ADVIESCOMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT BERGEN

Transcriptie

1 1 ADVIESCOMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT BERGEN

2 2 3 Voorwoord Kwaliteit is overal om ons heen, je moet het alleen zien en zichtbaar maken MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Bergen is een bijzondere gemeente. Ook in 2015 was er weer sprake van een breed palet aan aanvragen, die door de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Bergen zijn behandeld. Hoe kan het ook anders. Deze gemeente heeft een zeer rijke en diverse geschiedenis. De vele verschillende landschappen in de gemeente, de (vaak eeuwenoude) historische ontwikkeling van het gebied, de ligging aan zee, de onderling verschillende prachtige dorpen vormen hiervoor een belangrijke basis. Voor de gemeente Bergen zijn de vitaliteit en de toekomstbestendigheid van de dorpen van groot belang. Zij stimuleert de inbreng van creativiteit en kennis van de inwoners en de ondernemers. De gemeente werkt aan oplossingsgerichte plannen* De commissie heeft met zorg en aandacht en in goede dialoog met gemeente en planindieners een grote hoeveelheid plannen begeleid en beoordeeld. Over een gedeelte van de plannen hebben ook de monumentleden van de Adviescommissie een belangrijke inbreng geleverd. In 2015 was de samenwerking met de gemeentelijke plantoelichters uitermate goed. Bij deze sterk gevarieerde en vaak complexe aanvragen is een goede voorbereiding en toelichting door de begeleidende ambtenaren van groot belang. Omslag: Elkshoven, Bergen * Bron: coalitieakkoord gemeente Bergen

3 4 5 Inhoud 1. Het jaar Commissie 8 Bijzonder plan - Egmonderstraatweg 34, Egmond aan den Hoef Adviezen 14 Groot plan - De Hofduin Elkshoven, Bergen Omgevingskwaliteit en beleid 22 Rijksmonument - Appartementencomplex Petrus & Pauluskerk Dorpsstraat Legalisatie strandpaviljoenen 26 Bijzonder plan - Villa Stolk, Eeuwigelaan 14, Bergen Conclusies en aanbevelingen 30 Colofon 32

4 6 7 Hoofdstuk 1 Het jaar 2015 Voelt u zich thuis in de omgeving waar u woont of werkt? Waar bent u aan gehecht: een historisch gebouw, een park, een dijk, een moderne brug of een intiem plein? Hoe zal uw leefomgeving er over tien of vijftig jaar uitzien? Goede omgevingskwaliteit is een gemeenschappelijk belang. Het heeft te maken met duurzaamheid en gezondheid, met veiligheid en bruikbaarheid, met herkenbaarheid en aantrekkelijkheid. Bij elke verandering in de omgeving moet het gemeentebestuur beoordelen of de ingreep naast een privaat belang, ook het publieke belang dient. De Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Bergen (ARKB) is door de gemeenteraad ingesteld om het College van B&W daarover te adviseren. In dit jaarverslag vertellen we hoe die advisering in 2015 is verlopen. Voltallige commissie met bezoek Voor de commissie was 2015 het jaar van een flinke groei van plannen en bezoek. Ten opzichte van 2014 was er een groei van 25% in nieuwe plannen. Regelmatig kwam het voor dat tot half zeven s avonds werd vergaderd. Dit gold ook voor de plantoelichter. Ook in 2016 willen we ons samen met u inspannen voor een mooi Bergen. Het is de moeite waard! Hopelijk spreken de voorbeelden uit dit jaarverslag voor zich.

