CONCEPT Sport- en beweegprogramma De Haamen 4 juni 2012

Transcriptie

1 CONCEPT Sport- en beweegprogramma De Haamen 4 juni Inleiding NOC*NSF en het Ministerie van VWS richten hun beleid op Een Leven Lang Sporten/ bewegen. Meer mensen een leven lang laten sporten/ bewegen gaat uit van de diversiteit tussen mensen. Door hierop in te spelen kan een levenslange relatie met de bewegende mens worden opgebouwd. Het sporten beweegaanbod moet hiervoor worden afgestemd op individuen en dus op alle verschillende levensfases van mensen. Het doel is om zoveel mogelijk sporters en beweeggroepen adequaat te faciliteren om hen zo optimaal mogelijk te laten presteren. Hierdoor blijft het voor iedereen aantrekkelijk om gedurende alle levensfases in georganiseerd of niet-georganiseerd verband te blijven sporten/ bewegen. Het Sport- en beweegprogramma in De Haamen speelt hierop in. Vanuit de gemeente Beek wordt de regierol gevoerd om, samen met betrokken partijen in de Programmaraad De Haamen (zie bijlage A), invulling te geven aan een gevarieerd en flexibel sporten beweegaanbod voor alle doelgroepen. Als onderdeel van Sportzone Limburg vervult De Haamen daarbij een centrale rol in de ontwikkeling van sporten beweegmogelijkheden voor de doelgroepen mensen met een beperking, chronisch zieken en ouderen. Binnen dat kader zullen ook een of meerdere trainingscentra voor mensen met een beperking worden gerealiseerd. Hieronder wordt verder ingegaan op de doelgroepen en uitgangspunten binnen het sporten beweegprogramma. Daarna zal per doelgroep het reeds aanwezige aanbod en de toekomstplannen worden aangegeven. Ook wordt kort ingegaan op de partners en de financiºn. 1.1 Doelgroepen Het sporten beweegprogramma in De Haamen is bedoeld voor de volgende doelgroepen: 1. Alle inwoners van Beek (via verenigingen, via individuele sportbeoefening, via recreatie en via evenementen) 2. Beekse kinderen in het onderwijs 3. Mensen met een beperking, chronisch zieken en ouderen (regionale c.q. bovenregionale functie) 4. Topsporters: faciliteiten voor LIONS 2 (handbal) en ontwikkeling van 1 of meerdere Regionale Trainingscentra voor mensen met een beperking (regionale c.q. bovenregionale functie). 1.2 Uitgangspunten Uitgangspunten bij de realisatie van een sporten beweegprogramma zijn: Beperkingen wegnemen fysiek en gevoelsmatig, dus sporten voor iedereen Zoveel mogelijk integratie van doelgroepen (samen sporten en recreºren), maar ook inzet van mensen met een beperking (Wmo, arbeidsintegratie) bij de organisatie/ beheerstaken Multifunctioneel en zo optimaal mogelijk gebruik van de voorzieningen Een belevingswereld creºren waardoor mensen graag komen, langer verblijven en gebruik maken van verschillende activiteiten/ faciliteiten. Flexibele mogelijkheden aanbieden voor wat betreft sportaanbod (bijvoorbeeld lidmaatschapspas voor meerdere sporten)

2 - 2 - Meerdere mogelijkheden om combinaties te maken (bijv. ouder kan sporten terwijl kind opvang krijgt, ouder en kind kunnen samen sporten, familiewedstrijden, combinatie van badminton met bridge etc.) Mogelijkheden om begeleiding in te passen in de sportarrangementen (denk aan fysio, fitness, medisch, diºtist, oefentherapeut (zoals Mensendieck), personal coach/ trainer, mental coach, prestatiemetingen/ diagnostiek). Mogelijkheden om gebruik te maken van aangepast materiaal en voorzieningen voor mensen met een beperking (bijvoorbeeld sportrolstoelen, specifiek balmateriaal, tillift). Mogelijkheden voor productinnovaties (denk aan handbikes, fitnesstoestellen). Mogelijkheden om sporten/ bewegen uit te proberen zonder meteen lid te hoeven worden (clinics, sportintegratiedag e.d.) Mogelijkheden voor mensen met een beperking bij evenementen (meedoen, meekijken of meehelpen) Mogelijkheden om gezond te kunnen eten en drinken, verblijven op gezellige zitplekken, ontmoetingsmogelijkheden binnen en buiten Planmatige inzet van jonge en oudere vrijwilligers, (maatschappelijke) stageplekken en leerwerkplekken voor studenten in opleiding (trainingen, clinics, bedrijfsvoering etc.). Denk hierbij bijvoorbeeld aan de opleiding Welness en fitness van Fontys Hogeschool of sportrichtingen bij Arcus, Leeuwenborg en Da Capo gericht op gehandicaptensport. 1.3 Inwoners enquœte De genoemde uitgangspunten en de accenten binnen het aanbod sluiten aan op de behoefte van de doelgroepen. Via een (representatieve) Beekse inwonersenquœte is in maart 2012 het volgende bekend geworden over de wensen/ behoeften t.a.v. sport en bewegen: De jeugd beoefent op dit moment vooral de volgende sporten: fietsen, zwemmen, handbal, veldvoetbal en wandelen De volwassenen tot 55 jaar doen momenteel vooral aan wandelen, fietsen, fitness, zwemmen en hardlopen/ trimmen Belangrijkste sporten die beoefend worden door volwassenen boven de 55 zijn vergelijkbaar met de volwassenen onder de 55, alleen in plaats van hardlopen wordt er getennist. Er is een duidelijke toename te zien van de individuele sporten (niet in verenigingsverband) van 23% in 2008 naar 31% in Het percentage mensen dat lid is van een vereniging is desondanks voor Beek gelijk gebleven. Het aantal bezoekers van fitnesscentra/ sportschool/ zwembad is afgenomen van 40% in 2008 tot 30% in Van de sporters maakt 22% gebruik van het zwembad in Beek en 15% van een zwembad buiten Beek. Van de sporters maakt 9% gebruik van een fitnessgelegenheid in Beek en 17% van een fitnessgelegenheid buiten Beek De belangrijkste motieven om aan sport te doen zijn: gezondheid/ plezier (86%), gewicht verliezen/ versterken spieren (38%), sociale contacten (38%), competitie/ prestatie (22%) en minder depressief voelen/ meer zelfvertrouwen/ minder stress (20%). 15% zegt dat vanwege een ziekte of beperking de sport die men leuk vindt niet gedaan kan worden 9% heeft geen leeftijdsgenoten of vrienden om samen te sporten 7% weet niet wat er aangeboden wordt

