Urine-incontinentie: incontinentie: groot. Onvrijwillig verlies van urine. Cel Vandewinkel Urobel

Transcriptie

1 Heelkundige behandeling van incontinentie: huidige trends Wat is incontinentie Definitie ICS 2002 Onvrijwillig verlies van urine Cel Vandewinkel Urobel Normale mictie Studie Prof. Claes en Schulman 1995 Brussel -> 30 j en thuis -11% incontinent -16% vrouwen en 5,2% mannen -1 vrouw op 5 na de menopause Enquete in Belgie Urine-incontinentie: incontinentie: groot probleem 1

2 Studie OCMW Antwerpen Onderzochte populatie R.O. 26% R.V.T. 19% Thuis 5% ZH. 50% O.U.V. 20% ZIEKENHUIS rest 80% RUSTOORD O.U.V. 20% R.V.T. Rest 3% O.U.V. 97% Rest 80% THUISVERZORGING O.U.V. 12% Detrusitol Nieuwere medicatie Rustiger maken van de blaasspier bij aandrangsincontinentie Xatral, Omic Relaxatie van de blaashals bij residu, obstructief plaspatroon Rest 88% 2

3 m Soorten incontinentie Stressincontinentie Urgeincontinentie Overloopincontinentie Neurogeneincontinentie Mengvormen Stressinco Bij verhoogde intra-abdominale druk Hoesten Niezen Lachen Lichaamsinspanning Plotse aandrang Te laat aan WC Bij infectie Na prostaatoperatie Urgeinco Bij neurologische aandoeningen Overloopinco Kleine hoeveelheden bijna continu Bij vergrote prostaat Bij neurologische aandoening Neurogene blaas Neurogene blaasdysfunctie : normale blaas stapelt urine op en loost urine. Hier zijn er problemen met bezenuwing. Dwarslaesie MS Parkinson Ruggenmergtumor 3

4 Bezenuwing mictie Blaas- en sfincter overaktiviteit Overaktieve blaas Overzicht behandelingen Minder invasief Afsluiting verbeteren Para-urethraal Urethra ondersteunend Inwerken op blaasspier Botuline toxine injecties neurostimulatie Overzicht behandelingen Meer invasief Afsluiting verbeteren Sfincterprothese Opnaaiingen (laparoscopisch) Inwerken op blaasspier Blaasaugmentatie Continent stoma (appendicovesicostomie) Experimentele behandelingen Vanilloiden Cannabinoiden 4

5 Minder invasief Afsluiting verbeteren Para-urethraal Urethra ondersteunend Afsluiting verbeteren Para-urethrale injecties Teflon, silicone, collageen Para-urethrale injecties Samenstelling -collageen -carbon -sillicone Succes 40% na 2 a 4 sessies Kostprijs : 1000 euro per sessie Para-urethrale injecties Goed verdragen Endoscopisch Verbeteren van afsluitmechanisme Afsluiting verbeteren Afsluiting verbeteren Para-urethrale injecties Urovive (ballonnetjes) Succes 40% na 2 a 4 sessies Frequente migratie van de bulking agent Kostprijs : 1000 euro per sessie 5

6 Urethra ondersteunend Urethra ondersteunend Principe: Bij drukverhoging in de buik wordt de urethra samengedrukt op een solide ondergrond en zo wordt druppelverlies vermeden. Uratape TVT SPARC Urethra ondersteunend Onder lokale of locoregionale anesthesie Plaatsen van een blaassonde met mandrin voor manipulatie van de urethra Incisie in het dak van de vagina 2 kleine incisies in het abdomen Doorvoeren van de applicatoren Urethra ondersteunend Applicator wordt blind naast de urethra, langs het pubisbeen naar boven opgeschoven. (TVT ) Urethra ondersteunend Urethra ondersteunend Een hangbrugje, zonder tractie op de urethra 6

7 Urethra ondersteunend Film TVT Minder invasief: inwerkend op de blaasspier Botuline toxine injecties Neurostimulatie Botuline toxine injecties Bij OAB (overaktieve blaas) (kans op aandrangsincontinentie) - MS - Spina Bifida - Tetraplegie - Paraplegie Botulinum toxine injectie Veilig en betrouwbaar Spasticiteit van detrusor of sfincter verdwijnt Zelfsondage is daarna vereist Geen reflux 6 a 9 maanden werkzaam Botox instillatie : nadelen Maar tijdelijk effect -sfincter : 6 maand -blaaswand : 9 a 12 maand Vrij duur en niet terugbetaald Griepachtig korte tijd Zeer uitzonderlijk : tijdelijk algemene zwakte : in bloedbaan gespoten Verlammingsverschijnselen Zeer duur : 250 euro per flesje Botuline toxine injecties In de blaaswand wordt op een 30 tal plaatsen in de blaasspier geprikt en Botuline toxine ingespoten. Geeft een relaxatie van de blaasspier. Gemiddeld blaasinhoud na 3 maand van 150 naar 505ml. Zelfsondage is vereist. 7