5 8 9 Hoofdstuk 2 Commissie 2.1 Samenstelling De ARKB is een gemeentelijke adviescommissie. De commissie wordt in opdracht van de gemeente georganiseerd door MOOI Noord-Holland. De leden van de commissie zijn benoemd door de gemeenteraad en zijn onafhankelijk ten opzichte van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie. In 2015 was de commissie als volgt samengesteld: Cees Hooyschuur Restauratiearchitect. Bergen kent een geïntegreerde welstand- en monumentencommissie. Cees is een van de twee erfgoedleden van deze commissie. Zijn bureau specialiseert zich in restauratiewerk. Voor MOOI Noord-Holland heeft Cees zitting in diverse commissies, o.a. Velsen en Kennemerland. Robbert Jan Wijntjes Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie. Als ervaren stedenbouwkundige heeft hij verschillende grote projecten begeleid. Bij grootschalige projecten komt zijn expertise van te pas. Hij heeft de supervisie gehad over grote uitbreidingsplannen en heeft een aantal herstructureringsprojecten begeleid. Voor MOOI Noord-Holland is hij voorzitter van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en voor de commissie Kennemerland. Joost Buchner Erfgoeddeskundige. Joost is de andere van de twee leden van de het erfgoeddeel van de adviescommissie. Hij heeft als architect voor diverse bureaus gewerkt en heeft aan vel restauraties van monumenten meegewerkt. Hij is lid van een aantal erfgoedcommissies in Noord-Holland. Voor Bergen is hij ook lid van de CCK, dat toeziet op het beleid ten aanzien van cultureel erfgoed. De commissie wordt ondersteund door: Maarten Overtoom Architect. Maarten heeft een eigen bureau dat een breed pakket aan opdrachten, van woningbouw tot aan ruimtelijke onderbouwingen, uitvoert. Hij heeft deelgenomen aan diverse projecten als participerend architect en als superviserend stedenbouwkundige. Hij is lid van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en de commissie Kennemerland. Voor Bergen is hij gemandateerd architectlid en heeft hij zitting in een aantal kwaliteitsteams. drs. Emmy Kanon beleidscoördinator MOOI Noord-Holland Egon Kuchlein Architect, heeft niet alleen een eigen architectenbureau, maar hij is ook cultureel entrepreneur verantwoordelijk voor de organisator van een reeks van culturele projecten. Voor MOOI Noord-Holland is hij lid van de commissies Bloemendaal, Heemstede, Kennemerland en de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo. In februari 2016 zal Egon afscheid nemen van de ARKB Jorn Schol Plantoelichter gemeente Bergen Martin Dürr Plantoelichter gemeente Bergen

6 10 11 Gemandateerde commissievergadering 2.2 Werkwijze De commissie komt iedere veertien dagen bijeen in Bergen en/of in Alkmaar. In de plaatselijke kranten wordt aangekondigd wanneer de vergadering plaatsvindt. De vergaderingen zijn openbaar, iedereen is welkom om te zien en te horen hoe de commissie met initiatiefnemers (inwoners, architecten, ondernemers) over hun plannen spreekt. Vaak gebeurt dat al in een vroeg stadium; juist bij de eerste ideeën en schetsen is er nog ruimte om te zoeken naar een optimale inpassing in de omgeving. De commissie werkt binnen het beleid van de gemeente (zie hoofdstuk omgevingskwaliteit en beleid). Bij de grotere plannen wordt zo vroeg mogelijk overlegd met de stedenbouwkundigen van de gemeente. De commissie gebruikt een omgevingsinformatiesysteem waarmee de inpassing van het plan in de omgeving goed kan worden beoordeeld. Indien nodig gaan de commissieleden ter plekke kijken. Na elke planbehandeling wordt een kort advies uitgebracht. Als er meerdere behandelingen nodig zijn, is het voorgaande advies steeds het uitgangspunt. Daardoor verloopt de advisering consistent en efficiënt. Gemachtigde van de commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Een architectlid van de adviescommissie is gemandateerd voor het behandelen van de kleinere plannen. De gemachtigde van de commissie komt eens in de veertien dagen op locatie voor de planbehandeling. Een plantoelichter van de gemeente legt kleine plannen voor zoals verbouwingen, dakkapellen, schuttingen, kleine wijzigingen in eerdere aanvragen. In 2015 gebeurde dit in 43% van het aantal planbehandelingen. Eventueel kunnen plannen door de gemandateerde van de commissie aangehouden worden en in de volledige commissie behandeld worden.

7 jk A2 1: DUYNMAYERS KROFT DUYNMAYERS KROFT t ADVIESCOMMISSIE PROJECT VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT BERGEN JAARVERSLAG BIJZONDER PLAN 2015 EGMOND AAN DEN HOEF Recreatiewoningen Egmonderstraatweg 34 Op een terrein rondom een molen aan de toegangsweg naar Egmond aan Zee worden 16 recreatiewoningen gerealiseerd. Een bijzondere locatie dus. De aanvrager dient een plan in waarbij duidelijk is dat er zorg besteed is aan het plan. Wel zijn er opmerkingen van de commissie om het plan aan kwaliteit te laten winnen. Zo staan de woningen in een vrij strenge slagorde. Dit kan zeker losser door de woningen iets van elkaar te laten verdraaien. Het gaat tenslotte om een landschappelijke omgeving. Ook kan iets gedaan worden aan het beeld. De huisjes zijn volgens de commissie prima, maar variatie in uitvoering leidt tot een meer aansprekend geheel. Het resultaat stemt iedereen tot tevredenheid. De situering van de recreatiewoningen is speels en naast de uitvoering met rood metselwerk komen nog twee kleur varianten. Met de bouw van de recreatiewoningen is inmiddels begonnen MOLEN * MOLEN m MOLEN verharde weg, 3250mm breed, geschikt voor voertuig met een massa van ten minste kg halfverharding aan beide zijden van de verharde weg. 2x 625 mm breed * m MOLEN PARKEREN 36 pp PARKEREN 36 pp toegang hulpdiensten Nieuwe bebouwing Bestaande bebouwing Oorspronkelijk plan Nieuwe situatie 1: Recreatiewoningen Bestaande bebouwing Egmond aan den Hoef Situatietekeningen Aangepast Bestaand plan & Nieuw Nieuwe situatie 1: BA-00 Bestaande situatie 1:500 Nieuwe bebouwing Bestaande bebouwing Bestaande bebouwing * opstelplaats brandweerauto positie hydrant, aangesloten op het waterleidingnet capaciteit 30m3 per uur toegangsweg brandweer 16 Recreatiewoningen Egmond aan den Hoef Situatietekeningen Bestaand & Nieuw BA-00

