Ron Jans Spelers mogen falen, maar niet bang zijn om fouten te maken

Transcriptie

1 Ron Jans Spelers mogen falen, maar niet bang zijn om fouten te maken Toen hij als achttienjarige het betaald voetbal binnenkwam bij zijn eigen vereniging PEC Zwolle, kreeg Ron Jans te maken met verbaal en fysiek robuuste mannen als Rinus Israel. Tegenwoordig lijken jonge talenten al heel wat steviger in het zadel te zitten. Als trainer wil hij zijn spelers echter meer aanreiken dan alleen de tactische, technische en fysieke vaardigheden. De basisvoorwaarden om te leren moeten aanwezig zijn. Pas toen ik bij PEC Zwolle een contract kreeg, groeide bij mij het besef dat ik van voetballen mijn beroep zou kunnen maken, zo blikt Ron Jans terug. De inmiddels 48-jarige coach probeert zich voor de geest te halen hoe hij op achttienjarige leeftijd het betaald voetbal binnenkwam. Een opleiding zoals de clubs die nu hebben voor talentrijke jonge spelers, had je nog niet. Ik had al wel in de UEFA-jeugd en in andere vertegenwoordigende jeugdelftallen gespeeld. Maar voetbal leerde je vooral op straat. Je kwam bij een amateurclub en als je goed genoeg was, werd je gescout. Voetballen wilde ik altijd wel, ik was er dagelijks mee bezig. Maar dat het ook m n beroep zou kunnen worden, daar had ik nog niet zo bij stilgestaan. Ik was nog een jochie, dat terechtkwam in een elftal met veel ervaren spelers. Door hen ben ik opgevoed tot prof. Er was een duidelijke hiërarchie van oudere en jongere spelers. Ik ben er in die eerste tijd echt gehard en heb wel wat deukjes opgelopen, niet alleen fysiek, ook mentaal. Je werd uitgescholden en gekleineerd. Als je fouten maakte kreeg je een lading cynisme over je heen. Ik vond dat lastig om mee om te gaan. Het was niet leuk, maar ik heb dat wel nodig gehad. Ga maar na: bij PEC Zwolle speelden toen jongens als Rinus Israel, Henk Warnas en Klaas Drost. Die bepaalden de cultuur in het elftal. In die eerste jaren ben ik echt gegroeid. Het helpt natuurlijk wel als die jongens je kwaliteiten zien en gaan waarderen. Israel zei een keer tegen me: Als ik niks tegen je zeg, dan heb je pas een probleem. En zo was het natuurlijk ook, want die oudere spelers konden mij beter laten voetballen. Jans kwam in 1976 vanuit de eigen jeugd in het betaald voetbal bij PEC Zwolle. Ruim dertig jaar later ziet hij een ander type voetballer het betaald voetbal binnenkomen. Er wordt uiteraard minder op straat gevoetbald, die achtergrond missen ze. De meeste spelers, althans de Nederlanders, groeien op in welvaart. En ze zijn zich al veel eerder bewust van hun kwaliteiten. Ze worden uitgeno- 34 sport en kennis

2 sport en kennis 35

3 Ik maak spelers niet beter, dat moeten ze zelf doen. digd voor de voetbalschool, krijgen als junior al een contractje, ze hebben al geleerd verbaal van zich af te bijten. Jans wil maar zeggen dat het op de oude manier niet meer gaat: dat een groepje oudere spelers de nieuwkomers wel even in het gareel zal schoppen. Maakt dat het werk minder makkelijk, nu hij als trainer en coach de verantwoordelijkheid heeft voor het technisch beleid bij FC Groningen? Het is een veel grotere uitdaging, voor de trainer én voor de speler, om toch te proberen elkaar te beïnvloeden. Want vanuit mijn positie is het veel meer een kwestie van beïnvloeden, van feedback geven, dan van kneden. Ik maak spelers niet beter, dat moeten ze zelf doen. Maar ik probeer wel bij iedereen een ingang te vinden om dat proces op gang te brengen. Dat wil niet zeggen dat de rol van de oudere speler helemaal uitgespeeld is. Bij clubs als Feyenoord zie je dat oude proces nog wel terug, met een speler als Pierre van Hooijdonk. Maar als oudere spelers te dominant worden, ontstaan er tegenwoordig wel eens spanningen in de ploeg. Terwijl ik het in het begin echt niet waagde weerwoord te geven, zegt Jans. Broekie Zijn eigen ontwikkeling ging - als hij er nu op terugkijkt - ook eigenlijk te snel. Ik kwam er als een broekie, maar door de blessure van een van de ervaren spelers kreeg ik al snel een basisplaats. Terwijl je toch echt tijd nodig hebt om te wennen aan het niveau van de eredivisie. Binnen een paar jaar werd ik zelfs aanvoerder, hoewel ik me daarvoor nog te jong vond. Maar anderen zagen in mij een vaste waarde voor het elftal en ik werd goed geaccepteerd. Na vijf jaar meldde FC Groningen zich in Zwolle. Ze hadden interesse in mij. Je volgt het voetbal natuurlijk en weet dat je dan van een middenmoter naar de subtop gaat. Voor mij was het een kwestie van wakker schrikken: voor het eerst een échte verandering, omdat ik altijd in Zwolle had gewoond en gevoetbald, én een uitdaging. Ik kwam uit een veilige omgeving en moest op eigen benen gaan staan, dat gevoel had ik toen heel wel sterk. En dat werd nog versterkt doordat ik in diezelfde zomer ging trouwen. Op 3 juli het huwelijk, een paar dagen later de eerste training bij de nieuwe vereniging, tussendoor samen met m n vrouw een nieuw huis betrekken. Hij zou nog een paar keer grote veranderingen meemaken. Na twee jaar Groningen volgde de overstap naar Roda JC, waar hij van 1984 tot 87 speelde. Daarna kwam de kans een jaar in Japan te gaan spelen, bij het fabrieksteam van Mazda. Vooral over die laatste beslissing hebben we wel even moeten nadenken. We hadden inmiddels een zoon en dan is zo n verhuizing naar Japan 36 sport en kennis