8 Botuline toxine injecties Ook mogelijk in sfincter (wordt zelden toegepast) Doel: relaxatie van sfincter met totale incontinentie (patiënt draagt condoomkatheter met beenzak) Goed als proeftherapie vooraleer een sfincterotomie uit te voeren. Werkt slechts een 6-tal maanden 1 flesje botox is voldoende Botuline toxine injecties Botuline toxine: Botox of Disport Cystoscoop Gebogen naald om de blaaswand aan te prikken Naald 8

9 Neurostimulatie Door electrische stimulatie de bezenuwing van de blaas moduleren (veranderen) Bij overactieve blaas Bij frequent plassen Bij retentie Bij pelvische pijn NEUROMODULATIE TEGENINDICATIES Stress incontinentie Urinaire infecties Andere zware aandoeningen(diabetes) Psychiatrische aandoeningen Volledige dwarslaesie Neurostimulatie PNE = teststimulatie Aanprikken van S2 S3 Uitwendige batterij STIMULATIE TEST Korte fase Introduction de l électrode STIMULATIE TEST Korte fase Observeren van motorische respons :» S3 : Contractie van anale sphincter en flexie van de grote teen 9

10 STIMULATIE TEST Langere periode 3 a 7 dagen Neurostimulatie Bij positief resultaat: definitieve implant van electrode en batterij. Voordelen van Neuromodulatie Stimulatietest is simpel en zorgt voor goede selectie van patiënten Veilige, efficiente en omkeerbare therapie Andere therapie is nu of later mogelijk Soms terugbetaald Neurostimulatie Batterij-instellingen en limieten worden door de arts bepaald De patiënt ontvangt een handset: stimulator aan en af Stroomtoevoer hoger en lager (binnen de limieten) Patiënt moet de stimulatie net niet voelen Resultaten neurostimulatie Resultaten: Overaktieve blaas: 45% klachten weg; 34% duidelijke verbetering Frequency: 33% frequentie met 50% gedaald, 31% frequentie ts 4 en 7 micties/dag Retentie: 61% kon spontaan plassen Enquete bij geimplanteerde patiënten: 84% zou terug beginnen en raden het aan Andere therapieën zijn fel verminderd Hun activiteiten zijn fel vermeerderd 10

11 Overzicht Meer invasief Afsluiting verbeteren Sfincterprothese Opnaaiingen (laparoscopisch) Inwerken op blaasspier Blaasaugmentatie Continent stoma (appendicovesicostomie) Meer invasief Afsluiting verbeteren Sfincterprothese Opnaaiingen (laparoscopisch) Sfincterprothese Sfincterprothese 2 Silicone manchette en ballonsysteem Succes 70 a 90% Revisie 25 % Kostprijs : terugbetaald mits bepaalde voorwaarden en goedkeuring Sfincterprothese Opnaaiingen Open chirurgie Verschillende technieken om blaas (en baarmoeder, en rectum) op te naaien MMK, Burch, colposuspensie anterior en posterior, Goede diagnosestelling en juiste techniek 11

12 Resultaten: Opnaaiingen Vrij goede resultaten (10-15 jaar) natte vinger werk: te veel opgenaaid: retent te weinig opgenaaid: nog incontinent Opnaaiingen (laparoscopisch) Minder invasief Minder pijn Vlugger mobiel en ontslag Vlugger terug aan het werk Hoelang bestaat de laparoscopie? Hoelang bestaat de laparoscopie? Eerste helft 20ste eeuw: Tweede helft 20ste eeuw: - aanvankelijk diagnostisch (vanaf 1901) - later operatieve laparoscopie (vanaf 1933) laparoscopische appendectomie laparoscopische cholecystectomie - lange gynecologische traditie Urologische laparoscopische ingrepen Frequent lymfadenectomie nefrectomie ureterectomie sacropexie Sporadisch blaasdivertikel cryptorchidie marsupialisatie lymfocoele renale cyste pyelumplastie adrenalectomie Wat is een sacro-colpo-pexie? het vastmaken (= pexie) van de schedekoepel (=colpo) aan het sacrum (=sacro) radicale prostatectomie 12