8 14 15 Hoofdstuk 3 Adviezen Inpassing hekwerk dicht bij de gasopslag op de locatie 3.1 Cijfers In 2015 heeft de commissie advies uitgebracht over 255 aanvragen voor een omgevingsvergunning. De commissie boog zich over de vraag of het plan het aanzien waard is, of het goed aansluit bij de omgeving en of cultuurhistorische en monumentale waarden gerespecteerd worden. In een aantal gevallen werd al vóór de vergunningaanvraag advies gevraagd aan de commissie, het vooroverleg. De commissie heeft veel bezoek gehad in Bij 118 (30%) van de planbehandelingen waren de architect en/of de planindiener aanwezig. "Afgezet tegen 2014 is het aantal herhaling met 2% toegenomen". Het aantal herhalingen heeft een aantal redenen. Het aantal meer grootschalige projecten is toegenomen, door het vergunningvrij bouwen krijgt de commissie alleen de meer complexe plannen te beoordelen, Bergen kent een aantal gebieden met bijzondere regimes die meer aandacht behoeven en in 2015 is jammer genoeg een aantal keren een ontwerp langsgekomen met te weinig ontwerpkwaliteit. Bij 48% van de aanvragen kon in één keer een positief advies gegeven worden. Voor 9% van de aanvragen was na de eerste behandeling alleen een kleine aanpassing nodig. Een dergelijk plan kan eventueel door de behandelend ambtenaar afgehandeld worden. 3.2 Advies grote ruimtelijke ontwikkelingen De commissie werd ook om advies gevraagd over meer grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen en beeldkwaliteitsplannen. Dit gebeurde meestal in de fase dat er al een aanvraag was ingediend. Een aantal projecten aan de Landweg in Bergen zijn samen met de afdeling stedenbouw en de aanvragers tot ontwikkeling gebracht. Voor de commissie is het belangrijk om in een vroeg stadium al mee te kunnen denken. Zij kan haar expertise inzetten voor het mede opstellen van kaders voor ruimtelijke inpassing en de beeldkwaliteit. De commissie kan ook plannen die de openbare ruimte (terreininrichting van verschillende plannen), water (strandpaviljoens), landschap (Bergermeer) en nieuwe vormen van energieopwekking (het zonnepark in Bergen) beoordelen. 'Het overleg met de commissie hebben wij als positief ervaren. Het plan is duidelijk verrijkt' Aanvragers uitbreiding Heereweg 341 Schoorl Gasopslag Bergermeer Zo heeft de commissie een duidelijke bijdrage kunnen leveren aan een meer acceptabel beeld van de gasopslag in de Bergermeer. Nadat ze een paar jaar terug de bouw heeft beoordeeld, heeft ze zich deze keer gebogen over de plaatsing van een hekwerk. Dit hekwerk is noodzakelijk in verband met de veiligheid, maar de commissie heeft gevraagd om een advies van een landschapsarchitect voor de inpassing in het landschap. Zij heeft verder