3 - 3-27% van de ondervraagden zijn de afgelopen 5 jaar gestopt bij een vereniging; dit gebeurde vanwege: geen tijd meer (32%), niet meer gezellig (31%), om gezondheidsredenen (22%), te duur (22%), niet meer schikken van het tijdstip (17%), te weinig variatie aan sportactiviteiten (6%). In de toekomst wil men de volgende sporten gaan doen (in absolute aantallen): fitness (25), zwemmen (24), fietsen (16), wandelen (15), dansen (9) en skiºn/ langlaufen (9). Deze sporten hebben ook de voorkeur bij mensen die nu vanwege een beperking of ziekte niet sporten. 2. Het aanbod Hierna wordt verder ingegaan op het aanbod per doelgroep in De Haamen: 2.1 Regulier aanbod voor alle inwoners van Beek Wat is er al? Sportaanbod via verenigingen (trainingen, competitie en toernooien): Honk- en softbal Voetbal Tennis Atletiek Handbal Badminton Handboogschieten Zwemmen Mogelijkheden voor individuele sportbeoefening: Zwemmen inclusief discozwemmen en speciale doelgroepen als MBvO en patiºnten verenigingen Mogelijkheden voor recreatie Fietsen/ mountainbikeroutes Wandelen/ Nordic Walking Paardrijden (ruiter-/ menroutes) Diverse evenementen Een impressie van de evenementen waar ook mogelijkheden worden geboden voor mensen met een beperking is weergegeven op bijlage 3. Wat zijn de plannen? Recreatief buiten aanbod/ programma voor de jeugd i.s.m. organisaties als Scouting en Kindervakantiewerk en gebruik maken van het (nog te realiseren) multifunctionele veld (o.a. mogelijkheden basketbal, voetbal, volleybal, ijsbaan) hierbij. Realisatie fysio-/ fitnessvoorziening met mogelijkheden voor activiteiten in zaaltje zoals yoga, dansen etc.. Verder kunnen de verenigingen op het sportlandgoed ook gebruik maken van de fitness-apparatuur en begeleiding. Verdere verbetering wandelen fietspaden en hierbij de link leggen met de ontwikkelingen rond de Oude Pastorie (wandelen/ fietsen/ horeca/ tuinen/ gracht) Zie voor specifiek wandelaanbod onder 2.3.

4 Beekse kinderen in het onderwijs Een Leven Lang Sporten begint bij jeugd. Aangezien in de basisschoolleeftijd het brein en de motoriek zich het snelst ontwikkelt, is goed bewegingsonderwijs van essentieel belang. Het plezier in bewegen, de motorische vaardigheden, de sociale interactie en het omgaan met winnen en verlies legt de basis voor sporten en bewegen op latere leeftijd. Wat is er al? Methodiek bewegingsonderwijs BO met o.a. structurele aandacht voor motorische vaardigheden en het volgen van leerlijnen (ontwikkeld door scholenconsulent Beek) Ondersteuning stagiaires bij de gymlessen (door scholenconsulent) Workshops voor leerkrachten BO t.b.v. invulling gymlessen (door scholenconsulent) Sportdagen (door scholenconsulent i.s.m. CIOS) Leefstijl-project op BO (door GGD), o.a. Schoolgruiten en gastlessen gezonde voeding NJOY-activiteiten (kennismaking met diverse sporten) tijdens en na schooltijd en binnen de BSO met gekwalificeerde krachten zoals Judo Op school Weerbaarheidsprogramma s via NJOY Vakantiepas-activiteiten (herfst-, kerst-, en meivakantie) Advies op maat voor Beekse kinderen in het Speciaal Onderwijs (door verenigingsconsulent) Fitkids Elsloo (eenjarig fysio-begeleidingsprogramma voor kinderen met indicatie) met doorgeleiding naar (o.a.) sportverenigingen in Beek MRT-programma op Groenewald (voor kinderen uit de klassen 1 en 2 met een achterstand in de motorische ontwikkeling) met doorgeleiding naar (o.a.) sportverenigingen in Beek Wat zijn de plannen? Kennismaken met diverse vormen van sporten binnen het SO in Sittard-Geleen (cluster 3 en 4: kinderen met lichamelijke beperking en/ of verstandelijke beperking en kinderen met een gedragsproblemen of psychiatrische stoornis) via het IKSproject, met doorverwijzing naar o.a. Beekse sportverenigingen Verdere afstemming in sporten beweegaanbod op SG Groenewald i.s.m. gemeente Stein Link maken met de jeugdzorg (denk aan inzet sportfaciliteiten bij sociale weerbaarheid, teambuilding, agressieregulering) (door scholenconsulent) 2.3 Mensen met een beperking, chronisch zieken en ouderen (regionale c.q. bovenregionale functie) Voor mensen met een beperking (lichamelijk en/ of verstandelijk) is het extra belangrijk om aan sport of beweegactiviteiten deel te nemen. Niet alleen voor hun gezondheid of welbevinden, maar ook om op een zo volwaardig mogelijke manier deel te nemen aan de maatschappij (participatie). Steeds meer wordt de gehandicaptensport als een onderdeel van de reguliere sporten gezien. Dat blijkt uit het feit dat steeds meer sportbonden aanbod voor gehandicapten hebben opgenomen in hun eigen aanbod. Ook hebben vrijwel alle sportbonden op dit moment een overeenkomst getekend waarin ze verklaren dat sporters met een handicap lid kunnen wor-