13 Sacropexie wanneer Sacropexie Vrouwen met een prolaps Cystocoele en/of rectocoele Al dan niet na hysterectomie Camera Camera-unit Lichtbron Chirurgisch materiaal: trocars 13

14 sacropexie sacropexie Extreme trendelenburg schoudersteun sacropexie sacropexie Inbrengen andere poorten «onder zicht» En dan ACTIE! 14

15 sacropexie Combinatie met TVT Toekomst Meer invasief Inwerken op blaasspier Blaasaugmentatie Continent stoma (appendicovesicostomie) 15

16 Ureterostomie Uretero colostomie Urostoma Urostoma Blaasaugmentatie blaasaugmentatie Bij neurogene blaas Doel: overdruk vermijden bij instabiliteit ontstaat overdruk, waardoor urine naar de nieren terugvloeit (reflux) met destructie van de nierfunctie tot gevolg 16

17 Blaasvergroting Blaasaugmentatie Blaas openen als mossel ( clam -chirurgie) Opnaaien van een stuk ileum met eigen bloedvoorziening Blaasaugmentatie Uitgebreide chirurgie (blaas en darmen) Regelmatig complicaties: paralytische ileus, darmfistel, blaasfistel Geen spontane mictie meer (Zelf) sondage Vlokken in de urine Resultaat: Blaasaugmentatie iedereen heeft na een aantal maanden een vergrote capaciteit met lage druk Duidelijke verbetering van levenskwaliteit (Zelf)sondage t.o.v. incontinentie Continent stoma (appendicovesicostomie) Blaasvergroting impliceert zelfsondage Zelfsondage is praktisch moeilijker bij vrouwen, zeker in rolstoel (neurogene blaas) => continent stoma Continent stoma (appendicovesicostomie) Verbinding tussen (vergrote) blaas en buikwand of navel D.m.v. appendix Ileum Dikwijls in combinatie met sling om urineverlies via normale weg te vermijden, maar sondage toch nog toe te laten. 17

18 Pouch MAINZ POUCH WAT? SOORTEN? APPENDIX MONTI POST - OPERATIEF MAINZ POUCH MAINZ POUCH OVERZICHT AANDACHT INFUUSLEIDINGEN WONDDRAINAGE MAAGDRAINAGE PIJNPOMP DRAINAGE VAN DE URINE URETERSONDES SUPRAPUBISCHE CATHETER BLAASSONDE MAINZ POUCH BLAASSONDE VIA DE NAVEL MAINZ POUCH SUPRAPUBISCHE CATHETER 18

19 MAINZ POUCH URETERSONDES MAINZ POUCH POUCH - O GRAFIE CONTRAST VIA SUPRAPUBISCHE CATHETER BLAASSONDE VERWIJDEREN? MAINZ POUCH SPOELEN Mainz pouch SPOELEN WANNEER? DOEL? Mainz pouch SLIJMEN MONTI OVERZICHT 19

20 MONTI Continent stoma (appendicovesicostomie) Continent stoma volgens Monti Continent stoma (appendicovesicostomie) Continent stoma (appendicovesicostomie) MAINZ POUCH AANLEREN ZELFSONDAGE ONTSLAG MAINZ POUCH DAGELIJKS LEVEN RECUPERATIETIJD 6 MAAND DIARHEE IONENSTOORNISSEN FOLIUMZUUR,VIT B12,NABICA SEKSUALITEIT SPORT SONDEREN VOOR SPORTEN 20

21 Continent stoma (appendicovesicostomie) Indien in combinatie met augmentatie uitgevoerd niet extra belastend ~50% revisies Revisies zijn minimaal Grote verhoging van de levenskwaliteit (zeker in combinatie met ACE) Continent stoma ACE Urologisch droog- faecaal droog ACE: antegrade colon enema (spoelen van de darm via een continent stoma op het colon ascendens) Continent stoma ACE Resultaten langere tijd MMK : 95% 2j : 80% 5j : 68% Burch : 95% 2j : 83% 10j : 80% Teflon, collageen: 5j : 30% Kunstsfincter : 5j : 64-90% Laparoscopie : 95%?? TVT : 90% 2j : 90% 5j : 84% Experimentele therapie Cannabis Vanilloiden Instillaties met vanilloïden Capsaïcine(tabasco) en resiniferatoxine (cactusplant) 65% succes bij geen te zware MS Pijnlijk bij instillatie maar geen bijwerkingen Beperkt uitgeprobeerd 21