9 Aantal planbehandelingen 16 ADVIESCOMMISSIE In 2015 heeft de Adviescommissie VOOR RUIMTELIJKE voor Ruimtelijke Kwaliteit KWALITEIT Bergen BERGEN 255 vergunningaanvragen behandeld, JAARVERSLAG waarvan 39 betrekking 2015 hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 383. Tabel 1 SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Omgevingsvergunning waarvan een monument waarvan nieuwbouw Aantal planbehandelingen Tabel waarvan 1 verbouwing Preadvies* SOORT AANVRAAG 25 AANTAL AANVRAGEN 34 AANTAL BEHANDELINGEN Reclameaanvraag Omgevingsvergunning Advies waarvan ruimtelijke een monument plannen Overige waarvan vergaderonderwerpen nieuwbouw Totaal waarvan verbouwing * Preadvies* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen 25 omgevingsvergunning is ontvangen. 34 Reclameaanvraag 3 Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: 3 Advies ruimtelijke plannen 2 2 Tabel Overige 2 vergaderonderwerpen 9 17 SOORT AANVRAAG Totaal Nieuwe * Dit zijn de aanvragen preadviezen waarvoor nog geen 216 omgevingsvergunning is ontvangen Aanvragen van voorgaande jaren Herhalingen Aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren Totaal behandelingen SOORT AANVRAAG Het aantal nieuwe plannen is met ca 25 % gestegen ten opzichte van Het aantal behandelingen steeg met Nieuwe aanvragen ca 36 % ten opzichte van het vorige jaar Aanvragen van voorgaande jaren Vorm van behandelingen Herhalingen De Totaal commissie behandelingen behandelt de kleinere aanvragen 383 gemandateerd 282 door een architectlid en 264 alleen de grotere aanvragen in de plenaire commissie. Bij monumenten plannen of waarbij het belang van cultuurhistorie in het geding is wordt de plenaire commissie aangevuld met monumentenleden. Het aantal nieuwe plannen is met ca 25 % gestegen ten opzichte van Het aantal behandelingen steeg met Vorm ca 36 % van ten opzichte behandelingen van het vorige jaar Tabel 3 VERDELING AANVRAGEN Vorm van behandelingen Totaal De commissie behandelingen behandelt de kleinere aanvragen 383 gemandateerd door 282 een architectlid en alleen 262 de grotere Gemandateerd aanvragen in de behandeld plenaire commissie. Bij monumenten 43 % plannen of waarbij 39 % het belang van cultuurhistorie 55 % in het geding is wordt de plenaire commissie aangevuld met monumentenleden. In de welstandscommissie 46 % 44 % 25 % behandeld Tabel 3 In VERDELING de geïntegreerde AANVRAGEN commissie met monumentenleden 11 % 17 % 20 % behandeld Totaal behandelingen Gemandateerd behandeld 43 % 39 % 55 % In de welstandscommissie behandeld In de geïntegreerde commissie met monumentenleden behandeld 46 % 44 % 25 % 11 % 17 % 20 % 17 Hoe vaak behandeld? Hoe vaak behandeld? In 2015 werden 215 nieuwe aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een In 2015 eindadvies werden is 215 als nieuwe volgt: aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: Hoe vaak behandeld? Tabel 4 Tabel 4 ADVIEZEN AAN B&W ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen* Totaal nieuwe aanvragen* Bij eerste behandeling akkoord 40 % 46 % 52 % Bij eerste behandeling akkoord 40 % 46 % 52 % Bij eerste behandeling niet akkoord Bij eerste tenzij behandeling (kleine aanpassing niet 9 % 5 % 7 % nodig) akkoord tenzij (kleine aanpassing 9 % 5 % 7 % nodig) Bij tweede behandeling akkoord 12 % 8 % 12 % (of Bij tweede niet akkoord behandeling tenzij) akkoord 12 % 8 % 12 % (of niet akkoord tenzij) Bij derde of verdere behandeling 5 % 6 % 8 % akkoord Bij derde (of verdere niet akkoord behandeling tenzij) 5 % 6 % 8 % akkoord (of niet akkoord tenzij) Nog in behandeling of definitief Nog niet akkoord in behandeling of aanvraag of definitief 26 % 20 % 16 % niet ingetrokken akkoord of aanvraag 26 % 20 % 16 % ingetrokken Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar Plan wel nog akkoord geen aanvraag op hoofdlijnen voor 8 % 14 % 5 % vergunning maar nog geen aanvraag voor 8 % 14 % 5 % vergunning * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. Op kunt u meer cijfers vinden.