5 - 5 - den en dus kunnen sporten bij de reguliere sportvereniging. Hierbij wordt de slogan normaal wat normaal kan, speciaal wat speciaal moet gebruikt. Dit wil zeggen dat er zoveel mogelijk wordt gestreefd naar organisatorische integratie van de gehandicaptensport; maar ook dat er altijd handicaps zullen blijven waarvoor het sporten in een reguliere structuur geen optie is en waar dus apart aanbod voor georganiseerd moet worden. De regio betaalt mee aan het Sportlandgoed De Haamen. De gebruikswaarde (en dus ook voordeel in de exploitatie) kan flink toenemen wanneer (een gedeelte van) de doelgroepen die vallen onder de Wmo gebruik kunnen gaan maken van het Sportlandgoed. Anderzijds kan deze voorziening mogelijk ook een goedkopere invulling zijn voor onderdelen van de Wmo (o.a. vervoer, begeleiding bij activiteiten en bij participatie) dan wanneer dit binnen het reguliere zorgcircuit wordt aangeboden. In het rapport De verbindende schakel, Sport-zorgconcept Sportlandgoed De Haamen, 25 april 2012 wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de zorg/ Wmo, de doelgroepen die gebruik kunnen maken van het aanbod in De Haamen en de resultaten van de gesprekken met de zorgaanbieders hierover. Kort gezegd gaat het om de volgende mogelijkheden (samengevat als sportzorgprogramma s ): Gezond sporten. Het betreft begeleidingsprogramma s voor mensen met gezondheidsproblemen, die (weer) opnieuw willen gaan bewegen en sporten, bijv. na ziekte, na een revalidatietraject of vanwege een ongezonde leefstijl, maar waar de drempel naar regulier sporten te groot is. De begeleiding bestaat uit fysiotherapie, fitness en beweegprogramma s etc.. in afstemming met de medische begeleiding. Sporten met mogelijkheden. Het betreft beweeg- en sportprogramma s voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke en psychische beperking. Het betreft specifieke aangepaste vormen van sport of begeleid en aangepast sporten en bewegen, waarbij integratie van doelgroepen daar waar mogelijk vorm gegeven wordt. Streven is om de activiteiten ook te koppelen aan de verenigingsactiviteiten. Het aanbod aan sport en beweegprogramma s wordt aangeboden door de zorgaanbieders in samenwerking met de verenigingen en vrijwilligers. Samen sporten. Het betreft de reguliere sport en beweegactiviteiten van verenigingen en recreanten, waarbij ook de specifieke doelgroepen zoveel als mogelijk meedoen. Ofwel door deelname aan de reguliere activiteiten, ofwel door specifieke activiteiten in verenigingsverband (bijv. G-teams) en door gezamenlijke evenementen. Maar ook wordt hier het deel uitmaken van de sportgemeenschap op het sportlandgoed de Haamen mee bedoeld, bijv. als lid van de vereniging of door het verrichten van vrijwilligerswerk. Wat is er al? Jaarlijkse Sportintegratiedag (m.m.v. 9 sportverenigingen uit Beek + tandemfietstocht voor mensen met een visuele beperking) Subsidiebeleid dat verenigingen stimuleert om aanbod voor bijzondere doelgroepen (o.a. mensen met een beperking) te ontwikkelen en mensen met een beperking lid te laten worden van de vereniging. Aparte subsidie voor beweegaanbod bij KBO s en Zij actief verenigingen en beweegactiviteiten in de wijk. Wmo-beleid dat voorziet in sporthulpmiddelen zoals sportrolstoel of zitski Sport- en cultuurpas zodat ook degene met beperkte financiºle middelen mee kan doen Limburg-brede vervoersregeling voor gehandicapte sporters (door provincie, gemeenten, Huis voor de Sport). Verenigingen kunnen hiermee bovenlokale kilometers declareren die gemaakt zijn door hun leden met een beperking die in een andere gemeente dan de standplaats vereniging wonen (bv. om aan trainingen, wedstrijden of evenementen deel te nemen). De gemeente Beek doet hier ook aan mee.