22 Medicatie of drug? Vroeger met roken MS patiënten Cannabinoïden Cannabinoïden Nevenwerkingen bij roken -verslavend -kankerverwekkend -cachexie bij overdosis Resultaten cannabisrokers 64% urge inco verbeterd 55% minder inco 59% betere blaaslediging Cannabis studie Nieuwe studie juli 2002 Spray sublinguaal Geen kans voor overdosis Multicenter placebo gecontroleerd gerandomizeerd onderzoek Inco en CVA Inco bij CVA patiënt na 4 maand meestal blijvend Hogere mortaliteit Verenigingen (ook voor handouts van deze voordrachten, rubriek «nieuws») U-control BVRV (Belgische vereniging voor revalidatieverpleegkundigen) 22

23 inco Vragen? Incontinentie in de thuisverpleging Structuur Ingrid Van Neyghen Bestuurslid Urobel Algemene bedenkingen Aandachtspunten Thuis na de heelkunde Aanvullende informatie Algemene bedenkingen 13% van de bevolking Toenemend met de ouderdom Toenemend met de graad van afhankelijkheid Minimum 1 op 5 van uw patiënten heeft last van ongewild urineverlies Aandachtspunten Momenten waarop je alert kan zijn voor tekenen van ongewild urineverlies Nieuwe patiënt Ochtendverzorging Onverwachte verzorging Iets halen (verpakking met incomat) Iets weggooien (incomat in de vuilnisbak) 23

24 Aandachtspunten Momenten waarop je alert kan zijn voor tekenen van ongewild urineverlies Bij ontstaan nieuwe problemen Bij spontaan gesprek Bevalling Kinderen Operaties Medicatie (diuretica, slaapmiddelen). Aandachtspunten Iedere patiënt die je kan laten praten over zijn/haar ongewild urineverlies is een overwinning voor de thuisverpleegkundige. Thuis na de heelkunde Para-urethrale injecties TVK: geen Moeilijk plassen Persmictie Opnieuw optreden van ongewild urineverlies (door migratie van ingespoten product) Thuis na de heelkunde TVT, Uratape, Sparc TVK: 2 DSV Hechtingen Post-operatieve bloeding Urineretentie Blijvende stress-incontinentie, optreden aandrangsincontinentie Thuis na de heelkunde Botuline toxine injecties TVK: geen Retentie (zelf)sondage Heroptreden van symptomen Thuis na de heelkunde Neuromodulatie TVK: wondjes rug Hechtingen Begeleiding bij gebruik Storingen Onvoldoende stimulatie, verschuiven electrode 24

25 Thuis na de heelkunde Sfincterprothese TVK: Wondjes Sonde eerste 6 weken Na activatie: toezien op goed gebruik Residu Infecties Thuis na de heelkunde Laparoscopische opnaaiing TVK 3 à 4 wondjes Residu Stoelgangsproblemen Sexuele problemen Thuis na de heelkunde Blaasaugmentatie TVK Abdominale wonde Darm (transit) problemen (zelf)sondage Blaasspoeling wegens mucus ( vlokken ) Thuis na de heelkunde Continent stoma TVK: Abdominale wonde Begeleiden bij (zelf)sondage (voorzichtig!) Blaasspoelingen (vlokken) ACE TVK: Thuis na de heelkunde Wondje abdominaal Colonspoelen via stoma Aanvullende informatie Terugbetaling sondes Nieuwe wetgeving BS 24/02/03 Minimaal 4xdag autosondage Max 90/maand na indienen facturen (ook glijmiddel) Cranberry Veenbessensap Cranmax capsules 25

26 Aanvullende informatie Aanvullende informatie Vlaamse zorgverzekering Absorberende verbanden Incontinentieforfait : Bef (19/12/2000) incontinentie 3 of 4 op afhankelijkheidsrooster en B of C forfaits voor thuisverpleging gedurende minstens 4 maanden Vlaams Fonds (ingeschreven zijn - facturen indienen verschil tussen enkel nachtelijke incontinentie en dag en nacht incontinentie) (BEL= basis eerste lijn) Max of Bef per maand B op katz schaal >35 op BEL schaal Aanvullende informatie Als je incontinentie ontdekt, wees niet boos! Stedelijke toelage voor personen met incontinenti e (tussenkomst vuilniszakken) Maar help een handje 26