4 Ik heb ook nooit het gevoel gehad dat ik geleefd werd door anderen. een grote stap. Maar we hebben er geen moment spijt van gehad. Het was een prachtige ervaring. Jans nam alle beslissingen zelf, had en heeft geen zaakwaarnemer en was dus steeds de manager van zijn eigen leven. Het leuke is dat je dan kunt leren van je eigen fouten. Ik heb ook nooit het gevoel gehad dat ik geleefd werd door anderen. Maar je merkt wel dat in het voetbal alles sterk uitvergroot wordt, door de aandacht van de media, de supporters, de club. Alles gaat veel sneller dan in het gewone leven en het gebeurt allemaal in de openbaarheid. Je bent geneigd de dingen te doen die mensen van je verwachten, terwijl je dat natuurlijk helemaal niet moet doen. Maar aan de andere kant krijg je heel veel kans om te leren. Want hoe ouder je wordt, des te beter kom je erachter wie je zelf bent en wat je kunt en daardoor zul je situaties ook beter inschatten. Vandaag de dag, zo is de indruk die de buitenwereld krijgt, hebben jonge talenten minder gelegenheid hun eigen weg te zoeken. Alles staat voor hen klaar, als ze maar genegen zijn het contract te tekenen. Het is inderdaad anders, erkent Jans. Omdat je als club geneigd bent het zó te regelen dat je spelers zich alleen maar met hun vak hoeven bezig te houden en zich geen zorgen hoeven te maken over iets anders. Maar ook de spelers van nu moeten kunnen leren van hun fouten. Daarom laten we hen bij FC Groningen heel bewust zelf dingen uitzoeken en opknappen. Je moet het voetballers niet te makkelijk maken. Na het jaar in Japan speelde Jans nog drie seizoenen voor Veendam. Gedwongen door blessures moest hij in 1991 op zijn 32e afscheid nemen. Maar in die laatste drie jaar als profvoetballer had hij al een kleine aanstelling voor zes uur als leraar Duits in het middelbaar onderwijs. Dat werden er uiteindelijk 21. Een driekwartbaan die ik combineerde met mijn werk als trainer in het amateurvoetbal, vertelt Jans. Hij werkte bij SJS Stadskanaal, ACV en Achilles 1894 en was assistent-trainer bij Emmen, voor hij in november 2002 hoofdtrainer werd bij FC Groningen. Duits Dat hij in het onderwijs terechtkwam was geen al te bewuste keuze. Toen ik op m n zeventiende van het Atheneum kwam, wist ik niet goed wat ik wilde. Ik besloot naar de lerarenopleiding te gaan en had een voorkeur voor geschiedenis en Duits. Maar dat eerste bleek als hoofdvak moeilijk te combineren met het voetbal. Dus werd het Duits. Het onderwijs begon dus zeker niet als een missie. Ik heb de opleiding afgemaakt toen ik al fullprof was en deed dat vooral om mijn ouders een plezier te doen en om van het gezeur af te zijn. Maar ik vind het leraarschap een mooi sport en kennis 37

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: De weerbare sporter Macht, misbruik en kwetsbaarheid Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op