6 - 6 - Depot met diverse sportmaterialen, speciaal voor deze doelgroep (o.a. 3 sportrolstoelen en divers spelmateriaal, judomatten etc.). De materialen kunnen ook worden uitgeleend. Een overzicht van de mogelijkheden komt op de website. Special Heroes project op de Xaveriusschool Sittard (via landelijke Special Heroes organisatie) Een op een verenigingsondersteuning voor wat betreft mogelijke subsidies/ fondsen, (organisatie van) deskundigheidsbevordering, integratie gehandicaptensport in de vereniging, evenementen (door verenigingsconsulent) Het regionale project Iedereen kan Sporten (IKS) is in april 2012 gestart. Dit betreft een samenwerkingverband tussen de vier gemeenten in de WM. Via een regioconsulent worden zoveel mogelijk barriłres voor mensen met een beperking om te kunnen sporten weggenomen. Denk aan informatie over het aanbod, toegankelijk maken van accommodaties, ontwikkelen nieuw aanbod, deskundigheidsbevordering verenigingen, adequaat subsidie- en Wmo-beleid en het organiseren van sportevenementen. Diverse recreatieve routes (wandelen, Nordic Walking, fietsen, mountainbike, paardmenroutes, rolstoeltoegankelijk Ommetje van Vivantes) Wandelsportcentrum Sportzone Limburg (van de KNBLO), locatie Beek Opleiding voor 5 wandelsporttrainers nivo AWI 3 en 3 wandelsportbegeleiders nivo AWI 2 t.b.v. wandelactiviteiten vanuit De Haamen Wandelfit (via KNBLO-NL), training voor de heuvelvierdaagse voor mensen die lang inactief zijn geweest Sport- en beweegactiviteiten voor mensen met een beperking die op dit moment mogelijk zijn: Diverse vormen van bewegen in het water Aangepast badminton (zitbadminton, staand voor mensen met beperking en rolstoelbadminton) Aangepast handboogschieten in de hal Boccia/ koersbal Blind baseball (softbal voor mensen met visuele beperking) G-voetbal (buiten) voor mensen met een verstandelijke beperking Karate (voor alle soorten van beperkingen) Ontspannende/ rustactiviteiten voor mensen met een beperking (activiteitencentrum SGL) Wat zijn de plannen? Sportzorgprogramma s ontwikkelen via een regionale pilot. Dit gebeurt samen met de (gehandicapten) zorgaanbieders, Orbis sport en Adelante. Uitbreiding deelnemers Sportintegratiedag en verzorgen vervolg-aanbod Bereikbaarheid en toegankelijkheid van accommodaties (verder) verbeteren (op regio-nivo, via IKS) Afspraken met vervoersbedrijven t.b.v. vervoer op tijd (dus niet met een marge van een kwartier voor en na afgesproken tijd) (op regio-nivo, via IKS) Zo mogelijk afstemmen en uniformeren subsidieregelingen t.a.v. sporters met een beperking en Wmo-beleid in dit kader (op regio-nivo, via IKS) Actieve PR over mogelijkheden gehandicaptensport in de regio en specifiek in De Haamen (o.a. via een website De Haamen, info via ouderenadviseurs, Wmoloketten, PIW en MEE) Sportverenigingen in Beek ondersteunen in de ontwikkeling van divers structureel aanbod voor mensen met een beperking d.m.v. deskundigheidsbevordering, clinics

7 - 7 - etc. (o.a. door verenigingsconsulent gemeente Beek, zorgaanbieders, sportbonden en via IKS) Ontwikkelen aanbod op maat voor mensen met ernstige (meervoudige) beperkingen i.s.m. Basissport Limburg (op regio-nivo, via IKS) Daar waar zinvol evenementen organiseren of side-events bij sportevenementen realiseren voor mensen met een beperking (door verenigingsconsulent en via IKS) Daar waar mogelijk anticiperen op de mogelijkheden voor een Trainingscentrum voor gehandicaptensport met regiofunctie binnen Sportzone Limburg (door Programmaraad/ Stichting De Haamen) Voor de periode dat er nog geen Talentencentrum aanwezig is wordt aansluiting gezocht bij de reeds in Sportzone Limburg aanwezige Trainingscentra en het TEIC (Topsport expertise- en innovatiecentrum) voor bepaalde faciliteiten (bijv. meet- en testapparatuur, sportmedisch advies en begeleiding). Samenwerking met Orbis bij gehandicapte sporters (bijv. amputatie-patiºnten) (advisering t.a.v. sporten) Wandelsportprogramma met onderdelen als: a. Beweegkuur (via Walking Limburg) gecombineerde leefstijlinterventie voor mensen met overgewicht in combinatie met een (andere) risicofactor, bijvoorbeeld diabetes type 2. Deelnemers worden vanuit de eerstelijns zorg begeleid naar een gezondere actievere leefstijl. Het doel is dat mensen zelfstandig gaan bewegen in de wijk. Behalve de huisarts, leefstijladviseur, diºtist en fysio- /oefentherapeut spelen daarom ook sporten beweegaanbieders in de wijk een belangrijke rol zoals WSC Walking Limburg. b. Nordic Walking t.b.v. mensen met de volgende fysieke beperkingen en chronisch zieken: overgewicht (obesitas), hartpatiºnten, CVA patiºnten, chronische longziekten, reuma, artrose, fibromyalgie, diabetici, whiplash, nek, schouder, rug, heup, knie klachten maar ook bij bijv. mensen met kanker, parkinson en burnout. Walking Limburg werkt ook samen met zorgcentra die gespecialiseerd zijn in geronto-psychiatrie en op het gebied van zorg voor ouderen (die psychisch kwetsbaar zijn). Walking Limburg verzorgt voor deze bewoners beweegprogramma s voor buiten, waarbij de nadruk ligt op beweeglijkheid, sociale contacten en ontspanning. BigMove t.b.v. mensen die te maken hebben met psychische klachten zoals depressie, somberheid, angst en/of eenzaamheid. Vaak hebben deze mensen ook andere klachten, zoals suikerziekte, chronische pijn, overgewicht, slapeloosheid en/of harten vaatziekten. Op verwijzing van een arts of psycholoog wordt via groeps- en individuele sessies gewerkt aan verbetering van psychisch functioneren en gezondheid. Daarna wordt een concreet vervolg vormgegeven in de directe leefomgeving (bijvoorbeeld bij een sportvereniging). Activiteiten als Bewegen en valpreventie door fysiotherapeut Kwaliteitsverhoging Meer Bewegen voor Ouderen activiteiten (MBvO) door bijv. begeleiders brede opleiding inclusief valpreventie, dansen, gymnastiek, balspelen te geven. Dansavond voor ouderen Sport- en beweegactiviteiten voor mensen met een beperking die op korte termijn mogelijk zijn: Diverse vormen van wandelsport onder begeleiding (chronisch zieken, Nordic Walking e.d.) Goalbal (soort zithandbal voor mensen met visuele beperking) G-handbal Koersbal Aangepast honkbal voor mensen met een beperking