10 18 19 vragen gesteld bij de verlichting die geplaatst zou worden en heeft de gemeente informatie gegeven over verlichting die de lichthinder beperkt. Uiteindelijk heeft de aanvrager van verlichting afgezien, zeer tot vreugde van de commissie. Het hekwerk dient volgens de commissie zo dicht mogelijk bij de bouwwerken geplaatst te worden. 3.3 Effect van de adviezen De adviezen werden uitgebracht aan het College van B&W. In 2015 zijn vrijwel alle adviezen van de commissie overgenomen door het College van B&W. Het college is contrair gegaan bij de aanvraag voor de plaatsing van een beeld in Egmond. De locatie was samen met de gemeente uitgezocht. Verder is het advies van de commissie niet opgevolgd in het geval van een aantal strandpaviljoenen. Het betrof namelijk de legalisatie van de bestaande situatie. Evaluatie wethouder Op 18 april 2016 vond het jaarlijkse evaluatiegesprek met wethouder Zeeman plaats. Het jaarverslag 2015 is door de gemeente met waardering gelezen en wordt in het overleg doorgenomen. Wethouder Rasch dankt de adviescommissie voor haar inzet. Afgesproken wordt om de openbaarheid van de commissievergadering nogmaals duidelijk te maken. Het periodiek tonen van een kwaliteitsresultaat op de gemeentepagina zal worden onderzocht. Afgezet tegen 2014 is het aantal herhalingen iets gestegen (2%) en is het aantal plannen dat bij de eerste behandeling een akkoord heeft gekregen, afgenomen. Dit is onder andere te verklaren door de coachende rol die de commissie in een aantal gevallen heeft gespeeld en het grotere aantal grootschalige projecten. Wel zal meer gelet worden op het aantal malen dat het nodig is om een plan terug te laten komen in de commissie. Bij grotere, beeldbepalende projecten is het te verwachten dat een plan vaker terugkomt. Een eerste aanzet tot het maken van een nieuw opgezette nota is gemaakt. De verwachting is dat deze in 2017 af is. Een goede suggestie is het om de commissie in een vroeg stadium te betrekken bij de totstandkoming van nieuwe welstandsnota. 3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling Goede omgevingskwaliteit is mensenwerk. Individuele plannen kunnen meerwaarde voor de samenleving krijgen als mensen samenwerken. Goede omgevingskwaliteit ontstaat niet achter een tekentafel maar is een gezamenlijke zoektocht naar de beste oplossing voor een opgave. Zo n zoektocht kan sneller gaan als op de goede momenten deskundigheid en creativiteit wordt ingezet. Naast de adviezen vroeg de gemeente in 2015 aan Mooi Noord-Holland ook andere vormen van ondersteuning in het streven naar optimale omgevingskwaliteit. Advies ervenconsulent Om zorgvuldige landschappelijke inpassing van nieuwe ontwikkelingen te bevorderen werkt de gemeente samen met MOOI Noord-Holland en Landschap Noord-Holland bij de inzet van een ervenconsulent. Een ervenconsulent is niet een vaste persoon, maar is de juiste (proactieve) adviseur, op het juiste moment, op de juiste plek om een richtinggevend advies te geven in het geval van erfinrichting en architectuur. In 2015 heeft een evaluatie plaatsgevonden Evaluatie ervenconsulentschap Bergen Noord- Holland, december Zeven projecten zijn onderzocht. Dat de ervenconsulent een bijdrage kan leveren, is bewezen aan de Groeneweg 48. De gerenoveerde stolp heeft de Stolpaward 2015 gewonnen. Kwaliteitsteams De gemeente heeft een aantal Kwaliteitsteams (Q-teams) ingesteld om als klankbord te dienen voor de uitwerking van de structuurvisies en de ontwikkelingen ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit. Maarten Overtoom is, vanuit de adviescommissie, lid van de Q-teams Mooi Bergen, Schoorl Klopt en Dorp en Duin. Hij rapporteert periodiek aan de voltallige commissie en raadpleegt deze in geval van twijfel. Structuurvisie Mooi Bergen Vermeldenswaard zijn de ontwikkelingen met betrekking tot de uitwerking van Mooi Bergen. De gemeenteraad heeft in 2014 de burgers een open vraag voorgelegd om te reageren op de toen voorliggende structuurvisie voor Mooi Bergen. In januari 2015 heeft Maarten Overtoom namens het kwaliteitsteam een verantwoording gepresenteerd aan de raadscommissie naar aanleiding van de beoordelingsrapportage over de ingezonden reacties en plannen van de burgers. Daarbij zijn de vragen van de raadscommissie beantwoord, zodat de commissie zich een goed en objectief beeld kon vormen van de planinitiatieven. In 2015 is na vaststelling van de structuurvisie en het beeldkwaliteitskader aanvang gemaakt met de ontwikkeling. Maarten Overtoom regelmatig gevraagd om ondersteuning te bieden aan de supervisor, de projectleiding van Mooi Bergen en de projectwethouder mevrouw Odile Rasch, ook ten aanzien van procesen beleidsvraagstukken. Zo is bijvoorbeeld advies geboden in de vorm van een selectieleidraad voor de ontwikkeling van de Harmonielocatie alsook over de afstemming van het beeldkwaliteitskader op de vigerende welstandsnota. Advies ontwikkelingslocaties De commissie benadrukt de wens om in een vroeg stadium betrokken te worden bij stedenbouwkundige opgaven. In 2015 is zij een aantal malen geconsulteerd bij ontwikkelingslocaties in de gemeente zoals Nassau Bergen in Bergen aan zee en de locatie Herenweg/Julianaweg in Egmond aan den Hoef. Voor de laatste locatie is een bouw envelop vervaardigd in samenwerking met de stedenbouwkundige de heer Jan de Boer. De advisering vindt plaats in de vorm van bijdragen aan het intern projectoverleg, vervaardiging en afstemmingscontrole van ruimtelijke beleidsnotities en coaching overleg met de betrokken initiatiefnemers.

