sprenkeling: Umbrinas RZ geeft een vrij royale krop en is daardoor breed inzetbaar Wilt u reageren op artikelen uit deze RZ Seeds & Services? Stuur dan een naar m.de.veen@rijkzwaan.nl. Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld. Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan KX De Lier Nederland Zaadhandel Hollandia nv Westkaai Merksem België