8 - 8 - Sport- en beweegactiviteiten voor mensen met een beperking die op de langere termijn (na realisatie voorzieningen Sportlandgoed) mogelijk zijn: Rolstoeltennis (buiten) Atletiek voor mensen met protheses of rolstoel (buiten) Fysio/ fitness (binnen) Fitness-/ beweegtoestellen buiten Boccia buiten Handboogschieten (buiten) Verkenning andere mogelijkheden, bijv. pitch en putt golf, visvijver bij de definitieve invulling groene zone in het Sportlandgoed. 2.4 Trainingscentrum Sporten met een beperking (regionale c.q. bovenregionale functie) Naast breedtesport en sportzorgprogramma s zal ook de ontwikkeling van talenten op het gebied van aangepast sporten een plaats krijgen op De Haamen. Het is de bedoeling om uiteindelijk ØØn of enkele Trainingscentra voor aangepaste sporten op De Haamen te huisvesten. Een Trainingscentrum is een organisatievorm (gøøn fysieke plek) waarin voor een (op basis van vooraf gestelde criteria) geselecteerde groep talenten van een bepaalde tak van sport in hun directe leefomgeving (op verschillende plaatsen in Limburg) onafhankelijk van en aanvullend op hun eigen vereniging extra faciliteiten worden georganiseerd. Met extra faciliteiten wordt bedoeld: (extra) centrale trainingen onder leiding van toptrainers/ coaches, voorlichtingsactiviteiten, (para)medische begeleiding, onderwijsafstemming, etc. Een Trainingscentrum is tevens het expertisecentrum en een uitwisselingsplek van kennis en ervaringen voor talenten, ouders, verenigingen en (top)trainers/coaches binnen de betreffende sport(tak) in Limburg. Landelijk gezien is het fenomeen Trainingscentrum voor sporten met een beperking redelijk uniek. Dat heeft als voordeel dat relatief snel de kwalificatie Trainingscentrum bereikt kan worden (omdat er relatief weinig sporters met een beperking zijn, kunnen ze ook relatief snel hogerop komen en een talent worden c.q. de topsportstatus behalen). Anderzijds heeft dit als nadeel dat er geen pasklaar voorbeeld voor handen is op basis waarvan een dergelijk Trainingscentrum gerealiseerd kan worden. In principe zijn de accreditatie-eisen voor een dergelijk Trainingscentrum niet anders dan een regulier Trainingscentrum. Aangezien in de directe nabijheid (Sittard-Geleen) reeds een aantal Trainingscentra zijn geaccrediteerd wordt voor wat betreft het criteria nabijheid van onderwijs geen probleem verwacht. Het aspect vervoer zal worden meegenomen bij de herinrichting van het Sportlandgoed, dat uiteraard volledig en goed toegankelijk zal moeten zijn voor de sporters met een beperking. Voor wat betreft de accommodatie-eisen wordt voor de binnensporten op dit moment reeds voldaan aan de NOC*NSF- eisen voor wedstrijdsport (ruimte en belijning is geschikt voor voetbal, handbal, badminton, volleybal en basketbal). Alle ruimten zijn rolstoeltoegankelijk en er zijn extra voorzieningen getroffen voor mensen met een rolstoel (douches, toiletten etc.). De buitenvoorzieningen zullen ook conform NOC*NSF-eisen voor gehandicaptensport worden gerealiseerd (atletiek en tennis). Daar waar de accommodatie in De Haamen (nog) niet toereikend of beschikbaar is voor een bepaalde type gehandicaptensport zal zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van accommodaties in de directe omgeving (bijvoorbeeld voor handboogsport of karate). De aansturing, inzet van expertise, fysio/ medische begeleiding en facilitering zal echter steeds vanuit De Haamen gebeuren.