11 t 20 PROJECT JAARVERSLAG GROOT PLAN 2015 BERGEN Nieuwbouw De Hofduin Elkshoven Voor het oude gemeentehuis van Bergen zijn veel plannen geweest. Uiteindelijk is besloten om het gebouw te slopen en op een gedeelte de nieuwe brandweerkazerne te bouwen. Er zijn diverse plannen geweest voor het andere deel. Tot 2015: toen kwam het plan voor De Hoftuin,een rijk ensemble met het beeld van een klassieke Bergense villa met een eigentijdse identiteit. De buurt heeft kennis genomen van de plannen en is positief gestemd. Ook de commissie kan zich vinden in het ontwerp. Het beeld hoort bij Bergen en is door het opdelen in verschillende volumes voor het geheel minder grootschalig. De commissie heeft wel opmerkingen over de balkons. Deze hebben de uitstraling van een modern appartementencomplex en detoneren bij het beeld van een klassieke villa. Door hun vormgeving zijn de balkons ook geen onderschikt onderdeel meer van het gebouw en leiden zelfs de aandacht af van de villa. De commissie vraagt om een meer architectonische oplossing op een aantal hoeken. Gedekte kleuren horen ook meer bij een dergelijk klassiek bouwwerk, dan de voorgestelde sterk contrasterende kleuren. Het plan wordt aangepast. Op een aantal hoeken komen balkons met een soort traditionele koloniale verschijningsvorm. De kleuren worden ton sur ton. De architect is zelf ook blij met de wijzingen. 21

12 22 23 Hoofdstuk 4 Omgevingskwaliteit en beleid 4.1 Welstandsbeleid In 2015 werden alle welstandsadviezen gebaseerd op welstandscriteria die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. De welstandsnota bevat criteria voor verschillende welstandsgebieden en verschillende typen bouwwerken, plus algemene criteria voor bijzondere onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor bestaande bouwwerken waarmee de gemeente kan optreden tegen zogeheten excessen. Welstandscriteria vormen voor de commissie een goed beoordelingskader, ze geven de agendapunten voor het gesprek over en de beoordeling van een plan. Voor indieners van plannen is dit ook duidelijk. Echter, de gemeente werkt met een verouderde welstandsnota uit De verwachting was dat de commissie in 2015 met een nieuwe nota zou kunnen werken. Dit is jammer genoeg niet gebeurd. Ook nu bleek weer dat de commissie in de nota onvoldoende handvatten vond om bepaalde bouwwerken goed te kunnen beoordelen. Dit gold bijvoorbeeld voor reclame-uitingen (sluiten niet meer aan op de werkelijkheid) en bij aanvragen uit het gebied aan de Rädeckerweg in Schoorl (tegenstrijdigheden met het bestemmingsplan). 4.2 Erfgoedbeleid De gemeente gaat met zorg om ten aanzien van haar erfgoed. De erfgoedverordening 2012 is aangepast op de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). De verordening sloot aan bij de Monumentenwet 1988 en de Wet op de Archeologie, conform de voorgaande monumentenverordening Bergen Een belangrijk punt van wijziging betrof de manier van advies geven betreffende bouwplannen aan monumenten en in de beschermde dorpsgezichten. Deze taak is overgedragen aan de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit via MOOI Noord-Holland. De bestaande Commissie voor Cultuurhistorische Kwaliteit behield de taak om te adviseren op het gebied van cultuurhistorie in de brede zin des woord; archeologie, geografie, beleid, bijvoorbeeld het aanwijzen van monumenten. Voor het richtinggevend beleid ten aanzien van de cultuurhistorische waarden in het landschap en in de dorpen is de Cultuurhistorische Nota Bergen opgesteld. 4.3 Ruimtelijk beleid Het ruimtelijke beleid van Bergen wordt in belangrijke mate bepaald door structuurvisie, toekomstvisie, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. Het is het kader voor ruimtelijke ontwikkelingen en benoemt de opgaven waar Bergen de komende jaren voor staat. De structuurvisie is een integraal beleidsdocument, omdat het de maatschappelijke (sociale en economische) opgaven centraal stelt. De structuurvisie vertaalt de verschillende opgaven in ruimtelijk beleid. Nieuwe bestemmingsplannen worden gebaseerd op deze structuurvisie. Voor het landelijke gebied is de structuurvisie opgesteld. Verder zijn voor diverse deelgebieden in de gemeente deelstructuurvisies opgesteld (zoals Mooi Bergen) Nieuwe bestemmingsplannen worden gebaseerd op deze structuurvisies. 4.4 Op weg naar de Omgevingswet De nieuwe Omgevingswet die als alles volgens planning verloopt - in 2018 van kracht wordt, bundelt al het omgevingsgerelateerde recht in één wet. De nieuwe Omgevingswet biedt mooie kansen voor modernisering van het ruimtelijk kwaliteitsbeleid en de kwaliteitsadvisering. MOOI Noord-Holland is nauw betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van de wet. De gereedschapskist van de Omgevingswet bevat zes kerninstrumenten verdeeld over drie compartimenten: beleidsinstrumenten, regelende instrumenten en vergunnende instrumenten. Hoe het ruimtelijk kwaliteitsbeleid over deze instrumenten wordt verspreid is aan de gemeenten en provincies zelf. Omgevingsplan Een heldere inspirerende omgevingsvisie is uiteraard cruciaal. Een bestuur dat niet alles met regels dicht wil timmeren, heeft een democratisch vastgestelde visie op de omgevingskwaliteit nodig. In het omgevingsplan worden vervolgens alle regels vastgelegd. De regels met betrekking tot ruimtelijke kwaliteit kunnen vaak abstract en globaal zijn, aangevuld met uitwerkingen in een beleidsnota. Een ontheffingsmogelijkheid is van belang, liefst gekoppeld aan een kwalitatieve beoordeling. Gemeentelijke adviescommissie De welstandscommissie en de monumentencommissie worden in de Omgevingswet vervangen door een verplichte gemeentelijke adviescommissie die tenminste advies uitbrengt over wijziging van rijksmonumenten. Deze adviescommissie kan ook worden ingezet als een brede commissie voor omgevingskwaliteit, die ook aspecten van cultuurhistorie, welstand, landschap, stedenbouw en infrastructuur behandelt. Zelfs verdergaande integratie met milieu, water etc. is denkbaar. In de Omgevingswet wordt een aantal kwaliteitseisen voor die advisering opgenomen, zoals de koppeling aan het beleid, deugdelijke motivering, openbaarheid en verantwoording in een jaarverslag. Vernieuwing in uw gemeente MOOI Noord-Holland is al bezig met voorsorteren op de Omgevingswet. De commissieleden zijn in 2015 op verschillende manieren geïnformeerd over het nieuwe stelsel. In 2016 zal de commissie met de gemeente overleggen over de manier waarop de gemeente uitwerking kan geven aan de vernieuwing van het omgevingsbeleid.