9 - 9 - Groeimodel Ten aanzien van talentontwikkeling wordt gekozen voor een groeimodel. Gestart wordt met het aanbieden van breedtesport in combinatie met het ontdekken van talenten. Door via breedtesport in te steken op een breed aanbod komen talenten vanzelf bovendrijven, die vervolgens verder gefaciliteerd kunnen worden. De tweede stap is dat sportbonden extra trainingen gaan aanbieden voor talenten. Bij voldoende animo en voldoende toptalenten kan de volgende stap worden gezet, het realiseren van een trainingscentrum. Een trainingscentrum bestaat uit hardware (de sportvoorzieningen), maar vooral uit software (programma s en begeleiding door de bonden). In de hardware wordt door de realisatie van het sportlandgoed voorzien. De software zal worden geleverd door de sportbonden. Deze hebben tijdens een werkbijeenkomst op 5 april 2012 aangegeven bereid te zijn om bij te dragen in termen van programma s en middelen (aanwezig waren: badminton, boccia/ Gehandicaptensport Nederland, zwemmen, honk- en softbal, handbal, voetbal, wielrennen, tennis, wandelen en via een schriftelijke reactie ook atletiek). Keuze voor sporten In de notitie Limburgse Olympische ambitie (provincie Limburg) wordt de focus voor Limburg met name gelegd op wielrennen, triathlon, paardensport, handbal, atletiek en tafeltennis (valide sporters). Hierbij wordt als doel gesteld om bij de Olympische Spelen 2028 het onderdeel wielrennen en paardensport naar Limburg te halen. De ambities op het gebied van de Paralympische Spelen zijn hierbij echter (nog) niet nader uitgewerkt. In bijlage A staat een overzicht van de paralympische sporten (2012). Voor Beek geldt (vooralsnog) als uitgangspunt dat de meest kansrijke sporten voor mensen met een beperking (met potentie voor een talentencentrum) worden uitgekozen op basis van de volgende criteria: 1. Behoefte/ ambitie bij de doelgroep 2. Is het een sport die deel uitmaakt van de Paralympische spelen? 3. Is de sport individueel te beoefenen? 4. Is de sport laagdrempelig (qua voorzieningen en begeleiding) te organiseren? 5. Is er draagvlak bij de betreffende sportvereniging/ betrokken organisatie? 6. Is de fysieke infrastructuur aanwezig/ te realiseren? 7. Is er draagvlak bij de zorginstellingen waar de (potentiºle) sporters vandaan komen? 8. Is het een sport met de A of B-status binnen het provinciale beleid (vooralsnog is binnen dit beleid overigens alleen sprake van sporten voor valide personen)? 9. Kansen/ mogelijkheden die zich aandienen (bijv. activiteiten die opgestart worden bij bepaalde verenigingen, bijvoorbeeld karate). Op basis van deze criteria komen de volgende sporten dan voor Beek in aanmerking: atletiek, boccia, handboogschieten, tennis, wielrennen en zwemmen. Succesfactoren Voor het slagen van de ontwikkeling van een trainingscentrum zijn een aantal zaken van belang: 1. Voldoende deelnemers met een beperking maken gebruik van de mogelijkheid om te trainen in De Haamen. 2. Er is voldoende keuze binnen het sportaanbod om uit te vinden wat het beste past bij de individuele sporter en binnen welk aanbod de sporter zich het beste kan ontwikkelen. 3. Beschikbaarheid en kwaliteit van de accommodaties voor de gewenste sporten.

10 Voldoende ondersteuning van de bonden tijdens het gehele traject t/m realisatie van het daadwerkelijke talentencentrum. 5. Voldoende financiºle middelen en ondersteuning om het trainingscentrum op te zetten en te exploiteren. Ad 1 en 2 Voldoende deelnemers en aanbod Het aanbieden van diverse vormen van breedtesport is volop in ontwikkeling (op dit moment met name voor de binnensporten). Naast incidentele clinics en evenementen (zie bijlage B voor een overzicht) wordt hierbij steeds meer ingestoken op het realiseren van structureel aanbod. SGL heeft dit via een activiteitenprogramma voor haar cliºnten reeds gerealiseerd. Daarnaast ontstaan er momenteel samenwerkingsvormen tussen SGL en sportverenigingen en tussen sportverenigingen en sportbonden om sport voor mensen met een beperking structureel mogelijk te maken. Andere gehandicaptenzorgaanbieders (Pergamijn, Daelzicht, Basissport Limburg) hebben ook interesse om op korte termijn met een deel van hun cliºnten te komen sporten/ bewegen in De Haamen. Hierbij moet opgemerkt worden dat als het gaat om paralympische sporten de doelgroep verstandelijk gehandicapten hier niet voor in aanmerking komen. Door activiteiten als het regionale project IKS (Iedereen kan Sporten, gestart in april 2012) en de individuele sporten beweeg adviezen op maat voor Beekse kinderen in het Speciaal Onderwijs zal de Haamen steeds meer bekendheid krijgen als voorziening voor mensen met een beperking. Een potentiºle doelgroep voor talentontwikkeling vormt verder de groep die uit de revalidatie komt (Orbis, Adelante). Via afspraken rond de (doorverwijzing naar de) sportzorgprogramma s zal een deel van deze mensen terecht komen in De Haamen. Voor de doelgroep die niet via een zorginstelling wordt doorverwezen vormt de eerste lijn (MEE, huisartsen, fysiotherapeuten e.d.) een belangrijke schakel. Via een actieve PR (onder meer door het inzichtelijk maken van het aanbod op De Haamen via een eigen website en rechtstreekse benadering van de eerstelijns voorzieningen) worden ook deze mensen benaderd. Ad 3 Beschikbaarheid en kwaliteit accommodaties De beschikbaarheid en kwaliteit van de binnenvoorzieningen (zwembad en sporten die in de sporthal kunnen plaatsvinden) is gerealiseerd. Voor de overige sporten kan pas gestart worden met het binnenhalen van mensen met een beperking zodra deze voorzieningen (met name atletiek en tennis) in de nieuwe vorm is gerealiseerd. Zaken als krachttraining, specifieke metingen en medische begeleiding kunnen vooralsnog ook in samenwerking met de bestaande RTC s, het TEIC en/ of Orbis worden gerealiseerd. Zodra fysio/ fitness in De Haamen operationeel is, kan dit (deels) ook in De Haamen plaatsvinden. Ad 4 Ondersteuning door bonden Pas sinds een aantal jaren (en voor sommige bonden pas sinds een jaar) is de gehandicaptensport ondergebracht bij de respectievelijke sportbonden. Voorheen zorgde vooral Gehandicaptensport Nederland voor de promotie en ondersteuning van gehandicaptensport binnen de reguliere takken van sport. Inmiddels beschikken de sportbonden ook over de benodigde deskundigheid en materialen om de implementatie van gehandicaptensport in een reguliere setting (verder) mogelijk te maken. De komende tijd zal de ondersteuning van de sportbonden zich met name richten op de in De Haamen aanwezige verenigingen. Via deskundigheidsbevordering en begeleiding bij trainingen wordt het sporten voor mensen met een be-