13 24 PROJECT RIJKSMONUMENT APPARTEMENTENCOMPLEX Petrus en Pauluskerk Dorpsstraat 20 De voltallige Welstand en Monumenten commissie heeft zich gebogen over het schetsplan voor een appartementencomplex in het parkachtig landschap van de Petrus en Pauluskerk. Het is een rijksmonument en ligt in het beschermd dorpsgezicht. De commissie heeft tijdens de vooroverleggen zorgen geuit over het behoud van het groen en de parkachtige omgeving. Er zullen bomen gerooid moeten worden, maar een herplanting zou een optie zijn. Verstening moet worden tegengegaan. Het groot aantal parkeerplaatsen is daarom een zorg. De ruimte om de kerk dient een kwaliteit te krijgen als zorgvuldig ingerichte openbare ruimte in plaats van een restruimte als parkeerplaats. Een alternatief om het overige gebied meer als park in te richten, zal de commissie graag ontvangen ter beoordeling. De terreinindeling zal in de loop van de planvorming een verandering ondergaan. Het parkeren komt nog maar aan één zijde. Het appartementencomplex wordt anders gesitueerd om zoveel mogelijk ruimte te verkrijgen naar de kerk toe. De architectuur heeft ronde vormen en gebogen kap. Gedacht wordt aan een houten gevelbekleding. De commissie kan zich vinden in de massa, maar vraagt nog wel aandacht voor de detaillering: het hout zal behandeld moeten zijn tegen verwering, de kolommen van de balkons ogen vrij grof, een dak met leien is het meest passend en dient niet te worden doorbroken met bijvoorbeeld hemelwaterafvoeren. 25

14 26 27 Hoofdstuk 5 Legalisatie strandpaviljoens 5.1 Strandpaviljoens in de commissie De gemeente Bergen heeft besloten om de paviljoens toestemming te geven om het gehele jaar op het strand te staan. Dit betekent dat de paviljoens hiervoor een aanvraag moeten indienen en ook langs de commissie komen ter beoordeling. Aangezien het om bestaande bouwwerken gaat, gaat het in feite om legalisatieaanvragen. De commissie kreeg dus een flink aantal van deze aanvragen te beoordelen: paviljoens, fritestenten en ruimtes van de reddingsbrigade. Op 9 februari bijvoorbeeld al 8 aanvragen, van Camperduin tot Egmond Binnen. De Jongens, overzichtstekening gevels Uitgangspunten vastgesteld Eind 2013 zijn de uitgangspunten voor het deelgebied Strand door de raad van Bergen vastgesteld en toegevoegd aan de vigerende nota. Een vrij groot aantal van de aanvragen voldeed hier niet aan. Bijvoorbeeld omdat de gevels niet representatief genoeg waren of de kleuren niet voldeden aan de vraag naar witte en natuurlijke tinten. De gemeente heeft besloten om in deze gevallen contrair te gaan, aangezien het om een bestaande situatie ging. Nieuwe paviljoens dienen wel aan de uitgangspunten van het gemeentelijk beleid te voldoen.