11 perking structureel ge mplementeerd. Zodra er voldoende deelnemers zijn is pas talentherkenning c.q. talentontwikkeling aan de orde. Ad 5 Financiºle middelen en overige ondersteuning De reeds bestaande trainingscentra in Sportzone Limburg (RTC s en NTC s) zijn tot stand gekomen via een flinke provinciale bijdrage (startkosten en exploitatiebijdrage). Daarnaast wordt inhoudelijke ondersteuning geleverd via o.a. het Huis voor de Sport en Topsport Limburg (begeleiding bij de exploitatie, projectmanagement, realisatie werkplannen, subsidieaanvragen, regelen faciliteiten, onderhandelingen met de sportbonden etc.). Om een dergelijke bijdrage ook voor het trainingscentrum gehandicaptensport (in wording) te realiseren is het belangrijk dat de provincie in haar nieuwe beleidsplan sport (dat in de zomer 2012 gereed komt) de gehandicaptensport en daarbinnen ook talentontwikkeling nadrukkelijk meeneemt (hierom is ambtelijk reeds verzocht). Zodra de tijd daarvoor rijp is (lees: wanneer zich potentiºle talenten gaan aandienen in een of meerdere specifieke takken van sport) zal een concreet voorstel voor de opzet en exploitatie van dit trainingscentrum worden gemaakt, conform de voorstellen zoals die reeds eerder zijn gemaakt voor de huidige trainingscentra. Net als nu het geval is bij de huidige RTC s/ NTC s kan daarbij een deel van de exploitatiekosten ingevuld worden door de regiogemeenten. 3. Overzicht partners Naast de programmaraad De Haamen (zie bijlage 1 voor een overzicht van de deelnemers) zijn de volgende overlegvormen actief om het sporten programma De Haamen verder in te vullen/ tot een succes te maken: Beleidsgroep IKS In het kader van Iedereen Kan Sporten (IKS) vindt regelmatig terugkoppeling naar de regiogemeenten plaats via de Beleidsgroep IKS. Hierin zijn vertegenwoordigd: Mark Schats (PIW), regioconsulent IKS voor de Westelijke Mijnstreek, Silvio van Gool (Sportstichting Sittard-Geleen), Jack Rademakers (Sittard-Geleen), Renate Lemmens (Stein), Giselle Smeets (Beek) en Hanke Dooper (Schinnen). Programmateam Sportzone Vanwege de relatie van Sportlandgoed De Haamen met de Sportzone Limburg (inhoudelijke positionering/ profilering, Regiofonds, RTC s/ NTC s) vindt inhoudelijke terugkoppeling plaats in het programmateam Sportzone. Hierin zijn vertegenwoordigd: A. Nijssen, D. Schoonen en P. Orbons (provincie), G. Ruigrok (Topsport Limburg), J. Opgenoord (Huis vd Sport), E. Boskamp (Leeuwenborg), H. Gijsbers (Hogeschool Zuyd), S. van Gool (Sportstichting Sittard-Geleen), J. Baggen (Afbouw Fortuna), Giselle Smeets (gemeente Beek), J. Rademakers en H. Ras (Sittard-Geleen). Ambtelijk en bestuurlijk regio-overleg Zaken vanuit de Beleidsgroep IKS of Programmateam Sportzone waar bestuurlijke besluitvorming nodig is worden zonodig nog eerst voor besproken in het ambtelijke regio-overleg sport (ambtenaren sport van de 4 gemeenten) en vervolgens doorgeleid naar de Bestuurlijke werkgroep sport (4 wethouders sport + gedeputeerde sport). In het kader van Wmo/ sportzorgprogramma s is dit overleg uitgebreid met de wethouders Wmo.