15 28 PROJECT JAARVERSLAG 2015 BIJZONDER PLAN NIEUWBOUW WONING Villa Stolk Eeuwigelaan 14 De Eeuwigelaan in Bergen is een bijzondere laan. Hierover gaat een groot deel van het verkeer naar het strand. Het verkeer dient rekening te houden met de schuine bomen langs de weg. En er staan bijzondere woningen. In 2015 kreeg de commissie een plan voor een dergelijke bijzondere woning. De bestaande woning, gedateerd, wordt gesloopt en hiervoor komt villa van één laag met een prominent uitkragende kap in een vlakke V-vorm. Hout en natuursteen zijn de belangrijke materialen, ook binnenin. Volgens de commissie verdient de wijze waarop landschap en woning op elkaar zijn aangepast alle lof. Ze hoopt en verwacht dat de getoonde kwaliteit behouden zal blijven. 29

16 30 31 Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen Minister Schultz van Haegen met Flip ten Cate, directeur Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, en Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland. Onder het initiatief Mooiwaarts worden gesprekken gevoerd omtrent de ontwikkelingen van de nieuwe Omgevingswet. 6.1 Werken aan een mooi Bergen De commissie merkt dat een constructieve opstelling om te werken aan een mooi Bergen op brede steun kan rekenen, niet alleen onder professionals in de ruimtelijke ordening, maar vooral in de samenleving. De commissie concludeert dat ze haar grootste meerwaarde heeft in die gevallen waarin publieke en private belangen botsen en het voeren van gesprekken met initiatiefnemers noodzakelijk is om de belangen bij elkaar te brengen. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken over de ruimtelijke kwaliteit, samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Aanbevelingen De ervaringen en inzichten die in 2015 zijn opgedaan, leiden tot de volgende aanbevelingen: De commissie wordt steeds vaker ingeschakeld voor de moeilijke situaties. Gevallen waarbij de gemeente maatwerk wil of moet organiseren. De advisering die daarbij gevraagd wordt is over het algemeen meer gericht op integrale afweging, stedenbouw, erfgoed, inrichting openbare ruimte enzovoort. De commissie juicht dit toe. Maatwerk bij complexe ruimtelijke vraagstukken geeft goede resultaten. Door vroegtijdige betrokkenheid van de expertise van de kwaliteitsteams en/ of de adviescommissie kunnen de aanvragers goede ruimtelijke kaders en adviezen worden geboden, waardoor repressieve toetsing in een latere fase wordt voorkomen. Dit voorkomt frustraties en leidt tot een veel efficiëntere inzet van tijd en middelen. De geïntegreerde commissie ruimtelijke kwaliteit en monumentenzorg werpt zijn vruchten af in de vorm van de gewogen advisering in het kader van behoud van de rijkelijk aanwezige cultuurhistorische kwaliteit in de gemeente. De geïntegreerde commissie biedt daarbij ondersteunend advies aan de ambtelijke dienst en aanvragers, signaleert tijdig belangrijke aspecten en/of gewenst aanvullend onderzoek en reikt oplossingen aan voor gewogen oplossingen in het kader van monumentherstel versus gebruikswaarde. Hiermee is 2015 meermaals succes geboekt, waarbij waardevol cultuurhistorische objecten behouden zijn gebleven. De commissie herhaalt nadrukkelijk haar verzoek aan de gemeente om in 2016 tot een afronding te komen van de actualisering van de welstandsnota. Ze spreekt de wens uit om voorafgaand aan de vaststelling van de geactualiseerde nota hierover advies te mogen uitbrengen. Hoewel het nog even duurt voor de nieuwe Omgevingswet in werking treedt, adviseert de commissie de gemeente om tijdig hierop in te spelen. Vanuit MOOI Noord-Holland wordt hierbij alle nodige informatie en ondersteuning aangeboden. 6.2 Tot slot Als commissie werken wij met veel plezier voor de gemeente. De samenwerking met de ambtenaren en het College van B&W is open en prettig. We houden elkaar scherp. Graag nodigen we alle belangstellenden uit om in 2016 een vergadering bij te wonen.

17 32 Colofon Auteur Emmy Kanon, coördinator Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Bergen Met bijdragen van Robbert Jan Wijntjes en Maarten Overtoom, leden Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Bergen, José van Campen, Woord en Plaats Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, april 2016 MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat DP Alkmaar T info@mooinoord-holland.nl