12 Daar waar nodig wordt deze Bestuurlijke werkgroep verder uitgebreid met de bestuurlijk vertegenwoordiger van PIW en Sportstichting Sittard-Geleen/ Schinnen (of andere organisaties zoals zorgverzekeraars, zorginstellingen of onderwijsinstellingen). Zaken die betrekking hebben op het regiofonds worden besproken in de Stuurgroep Regiovisie (gedeputeerde + 4 burgemeesters). Partners pilot Wmo/ sportzorgprogramma s (nog nader in te vullen). Maar hier zullen zeker Therapiecentrum Beek (realisatie Fysio/ fitness in De Haamen), Pergamijn, Daelzicht, SGL, Adelante en Orbis sport deel van uitmaken. PR werkgroep De PR werkgroep (vooralsnog bestaande uit Giselle Smeets/ beleidsadviseur welzijn, Melanie Minkels/ PR adviseur gemeente Beek, Tom Eijkelenberg/ verenigingsconsulent en Lambert Valentijn/ bedrijfsleider SESR) heeft als opdracht: a. Het maken en uitvoeren van een PR plan voor Sportlandgoed De Haamen waarin alle relevante informatie voor alle relevante doelgroepen op een goede wijze gecommuniceerd worden (denk aan website, nieuwsbrieven of brochures). b. Het ontwerpen van een look and feel voor het Sportlandgoed (t.b.v.. bijv. logo, website, toegangsborden en andere uitingen). c. Voorstel over het gebruiken van ambassadeurs, rolmodellen en dergelijke passend in dit imago en passend binnen wat het Sportlandgoed wil bereiken, ook t.a.v. topsport. d. Afstemming zoeken met smoel van Sportzone en IKS 4. Financiering Voor de uitvoering van genoemde activiteiten staan de volgende middelen ter beschikking: * Structurele middelen NJOY en combinatiefunctionaris-regeling t.b.v. leerlingen BO, VO/ SO en verenigingsondersteuning * NASB-middelen t.b.v. (opstart) beweegprogramma s voor ouderen en kwetsbare c.q. inactieve doelgroepen * Regiofonds, provincie en/ of Wmo t.b.v. pilot sportzorgprogramma s * Wmo-middelen t.b.v. individuele voorzieningen als (sport-)hulpmiddelen en vervoer maar ook clientondersteuning, stimuleren zelfstandig functioneren en participatie binnen de maatschappij en ondersteuning vrijwilligers * Bijdragen zorgaanbieders (en t.z.t. mogelijk zorgverzekeraars) bij de concrete realisatie en coördinatie van de sportzorgprogramma s * Daar waar mogelijk financiering van programma s uit de zorgverzekering, eigen bijdrage deelnemers en Wmo. * Aanvullende financiering van (opstart) activiteiten door sportbonden, fondsen en bedrijfsleven.

13 BIJLAGE A Programmaraad Sportlandgoed De Haamen De Programmaraad Sportlandgoed De Haamen bestaat uit: 1. Gemeente Beek: Giselle Smeets (voorzitter) en Tom Eijkelenberg (verenigingsconsulent) 2. Maarten Th nissen (Th nissen Management en advies, februari tot en met mei 2012). 3. Regioconsulent IKS (Vanessa Habets, start per 1 april 2012) 4. Kirsten Offermans (Huis vd Sport) 5. Guido Hoogervorst (SGL) 6. Vertegenwoordiging doelgroep Wmo (Jos Willems-Daelman: Wmo-platform Beek, SOL (belangenbehartiging mensen met verstandelijke beperking Limburg)) 7. Vertegenwoordiging eerste lijn (Beyaart 1, Mirjam Kooijstra) 8. Vertegenwoordiging buitensport (Cheetahs, VV Caesar, BRZ tennis, AV Caesar, VV Neerbeek): Jack Heuts (Cheetahs) 9. Vertegenwoordiging binnensport (BFC, BC Genhout, hbs Oranje en L Union, Becha en ZSB zwemmen, ZV De Haantjes): Piet Sangers (BFC) 10. Karatevereniging Do Weng (Ramon Wewengkang) 11. Fysiotherapeut Patrick Vonken (Therapiecentrum Beek) OP AFROEP: (Voor inbreng specifieke deskundigheid c.q. nadere afstemming en co rdinatie): 1. Vertegenwoordiging recreatieve sporten (wandelen, fietsen etc.) 2. Vertegenwoordiging doelgroep ouderen (bijv. KBO) 3. Vertegenwoordiging doelgroep jongeren (Nadine Buis) 4. Lambert Valentijn (SESR, exploitatie hallen en zwembad De Haamen) 5. GGD 6. PIW 7. MEE 8. Topsport Limburg/ RTC s/ NTC s 9. Basisschool De Bron 10. Provincie Limburg/ Limburgse Olympische Ambities 11. BSO (bestaande BSO-organisaties en MIK) 12. BO/ VO/ SO 13. Andere (potentiºle) zorg/ sport/ beweegaanbieders of vertegenwoordigers van specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld chronisch zieken) 1 Beyaart is een ondersteuningsorganisatie voor de 1e lijnszorg in Midden- en Zuid-Limburg. Onder deze 1e lijnszorg vallen huisartsen, verloskundigen, fysiotherapeuten, oefentherapeuten, logopedisten en eerstelijnspsychologen.

14 Bijlage B Paralympische sporten Paralympische sporten zijn: handboogschieten, atletiek, boccia, wielrennen (cycling road en cycling track), paardrijden, voetbal, goalball, judo, powerlifting, roeien, zeilen, schieten, zwemmen, tafeltennis, zitvolleybal, rolstoelbasketbal, rolstoel schermen, rolstoel rugby en rolstoel tennis.